ÁÈÇÍÁ 2016 ÔÏÌÏÓ 28 ÔÅÕ ÏÓ 2 Η Έγκαιρη Ανίχνευση και Αντιμετώπιση

Transcript

1 28:2 ΠροβλημάτΑ Ψυχικής Υγείας Εφήβων στην ΠΦΥ ÔÏÌÏÓ 28 ÔÅÕ ÏÓ 2

2 EÐÉÌÅËÅÉÁ ÅÊÄÏÓÇÓ Δ.Κ. Αναγνωστόπουλος, Ε. Λαζαράτου, Γ. Γιαννακόπουλος ÔÏÌÏÓ 28 ÔÅÕ ÏÓ 2

3 ÐEPIEXOMENA Διοικητικο Συμβουλιο Πρόεδρος Γ. Κουρακλησ Αντιπρόεδρος Σ.Γ. Παπαγεωργιου Γεν. Γραμματέας Ε. Θηραιοσ Ειδ. Γραμματέας Θ.Γ. Βραχλiωτησ Ταμίας Μ. Σαμαρκοσ Μέλη Ε.Δ. Βογιατζακησ Σ. Ηρακλειανου Γ. Μαντζαρησ Δ.Τ. Μπουμπασ 1. Ψυχοπαθολογία της εφηβείας: Χαρακτηριστικά και ιδιαιτερότητες... 7 Δημήτρης Κ. Αναγνωστόπουλος, Γιώργος Γιαννακόπουλος 2. Η αναμόρφωση της ταυτότητας στην εφηβεία και οι κίνδυνοι για παροδική ή χρόνια ψυχοπαθολογία Χρήστος Ζερβής 3. Η διαγνωστική εκτίμηση του εφήβου Ελένη Λαζαράτου 4. Οι ψυχώσεις κατά την εφηβική ηλικία Νίκος Ζηλίκης 5. Κατάθλιψη στην εφηβεία Γιώργος Γιαννακόπουλος 6. Η ψυχική οικονομία των διαταραχών πρόσληψης τροφής: Ψυχογενής ανορεξία, βουλιμία, επεισοδιακή υπερφαγία Ευγενία Σουμάκη, Κωνσταντίνα Μαγκλάρα 7. Απαντήσεις Copyright IáôñéêÞ Åôáéñåßá Áèçíþí ÉSSN

