Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 217 Ελληνική Οικονομία Η ενίσχυση των επενδύσεων συνιστά αναγκαία συνθήκη για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας το 217 δεδομένης της υποτονικής καταναλωτικής δαπάνης που οφείλεται στη συμπίεση του διαθεσίμου εισοδήματος ως συνέπεια των αυξημένων φορολογικών συντελεστών και ασφαλιστικών εισφορών και τη φθίνουσα πορεία του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης 1. Επισημαίνεται ότι, η επενδυτική δαπάνη μειώθηκε στα χρόνια της ύφεσης από 27,3% του ΑΕΠ το τρίτο τρίμηνο του 27 σε μόλις 12% το τρίτο τρίμηνο του 216. Τα τελευταία χρόνια οι επενδύσεις υπολείπονται των αποσβέσεων με αποτέλεσμα ο καθαρός σχηματισμός παγίου κεφαλαίου να είναι αρνητικός. Οι βασικοί μοχλοί για την ανάπτυξη των επενδύσεων στην επόμενη διετία είναι οι εξής. Πρώτον, η επιτάχυνση του προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων θα μπορούσε να διαμορφώσει τις συνθήκες για την υλοποίηση πρόσθετων συναφών επενδυτικών σχεδίων και να σηματοδοτήσει την προσήλωση στην εφαρμογή του προγράμματος. Το 217 έχουν προϋπολογισθεί έσοδα της τάξεως των 2,6 δισ., έναντι 5 εκατ. το 216 και 3,4 δισ. συνολικά στην περίοδο Δεύτερον, η αξιοποίηση των διαθεσίμων κεφαλαίων για τη χώρα μέσω της αυξήσεως της απορροφητικότητας των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Το 216 συνεχίστηκε η απορρόφηση των κονδυλίων από τα διαρθρωτικά ταμεία και εκτιμάται ότι θα προσεγγίσει σημαντικά τον ετήσιο στόχο των 2,3 δισ. που είχε τεθεί. Σημειώνεται ότι συνολικά για την προγραμματική περίοδο ΕΣΠΑ προβλέπονται διαθέσιμα κεφάλαια της τάξεως 26 δισ. (2% εθνικοί πόροι και 8% πόροι διαρθρωτικών επενδυτικών ταμείων της Ε.Ε.) που θα κατευθυνθούν επί το πλείστον σε δράσεις σχετικά με υποδομές και περιβάλλον, ανταγωνιστικότητα και επιχειρηματικότητα, ανάπτυξη ανθρωπίνου δυναμικού και αγροτική ανάπτυξη. Τρίτον, η αναδιάρθρωση και εξυγίανση των επιχειρήσεων στο πλαίσιο του προγράμματος διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων μπορεί να προσελκύσει σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια από το εξωτερικό. Τέταρτον, ο δραστικός περιορισμός της αβεβαιότητας σχετικά με τη δεύτερη αξιολόγηση και τη γενικότερη πορεία του τρίτου ελληνικού προγράμματος διάσωσης που αποτελεί αναγκαία συνθήκη και αδήριτη ανάγκη σε μία περίοδο που η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού και οι διαδοχικές εκλογικές αναμετρήσεις στην Ευρώπη συνθέτουν έναν ιδιαίτερα ευμετάβλητο διεθνή περίγυρο. Πέμπτον, η αξιοποίηση των ευκαιριών που ενδεχομένως να προκύψουν μετά τις διαφαινόμενες αλλαγές που επιφέρουν στο διεθνές εμπόριο και στις ροές των άμεσων ξένων επενδύσεων, η διαδικασία υλοποίησης της απόφασης για το Brexit και η ενίσχυση του προστατευτισμού μετά την εκλογή του νέου προέδρου στις ΗΠΑ. Η προσέλκυση, ωστόσο, άμεσων ξένων επενδύσεων στη χώρα προϋποθέτει όχι μόνο την ενεργοποίηση των ανωτέρω τεσσάρων παραγόντων αλλά και τη μετάθεση του βάρους της δημοσιονομικής προσαρμογής από το σκέλος των φόρων στην πλευρά των δαπανών. Η εμπειρική έρευνα διεθνώς έχει προσδιορίσει μία σειρά παραγόντων που προσελκύουν τις άμεσες ξένες επενδύσεις. Οι παράγοντες που αναφέρονται μεταξύ άλλων είναι το ύψος του φορολογικού συντελεστή επί των επιχειρηματικών κερδών, καθώς και το μέγεθος της τοπικής αγοράς, η δυνατότητα που προσφέρει η χώρα υποδοχής για πρόσβαση σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές, η γλωσσική ομοιογένεια, η γειτνίαση με τη χώρα προέλευσης, το επίπεδο ειδίκευσης και εκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού, και τέλος, το κόστος εργασίας αλλά και το συνολικό κόστος παραγωγής. 35% 3% 25% 2% 15% 1% 5% % Γράφημα 1. Καθαρές Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (% του ΑΕΠ) μ.ο. περιόδου Κύπρος Ιρλανδία Πορτογαλία Βουλγαρία Ισπανία Ρουμανία Ελλάδα Γράφημα 2. Φορολογικοί Συντελεστές επί των Κερδών των Επιχειρήσεων και Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ (Δείκτης ΕΕ-15 =1) Πηγή: Ε.Επιτροπή, Deloitte Πηγή: ΔΝΤ 1 Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης, επιδεινώθηκε έτι περαιτέρω τον Ιανουάριο του 217, στο -67,8, έναντι -64,4 τον Δεκέμβριο του 216. Φορολογικοί Συντελεστές 216, αριστ.αξον. Φορολογικοί Συντελεστές 29, αριστ.αξον. Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ 216ε, δεξ.αξον. Κατά Κεφαλήν ΑΕΠ 29, δεξ.αξον.

