Αναπλ. Προϊστάμενος Κλινικής Ημέρας

Transcript

1 Παπαγεωργίου Δημήτριος Νοσηλευτής ΠΕ, MSc, PhD Αναπλ. Προϊστάμενος Κλινικής Ημέρας «ΕΤΡΨΚΛΙΝΙΚΗ ΑΘΗΝΨΝ»

2

3 Ιστορική Αναδρομή Η εφαρμογή της ΦΜΘ έχει τις ρίζες της περίπου στο 1500 π.χ. όταν τα βαριά μέταλλα (αρσενικό, χαλκός, μόλυβδος) χρησιμοποιούνταν για την θεραπεία διαφόρων όγκων και λοιμώξεων. Σο χρησιμοποιήθηκε το αέριο της μουστάρδας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο ως χημικό όπλο. τον Β Παγκόσμιο στο λιμάνι του Σάραντα, βυθίστηκε ένα πλοίο με 20 ναυτικούς το οποίο μετέφερε αζωθυπερίτη (Nitrogen Mustard). Οι ναυτικοί εμφάνισαν απλασία του μυελού. Σο 1943 χρησιμοποιήθηκε η ίδια ουσία σε ασθενείς με νόσο του Hodgkin. Σο 1960 καθιερώθηκε ως επίσημη ιατρική πρακτική. Σο 1970 αναπτύχθηκε η χρήση της πλατίνας (Cisplatin).

4 ΕΙΔΗ ΦΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Εισαγωγική χημειοθεραπεία (induction chemotherapy) Επικουρική ή προφυλακτική ή συμπληρωματική χημειοθεραπεία (adjuvant chemotherapy) Προεγχειρητική χημειοθεραπεία (primary chemotherapy) ή νέοεπικουρική (neoadjuvant) Φημειοθεραπεία διάσωσης (salvage chemotherapy) Παρηγορητική Φημειοθεραπεία (palliative chemotherapy) Gotasskie G, 1998

5 κοποί Φημειοθεραπείας Πρόληψη. Η θεραπεία του καρκίνο, εμποδίζοντας τα καρκινικά κύτταρα να πολλαπλασιασθούν, να διηθήσουν τα παρακείμενα όργανα -ιστούς και να δώσουν μεταστάσεις. Η μετατροπή της νόσου σε χρονία σε πρώτη φάση και η διατήρησή της σε αυτήν την κατάσταση. Η διατήρηση της ζωής και των βασικών λειτουργιών. ΙΔΑΝΙΚΟΣΕΡΟ ΕΝΑΡΙΟ: Να μπορώ να επιλέγω ένα φάρμακο που θα τιθασεύει τον πολλαπλασιασμό με τις λιγότερο δυνατές παρενέργειες στα υγιή κύτταρα.

6 ΣΟΞΙΚΟΣΗΣΑ ΣΗ ΦΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

7

8 ΝΟΗΛΕΤΣΙΚΟΙ ΡΟΛΟΙ Προετοιμασία των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων. Διατήρηση - φύλαξη των φαρμάκων. Καταστροφή απομάκρυνση όλων των άχρηστων υλικών (και των φαρμάκων). Φορήγηση των φαρμάκων. Παρακολούθηση εκτίμηση των αρρώστων. Καταγραφή συμπτωμάτων, παρενεργειών, αντιδράσεων. Εκπαίδευση του ασθενούς.

9 ύμφωνα με τον OSHA (Occupational Safety and Health Administration) και την ASHP (Αμερικανική Εταιρεία Υαρμακοποιών του υστήματος Τγείας), ένα φάρμακο θεωρείται επικίνδυνο εάν: Προκαλεί Καρκίνο. Καταστρέφει το αναπτυσσόμενο έμβρυο ή βλάπτει τη γονιμότητα. Προκαλεί Φρωματοσωμική Διάσπαση. Προκαλεί σοβαρή τοξικότητα σε όργανα σε χαμηλές δόσεις.

