ΠΔΡΙΛΗΦΗ ABSTRACT Λέμεηο-θιεηδηά:

Transcript

1 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Σηελ παξνύζα εξγαζία γίλεηαη αξρηθά κηα ζπλνπηηθή πεξηγξαθή ηνπ Eπξσπατθνύ θαη Eζληθνύ λνκηθνύ πιαηζίνπ πνπ δηέπεη ην ζεζκό ησλ Μειεηώλ Πεξηβαιινληηθώλ Δπηπηώζεσλ. Σηε ζπλέρεηα, πεξηγξάθεηαη ν ηξόπνο κε ηνλ νπνίν κέζα από ηελ Οιπκπηαθή δηνξγάλσζε πεξάζακε ζε κηα πξώηε κνξθή Σηξαηεγηθήο Δθηίκεζεο Πεξηβαιινληηθώλ Δπηπηώζεσλ ζηε ρώξα καο. Σηόρνο ηεο Σηξαηεγηθήο Δθηίκεζεο Πεξηβαιινληηθώλ Δπηπηώζεσλ είλαη ε πςεινύ επηπέδνπ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, θαζώο θαη ε ελζσκάησζε πεξηβαιινληηθώλ δεηεκάησλ ζηελ πξνεηνηκαζία θαη ζέζπηζε πξνγξακκάησλ θαη ζρεδίσλ, όπσο είλαη άιισζηε ε Οιπκπηαθή πξνεηνηκαζία θαη ε πξαγκαηνπνίεζε ησλ Οιπκπηαθώλ έξγσλ. Τέινο, εμεηάδεηαη ε πεξίπησζε ελόο από ηα Οιπκπηαθά Έξγα, απηή ηνπ Οιπκπηαθνύ Κέληξνπ Ιζηηνπινΐαο ζηνλ Άγην Κνζκά. ABSTRACT The project is in the first place an overview of the European and National legal frame of the Environmental Impact Studies. Afterwards, we present the way Greece has entered a preliminary face of the Strategic Environmental Impact Assessment, through the Olympic Games. The target of the Strategic Environmental Impact Assessment is the high level protection of the environment and the incorporation of environmental matters in the preparation of plans and schedules, like Olympic Games. Eventually, the case study of the Olympic Sailing Center at Agios Kosmas is presented. Λέμεηο-θιεηδηά: Δθηίκεζε Πεξηβαιινληηθώλ Δπηπηώζεσλ (ΔΠΔ), Μειέηεο Πεξηβαιινληηθώλ Δπηπηώζεσλ (ΜΠΔ), Σηξαηεγηθή Δθηίκεζε Πεξηβαιινληηθώλ Δπηπηώζεσλ (ΣΔΔ), Φσξνζέηεζε Οιπκπηαθώλ Έξγσλ, Έγθξηζε Πεξηβαιινληηθώλ Όξσλ, Δηδηθά Σρέδηα Οινθιεξσκέλεο Αλάπηπμεο Πεξηνρώλ Υπνδνρήο Οιπκπηαθώλ Έξγσλ(ΔΣΟΑΠ)

2 ΠΔΡ ΙΙΔΥΟΜΔΝΑ ΔΗΑΓΩΓΖ ΜΔΡΟ 1ν:ΣΟ ΔΤΡΩΠΑΗΚΟ ΚΑΗ ΔΘΝΗΚΟ ΝΟΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΠΟΤ ΓΗΔΠΔΗ ΣΟ ΘΔΜΟ ΣΩΝ ΜΔΛΔΣΩΝ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΩΝ ΔΠΗΠΣΩΔΩΝ Δηζαγσγή Ζ Κνηλνηηθή νδεγία 85/337/ΔΟΚ γηα ηηο ΔΠΔ δεκνζίσλ θαη ηδησηηθώλ έξγσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ Ζ κεηαθνξά ηεο νδεγίαο 85/337/ΔΟΚ ζην εζσηεξηθό δίθαην Ζ ηξνπνπνίεζε ηεο νδεγίαο 85/337 από ηελ νδεγία 97/ Ζ κεηαθνξά ηεο νδεγίαο 97/11 ζην εζσηεξηθό δίθαην Ζ Οδεγία 2001/42/ΔΔ θαη ε ζρέζε ηεο κε ηελ πξνγελέζηεξε 85/337/ΔΟΚ Κξηηηθή ζεώξεζε ηνπ ζεζκνύ ησλ ΜΠΔ ζηελ Διιάδα ΜΔΡΟ 2ν: Ζ ΠΟΛΔΟΓΟΜΗΚΖ ΚΑΗ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΖ ΓΗΑΣΑΖ ΣΖ ΓΗΟΡΓΑΝΩΖ ΣΩΝ ΟΛΤΜΠΗΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΣΟΤ Δηζαγσγή Ο ζρεδηαζκόο ηεο πόιεο ηεο Αζήλαο ελ όςεη ησλ Οιπκπηαθώλ Αγώλσλ Ζ έληαμε ησλ Οιπκπηαθώλ Έξγσλ ζην ρσξνηαμηθό θαη πνιενδνκηθό ζρεδηαζκό ηεο Αζήλαο Ζ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο: από ηε κειέηε ησλ πεξηβαιινληηθώλ επηπηώζεσλ ζηε ζηξαηεγηθή εθηίκεζε ησλ πεξηβαιινληηθώλ επηπηώζεσλ Ζ ρσξνζέηεζε ησλ Οιπκπηαθώλ έξγσλ, όπσο απηή νξίδεηαη κε ην Ν. 2730/ Σα Δηδηθά ρέδηα Οινθιεξσκέλεο Αλάπηπμεο (ΔΟΑΠ) πεξηνρώλ Οιπκπηαθώλ Έξγσλ Οη Θεζκηθέο θαηλνηνκίεο ηνπ Ν.2730/ ΜΔΡΟ 3ν : Ζ ΠΔΡΗΠΣΩΖ ΣΟΤ ΟΛΤΜΠΗΑΚΟΤ ΚΔΝΣΡΟΤ ΗΣΗΟΠΛΟΪΑ ΣΟΝ ΑΓΗΟ ΚΟΜΑ

3 3.1. Δηζαγσγή Ηζηνξηθό θαη ζθνπηκόηεηα πινπνίεζεο ηνπ έξγνπ Ζ Μειέηε Πεξηβαιινληηθώλ Δπηπηώζεσλ ΒΒ αα ζζ ηη ηθθ άά ρρ αα ξξ αα θθ ηη εε ξξ ηη ηζζ ηη ηη ηθθ άά ηη νν ππ έέ ξξ γγ νν ππ ΟΟ ηη η εε λλ αα ιι ιι αα θθ ηη ηη ηθθ έέ οο ιι χχ ζζ εε ηη ηοο ΑΑ μμ ηη ηνν ιι φφ γγ εε ζζ εε ππ εε ξξ ηη ηββ αα ιι ιι νν λλ ηη ηη ηθθ ψψ λλ εε ππ ηη ηππ ηη ψψ ζζ εε σσ λλ ΠΠ ξξ νν ηη εε ηη ηλλ φφ κκ εε λλ αα κκ έέ ηη ξξ αα Σν Δηδηθό ζρέδην Οινθιεξσκέλεο Αλάπηπμεο ηνπ Οιπκπηαθνύ Κέληξνπ Ηζηηνπινΐαο ζηνλ Άγην Κνζκά Αηηηθήο ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

4 ΔΗΑΓΩΓΖ Γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, θαη δε ηνπ πεξηβάιινληνο ππφ επξεία έλλνηα, επηβάιιεηαη θαη εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο πξόιεςεο ηεο ππνβάζκηζήο ηνπ, ε εθ ησλ πξνηέξσλ εθηίκεζε ησλ επηπηψζεσλ πνπ ζα επηθέξεη ή ελδέρεηαη λα επηθέξεη ζην πεξηβάιινλ νξηζκέλν έξγν ή δξαζηεξηφηεηα, πξνθεηκέλνπ λα θξηζεί απφ ηε δηνίθεζε, θαηά ηελ πξνβιεπφκελε δηνηθεηηθή δηαδηθαζία, εάλ, ζε πνηα ζέζε θαη κε πνηνπο φξνπο είλαη επηηξεπηή ε εγθαηάζηαζε ηνπ έξγνπ ή ε άζθεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Οη Μειέηεο Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ (ΜΠΔ) ζηνρεχνπλ ζηελ αμηνιφγεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ απφ έλα πξνγξακκαηηδφκελν έξγν ή δξαζηεξηφηεηα, πξνθεηκέλνπ λα πξνζδηνξηζηνχλ νη αλαγθαίεο πξνυπνζέζεηο πνπ πξέπεη λα ηεζνχλ γηα ηελ θαηαζθεπή θαη ιεηηνπξγία ηνπ. Οη ΜΠΔ απνηεινχλ έλα ζεκαληηθφ εξγαιείν γηα ηελ πξνζηαζία θαη δηαρείξηζε ηνπ πεξηβάιινληνο θαη κάιηζηα πξνιεπηηθνχ ραξαθηήξα, αθνχ ε ελεξγνπνίεζή ηνπ θαη ε νινθιήξσζή ηνπ ζα πξέπεη λα έρεη γίλεη πξηλ ηελ νπνηαδήπνηε απφθαζε γηα ηελ πινπνίεζε ελφο έξγνπ ή κηαο δξαζηεξηφηεηαο. Ζ ζρέζε ηεο δηεμαγσγήο ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ ηνπ 2004 θαη ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο είλαη αληηθείκελν επηζηεκνληθήο κειέηεο θαζψο ε πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο είλαη ν πιένλ πξφζθαηνο ππιψλαο ηνπ Οιπκπηαθνχ Κηλήκαηνο. Μηα βαζηθή αξρή θαη δέζκεπζε ηνπ θαθέινπ ππνςεθηφηεηαο ηνπ 19 97, ζε φηη αθνξά ηελ πεξηβαιινληηθή πηπρή είλαη ε ζύληαμε ΜΠΔ γηα φια ηα Οιπκπηαθά έξγα αλεμαξηήησο κεγέζνπο θαη θαηεγνξίαο. Με ηνλ βαζηθφ Οιπκπηαθφ Νφκν 2730/1999 «ρεδηαζκφο, νινθιεξσκέλε αλάπηπμε θαη εθηέιεζε ησλ Οιπκπηαθψλ Έξγσλ θαη άιιεο δηαηάμεηο.» επηδηψρζεθε κηα εηδηθή θαη εληαία δηαδηθαζία ρσξνζέηεζεο γηα φια ηα Οιπκπηαθά Έξγα θαη ηηο ζπλνδεπηηθέο ηνπο ρξήζεηο θαη δξαζηεξηφηεηεο, θαζψο επίζεο θαη κηα εηδηθή θαη εληαία δηαδηθαζία γηα ηελ έγθξηζε ησλ πεξηβαιινληηθώλ όξσλ ησλ Οιπκπηαθψλ Έξγσλ. 3

5 Με ην Ν. 2730/1999 εγθαηληάζζεθε ζεζκηθά ζηε ρψξα καο κηα πξψηε κνξθή ζηξαηεγηθήο εθηίκεζεο πεξηβαιινληηθώλ επηπηώζεσλ. ηφρνο ηεο ζηξαηεγηθήο εθηίκεζεο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ είλαη ε πςεινχ επηπέδνπ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, θαζψο θαη ε ελζσκάησζε πεξηβαιινληηθψλ δεηεκάησλ ζηελ πξνεηνηκαζία θαη ζέζπηζε πξνγξακκάησλ θαη ζρεδίσλ, φπσο είλαη άιισζηε ε Οιπκπηαθή πξνεηνηκαζία θαη ε πξαγκαηνπνίεζε ησλ Οιπκπηαθψλ έξγσλ. ηελ παξνχζα εξγαζία, αθνχ παξνπζηάδεηαη ην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηνλ ζεζκφ ησλ ΜΠΔ, πεξηγξάθεηαη ν ηξφπνο πνπ κέζσ ηεο νιπκπηαθήο δηνξγάλσζεο πεξάζακε ζηε ζηξαηεγηθή εθηίκεζε πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ. Σέινο, εμεηάδεηαη ε πεξίπησζε ελφο απφ ηα Οιπκπηαθά Έξγα, απηή ηνπ Οιπκπηαθνχ Κέληξνπ Ηζηηνπινίαο ζηνλ Άγην Κνζκά (ΟΚΗ). 4

