Προγράμματα του ΜΦΙ ςχετικά με τθν εφαρμογι τθσ Οδθγίασ 2009/128/ΕΕ Η εμπειρία του προγράμματοσ LIFE+ EcoPest

Transcript

1 Προγράμματα του ΜΦΙ ςχετικά με τθν εφαρμογι τθσ Οδθγίασ 2009/128/ΕΕ Η εμπειρία του προγράμματοσ LIFE+ EcoPest Δρ Κυριακι Μαχαίρα Μπενάκειο Φυτοπακολογικό Ινςτιτοφτο τεφάνου Δζλτα 8, Κθφιςιά 1

2 κοπόσ τθσ Οδθγίασ 2009/128/ΕΕ Θζςπιςθ ςειράσ μζτρων κατά τθν εφαρμογι των γεωργικϊν φαρμάκων (γ.φ.) για τθν επίτευξθ τθσ ορκολογικισ και βιϊςιμθσ χριςθσ τουσ, μζςω: τθσ μείωςθσ του κινδφνου και των επιπτϊςεων ςτον άνκρωπο, τα ηϊα, τα υπόγεια και επιφανειακά φδατα και το φυςικό περιβάλλον τθσ εφαρμογισ Ολοκλθρωμζνθσ Φυτοπροςταςίασ και τθσ ανάπτυξθσ εναλλακτικϊν ςτρατθγικϊν και τεχνικϊν αντί των γεωργικϊν φαρμάκων. 2

3 Χρονοδιάγραμμα Νοζμβριοσ 2011: Προςαρμογι τθσ Εκνικισ Νομοκεςίασ και διοικθτικϊν διατάξεων για τθν εφαρμογι τθσ Οδθγίασ Νοζμβριοσ 2012: Κοινοποίθςθ ςτθν Ε.Ε. των Εκνικϊν χεδίων Δράςθσ (ΕΔ) για τθν εφαρμογι τθσ Οδθγίασ. 3

4 υγχρθματοδοτοφμενα ζργα του ΜΦΙ που μποροφν να ςυνειςφζρουν ςτθν ανάπτυξθ ΕΔ EcoPest, LIFE+, «Εφαρμογι των αρχϊν τθσ Οδθγίασ 2009/128/ΕΕ, ςε ζνα ευάλωτο ςτθ ρφπανςθ οικοςφςτθμα» ( ). SAGE, LIFE+, «Ανάπτυξθ ςυςτιματοσ αξιολόγθςθσ επιπτϊςεων τθσ καλλιζργειασ τθσ ελιάσ ςτο Μεςογειακό περιβάλλον» ( ). Hydrosense, LIFE+, «Βελτιςτοποίθςθ χριςθσ γεωργικϊν φαρμάκων και αρδευτικοφ φδατοσ- υςτιματα Γεωργίασ Ακριβείασ» ( ). BROWSE, FP7, «Ανάπτυξθ μοντζλων πρόγνωςθσ επιπζδων ζκκεςθσ ψεκαςτϊν, εργαηομζνων, παρευριςκομζνων και αγροτικοφ πλθκυςμοφ ςε γ.φ.» ( ) ΗEROIC, FP7, «υνολικι αξιοποίθςθ ςτοιχείων τοξικολογικϊν και οικοτοξικολογικϊν μελετϊν για τθν εκτίμθςθ επικινδυνότθτασ» ( ). Cumulative Exposure, EFSA, «ωρευτικι ζκκεςθ και εκτίμθςθ επικινδυνότθτασ για τουσ χριςτεσ γ.φ. και τουσ εργαηόμενουσ ςτθν γεωργικι παραγωγι» ( ). 4

5 υγχρθματοδοτοφμενα ζργα του ΜΦΙ που μποροφν να ςυνειςφζρουν ςτθν ανάπτυξθ ΕΔ Ελλθνο-Σουρκικι ςυνεργαςία, ΓΓΕΣ, «Παρακολοφκθςθ ρφπανςθσ ακτϊν Βορείου Αιγαίου από γ.φ.» ( ). ΕΠΑ, ΓΓΕΣ, «Ανάπτυξθ Νανογαλακτωμάτων ωσ Νζα Τλικά Διαχείριςθσ Φυτοπροςτατευτικϊν Προϊόντων για τθ Μείωςθ τθσ Περιβαλλοντικισ Επιβάρυνςθσ» ( ). Άλλα προγράμματα: «Ζλεγχοσ επενδεδυμζνου ςπόρου για ποςοςτό ςκόνθσ» «Κενά ςυςκευαςίασ γεωργικϊν φαρμάκων και καταλλθλότθτα τουσ για ανακφκλωςθ» «Παρακολοφκθςθ ζκκεςθσ μελιςςϊν ςε νεονικοτινοειδι εντομοκτόνα Δείκτεσ τοξικότθτασ» «Παρακολοφκθςθ επιπζδων ζκκεςθσ αγροτικοφ πλθκυςμοφ ςε γ.φ. - Δείκτεσ τοξικότθτασ ςτο γενετικό υλικό» 5