10 Οι ίδιοι μηχανισμοί που σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα, σκοτώνουν και τα φυσιολογικά κύτταρα. Luci A. Power 2004 Σα αντικαρκινικά φάρμακα δεν είναι επιλεκτικά, σκοτώνουν οτιδήποτε πολλαπλασιάζεται γρήγορα. Luci A. Power 2004

11 Οι χημειοθεραπευτικοί παράγοντες είναι: Βλαπτικοί για τα υγιή κύτταρα και ιστούς, όπως και για τα καρκινικά κύτταρα. Επικίνδυνοι και για τους εργαζόμενους που τους χειρίζονται, όπως είναι και για τους ασθενείς.

12 Προσοχή!!! Σο να ασχολείσαι ή να εργάζεσαι κοντά σε επικίνδυνα φάρμακα, στο νοσοκομείο ή σε άλλη ιατρική μονάδα, μπορεί να προκαλέσει δερματικά εξανθήματα, στειρότητα, αποβολή, ατυχή κύηση και πιθανόν λευχαιμία ή άλλη μορφή καρκίνου. (National Institute for Occupational Safety and Health NIOSH 2004)

13 Οι χημειοθεραπευτικοί παράγοντες ενοχοποιούνται για: Οξέα συμπτώματα (ναυτία, αλωπεκία, εξανθήματα, ανωμαλία ηπατικής και νεφρικής λειτουργίας, κώφωση, τοξικές επιδράσεις στην καρδιά και στο αιμοποιητικό) Valanis et al 1993α, β Sotaniemi et al 1983, Rosner 1976, Doll 1989 Ανωμαλίες εμμήνου ρύσεως Shortridge et al 1995 τειρότητα Valanis et al 1997 Καρκίνο μαστού Gunnarsdottir et al 1997 Αυτόματες αποβολές & Νεκρογεννητικότητα, Ανωμαλίες στο έμβρυο Valanis et al 1999, Stucker, 1990,Martin, 2005, Hemminki et al, 1985

14 Κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου σε εργαζομένους Λευχαιμία σε νοσηλευτές (Skov et al, 1992) (RR = 10.65) NHL & skin cancer (Hansen & Olsen, 1994) (SIR = 3.7) υνολικά μεγαλύτερος κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου (Martin, 2005) (OR = 3.27) RR = Relative Risk; SIR = Standardized Incidence Rate; OR = Odds Ratio

15 Σαξινόμηση χημικών ουσιών σύμφωνα με την International Agency for Research on Cancer (IARC) του ΠΟΤ

16 Κατηγορία 1: Ο παράγοντας ή το μείγμα είναι καρκινογόνος για τον άνθρωπο. Οι συνθήκες εργασίας συνεπάγονται έκθεση, η οποία είναι καρκινογόνος για τον άνθρωπο. Αλκυλιούντες Αντιβιοτικά παράγοντες Ciclosporin CCNU (Καρμουστίνη Nitrumon) Chlorambucil (leukeran) Ανοσοκατασταλτικά Cyclophosphamide (Endoxan) Azathioprine Treosulphan Thiotepa Melphalan Tamoxifen Μείγμα - Πρωτόκολλα Etoposide με cisplatin & bleomycin Mechlorethamine, Oncovin, Procarbazin, Prdnisone (MOPP)

17 Κατηγορία 2Α: Ο παράγοντας ή το μίγμα είναι καρκινογόνος για τον άνθρωπο. Οι συνθήκες εργασίας συνεπάγονται έκθεση, η οποία πιθανότατα είναι καρκινογόνος για τον άνθρωπο. ΑΛΚΤΛΙΟΤΝΣΕ ΠΑΡΑΓΟΝΣΕ ΑΝΣΙΒΙΟΣΙΚΑ BCNU (Λαμουστίνη) Chlorozotocin Cisplatin Chloramphenicol (Chloranic) Procarbazine hydrochloride (Natulan) ΠΟΔΟΥΤΛΟΣΟΞΙΝΕ (Δηλητήρια της Μίτωσης) Etoposide (Vepesid) Teniposide (Vumon)

