Παραδόσεις Φυσική δραστηριότητα- αναψυχή στα άτομα με αναπηρία: κατασκηνώσεις-μπάτσιου Σοφία ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

Transcript

1 1 ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Η ευεργετική επίδραση της εξοχής στον ανθρώπινο οργανισμό ήταν γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων. Οι κατασκηνώσεις για λόγους θεραπείας οργανώνονταν σε τοποθεσίες, με άφθονο πράσινο και νερό. Εκεί συγκεντρώνονταν οι νοσούντες οργανισμοί και υποβάλλονταν σε θεραπεία με μεθόδους όπως η υδροθεραπεία και η γυμναστική (Γιόκαρης, 1959). Στη νεώτερη Ελλάδα, η πρώτη κατασκήνωση οργανώθηκε το 1911 στη Βουλιαγμένη, από το Σύλλογο Προστασίας των Παιδιών. Κατά τη Γερμανοϊταλική κατοχή οι κατασκηνώσεις διαδόθηκαν σ όλη την Ελλάδα, όπου λόγω της κακής διαβίωσης των Ελλήνων, φιλανθρωπικοί οργανισμοί (π.χ. Ερυθρός Σταυρός), διέθεταν τρόφιμα και διοργάνωναν κατασκηνώσεις, όπου φιλοξενούνταν τα Ελληνόπουλα (Γιόκαρης, 1959). Μετά την κατοχή, με την ανάπτυξη των πόλεων, η ανάγκη για παραθερισμό στην εξοχή, ώστε να ανανεωθεί ο οργανισμός των παιδιών και να τονωθούν ηθικά, ήταν επιτακτική. Ο θεσμός της κατασκήνωσης διαδόθηκε παντού και οι κατασκηνώσεις γνώρισαν μεγάλη ανάπτυξη. Η εξέλιξη της λειτουργίας και της δομής των κατασκηνώσεων βελτιώνεται χρόνο με το χρόνο, ο αριθμός των παιδιών αυξάνεται συνεχώς και στόχος της κατασκήνωσης είναι η προσφορά αναψυχής και κινητικής δραστηριότητας στα παιδιά που τη βλέπουν σαν ένα συμπλήρωμα των καλοκαιρινών διακοπών τους, σαν ένα τόπο συνάντησης με τους φίλους τους. Ερευνητές (Hamilton & Anderson 1983), απέδειξαν ότι υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στην αναψυχή και στην ποιότητα ζωής. Όσο αυξάνουν τα επίπεδα ενεργής συμμετοχής των ατόμων σε δραστηριότητες αναψυχής τόσο βελτιώνεται η ικανοποίησή τους από τη ζωή. Σύμφωνα με τον Bucher (1972), τα αντικείμενα της αναψυχής είναι: α) Η ικανοποίηση βασικών ανθρώπινων αναγκών β) Η προαγωγή της υγείας γ) Η μείωση της πίεσης και της έντασης δ) Η ενθάρρυνση για περισσότερη προσωπική ζωή. Τα πολλά προβλήματα υγείας, η μειωμένη φυσική επάρκεια, τα ψυχολογικά προβλήματα (κατάθλιψη, άγχος κ.α.), η μειωμένη αυτοεκτίμηση και η κοινωνική απομόνωση, επιδεινώνει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ατόμων με αναπηρία (Lundin & Weiner, 1992). Η ανάγκη για ανανέωση του οργανισμού και τόνωση ηθική και πνευματική είναι ακόμη μεγαλύτερη για τα άτομα με αναπηρία και τις οικογένειές τους. Η επαφή, των ατόμων με αναπηρία, με τη φύση συνδυάζει την ισορροπία του ψυχικού και σωματικού τους κόσμου και τον υψηλό βαθμό αλληλεγγύης και συντροφικότητας. Ο καθαρός αέρας και η άσκηση σε φυσικό