ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ Μάθημα: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ημερομηνία: 10/6/2015

Transcript

1 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 Μάθημα: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Ημερομηνία: 10/6/2015 Τάξη: Α Χρόνος: Δύο(2) ώρες Ώρα: 10:30 π.μ. -12:30 μ.μ. Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από επτά (7) σελίδες και χωρίζεται σε δύο (2) μέρη. Να απαντήσετε και στα δύο(2) μέρη και σε όλα τα ερωτήματα στις λευκές κόλλες που δίνονται για το σκοπό αυτό. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού. ΜΕΡΟΣ Α : ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ( ΜΟΝΑΔΕΣ 14) ΚΕΙΜΕΝΟ 1: Η ρύπανση του περιβάλλοντος : το σύγχρονο πρόβλημα του 21 ου αιώνα. Τετάρτη, 5 Ιουνίου 2013, 08:15 Του Νικολάου Μπάρμπα Ζαχαριάδη, περιβαλλοντολόγου- εκπαιδευτή περιβάλλοντος Η ρύπανση του περιβάλλοντος είναι μια ευρεία έννοια, η οποία περιλαμβάνει τη ρύπανση των διαφόρων βιολογικών συστατικών των φυσικών στοιχείων του πλανήτη, ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας. Δεν είναι δηλαδή τίποτε άλλο, παρά η αλλοίωση της μορφής του περιβάλλοντος και της ισορροπίας του ανθρώπου με τη φύση. Ο ίδιος ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος γι αυτή την καταστροφή, ο οποίος από τα παλιά χρόνια μέχρι και σήμερα εκμεταλλεύεται αλόγιστα τη γη. Η ρύπανση του περιβάλλοντος συνήθως ταξινομείται σε διάφορες γνωστές κατηγορίες όπως η ρύπανση του αέρα, των υδάτων και του εδάφους. Η έννοια αυτή όμως εμπερικλείει επίσης την ηχορύπανση, θερμική ρύπανση, ρύπανση από ακτινοβολία, μικροβιακή ρύπανση, ρύπανση από τοξικές ουσίες, οργανική ρύπανση, ρύπανση από πετρελαιοειδή κ.ά.τέλος η ρύπανση έχει βλαβερή 1

2 επίδραση στους οργανισμούς, είναι επικίνδυνη για την ανθρώπινη υγεία, αλλοιώνει την ποιότητα του νερού και υποβαθμίζει τις δυνατότητες χρήσης του. Οι αιτίες που συμβάλλουν στη ρύπανση του περιβάλλοντος είναι αναρίθμητες. Αρχικά αξίζει να αναφερθεί η χρήση του μεγάλου αριθμού φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων και άλλων χημικών ουσιών στις γεωργικές καλλιέργειες από τον άνθρωπο για την αύξηση της παραγωγής, που οδηγούν στην ολοένα και αυξανόμενη ρύπανση του εδάφους. Επιπλέον η δημιουργία πολλών εργοστασίων χωρίς την εφαρμογή κατάλληλων μέτρων προστασίας, λόγω έλλειψης νομοθεσίας, έδωσαν στον άνθρωπο όλα όσα χρειαζόταν, όμως του στέρησαν ένα υγιές περιβάλλον. Έτσι λοιπόν το μονοξείδιο του άνθρακα που παράγεται από τα εργοστάσια καθώς και η καύση ορυκτών καυσίμων, αποτελούν αιτίες ρύπανσης του αέρα, ενώ η ρύπανση των υδάτων συνδέεται άμεσα με τα βιομηχανικά απόβλητα που τις περισσότερες φορές χύνονται στις θάλασσες και τα ποτάμια και προκαλούν μόλυνση σε αυτά. Τα παραπάνω δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια σύντομη εξήγηση και κάθε μια από αυτές τις αιτίες της ρύπανσης αποδίδονται σε πολλαπλές ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι επιπτώσεις της ρύπανσης του περιβάλλοντος εντοπίζονται στην ανθρώπινη υγεία. Οι περισσότερες ασθένειες που ταλαιπωρούν σήμερα τον άνθρωπο, όπως το άσθμα και ο καρκίνος ξεκινούν από τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Τα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στις γεωργικές καλλιέργειες, εισέρχονται στο σώμα μας μέσω των διαφόρων τροφίμων που καταναλώνουμε. Επιπλέον η κατανάλωση φρούτων ή λαχανικών που καλλιεργούνται σε μολυσμένο έδαφος προκαλούν συνεχείς πονοκεφάλους, ναυτία, και άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως βλάβη στον εγκέφαλο, το συκώτι κ.λ.π. Έτσι, στις μέρες μας γίνεται λόγος για μολυσμένες και νοθευμένες τροφές. Οι επιπτώσεις της ηχορύπανσης στον άνθρωπο δεν είναι άλλες παρά προβλήματα ακοής, διαταραχές ύπνου, ψυχικές ασθένειες κ.ά. Τέλος το νερό που καταναλώνει ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να μείνει έξω από όλη αυτή την κατάσταση, καθώς οι χημικές ουσίες που πέφτουν σε αυτό είναι περισσότερες από αυτές που μπορεί να διαλύσει. Λεξιλόγιο:1) Ρύπανση= μόλυνση 2) ευρεία =μεγάλη, γενικότερη 3) αλλοίωση= αλλαγή 4) αλόγιστη= αδικαιολόγητη 5) εμπερικλείει= περιέχει, περιλαμβάνει 6) αναρίθμητες= αμέτρητες, πολλές ΚΕΙΜΕΝΟ 2 Η στάση του ανθρώπου απέναντι στο περιβάλλον, στα οικολογικά προβλήματα και τρόποι αντιμετώπισης ( Από Σχολική εφημερίδα 2 ου Γυμνασίου Κω Οκτώβριος 2009) Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που συνδέονται με την αλόγιστη καταστροφή του φυσικού κόσμου είναι το νέφος, αυτό το γκριζωπό και αποπνικτικό νεφέλωμα που σκεπάζει τον ουρανό πάνω από τις περισσότερες πόλεις του κόσμου και που προκαλείται από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων, τις βιομηχανίες και τις κεντρικές θερμάνσεις που εκπέμπουν άφθονο μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του θείου, μονοξείδιο του αζώτου και υδρογονάνθρακες. Αυτή η δηλητηριασμένη ατμόσφαιρα κάνει αφόρητη