2 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Επίσης είναι καθοριστικής σημασίας η εξομάλυνση και σταδιακή άρση ορισμένων αποτρεπτικών παραγόντων 2 στην προσέλκυση επενδύσεων, όπως η γραφειοκρατία στο δημόσιο τομέα, η πολιτική αβεβαιότητα, η πρόσβαση στη χρηματοδότηση κ.α.. Όπως παρουσιάζεται στο Γράφημα 1, ο μέσος όρος των άμεσων ξένων επενδύσεων ως ποσοστό του ΑΕΠ στην περίοδο για την Ελλάδα διαμορφώνεται σε πολύ χαμηλό επίπεδο (,7%), έναντι των υπολοίπων χωρών που παρουσιάζονται στο Γράφημα. Παρατηρείται μεγάλη προσέλκυση άμεσων ξένων επενδύσεων στην Κύπρο και την Ιρλανδία κατά την περίοδο αυτή, χώρες που ακολουθούσαν και αυτές προγράμματα προσαρμογής. Οι δύο αυτές χώρες διαθέτουν ένα περιβάλλον πιο φιλικό προς την επιχειρηματικότητα και κατά πολύ χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, 12,5% το 216 (Γράφημα 2). Δεν είναι τυχαίο ότι οι δύο αυτές χώρες έχουν καταφέρει να εξέλθουν από την ύφεση μέσω σημαντικής αύξησης των επενδύσεων. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι χώρες όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Ισπανία και η Πορτογαλία έχουν υπερδιπλάσιες σε σχέση με τη χώρα μας καθαρές ξένες επενδύσεις κατά την ίδια χρονική περίοδο. Επιπλέον, όπως παρατηρείται στο Γράφημα 2, ο φορολογικός συντελεστής επί των κερδών των επιχειρήσεων στην Ελλάδα το 216 είναι ιδιαίτερα αυξημένος φθάνοντας το 29%, ενώ παράλληλα η θέση της χώρας υποχωρεί σημαντικά και με βάση το δεύτερο κριτήριο προσέλκυσης άμεσων ξένων επενδύσεων, το μέγεθος της τοπικής αγοράς, καθώς συρρικνώνεται στα χρόνια αυτά ολοένα και περισσότερο το ύψος του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Όπως φαίνεται στο Γράφημα 2, συγκρίνοντας τις επιλεγμένες χώρες την περίοδο 29 και 216, η Ελλάδα διαθέτει πλέον το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ μετά την Βουλγαρία. Γράφημα 3. Doing Business: Σημαντική Βελτίωση στο Δείκτη Ευκολίας Έναρξης Επιχείρησης, Κατάταξη Ελλάδας: 29: 14/183, 216: 56/19 1= Καλύτερος 15 5 Βελτίωση ,9% 2,2% Αρ. Διαδικασιών Αρ. Ημερών Κόστος (% στο κατά κεφαλήν εισόδημα) Πηγή: World Bank ,4%,% Ελάχιστο Κεφάλαιο (% στο κατά κεφαλήν εισόδημα) Πέραν της πρόσβασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και της υψηλής ποιότητας ανθρωπίνου κεφαλαίου, η Ελλάδα προσφέρει σημαντικά ακόμη πλεονεκτήματα. Συγκεκριμένα, βελτιώθηκε η ανταγωνιστικότητα τόσο σε όρους κόστους εργασίας όσο και σε όρους διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας μέσω των ρυθμιστικών παρεμβάσεων και της απελευθέρωσης των αγορών κατά την τελευταία επταετία. Στο Γράφημα 3 παρουσιάζεται η σημαντική βελτίωση της Ελλάδας στην κατάταξη με βάση τον δείκτη Ευκολίας Έναρξης Επιχείρησης 3 από την θέση 14 το 29 στη θέση 56 το 216. Ειδικότερα, με βάση τους επιμέρους δείκτες, βελτιώθηκε η επίδοση της χώρας ως προς (ι) τον αριθμό των διαδικασιών που απαιτούνται για την έναρξη της επιχείρησης (από 15 το 29 σε 5 το 216), (ιι) τον αριθμό των ημερών που χρειάζονται (από 19 ημέρες το 29 σε 13 το 216), (ιιι) το κόστος ως ποσοστό του κατά κεφαλήν εισοδήματος που απαιτείται (από 1,9% το 29 σε 2,2% το 216 και (ιv) το ελάχιστο κεφάλαιο ως ποσοστό του κατά κεφαλήν εισοδήματος που καταβάλλεται για την έναρξη της επιχείρησης (από 21,4% το 29 σε,% το 216). Δείκτες Οικονομικού Κλίματος στις αρχές του 217: Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (ESI) στην Ελλάδα παρέμεινε στο ίδιο επίπεδο για δεύτερο συνεχή μήνα τον Ιανουάριο του 217, στο 95,1 και ενισχύθηκε έναντι του Ιανουαρίου του 216, όταν ο δείκτης διαμορφωνόταν στο 91,6. Η βελτίωση του δείκτη τον Ιανουάριο του 217 μπορεί να αποτελέσει ένδειξη ενίσχυσης των προοπτικών της οικονομίας, αν και το επίπεδο παραμένει χαμηλότερο έναντι του μακροχρόνιου μέσου όρου (1). Σημειώνεται ότι ο δείκτης βελτιώθηκε στην Ευρωζώνη (Ιανουάριος 217: 18,2, Δεκέμβριος 216: 17,8), όπως επίσης και σε επιλεγμένες οικονομίες της Ευρωζώνης που παρουσιάζονται στον Πίνακα 1. Ιανουάριος 216 Δεκέμβριος 216 Ιανουάριος 217 Ευρωζώνη 15,1 17,8 18,2 Ιταλία 17,5 14,3 15,6 Ισπανία 17,8 16, 17,4 Ελλάδα 91,6 95,1 95,1 Πορτογαλία 16,8 19,3 19,6 Πηγή:Ε.Επιτροπή Πίνακας 1. Δείκτης Οικονομικού Κλίματος σε επιλεγμένες χώρες της Ευρωζώνης Η βελτίωση του γενικού δείκτη αποδίδεται στην ενίσχυση του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στη βιομηχανία (Ιανουάριος 217: -5,, Δεκέμβριος 216: -5,7), ενώ αντίθετα, επιδεινώθηκε ο δείκτης της Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης (Πίνακας 2), εξαιτίας της επιδείνωσης των προβλέψεων των νοικοκυριών για την οικονομική τους κατάσταση στους επόμενους 12 μήνες. 2 Για εκτενέστερη αναφορά βλέπε Global Competitiveness Report του World Economic Forum, σελ World Bank _ Doing Business Report, 217 2