6 ΜΔΡΟ 1 ν : ΣΟ ΔΤΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΗ ΔΘΝΗΚΟ ΝΟΜΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΠΟΤ ΓΗΔΠΔΗ ΣΟ ΘΔΜΟ ΣΩΝ ΜΔΛΔΣΩΝ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΗΚΩΝ ΔΠΗΠΣΩΔΩΝ Δηζαγσγή Ζ ζπλζήθε ηεο ΔΟΚ (1957) δελ πεξηείρε δηαηάμεηο κε άκεζε αλαθνξά ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Ζ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ελζσκαηψλεηαη γηα πξψηε θνξά ζην πξσηνγελέο θνηλνηηθφ δίθαην κε ηελ Δληαία Δπξσπατθή Πξάμε, ην πγθεθξηκέλα, ην άξζξν 130 πνπ αθνξά ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, αλαθέξεηαη ζηελ αξρή ηεο πξνιεπηηθήο δξάζεο, ζηελ αξρή ηνπ ν «ξππαίλσλ πιεξψλεη» θαη ζηελ αξρή ηεο επαλφξζσζεο ησλ πξνζβνιψλ ηνπ πεξηβάιινληνο ζηελ πεγή 1. Δπηπιένλ, αλαγλσξίδεηαη φηη ε αλάγθε γηα πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο απνηειεί ζπζηαηηθφ ζηνηρείν ησλ ππφινηπσλ θνηλνηηθψλ πνιηηηθψλ 2. Με ηελ ζπλζήθε ηνπ Μάαζηξηρ, ην 1992, ε νπνία ζπλέπεζε ρξνληθά κε ηελ παγθφζκηα δηάζθεςε ηνπ Ρίν γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηελ αλάπηπμε, ελζσκαηψλεηαη γηα πξψηε θνξά ε αξρή ηεο αεηθνξίαο. Με ηελ ζπλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ, ην 1998, απνζαθελίδεηαη ε έλλνηα ηεο αεηθνξίαο. ην άξζξν Β ηεο ζπλζήθεο ΔΔ βξίζθεηαη δηαηππσκέ λε ε αξρή ηεο αεηθνξίαο: «λα επηηχρεη ηζφξξνπε θαη αεηθφξν αλάπηπμε», ελψ ην άξζξν 2 ζπλζήθεο ΔΚ αλαθέξεηαη: «λα πξνάγεη ζην ζχλνιν ηεο Κνηλφηεηαο ηελ αξκνληθή, ηζφξξνπε θαη αεηθφξν αλάπηπμε ησλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ». Οη Πεξηβαιινληηθέο Μειέηεο πξνβιέπνληαη απφ ζεηξά νδεγηψλ φπσο ε 85/337/ΔΟΚ θαη ε ηξνπνπνηεηηθή ηεο 97/11/ΔΚ. Δίλαη ζεκαληηθέο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, αθνχ ελζσκαηψλνπλ φιεο ηηο εμειίμεηο πνπ ζπκβαίλνπλ ζηνλ δηεζλή ρψξν αιιά θαη αξρέο θαη πξαθηηθέο ηνπ πξσηνγελνχο Κνηλνηηθνχ δηθαίνπ. 1 Άξζξν 130Π 2 εδάθην πξψην: «Ζ δξάζε ηεο Κνηλφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο ζηεξίδεηαη ζηηο αξρέο ηεο πξνιεπηηθήο δξάζεο, ηεο επαλφξζσζεο ησλ πξνζβνιψλ ηνπ πεξηβάιινληνο, θαηά πξνηεξαηφηεηα ζηελ πεγή, θαζψο θαη ζηελ αξρή «ν ξππαίλσλ πιεξψλεη». 2 Άξζξν 130Π 2 εδάθην δεχηεξν:«οη αλάγθεο ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο απνηεινχλ ζπληζηψζα ησλ άιισλ πνιηηηθψλ ηεο Κνηλφηεηαο.». 5

7 1.2. Ζ Κνηλνηηθή νδεγία 85/337/ΔΟΚ γηα ηηο ΔΠΔ δεκνζίσλ θαη ηδησηηθώλ έξγσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ. Ζ Δ.Δ. επέδεημε κηα δηζηαθηηθφηεηα 3 ζηελ πινπνίεζε ηνπ ζεζκνχ ηεο Δθηίκεζεο Πεξηβαιινληηθώλ Δπηπηώζεσλ (ΔΠΔ) θαη κφιηο ην 1985 εμέδσζε ηελ νδεγία 85/337/ΔΟΚ πνπ αθνξά ζηελ εθηίκεζε ησλ επηπηψζεσλ νξηζκέλσλ δεκνζίσλ θαη ηδησηηθψλ έξγσλ ζην πεξηβάιινλ, ελψ δέθα ρξφληα κεηά αθνινπζεί ε ηξνπνπνίεζή ηεο κε ηελ έθδνζε ηεο νδεγίαο 97/11. Ζ πηνζέηεζε ηεο νδεγίαο ζπλέβαιιε ζεκαληηθά ζηνλ ηνκέα ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο θαζψο γηα πξψηε θνξά εηζάγνληαη ξπζκίζεηο νη νπνίεο βαζίδνληαη ζηηο βαζηθέο αξρέο ηεο ζχγρξνλεο πνιηηηθήο πεξηβάιινληνο: πξόιεςε, πξνθύιαμε θαη επαλόξζσζε θαηά πξνηεξαηόηεηα ζηελ πεγή, θαζώο θαη ελζσκάησζε ηεο πεξηβαιινληηθήο δηάζηαζεο ζηηο άιιεο πνιηηηθέο. Σν θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο είλαη ε πξνψζεζε κηαο δεκνθξαηηθήο δηαδηθαζίαο θαηά ηελ νπνία δηνίθεζε, θνηλφ θαη ππεχζπλνη γηα ηελ πξνψζεζε δηαθφξσλ έξγσλ πεξηθεξεηαθήο θπξίσο αλάπηπμεο, θαηαιήγνπλ ζε έλα θνηλά απνδεθηφ ζρεδηαζκφ έξγσλ, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο πεξηβαιινληηθέο παξακέηξνπο. χκθσλα κε απηή ηε δηαδηθαζία δηαθξίλνληαη ηξία ζηάδηα 4 : 1 ν ηάδην Ζ παξνπζίαζε κε επζχλε ηνπ θπξίνπ ηνπ έξγνπ ησλ ηερληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη πιεξνθνξηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ επίδξαζε ζην πεξηβάιινλ. Σα ζηνηρεία απηά πξννξίδνληαη αθελφο γηα ηηο αξρέο πεξηβάιινληνο ηηο αξκφδηεο γηα ηελ έγθξηζε ηνπ έξγνπ, αθεηέξνπ γηα ην θνηλφ ην νπνίν ζα θιεζεί λα εθθέξεη ηηο απφςεηο ηνπ. Έηζη, ινηπφλ, ζα πξέπεη λα παξέρνληαη πιεξνθνξίεο κε ηηο νπνίεο λα πεξηγξάθνληαη: Σα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά φινπ ηνπ ζρεδίνπ αιιά θαη νη απαηηήζεηο ζε γε θαηά ηελ θάζε θαηαζθεπήο θαη ιεηηνπξγίαο, ηα θπξηφηεξα 3 Υξεηάζηεθαλ ηέζζεξα ρξφληα δηαπξαγκαηεχζεσλ κεηά ηελ ππνβνιή ηεο πξφηαζεο ηεο επηηξνπήο (EEK C 169/14 ηεο ) γηα λα πηνζεηεζεί εληέιεη ε νδεγία 85/337/ΔΟΚ απφ ην πκβνχιην ησλ Δ.Κ. ( ). 4 Νύραο Α. Δθηίκεζε Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ ζηελ Δ.Δ.: Πξαθηηθή θαη παξαδείγκαηα 6

8 ραξαθηεξηζηηθά ησλ κεζφδσλ θαηαζθεπήο, ν ηχπνο θαη ε πνζφηεηα ησλ εθπνκπψλ 5 πνπ αλακέλεηαη λα πξνθχςνπλ. Οη θπξηφηεξεο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο πνπ εμεηάζηεθαλ θαζψο θαη νη επηπηψζεηο ηνπο ζην πεξηβάιινλ Σα ζηνηρεία εθείλα ηνπ πεξηβάιινληνο πνπ ζα ζηγνχλ πεξηζζφηεξν, θπξίσο απηά πνπ αθνξνχλ ζηνλ άλζξσπν, ζηελ ρισξίδα, ζηελ παλίδα, ζην έδαθνο, ζηα χδαηα, ζηνλ αέξα, ζην θιίκα, ζ ην ηνπίν, ζηα πιηθά αγαζά θαη ζηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά, θαζψο επίζεο θαη ζηηο αιιειεπηδξάζεηο φισλ απηψλ ησλ παξαγφλησλ. Ζ πεξηγξαθή ζα πξέπεη λα αλαθέξεηαη ζηηο άκεζεο, βξαρππξφζεζκεο θαη καθξνπξφζεζκεο επηπηψζεηο ηνπ ζρεδίνπ. Σα κέηξα πνπ κπνξνχλ λα ιεθζνχλ γηα λα αληηζηαζκηζηνχλ νπνηεζδήπνηε επηπηψζεηο. Οη δπζθνιίεο θαη ηερληθέο ειιείςεηο ή ειιηπείο γλψζεηο πνπ αληηκεηψπηζε ν θχξηνο ηνπ έξγνπ θαηά ηελ ζπιινγή ησλ απαηηνχκελσλ πιεξνθνξηψλ. Σέινο απαηηείηαη λα ππάξρεη κηα κε ηερληθή πεξίιεςε ησλ πιεξνθνξηψλ γηα φια ηα ζέκαηα ηνπ ζρεδίνπ. 2 ν ηάδην Ζ ελεκέξσζε θαη δηαβνχιεπζε ηνπ θνηλνχ ψζηε λα ιεθζνχλ ππφςε νη ζέζεηο ηνπ. Σα θξάηε νξίδνπλ πνην είλαη ην ελδηαθεξφκελν θνηλφ θαη δηεπθξηλίδνπλ πνπ κπνξεί λα θαηαθχγεη θάπνηνο γηα λα ελεκεξσζεί. Ζ δεκνζηνπνίεζε ησλ πιεξνθνξηψλ αθνξά φρη κφλνλ θξάηε κέιε κεηαμχ ηνπο ή ησλ πνιηηψλ ηνπο αιιά θαη ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κεηαμχ ηνπ θξάηνπο κέινπο θαη ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο. Δηδηθά ηα θξάηε ζα πξέπεη λα αλαθέξνπλ ζηελ Δπηηξνπή ηα θξηηήξηα πνπ ζεζπίζηεθαλ ή ηα φξηα πνπ ηέζεθαλ γηα ηα ζρέδηα. Ζ Δπηηξνπή κε ηελ ζεηξά ηεο πέληε ρξφληα κεηά ηελ πηνζέηεζε ηεο νδεγίαο, ππνβάιιεη έθζεζε πξνο ην πκβνχιην θαη ηελ πλέιεπζε -Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην- γηα ηελ απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηεο ζπγθεθξηκέλεο νδεγίαο 6. 5 Βιέπε ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΗΗΗ, ζεκείν 1, εδάθην 3 ηεο νδεγίαο 85/337/ΔΟΚ. 6 Σα θξάηε- κέιε ζχκθσλα κε ηελ δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 12 παξ. 1 ηεο νδεγίαο πξέπεη λα ζπκκνξθσζνχλ πξνο ηελ παξνχζα νδεγία κέζα ζε ηξία ρξφληα. 7

