ιαχείριση αγριόχορτων στην βιολογική αµπελοκαλλιέργεια

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ιαχείριση αγριόχορτων στην βιολογική αµπελοκαλλιέργεια"

Ιόλη Κομνηνός
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ιαχείριση αγριόχορτων στην βιολογική αµπελοκαλλιέργεια (Συγγραφείς: Ι.Κακαµπούκη,.Μπιλάλης και Π.Θωµόπουλος) Τα αγριόχορτα-ζιζάνια αποτελούν, τόσο στην βιολογική όσο και στην συµβατική αµπελουργία, ένα από τους σηµαντικότερους ανταγωνιστές των πρέµνων για νερό και θρεπτικά συστατικά. Αποτελούν στην σύγχρονη γεωργία ένα από τα σηµαντικότερα προβλήµατα που έχει να αντιµετωπίσει ο Έλληνας αµπελοκαλλιεργητής. Τα αγριόχορτα όµως έχουν και θετικές επιδράσεις στον αµπελώνα όπως αύξηση της βιοποικιλότητας και προστασία από την διάβρωση ιδιαίτερα σε επικλινής περιοχές όπου συχνά είναι εγκατεστηµένοι οι αµπελώνες καθώς επίσης και µεγάλος αριθµός των αγριόχορτων αυτών ανήκουν στην οικογένεια των ψυχανθών και συµβάλουν τόσο στην γονιµότητα των εδαφών όσο και στην βελτίωση της εδαφικής δοµής. Η διαχείριση των αγριόχορτων είναι συνδυασµός αρκετών διαφορετικών τεχνικών όπου οι επιλογές σχετίζονται άµεσα µε την κατάρτιση του αµπελοκαλλιεργητή. Οι τεχνικές αυτές είναι: 1. Μηχανική αντιµετώπιση µε την χρήση καταστροφέα και άλλων σκαλιστικών µηχανηµάτων τόσο µεταξύ των γραµµών όσο και µεταξύ των πρέµνων. Η εφαρµογή των σκαλιστικών µηχανηµάτων πρέπει να λαµβάνει χώρα πριν τα αγριόχορτα ανθίσουν ή τουλάχιστον όταν βρίσκονται στο στάδιο της άνθισης.

2 2. Πότισµα - Άρδευση νωρίς την Άνοιξη για να φυτρώσουν τα αγριόχορτα και µετά αντιµετώπισή τους. Μετά το σκάλισµα του αµπελώνα να µην γίνεται αµέσως πότισµα γιατί το έδαφος είναι κατεργασµένο επιφανειακά και δηµιουργεί ιδανικές συνθήκες φυτρώµατος νέων σπόρων αγριόχορτων. Στα στάγδην συστήµατα αναµένεται µεγάλη ζιζανιοχλωρίδα ειδικότερα κοντά στους σταλάκτες. 3. Τα φυτικά επιστρώµατα µπορούν να καταπολεµήσουν µειώσουν τα αγριόχορτα λόγω παρεµπόδισης της φωτοσύνθεσης των αγριόχορτων που βρίσκονται κάτω από αυτά. Ιδιαιτέρως καλά αποτελέσµατα έχουν βρεθεί στα πλατύφυλλα αγριόχορτα, όπου µειώνονται οι πληθυσµοί τους. Έτσι συνίσταται µετά την εφαρµογή του καταστροφέα να µην συλλέγονται τα φυτικά υπολείµµατα αλλά να παραµένουν στην επιφάνεια του αµπελώνα. Ερευνητικά δεδοµένα απέδειξαν ότι το επιθυµητό επίπεδο κάλυψης της επιφάνειας του εδάφους από φυτικά υπολείµµατα πρέπει να είναι υψηλότερο από 60%. Σε διάφορα ερευνητικά δεδοµένα καλά αποτελέσµατα έχουν δείξει και η χρήση άλλων υλικών όπως πριονίδι ή η χρήση µαύρων πλαστικών (πάχους 1.5-4mm) σε κάποιες γραµµές όπου το πρόβληµα είναι µεγάλο. Τα µαύρα επιστρώµατα έχουν θετική επίδραση και σε παθογόνα του