18 Κατηγορία 2Β: Ο παράγοντας ή το μείγμα είναι δυνατό να είναι καρκινογόνος για τον άνθρωπο. Οι συνθήκες εργασίας συνεπάγονται έκθεση, η οποία είναι δυνατό να είναι καρκινογόνος για τον άνθρωπο. ΑΝΣΙΒΙΟΣΙΚΑ ΚΑΣΑ ΣΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ Amsacrine Zidovudine (Retrovir) Bleomycin (Bleocin) Zalcitabine (Hivid) Mytomicin ΔΙΑΥΟΡΑ Dacarbazine (Deticene) Mitoxanthrone (Nonantrone)

19 Κατηγορία 3: Ο παράγοντας (μείγμα, συνθήκες έκθεσης) δεν ταξινομείται ως καρκινογόνος για τον άνθρωπο. Κατηγορία 4: Ο παράγοντας (μείγμα, συνθήκες έκθεσης) πιθανότατα δεν είναι καρκινογόνος για τον άνθρωπο.

20 ΠΑΡΑΓΟΝΣΕ ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΟΦΗ Carmustine Busulfan Chlorambucil Cyclophosphamide Ifosfamide Nitrogen mustrad Thiotepa Actinomycin Doxorubicin Bleomycin Daunomycin 5-Fluorouracil Methotrexate Vincristine Vinblastine Paclitaxel Etoposide ONS th Annual Congress in Orlando

21 Έχει βρεθεί ότι (σ)τα ούρα νοσηλευτών Προκαλούν μεταλλάξεις σε Salmonella typhimurium (Falck et al 1981) Απεκκρίνονται θειοαιθέρες (μεταβολίτες των αλκυλιούντων παραγόντων) (Jagun et al 1982, Karakaya et al 1989) Απεκκρίνονται μεταβολίτες (platinum, cychlophosphmide, pentamidine) (Venit S et al 1984, Hirst M 1984)

22 Έχει βρεθεί σε βιολογικό υλικό νοσηλευτών Καταστροφή χρωμοσώματος Ανταλλαγή αδελφής χρωματίδας Μικροσωμιακές ανωμαλίες Καταστροφή DNA Γενοτοξικότητα J. Occup. Health 2006

23 ΔΙΙΣΑΜΕΝΕ ΑΠΟΧΕΙ ΓΙΑ ΣΗΝ ΦΡΨΜΟΨΜΑΣΙΚΗ ΜΕΣΑΣΟΠΙΗ.ΕΦΕΙ ΑΝΑΥΕΡΘΕΙ ΟΜΨ ΑΤΞΗΗ ΣΗ ΤΦΝOΣΗΣΑ ΦΡΨΜΟΨΜΑΣΙΚΨΝ ΜΕΣΑΣΟΠΙΕΨΝ. (Chrysostomou A et al. 1984) ΔΕΝ ΒΡΕΘΗΚΕ ΔΙΑΥΟΡΑ ΣΗΝ ΕΚΘΕΗ ΑΝΑΜΕΑ Ε ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΕ ΠΟΤ ΕΙΦΑΝ ΞΑΥΝΙΚΕ ΑΠΟΒΟΛΕ ΚΑΙ Ε ΑΤΣΕ ΠΟΤ ΕΙΦΑΝ ΥΤΙΟΛΟΓΙΚΟΤ ΣΟΚΕΣΟΤ. (Hemminki et al 1985) Ε ΜΕΛΕΣΗ ΣΗΝ ΥΙΛΑΝΔΙΑ (568 ΓΤΝΑΙΚΕ) ΒΡΕΘΗΚΕ ΣΑΣΙΣΙΚΑ ΗΜΑΝΣΙΚΗ ΦΕΗ (Odds ratio 2.3) ΜΕΣΑΞΤ ΞΑΥΝΙΚΨΝ ΑΠΟΒΟΛΨΝ ΚΑΙ ΕΚΘΕΗ Ε ΚΤΣΣΑΡΟΣΑΣΙΚΕ ΟΤΙΕ. (Selevan et al 1989) Ε ΜΕΛΕΣΗ ΣΗΝ ΓΑΛΛΙΑ ΒΡΕΘΗΚΕ ΟΣΙ ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΕ ΕΙΦΑΝ ΜΕΓΑΛΤΣΕΡΗ ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΑΣΤΦΗ ΕΓΚΤΜΟΤΝΗ ΟΣΑΝ Η ΕΚΘΕΗ ΓΙΝΟΣΑΝ ΣΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΗ ΕΓΚΤΜΟΤΝΗ (ΟΙ ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΕ ΠΡΟΕΣΟΙΜΑΖΑΝ ΚΑΙ ΦΟΡΗΓΟΤΑΝ ΣΑ ΥΑΡΜΑΚA). (Stucker et al 1990)