9 ηελ έλλνηα ηεο δεκνζηφηεηαο ησλ πιεξνθνξηψλ ππάξρνπλ νη ζπλήζεηο πεξηνξηζκνί πνπ αλαθέξνληαη ζην απόξξεην ησλ επηρεηξήζεσλ, ζην εκπνξηθό απόξξεην αιιά θαη ζε ιόγνπο δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο. 3 ν ηάδην Ζ απφθαζε ησλ αξκφδησλ αξρψλ κε ηαπηφρξνλε ελεκέξσζε ηνπ θνηλνχ κέζα απφ αλνηρηέο δηνηθεηηθέο δηαδηθαζίεο γηα ην ηειηθφ απνηέιεζκα. Ζ νδεγία επνκέλσο αθνξά πεξηζζφηεξν ζηνλ θαζνξηζκφ κηαο δηαδηθαζίαο θαη ιηγφηεξν ζηελ επηβνιή κηαο ζπγθεθξηκέλεο ηερληθήο θαη κεζνδνινγίαο. Δηδηθφηεξα, ε νδεγία 85/337 αλαθέξεηαη κεηαμχ άιισλ ζ ηα εμήο: ηελ ππνρξέσζε ησλ θξαηψλ-κειψλ λα ζεζπίζνπλ ηηο απαξαίηεηεο δηαηάμεηο, γηα ηελ εθηίκεζε ησλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ έξγσλ πνπ κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ ζεκαληηθέο επηπηψζεηο. (Άξζξν 2 παξ. 1) ηηο πξνυπνζέζεηο θαη δηαδηθαζίεο πνπ αθνινπζνχληαη ζε πεξίπησζε εμαίξεζεο ζρεδίνπ απφ ηηο δηαηάμεηο ηεο νδεγίαο. (Άξζξν 2 παξ. 3) ηνπο παξάγνληεο επί ησλ νπνίσλ ππνινγίδνληαη νη επηπηψζεηο, θαζψο θαη ζην είδνο ησλ επηπηψζεσλ πνπ ππφθεηληαη ζε εθηίκεζε. (Άξζξν 3) ην δηαρσξηζκφ ησλ έξγσλ ζε δχν θαηεγνξίεο (Η θαη ΗΗ). ηελ πξψηε θαηεγνξία πεξηιακβάλνληαη απηά πνπ ππφθεηληαη ππνρξεσηηθά ζε εθηίκεζε, ελψ ζηε δεχηεξε ππάγνληαη απηά πνπ ππφθεηληαη ζε εθηίκεζε κφλν εάλ ην επηζπκνχλ ηα θξάηε-κέιε. (Άξζξν 4) ην είδνο θαη ζηελ έθηαζε ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ πξέπεη λα π αξέρεη ν θχξηνο ηνπ έξγνπ 7. (Άξζξν 5) ηελ ππνρξέσζε ιήςεο γλψκεο απφ ηηο ζπλαξκφδηεο αξρέο θαη ην θνηλφ, θαζψο θαη ζηηο δηαδηθαζίεο δεκνζηνπνίεζεο. (Άξζξν 6) ηε δηαδηθαζία πνπ αθνινπζείηαη ζε πεξίπησζε δηαζπλνξηαθήο ξχπαλζεο. (Άξζξν 7) Ζ νδεγία 85/337/ΔΟΚ αληηκεηώπηζε ζπλνιηθόηεξα ην δήηεκα ησλ ΜΠΔ ζε ζρέζε κε ηελ πξνγελέζηεξε νδεγία 84/360/ΔΟΚ, ζρεηηθά κε ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αηκνζθαηξηθήο ξχπαλζεο πνπ πξνέξρεηαη απφ βηνκεραληθέο εγθαηαζηάζεηο. ηε κεηέπεηηα νδεγία 97/11/ΔΚ, ην 8

10 πκβνχιην δηαπηζηψλεη ηε ζεηηθή ζπκβνιή ηεο νδεγίαο 85/337ΔΟΚ ζηνλ ηνκέα ηεο ελεκέξσζεο ησλ εζληθψλ αξρψλ κε ηηο πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνχλ ηηο ΜΠΔ, θαη νη νπνίεο ζα ηνπο επέηξεπαλ λα εθηηκήζνπλ κε απνηειεζκαηηθφ ηξφπν ηηο επηπηψζεηο ησλ έξγσλ -ζρεδίσλ. 8 Ο ηξφπνο εθαξκνγήο ηεο νδεγίαο 85/337ΔΟΚ απφ ηα θξάηε-κέιε δηέθεξε θπξίσο ζε ηξία ζεκεία: ζην πεδίν εθαξκνγήο, ζηηο παξερφκελεο πιεξνθνξίεο, ζηελ παξαθνινχζεζε ησλ επηπηψζεσλ κεηά ηελ εθαξκνγή ησλ έξγσλ. Σν απνηέιεζκα ήηαλ ε ζηξέβισζε ηνπ αληαγσληζκνύ. Όζν αθνξά ην πεδίν εθαξκνγήο ηεο ελ ιφγσ νδεγίαο, κεξηθά θξάηε δελ εθάξκνζαλ νπζηαζηηθά ην ζθέινο ηεο νδεγίαο πνπ αλαθέξεηαη ζηα έξγα ηα νπνία πξναηξεηηθά ππνβάιινληαη απφ ηα θξάηε ζε εθηίκεζε πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ. Όζν αθνξά ηηο παξερφκελεο πιεξνθνξίεο, παξαηεξήζεθε ε ηάζε ειαρηζηνπνίεζήο ησλ Ζ κεηαθνξά ηεο νδεγίαο 85/337/ΔΟΚ ζην εζσηεξηθό δίθαην. Ζ Διιάδα ζπκκνξθψζεθε κε ηελ Οδεγία κφιηο ην 1990, κε ηελ έθδνζε ησλ ΚΤΑ 69269/1990, ε νπνία αλαθέξεηαη ζε φια ηα ζέκαηα πιελ ηεο δεκνζηφηεηαο, θαη 75308/1990 πνπ αθνξά ηε δεκνζηνπνίεζε ηεο Μειέηεο Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ. Θα πξέπεη λα αλαθεξζεί σζηφζν φηη ε βάζε ππνδνρήο ηεο ξχζκηζεο απηήο είρε ήδε ζεζπηζηεί απφ ην 1986 κε ην Ν. 1650/1986, ν νπνίνο είρε πξνβιέςεη κεηαμχ άιισλ θαη ηε δηαδηθαζία εθηίκεζεο ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ, παξέκελε φκσο αλελεξγφο θαζψο δελ είραλ εθδνζεί ηα Πξνεδξηθά Γηαηάγκαηα, νη Τπνπξγηθέο Απνθάζεηο θαη νη Πξάμεηο Τπνπξγηθνχ πκβνπιίνπ γηα ηελ πινπνίεζε ησλ ζρεηηθψλ δηαηάμεσλ. χκθσλα κε ην πεξηερφκελν ησλ δχν απηψλ ΚΤΑ: Σα έξγα ρσξίδνληαη ζηηο θαηεγνξίεο ΑΗ (παξάξηεκα Η Οδεγίαο), ΑΗΗ (παξάξηεκα ΗΗ Οδεγίαο) θαη Β. 7 Ωο θύξηνο ηνπ έξγνπ, ζχκθσλα κε ηνλ νξηζκφ πνπ δίλεηαη ζηελ νδεγία 85/337, είλαη είηε ν ππνβάιισλ αίηεζε γηα άδεηα πνπ αθνξά ζρέδην ηδησηηθνχ έξγνπ, είηε ε δεκφζηα αξρή πνπ αλαιακβάλεη ηελ πξσηνβνπιία γηα έλα ζρέδην. 8 Βιέπε πξννίκην ηεο νδεγίαο 97/11ΔΚ φπνπ αλαθέξεηαη ζηελ ζπκβνιή ηεο νδεγίαο 85/337ΔΟΚ. 9

11 Σν πεξηερφκελν ησλ ΜΠΔ δηαθνξνπνηείηαη θαηά θαηεγνξία. (άξζξν 16 ηεο ΚΤΑ 69269/1990) Τπάξρνπλ δχν δηαθξηηά ζηάδηα ηεο δηαδηθαζίαο: α. ε πξνέγθξηζε ρσξνζέηεζεο θαη β. ε έγθξηζε πεξηβαιινληηθώλ όξσλ Καζνξίδεηαη ε δηαδηθαζία δεκνζηνπνίεζεο θαη γλσκνδφηεζεο απφ ην θνηλφ θαη ηνπο θνξείο ηνπ κέζσ ησλ Ννκαξρηαθψλ πκβνπιίσλ Ζ ηξνπνπνίεζε ηεο νδεγίαο 85/337 από ηελ νδεγία 97/11 Οη θπξηφηεξνη ιφγνη 9 πνπ νδήγεζαλ ζηελ ηξνπνπνίεζε ηεο νδεγίαο 85/337 απφ ηελ 97/11 είλαη νη εμήο: Ζ επθνιφηεξε ελαξκφληζε ηεο λνκνζεζίαο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ. Ζ αλάγθε λα πξνζηεζνχλ θαη λέα έξγα ζηε ιίζηα ησλ έξγσλ πνπ έρνπλ ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ. Σα απνηειέζκαηα ηεο έθζεζεο ηνπ 1993 πνπ πηνζέηεζε ε Δπηηξνπή γηα ηελ εθαξκνγή ηεο νδεγίαο 85/337 ζηα θξάηε-κέιε. Ζ έθζεζε έδεημε φηη είλαη απαξαίηεην λα πξνζηεζνχλ θαη λα ηξνπνπνηεζνχλ δηαηάμεηο ηεο νδεγίαο, ψζηε λα εξκελεπζνχλ, λα ππνζηεξηρζνχλ θαη λα βειηησζνχλ νη θαλφλεο ηεο δηαδηθαζίαο εθηίκεζεο, κε ζηφρν ηελ νκνηφκνξθε θαη απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηεο νδεγίαο ζηα θξάηε-κέιε. Γηα ηηο θαηεγνξίεο ησλ έξγσλ πνπ κπνξεί λα κελ έρνπλ ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ, θξίζεθε ζθφπηκν λα δνζεί ζηα θξάηε κέιε, πνπ ζεσξνχληαη γηα ηνλ ζθνπφ απηφ ηα πιένλ αξκφδηα, ε δπλαηφηεηα λα ζέηνπλ φξηα ή θξηηήξηα γηα ηελ ππαγσγή ή φρη ησλ έξγσλ απηψλ ζε εθηίκεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ ηνπο επηπηψζεσλ. Ζ νδεγία ινηπφλ 97/11 είλαη ε ηξνπνπνηεηηθή νδεγία ηεο 85/337/ΔΟΚ ηελ νπνία αιιάδεη ζρεδφλ ζπλνιηθά. Ζ νδεγία απηή ελέηαμε ην ζπλνιηθφ ηεο ζθεπηηθφ ζην πιαίζην ηεο άζθεζεο πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο ζχκθσλα κε ην άξζξν 130P ηεο πλζήθεο. χκθσλα κε ηελ νδεγία απηή ε πνιηηηθή πεξηβάιινληνο ηεο θνηλφηεηαο ζηεξίδεηαη ζηηο αξρέο ηεο πξνθχιαμεο θαη 9 ηνύηε Γ., Ζ ηξνπνπνίεζε ηεο νδεγίαο 85/337 απφ ηελ 97/11, άξζξν απφ ηα πξαθηηθά ζεκηλαξίνπ κε ηίηιν «Ο ζεζκφο ησλ ΜΠΔ: Δθαξκνγή θαη επαηζζεηνπνίεζε» Λνπηξάθη,

12 ηεο πξνιεπηηθήο δξάζεο, ηεο επαλφξζσζεο ησλ βιαβψλ ζηελ πεγή θαη ζηελ αξρή ν ξππαίλσλ πιεξψλεη. Ο νδεγία θξίλεη φηη ηα θξάηε κέιε ζα πξέπεη λα ελαξκνληζζνχλ κε απηήλ αιιά θαη λα νξίζνπλ αθφκε απζηεξφηεξνπο θαλφλεο πξνζηαζίαο. Όκσο παξφια απηά επηηξέπεη ζηα θξάηε κέιε λα απνθχγνπλ ηελ εθηίκεζε πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ γηα έξγα πνπ δελ έρνπλ ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ, ελψ ηα θξάηε κέιε ζέηνπλ ηα θξηηήξηα πξνζδηνξηζκνχ ησλ έξγσλ πνπ έρνπλ ζεκαληηθέο επηπηψζεηο γηα ην πεξηβάιινλ θαη ππνβάιινληαη ζε εθηίκεζε ησλ πεξηβαιινλ ηηθψλ ηνπο επηπηψζεσλ. Δπηπιένλ θαζηεξψζεθε ε ππνρξέσζε ησλ θξαηψλ κειψλ λα αδεηνδνηνχλ έξγα κφλν εθφζνλ έρεη πξνεγεζεί γηα απηά εθηίκεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ ηνπο επηπηψζεσλ. Οη ηξνπνπνηήζεηο πνπ επηθέξεη ε νδεγία 97/11 γηα ηελ νδεγία 85/337 είλαη βαζηθά νη αθφινπζεο: Σν παιαηφ παξάξηεκα ΗΗΗ ζρεηηθά κε ηηο πιεξνθνξίεο πνπ απαηηνχληαη ζχκθσλα κε ην άξζξν 5 νλνκάδεηαη πιένλ παξάξηεκα ΗV θαη ηξνπνπνηείηαη ζε έλα ζεκείν, θαζψο θαζίζηαηαη πιένλ ππνρξεσηηθή (απφ πξναηξεηηθή) ε παξνπζίαζε ησλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ πνπ κειεηήζεθαλ απφ ηνλ θχξην ηνπ έξγνπ. Γηαγξάθεηαη ην άξζξν 13 ηεο παιαηφηεξεο νδεγίαο, ζχκθσλα κε ην νπνίν ηα θξάηε κέιε δηαηεξνχζαλ ηελ επρέξεηα λα νξίζνπλ απζηεξφηεξνπο θαλφλεο φζν αθνξά ην πεδίν εθαξκνγήο θαη ηε δηαδηθαζία ΔΠΔ. Τξνπνπνηείηαη ην παξάξηεκα Η γηα ηα έξγα ηνπ άξζξνπ 4 παξ.1 (έξγα γηα ηα νπνία απαηηείηαη ΔΠΔ). Σν παξάξηεκα Η πεξηιακβάλεη πιένλ ζπλνιηθά 21 ηύπνπο έξγσλ (αληί 9 ηεο παιαηφηεξεο Οδεγίαο). Τξνπνπνηείηαη ην παξάξηεκα ΗΗ γηα ηα έξγα ηνπ άξζξνπ 4 παξ.2 (έξγα γηα ηα νπνία ην αλ ππνβιεζνχλ ζε ΔΠΔ απνθαζίδεηαη βάζεη είηε θαηά πεξίπησζε εμέηαζεο είηε θαηψηαησλ νξίσλ ή θξηηεξίσλ). Οη θαηεγνξίεο έξγσλ ηξνπνπνηνχληαη θαη ζπκπιεξψλνληαη, ελψ πξνζηίζεηαη κηα λέα θαηεγνξία κε ηίηιν «Σνπξηζκφο θαη αλαςπρή». 11