6 υγχρθματοδοτοφμενα ζργα του ΜΦΙ που μποροφν να ςυνειςφζρουν ςτθν ανάπτυξθ ΕΔ Operation Pollinator, Syngenta, «Αφξθςθ του πλθκυςμοφ των επικονιαςτϊν με τθν δθμιουργία βιότοπων προςαρμοςμζνων ςτισ τοπικζσ ςυνκικεσ και ςτα ενδθμικά ιδθ εντόμων» ( ). Greenhouse Sustainability Code, Syngenta, «Ανάπτυξθ κϊδικα αειφορικισ καλλιζργειασ ςε κερμοκιπια με ζμφαςθ ςτθν αςφάλεια των ψεκαςτϊν και ςτθν προςταςία των υδάτινων πόρων» ( ) Safe Use Initiative, ΕΤΦ & ECPA, «Οδθγίεσ για τθν αςφαλι χριςθ των γ.φ. ςτα κερμοκιπια και ανάπτυξθ μζςων ατομικισ προςταςίασ» (ολοκλθρϊκθκε). 6

7 Θεματικζσ Ενότθτεσ τθσ Οδθγίασ 2009/128/EE και δυνατότθτα ςυνειςφοράσ προγραμμάτων ΜΦΙ Άρκρο 4: Εκνικό χζδιο Δράςθσ για τον ζλεγχο του κινδφνου και τθν εξάρτθςθ από τα γεωργικά φάρμακα Ανάπτυξθ ςτρατθγικισ μείωςθσ του κινδφνου για τον άνκρωπο, τουσ οργανιςμοφσ μθ ςτόχουσ και το περιβάλλον από τθ χριςθ των γεωργικϊν φαρμάκων. ΕΤΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΗ ΕΤΡΩΠΑΪΚΟ ΣΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ 7

8 Θεματικζσ Ενότθτεσ τθσ Οδθγίασ 2009/128/EE και δυνατότθτα ςυνειςφοράσ προγραμμάτων ΜΦΙ Άρκρο 5 & 6: Kατάρτιςθ χρθςτϊν των γ.φ. (Δεκ. 2013) & περιοριςμόσ πωλιςεων ςτουσ κατόχουσ πιςτοποιθτικοφ εκπαίδευςθσ (Δεκ. 2015). Προςδιοριςμόσ αντικείμενων κατάρτιςθσ Εκπαιδευτικό Τλικό για τθν αςφαλι χριςθ των γ.φ. & Οδθγίεσ Φυτ/ςίασ Εκπαιδευτικό Τλικό για τον ζλεγχο τθσ ζκκεςθσ ψεκαςτϊν, εργατϊν, παρευριςκομζνων και κατοίκων αγροτικϊν περιοχϊν Εκπαίδευςθ γεωπόνων και αγροτϊν 8

9 Άρκρα 5 & 6: Κατάρτιςθ ψεκαςτϊν, γεωπόνων & καλλιεργθτϊν 9

10 Θεματικζσ Ενότθτεσ τθσ Οδθγίασ 2009/128/EE και δυνατότθτα ςυνειςφοράσ προγραμμάτων ΜΦΙ Άρκρο 7: Ενθμζρωςθ και ευαιςκθτοποίθςθ του κοινοφ για τουσ κινδφνουσ από τθ χριςθ γ.φ. υςτθματικι ενθμζρωςθ των κατοίκων των ευρφτερων περιοχϊν υλοποίθςθσ Ενθμερϊςεισ γεωπόνων και κοινωνικϊν εταίρων & ςειρά ενθμερωτικϊν ςυναντιςεων Αφίςεσ & ενθμερωτικά φυλλάδια Ανάρτθςθ ενθμερωτικϊν κειμζνων ςτο διαδίκτυο Σθλεοπτικά μθνφματα, εκπομπζσ ςε MME, τοπικόσ τφποσ 10