3 την αστική ζωή και έχει σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων. Εδώ και χρόνια άλλωστε, έχει διαπιστωθεί ότι το νέφος προκαλεί αναπνευστικά προβλήματα, καρκίνο και φυματίωση. Ας μη ξεχνάμε και την όξινη βροχή που προκαλείται επίσης από τα καυσαέρια και όταν πέφτει στη γη, προκαλεί τον θάνατο στα ψάρια των λιμνών, καταστρέφει τα δάση και τα εδάφη και διαβρώνει τα κτήρια. Η όξινη βροχή μπορεί να προκαλέσει ακόμη και τον θάνατο ανθρώπων, εφόσον αυτοί καταναλώσουν προιόντα ήδη μολυσμένα από αυτό το περίεργο φαινόμενο που δεν είναι τίποτα άλλο από διοξείδιο του θείου, που έρχεται σε επαφή με την υγρασία{.} Κανείς δεν μπορεί να μένει αδιάφορος στην παγκόσμια αυτή καταστροφή. Θα πρέπει να εφαρμοστεί αυστηρή νομοθεσία που θα υποχρέωνε τους πολίτες να πληρώνουν πρόστιμο κάθε φορά που ρυπαίνουν το περιβάλλον. Θα ήταν επίσης χρήσιμο να προστατευτούν οι βιότοποι και οι εθνικοί δρυμοί που αποτελούν πολύτιμη κληρονομιά για κάθε χώρα και να χρησιμοποιηθούν μέθοδοι καλλιέργειας λιγότερο βλαπτικές για κάθε βιώσιμο οργανισμό { } Τέλος να εφαρμοστεί περιβαλλοντική εκπαίδευση στα σχολεία που στόχο θα έχει να ευαισθητοποιήσει, να ενεργοποιήσει και να ενημερώσει τους μαθητές για τα οικολογικά προβλήματα και φέρνοντάς τους σε επαφή με αυτά, να κατανοήσουν σε βάθος την αξία του περιβάλλοντος αλλά και την άρρηκτη σχέση ανθρώπου φύσης {..} Λεξιλόγιο:1) αλόγιστη= αδικαιολόγητη, παράλογη 2) αποπνικτικός =αυτός που εμποδίζει την αναπνοή 3) αφόρητη= ανυπόφορη 4) βιότοπος= φυσικό περιβάλλον που έχει όλες τις απαραίτητες συνθήκες για να ζουν ζώα και φυτά 5) Εθνικός δρυμός= γεωγραφική περιοχή, η οποία συγκεντρώνει σπάνια και απειλούμενα με εξαφάνιση είδη ζώων και φυτών γι αυτό προστατεύεται από το κράτος 6) βιώσιμο= αυτός που έχει τη δυνατότητα να ζήσει 7) άρρηκτος= αυτός που δεν σπάει, αδιάσπαστος. Α ) Ερωτήσεις κατανόησης: 1) Να αναφέρετε δύο(2) αιτίες της ρύπανσης του περιβάλλοντος και δύο(2) επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου. (Μον. 1) 2) Σύμφωνα με το πρώτο κείμενο ποιος είναι υπεύθυνος για την καταστροφή του περιβάλλοντος και γιατί; (Μον. 0,5) Β) Οργάνωση κειμένου: 1) Από το πρώτο κείμενο να βρείτε τα δομικά μέρη της τρίτης παραγράφου: ( Οι αιτίες.περιβάλλον) (Μον. 0,75)