13 ηελ νδεγία πξνζηίζεηαη έλα επηπιένλ παξάξηεκα (παξάξηεκα ΗΗΗ), ην νπνίν θαζνξίδεη ηα θξηηήξηα επηινγήο ηνπ άξζξνπ 4. Σα θξηηήξηα δηαθξίλνληαη ζε ηξεηο νκάδεο: Υαξαθηεξηζηηθά ηνπ έξγνπ ( κέγεζνο, ζπζζψξεπζε κε άιια έξγα, ρξήζε θπζηθψλ πφξσλ, παξαγσγή απνβιήησλ, ξχπαλζε απφ νριήζεηο, θίλδπλνο αηπρεκάησλ) Υσξνζέηεζε ησλ έξγσλ (ππάξρνπζα ρξήζε γεο, πινχηνο θπζηθψλ πφξσλ, ηεο πεξηνρήο, πνηφηεηα θαη αλαγελλεηηθή ηθαλφηεηα απηψλ, ηθαλφηεηα απνξξφθεζεο ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο). Υαξαθηεξηζηηθά ησλ ελδερόκελσλ επηπηώζεσλ (έθηαζε επηπηψζεσλ επί ηεο πεξηνρήο θαη ηνπ πιεζπζκνχ ηεο, δηαζπλνξηαθφο ραξαθηήξαο ησλ επηπηψζεσλ θαη πηζαλφηεηα απηψλ, δηάξθεηα θαη αλαζηξεςηκφηεηα ησλ επηπηψζεσλ). Γπλαηφηεηα εληαίαο δηαδηθαζίαο γηα ηελ εθπιήξσζε ησλ απαηηήζεσλ ηεο νδεγίαο γηα ηελ ΔΠΔ θαη ηεο νδεγίαο 96/61 ( IPPC) γηα ηνλ νινθιεξσκέλν έιεγρν θαη πξφιεςε ηεο ξχπαλζεο. (άξζξν 2) Γηαηεξείηαη ε δπλαηφηεηα εμαίξεζεο ζπγθεθξηκέλσλ έξγσλ, κε ηελ πξνυπφζεζε φκσο φηη ζα ηεξεζνχλ νη απμεκέλεο ππνρξεψζεηο πνπ πξνβιέπεη ε 97/11 γηα ηε δηαζπλνξηαθή ξχπαλζε. Οη επηπηψζεηο ελφο έξγνπ ζηα πιηθά αγαζά θαη ζηελ πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά ζα πξέπεη λα εμεηάδνληαη ζε ζπλάξηεζε κε ηηο επηπηψζεηο ηνπ έξγνπ ζηνπο άιινπο παξάγνληεο (άλζξσπν, παλίδα, ρισξίδα, έδαθνο, λεξά, αέξαο, θιίκα, ηνπίν) (άξζξν 3) Σα έξγα πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην παξάξηεκα ΗΗ ζα ππνβάιινληαη ζε εθηίκεζε θαηά ηελ θξίζε ησλ θξαηψλ κειψλ ζηε βάζε: α) είηε ηεο εμέηαζεο θαηά πεξίπησζε β) είηε θαηψηαησλ νξίσλ ή θξηηεξίσλ πνπ θαζνξίδεη ην θξάηνο-κέινο. ηελ επηινγή ιακβάλνληαη ππφςε ηα θξηηήξηα ηνπ παξαξηήκαηνο ΗΗΗ(άξζξν 4). Κάζε θξάηνο-κέινο έρεη ηελ ππνρξέσζε λα ελεκεξψλεη ηελ Δπηηξνπή γηα ηα ηπρφλ θξηηήξηα ή φξηα πνπ πηνζεηνχληαη. Όηαλ έλα έξγν ελδέρεηαη λα έρεη δηαζπλνξηαθέο επηπηψζεηο, νξίδνληαη κηα ζεηξά απφ ππνρξεψζεηο ηνπ θξάηνπο-κέινπο ζην έδαθνο ηνπ νπνίνπ ζα πινπνηεζεί ην έξγν. (άξζξν 7). Οη ππνρξεψζεηο αθνξνχλ ζηελ παξνρή 12

14 φισλ ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ έρνπλ ζπγθεληξσζεί γηα ην έξγν, ηεξνπκέλσλ ησλ πεξηνξηζκψλ πνπ ζέηεη ην εζληθφ δίθαην ηεο ρψξαο ζην έδαθνο ηεο νπνίαο πξφθεηηαη λα εθηειεζηεί ην έξγν (άξζξν 10). Δπίζεο, ην θ ξάηνοκέινο πνπ ζα επεξεαζηεί απφ ην έξγν έρεη επηπιένλ ηε δπλαηφηεηα λα ζπκκεηάζρεη ζηε δηαδηθαζία ΔΠΔ, ελψ ζα πξέπεη λα δηαζέζεη ηηο πιεξνθνξίεο απηέο ζηηο αξκφδηεο εζληθέο αξρέο θαη ην ελδηαθεξφκελν θνηλφ, ψζηε νη αξρέο θαη ην θνηλφ λα έρνπλ ηε δπλαηφηε ηα λα εθθξάζνπλ ηε γλψκε ηνπο ζην θξάηνο-κέινο φπνπ ζα εθηειεζηεί ην έξγν, πξηλ ηε ρνξήγεζε ηεο άδεηαο. Οη ιεπηνκεξείο πξνδηαγξαθέο γηα ηελ φιε δηελέξγεηα ηεο δηαθξαηηθήο απηήο δηαδηθαζίαο θαζνξίδνληαη απφ ηα ελδηαθεξφκελα θξάηε κέιε. (άξζξν 7) Όηαλ ιακβάλεηαη απφθαζε γηα ηε ρνξήγεζε άδεηαο ή ηελ απφξξηςε ηεο ζρεηηθήο αίηεζεο, νη αξκφδηεο αξρέο ζέηνπλ ζηε δηάζεζε ηνπ θνηλνχ φρη κφλν ην πεξηερφκελν ηεο απφθαζεο, ηνπο φξνπο πνπ ηε ζπλνδεχνπλ θαη ηηο ζεσξήζεηο ζηηο νπνίεο ζεκειηψζεθε ε απφθαζή ηνπο, αιιά θαη -φπνπ απαηηείηαη- πεξηγξαθή ησλ θχξησλ κέηξσλ ψζηε λα απνθεπρζνχλ, λα πεξηνξηζηνχλ θαη εη δπλαηφλ λα επαλνξζσζνχλ νη ζνβαξφηεξεο δπζκελείο επηπηψζεηο. (άξζξν 9) Γίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηνλ θχξην ηνπ έξγνπ λα δεηεί γλσκνδφηεζε απφ ηελ αξκφδηα αξρή, πξηλ ηελ ππνβνιή ηεο αίηεζεο γηα άδεηα, γηα ην πνηεο πιεξνθνξίεο ζα πξέπεη λα παξάζρεη. Δπίζεο, δεηείηαη ε γλψκε ηνπ θπξίνπ ηνπ έξγνπ θαζψο θαη ησλ αξρψλ ηηο νπνίεο ελδέρεηαη λα αθνξά ην έξγν ιφγσ ηεο εηδηθήο ηνπο αξκνδηφηεηαο επί ζεκάησλ πεξηβάιινληνο. (άξζξν 5) ηηο πιεξνθνξίεο πνπ παξέρεη ν θχξηνο ηνπ έξγνπ ζπκπεξηιακβάλεηαη πιένλ θαη κηα παξνπζίαζε ησλ θπξηφηεξσλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ πνπ κειεηήζεθαλ θαη απαξίζκεζε ησλ θπξηφηεξσλ ιφγσλ πνπ ηνλ νδήγεζαλ ζηελ επηινγή ηνπ, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζε ηο. (άξζξν 5) Σν θνηλφ ζα πξέπεη λα ελεκεξψλεηαη θαη λα έρεη ηε δπλαηφηεηα λα εθθέξεη ηε γλψκε ηνπ φρη πξηλ ηελ έλαξμε ηνπ έξγνπ, φπσο ίζρπε κε ηελ παιαηφηεξε νδεγία, αιιά πξηλ ηε ρνξήγεζε ηεο άδεηαο. (άξζξν 6) 13

15 Σα θξάηε κέιε ζα πξέπεη λα ελαξκνλίζνπλ ηελ ε ζληθή ηνπο λνκνζεζία κε ηελ νδεγία απηή ην αξγφηεξν κέρξη ηηο 14 Μαξηίνπ Ζ νδεγία 97/11/ΔΚ βειηηψλεη ηνλ ηξφπν θαηεγνξηνπνίεζεο ησλ δηάθνξσλ έξγσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ ελψ ελζσκαηψλεη θαη λεφηεξεο νδεγίεο πνπ αθνξνχλ εηδηθά απφβιεηα ή ηξφπνπο αληηκεηψπηζεο ηεο ξχπαλζεο. Ζ ελ ιφγσ νδεγία εληζρχεη ηελ ζπκκεηνρή θαη ηελ πιεξνθφξεζε ηνπ θνηλνχ. Γίλεη επίζεο ζηα θξάηε ηελ δπλαηφηεηα λα εθαξκφζνπλ απζηεξφηεξνπο θαλνληζκνχο ζρεηηθά κε ηηο ΜΠΔ Ζ κεηαθνξά ηεο νδεγίαο 97/11 ζην εζσηεξηθό δίθαην. Ζ κεηαθνξά ηεο νδεγίαο 97/11 ζην εζσηεξηθφ δίθαην πξαγκαηνπνηήζεθε κε ην Ν. 3010/2002 πνπ αιιάδεη ηηο δηαδηθαζίεο ηεο πεξηβαιινληηθήο αδεηνδφηεζεο πνπ πξνέβιεπε ν πξνγελέζηεξνο λφκνο 1650/86. Οη ζεκαληηθφηεξεο αιιαγέο πνπ επηθέξεη είλαη νη εμήο: Καηαξγείηαη ε Πξνέγθξηζε Υσξνζέηεζεο θαη αληηθαζίζηαηαη απφ ηελ Πξνθαηαξθηηθή Πεξηβαιινληηθή Δθηίκεζε θαη Αμηνιφγεζε, ψζηε λα εμεηάδεηαη ε πεξηβαιινληηθή δηάζηαζε ηεο θαηαζθεπήο ελφο έξγνπ θαη φρη κφλν ε ρσξνηαμηθή. Έσο ζήκεξα, νη ηδηψηεο ή νη δεκφζηνη θνξείο, φηαλ ήζειαλ λα εθηειέζνπλ έλα έξγν ή κηα δξαζηεξηφηεηα, φθεηιαλ λα ιάβνπλ πξψηα ηε δηνηθεηηθή άδεηα ηεο Πξνέγθξηζεο Υσξνζέηεζεο θαη αθνινχζσο ηε δηνηθεηηθή άδεηα έγθξηζε ηεο ΜΠΔ. Ζ Πξνέγθξηζε ρσξνζέηεζεο δηλφηαλ θπξίσο κε θξηηήξηα ρσξνηαμηθά θαη θαηά ην ζηάδην απηφ δελ εμεηαδφηαλ ζηνλ απαηηνχκελν βαζκφ ε πεξηβαιινληηθή δηάζηαζε ηεο θαηαζθεπήο ελφο έξγνπ ή κηα δξαζηεξηφηεηαο. Ζ αξκνδηφηεηα ηεο πξνέγθξηζεο ρσξνζέηεζεο αλήθε ζε δηαθνξεηηθά φξγαλα ηεο δηνίθεζεο απφ φηη ε αξκνδηφηεηα γηα ηελ έγθξηζε ηεο κειέηεο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ. πλέπεηα απηήο ηεο αλαθνινπζίαο ήηαλ, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο, ε αληηθαηηθφηεηα ζηηο ελέξγεηεο ηεο δηνίθεζεο, ε ηαιαηπσξία ησλ επελδπηψλ θαη ε δεκηνπξγία θιίκαηνο αλαζθάιεηαο ζηηο επελδχζεηο. Έηζη, ινηπφλ, ε πξνθαηαξθηηθή πεξηβαιινληηθή εθηίκεζε θαη αμηνιφγεζε ηεο ΠΠΔ θαη ε αμηνιφγεζε ηεο ΜΠΔ, πνπ νδεγεί ζηελ 14

