ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 19 ΖΩΓΡΑΦΟΙ, 19 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ 19 ΟΥ ΚΑΙ 20 ΟΥ ΑΙΩΝΑ

Transcript

1 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 19 ΖΩΓΡΑΦΟΙ, 19 ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ 19 ΟΥ ΚΑΙ 20 ΟΥ ΑΙΩΝΑ 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 Paul Sézanne 4 Georges Seurat 5 Vincent Van Gogh 6 Claude Monet 7 Henri Matisse 8 André Derain 9 Emil Norde 10 Wassily Kandinsky 11 Pablo Picasso 12 Max Ernst 13 Jackson Pollock 14 Karel Appel 15 Willem de Kooning 16 Mark Rothko 17 Lucian Freud 18 Yves Klein 19 Francis Bacon 20 Anselm Kieffer 21 Gerhard Richter 22 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 23 2

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από τα μέσα του 19 ου αιώνα συντελείτε μια ριζική αλλαγή στην Τέχνη. Σε ότι αφορά κυρίως, το ευρύτερο πλαίσιο των πλαστικών Τεχνών, Ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική. Στην ζωγραφική, εκείνης της περιόδου, παρατηρείτε μια καθολική αποστροφή των κλασικών παραδοσιακών τεχνικών και την δημιουργία των «στυλς» τα οποία εκπροσωπούσαν την προσωπική δουλειά καλλιτεχνών. Το κάθε στυλ είχε να κάνει με τις ιδιαίτερες τεχνικής αντιμετώπισης των θεμάτων οι οποίες είχαν την δύναμη να επηρεάσουν σύγχρονους αλλά και μελλοντικούς καλλιτέχνες. Μέσα από την ιδιαίτερη χρήση των χρωμάτων και του σχεδίου καθιερώθηκαν καθολικές τεχνικές οι οποίες βάση, ενός εννοιολογικού υπόβαθρου (μανιφέστο), θα δημιουργούσαν τα καλλιτεχνικά κινήματα του 20 ου αιώνα. Ο 20 ο αιώνα θα είναι ο αιώνας των μεγάλων καινοτομιών για την τέχνη, σε ότι αφορά την τεχνική της ζωγραφικής σε συσχετισμό με την διαφοροποίηση της θεματολογίας. Από την αυστηρή μελέτη και απεικόνιση της φύσης σε μια πιο αφαιρετική και εσωστρεφής μορφή. Αφετέρου, η απελευθέρωση των καλλιτεχνών από τον αυστηρό έλεγχο της άρχουσας τάξης είχε ως αποτέλεσμα τα εικαστικά έργα να αυτονομηθούν όχι μόνο σε ότι αφορά τη θεματολογία αλλά και στην απόδοση της μορφής. Σχεδόν όλοι οι καλλιτέχνες του 20 ου αιώνα είχαν την τάση να θέσουν ζητήματα ως προς τις τεχνικές της ζωγραφικής μέσω μιας ιδιαίτερης θεματολογίας, που ακολουθούσε ο καθένας είτε, συμμετείχαν σε ομαδικά κινήματα είτε, ακολουθούσαν μια πιο ανεξάρτητη πορεία. Πολλές από αυτές τις τεχνικές μπόρεσαν να δημιουργήσουν καλλιτεχνικά ρεύματα και άλλες να παραμείνουν στα στενά πλαίσια της προσωπικής δουλειάς του κάθε καλλιτέχνη. Στις σημειώσεις που ακολουθούν γίνεται αναφορά στις τεχνικές που εμφανίστηκαν στην ζωγραφική των δύο τελευταίων αιώνων. Σχεδόν όλες οι εφαρμογές επηρέασαν και συνεχίζουν να επηρεάζουν τους σύγχρονους καλλιτέχνες ακόμα και στην σημερινή εποχή κατά την οποία επικρατεί η τάση, η τέχνη να είναι κυρίως, ένα εργαλείο μετάδοσης απόψεων και ιδεών παρά μιας προσπάθειας σπουδής ως προς την τεχνική της ζωγραφικής. 3

4 Paul Sézanne O Paul Sézanne ήταν από τους πρωτοπόρους καλλιτέχνες όχι μόνο για το ρεύμα του Ιμπρεσιονισμού αλλά και όλης της δυτικής ζωγραφικής. Η ζωγραφική του, παρόλο που βασιζόταν στην παρατήρηση της φύσης είχε μια ιδιαιτερότητα σε σχέση με τα έργα των παλαιοτέρων καλλιτεχνών, ήταν η εμμονή του για την σχηματοποίηση της χρωματικής επιφάνειας. Παρόλο που ο Sézanne ζούσε την απελευθερώσει την ζωγραφικής από τα δεσμά του κλασικισμού είχε όμως την τάση να διατηρεί στα έργα του τη τάξη και την διαύγεια που πήγαζαν μέσα από την φύση. Τα χρώματα του είχαν την καθαρότητα και την λάμψη των Ιμπρεσιονιστών αλλά παράλληλα, χρησιμοποιούσε και έντονα περιγράμματα για να μπορέσει με αυτά να δώσει ένα αυστηρό σχήμα της φόρμας. Όπως και οι υπόλοιποι Ιμπρεσιονιστές, ο Sézanne δεν ανακάτευε τα χρώματα στην παλέτα αλλά τα έβαζε χωριστά στο μουσαμά για να αποδώσει, με αυτό τον τρόπο, τις τρεμουλιαστές ανταύγειες του ανοιχτού χώρου. Η πινελιά του ήταν ελεύθερη και τραχιά δίχως να υπάρχει η προσπάθεια εξωραϊσμού του θέματος. 4