3 Φεβ-12 Μαϊ-12 Αυγ-12 Νοε-12 Φεβ-13 Μαϊ-13 Αυγ-13 Νοε-13 Φεβ-14 Μαϊ-14 Αυγ-14 Νοε-14 Φεβ-15 Μαϊ-15 Αυγ-15 Νοε-15 Φεβ-16 Μαϊ-16 Αυγ-16 Νοε-16 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Πίνακας 2. Επιμέρους Δείκτες Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα Ιανουάριος 216 Δεκέμβριος 216 Ιανουάριος 217 Βιομηχανία -1,1-5,7-5, Υπηρεσίες -5,3-3,1-3,2 Καταναλωτές -63,9-64,4-67,8 Λιανικό Εμπόριο -3,4 9,8 12,9 Κατασκευές -37,9-44, -45,3 Πηγή:Ε.Επιτροπή Όσον αφορά στον δείκτη προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο, αυτός βελτιώθηκε όπως φαίνεται στον Πίνακα 2. Η εξέλιξη αυτή προήλθε κυρίως από α) την σημαντική βελτίωση στον υποδείκτη «πωλήσεις αυτοκινήτων το προηγούμενο τρίμηνο» (Ιανουάριος 217: +26, Δεκέμβριος 216: -3), που συμβαδίζει με την αύξηση των πωλήσεων αυτοκινήτων στο τέτραρτο τρίμηνο του 216 (+4,%), καθώς επίσης και β) στην βελτίωση των προσδοκιών των λιανεμπόρων για την απασχόληση του κλάδου συνολικά (εξαιρουμένων των αυτοκινήτων) στο επόμενο τρίμηνο (Ιανουάριος 217: 46,1, Δεκέμβριος 216: 1,8). Τέλος, όσον αφορά στον δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης, από την ανάλυση προκύπτει ότι α) επιδεινώθηκε σημαντικά ο υποδείκτης που δηλώνει τις προοπτικές για την οικονομία στους επόμενους 12 μήνες και β) χειροτέρευσαν οι προσδοκίες των καταναλωτών για αποταμίευση τους επόμενους 12 μήνες. Και οι δύο ανωτέρω εξελίξεις συνδέονται με την έντονη φορολογική επιβάρυνση που συνεχίζει να πλήττει τα νοικοκυριά και το 217. Το Λιανικό Εμπόριο στο ενδεκάμηνο του 216: Παρά την αύξηση του κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο (τρέχουσες τιμές) τον Νοέμβριο του 216 κατά 1,8% σε ετήσια βάση, για τρίτο συνεχή μήνα (Γράφημα 3), ο δείκτης διατηρεί την πτωτική του τάση συγκρίνοντας το ενδεκάμηνο του 216 έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 215 (-2,2% σε ετήσια βάση). Γράφημα 4. Δείκτης Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο (% ετήσιες μεταβολές) 5% % -5% -1% -15% -2% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Η αύξηση του Νοεμβρίου αποδίδεται κυρίως στην αύξηση των πωλήσεων κατά 11,6% σε ετήσια βάση στην κατηγορία «βιβλία-χαρτικά και λοιπά είδη» που περιλαμβάνει και ηλεκτρονικές συσκευές, λόγω της θετικής επίπτωσης επί των πωλήσεων σε αυτά τα είδη εξαιτίας των εκπτώσεων που σημειώθηκαν κατά τον μήνα Νοέμβριο (Black Friday). Όσον αφορά στους επιμέρους υποκλάδους των καταστημάτων λιανικού εμπορίου, σε βάση ενδεκαμήνου, ουσιαστικά μόνο ο κλάδος των πολυκαταστημάτων κατέγραψε σημαντική αύξηση των πωλήσεων (+5,4%), ακολουθούμενος από τις πωλήσεις του κλάδου ένδυσης και υπόδησης (+2,5%). Επισημαίνεται ότι κλάδοι του λιανικού εμπορίου που συνδέονται με μη διαρκή αγαθά πρώτης ανάγκης, όπως τα τρόφιμα και τα φαρμακευτικά είδη παρουσίασαν μείωση του κύκλου εργασιών στο ενδεκάμηνο του 216 (Πίνακας 3). Πίνακας 3. Ετήσιες % Mεταβολές τoυ Mέσου Δείκτη Κύκλου Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο Κατηγορίες Καταστημάτων 11Μ Μ 215 Μεγάλα Kαταστήματα Tροφίμων -,7% -1,% Μικρά Καταστήματα Τροφίμων -1,8% -2,6% Πολυκαταστήματα 5,4% -6,7% Φαρμακευτικά-Καλλυντικά -1,6% -2,6% Ένδυση-Υπόδηση 2,5% 2,8% Έπιπλα-Ηλεκτρ. Είδη -1,8% -6,8% Βιβλία-Χαρτικά-Λοιπά είδη 1,9% 4,4% Καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων -1,2% -12,5% Γενικός Δείκτης -2,2% -3,2% Γενικός Δείκτης εκτός Καυσίμων και Λιπαντικών Αυτοκινήτων Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ. -,5% -,9% Τραπεζική Χρηματοδότηση του Ιδιωτικού Τομέα: Ο ρυθμός μείωσης της χρηματοδότησης προς τον ιδιωτικό τομέα επιδεινώθηκε οριακά τον Δεκέμβριο του 216 σε σχέση με τον Νοέμβριο και διαμορφώθηκε σε -1,5%, από -1,3% τον προηγούμενο μήνα. Γράφημα 5. Εξέλιξη της Τραπεζικής Χρηματοδότησης (% ετήσιες μεταβολές) 2% 18,9% 15% 1% 5% % -5% -1% 12,6% Πηγή: ΤτΕλλάδος -,1% -2,8% Χορηγήσεις σε Επιχειρήσεις Χορηγήσεις σε Νοικοκυριά Σύνολο Χορηγήσεων προς τον Ιδιωτικό Τομέα -1,5% Ειδικότερα, η χρηματοδότηση προς επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες και νοικοκυριά διαμορφώθηκε σε 198,2 δισ. τον Δεκέμβριο 216, και συνοδεύθηκε, από αρνητική μηνιαία καθαρή ροή ύψους 29 4 εκατ.. 4 Μηνιαία καθαρή ροή ορίζεται ως η διαφορά του ύψους των χορηγήσεων νέων δανείων εντός του μηνός και των αντίστοιχων χρεολυσίων που κατέβαλαν οι δανειολήπτες στις τράπεζες. Οι καθαρές ροές και οι ρυθμοί μεταβολής υπολογίζονται αφού ληφθούν υπόψη οι αναταξινομήσεις και μεταβιβάσεις δανείων/εταιρικών ομολόγων, οι διαγραφές, καθώς και οι συναλλαγματικές διαφορές. 3

4 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Ως προς τη διάρθρωση του υπολοίπου δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα, σημειώνεται ότι το 49,% των υπολοίπων δανείων αφορούσε δάνεια σε επιχειρήσεις ( 94,6 δισ.), το 44,% δάνεια σε νοικοκυριά ( 87,5 δισ.), και το υπόλοιπο 7% δάνεια σε ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες και ατομικές επιχειρήσεις. Οι πιστώσεις προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις παρέμειναν αμετάβλητες σε ετήσια βάση, τον Δεκέμβριο 216, έναντι αύξησης μόλις,5% τον προηγούμενο μήνα. Πίνακας 4. Χρηματοδότηση (1) Μη- Χρηματοπιστωτικών Επιχειρήσεων ανα Κλάδο Δραστηριότητας, 216 (Υπόλοιπα (2) σε δισ. ευρώ) ΟΚΤ. ΝΟΕ. ΔΕΚ. Σύνολο 86,5 86,9 87,5 (%) 12μηνη μεταβολή,1%,5%,% Γεωργία 1,3 1,3 1,3-5,% -2,2%,1% Βιομηχανία 2,4 2,4 2,,2%,6% -1,5% Εμπόριο 18,6 18,6 18,6,8%,8% 1,6% Τουρισμός 7,5 7,6 7,6 1,8% 2,% 2,3% Ναυτιλία 8, 8,2 9,3-4,3% -3,7% -1,7% Κατασκευές 9,7 9,9 9,8-1,1%,7% -,7% Ενέργεια- Ύδρευση 4,8 5, 4,8 -,5% 2,% 1,1% Αποθηκεύσεις και Μεταφορές 1, 1,1 1,1 1,8% 1,1% 1,2% Λοιπά 15,1 15, 15, 1,8% 1,2% -,7% (1) Στα υπόλοιπα περιλαμβάνονται τα δάνεια και οι τοποθετήσεις σε εταιρικά ομόλογα, ανεξάρτητα από το αν έχουν τιτλοποιηθεί. (2) Οι ρυθμοί μεταβολής υπολογίζονται αφού ληφθούν υπόψη οι αναταξινομήσεις και μεταβιβάσεις