24

25

26

27

28

29

30

31

32 ΕΦΟΤΜΕ ΔΙΑΠΟΡΑ ΥΑΡΜΑΚΨΝ ΣΟΝ ΦΨΡΟ ΕΡΓΑΙΑ????

33 Σρόποι επαφής του προσωπικού με κυτταροστατικές ουσίες Γερμαηική επαθή* Άμεζη Μολσζμένφν επιθανειών Μέζφ ηης καηάποζης Φαγηηό, ηζίτλες, καραμέλες Από ηα τέρια ζηο ζηόμα Μέζφ ηης ειζπνοής Aerosols Vapors Με έγτσζη Βελόνες Θραύζμαηα *Most common source of exposure (NIOSH, 2004)

34 ΒΡΕΘΗΚΕ ΠΟΟΣΗΣΑ ΥΑΡΜΑΚΟΤ ΣΑ ΜΑΝΙΚΙΑ, ΣΑ ΓΑΝΣΙΑ ΚΑΙ ΣΟΝ ΛΑΙΜΟ ΣΗ ΡΟΜΠΑ (Stellman 1987). 40 % ΣΨΝ ΝΟΟΚΟΜΕΙΑΚΨΝ ΥΑΡΜΑΚΟΠΟΙΨΝ ΑΝΕΥΕΡΑΝ ΔΕΡΜΑΣΙΚΗ ΕΚΘΕΗ Ε ΚΤΣΣΑΡΟΣΑΣΙΚΕ ΟΤΙΕ ΣΟΤΛΑΦΙΣΟΝ 1 ΥΟΡΑ ΣΟ ΜΗΝΑ. ΜΟΝΟ 28% ΕΙΦΑΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΑ ΙΑΣΡΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΤΘΗΗ ΣΟΝ ΦΨΡΟ ΕΡΓΑΙΑ. 16 ΝΟΗΛΕΤΣΡΙΕ ΠΟΤ ΕΡΓΑΖΟΝΣΑΝ ΚΤΡΙΨ Ε ΑΝΟΙΦΣΑ ΣΜΗΜΑΣΑ ΗΣΑΝ ΛΙΓΟΣΕΡΟ ΠΡΟΣΑΣΕΤΜΕΝΕ Ε ΦΕΗ ΜΕ ΣΟΤ ΥΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΤ (Valanis et al 1992).

35 ε νοσοκομείο στην Ολλανδία πραγματοποιήθηκε το 1992 μια έρευνα όπου έδειξε ότι είχαμε επαγγελματική έκθεση σε επικίνδυνες ουσίες σε διάφορα τμήματα του νοσοκομείου. Βρέθηκαν ποσότητες φαρμάκων σε γάντια, φιαλίδια, θαλάμους διάλυσης, πατώματα και σε διάφορες άλλες επιφάνειες. (Sessink P.J. et al. 1992) την ίδια έρευνα αναφέρεται ότι οι νοσηλευτές δεν λάμβαναν τα κατάλληλα μέτρα προστασίας σε περιοχές που αφορούσαν την χορήγηση των φαρμάκων. 8 από τους 25 νοσηλευτές και φαρμακοποιούς βρέθηκαν να έχουν μολυνθεί. Μερικοί από αυτούς δεν συμμετείχαν ούτε στην προετοιμασία, ούτε στην χορήγηση των φαρμάκων.