11 Άρκρο 7: Ενθμζρωςθ και ευαιςκθτοποίθςθ του κοινοφ. 11

12 Θεματικζσ Ενότθτεσ τθσ Οδθγίασ 2009/128/EE και δυνατότθτα ςυνειςφοράσ προγραμμάτων ΜΦΙ Άρκρο 8: Ζλεγχοσ εξοπλιςμοφ εφαρμογισ γεωργικϊν φαρμάκων και ςυμμόρφωςθ προσ τα ευρωπαϊκά πρότυπα Μόνο ελεγμζνοσ εξοπλιςμόσ ςε επαγγελματικι χριςθ Καταγραφι εξοπλιςμοφ περιοχισ Οπτικόσ ζλεγχοσ ψεκαςτικϊν μθχανθμάτων Μετρθτικόσ ζλεγχοσ Επιςκευζσ μθχανθμάτων Αλλαγι υπαρχόντων ακροφυςίων με χαμθλισ διαςποράσ Καταςκευι πρωτότυπθσ μονάδασ επιτόπιου ελζγχου Ζλεγχοσ ομοιομορφίασ ψεκαςμοφ ΣΟΧΟ: Χοριγθςθ πιςτοποιθτικοφ ςυμμόρφωςθσ προσ τα ευρωπαϊκά πρότυπα 12

13 Άρκρο 8: Ζλεγχοσ εξοπλιςμοφ εφαρμογισ γεωργικϊν φαρμάκων 13

14 Θεματικζσ Ενότθτεσ τθσ Οδθγίασ 2009/128/EE και δυνατότθτα ςυνειςφοράσ προγραμμάτων ΜΦΙ Άρκρο 10: Ειδικά μζτρα προςταςίασ υδάτινων πόρων. Ανάπτυξθ ςτρατθγικισ & οδθγιϊν για μείωςθ διαςποράσ ψεκαςτικοφ νζφουσ (μετριςεισ διαςποράσ, ακροφφςια χαμθλισ διαςποράσ, ηϊνεσ ανάςχεςθσ, deflectors) Προτάςεισ αςφαλζςτερων γ.φ. για το υδάτινο περιβάλλον Ανάπτυξθ μοντζλων υπολογιςμοφ διαςποράσ ψεκαςτικοφ νζφουσ Ανάπτυξθ μεκόδων γεωργίασ ακριβείασ για τθ μείωςθ ειςροϊν ςε επίπεδο αγροφ χζδια διαχείριςθσ ςε επίπεδο λεκάνθσ απορροισ 14

15 Άρκρο 10: Ειδικά μζτρα προςταςίασ υδάτινων πόρων Δθμιουργία οδθγίασ Ελζγχου Διαςποράσ ψεκαςτικοφ νζφουσ % τθσ ψεκαηόμενθσ ποςότθτασ ανιχνεφονται ςτα 3,5 m από τθν μπάρα ψεκαςμοφ Βζλτιςτεσ πρακτικζσ = προςταςία νεροφ 15

16 Θεματικζσ Ενότθτεσ τθσ Οδθγίασ 2009/128/EE και δυνατότθτα ςυνειςφοράσ προγραμμάτων ΜΦΙ Άρκρο 11: Μείωςθ τθσ χριςθσ των γ.φ. ςε ευάλωτεσ περιοχζσ Ελαχιςτοποίθςθ χριςθσ αγροχθμικϊν ςτθν ευάλωτθ περιοχι του Κωπαϊδικοφ πεδίου & ςυνεχισ παρακολοφκθςθ με καταγραφζσ ειςροϊν, αναλφςεισ περιβαλλοντικϊν δειγμάτων και βιοδοκιμζσ υςχετιςμόσ ειςροϊν με αγροτεμάχιο - Γραμμικζσ εφαρμογζσ ηιηανιοκτόνων Εφαρμογι του Weed Seeker Ελαχιςτοποίθςθ χριςθσ αγροχθμικϊν (γεωργία ακριβείασ) ςτθν ευάλωτθ περιοχι του Θεςςαλικοφ πεδίου 16

17 Άρκρο 11: Μείωςθ τθσ χριςθσ των γ.φ. ςε ευάλωτεσ περιοχζσ ΤΧΕΣΙΜΟ ΕΦΑΜΟΓΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΜΕ ΑΓΡΟΣΕΜΑΧΙΟ 17

18 Άρκρο 11: Μείωςθ τθσ χριςθσ των γ.φ. ςε ευάλωτεσ περιοχζσ Γραμμικοί ψεκασμοί = 50% μείωση ζιζανιοκτόνου Γεωργία Ακριβείας Weed seeker = 10-90% μείωση 18