δανείων/εταιρικών ομολόγων, οι διαγραφές, καθώς και οι συναλλαγματικές διαφορές. Πηγή: ΤτΕ Σχετικά με τους επιχειρηματικούς κλάδους, τον Δεκέμβριο του 216, σε ετήσια βάση, τα υπόλοιπα δανείων παρουσίασαν αύξηση προς όλους σχεδόν τους κλάδους πλην της βιομηχανίας, της Ναυτιλίας, και των κατασκευών (βλ. Πίνακα 4). Αναφορικά με τη χρηματοδότηση των νοικοκυριών, κατά τον Δεκέμβριο του 216, ο ρυθμός μείωσης των υπολοίπων των δανείων παρέμεινε σταθερός στο 2,8%. Από την ανάλυση της χρηματοδότησης των νοικοκυριών προκύπτει οριακή επιδείνωση της μείωσης των στεγαστικών δανείων τον Δεκέμβριο σε 3,5%, έναντι -3,4% τον Νοέμβριο και των καταναλωτικών δανείων από -,7% τον Νοέμβριο σε -,8% τον Δεκέμβριο 216. Τραπεζικές Καταθέσεις Ιδιωτικού Τομέα: Οι ιδιωτικές καταθέσεις το 216 διαμορφώθηκαν σε εκατ. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, από το Δεκέμβριο του 216, στα στοιχεία των καταθέσεων δεν περιλαμβάνονται τα στοιχεία του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων λόγω αναταξινόμησής του από το χρηματοπιστωτικό τομέα στον τομέα της Γενικής Κυβέρνησης. Οι καταθέσεις των νοικοκυριών διαμορφώθηκαν σε εκατ. και αποτελούσαν το 83% του συνόλου των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα, ενώ των επιχειρήσεων διαμορφώθηκαν σε εκατ. (Γράφημα 6). Τέλος, το σύνολο των καταθέσεων στο τραπεζικό σύστημα που περιλαμβάνει εκτός από τις καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα και εκείνες της γενικής κυβέρνησης και των κατοίκων εξωτερικού ανήλθε, το Δεκέμβριο του 216, σε 157,46 εκατ. σημειώνοντας οριακή μείωση κατά,2%, σε ετήσια βάση. Γράφημα 6. Υπόλοιπα Καταθέσεων του Ιδιωτικού Τομέα, Δεκέμβριος 216, (σε δισ. και % διάρθρωση) Το δημόσιο χρέος των ΗΠA (Γράφημα 7) διατηρεί την ανοδική πορεία των τελευταίων ετών, και διαμορφώθηκε στις 3 Δεκεμβρίου 216 στα $19,97 τρισ. (ετήσια άνοδος 5,6%) από $18,92 τρισ. που ήταν το 215. $ τρισ Πηγή: ΤτΕ Επιχειρήσεις, 2.611, 17% Νοικοκυριά, 1.772, 83% Γράφημα 7. Πορεία συνολικού δημόσιου χρέους ΗΠΑ Πηγή: US Treasury $ τρισ. Ετήσια μεταβολή % Μελετώντας την διαχρονική εξέλιξη του χρέους, παρατηρείται ότι ο διπλασιασμός του την περίοδο οφείλεται κατά μεγάλο ποσοστό στα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας που απαιτήθηκαν για την αντιμετώπισή της. Το συνολικό δημόσιο χρέος των ΗΠΑ ως ποσοστό του ΑΕΠ διαμορφώθηκε στο 15% το 215 και σύμφωνα με τις φθινοπωρινές εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα ανέλθει στο 18% το % 4

5 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 216. Σημειώνεται ότι το καθαρό δημόσιο χρέος των ΗΠΑ (μη συμπεριλαμβανομένου των ενδοκυβερνητικών υποχρεώσεων) αποτελούσε το 72,2% του συνολικού χρέους το 216 από 59,5% που ήταν το 28. Όσον αφορά το χρέος που αντιστοιχεί ανά πολίτη στις ΗΠΑ αυτό προσδιορίζεται στα $ Το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ το οποίο ανήκει σε αλλοδαπούς επενδυτές αγγίζει τα $5,9 τρισ. παρατηρείται, τα υψηλότερα ποσοστά καταγράφονται στον Ευρωπαϊκό Νότο. Γράφημα 1. Γεωγραφική απεικόνιση δημόσιου χρέους % ΑΕΠ 215 ΕΕ Γράφημα 8. Συνολικό δημόσιο χρέος ΗΠΑ ως ποσοστό του ΑΕΠ 87,1 95,2 99,4 1,8 14,6 14,7 15,2 18,1E 76, 64, Πηγή: Trading Economics - European Committee Autumn 216 Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του TIC - Treasury International Capital System- των ΗΠΑ οι αλλοδαποί επενδυτές ενίσχυσαν τις καθαρές τοποθετήσεις τους (αγορές μείον πωλήσεις) σε μακροπρόθεσμα χρεόγραφα των ΗΠΑ το Νοέμβριο 216 κατά $13,3 δισ. εκ των ο οποίων τα $12,2 δισ. προήλθαν από ιδιώτες και τα $1,1δισ. από θεσμικούς φορείς. Στην ΕΕ-28 το δημόσιο χρέος (Γράφημα 8) συνέχισε την ανοδική πορεία των τελευταίων ετών με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στις 3 Δεκεμβρίου 215 στα 12,49 τρισ. καταγράφοντας ετήσια άνοδο 2,9% έναντι 12,14 τρισ. που ήταν το 215. Σημειώνεται ότι την περίοδο το χρέος αυξήθηκε κατά 57,6% ως αποτέλεσμα των προσπαθειών αντιμετώπισης της αρχικής ύφεσης και παρά τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες. Γράφημα 9. Πορεία συνολικού δημόσιου χρέους ΕΕ τρισ Πηγή: Eurostat τρισ. Ετήσια μεταβολή % 1 % 8 Ειδικότερα, σε κάθε πολίτη της ΕΕ-28 στο τέλος του 215 αντιστοιχούσε χρέος ενώ στην Ευρωζώνη το χρέος ήταν υψηλότερο στα Το χρέος της ΕΕ-28 διαμορφώθηκε στο 85,% του ΑΕΠ το 215 από 6,7% το 28 και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής-ΕΕ (Φθινόπωρο 216) θα ανέλθει στο 86% το 216 προτού αρχίσει να υποχωρεί στο 85,1% και στο 83,9% το 217 και 218 αντίστοιχα. Στο Γράφημα 1 που ακολουθεί αποτυπώνεται η γεωγραφική κατανομή του δημόσιου χρέους στην ΕΕ. Όπως Ειδικότερα, στο τέλος του 215 οι υψηλότεροι λόγοι χρέους προς ΑΕΠ καταγράφονταν στην Ελλάδα (177,4%), στην Ιταλία (132,3%), στην Πορτογαλία (129,%), στην Κύπρο (17,5%) και στο Βέλγιο (15,8%), ενώ οι χαμηλότεροι λόγοι στην Εσθονία (1,1%), στο Λουξεμβούργο (22,1%) και στη Βουλγαρία (26,%). Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ στην EΕ-28 μειώθηκε από 84,2% που ήταν στο τέλος του δεύτερου τριμήνου του 216, σε 83,3% στο τέλος του τρίτου τριμήνου του 216. Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σε μια μεταβατική διαδικασία, καθώς έχουμε εισέλθει σε μια περίοδο αλλαγής των διεθνών συσχετισμών. Οι πολιτικές του νέου Προέδρου των ΗΠΑ, η απομάκρυνση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, οι εκλογικές αναμετρήσεις στην Ευρώπη, ο ρόλος της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία, η συμπεριφορά της Ρωσίας στις γεωπολιτικές εξελίξεις, η σταδιακή αύξηση των τιμών πετρελαίου και η οικονομική στασιμότητα πολλών χωρών συνθέτουν πλέον τις παραμέτρους του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος. ΗΠΑ ΑΕΠ Σύμφωνα με τις προκαταρκτικές εκτιμήσεις του Bureau of Economic Analysis, το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,9% σε ετήσια βάση στο τέταρτο τρίμηνο 216 (βλ. Γράφημα 11). Σημειώνεται ότι, η συμβολή των καθαρών εξαγωγών στην άνοδο του ΑΕΠ αυξήθηκε για τέταρτο συνεχόμενο τρίμηνο. 5