36 61 Νοσηλεύτριες στο Ισραήλ. 65% έπλεναν τα χέρια τους πριν/ή μετά την προετοιμασία των φαρμάκων. 48% πριν/ή και μετά την χορήγηση. 58% χρησιμοποιούσαν γάντια κατά την προετοιμασία. 32% χρησιμοποιούσαν γάντια κατά την χορήγηση. 55% χρησιμοποιούσαν θάλαμο νηματικής ροής για την προετοιμασία. 94% των νοσηλευτών ανέφεραν ότι στον χώρο προετοιμασίας κάπνιζαν και έπιναν. 84% ανέφερε ότι υπήρχε χώρος διαλείμματος στο νοσοκομείο. (Sarah Ben-Ami et al. Cancer Nursing 2001)

37

38

39 Photographs courtesy of L. Hampton, RN, MS, FNP; Donayre Cancer Center, Whiteville, NC. Reproduced with permission.

40 Photograph courtesy of L. Hampton, RN, MS, FNP; Donayre Cancer Center, Whiteville, NC. Reproduced with permission.

41 Photographs courtesy of L. Hampton, RN, MS, FNP; Donayre Cancer Center, Whiteville, NC. Reproduced with permission.

42 Photograph courtesy of Libby Hampton, RN, MS, FNP; Donayre Cancer Center, Whiteville, NC. Reproduced with permission.

43 Διασφάλιση της ποιότητας με: Σακτικούς ελέγχους υγκεκριμένες τεχνικές (κατευθυντήριες οδηγίες) Εκπαίδευση του προσωπικού (Community Oncology 2008)

44 ΠΡΟΕΣΟΙΜΑΙΑ ΦΜΘ ΜΕΡΟ Α Προετοιμασία (διάλυση ανασύσταση) μόνο σε biologic safety cabinet (BSC). Φρήση γαντιών (latex, nitrile, neopren), μάσκας, μπλούζας. Απορροφητική μεμβράνη πάνω στην επιφάνεια διάλυσης των φαρμάκων. Αλλαγή των ελαστικών γαντιών. Φρησιμοποίηση άσηπτων τεχνικών. Ανασύσταση των φαρμάκων με την χρήση του κατάλληλου διαλύτη (διάλυμα χλωριούχου νατρίου 0,9% ή διάλυμα γλυκόζης 5% ή water for injection) και της κατάλληλης ποσότητας. Άνοιγμα των φιαλιδίων μακριά από το σώμα του ατόμου που προετοιμάζει το φάρμακο Κάλυψη της άκρης της βελόνας με αποστειρωμένη γάζα κατά την έξοδο του αέρα από τη σύριγγα. Occupational study commission, and the American society of hospitals pharmacists 1999

45 ΠΡΟΕΣΟΙΜΑΙΑ ΦΜΘ ΜΕΡΟ Β Αναγραφή ονόματος ασθενούς, ημερομηνίας διάλυσης, φαρμάκου, χρόνου χορήγησης και υπογραφή του νοσηλευτή. Απόρριψη υλικών φαρμάκων σε κάδους μολυσματικών με ειδική εξωτερική επισήμανση ή σε ειδικά μηχανήματα με αεροστεγή σύγκλειση. Πιστή εφαρμογή των οδηγιών που προτείνουν οι εταιρείες παραγωγής. Άμεσος καθαρισμός όλων των υγρών που διέρρευσαν. Φρήση κλειστών φιαλών ή σάκου που κλείνει με φερμουάρ, για τη φύλαξη των φαρμάκων. Μεταφορά των φαρμάκων στο χώρο παράδοσης με αεροστεγές και άθραυστο δοχείο. Απαγορεύεται η λήψη τροφής, ροφημάτων καθώς και η φύλαξή τους μέσα στον χώρο προετοιμασίας. Occupational study commission, and the American society of hospitals pharmacists 1999

