Σχέδιο εργασίας της ΣΤ τάξης Η Ταραντέλα (Tarantella)

Transcript

1 Τσούμας Θανάσης Εκπαιδευτικός Φυσικής Αγωγής Η Ταραντέλα (Tarantella) ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η συγκεκριμένη πρόταση υλοποίησης σχεδίου εργασίας στο πλαίσιο του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής στην ΣΤ τάξη δεν έγινε τυχαία, αλλά είχε ως κεντρικό άξονα το σχέδιο εργασίας που υλοποιούσε ήδη η ΣΤ1 τάξη και me θέμα «Περιηγήσεις στις γειτονιές του κόσμου». Στο πλαίσιο, λοιπόν, της συνεργασίας όλων των εκπαιδευτικών των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων για την υλοποίηση διαθεματικών σχεδίων εργασίας στην σχολική κοινότητα, αποφασίσαμε την διάχυση του σχεδίου και στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής. Με τον τρόπο αυτό θελήσαμε να εξασφαλίσουμε την επεξεργασία του θέματος από μια άλλη οπτική γωνία, ώστε να φωτιστεί πολυπρισματικά και να αναδειχθεί η πολλαπλή σχέση του θέματος με την κοινωνική πραγματικότητα. Το αντικείμενο με το οποίο επιλέξαμε να προσεγγίσουμε το θέμα στη Φυσική Αγωγή ήταν ο χορός. Αποφασίστηκε να δουλέψουμε πάνω στον παραδοσιακό ιταλικό χορό την «Ταραντέλα». 1

2 ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΧΟΡΟΥ Η Περιοχή H Tarantella είναι παραδοσιακός χορός της Κάτω Ιταλίας. Η ταραντέλα, συνδέεται με την αρχαία ελληνική αποικία του Τάραντα που βρίσκεται πολύ κοντά στο Πρίντεζι και στο Λέτσε και στον πυρήνα των ελληνόφωνων χωριών του Σαλέντο. Η μουσική εκεί διακρίνεται σε θρησκευτική και κοσμική (με πιο διάσημο είδος την ταραντέλα). Οι περιφερειακές παραλλαγές στην ταραντέλα αφθονούν, με πιο διαδεδομένος τις εκδόσεις από τη Νάπολη και τη Σικελία. Σε άλλες περιοχές συναντάται ο ίδιος χορός με διαφορετικές ονομασίες, όπως, για παράδειγμα, στην Καμπανία με το όνομα "tammuriata" και στο Σαλέντο με το όνομα "pizzica". 2

3 Ιστορικά στοιχεία Η Tarantella ξεκινά από τα χρόνια του Μεσαίωνα και το όνομά της το έχει πάρει από την πόλη του Τάραντα, αλλά και τη γνωστή αράχνη ταραντούλα. Το 16ο και 17ο αιώνα πίστευαν ότι με το να χορεύεις στους τρελούς ρυθμούς της Ταραντέλα, θα σωζόσουν από τον "ταραντισμό", μια ασθένεια που προερχόταν από τσιμπήματα της αράχνης και προκαλούσε υστερικές αντιδράσεις. Μια εξήγηση γι' αυτή την πεποίθηση, ίσως είναι ότι, επειδή ο χορός ήταν κάτι το απαγορευμένο, οι γυναίκες χρησιμοποιούσαν αυτή τη δικαιολογία για να μπορούν να χορέψουν ελεύθερα. Στα ελληνόφωνα χώρια συμπτώματα του «ταραντισμού» αναφέρονται μέχρι και την δεκαετία του 60 και οι κοινωνικές συνθήκες στα επόμενα χρόνια έπαψαν να ευνοούν τέτοιου είδους δρώμενα. Στις 29 Ιουνίου κάθε χρόνο στη γιορτή του αγίου Παύλου, θα ακούσουμε στο τραγούδι να αναφέρεται «ο άγιος Παύλος». Συγκεντρώνονται οι γεροντότεροι Ταραντάτοι όλοι αυτοί που χόρεψαν παλαιά και είχαν αυτή τη μορφή κρίσης και κάνουν ένα λαϊκό προσκύνημα στην περιοχή της ελληνόφωνης περιοχής. 3

4 Οι φορεσιές Οι χορευτές και χορεύτριες παίζουν παρά πολύ με τα χρώματα των ρούχων τους, αλλά και των μαντηλιών που έχουν στα χέρια τους. Κάθε μαντήλι διαφορετικού χρώματος που κρατάνε αναφέρεται σε αράχνη διαφορετικού χρώματος. 4

5 Το μουσικό μέτρο Η ταραντέλα χορεύεται από ζευγάρια. Πρόκειται για κυκλικό ή και ελεύθερο χορό όταν ο ρυθμός γίνει πιο γρήγορος, τα ζευγάρια αλλάζουν κατεύθυνση. Το μουσικό μέτρο είναι τα 6/8 ή 18/8 ή και 4/4. Ο ρυθμός της ταραντέλας θυμίζει κάποιες φορές το δικό μας ζωναράδικο. Θα έλεγα ότι περισσότερο μπορεί να έχουν σχέση με την ενέργεια και τη δύναμη της ποντιακής και κρητικής μουσικής, παρότι πολλές κλίμακες που χρησιμοποιούν προέρχονται από την αρχαία ελληνική μουσική. Τα μουσικά όργανα Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούνται είναι: μαντολίνο και ακορντεόν, αλλά και κιθάρα, φλάουτο, φλογέρα και κλαρίνο. Βασικό ακόμη μουσικό όργανο είναι το ταμπορέλλο το ντέφι. 5

6 Μια άλλη «Ταραντέλα» στο Φάληρο Η «Ταραντέλα» ήταν ένα περίπτερο ένα μεγάλο «κιόσκι» ανοιχτό σε όλες τις πλευρές εκτός από την πλευρά που έβλεπε προς τη θάλασσα και είχε πάρει το όνομά του από τον ομώνυμο Ιταλικό χορό που μοιάζει με το «καν - καν». Και στο χορό αυτό, δηλαδή, οι μπαλαρίνες τίναζαν ψηλά το πόδι και πρόσφεραν έτσι στην τότε αυστηρή και σεμνότυφη κοινωνία «θέαμα εκτάκτως γαργαλιστικόν και σκανδαλιστικόν»! Η «Ταραντέλα» χτίστηκε αρχικά σαν περίπτερο για να παίζει η «μπάντα» του ξενοδοχείου «Άκταίον» και μετά, όταν στα 1907 ανέλαβε την εκμετάλλευση της ο γνωστός θεατρικός επιχειρηματίας Ιωάννης Γκρέκας, που την διατήρησε μέχρι το 1918, εξελίχθηκε στο γνωστό κέντρο διασκεδάσεως. Η «Ταραντέλα» γνώρισε μεγάλες δόξες με διεθνή μουσικά προγράμματα και με ελληνικές επιθεωρήσεις που είχαν γράψει οι κορυφαίοι συγγραφείς της εποχής. Για την «Ταραντέλα» είχε γραφτεί και ειδικό τραγουδάκι που χαλούσε τον κόσμο τότε: «Μες του Φαλήρου κάτου εκεί την αμμουδιά, την είδε εκείνος να χορεύει μια βραδιά στην Ταραντέλα, και τούρθε τρέλα, και σε μια νύχτα της χαρίζει την καρδιά». 6