4 Γ) Μορφοσυντακτικά φαινόμενα 1) Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις υπογραμμισμένες λέξεις στις πιο κάτω προτάσεις (Υποκείμενο, Ρήμα, Συνδετικό Ρήμα, Αντικείμενο, Κατηγορούμενο): (Μον. 0,75) α) Η ρύπανση είναι επικίνδυνη για την ανθρώπινη υγεία. β) Το νέφος σκεπάζει τον ουρανό. 2) Να βάλετε το καθένα από τα πιο κάτω ρήματα στον Αόριστο και Παρακείμενο στο ίδιο πρόσωπο και αριθμό: (Μον. 1) α) καταναλώνει β) εκμεταλλεύεται 3) Να βάλετε στον αντίθετο αριθμό τις πιο κάτω φράσεις: (Μον. 1) α) Η μόλυνση της θάλασσας β) την τοξική ουσία Δ) Λεξιλογικά 1) Να βρείτε το πρώτο και δεύτερο συνθετικό σε κάθε μια από τις παρακάτω λέξεις α) αναρίθμητες β) φυτοφάρμακα (Μον.1) Παραγωγή Επικοινωνιακού Λόγου (Έκθεση) (Μον. 8) Να γράψετε ένα άρθρο για το περιοδικό του σχολείου σας στο οποίο να παρουσιάσετε τις αιτίες της ρύπανσης του περιβάλλοντος και να εισηγηθείτε τρόπους αντιμετώπισης. Λέξεις