16 έθδνζε απφθαζεο έγθξηζεο πεξηβαιινληηθψλ φξσλ, πξαγκαηνπνηνύληαη, ζχκθσλα κε ην θαηλνχξην λνκηθφ θαζεζηψο, από ηελ ίδηα δεκόζηα αξρή. Σν πεδίν εθαξκνγήο ηνπ ζεζκνύ πεξηβαιινληηθήο αδ εηνδόηεζεο δηεπξύλεηαη θαη ζα ζπκπεξηιάβεη θαη άιια έξγα θαη δξαζηεξηφηεηεο, γηα ηα νπνία ζα απαηηνχληαη πιένλ ΜΠΔ θαη φρη απιά ε ζπκπιήξσζε θάπνησλ εξσηεκαηνινγίσλ. Σα έξγα θαη νη δξαζηεξηφηεηεο θαηαηάζζνληαη ζε ηξεηο θαηεγνξίεο θαη ζε ππνθαηεγνξίεο θαη νκάδεο, ψζηε νη κειέηεο πνπ απαηηνχληαη λα κπνξνχλ λα εμεηδηθεπζνχλ αλά νκνεηδήο ελφηεηεο έξγσλ ή δξαζηεξηνηήησλ, λα γίλεηαη επθνιφηεξα ν έιεγρφο ηνπο απφ ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο θαη λα δηεπθνιπλζεί ε απνθέληξσζε ηεο αξκνδηφηεηαο γηα ηελ πεξηβαιινληηθή αδεηνδφηεζε. Ζ πξψηε θάζε ηεο εληαίαο δηαδηθαζίαο πεξηβαιινληηθήο αδεηνδφηεζεο, δειαδή ε θάζε ηεο πεξηβαιινληηθήο εθηίκεζεο, πξνβιέπεηαη λα δεκνζηνπνηείηαη, κε ζηφρν ηε κεγαιχηεξε δηαθάλεηα ζηηο απνθάζεηο ηεο δηνίθεζεο. Γηα ηελ έγθξηζε ηεο ΜΠΔ πξνβιέπνληαη 90 εκέξεο, έλαληη ησλ 60 εκεξψλ πνπ πξνβιέπνληαλ έσο ζήκεξα Ζ Οδεγία 2001/42/ΔΔ θαη ε ζρέζε ηεο κε ηελ πξνγελέζηεξε 85/337/ΔΟΚ. Ζ Οδεγία 2001/42/ΔΔ απνζθνπεί ζην λα παίμεη έλα ζπκπιεξσκαηηθό ξόιν ζην γεληθφηεξν ζχζηεκα εθηίκεζεο ησλ πεξηβαιιν ληηθψλ επηπηψζεσλ νξηζκέλσλ ζρεδίσλ, ην νπνίν θαζηεξψζεθε κε ηελ Οδεγία 85/337/ΔΟΚ γηα ηελ εθηίκεζε ησλ επηπηψζεσλ ζρεδίσλ δεκνζίσλ θαη ηδησηηθψλ έξγσλ ζην πεξηβάιινλ. Όζνλ αθνξά ζηελ Οδεγία 85/337/ΔΟΚ, πξέπεη λα ηνληζηεί φηη θαζηέξσζε έλα ζχζηεκα πξνθαηα ξθηηθήο εθηίκεζεο, απφ ηα θξάηε κέιε, ησλ επηπηψζεσλ πνπ κπνξνχλ λα έρνπλ ηα ζρέδηα δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ έξγσλ ζην πεξηβάιινλ. Σν πεδίν εθαξκνγήο ηεο 85/337/ΔΟΚ θαιχπηεη ηε θάζε πξαγκαηνπνίεζεο θαηαζθεπαζηηθψλ έξγσλ, ή άιισλ εγθαηαζηάζεσλ ή εξγαζηψλ, θαζ ψο θαη άιισλ επεκβάζεσλ ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ ή ζην ηνπίν. Με ηελ Οδεγία 15

17 2001/42/ΔΔ ζπκπιεξψλεηαη ην ζχζηεκα εθηίκεζεο ησλ επηπηψζεσλ, θαζψο κε απηήλ θαζηεξψλεηαη θαηά ην ζηάδην ηνπ ζρεδηαζκνύ ζρεδίσλ θαη πξνγξακκάησλ έλα ζύζηεκα πξνθαηαξθηηθήο πεξηβαιινλη ηθήο εθηίκεζεο. Δίλαη ζεκαληηθφ λα αλαθεξζεί πξηλ απφ φια φηη ε εθηίκεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ πξαγκαηνπνηείηαη πάληα θαηά ηελ εθπφλεζε ελφο ζρεδίνπ ή πξνγξάκκαηνο θαη πξηλ απφ ηελ έγθξηζή ηνπ ή ηελ έλαξμε ηεο ζρεηηθήο λνκνζεηηθήο δηαδηθαζίαο γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ. Οη απαηηήζεηο ηεο Οδεγίαο 2001/42ΔΚ είηε ελζσκαηψλνληαη ζηηο πθηζηάκελεο δηαδηθαζίεο πνπ αθνινπζνχλ γεληθφηεξα ηα θξάηε κέιε γηα ηελ έγθξηζε ησλ ζρεδίσλ, είηε ζπκπεξηιακβάλνληαη ζε δηαδηθαζίεο πνπ ζεζπίδνληαη κε αθνξκή ηε ζπκκφξθσζε ζηελ Οδεγία γηα ηελ κειέηε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ 10. Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο φηαλ ηα πξνο κειέηε ζρέδηα θαη πξνγξάκκαηα απνηεινχλ κέξνο ελφο ηεξαξρεκέλνπ ζπλφινπ, ηα θξάηε πξνθεηκέλνπ λα απνθχγνπλ ηελ επαλάιεςε ηεο εθηίκεζεο ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ (ιφγσ ηεο χπαξμήο ηεο ζε θάζε ζηάδην ηνπ ίδηνπ ζρεδίνπ), πξνζπαζνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ ηξφπνπο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ επηπέδσλ ζηα νπνία ιακβάλνληαη νη απνθάζεηο ή ππάξρνπλ νη πιεξνθνξίεο γηα ηηο επηπηψζεηο ησλ ζρεδίσλ 11. ηφρνο ηεο Οδεγίαο, φπσο γίλεηαη εχθνια αληηιεπηφ, είλαη ε πξνζηαζία πςεινχ επηπέδνπ ηνπ πεξηβάιινληνο, θαζψο θαη ε ελζσκάησζε πεξηβαιινληηθψλ δεηεκάησλ ζηελ πξνεηνηκαζία θαη ζέζπηζε πξνγξακκάησλ θαη ζρεδίσλ, πνπ ε ελεξγνπνίεζή ηνπο ελδερνκέλσο λα επεξεάζεη ηελ θαηάζηαζε ηνπ πεξηβάιινληνο. Ο βαζηθφο ζθνπφο ηεο Οδεγίαο είλαη ε πξνψζεζε ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο, πνπ ζα εμαζθαιίδεηαη κέζσ ηεο εθηίκεζεο ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ζρεδίσλ θαη πξνγξακκάησλ κε ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ 12. Ζ ζηξαηεγηθή εθηίκεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ πξαγκαηνπνηείηαη ζε δπν ηχπνπο ζρεδίσλ θαη πξνγξακκάησλ. ηνλ πξψην ηχπν, ε εθηίκεζε ησλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ ζρεδίσλ θαη πξνγξακκάησλ ηα νπνία εθπνλνχληαη γηα ηε γεσξγία, δαζνπνλία, 10 Οδεγία 2001/42/ΔΚ, άξζξν 4, ζει Οδεγία 2001/42/ΔΚ, άξζξν 4 θαη 5, ζει11 θαη 12 16

18 αιηεία, ελέξγεηα, βηνκεραλία, κεηαθνξέο, δηαρείξηζε απνβιή ησλ, δηαρείξηζε πδάηηλσλ πφξσλ, ηειεπηθνηλσλίεο, ηνπξηζκφ, ρσξνηαμία ή ρξήζε ηνπ εδάθνπο θαη ηα νπνία θαζνξίδνπλ ην πιαίζην γηα κειινληηθέο άδεηεο έξγσλ πνπ αλαθέξνληαη ζηελ Οδεγία 85/337/ΔΟΚ, είλαη ππνρξεσηηθή. Τπνρξεσηηθή εθαξκνγή ηεο Οδεγίαο έρνπκε θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ ζρεδίσλ θαη πξνγξακκάησλ πνπ ηίζεληαη ζηελ επηζηαζία ηεο Οδεγίαο 92/43/ΔΟΚ ζρεηηθά κε ηελ δηαηήξεζε ησλ θπζηθψλ νηθνηφπσλ θαζψο θαη ηεο άγξηαο παλίδαο θαη ρισξίδαο. ηνλ δεχηεξν ηχπν ζρεδίσλ θαη πξνγξακκάησλ ππάγνληαη φια εθείλα πνπ είηε θαζνξίδνπλ ηε ρξήζε κηθξψλ πεξηνρψλ ζε ηνπηθφ επίπεδν ή επηθέξνπλ ήζζνλεο ηξνπνπνηήζεηο ζηα πξναλαθεξφκελα ζρέδηα ή πξνγξάκκαηα. ε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο ε ζηξαηεγηθή εθηίκεζε ησλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ ππνβάιιεηαη κφλν εθφζνλ ηα θξάηε κέιε απνθαζίζνπλ φηη ελδέρεηαη λα ππάξμνπλ ζεκαληηθέο επηπηψζεηο 13 ή αιιηψο, ππνβάιιεηαη κηα «ππνηππψδεο» εθηίκεζε πνπ ζθνπφ έρεη λα θαζνξίζεη ηε ζεκαληηθφηεηα ησλ αξλεηηθψλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ 14. Σα ζρέδηα θαη πξνγξάκκαηα πνπ δελ ππάγνληαη ζηελ Οδεγία, είλαη απηά πνπ εμππεξεηνχλ ζθνπνχο εζληθήο άκπλαο ή θαηαζηάζεηο έθηαθηεο αλάγθεο θαη δεκνζηνλνκηθά ζρέδηα πνπ αθνξνχλ ζηνλ πξνυπνινγηζκφ. Δπίζεο ε Οδεγία δελ εθαξκφδεηαη ζε ζρέδηα θαη πξνγξάκκαηα ζπγρξεκαηνδνηνχκελα θαηά ηηο αληίζηνηρεο ηξέρνπζεο πεξηφδνπο πξνγξακκαηηζκνχ γηα ηνπο Καλνληζκνχο ηνπ πκβνπιίνπ 1260/99 θαη 1257/99. Οη αξκφδηεο αξρέο, θξαηηθέο ή ηδησηηθέο, φληαο απηέο πνπ, ιφγσ ησλ εηδηθψλ πεξηβαιινληηθψλ αξκνδηνηήησλ ηνπο ελδηαθέξνληαη γηα ηηο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο ησλ ζρεδίσλ, θαη νη νπνίεο θξνληίδνπ λ γηα ηελ εθαξκνγή ηεο Οδεγίαο, νξίδνληαη απφ ηα θξάηε κέιε. Σα θξάηε επίζεο νξίδνπλ ην θνηλφ πνπ πιήηηεηαη ή ελδέρεηαη λα πιεγεί απφ ηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ πνπ εκπίπηεη ζηελ Οδεγία ή πνπ έρεη 12 Οδεγία 2001/42/ΔΚ, ζει.7 13 Οδεγία 2001/42/ΔΚ, ζει Εαγνξηαλάθνο Δπζύκεο, Ζ πξνηεηλφκελε Οδεγία γηα ηηο ηξαηεγηθέο Πεξηβαιινληηθέο Δπηπηψζεηο (ΠΔ), Πεξηβάιινλ θαη Γίθαην, Σεχρνο 1, 2000 ζει