46 ΜΗΦΑΝΗΜΑ ΣΤΠΟΤ ΙΙΙ

47 ΨΣΗ ΘΕΗ ΣΟ ΕΙΔΙΚΟ ΜΗΦΑΝΗΜΑ ΔΙΑΛΤΗ

48

49

50 ΕΙΔΙΚΗ ΠΛΗΡΗ ΕΝΔΤΗ

51 ΕΙΔΙΚΗ ΠΟΔΙΑ

52 ΕΙΔΙΚΕ ΠΕΡΙΦΕΙΡΙΔΕ

53 ΕΙΔΙΚΑ ΓΑΝΣΙΑ

54 ΕΙΔΙΚΗ ΜΑΚΑ

55 ΚΤΣΙΟ ΑΠΟΡΡΙΧΗ ΒΕΛΟΝΨΝ

56 ΕΙΔΙΚΟ ΠΕΔΙΟ

57 ΕΙΔΙΚΑ ΤΛΙΚΑ

58

59 ΕΙΔΙΚΟ ΥΙΛΣΡΟ ΑΝΑΡΡΟΥΗΗ ΤΓΡΟΤ

60 ΠΡΟΕΣΟΙΜΑΙΑ ΔΙΑΛΤΗ

61 ΕΣΟΙΜΑ ΔΙΑΛΤΜΕΝΑ ΥΑΡΜΑΚΑ

62 ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΔΙΑΛΤΗ

63 ΚΑΘΑΡΙΜΟ ΜΟΝΑΔΑ ΔΙΑΛΤΗ

64 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΛΥΣΗΣ

65 ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΔΙΑΛΤΗ

66 ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΔΙΑΛΤΗ

67 Ο ΕΜΠΛΟΤΣΙΜΟ ΣΩΝ ΟΡΩΝ

68

69 ΛΑΝΘΑΜΕΝΕ ΣΕΦΝΙΚΕ

70 Η ΜΕΣΑΥΟΡΑ ΣΩΝ ΥΑΡΜΑΚΩΝ

71 ΦΟΡΗΓΗΗ ΣΗ ΦΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Μέσω περιφερικού φλεβοκαθετήρα ή Μέσω κεντρικών καθετήρων (Intraport ή Hickman)

72

73

74

75

76

77

78 ΦΟΡΗΓΗΗ ΦΜΘ ΜΕΡΟ Α Πληροφορημένη συναίνεση του αρρώστου. Αξιολόγηση του αρρώστου. Έλεγχος των εργαστηριακών απαντήσεων. Έλεγχος του ιστορικού (αλλεργία, προηγούμενη θεραπεία). Πρόβλεψη και προγραμματισμός αντιμετώπισης πιθανών αλλεργικών αντιδράσεων. Otto SE, Mosby 2001

79 ΦΟΡΗΓΗΗ ΦΜΘ ΜΕΡΟ Β Επιλογή κατάλληλης φλεβικής οδού. Επιβεβαίωση ονόματος ασθενούς και φαρμάκου. Καταγραφή Ζωτικών ημείων. Φορήγηση των φαρμάκων με γάντια και προστατευτική μπλούζα. (Σοποθέτηση απορροφητικού υποστρώματος). Σακτικός έλεγχος του ασθενούς. Καλή γνώση των παρενεργειών (αλλά και των ιδιαιτεροτήτων) των φαρμάκων. Otto SE, Mosby 2001

80 ΔΙΑΠΟΡΑ ΥΑΡΜΑΚΟΤ Επιφάνεια Ασθενή Προσωπικό Ιματισμό

81 ΔΙΑΦΕΙΡΙΗ ΔΙΑΡΡΟΗ ΚΤΣΣΑΡΟΣΑΣΙΚΨΝ Απομόνωση του χώρου όπου συνέβη η διαρροή. Φρήση του ειδικού set. Φρήση προστατευτικών ρούχων, γαντιών, γυαλιών και σε ύπαρξη διαρροής (σκόνης), χρησιμοποίηση αναπνευστικής μάσκας. Άνοιγμα διπλών σάκων αποβολής αποβλήτων. Καθαρισμός της επιφάνειας με απορροφητικές πετσέτες και απορρυπαντικό διάλυμα. Καλό ξέβγαλμα με καθαρό νερό βρύσης και καλό στέγνωμα. Σοποθέτηση των λερωμένων υλικών (πχ ρούχων, γαντιών κτλ) στους διπλούς σάκους απορριμμάτων. Απόρριψη των σάκων και του περιεχομένου τους σε ειδικό δοχείο. Πολύ καλό πλύσιμο χεριών με νερό και σαπούνι. Otto Se: Chemotherapy, Oncology Nursing, St Louis, Mosby, 2001