περιβάλλον βελτιώνουν τη λειτουργική τους ικανότητα, ενισχύουν το αίσθημα της αυτοπεποίθησης, βοηθάνε στην κοινωνική τους επανένταξη και τελικά, οδηγούν στη βελτίωση των δεικτών της ποιότητας ζωής τους. Τα άτομα με αναπηρία έχουν αναφαίρετο δικαίωμα στη ζωή και η φυσική δραστηριότητα μπορεί να αποτελέσει μέρος της ζωής τους. Με τον όρο φυσική δραστηριότητα δεν νοείται μόνο η απλή και μονότονη γύμναση, αλλά και η

2 2 συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία σε extreme sports, όπως είναι η αναρρίχηση, το ράφτινγκ ή ακόμη και οι υποβρύχιες καταδύσεις. Αυτή τη δυνατότητα για επαφή με τη φύση την προσφέρουν σε μεγάλο βαθμό οι θερινές κατασκηνώσεις. Τα άτομα με αναπηρία άρχισαν να διεκδικούν και να μιλούν ανοιχτά για τα δικαιώματά τους στην αναψυχή, στις καλοκαιρινές διακοπές (Brown, 1988; Mitchell, 1988)., στις κατασκηνώσεις. Οι υπεύθυνοι, οι οποίοι σχεδιάζουν και κατασκευάζουν τους χώρους της κατασκήνωσης, είναι αναγκαίο να αντιληφθούν πως τα άτομα με αναπηρία έχουν τις ίδιες ανάγκες με τα άτομα δίχως αναπηρία και έχουν ευθύνη να υλοποιούν τις κατασκευές με τις υψηλότερες προδιαγραφές. Είναι αυτονόητο πως το ποσοστό του πληθυσμού που ζει κάτω από συνθήκες αναπηρίας δεν είναι αναγκασμένο να καθοδηγείται από εμπόδια για να υιοθετεί συγκεκριμένες κοινωνικές συμπεριφορές. Γι αυτό το λόγο, οι υπεύθυνοι των κατασκηνώσεων, επιβάλλεται να δημιουργήσουν έναν χώρο φιλικό και προσπελάσιμο για τα άτομα με αναπηρία και ιδιαίτερα για τα άτομα με κινητική αναπηρία και προβλήματα όρασης και ακοής. Οι κατασκηνωτές, οι οποίοι κινούνται με αναπηρικό αμαξίδιο ή συναντούν δυσκολίες στο να περπατήσουν ή έχουν προβλήματα στην όραση, παραπονούνται ότι οι χώροι της ατομικής καθαριότητας δεν είναι προσπελάσιμοι γι αυτούς. Αναφέρουν την ύπαρξη ολισθηρών επιφανειών σε κάποια σημεία της κατασκήνωσης και την έλλειψη βοηθημάτων, όπως είναι οι χειρολαβές, για να πιαστούν γερά ή να ισορροπήσουν. Τα άτομα με προβλήματα στην ακοή θέλουν να χρησιμοποιούν τους χώρους της κατασκήνωσης και επιθυμούν να παίρνουν μέρος σε όλες τις δραστηριότητες, αλλά συναντάνε προβλήματα πρακτικά, δίχως η λύση τους να απαιτεί μεγάλη χρηματική δαπάνη και σπατάλη χρόνου. Το ότι δεν ακούνε δε σημαίνει και ότι δε βλέπουν τι συμβαίνει γύρω τους (Αναπηρία Τώρα, Νοέμβριος 2003). Σχετικά με τη δυνατότητα πρόσβασης στις κατασκηνώσεις, ατόμων με προβλήματα όρασης ή ακοής, η Hunter (1994) υποδεικνύει τον εξής τρόπο: γύρω από επικίνδυνα σημεία να υπάρχουν λοφάκια από χαλίκια και σε διάφορα μέρη της κατασκήνωσης να υπάρχουν ανάγλυφα βέλη, φωτεινού χρώματος ώστε τα άτομα αυτά να βρίσκουν τη σωστή κατεύθυνση. Επιπρόσθετα, οι κατασκηνώσεις μπορούν να