6 Δεκ-14 Ιαν-15 Φεβ-15 Μαρ-15 Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Αυγ-15 Σεπ-15 Οκτ-15 Νοε-15 Δεκ-15 Ιαν-16 Φεβ-16 Μαρ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Ιουλ-16 Αυγ-16 Σεπ-16 Οκτ-16 Νοε-16 Δεκ-16 Δεκ-14 Φεβ-15 Απρ-15 Ιουν-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Εντούτοις, όπως διακρίνεται στο Γράφημα 12, η συμβολή των καθαρών εξαγωγών το 216 ως σύνολο, ήταν αρνητική. Η συμβολή της ιδιωτικής κατανάλωσης παρέμεινε σημαντική, καθώς, το 216, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 2,3% σε πραγματικούς όρους. Το 217, η ιδιωτική κατανάλωση αναμένεται να παραμείνει σε υψηλό επίπεδο, στηριζόμενη στην εύρωστη αγορά εργασίας. Χαρακτηριστικό των βελτιωμένων συνθηκών στην αγορά εργασίας αποτελεί η αύξηση του εισοδήματος από μισθούς κατά 4,2%, το 216 έναντι του 215. Επιπλέον, το 216 αυξήθηκε η συμβολή της δημόσιας κατανάλωσης, η οποία ενδεχομένως να ισχυροποιηθεί, εάν υλοποιηθεί το προεκλογικό πρόγραμμα του νέου Προέδρου. Γράφημα 11. Ετήσιος ρυθμός μεταβολής ΑΕΠ και συνιστωσών του (%, σταθερές τιμές) 12% 1% 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους: 1,9% (δεξιός άξονας ->) Ιδιωτική Κατανάλωση: 2,5% Δημόσια Κατανάλωση: 1,2% Επενδύσεις: 1,7% Εξαγωγές: -4,3% Εισαγωγές: 8,3% Q4 14 Q1 '15 Q2 '15 Q3 '15 Q4 15 Q1 16 Q2 '16 Q3 '16 Q4 16 Πηγή: Bureau of Economic Analysis Γράφημα 12. Συμβολή επιμέρους κατηγοριών στην ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του ΑΕΠ (πμ) 3,4 3, 2,6 2,2 1,8 1,4 1,,6,2 -,2 -,6,1,7 2,4 -,6,1,1,1,1 1,9 1,9 -,4-1, -2, -3, Αγορά κατοικίας Οι πωλήσεις υφιστάμενων (μη νεόδμητων) κατοικιών, οι οποίες συνιστούν στο 9% των πωλήσεων κατοικιών, μειώθηκαν κατά 2,8% τον Δεκέμβριο σε μηναία βάση, διαμορφούμενες στις 5,5 εκατ. κατοικιών, σε ετησιοποιημένη βάση (βλ. Γράφημα 13). Η μείωση ήταν αναμενόμενη, μετά την πρώτη αύξηση των βασικών επιτοκίων της Fed στη συνεδρίαση της 13 ης -14 ης Δεκεμβρίου. Σε ετήσια βάση, οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών αυξήθηκαν κατά,7%, στηριζόμενες στη σταθερή άνοδο της απασχόλησης και την ενίσχυση του διαθεσίμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Σημειώνεται ότι, το 216 συνολικά, οι πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών ανήλθαν στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δέκα ετών (βλ. Γράφημα 14). Η μέση τιμή πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών, τον Δεκέμβριο, σε ετήσια βάση, αυξήθηκε κατά 3,% (μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία), δηλαδή περισσότερο από την άνοδο του διαθεσίμου εισοδήματος σε ονομαστικούς όρους (τέταρτο -, Δημόσια κατανάλωση 4, 3, 2, 1,, Καθαρές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών Επενδύσεις Ιδιωτική κατανάλωση ΑΕΠ, % ρυθμός μεταβολής Πηγή: Bureau of Economic Analysis τρίμηνο 216: 3,7%, σε ετήσια βάση). Παράλληλα, οι διαθέσιμες προς πώληση κατοικίες, οι οποίες βαίνουν μειούμενες για 19 συνεχόμενους μήνες, υποχώρησαν σε ετήσια βάση τον Δεκέμβριο, κατά 7,7%. Οι διαθέσιμες προς πώληση κατοικίες βρίσκονται στο ιστορικά χαμηλότερο επίπεδο από το έτος συλλογής των στοιχείων (1999), ενώ δεν αναμένεται να αυξηθούν στους χειμερινούς μήνες, γεγονός που συντηρεί τις ανοδικές πιέσεις στις τιμές πώλησης των υφιστάμενων κατοικιών. 5,7 5,6 5,5 5,4 5,3 5,2 5,1 5, 4,9 4,8 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, Γράφημα 13. Πωλήσεις υφιστάμενων κατοικιών (εκατ.) Πηγή: Bloomberg 7,3 1, Γράφημα 14. Συνολικές πωλήσεις κατοικιών (εκατ.) 5,8,8 4,6 4,7 4,5 4,6,5,4,3,3 6,3 5, 4,1 4,3 4,2 4,3 4,7 5,1 4,9 5,2 5,4 Οι πωλήσεις νέων κατοικιών, οι οποίες συνιστούν το 1% των πωλήσεων κατοικιών, μειώθηκαν τον Δεκέμβριο κατά 1,4% σε μηνιαία βάση, διαμορφούμενες στις 536 χιλ. κατοικίες σε ετησιοποιημένη βάση. Η μείωση ήταν αποτέλεσμα της αύξησης των βασικών επιτοκίων της Fed, στις 14 Δεκεμβρίου. Σε ετήσια βάση, τον Δεκέμβριο οι πωλήσεις ήταν μειωμένες κατά,4%, έναντι ανόδου κατά 16,5% τον προηγούμενο μήνα (βλ. Γράφημα 15). Το 216 συνολικά, οι πωλήσεις νέων κατοικιών διαμορφώθηκαν σε υψηλό δεκαετίας (βλ. Γράφημα 14) Νέες Υφιστάμενες ΣΥΝΟΛΟ 5,,4 5,5 5,4,4,4 Γράφημα 15. Πωλήσεις νέων κατοικιών 5,7 6,,5, Πηγή: Bloomberg Πηγή: Bloomberg μηνιαία μεταβολή ετήσια μεταβολή -,4-1,4 5,5 6