82

83 Εξαγγείωση καλείται η λόγω ατυχήματος διαρροή φαρμάκου, η οποία προκαλεί πόνο, νέκρωση ή δημιουργία εσχάρας ουλής στον υποδόριο ιστό. Oncology Nursing Society 1996, 1999 Camp-Sorell D Otto SE, Mosby 2001

84

85

86 TAXOTERE TAXOTERE

87 DOXORUBICIN

88 TAXOTERE

89 ΚΑΣΗΓΟΡΙΕ ΥΑΡΜΑΚΨΝ Καταστροφικά - Υλυκταινώδη (Vesicant). Προκαλούν καταστροφή των ιστών, φυσαλίδες, φλύκταινες. Ερεθιστικά (Irritant). Προκαλούν φαγούρα, σκληρότητα και φλεβίτιδα στην περιοχή έγχυσης. Προκαλούν τοπική αλλεργική αντίδραση (flare). Τποχωρεί εντός 30 λεπτών, δεν εμφανίζεται πόνος. Oncology Nursing Society 1996, 1999, Camp-Sorell D. 1999, Otto SE, Mosby 2001

90 ΠΡΟΛΗΧΗ ΕΞΑΓΓΕΙΨΗ Γνώση της κατηγορίας που ανήκει το φάρμακο. Πληροφορημένη συναίνεση του ασθενούς. Αναγνώριση των παραγόντων κινδύνου. Πρόβλεψη και αντιμετώπιση μιας εξαγγείωσης. υζήτηση για την τοποθέτηση κεντρικής γραμμής Έλεγχος βατότητας της φλέβας. Εκπαίδευση των ασθενών Otto SE, Mosby 2001

91 ΠΡΨΣΟΚΟΛΛΟ ΑΝΣΙΜΕΣΨΠΙΗ ΕΞΑΓΓΕΙΨΗ Ι Διακοπή χορήγησης. Παραμονή του φλεβοκαθετήρα στην θέση του. Αναρρόφηση φαρμάκου και αίματος. Αργή έγχυση ενδοφλέβιου αντίδοτου. Αφαίρεση φλεβοκαθετήρα. Φορήγηση υποδορίως του αντίδοτου κυκλικά (πχ θείοθεϊικό νάτριο, DMSO διμεθυλσουλφοξείδιο). Αποφυγή άσκησης πίεσης. Oncology Nursing Society 1996, 1999 Camp-Sorell D Otto SE, Mosby 2001

92 ΠΡΨΣΟΚΟΛΛΟ ΑΝΣΙΜΕΣΨΠΙΗ ΕΞΑΓΓΕΙΨΗ ΙΙ Φφηογράθηζη ηης περιοτής. Δπάλειυη με αλοιθή. Τοποθέηηζη διαθανούς αποζηειρφμένοσ καλύμμαηος. Τοποθέηηζη κρύφν ή θερμών κομπρέζφν. Τακηική παρακολούθηζη για εμθάνιζη πόνοσ ερσθρόηηηας, αναιζθηζίας, ζκληρόηηηας και νέκρφζης. Oncology Nursing Society 1996, 1999 Camp-Sorell D Otto SE, Mosby 2001

93 ΚΑΣΑΓΡΑΥΗ ΤΜΒΑΝΣΟ Ημερομηνία και ώρα. Βελόνα, μέγεθος, τύπος. ημείο εισόδου. ειρά των φαρμάκων. Κατά προσέγγιση η ποσότητα του φαρμάκου που εξαγγειώθηκε. Παράπονα ασθενούς. Υωτογραφία. Αντιμετώπιση. Ιατρικό σημείωμα αναφοράς. Μέτρα για τον περαιτέρω έλεγχο του ασθενούς. Τπογραφή νοσηλευτή/ τρια. Oncology Nursing Society 1996, 1999, Camp-Sorell D. 1999, Otto SE, Mosby 2001

94

95