19 ζπκθέξνλ απφ απηή. Δίλαη αμηνζεκείσην πσο ζην θνηλφ, πεξηιακβάλνληαη θαη νη αξκφδηεο κε θπβεξλεηηθέο νξγαλψζεηο, φπσο απηέο πνπ πξνσζνχλ ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο αιιά θαη άιισλ ίδηνπ αληηθεηκέλνπ νξγαληζκψλ. Όζνλ αθνξά ηελ ζύγθξηζε ησλ δπν ζεζκώλ, ησλ Μειεηψλ Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ θαη ηεο ηξαηεγηθήο Δθηίκεζεο ησλ Δπηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ, κπνξνχκε λα θάλνπκε ηηο εμήο παξαηεξήζεηο: Πξψηα απ φια πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ε ζεκειηψδεο δηαθνξά ησλ δχν ζεζκψλ έγθεηηαη ζηνλ ρψξν εθαξκνγήο ησλ δπν Οδεγηψλ. Οη Μειέηεο Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ εθαξκφδνληαη γηα κεκνλσκέλα έξγα ελψ ε ηξαηεγηθή Δθηίκεζε ησλ Δπηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ εθαξκφδεηαη ζε έλα γεληθφηεξν πιαίζην, ζην επίπεδν ζρεδίσλ θαη πξνγξακκάησλ. Καηά ζπλέπεηα, νη ΜΠΔ δξνπλ ζε έλα πην ζπγθεθξηκέλν θαη ζαθψο πξνζδηνξηζκέλν ρψξν, πνπ βξίζθεηαη ζηελ βαζκίδα ηνπ κεκνλσκέλνπ έξγνπ, ελψ ε ΔΔ, φληαο κηα δηαδηθαζία πνπ επηδξά ζε επίπεδν πνιηηηθήο απφθαζεο γηα ην πεξηβάιινλ, ρξεζηκνπνηείηαη σο εξγαιείν γηα ηνλ κειινληηθφ πξνγξακκαηηζκφ ησλ αλαπηπμηαθψλ έξγσλ κηαο πεξηνρήο ή αθφκα θαη ελφο νιφθιεξνπ θξάηνπο. Καζψο νη Μειέηεο ησλ Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ ζηνρεχνπλ ζηελ πξνζηαζία θαη επηηήξεζε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ έξγνπ, είλαη ινγηθφ λα παξνπζηάδνπλ θαη κνξθνινγηθά έλα πην ιεπηνκεξεηαθφ ραξαθηήξα, φληαο ζαθείο θαη έρνληαο ζπγθεθξηκέλνπο ζηφρνπο θαη ζθνπνχο. Βιέπνπκε ινηπφλ πσο νη θαηεγνξίεο θαηάηαμεο ησλ έξγσλ είλαη ηξεηο (ζε αληίζεζε κε ηελ ΔΔ φπνπ έρνπκε δπν θαηεγνξίεο εθαξκνγήο ηεο Οδεγίαο), θαη ηα θξηηήξηα θαηάηαμεο πεξηγξάθνληαη αλαιπηηθά θαη κε ηδηαίηεξε ζαθήλεηα. Απφ ηελ άιιε κεξηά, ε ηξαηεγηθή Δθηίκεζε ησλ Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ έρεη έλα πην γεληθφ ραξαθηήξα σο πξνο ηηο κεζφδνπο εθαξκνγήο ηεο θαη ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ πνπ αλαιακβάλεη λα ιχζεη. Σν πεδίν εθαξκνγήο ηεο, φπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ, εθηείλεηαη ζε δπν ηχπνπο ζρεδίσλ θαη πξνγξ ακκάησλ, νη νπνίνη είλαη γεληθνί θαη φρη ιεπηνκεξεηαθά πξνζδηνξηζκέλνη απφ ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο. 18

20 Δμάιινπ, θαζψο ζηελ Διιάδα δελ έρεη εθαξκνζηεί αθφκα ε Οδεγία πνπ επηβάιιεη ηελ ΔΔ, ε πξαθηηθή ζηηο μέλεο ρψξεο αιιά θαη νη ίδηεο νη δηαηάμεηο ηεο, δείρλνπλ φηη εζηηάδεη ηελ δξάζε ηεο ζηα πνιενδνκηθά ρσξνηαμηθά ζρέδηα, θαη γεληθά ζηηο ρξήζεηο γεο, θάηη πνπ δελ ζπκβαίλεη κε ηηο ΜΠΔ πνπ ε δξάζε ηνπο απιψλεηαη ζην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ θάζκαηνο ησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ. πκπεξαζκαηηθά ζα ιέγακε πσο νη δπν Οδεγίεο δξνπλ ζπκπιεξσκαηηθά γηα ηελ επίηεπμε κηαο βηψζηκεο αλάπηπμεο, παξφιν πνπ παξνπζηάδνληαη θάπνηα πξνβιήκαηα σο πξνο ηελ παξάιιειε εθαξκνγή ηνπο, ζε πξψην επίπεδν, αιιά θαη απφ θάπνηεο αδπλακίεο ηεο ΔΔ ηδηαίηεξα, θαηά δεχηεξν ιφγν. Ωο πξνο ηελ πξψηε πξνβιεκαηηθή, αμίδεη λα παξαηεξεζεί πσο ε πξαθηηθή ζηηο ρψξεο κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο είλαη νη θαλνληζκνί εθηίκεζεο επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ απφ ζρέδηα θαη πξνγξάκκαηα λα πεξηιακβάλνληαη ζηε δηαδηθαζία ελίζρπζεο ησλ Πεξηθεξεηψλ κέζσ ησλ θνηλνηηθψλ θνλδπιίσλ (Structural Funds). Έλαο αξηζκφο κειεηεηψλ, πξνεξρφκελσλ θπξίσο απφ ρψξεο ζηηο νπνίεο εθαξκφδεηαη ήδε ε Οδεγία 2001/42/ΔΔ, ππνζηεξίδνπλ πσο ηα πξνγξάκκαηα απηά, πνπ ρξεκαηνδνηνχληαη απφ ηα δηαξζξσηηθά ηακεία, ζα πξέπεη λα εμαηξεζνχλ απφ ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο, επεηδή ε εθαξκνγή ηεο ελδέρεηαη λα δεκηνπξγεί έλα δηπιφ, παξάιιειν ζχζηεκα εθηίκεζεο επηπηψζεσλ πνπ είλαη νηθνλνκηθά άζθνπν. Αμηνινγηθά, κηα ζεκαληηθή αδπλακία πνπ ππάξρεη ζηελ Οδεγία ΔΔ είλαη ε ελλνηνινγηθή αζάθεηα πνπ εκπεξηέρεη ζε φξνπο φπσο αξκφδηεο αξρέο (πνπ είλαη ππεχζπλεο γηα ηελ εθαξκνγή ηεο), ή ε αζάθεηα κε ηελ νπνία πεξηγξάθνληαη νη ηνκείο παξέκβαζεο ηεο Οδεγίαο (γηα παξάδεηγκα ε γεληθφηεηα πνπ ραξαθηεξίδεη ηνπο φξνπο πξνζηαζία ηεο γεσξγίαο, ηεο παλίδαο θαη ρισξίδαο θιπ) δεκηνπξγεί κηα ζχγρπζε ζηνλ κειεηεηή ηεο Οδεγίαο θαη πνιχ πεξηζζφηεξν ζηηο αξρέο πνπ ζα θιεζνχλ λα εθαξκφζνπλ ηηο δηαηάμεηο ηεο. Δπηπιένλ, θαζψο ε Οδεγία ζηεξίδεη ηελ επηηπρία ηεο ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ δηαθνξεηηθψλ δηνηθεηηθψλ ζπζηεκάησλ ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Έλσζεο, είλαη ζρεδφλ αδχλαηνλ λα ππάξμεη κηα εληαία 19

21 αμηνιφγεζε, αληηκεηψπηζε θαη εθαξκνγή ζε ηειηθφ ζηάδην ηνπ ζεζκνχ ηεο ηξαηεγηθήο Δθηίκεζεο ησλ Δπηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί ε απηνλνκία θαη ε δηαθνξεηηθφηεηα ησλ δηνηθεηηθψ λ ζπζηεκάησλ ζηελ Δπξψπε, φπνπ ζε άιιεο ρψξεο ν ζεζκφο ηεο Πεξηθέξεηαο είλαη εμαηξεηηθά εληζρπκέλνο ελψ ζε άιιεο ε ηνπηθή απηνδηνίθεζε είλαη εθείλε πνπ ιακβάλεη ηηο ζεκαληηθέο απνθάζεηο ζε επίπεδν ηνπηθήο θνηλσλίαο, δελ πξνζθέξεη κηα θαζνιηθή πιαηθφξκα εθαξκνγήο ηεο Οδεγίαο, κε απνηέιεζκα λα απνδπλακψλεηαη ζην επίπεδν ηεο πξαθηηθήο εθαξκνγήο ηεο. Σέινο, ζχκθσλα κε αξθεηνχο επηζηήκνλεο, ε ζεκαληηθφηεξε αδπλακία ηεο Οδεγίαο 2000/42/ΔΔ, είλαη ε πεξηνξηζηηθή αλαθνξά ηεο ζε ζρέδηα θαη πξνγξάκκαηα, θαη φρη ζε πνιηηηθέο. Καηά ηελ δηάξθεηα ησλ ζπδεηήζεσλ γηα ηελ πηνζέηεζε θαη ππνγξαθή ηεο Οδεγίαο γηα ΔΔ, νη αξρεγνί ησλ θξαηψλ κειψλ ζπκθψλεζαλ ζε κηα εληνλφηεξε πξνζπάζεηα νινθιήξσζεο ηεο πεξηβαιινληηθήο δηάζηαζεο κέζσ ηεο εθηίκεζεο ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ απφ ζεκαληηθέο «πξνηάζεηο πνιηηηθήο». Παξά φκσο ηηο ζεσξεηηθέο δηαθεξχμεηο ηεο ΔΔ γηα ηελ αλάγθε ηεο ΔΔ γηα πνιηηηθέο, ε λνκηθή δηεπζέηεζή ηεο, ίζσο ρξεηαζηεί αξθεηά ρξφληα αθφκα. Απνηειεί σζηφζν, αλαπφζπαζην ηκήκα κηαο πνξεία γηα ηελ επίηεπμε ηεο Βηψζηκε ο Αλάπηπμεο, ε νπνία μεθίλεζε απφ ηηο ΜΠΔ (κε ηελ έκθαζε ζηελ παξαθνινχζεζε ησλ έξγσλ), θαη ζπλερίδεηαη κε ηελ ΔΔ (πνπ εζηηάδεη ζηα ζρέδηα θαη πξνγξάκκαηα), ελψ ε ειπίδα ησλ πεξηβαιινληνιφγσλ είλαη ε πηνζέηεζε κηαο κειινληηθήο Οδεγίαο πνπ ζα εηζάγεη πιένλ πνιηηηθέο Κξηηηθή ζεώξεζε ηνπ ζεζκνύ ησλ ΜΠΔ ζηελ Διιάδα. Γηα ηελ πξνζηαζία, ινηπφλ, ηνπ πεξηβάιινληνο, θαη δε ηνπ πεξηβάιινληνο ππφ επξεία έλλνηα, επηβάιιεηαη θαη εθαξκνγήλ ηεο αξρήο ηεο πξφιεςεο ηεο ππνβάζκηζήο ηνπ, ε εθ ησλ πξνηέξσλ εθηίκεζε ησλ επηπηψζεσλ πνπ ζα επηθέξεη ή ελδέρεηαη λα επηθέξεη ζην πεξηβάιινλ νξηζκέλν έξγν ή δξαζηεξηφηεηα, πξνθεηκέλνπ λα θξηζεί απφ ηε δηνίθεζε, θαηά ηελ πξνβιεπφκελε δηνηθεηηθή δηαδηθαζία, εάλ, ζε πνηα ζέζε θαη κε πνηνπο 20