3 εδάφους αλλά αρνητική στην ωφέλιµη πανίδα του, ιδιαίτερα του θερµούς µήνες για αυτό το λόγω πρέπει τότε να αποφεύγονται. 4. Η υγιεινή του αµπελώνα. Συνίσταται η εµπόδιση εµφάνισης νέων ειδών αγριόχορτων στον αµπελώνα. Αυτό επιτυγχάνεται σε πολύ µεγάλο βαθµό µε τον καθαρισµό των µηχανηµάτων όταν αυτά χρησιµοποιούνται και σε άλλους αµπελώνες. Ο καθαρισµός πρέπει να γίνεται κυρίως µε νερό, µαλακούς σάπωνες και µε ουσίες που προβλέπονται από τον 2092/91. Καθαρισµός των ρεµάτων κοντά στον αµπελώνα γιατί εκεί αναπτύσσονται µεγάλοι αριθµοί κυρίως υδρόφιλων αγριόχορτων και µέσω του νερού άρδευσης οι διασπορά των σπόρων γίνεται ταχύτατα και σε µεγάλες αποστάσεις. Χρήση καθαρού σπόρου των ψυχανθών- µειγµάτων που χρησιµοποιούνται για χλωρή λίπανση γιατί συχνά υπάρχουν και σπόροι αγριόχορτων που πολλές φορές δεν υπάρχουν καν στην περιοχή του αµπελώνα αλλά προέρχονται από την περιοχή σποροπαραγωγής. Επίσης πρέπει η κοµποστοποίηση να γίνεται µε σωστό τρόπο έτσι ώστε τα κοµπόστ που εφαρµόζονται να είναι απαλλαγµένα από σπόρους αγριόχορτων. Το ίδιο ισχύει και για την κοπριά όπου δεν πρέπει να προέρχεται από µακρινές του αµπελώνα περιοχές και να έχει ζυµωθεί καλά. Τα νέα είδη συνήθως αποτελούν σηµαντικό πρόβληµα γιατί ο βιοκαλλιεργητής δεν

4 γνωρίζει ούτε το βιολογικό κύκλο του αγριόχορτου αλλά ούτε και τον τρόπο αντιµετώπισής του. 5. Μείωση των σπόρων στο έδαφος. Στο έδαφος συνήθως υπάρχει ένα µεγάλο δυναµικό σπόρων (συνήθως >60 ανά 100cm 3 εδάφους). Η τεχνική άρδευσης και µηχανικής καταπολέµησης µειώνει τους σπόρους στο έδαφος. Αυτό που πρέπει όµως να εφαρµόζει ο βιο- αµπελοκαλλιεργητής είναι η αντιµετώπιση έστω και ενός φυτού από κάποιο είδος γιατί πολλά είδη αγριόχορτων παράγουν εκατοντάδες έως και χιλιάδες σπόρους οι οποίοι αποθηκεύονται στο έδαφος και όταν βρεθούν σε κατάλληλες συνθήκες φυτρώνουν. 6. Φλόγιστρα. Η εφαρµογή γίνεται µε την χρήση προπανίου µεταξύ των γραµµών όταν όµως τα αγριόχορτα είναι µικρά και κυρίως στο στάδιο του 2-3 ου φύλλου. Στα αγρωστώδη υπάρχει µικρή αποτελεσµατικότητα. εν πρέπει να γίνεται η χρήση των φλόγιστρων µετά από βροχή γιατί έχουν µικρή αποτελεσµατικότητα. Επίσης πρέπει να αποφεύγονται τους θερµούς µήνες του έτους γιατί υπάρχει αυξηµένος κίνδυνος πυρκαγιάς. Η ταχύτητα εφαρµογής πρέπει να είναι µικρή (3-5 km/h).