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Tï Êëéíéêü ÖñïíôéóôÞñéï ÐáñïõóéÜóôçêå óôï 42ï ÐÁÍÅËËÇÍÉÏ ÉÁÔÑÉÊÏ ÓÕÍÅÄÑÉÏ ÁèÞíá Μαΐου 2016 Το εφαρμοσμένο κλινικό φροντιστήριο και το παρόν συνοδευτικό βιβλίο αποτελούν συνεισφορά της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδας στο 42ο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο και είναι συνέχεια του κλινικού φροντιστηρίου «Η Έγκαιρη Ανίχνευση και Αντιμετώπιση Προβλημάτων Ψυχικής Υγείας Παιδιών στην ΠΦΥ» του 41ου Πανελληνίου Ιατρικού Συνεδρίου. Η εφηβεία ορίζεται ως η εξελικτική διεργασία στη ζωή του ανθρώπου που αρχίζει βιολογικά με τις μεταβολές της φυσιολογίας της ήβης και τελειώνει ψυχολογικά με την απόκτηση της ταυτότητας του εαυτού και του φύλου, καθώς και του αισθήματος της ανεξαρτησίας και σηματοδοτεί την ενηλικίωση του. Η μετάβαση από την παιδική στην εφηβική ηλικία και στη συνέχεια στην ενήλικη ζωή σημαδεύεται από μία αύξηση στα συνολικά ποσοστά των ψυχιατρικών διαταραχών. Μάλιστα, οι διαταραχές αυτές έχουν σοβαρές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για τους ίδιους τους εφήβους, τους γονείς τους, τους φίλους τους, αλλά και για το σύστημα υπηρεσιών (όπως τα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης). Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) μπορεί να λειτουργήσει ανιχνευτικά και να αντιμετωπίσει έγκαιρα τα ζητήματα αυτά. Ειδικότερα οι γιατροί της ΠΦΥ είναι εκείνοι που έχουν την δυνατότητα εξαιτίας της στενής τους σχέσης με την οικογένεια να αντιληφθούν τόσο τις δυσμενείς ψυχοκοινωνικές καταστάσεις όσο και τους βιοψυχικούς παράγοντες κινδύνου και να δράσουν ανάλογα. Επομένως, ο προληπτικός τους ρόλος είναι ουσιώδης και έχει τεράστια αξία γιατί, αν ασκηθεί με πληρότητα, εξασφαλίζει την καλύτερη δυνατή υγεία στο σύνολο της κοινωνίας. H παρούσα εκπαιδευτική προσπάθεια στοχεύει ακριβώς να βοηθήσει τους γιατρούς της ΠΦΥ στην επιτέλεση αυτού του ρόλου τους δίνοντας βασικά και απαραίτητα γνωστικά εφόδια. Στο παρόν βιβλίο ως εισαγωγή στο θέμα προτάσσουμε την παρουσίαση των χαρακτηριστικών και των ιδιαιτεροτήτων της ψυχοπαθολογίας της εφηβείας, ενώ στο επόμενο κεφάλαιο παρουσιάζεται το κύριο θέμα της αναμόρφωσης της ταυτότητας στην εφηβεία και οι κίνδυνοι για παροδική ή χρόνια ψυχοπαθολογία και συνεχίζουμε με την περιεκτική περιγραφή της διαγνωστικής εκτίμησης του εφήβου, Στη συνέχεια επιλέξαμε να αναφερθούμε με αντίστοιχα κεφάλαια στις πιο συχνές σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές της εφηβικής ηλικίας που η εμφάνισή τους διαπλέκεται με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτής της αναπτυξιακής φάσης. Πιο συγκεκριμένα αναφερόμαστε στις ψυχώσεις κατά την εφηβική ηλικία, την κατάθλιψη στην εφηβεία και την ψυχική οικονομία των διαταραχών πρόσληψης τροφής (ψυχογενής ανορεξία, βουλιμία, επεισοδιακή υπερφαγία).

5 Επιθυμούμε να ευχαριστήσουμε την Ιατρική Εταιρεία Αθηνών τόσο για την πρωτοβουλία της να διοργανώσει αυτό το σημαντικό κλινικό φροντιστήριο, όσο και για την ευκαιρία που μας έδωσε να το πραγματοποιήσουμε καθώς και να εκδώσουμε το παρόν βιβλίο. Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε στους εξαίρετους συναδέλφους που δέχθηκαν να μας συνδράμουν σ αυτή την προσπάθεια, δεν φείσθηκαν χρόνου και κόπου τόσο για την προετοιμασία και διεξαγωγή του φροντιστηρίου όσο κι για την άρτια και ενήμερη συγγραφή των κεφαλαίων τους. Εντέλει πρόκειται για μια συλλογική προσπάθεια, η οποία φυσικά δεν μας απαλλάσσει από την αποκλειστική ευθύνη τυχόν παραλείψεων. Ελπίζουμε το βιβλίο αυτό να είναι χρήσιμο και βοηθητικό για όσους το διαβάσουν και να επιτελέσει το στόχο του, δηλαδή τόσο την προσφορά έγκυρης και τεκμηριωμένης γνώσης όσο, εξίσου σημαντικό, της ευαισθητοποίησης του ιατρικού κόσμου στα ζητήματα της συνέχειας της ψυχικής υγείας και την αναγκαιότητα έγκαιρης φροντίδας των προβλημάτων ψυχικής υγείας των εφήβων. Οι επιμελητές της έκδοσης Δημήτρης Κ. Αναγνωστόπουλος Ελένη Λαζαράτου Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδοψυχιατρικής, Διευθυντής Παιδοψυχιατρικής Κλινικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό & Καποδιστριακό Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό & Καποδιστριακό Γιώργος Γιαννακόπουλος Παιδοψυχίατρος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής, Εθνικό & Καποδιστριακό