5 Georges Seurat Εικόνα 1. A Sunday Afternoon on the Island of La Grande Jatte Ο Georges Seurat υπήρξε ένας ζωγράφος που λόγο του πρώιμου θανάτου του δεν πρόλαβε να δει τα πρώτα κινήματα του 20 ου αιώνα (πεθαίνει το 1891). Ήταν όμως από τους βασικούς πρωτοπόρους του μοντερνισμού και είχε βαθιά επίγνωση του επιστημονικού χαρακτήρα της εποχής του. Ερεύνησε διεξοδικά την μορφή του φωτός σε σχέση με το χρώμα και ήταν ο εμπνευστής του πουαντιγισμού, δηλαδή της μεθόδου που θέλει την φόρμα να διασπάτε σε πολλές χρωματικές κηλίδες. Ο πουαντιγισμός προκαλούσε τον θεατή να συνθέσει την εικόνα σε οπτικό μείγμα με αποτέλεσμα η εικόνα να πάρει την ρεαλιστική της απόδοση. Η βασική αναζήτηση του Georges Seurat, μέσω του πουαντιγισμού, ήταν η επιστημονική βάση της αισθητικής αρμονίας. Να ανακαλύψει επιστημονικά τον νόμο του ζωγραφικού συστήματος ώστε να συνθέσει αρμονικά τις γραμμές ενός πίνακα, όπως συνθέτονταν τα χρώματα. 5

6 Vincent Van Gogh Εικόνα 2. Wheat Field with Cypresses, Ο Vincent Van Gogh ήταν γνώστης της Ιμπρεσιονιστικής τεχνικής (ανάλυση του φωτός και των καθαρών χρωμάτων) εισάγοντας, ταυτόχρονα, μια ιδιαίτερη εκφραστική δομή στα έργα του. Η παρατεταμένη νευρολογική διαταραχή του ήταν το αποτέλεσμα που η τεχνική του Vincent Van Gogh αποτέλεσε το πρώιμο στάδιο του Εξπρεσιονισμού. Καθαρά χρώματα, τονικές εντάσεις, ρυθμός στην χρήση του πινέλου, μεγάλες ποσότητες χρώματος ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά της τεχνικής του Vincent Van Gogh. Όπως ο Seurat και ο Vincent Van Gogh, λόγω του πρώιμου θανάτου του (1890), δεν θα δει την εξέλιξη του μοντερνισμού και την παρακαταθήκη που άφησε στους μελλοντικούς καλλιτέχνες που ενέπνευ 6

7 Claude Monet Ο Claude Monet, βασικός εκπρόσωπος του Ιμπρεσιονισμού, θα περάσει σταδιακά σε μια ζωγραφική πιο αφαιρετική και με περισσότερες χρωματικές εντάσεις. Τα κύρια χαρακτηριστικά της ζωγραφική του θα είναι ακόμα η ιδιαιτερότητα της στιγμής που αποφασίζει να αποθανατίσει και τολμά να αποτυπώσεις σύγχρονα, της εποχής του, επιτεύγματα όπως ήταν το τρένο, ή οι καμινάδες των τεράστιων εργοστασίων. Η τεχνική του Claude Monet έχει όλες τις ιδιαιτερότητες των άλλων ιμπρεσιονιστών ζωγράφων προσθέτοντας περισσότερη αφαίρεση και το χρώμα έχει περισσότερες διακυμάνσεις σε ότι αφορά την πυκνότητα του. 7

8 Henri Matisse Εικόνα 3. The Dessert Harmony in Red Ο Henri Matisse, δημιουργός του κινήματος του φοβισμού στις αρχές του 20 ου αιώνα προσπαθεί αν περάσει στην ζωγραφική μια εντονότερη και καθολική έκφραση. Η τεχνική του δεν έχει μια συγκεκριμένη δομή, όπως ήταν του Georges Seurat αλλά σε κάθε έργο προσπαθεί ο καλλιτέχνης να υιοθετήσει μια τεχνική τέτοια ώστε να καλύπτει τις εκφραστικές ανάγκες του έργου. Μεγάλες χρωματικές επιφάνειες και ταυτόχρονα μικρές πινελιές, συνθέσεις με λαμπερά και έντονα χρώματα και ταυτόχρονα με σκοτεινά και μουντά χρώματα. Ο Henri Matisse θα περάσει σταδιακά σε πιο αφαιρετικά έργα με απλές χρωματικές φόρμες οι οποίες η κάθε μια θα συμβολίζει και ένα θέμα της σύνθεσης. Ο Henri Matisse, όπως και οι υπόλοιποι φοβιστές, θα είναι ο εκφραστής του εξπρεσιονισμού στη Γαλλία στις αρχές του 20 ου αιώνα. θα τον χαρακτηρίζει μια βίαιη χρήση του χρώματος και μια έντονη εκφραστικότητα στις μορφές του έργου του. 8

9 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

10 Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.

11 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.

12 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.