7 Δεκ-13 Φεβ-14 Απρ-14 Ιουν-14 Αυγ-14 Οκτ-14 Δεκ-14 Φεβ-15 Απρ-15 Ιουν-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Μαϊ-14 Ιουλ-14 Σεπ-14 Νοε-14 Ιαν-15 Μαρ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Ιαν-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Πανεπιστημίου Michigan Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Πανεπιστημίου Michigan αυξήθηκε περαιτέρω, στις 98,5 μονάδες τον Ιανουάριο, ευρισκόμενος σε υψηλό 13 ετών (Ιανουάριος 24: 13,8 μονάδες). Η σημαντική ενίσχυση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης μετεκλογικά, αφορά την πορεία της εγχώριας οικονομίας για τους επόμενους 12 μήνες και τα επόμενα πέντε έτη. Είναι χαρακτηριστικό ότι, η ενίσχυση των ανωτέρω προσδοκιών πηγάζει από τις προεκλογικές δεσμεύσεις του νέου Πρόεδρου για την οικονομική πολική που θα ακολουθήσει (κυρίως για μειωμένη φορολογία και χαλάρωση του θεσμικού πλαισίου). Στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας ανήλθε, επίσης, ο επιμέρους δείκτης, ο οποίος αποτυπώνει τις προσδοκίες των νοικοκυριών αναφορικά με τα προσωπικά εισοδήματα και τον πλούτο τους. Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) ΑΕΠ Σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση της Eurostat, στο τέταρτο τρίμηνο 216, το ΑΕΠ της ΖτΕ αυξήθηκε σε τριμηνιαία βάση, στο,5%, έναντι,3% το τρίτο τρίμηνο. Σε ετήσια βάση, ο ρυθμός ανάπτυξης διατηρήθηκε στο 1,8% το τέταρτο τρίμηνο του 216, όσο και στο τρίτο τρίμηνο. Το 216 ως σύνολο, η δραστηριότητα στη ΖτΕ αυξήθηκε κατά 1,7%, έναντι 2,% το 215. Ωστόσο, το 217 δεν αναμένεται να επιταχυνθεί περαιτέρω καθώς θα επηρεαστεί από την αύξηση της τιμής της ενέργειας και την αυξημένη πολιτική αβεβαιότητα λόγω των επερχόμενων προεδρικών και βουλευτικών εκλογών σε σημαντικές οικονομίες της ΖτΕ. Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός (πρώτη εκτίμηση) σε ετήσια βάση ανήλθε στο 1,8% τον Ιανουάριο, έναντι 1,1% τον Δεκέμβριο, ευρισκόμενος σε υψηλό τετραετίας. Η τιμή της ενέργειας συνέβαλε σημαντικά στην άνοδο του πληθωρισμού, καθώς τον Ιανουάριο αυξήθηκε κατά 8,1%, έναντι ανόδου 2,6% τον Δεκέμβριο. Σημαντική αύξηση κατέγραψαν οι τιμές των τροφίμων-ποτών-καπνού (Ιανουάριος: 1,7%, Δεκέμβριος: 1,2%). Αποτέλεσμα των ανωτέρω ήταν ο δομικός πληθωρισμός (ΔΤΚ εξαιρουμένων των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας) να παραμείνει αμετάβλητος τον Ιανουάριο, στο,9%. Όπως αναμενόταν από την ΕΚΤ, ο πληθωρισμός έχει αποκτήσει ανοδική τάση, κυρίως διότι απομειώνεται το αποτέλεσμα βάσης από την πτωτική πορεία της τιμής της ενέργειας, αλλά και λόγω της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ. Εντούτοις, ο δομικός πληθωρισμός αδυνατεί να αποκτήσει αντίστοιχη δυναμική, όπως διακρίνεται στο Γράφημα 16. 2, 1,5 1,,5, -,5-1, Γράφημα 16. Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή τιμών ΔΤΚ Πηγή: Eurostat Linear (ΔΤΚ) Δομικός Πληθωρισμός Linear (Δομικός Πληθωρισμός) 1,8% Επιπλέον, ο ρυθμός αύξησης των τιμών των υπηρεσιών, ο οποίος αντανακλά την δυναμική της εγχώριας ζήτησης, τους τελευταίους δέκα μήνες διαμορφώνεται κατά μέσο όρο στο 1,1%. Πιστωτική επέκταση H προσφορά χρήματος (M3) στη ΖτΕ αυξήθηκε τον Δεκέμβριο κατά 5,%, σε ετήσια βάση, από 4,8% τον Νοέμβριο. Η νομισματική βάση (Μ1) επιταχύνθηκε κατά 8,8% το Δεκέμβριο, έναντι 8,5% τον Νοέμβριο. Η συνολική χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε περαιτέρω τον Δεκέμβριο, κατά 2,5% σε ετήσια βάση (Νοέμβριος: 2,4%), καθώς ενισχύθηκε η πιστωτική επέκταση: α) προς τις επιχειρήσεις, στο 2,% από 1,8% το Νοέμβριο και β) προς τα νοικοκυριά στο 2,2% από 2,1% το Νοέμβριο (βλ. Γράφημα 17). Γράφημα 17. Πιστωτική επέκταση (ετήσια ποσοστιαία μεταβολή) 5,5% 4,5% 3,5% 2,5% 1,5%,5% -,5% -1,5% -2,5% -3,5% Πηγή: ΕΚΤ Δείκτης οικονομικού κλίματος (ΕSI) Ο δείκτης οικονομικού κλίματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ESI) ανήλθε στις 18,2 μονάδες τον Ιανουάριο, ευρισκόμενος σε υψηλό 69 μηνών. Oι επιμέρους δείκτες καταναλωτικής εμπιστοσύνης και επιχειρηματικών προσδοκιών για τη βιομηχανία και για τις υπηρεσίες αυξήθηκαν. Αντιθέτως, οι επιχειρηματικές προσδοκίες για το λιανικό εμπόριο και τις κατασκευές μειώθηκαν. Σε επίπεδο κράτουςμέλους, σημειώνεται η συνεχιζόμενη άνοδος του δείκτη ESI στη Γαλλία, τους τελευταίους επτά μήνες (Ιούλιος: 1,1 μονάδες, Δεκέμβριος: 15,5 μονάδες) (βλ. Πίνακα 5).,9% * *εκτίμηση Εurostat Επιχειρηματικά Δάνεια: 2,% Καταναλ. Πίστη: 3,9% Στεγαστικά Δάνεια: 2,7% Σύνολο Ιδιωτ. Τομέα: 2,5% 7

8 Αριθμός συμβολαίων Φεβ-15 Μαρ-15 Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Αυγ-15 Σεπ-15 Οκτ-15 Νοε-15 Δεκ-15 Ιαν-16 Φεβ-16 Μαρ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Ιουλ-16 Αυγ-16 Σεπ-16 Οκτ-16 Νοε-16 Δεκ-16 Ιαν-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Πίνακας 5. Δείκτης Οικονομικού Κλίματος σε επιλεγμένα κράτη-μέλη της ΖτΕ διαφορά από τον Ιαν. 217 Δεκ. 216 Νόεμ. 216 Οκτ. 216 Σεπτ. 216 Αύγ. 216 προηγ. μήνα ΖτΕ,4 18,2 17,8 16,5 16,3 14,7 13,4 Γερμανία -,3 19,1 19,4 17,8 18,5 16,9 15,2 Γαλλία -,6 14,9 15,5 13,4 11,6 11,8 11,2 Ιταλία 1,3 15,6 14,3 14,2 15,2 13,5 13,1 Ισπανία 1,4 17,4 16, 18,2 17,4 14,8 14,3 Ολλανδία 1,3 18,4 17,1 15, 14,8 13,8 12,1 Πορτογαλία,3 19,6 19,3 18,5 18, 16,2 15,6 Ελλάδα, 95,1 95,1 92,9 94,3 91,8 93, Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΙΑΠΩΝΙΑ Τράπεζα της Ιαπωνίας Η ΤτΙαπωνίας, στη συνεδρίαση της 3 ης και 31 ης Ιανουαρίου, δεν προέβη, όπως αναμενόταν, σε αλλαγή της νομισματικής της πολιτικής. Η ΤτΙαπωνίας διατήρησε το βασικό της επιτόκιο στο -,1%, συνεχίζοντας την ενίσχυση της νομισματικής βάσης κατά 8 τρισ. ( $75 δισ.), σε ετήσια βάση, μέσω της αγοράς ομολόγων, ενώ παρακολουθεί την καμπύλη αποδόσεων των δεκαετών ομολόγων ώστε το επιτόκιό τους να διατηρείται γύρω στο %. Η ΤτΙαπωνίας θα συνεχίσει αυτή τη νομισματική πολιτική μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος για πληθωρισμό 2% κάτι που αναμένεται να συμβεί τον Μάρτιο του 219. Παράλληλα, η ΤτΙαπωνίας αναθεώρησε προς τα πάνω τις προβλέψεις της για τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ για το 216 στο 1,4% από 1,% και για το 217 στο 1,5% από 1,3%, λόγω της βελτίωσης του οικονομικού κλίματος στις ξένες οικονομίες και της υποτίμησης του γιεν. Σημειώνεται ότι η επόμενη συνεδρίαση έχει προγραμματισθεί για την 15 η και 16 η Μαρτίου. 