5 ΜΕΡΟΣ Β :ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ( ΜΟΝΑΔΕΣ 6) ΚΕΙΜΕΝΟ 1 Η Νέα Παιδαγωγική Νίκου Καζαντζάκη Με τα μαγικά πάντα μάτια, με το πολύβουο, γεμάτο μέλι και μέλισσες μυαλό, με ένα κόκκινο μάλλινο σκούφο στο κεφάλι και τσαρουχάκια με κόκκινες φούντες στα πόδια, ένα πρωί κίνησα, μισό χαρούμενος, μισό αλαφιασμένος, και με κρατούσε ο πατέρας μου από το χέρι. Η μητέρα μού είχε δώσει ένα κλωνί βασιλικό να τον μυρίζουμαι, λέει, να παίρνω κουράγιο, και μου κρέμασε το χρυσό σταυρουλάκι της βάφτισής μου στο λαιμό. Με την ευκή του Θεού και με την ευκή μου, μουρμούρισε και με κοίταξε με καμάρι. Ήμουν σαν ένα μικρό καταστολισμένο σφαγάρι κι ένιωθα μέσα μου περηφάνια και φόβο μα το χέρι μου ήταν σφηνωμένο βαθιά μέσα στη φούχτα του πατέρα μου και αντρειευούμουν. { } Ο πατέρας μου έσκυψε, άγγιξε τα μαλλιά μου, με χάδεψε τινάχτηκα ποτέ δε θυμόμουν να με είχε χαδέψει σήκωσα τα μάτια και τον κοίταξα τρομαγμένος. Είδε πως τρόμαξα, τράβηξε πίσω το χέρι του: - Εδώ θα μάθεις γράμματα, είπε, να γίνεις άνθρωπος κάμε το σταυρό σου. Ο δάσκαλος πρόβαλε στο κατώφλι κρατούσε μια μακριά βίτσα και μου φάνηκε άγριος, με μεγάλα δόντια, και κάρφωσα τα μάτια μου στην κορφή του κεφαλιού του να δω αν έχει κέρατα μα δεν είδα, γιατί φορούσε καπέλο. Ετούτος είναι ο γιος μου, του πε ο πατέρας μου. Ξέπλεξε το χέρι μου από τη φούχτα του και με παρέδωκε στο δάσκαλο. Το κρέας είναι δικό σου, του πε, τα κόκαλα δικά μου μην τον λυπάσαι, δέρνε τον, κάμε τον άνθρωπο. Έγνοια σου, καπετάν Μιχάλη έχω το εργαλείο που κάνει τους ανθρώπους, είπε ο δάσκαλος κι έδειξε τη βίτσα. { } Στην Τετάρτη Τάξη βασίλευε και κυβερνούσε ο Διευθυντής του Δημοτικού. { } Μας είχε έρθει σπουδασμένος από την Αθήνα κι είχε φέρει, λέει, μαζί του τη Νέα Παιδαγωγική. Θαρρούσαμε πως θα ήταν καμιά νέα γυναίκα και την έλεγαν Παιδαγωγική μα όταν τον αντικρίσαμε για πρώτη φορά ήταν ολομόναχος η Παιδαγωγική έλειπε, θα ήταν σπίτι. Κρατούσε ένα μικρό στριφτό βούρδουλα, μας έβαλε στη γραμμή κι άρχισε να βγάζει λόγο. Έπρεπε, λέει, ό,τι μαθαίναμε να το βλέπαμε και να το αγγίζαμε ή να το ζωγραφίζαμε σε ένα χαρτί γεμάτο κουκίδες. Και τα μάτια μας τέσσερα αταξίες δε θέλει, μήτε γέλια, μήτε φωνές στο διάλειμμα και σταυρό τα χέρια. Και στο δρόμο, όταν δούμε παπά, να του φιλούμε το χέρι. Τα μάτια σας τέσσερα, κακομοίρηδες, γιατί αλλιώς, κοιτάχτε εδώ!,είπε και μας έδειξε το βούρδουλα. Δεν λέω λόγια, θα δείτε έργα!. Κι αλήθεια είδαμε όταν κάναμε καμιά αταξία ή όταν δεν ήταν στα κέφια του, μας ξεκούμπωνε, μας κατέβαζε τα παντελονάκια και μας έδερνε κατάσαρκα με το βούρδουλα κι όταν βαριόταν να ξεκουμπώσει, μας έδινε βουρδουλιές στα αυτιά, ωσότου έβγαινε αίμα. Μια μέρα έδεσα κόμπο την καρδιά μου, σήκωσα το δάχτυλο:

6 -Πού είναι, κυρ δάσκαλε, ρώτησα, η Νέα Παιδαγωγική; γιατί δεν έρχεται στο σχολείο; Τινάχτηκε από την έδρα, ξεκρέμασε από τον τοίχο το βούρδουλα. Έλα εδώ, αυθάδη, φώναξε, ξεκούμπωσε το παντελόνι σου. Βαριόταν να το ξεκουμπώσει μόνος του. Να, να, να, άρχισε να βαράει και να μουγκρίζει. Είχε ιδρώσει, σταμάτησε. Να η Νέα Παιδαγωγική, είπε, κι άλλη φορά σκασμός! Ήταν όμως και πονηρούτσικος ο σύζυγος της Νέας Παιδαγωγικής. Μια μέρα μας λέει: Αύριο θα σας μιλήσω για το Χριστόφορο Κολόμβο, πώς ανακάλυψε την Αμερική. Μα για να καταλάβετε καλύτερα, να κρατάει καθένας σας κι από ένα αυγό όποιος δεν έχει αυγό, ας φέρει βούτυρο!. ΚΕΙΜΕΝΟ 2 Πώς έγινα δάσκαλος Αλέξανδρος Δελμούζος { }Το παιδί του Παρνασσού ακούει Γεωγραφία. Ο σχολάρχης, μην μπορώντας να περπατήσει, καθόταν στην έδρα του με μια βέργα μακριά. Ένας χάρτης κρεμόταν κοντά του στον πίνακα, κι εκεί φώναζε ένα ένα τα παιδιά με ονόματα ειδικά το καθένα: κουτσουκέρα γίδα ή ρούσικο στιβάλι ή καλαπόδι και άλλα παρόμοια. Τα φώναζε να πουν και να δείξουν το μάθημα. Αλίμονο αν ξεχνιόταν ένα ποτάμι της Αμερικής ή ο αριθμός των κατοίκων από κάποια πόλη της. Η βέργα έπεφτε βροχή μαζί με τις βρισιές. Κι αυτό ήταν το μόνο που συγκέντρωνε την προσοχή όλων μας. Μόλις τελείωνε όμως και φώναζε για μάθημα άλλο παιδί, γυρίζαμε αμέσως στη δουλειά μας. Άλλοι διάβαζαν κλεφτά κάτω από το θρανίο το παρακάτω, άλλοι παίζαμε με κλωτσιές αθόρυβες, ώσπου να συγκεντρωθούμε πάλι με νέο ξύλο και νέες βρισιές. Και συλλογιζόμουν τώρα τη Γεωγραφία που την είχα όλη μάθει από έξω, κι έβρισκα μονάχα πλήθος αριθμούς και ατελείωτα μπερδεμένα ονόματα από ποταμούς, βουνά και πόλεις Τον μικρό τακτικό καλλιεργητή του δικού του περιβολιού τον έπαιρνε η σχολική Φυτολογία και η διδασκαλία της. Αποστήθιζε πως αναπτύσσονται και ζουν τα φυτά, διάβαζε για ύπερους, στήμονας, θρίδακας και τα παρόμοια, και δεν καταλάβαινε τίποτα, αν και ήταν τα ίδια φυτά και λουλούδια, που τόσο τ αγαπούσε και τα φρόντιζε στο σπίτι του. Και την άλλη μέρα θα το έλεγε το μάθημα νεράκι, αν τον έβγαζε έξω ο δάσκαλος, ένας άνθρωπος αγέλαστος με μεγάλη επιβολή αλλά και με μάτι που δεν του ξέφευγε τίποτα. Σε αυτόν ήμαστε αρνάκια αρνάκια όμως που έτρεμαν και, παπαγάλιζαν ή μάθαιναν το πολύ ορθογραφία και κάποια σύνταξη. Λεξιλόγιο:1) κουτσουκέρα γίδα= κατσίκα με σπασμένο κέρατο 2)στιβάλι =μπότα 3)θρίδακας= ραδίκια Ερωτήσεις : 1) Και στα δύο κείμενα οι συγγραφείς αφηγούνται περιστατικά από τη δική τους σχολική ζωή. Να επισημάνετε ένα (1) χαρακτηριστικό από κάθε κείμενο που να τεκμηριώνει(αποδεικνύει) ότι έχουμε αφήγηση. (Μον. 1)

7 2 ) Και τα δύο κείμενα παρουσιάζουν τον δάσκαλο παλαιότερων εποχών. α) Να γράψετε ποια Παιδαγωγική μέθοδο χρησιμοποιούσε ο δάσκαλος την παλιά εποχή και να βρείτε ένα (1) παράδειγμα από κάθε κείμενο που να φαίνεται η μέθοδος αυτή. (Μον. 2) β) Να βρείτε δύο (2) φράσεις από το πρώτο κείμενο Η Νέα Παιδαγωγική που φαίνεται ότι οι γονείς συμφωνούσαν με τη μέθοδο διαπαιδαγώγησης των παιδιών που χρησιμοποιούσαν οι δάσκαλοι. (Μον. 0,5) 3α) Να γράψετε και να δικαιολογήσετε ένα (1) θετικό και ένα(1) αρνητικό συναίσθημα του μικρού Καζαντζάκη όταν ξεκινά για το σχολείο. (Μον. 1) Β) Από ποιους παίρνει θάρρος και με ποιο τρόπο; (Μον. 1,5) ΟΙ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΕΣ Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Κυριακούλα Κώνστα, Β.Δ. Ελένη Ανδρέου Αλέξης Αλεξάνδρου

8 2) Και τα δύο κείμενα παρουσιάζουν τον δάσκαλο παλαιότερων εποχών. α) Να γράψετε ποια Παιδαγωγική μέθοδο χρησιμοποιούσε ο δάσκαλος την παλιά εποχή και να βρείτε ένα(1) παράδειγμα από κάθε κείμενο που να φαίνεται η μέθοδος αυτή. (Μον. 2) β) Να βρείτε δύο (2) φράσεις από το πρώτο κείμενο Η Νέα Παιδαγωγική που φαίνεται ότι οι γονείς συμφωνούσαν με τη μέθοδο διαπαιδαγώγησης των παιδιών που χρησιμοποιούσαν οι δάσκαλοι. (Μον. 0,5) 3 α) Να γράψετε και να δικαιολογήσετε ένα(1) θετικό και ένα(1) αρνητικό συναίσθημα του μικρού Καζαντζάκη όταν ξεκινά για το σχολείο. (Μον. 1) β) Από ποιους παίρνει θάρρος και με ποιο τρόπο; (Μον. 1,5) Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Αλέξης Αλεξάνδρου