19 Θεματικζσ Ενότθτεσ τθσ Οδθγίασ 2009/128/EE και δυνατότθτα ςυνειςφοράσ προγραμμάτων ΜΦΙ Άρκρο 12: Αποκικευςθ και χειριςμόσ υγρϊν και ςτερεϊν αποβλιτων χριςθσ γ.φ. Οδθγίεσ αποκικευςθσ και χειριςμοφ γ.φ. Οδθγίεσ απορρφπανςθσ κενϊν ςυςκευαςιϊν & εγκατάςταςθ δικτφου κάδων ςυλλογισ κενϊν ςυςκευαςιϊν γ.φ. Αναλφςεισ κενϊν ςυςκευαςιϊν Εγκατάςταςθ ςυςτθμάτων Heliosec για διαχείριςθ υγρϊν αποβλιτων (ξεπλφματα ψεκαςτικϊν μθχανθμάτων) 19

20 Άρκρο 12: Αποκικευςθ και χειριςμόσ υγρϊν και ςτερεϊν αποβλιτων χριςθσ γ.φ. Φυλλάδιο για το τριπλό ξζπλυμα κενϊν ςυςκευαςιϊν γεωργικϊν φαρμάκων 20

21 Θεματικζσ Ενότθτεσ τθσ Οδθγίασ 2009/128/EE και δυνατότθτα ςυνειςφοράσ προγραμμάτων ΜΦΙ Άρκρο 13: Ολοκλθρωμζνθ Φυτοπροςταςία Προςαρμογι και βελτίωςθ υφιςτάμενων πρωτοκόλλων και εφαρμογι ςυςτθμάτων χαμθλϊν ειςροϊν (LCM) ςτισ καλλιζργειεσ βαμβακιοφ, βιομ. τομάτασ και καλαμποκιοφ προςαρμοςμζνα ςτθν περιοχι μελζτθσ Εγκατάςταςθ δικτφων παρακολοφκθςθσ εχκρϊν, ωφζλιμων εντόμων και παρακολοφκθςθ αςκενειϊν Ανάπτυξθ φιλο-περιβαλλοντικϊν πρωτοκόλλων και εφαρμογι ςυςτιματοσ ΕMAS* ςτθν καλλιζργεια τθσ ελιάσ και μελζτθ τθσ βιοποικιλότθτασ Ανάπτυξθ ςυςτθμάτων γεωργίασ ακριβείασ 21 *ΕMAS: Environmental Management and Assessment System

22 Άρκρο 13: Ολοκλθρωμζνθ Φυτοπροςταςία NEO ΕΚΔΟΣΗ 3 Η LIFE07/ENV/GR266 ECOPEST ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΟ ΧΑΜΗΛΩΝ ΕΙΡΟΩΝ ΣΟ ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ LIFE07/ENV/GR266 ECOPEST ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΟ ΧΑΜΗΛΩΝ ΕΙΡΟΩΝ ΣΗ ΒΙΟΜ. ΣΟΜΑΣΑ LIFE07 ENV/GR/ ECOPEST LIFE07/ENV/GR266 ECOPEST ΟΓΗΓΙΔ ΦΤΣΟΠΡΟΣΑΙΑ ΒΑΜΒΑΚΙ, ΣΟΜΑΣΑ, ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ ΟΔΗΓΙΕ ΦΤΣΟΠΡΟΣΑΙΑ ΒΑΜΒΑΚΙ, ΣΟΜΑΣΑ, ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ LIFE07/ENV/GR266 ECOPEST ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΟ ΧΑΜΗΛΩΝ ΕΙΡΟΩΝ ΣΟ ΒΑΜΒΑΚΙ Εξειδικευμζνα για τθν περιοχι Πρωτόκολλα Χαμθλϊν Ειςροϊν 22

23 Άρκρο 13: Ολοκλθρωμζνθ Φυτοπροςταςία Πράςινο ςκουλικι Ρόδινο ςκουλικι Ωφζλιμα ζντομα 23

24 Θεματικζσ Ενότθτεσ τθσ Οδθγίασ 2009/128/EE και δυνατότθτα ςυνειςφοράσ προγραμμάτων ΜΦΙ Άρκρο 14: Δείκτεσ επικινδυνότθτασ Προςδιοριςμόσ και παρακολοφκθςθ γενικϊν δεικτϊν επικινδυνότθτασ Παρακολοφκθςθ ειδικϊν δεικτϊν για τθν προςταςία του υδάτινου & χερςαίου αγροπεριβάλλοντοσ Περιβαλλοντικι παρακολοφκθςθ (εγκατάςταςθ δικτφου, αναλφςεισ, βιοδοκιμζσ τοξικότθτασ) Δθμιουργία κεματικϊν χαρτϊν περιοχισ Εφαρμογι λογιςμικϊν εργαλείων πρόγνωςθσ & εκτίμθςθσ περιβαλλοντικισ αςφάλειασ 24