22 φξνπο είλαη επηηξεπηή ε εγθαηάζηαζε ηνπ έξγνπ ή ε άζθεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Οη Τπεξεζίεο Πεξηβάιινληνο ηνπ ΤΠΔΥΩΓΔ δελ έρνπλ κέρξη ζήκεξα κηα εληαία θαη κεζνδνινγηθή πξνζέγγηζε ζην ζεζκφ ησλ ΜΠΔ θαη σο εθ ηνχηνπ δξνπλ πνιιέο θνξέο απνζπαζκαηηθά. Ζ έιιεηςε εμεηδηθεπκέλσλ πξνδηαγξαθψλ γηα θαηεγνξίεο έξγσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ, νδήγεζε ηηο Τπεξεζίεο Πεξηβάιινληνο ηνπ ΤΠΔΥΩΓΔ ζηελ εθπφλεζε κεκνλσκέλσλ πξνδηαγξαθψλ ΜΠΔ γηα νξηζκέλα έξγα θαη δξαζηεξηφηεηεο, φπσο είλαη ηα έξγα νδνπνηίαο θαη νη ηνπξηζηηθέο εγθαηαζηάζεηο, ελψ γηα ηα έξγα θαη δξαζηεξηφηεηεο πνπ αλαθέξνληαη ζην άξζξν 4 ηεο ΚΤΑ 69269/5387/90, νη Τπεξεζίεο Πεξηβάιινληνο θαζνξίδνπλ θαηά πεξίπησζε πξφζζεηα απαηηνχκελα ζηνηρεία ζηηο ήδε ζεζκνζεηεκέλεο πξνδηαγξαθέο ΜΠΔ, θαηά ηε δηαδηθαζία ηεο Πξνέγθξηζεο Υσξνζέηεζεο ησλ αληίζηνηρσλ έξγσλ ή δξαζηεξηνηήησλ. 15 Σν γεγνλφο απηφ έρεη νδεγήζεη ζηελ ππνβάζκηζε ηνπ ζεζκνχ, θαη άξα ζηνλ πεξηνξηζκφ ηεο απνηειεζκαηηθφηεηάο ηνπ, σο εξγαιείνπ γηα ηελ πξφιεςε ηεο ππνβάζκηζεο ηνπ θπζηθνχ θαη αλζξσπνγελνχο πεξηβάιινληνο. Παξά ηηο πξνζπάζεηεο ηνπ ζηειερηθνχ δπλακη θνχ ησλ ππεξεζηψλ ηνπ ΤΠΔΥΩΓΔ πνπ αμηνινγνχλ ηηο ΜΠΔ, απηέο παξνπζηάδνπλ πνηφηεηα πνπ δηαθνξνπνηείηαη ζεκαληηθά απφ έξγν ζε έξγν. Δηδηθφηεξα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη γηα κηθξήο θιίκαθαο έξγα ή δξαζηεξηφηεηεο παξαηεξείηαη ζεκαληηθή ππνβάζκηζε ησλ αληίζηνηρσλ ΜΠΔ. Απφ ηελ έσο ζήκεξα εκπεηξία απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ ζεζκνχ ησλ ΜΠΔ ζηε ρψξα, εληνπίδνληαη ηα εμήο πξνβιήκαηα: Έιιεηςε ζπζηήκαηνο θξηηεξίσλ βησζηκόηεηαο Απφ φιεο αλεμαηξέησο ηηο ΜΠΔ απνπζηάδεη παληειψο θάπνην ζχζηεκα θξηηεξίσλ βησζηκφηεηαο, κε βάζε ην νπνίν ζα νξηζζεί ζχζηεκα αμηψλ πνπ αληηζηνηρεί ζηελ νξζή ηεξαξρηθή ηάμε ησλ πξαγκάησλ. Δηδηθφηεξα ε ζρεδίαζε θαη ε εθηέιεζε κεγάισλ έξγσλ, απνηειεί πνιχπινθν πξφβιεκα, ν κειεηεηήο ηνπ νπνίνπ νθείιεη λα αλαθαιχςεη φινπο ηνπο παξάγνληεο πνπ εκπιέθνληαη, λα αλαζχξεη ζηελ επηθάλεηα ηηο αιιεινζπγθξνπφκελεο 15 Αξαβώζεο Κ., Μειέηεο Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ, Πεξηβάιινλ θαη Γίθαην, Σεχρνο 19, ζει ,

23 αμίεο θαη λα ηηο «ηνπνζεηήζεη» ζηελ νξζή ηεξαξρηθή ηνπο ηάμε, ψζηε ε ζχγθξνπζε απηή λα αξζεί. Αλη απηψλ, ζηηο ΜΠΔ παξαηεξείηαη ην απαξάδεθην θαη θαηδξφ θαηλφκελν λα επηδηψθεηαη ε ζπλαγσγή ζπκπεξαζκάησλ θαη ε ε πηινγή ιχζεσλ κε καζεκαηηθά πξφηππα, εμηζψζεηο θαη ζπλαξηήζεηο! Αλεπαξθήο ζεώξεζε ελαιιαθηηθώλ ζελαξίσλ Γίλεηαη ζαθήο ππνβάζκηζε ησλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ. Σν ειιεληθφ λνκνζεηηθφ πιαίζην δελ θαζνξίδεη ηελ ππνρξέσζε ηνπ κειεηεηή γηα αλάιπζε ηνπ ζελαξίνπ, θαηά ην νπνίν ην έξγν δελ πξαγκαηνπνηείηαη (do nothing scenario) θαη ησλ επηπηψζεσλ πνπ ε επηινγή απηή ζα είρε ζηε κειινληηθή πνηφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο. Καζπζηέξεζε ζηε δηαδηθαζία Αληηκεησπίδεηαη πξφβιεκα θαζπζηέξεζεο ζηελ έγθξηζε ΜΠΔ απφ ην ΤΠΔΥΩΓΔ, κε ζπλέπεηα ηνλ εμαλαγθαζκφ ηνπ θνξέα πινπνίεζεο ηνπ έξγνπ ζηελ πξφσξε εθθίλεζή ηνπ, πξνθεηκέλνπ λα θξαηεζνχλ νη πξνζεζκίεο. Μεγάιν δήηεκα εγείξεηαη απφ ην γεγνλφο, φηη, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο, ε εθηέιεζε ηνπ έξγνπ απέρεη ρξνληθψο ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηε ζχληαμε ηεο κειέηεο πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ, ηνχην δε έρεη ηεξάζηηα ζεκαζία γηα ηα κεγάιεο θιίκαθαο έξγα. Τπάξρνπλ ΜΠΔ, νη νπνίεο έρνπλ νινθιεξσζεί π.ρ. ην έηνο 1995, βαζίδνληαη ζε δεδνκέλα αθφκε απψηεξνπ παξειζφληνο, ηα έξγα δε γηα ηα νπνία έρνπλ θαηαξηηζζεί δελ έρνπλ αθφκα αξρίζεη λα εθηεινχληαη. Δίλαη θαλεξφ, άιισζηε πξνθχπηεη επζέσο απφ ην ζθνπφ ηνπ λφκνπ θαη απφ ηελ αξρή ηεο πξφιεςεο ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, φηη νη ΜΠΔ πξέπεη λα αληαπνθξίλνληαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, λα πεξηέρνπλ έγθπξα δεδνκέλα θαη λα είλαη επίθαηξεο, ψζηε νη εθηηκήζεηο θαη ηα ζπκπεξάζκαηά ηνπο λα έρνπλ αμηνπηζηία θαη λα αλαθέξνληαη ζηελ αληηθεηκεληθψο πθηζηάκελε πξαγκαηηθή θαηάζηαζε. Όηαλ ην έξγν εθηειείηαη κεηά απφ παξέιεπζε πνιιψλ εηψλ, είλαη θπζηθφ λα έρνπλ κεηαβιεζεί άξδελ ηα δεδνκέλα, ηα νπνία έιαβε ππφςε ε ΜΠΔ. Ζ κεηαβνιή απηή είλαη δξακαηηθή θαη ηαρχηαηε ζε πεξηνρέο κε 22

24 ηδηαηηεξφηεηεο, φπσο ηα ειιεληθά λεζηά, ηα νπνία πθίζηαληαη αζθπθηηθέο ηνπξηζηηθέο θαη αλαπηπμηαθέο πηέζεηο. Πξνθεηκέλνπ πεξί ησλ εππαζψλ νηθνζπζηεκάησλ, φπσο είλαη ηα λεζηά, ε επηθαηξφηεηα ησλ ΜΠΔ γηα νπνηνδήπνηε ζρεδηαδφκελν έξγν, ζε ζρέζε κε θξίζηκνπο ηνκείο, φπσο ε νηθνδνκηθή αλάπηπμε, ε δεκνγξαθηθή εμέιημε, ε ππνδνκή κεηαθνξψλ θαη επηθνηλσληψλ, ν ηνπξηζκφο θ.ά., έρεη θεθαιαηψδε ζεκαζία, θαζψο απφ ηνπο ηνκείο απηνχο εμαξηάηαη ε νξζή πξφβιεςε θαη εθηίκεζε ησλ επηπηψζεσλ ηνπ έξγνπ θαη ε ζνβαξή εμέηαζε ηεο κεδεληθήο ιχζεο. 16 Έιιεηςε αμηνινγεηώλ Ζ ζηειέρσζε ησλ αληίζηνηρσλ ηκεκάησλ αμηνιφγεζεο ησλ ΜΠΔ δελ θξίλεηαη επαξθήο. Ζ αλεπάξθεηα νθείιεηαη θπξίσο ζηελ αλάγ θε πιήξνπο νκάδαο εηδηθψλ επηζηεκφλσλ (αμηνινγεηψλ), ζε ζπλδπαζκφ κε ηνλ φγθν ηεο δνπιεηάο, θαη φρη ηφζν ζην επηζηεκνληθφ ππφβαζξν, ηελ εμεηδίθεπζε θαη ηελ εκπεηξία ηνπο. Σν πξφβιεκα είλαη εληνλφηεξν ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν, φπνπ ν έιεγρνο ησλ ΜΠΔ γίλεηαη πνιιέο θνξέο κφλν απφ έλαλ επηζηήκνλα, ν νπνίνο είλαη επηθνξηηζκέλνο κε φια ηα ζέκαηα πεξηβάιινληνο ηεο πεξηθέξεηάο ηνπ. Έηζη, νξηζκέλεο θνξέο, δεηνχληαη απφ ηνπο κειεηεηέο εθ κέξνπο ησλ αξκφδησλ ππεξεζηψλ, πξάγκαηα πνπ θαηά βάζε δελ απαηηνχληαη απφ ηελ ηζρχνπζα λνκνζεζία. Πεξηνξηζκνί ζην ρξόλν εθπόλεζεο θαη ηνλ πξνϋπνινγηζκό Αληηκεησπίδεηαη πνιχ ζπρλά ην πξφβιεκα ηνπ πεξηνξηζκέλνπ ρξφλνπ εθπφλεζεο ησλ ΜΠΔ. Ο δηαζέζηκνο ρξφλνο γηα ηελ εθπφλεζε κηαο ΜΠΔ πνιιέο θνξέο είλαη ζε ηέηνην βαζκφ πεξηνξηζκέλνο, πνπ νδεγεί απηφκαηα ζε κηα εμ νξηζκνχ ππνβάζκηζε ηεο πνηφηεηάο ηεο. Ηδηαίηεξα ζε πεξηπηψζεηο πνπ ηα ππάξρνληα βηβιηνγξαθηθά ζηνηρεία δελ επαξθνχλ, νπφηε απαηηνχληαη κεηξήζεηο, ην θφζηνο εθπφλεζεο ησλ ΜΠΔ απμάλεηαη θαηαθφξπθα. Δπηζεκαίλεηαη ε αλάγθε δηαηήξεζεο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηεο ΜΠΔ ζε ρακειά επίπεδα, γεγνλφο πνπ αθαηξεί απφ ηνλ κειεηεηή ηε δπλαηφηεηα δηεμαγσγήο εξγαζηεξηαθψλ αλαιχζεσλ (π.ρ. Βπζνθνξήκαηα ιηκεληθψλ έξγσλ). πλήζσο ην πξφβιεκα αληηκεησπίδεηαη απφ ηα 16 Υξηζηνθνξίδεο Δ., Μειέηεο Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ, Ννκηθό Βήκα, Σφκνο 50, ζει ,