περιλαμβάνουν μέσα παραγωγής ακουστικών αναγγελιών και επαγωγικών ήχων. Η Hunter, δίνει οδηγίες για τη σωστή οργάνωση και προσπελασιμότητα των κατασκηνώσεων για άτομα με κινητική αναπηρία. Τονίζει ότι οι ευκολίες της υπαίθριας αναψυχής και τα προγράμματα επιβάλλεται να σχεδιάζονται με τέτοιο τρόπο ώστε τα άτομα με διαφορετικές ικανότητες και εμπειρίες να μπορούν να συμμετέχουν. Πιο συγκεκριμένα, η Hunter αναφέρει ότι τα τραπέζια του φαγητού επιβάλλεται να είναι αρκετά ψηλά για να χωράνε τα αναπηρικά αμαξίδια. Στην περίπτωση των σκηνών τα κρεβάτια να είναι σε επίπεδες επιφάνειες του εδάφους ή σε σηκωμένες εξέδρες για τους χρήστες αναπηρικού αμαξιδίου. Η εξασφάλιση, ενός υγιεινού περιβάλλοντος προϋποθέτει και την εφαρμογή κανόνων στο χώρο της κατασκήνωσης προκειμένου να διεξάγονται όλα ομαλά. Οι Βακουφάρη, Γιανναδάκης, Γκούτζα, Γρηγοριάδης και Ευαγγελινού (2001), που εξέτασαν τη δομή και τη

3 3 λειτουργία διαφόρων θερινών κατασκηνώσεων για άτομα με αναπηρία, που λειτουργούν στη Βόρεια Ελλάδα, διαπίστωσαν ότι ο θεσμός των κατασκηνώσεων για τα άτομα με αναπηρία έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια και αποτελεί γι αυτά συχνή επιλογή θερινών διακοπών και αναψυχής. Η οργάνωση και διοίκηση αυτών, όμως, υστερεί εξαιτίας της απουσίας κατάλληλου εκπαιδευμένου προσωπικού, των ελάχιστων οικονομικών πόρων, της έλλειψης υλικοτεχνικής υποδομής, καθώς οι κατασκηνώσεις σε ορισμένα σημεία δεν είναι προσπελάσιμες και δεν προσφέρουν εναλλακτικές ευκαιρίες άθλησης. Κύριο πρόβλημα θεωρήθηκε η απουσία συγκεκριμένων στόχων συνολικά για όλους τους κατασκηνωτές, αλλά και για κάθε άτομο ξεχωριστά. Σκοπός των κατασκηνώσεων, σύμφωνα με τους Chalip, Thomas και Voyle (1992), είναι μέσω της συμμετοχής σε αθλητικές δραστηριότητες, η κοινωνικοποίηση των ατόμων με αναπηρία, η απόκτηση εμπειριών και η λήψη κοινωνικής υποστήριξης. Η συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες, επιτυγχάνει την αποβολή του στρες και ταυτόχρονα ενισχύει την ψυχική τους ευεξία. Σήμερα τα άτομα με νοητική υστέρηση, κατά κύριο λόγο, ενδιαφέρονται, συμμετέχουν και παίρνουν μέρος σε πλήθος δραστηριοτήτων. Η δυνατότητα στην επιλογή για το είδος της αναψυχής τους, τονώνει την αυτοπεποίθησή τους και ταυτόχρονα πετυχαίνεται η κοινωνική αναγνώριση και αποδοχή τους (Mitchell,1988). Στις κατασκηνώσεις για τα άτομα με κινητική αναπηρία, ενδείκνυται η επιτραπέζια αντισφαίριση, μία δραστηριότητα κατάλληλη για τα άτομα με και χωρίς αναπηρικό αμαξίδιο. Το ψάρεμα είναι πρόκληση γι αυτούς, γιατί απαιτείται μόνο επιμονή και υπομονή, δίχως ιδιαίτερες απαιτήσεις δύναμης και αντοχής. Βέβαια, για τα άτομα που χρησιμοποιούν αναπηρικά αμαξίδια είναι απαραίτητη η κατασκευή κεκλιμένου επιπέδου (ράμπας) για να μπορούν να προσεγγίζουν την ακτή. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η πρώτη κατασκήνωση, στην Ελλάδα, που φιλοξένησε άτομα με αναπηρία οργανώθηκε στην Αθήνα το Η κατασκήνωση ανήκε στο δημόσιο και φιλοξενούσε άτομα με νοητική υστέρηση. Σκοπός της ήταν η επαφή των κατασκηνωτών με τη φύση και η ξεκούραση των οικογενειών τους για ένα δεκαπενθήμερο (Π.Ο.Σ.Γ.Κ.Α.μεΑ.). Με την πάροδο των χρόνων οι κατασκηνωτικοί χώροι αυξήθηκαν, φθάνοντας σήμερα στο σύνολό τους τις 33. Το μεγαλύτερο ποσοστό των κατασκηνώσεων που φιλοξενούν άτομα με αναπηρία είναι δίπλα στη θάλασσα (95%), ενώ ελάχιστες είναι οι περιπτώσεις όπου συναντώνται κατασκηνωτικές εγκαταστάσεις σε βουνό (5%) (Π.Ο.Σ.Γ.Κ.Α.μεΑ.). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι παραθαλάσσιες κατασκηνώσεις είναι περισσότερο προσπελάσιμες για τα άτομα με αναπηρία λόγω της ομαλότητας του εδάφους, σε αντίθεση με την ανώμαλη επιφάνεια του βουνού. Γενικότερα, οι κατασκηνώσεις διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: Α) Κατασκηνώσεις του Δημοσίου Οι κρατικές κατασκηνώσεις, διοργανώνονται από φορείς όπως υπουργεία, νομαρχίες, τράπεζες, δημόσιους οργανισμούς και εκκλησίες (Καραθάνου & Ευαγγελίου, 1996).

4 4 Β) Ιδιωτικές κατασκηνώσεις Οι ιδιωτικές κατασκηνώσεις εξασφαλίζουν υπηρεσίες υψηλής ποιότητας. Όλο και περισσότεροι ιδιώτες, ιδιωτικές επιχειρήσεις και οργανισμοί ιδρύουν κατασκηνώσεις, σε παραθαλάσσιες περιοχές (Καραθάνου και Ευαγγελίου, 1996). Πεποίθηση των υπευθύνων των κατασκηνώσεων είναι ότι τα άτομα με αναπηρία μπορούν να ζήσουν μόνα τους, μακριά από την υπερπροστασία ή την απόρριψη που πολλές φορές έχουν από το οικογενειακό τους περιβάλλον. Για το λόγο αυτό, οι κατασκηνώσεις διαμορφώνουν το πρόγραμμα έτσι ώστε ν αναπτύξουν την αυτόνομη διαβίωση των ατόμων αυτών στο μέτρο και στο βαθμό που μπορεί το καθένα. ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗΣ Ο χώρος και οι υποδομές των κατασκηνώσεων του Δημοσίου είναι γνωστό ότι είχαν επιλεγεί και κατασκευαστεί για να χρησιμοποιηθούν από τον τυπικό πληθυσμό, αγνοώντας την ύπαρξη των ατόμων με αναπηρία. Για το λόγο αυτό, τα έργα που είχαν πραγματοποιηθεί τότε στις κατασκηνώσεις δεν ικανοποιούν σήμερα τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. Είναι επιτακτική ανάγκη, τόσο οι παλαιότερες όσο και οι σύγχρονες κατασκηνώσεις ν ακολουθούν τις θεμελιώδεις αρχές του σχεδιασμού και της κατασκευής, ώστε να γίνουν προσπελάσιμες και για τα άτομα με αναπηρία. Οι ιδιωτικές κατασκηνώσεις, οι οποίες σχετικά πρόσφατα ιδρύθηκαν, επιβάλλεται από το νόμο να ικανοποιούν τις ανάγκες όλων των πολιτών με την υιοθέτηση της ισονομίας και ισοπολιτείας. Οι παλαιότερες, στην προσπάθειά τους ν αυξήσουν το κέρδος τους, κάνουν χρήση των ευεργετικών νόμων για κάλυψη των εξόδων για επισκευή, προκειμένου να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία (ΟΑΕΔ). ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗΣ Η αποκλειστική ευθύνη της λειτουργίας της κατασκήνωσης, που φιλοξενεί άτομα με αναπηρία είναι του αρχηγού, ο οποίος ορίζεται στις κατασκηνώσεις του δημοσίου από την Π.Ο.Σ.Γ.Κ.Α.μεΑ. και στις ιδιωτικές από τον ιδιοκτήτη/διευθυντή. Σε κάθε κατασκήνωση που φιλοξενεί άτομα του μέσου όρου, προκειμένου αυτή να λειτουργήσει κάτω από ήρεμες και ομαλές συνθήκες, υπάρχει ο αρχηγός, ο υπαρχηγός, ο κοινοτάρχης και ο ομαδάρχης/συνοδός. Οι ιδιωτικές κατασκηνώσεις που φιλοξενούν άτομα με αναπηρία, ακολουθούν την παραπάνω ιεραρχία. Αυτό που επικρατεί στην οργάνωση της ιεραρχίας στις κατασκηνώσεις του δημοσίου, οι οποίες είναι και οι περισσότερες, είναι οι θέσεις του αρχηγού και του συνοδού. Για να υλοποιηθούν, όμως, οι στόχοι της κατασκήνωσης απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ύπαρξη ικανοποιητικού αριθμού και κατάλληλα εκπαιδευμένων στελεχών και συνοδών. Η έρευνα των Βακουφάρη, Γιανναδάκη, Γκούτζα, Γρηγοριάδη και Ευαγγελινού (2001), έδειξε ότι από τις θερινές κατασκηνώσεις της βορείου Ελλάδος απουσίαζαν τα κατάλληλα εκπαιδευμένα στελέχη. Αυτό επιβεβαιώνεται από τη λειτουργία μιας σχολής μόνο για ένα μήνα (Νικηταράς, 1994), που προετοιμάζει στελέχη για τις κατασκηνώσεις που φιλοξενούν άτομα με αναπηρία.

5 5 ΣΤΕΛΕΧΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗΣ Για την ασφάλεια των παιδιών, ο χώρος της κατασκήνωσης φυλάσσεται διαρκώς όλο το 24ωρο, από έμπειρους φύλακες. Ο γιατρός και ο/η νοσοκόμος/α. είναι από τα πλέον απαραίτητα στελέχη της κατασκήνωσης. Το ιατρείο λειτουργεί όλη τη μέρα και είναι πλήρως εξοπλισμένο. Στη θάλασσα το μπάνιο γίνεται πάντα με την παρουσία του ναυαγοσώστη. Στις ιδιωτικές κατασκηνώσεις υπάρχει εξειδικευμένη ομάδα εκπαιδευτών, που βοηθάει τους κατασκηνωτές να ξεπερνάνε τους εαυτούς τους. Έμπειροι δάσκαλοι εικαστικών, μουσικοί και ψυχαγωγοί, προσφέρουν γέλιο και χαρά στους κατασκηνωτές, κυρίως τις βραδινές ώρες. Στις δημόσιες κατασκηνώσεις την ψυχαγωγία αναλαμβάνουν ο αρχηγός σε συνεργασία με τους συνοδούς. Η Π.Ο.Σ.Γ.Κ.Α.με.Α., λόγω οικονομικής δυσχέρειας, αδυνατεί να προσλάβει βοηθητικό προσωπικό (ψυχαγωγών, εικαστικών) στις δημόσιες κατασκηνώσεις. Τα τελευταία χρόνια στο επιστημονικό προσωπικό της κατασκήνωσης έχουν συμπεριληφθεί και οι καθηγητές φυσικής αγωγής. Αυτοί αναλαμβάνουν την άσκηση των ατόμων. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΣΥΝΟΔΩΝ Τα στελέχη της κάθε κατασκήνωσης, ζούνε όλο το εικοσιτετράωρο μαζί με τα άτομα με αναπηρία, στην ίδια σκηνή και έχουν την ευθύνη για την ομάδα τους ή το άτομο που συνοδεύουν και μόνο γι αυτό. Φροντίζουν, ακόμη, να τηρείται το πρόγραμμα και να επιλύουν κάθε πρόβλημα που αφορά τον κατασκηνωτή ή όλη την ομάδα. Στην Αθήνα λειτουργεί μία και μοναδική σχολή για την εκπαίδευση στελεχών, υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Κοινωνικών Υπηρεσιών. Η εκπαίδευση διαρκεί 30 ημέρες και πραγματοποιείται ένα μήνα πριν την έναρξη της πρώτης κατασκηνωτικής περιόδου. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα εκπαίδευσης είναι ο συνοδός να έχει κλείσει το 22 ο έτος της ηλικίας του. Η ανάθεση της ευθύνης της οργάνωσης της ζωής των ατόμων με αναπηρία στην κατασκήνωση σε νέους, αγόρια και κορίτσια, ύστερα από αυστηρή επιλογή και ιδιαίτερα σε σπουδαστές και σπουδάστριες Ανωτάτων Σχολών, ωφελεί έμμεσα και τους ίδιους τους φοιτητές. Οι κατασκηνωτές δεν έχουν μόνο επισιτιστικές ανάγκες, αλλά και πνευματικές και ηθικές. Γι αυτό το λόγο, οι συνοδοί εκτός από το ήθος, τη μόρφωση και την αγάπη για τους κατασκηνωτές, που αποτελούν άλλωστε προϋποθέσεις, πρέπει παράλληλα να έχουν και στοιχειώδεις γνώσεις για τις βιολογικές και ψυχολογικές ανάγκες τους, ώστε να τους παρέχουν την αναγκαία δυνατή υποστήριξη. Και για να είναι η συνεργασία συνοδούκατασκηνωτή περισσότερο εποικοδομητική και αποτελεσματική, η αναλογία μεταξύ συνοδού και κατασκηνωτή με αναπηρία πρέπει να είναι όσο το δυνατό μικρότερη, π.χ. 1:1 ή 1:2, ανάλογα και με τη σοβαρότητα της αναπηρίας.

6 6 ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΠΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΔΕΚΤΕΣ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ Οι κατασκηνώσεις δημιουργούν ένα περιβάλλον κατάλληλο και άνετο για όλα τα παιδιά και δεν κάνουν διακρίσεις στις αναπηρίες. Έτσι, στις κατασκηνώσεις μπορούν να συμμετάσχουν οι παρακάτω κατηγορίες (Εθελοντική Εργασία, 2002): Άτομα με ελαφρά και μέτρια νοητική υστέρηση Άτομα με σύνδρομο Down Άτομα με κινητικές δυσκολίες Άτομα με κώφωση Άτομα με τύφλωση Άτομα με αυτισμό Άτομα με πολλαπλές αναπηρίες Συνδυασμός των παραπάνω κατηγοριών. Αυτό που είναι σημαντικό να τονιστεί είναι ότι όλες οι μορφές αναπηρίας φιλοξενούνται ταυτόχρονα στον ίδιο κατασκηνωτικό χώρο και την ίδια περίοδο, καθώς δεν οργανώνονται ξεχωριστές περίοδοι ανάλογα με τη μορφή της αναπηρίας των κατασκηνωτών. ΤΕΖΑ ΑΡΕΤΗ. ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΝ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΥΠΑΙΘΡΙΩΝ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥΣ (2005).