25 % καλλιεργητών Άρκρο 14: Δείκτεσ επικινδυνότθτασ Γενικοί δείκτες Κακή πρακτική Δρ Κική Μαχαίρα 25

26 Άρκρο 14: Δείκτεσ επικινδυνότθτασ Σζλθ Απριλίου 2009 Αρχζσ Μαΐου , Κηφισιά, Ελλάς Σοξικι επίδραςθ ζςτω και ςε ζναν από τουσ τζςςερεισ εξεταηόμενουσ υδρόβιουσ οργανιςμοφσ 26

27 Άρκρο 14: Δείκτεσ επικινδυνότθτασ Ιοφλιοσ 2009 Ιοφλιοσ , Κηφισιά, Ελλάς Σοξικι επίδραςθ ζςτω και ςε ζναν από τουσ τζςςερεισ εξεταηόμενουσ υδρόβιουσ οργανιςμοφσ 27

28 Άρκρο 14: Δείκτεσ επικινδυνότθτασ 28

29 Άρκρο 14: Δείκτεσ επικινδυνότθτασ Εφαρμογι λογιςμικοφ FOOT-FS για εκτίμθςθ κινδφνου ςε επίπεδο αγροτεμαχίου Αψζκαςτθ ηϊνθ 5 m & Weed seeker (50%)

30 Προτάςεισ για τθν εφαρμογι τθσ Οδθγίασ ταδιακι εφαρμογι ςε επιλεγμζνεσ περιοχζσ Επιλογι περιοχϊν βάςει ςυγκεκριμζνων κριτθρίων (περιβαλλοντικά, οικονομικά, βακμόσ οργάνωςθσ και διακεςιμότθτασ ςτοιχείων) Προτεραιότθτα ςτθν: κατάρτιςθ νζων αγροτϊν διαχείριςθ αποβλιτων χριςθσ γ.φ. ανάπτυξθ και εφαρμογι ςυςτθμάτων ολοκλθρωμζνθσ φυτοπροςταςίασ προςαρμοςμζνων ςτθν κάκε περιοχι υνδυαςμόσ με τθν ΚΑΠ και οικονομικά κίνθτρα 30

31 Δυςκολίεσ ςτθν εφαρμογι τθσ Οδθγίασ Μικρόσ Κλιροσ: Καταγραφζσ ειςροϊν Σιρθςθ ηωνϊν ανάςχεςθσ ψεκαςτικοφ νζφουσ (αψζκαςτεσ ηϊνεσ) Μεγάλοσ αρικμόσ αγροτϊν για κατάρτιςθ Μεγάλοσ αρικμόσ γεωργικϊν μθχανθμάτων Δυςκολία ςτθν οργάνωςθ τθσ παραγωγισ Περιοριςμζνα ςτοιχεία: Χριςθσ γ.φ. Περιβαλλοντικισ παρακολοφκθςθσ Τδρογεωλογικά ςτοιχεία Χαμθλό ειςόδθμα παραγωγϊν Χαμθλό επίπεδο κατάρτιςθσ & ενθμζρωςθσ 31

32 Η νζα Οδθγία Πρόκλθςθ και Eυκαιρία για να γίνει θ Ελλθνικι Γεωργία Aνταγωνιςτικι και Bιϊςιμθ 32

33 Φορείσ υλοποίθςθσ LIFE+ EcoPest: ΜΦΙ ΕΘΙΑΓΕ-ΙΕΒ ΕΘΙΑΓΕ- ΙΓΕΜΚ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΟΑΕ Γεωπόνοι τθσ περιοχισ Καλλιεργθτζσ τθσ περιοχισ Εξωτερικοί ςυνεργάτεσ: FERA, FOOTWAYS υνεργαηόμενοι Φορείσ ςτθν υλοποίθςθ των προγραμμάτων: Περιςςότεροι από 80 Eυρωπαϊκοί φορείσ, π.χ.: TNO, NL Wageningen, NL UBA, CH UNEW, UK HSE, UK UNICAT, IT UAL, SP Δθμοκρίτειο Παν/μειο ΕΙΕ, ΓΑΙΑ κ.α. Ευχαριςτϊ πολφ για τθν προςοχι ςασ. 33

34 ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ ΦΤΣΟΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟ ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ «με γνώςη και υπευθυνότητα ςτην υπηρεςία τησ γεωργίασ» 34 Ευχαριςτοφμε τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ για τθ χρθματοδότθςθ του προγράμματοσ LIFE+ EcoPest