5 7. Ειδικά οργανικά ζιζανιοκτόνα. Τα περισσότερα από τα φυσικά οργανικά ζιζανιοκτόνα είναι ήπια τα τους µικροοργανισµούς του εδάφους και θα πρέπει να εφαρµόζονται όταν τα αγριόχορτα είναι µικρά. Τέτοια είναι διαλύµατα µε: i)ξύδι, ii) κιτρικό οξύ, iii) NaNO 3, iv) γλουτένης αραβοσίτου και εµπορικά σκευάσµατα όπως το Kainite (59 % NaCl, 17 % KCl and 16 % MgSO4, Kali & Salz GmbH 2002). 8. Συγκαλλιέργεια-Αµειψισπορά. Στην αµπελοκαλλιέργεια οι έννοιες της συγκαλλιέργειας και της αµειψισποράς ταυτίζονται µε την εφαρµογή φυτών χλωρής λίπανσης. Η ύπαρξη των φυτών της χλωρής λίπανσης αυξάνει τον ανταγωνισµό σε βάρος των αγριόχορτων και µειώνει στις περισσότερες των περιπτώσεων την αλληλοπαθητική τους δράση. Το διαθέσιµο εδαφικό νερό καθώς και τα εδαφικά θρεπτικά στοιχεία είναι λιγότερα για τα αγριόχορτα µε αποτέλεσµα την καλύτερη διαχείρισή τους. Προκειµένου τα αποτελέσµατα να είναι τα βέλτιστα πρέπει να µην χρησιµοποιούνται επί µακρών και κατά επανάληψη τα ίδια είδη ή µείγµατα χλωρών λιπάνσεων γιατί τα αγριόχορτα έχουν µεγαλύτερη προσαρµοστικότητα και µετά από δύο-τρία έτη θα έχουµε επικράτηση στον αµπελώνα κάποιων ειδών. Πρέπει να χρησιµοποιούνται, κάποιες φορές, πρώιµες ποικιλίες ή είδη και να εναλλάσσονται µε όψιµες. Επίσης τα είδη ή οι ποικιλίες που χρησιµοποιούνται να έχουν οριζόντιο φύλλωµα για παρεµποδίζουν

6 την διέλευση του φωτός, ταχύ ρυθµό ανάπτυξης στα πρώτα στάδια, εάν πρόκειται για αγρωστώδη έντονο αδέλφωµα. Επίσης πρέπει η ποσότητα του σπόρου να είναι 20-30% µεγαλύτερη σε σχέση µε την συµβατική εφαρµογή. Βιβλιογραφία Bilalis, D., P. Efthimiadis, and N. Sidiras, 2001: Influence of three tillage systems on weed flora in a 3-year rotation with four crops. J. Agron. Crop Sci. 186, Bilalis D., Sidiras N., Economou G. & C. Vakali, 2003: Effect of different levels of wheat straw soil surface coverage on weed flora in Vicia faba crops. J. Agron. Crop Sci. 189, Kalburtji K., Mamolos A., Nikolaidou A., Bakirtzi O., Sklavou P., & M. Filippidis, 2000: Weed species diversity and weed biomass in organic and conventional agro-ecosystems. In Proc. Of IFOAM 2000-The world grows organic. (Eds T. Alfoldi, W. Lockeretz, Urs Niggli). Vdf, Ifoam, Fibl, IOS Press. Μπιλάλης. (2005) Σηµειώσεις διαλέξεις «Βιολογική Γεωργία».

Σχετικά έγγραφα

Ολοκληρωµένη Διαχείριση Ζιζανίων Πρόγραµµα LIFE+ HydroSense

Ολοκληρωµένη Διαχείριση Ζιζανίων Πρόγραµµα LIFE+ HydroSense Δρ Βάγια Α. Κατή Τµήµα Ζιζανιολογίας Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο Α Κύκλος Εκπαίδευσης Νίκαια Λάρισας, 8 Φεβ. 2011 Ζηµιές από τα ζιζάνια