6, 4, 2,, -2, -4, -6, Γράφημα 18. Βιομηχανική παραγωγή και Λιανικές πωλήσεις (ετήσιος % ρυθμός μεταβολής) Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Βιομηχανική παραγωγή Πηγή: Υπουργείο Οικονομίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας Ιαπωνίας Λιανικές πωλήσεις Οικονομική δραστηριότητα Τη θετική πορεία της οικονομίας στο τέταρτο τρίμηνο του 216 αντανακλούν τα στοιχεία για τον Δεκέμβριο που αφορούν στη βιομηχανική παραγωγή και τις λιανικές πωλήσεις. Αναλυτικότερα, τον Δεκέμβριο, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 3,% σε ετήσια βάση, έναντι 4,6% τον Νοέμβριο και κατά,5%, σε μηνιαία βάση, έναντι 1,5% τον Νοέμβριο. Σχετικά με την οικονομική δραστηριότητα στις αρχές του 217, σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις αναμένουν αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής, σε μηνιαία βάση, τόσο για τον Ιανουάριο (3,%) όσο και για τον Φεβρουάριο (,8%). Παράλληλα, οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά,6%, σε ετήσια βάση, 3,%,6% τον Δεκέμβριο, έναντι 1,7% τον Νοέμβριο. Η αύξηση των λιανικών πωλήσεων αποτελεί θετική ένδειξη για την ιδιωτική κατανάλωση του τέταρτου τριμήνου του 216. Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) στο ευρώ (Γράφημα 19) την εβδομάδα που Γράφημα 19. Specs θέσεις εναντίον (short) του ευρώ Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank έληξε στις , μειώθηκαν κατά συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για την μεγαλύτερη σημειωθείσα μείωση από τις 13 Δεκεμβρίου 216. Ευρώ: Το ευρώ εμφανίζεται ενισχυμένο σε εβδομαδιαία βάση έναντι του δολαρίου-ηπα, κινούμενο υψηλότερα κατά 2,9% από το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 14 ετών ($1,342) που κατέγραψε στις 3 Ιανουαρίου. Η ισοτιμία δολαρίουευρώ στις 3 Ιανουαρίου διαμορφωνόταν περί τα 1,641 USD/EUR από 1,733 USD/EUR που ήταν στις 17 Ιανουαρίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να καταγράφει από την αρχή του έτους κέρδη 1,2% έναντι του δολαρίου. Το δολάριο δέχεται πιέσεις, καθώς η νέα κυβέρνηση στις ΗΠΑ το προτιμά αδύναμο προκειμένου να ενισχύσει το εξαγωγικό του προφίλ. Ελβετικό Φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζει τάση εξασθένισης έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,665 φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ διολισθαίνει έναντι του φράγκου από την αρχή του έτους κατά,5%. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα νομισματικά στοιχεία της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπήρξε σημαντική παρέμβασή της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του 8

9 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 532,78 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 27 Ιανουαρίου από 532,27 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα μέχρι και 2 Ιανουαρίου. Στερλίνα: Θετική εμφανίζεται η εβδομαδιαία εικόνα της στερλίνας, καθώς στις 3 Ιανουαρίου κατέγραφε κέρδη τόσο έναντι του δολαρίου-ηπα (1,251 USD/GBP), όσο και έναντι του ευρώ (,857 GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα ενισχύεται έναντι του ευρώ από την αρχή του έτους κατά,13% και 1,3% έναντι του δολαρίου. Σημειώνεται ότι από την ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος της 23 ης Ιουνίου 216 η στερλίνα έχει διολισθήσει 15,6% έναντι του δολαρίου και 11,% έναντι του ευρώ. Η στερλίνα επωφελείται του κλίματος που επικρατεί για το δολάριο αλλά και από την εκτίμηση ότι οι απώλειες για την οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου το 217 θα είναι σχετικά μικρότερες από εκείνες που αρχικά εκτιμούσαν οι επενδυτές. Σύμφωνα με το National Institute of Economic and Social Research το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 1,7% το 217 και 1,8% το 218 από εκτιμώμενο ρυθμό 2,% το 216. Σημειώνεται, ότι η αποκλιμάκωση των επενδυτικών ανησυχιών αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps) πενταετούς διάρκειας το οποίο διαμορφωνόταν στα 29,6 bps την 1η Φεβρουαρίου από 3,3 bps που ήταν στις 23 Ιανουαρίου. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ (Γράφημα 2) την εβδομάδα μέχρι τις 2 Ιανουαρίου στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διαμορφώθηκαν στα 1.319,94 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,3 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προχώρησε σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 48 εκατ. και Asset-backed securities αξίας 529 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ πραγματοποίησε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας εκατ. Η ΕΚΤ ξεκίνησε τις αγορές εταιρικών ομολόγων στις 8 Ιουνίου 216 και μέχρι τις 27 Ιανουαρίου έχει συνολικά αγοράσει μέσω έξι εθνικών τραπεζών 58,8 δισ. με μέσο εβδομαδιαίο όρο αγορών τα 1,77 δισ. Σύμφωνα με την ΕΚΤ το 86,43% των εταιρικών ομολόγων αγοράσθηκε από τη δευτερογενή αγορά και το 13,57% από την πρωτογενή. Συνολικά η ΕΚΤ από την αρχή του προγράμματος αγοράς εταιρικών δανείων έχει αγοράσει 813 εκδόσεις, ήτοι το 1,2% του συνολικού εταιρικού χρέους της Ευρωζώνης. Γράφημα 2. Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ δισ Εφαρμογή προγράμματος: 99 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 1ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 227 διαμορφωνόταν το πρωί της 3ης Ιανουαρίου μεταξύ 74,14-76,5, ήτοι απόδοση 7,15%-7,48%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 1ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις υψηλό αποδόσεως 19,27%. Γράφημα 21. Αποδόσεις 1ετών ομολόγων Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα,39,47,51,62,9 1,8 2,4 2,33 1,51 1,63 3,87 4,19 7,7 7, /1/217 3/1/217 Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του Ελληνικού 1ετούς και Γερμανικού ομολόγου (spread) ανήλθε στις 71 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 1ετούς Γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, ανήλθε στο,47% (Γράφημα 21). Το 1ετές ομόλογο της Πορτογαλίας στις 3 Ιανουαρίου κατέγραφε απόδοση 4,19%, της Ισπανίας 1,63% και της Ιταλίας 2,33%. Η διαφορά απόδοσης του 1ετούς Πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του Γερμανικού, ανήλθε σε εβδομαδιαία βάση στις 372 μ.β. ενώ του 1ετούς Ιταλικού ομολόγου στις 186 μ.β. ( Πίνακας 6). Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 1- ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,51% στις Πίνακας 6. Διαφορά αποδόσεων 1ετών ομολόγων της ΖτΕ με το αντίστοιχο 1ετές της Γερμανίας 3/1/217 23/1/217 Διαφορά μβ* Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Πορτογαλία Γαλλία Ολλανδία Πηγή: Bloomberg *μβ=μονάδες βάσης 9

10 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) -4,3-5,5-9,1-7,3-3,2,4 -,2 Ιδιωτική Κατανάλωση -1,7-6,5-9,9-7,9-2,6,6 -,2 Δημόσια Κατανάλωση 2, -4,2-7, -7,2-6,4-1,2, Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -13,8-19,3-2,7-23,4-8,4-4,6 -,2 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -18,2 4,4,8 1,1 1,5 7,7 3,4 Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -2,2-3,4-8,2-9,4-2,4 7,6,3 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 1,2 4,7 3,3 1,5 -,9-1,3-1,7 Ανεργία (%) 9,6 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 4,2, -3,1-4, -3,9-3,1-2, Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -1,3-5,8-3,3 -,9 1,4,3,4 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 126,7 146,2 172,1 159,6 177,4 179,7 177,4 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -12,4-11,4-1, -3,8-2, -2,1 -,1 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδας Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος έτος Q4 Q1 Q2 Q3 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Κύκλος Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο -1,1-2,8-2,9-5, -5,8 1,9-2,2 (Ιαν-Νοέ.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 3,1 13,8 2,1 -,3 19,5 16,8 1,9 (Ιαν.-Δεκ.) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -5,8 -,2 5,9-11,9-3,9 38,4 5,1 (Ιαν-Οκτ.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 1,8 2,1 1,1 7,3 5,1 4,8 (Ιαν.-Οκτ.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 49,9 45,4 48,6 49,1 49,5 49,4 49,3 (Δεκ.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 1, 89,4 87,3 9,2 89,9 91,6 95,1 (Ιαν. 217) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 94,6 81,9 82,9 9,6 91,9 91,1 9,5 (Ιαν. 217) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -54, -5,7-61,6-67,5-71,2-68,4-67,8 (Ιαν. 217) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -3,1-2, -2, -2,1-2, -1,7-1,5 (Δεκ.) Επιχειρήσεις -3,7 -,9 -,9-1,4-1, -,5 -,1 (Δεκ.) - Βιομηχανία -3,3 2,4 2,4 -,3,2 -,7-1,5 (Δεκ.) - Κατασκευές -1,2 -,9 -,9 1,,8 -,5 -,7 (Δεκ.) - Τουρισμός -,6,6,6,9,4,3 2,3 (Δεκ.) Νοικοκυριά -2,9-3,1-3,1-3, -3, -3, -2,8 (Δεκ.) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,8-2,3-2,3-1,7-1,5-1,3 -,8 (Δεκ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3, -3,5-3,5-3,4-3,4-3,4-3,5 (Δεκ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,3-1,7 -,6 -,9 -,9-1,, (Δεκ.) Δομικός Πληθωρισμός -,7 -,5,3,2,3 -,3 -,6 (Δεκ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -7,5-5,1-5, -4,3-2,6-1,5-1,5 (3ο 3μηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές,4 -,3,7 -,8 -,2 1,8 1,8 (3ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση,6 -,3 -,4 -,8-1,2 5,1 5,1 (3ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση -1,2, 2,5-2,1 -,9 -,6 -,6 (3ο 3μηνο) Επενδύσεις -4,6 -,1 12,2-9,5 17,9 12,6 12,6 (3ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,7 3,1-2,2-1,5-3,2 1,2 1,2 (3ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,6,3-2,7-8,7 4,9 12, 12, (3ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 26,8 24,8 6,2 5,5 6,1 6,3 22,3 (Ιαν-Νοέ.) Εισαγωγές Αγαθών 49,1 42, 1,6 9,7 1,2 1,1 37,3 (Ιαν-Νοέ.) Εμπορικό Ισοζύγιο -22,3-17,2-4,4-4,2-4,1-3,8-15,1 (Ιαν-Νοέ.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7 -,2-1,7-2,4 -,4 4, -,2 (Ιαν-Νοέ.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του. 1