25 κειεηεηηθά γξαθεία εθ ησλ ελφλησλ κε απνηέιε ζκα λα κελ έρνπλ νη ΜΠΔ ην απαηηνχκελν πςειφ επίπεδν. Αδπλακία εθηίκεζεο εκκέζσλ θαη ζπλεξγεηηθώλ επηπηώζεσλ Γελ ππάξρεη γλψζε (ιφγσ έιιεηςεο ζηνηρείσλ, πξνδηαγξαθψλ, εκπεηξίαο) ησλ έκκεζσλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ελφο έξγνπ, θαζψο θαη γεληθά ησλ καθξνπξφζεζκσλ. Γελ ππάξρεη γλψζε ηεο ζπλέξγεηαο ησλ επηπηψζεσλ θαη γεληθψο ηεο ζπζηεκηθφηεηαο ηνπ πεξηβάιινληνο. Δπίζεο, παξαηεξείηαη έιιεηςε δηαζεζηκφηεηαο ραξηψλ (γεσινγηθψλ, δαζηθψλ θιπ) ζε παλειιήληα θιίκαθα θαη ζε εχθνια επεμεξγάζηκε κνξθή (γεσγξαθηθφ ζχζηεκα πιεξνθνξηψλ). Τπνηίκεζε θνηλσληθώλ, νηθνλνκηθώλ θαη πνιηηηζηηθώλ επηπηώζεσλ Τπνηηκνχληαη νη θνηλσληθέο, νηθνλνκηθέο θαη πνιηηηζκηθέο επηπηψζεηο ελφο έξγνπ πνπ ζπλήζσο είλαη έκκεζεο θαη καθξνπξφζεζκεο. Τπνηηκάηαη επίζεο ε ελδερφκελε «αιιαγή ραξαθηήξα» κ ηαο πεξηνρήο, ε νπνία κπνξεί λα ζπλεπάγεηαη αιπζηδσηέο επηπηψζεηο, ηφζν ζην θνηλσληθφ, φζν θαη ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ. Αλνκνηνγέλεηα ιόγσ θαηάηκεζεο θαη ειιηπνύο ζηξαηεγηθήο. ε πεξηπηψζεηο ζχλζεησλ έξγσλ, παξαηεξείηαη εκκνλή ζηελ πξνθιεηηθά παξάλνκε ηαθηηθή ηεο ζχληαμεο απνζπαζκαηηθψλ ΜΠΔ, πνπ αθνξνχλ ζηα επηκέξνπο ηερληθά έξγα. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη απηφ ηεο Δγλαηίαο νδνχ. Γηα ηελ θαηαζθεπή ελφο ηέηνηνπ δξφκνπ πνπ δηαζρίδεη ηε ρψξα θαη δηαζέηεη πινχζην αλάγιπθν ζα έπξεπε λα ππάξρεη ζηξαηεγηθφ ζρέδην θάιπςεο ησλ βαζηθψλ ζηφρσλ, φπσο επηβάιινληαη απφ ηηο αληίζηνηρεο απαηηήζεηο ηεο λνκνζεζίαο. Καηά κηα ηδηφκνξθε ινγηθή, ε Δγλαηία νδφο κνηξάζηεθε ζε ηκήκαηα γηα λα αθνινπζήζεη έλα κσζατθφ πξσηνβνπιηψλ, απινπνηήζεσλ, απνθάζεσλ θαη ελεξγεηψλ ζε φινπο ηνπο θιάδνπο ηεο πξαθηηθήο πνπ εθαξκφδνληαη γηα ην ζρεδηαζκφ ζπγθνηλσληαθψλ έξγσλ. ηνλ αληίπνδα ησλ γεληθψλ κειεηψλ, θαη ππφ ζπλζήθεο έληνλεο δπζθνξίαο θαη ακεραλίαο, ζπληάρζεθαλ επηκέξνπο ΜΠΔ γηα θάζε ηκήκα απφ κε επψλπκνπο κειεηεηέο, ρσξίο ζπλέρεηα θαη ζχλδεζε κεηαμχ ηνπο. Γελ είλαη, έηζη, δπλαηφλ λα ππάξμεη ζχγθξηζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ, νχηε λα εληνπηζζνχλ αληηθεηκεληθά νη 24

26 ππάξρνπζεο δψλεο, δπζκελψο, πξάγκαηη, επηπηψζεσλ κε ζπληειεζηέο βαξχηεηαο θαη ζπγθξηζηκφηεηαο γηα νιφθιεξν ην κήθνο η εο νδνχ. H αξρή ηεο ζπλνιηθήο εθηίκεζεο ησλ Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ, πνπ επέβαιε ην ηδ ζηελ απφθαζε γηα ηελ εθηξνπή ηνπ Αρειψνπ, δελ θαίλεηαη λα ιεηηνπξγεί θαη λα πξνβιεκαηίδεη θαλέλαλ απφ ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο ζην ζπγθεθξηκέλν έξγν. Δίλαη ίζσο δχζ θνιν λα ζίμεη θαλείο ζήκεξα έλα θαζεζηψο εγθεθξηκέλσλ ΜΠΔ, αθνχ πνιινί ζα βξεζνχλ ζε δχζθνιε ζέζε θαη ζα ζπκπξάμνπλ ζηε ζπγθάιπςε ηνπ ζέκαηνο. Ο θχξηνο ιφγνο είλαη ε έιιεηςε ππνδνκήο ηεο Πνιηηείαο ζε κεραληζκνχο πξαγκαηηθνχ ειέγρνπ ηεο πνηφηεηαο ησλ ΜΠΔ, η εο πνηφηεηαο ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ θαη ηεο ζνβαξήο απεηθφληζεο ησλ πεξηβαιινληηθψλ φξσλ ζε ζρέζε κε ηελ επέκβαζε πνπ επέξρεηαη ζην πεξηβάιινλ απφ ην εθάζηνηε ππφ θαηαζθεπή έξγν. Σν έξγν ηεο Δγλαηίαο νδνχ, πνπ είλαη ηφζν απαξαίηεην ζηελ πεξηνρή ηεο Βφξεηαο Διιάδνο γηα εζληθνχο θαη θπξίσο γηα ιεηηνπξγηθνχο ιφγνπο, πεξηιακβάλεη πνιιέο κηθξέο ΜΠΔ, ρσξίο ακεζφηεηα αλάιπζεο ησλ επηπηψζεσλ ζε ζρέζε κε ηε ζχγρξνλε πξαθηηθή θαη ηνλ πξνβιεκαηηζκφ πνπ έρεη δεκηνπξγεζεί γηα κηα ζπλερψο βειηηνχκελε κεζνδνινγία ζηε ζχληαμε ησλ ΜΠΔ. Ζ αλαθνξά ζε επηκέξνπο επηπηψζεηο κπνξεί ελδερνκέλσο λα πξνθαιέζεη εξεζίζκαηα γηα ηελ επηθέληξσζε ηνπ ελδηαθέξνληνο ζηνλ ηξφπν αλάιπζεο κηαο πεξηβαιινληηθήο παξακέηξνπ. Σφηε φκσο ε ζπδήηεζε ζα απνκνλσζεί ηνπηθά γηα ην ρψξν θαη ζεκαηηθά γηα ην αληηθείκελν ζε θάηη ειάρηζην, θαη ζα ραζεί ε αλάγθε επηθέληξσζεο ζηελ πξνθαλή έιιεηςε ζπλέρεηαο, ηζνβαξνχο απεηθφληζεο επηπηψζεσλ ζε νιφθιεξε ηελ νδφ θαη νπζηαζηηθήο αλαθνξάο ζηηο πεξηνρέο, φπνπ πξαγκαηηθά επηβάιιεηαη λα γίλεη ζσζηή αληηκεηψπηζε κε επ αλνξζσηηθά κέηξα πνπ ζα απνζθνπνχλ ζηε βηψζηκε αλάπηπμε. 17 Αλεπαξθήο δεκνζηνπνίεζε Απφ ηε λνκνζεζία δελ εμαζθαιίδεηαη νπζηαζηηθφο ηξφπνο δεκνζηνπνίεζεο, θαη αλάγεηαη απιψο ζε κηα ηππηθή δηαδηθαζία. Ζ δηαδηθαζία δεκνζηνπνίεζεο θαη ππνβνιήο απφςεσλ θαη πξνηά ζεσλ απφ ην θνηλφ δελ κπνξεί λα ππεξβαίλεη ηηο 30 εκέξεο απφ ηφηε πνπ ην 25

27 λνκαξρηαθφ ζπκβνχιην παξέιαβε ην αληίγξαθν ηεο ΜΠΔ απφ ηελ αξκφδηα δηεχζπλζε ηνπ ΤΠΔΥΩΓΔ. Γεθαεηήο πείξα απέδεημε φηη, πξνθεηκέλνπ γηα ζεκαληηθά έξγα, νη πξνζεζκίεο απηέο είλαη θπξηνι εθηηθά απαγνξεπηηθέο γηα ηνπο πνιίηεο λα ιάβνπλ γλψζε πνιχπινθσλ ζεκάησλ θαη νγθσδέζηαησλ ηεθκεξίσλ, λα ηα κειεηήζνπλ, λα ζεκειηψζνπλ έιινγε γλψκε θαη λα ηε δηαηππψζνπλ έγθαηξα. Σν ρξνληθφ απηφ δηάζηεκα πξνβιέπεηαη λα απμεζεί θαζψο θαη ε Δπξσπατθή Έλσζε θξ ίλεη φηη είλαη ηδηαηηέξσο κηθξφ. Αλακέλεηαη έθδνζε ΚΤΑ ησλ Τπνπξγψλ ΤΠΔΥΩΓΔ θαη ΤΠΔΓΓΑ πνπ ζα θαζνξίδεη ην λέν ρξνληθφ δηάζηεκα. Ακθηζβεηήζηκν ηεθκήξην «ζησπεξήο ζύκθσλεο γλώκεο» Αξλεηηθά αμίδεη λα ζρνιηαζηεί ε ξχζκηζε ηνπ άξζξνπ 2 παξ. 9γ ηνπ Ν. 3010/2002, ζχκθσλα κε ηε νπνία, αλ νη αξκφδηνη θνξείο γηα ηελ έγθξηζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ φξσλ δελ απαληήζνπλ κέζα ζηηο νξηδφκελεο πξνζεζκίεο, ζεσξείηαη φηη νη φξνη πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηε ζρεηηθή κειέηε ή ηα ζρεηηθά δηθαηνινγεηηθά έρνπλ εγθξηζεί. εκεηψλεηαη φκσ ο, φηη έγθξηζε ησλ φξσλ είλαη κηα ζεκαληηθή λνκηθή πξάμε ζηε ζχλζεηε δηνηθεηηθή ελέξγεηα ηεο δηαδηθαζίαο εθηίκεζεο, πνπ δελ κπνξεί λα ππνθαηαζηαζεί, πφζν κάιινλ θαζψο κε ηνλ ηξφπν απηφ γίλνληαη άθξηηα δεθηά ηα δηθαηνινγεηηθά ή ε κειέηε πνπ ππνβάιινπλ νη ελ δηαθεξφκελνη. Βέβαηα, πξέπεη λα ηνληζηεί ε αλάγθε κείσζεο ησλ θαζπζηεξήζεσλ ζηηο εγθξίζεηο πεξηβαιινληηθψλ φξσλ απφ ηηο Τπεξεζίεο Πεξηβάιινληνο θαη εηδηθφηεξα γηα ηα κεγάια αλαπηπμηαθά έξγα. 18 Αλαθνινπζίεο ζε ζρέζε κε ηελ ππαγσγή έξγσλ ζε θαηεγνξίεο. Έλα παξάδεηγκα ραξαθηεξηζηηθήο αλαθνινπζίαο, φζν αθνξά ηε λνκηθή κεηαρείξηζε ησλ έξγσλ ησλ θαηεγνξηψλ Α θαη Β (φπσο απηά δηαρσξίδνληαλ ζχκθσλα κε ηελ ΚΤΑ 69269/1994) είλαη ην φηη ελψ ε έγθξηζε πεξηβαιινληηθψλ φξσλ εθαξκφδεηαη γηα έξγα ή δξαζηεξηφηεηεο ηφζν ηεο Α φζν θαη ηεο Β θαηεγνξίαο, ζε πεξίπησζε επέθηαζεο ή εθζπγρξνληζκνχ ήδε πθηζηάκελσλ εγθαηαζηάζεσλ, ε δηαδηθαζία απηή αθνινπζείηαη κφλν φηαλ πξφθεηηαη γηα έξγα ή δξαζηεξηφηεηεο ηεο Β θαηεγνξίαο. Γηα ηα έξγα ηεο Α θαηεγνξίαο, ε δηαδηθαζία απηή 17 Παξαζθεπόπνπινο Αιέμαλδξνο Πεξηβαιινληηθέο Μειέηεο Νόκνο θαη Φύζε, ζει , Αξαβώζεο Κ., Μειέηεο Πεξηβαιινληηθψλ Δπηπηψζεσλ, Πεξηβάιινλ θαη Γίθαην, Σεχρνο 19, ζει ,