ΘΕΜΑΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ/ ΓΝΩΣΗΣ

Transcript

1 ΘΕΜΑΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ/ ΓΝΩΣΗΣ 2 Ο εξάμηνο Χημικών Μηχανικών Ευάγγελος Σιώκας, Παναγιώτης Παναγιωτόπουλος ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

2 Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς.

3 Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (1/6) 3 Ορισμοί: «H αξιοποίηση του διαδικτύου (internet) και του παγκόσμιου ιστού (World-Wide-Web) για την παροχή κυβερνητικής πληροφορίας και υπηρεσιών στους πολίτες» (United Nations and ASPA, 2002) «Η αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής και άλλων webbased τηλεπικοινωνιακών τεχνολογιών με στόχο τη βελτίωση της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας της παροχής υπηρεσιών από το δημόσιο τομέα» (Jeong, 2007)

4 Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (2/6) 4 Ορισμοί: «H ηλεκτρονική διακυβέρνηση αφορά τη χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (ΤΠΕ) από κυβερνητικούς φορείς, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να μεταμορφώσουν τις σχέσεις των φορέων αυτών με τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και άλλους τομείς του κράτους» (Παγκόσμια Τράπεζα)

5 Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (3/6) 5 Αναλογία με το ηλεκτρονικό εμπόριο (ecommerce) αλλά και την ευρύτερη έννοια του ηλεκτρονικού επιχειρείν (ebusiness) Επιτρέπει στις ιδιωτικές επιχειρήσεις να λειτουργούν πιο αποδοτικά, αναβαθμίζει τη συναλλαγή και συνεργασία μεταξύ τους (Business-to-Business) και τις φέρνει πιο κοντά στους πελάτες τους (Business-to-Customer)

6 Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (4/6) 6 Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση στοχεύει να καταστήσει την αλληλεπίδραση μεταξύ του κράτους και των πολιτών (Government-to-Citizen), του κράτους και των ιδιωτικών επιχειρήσεων (Government-to-Business), του κράτους και των εργαζομένων του (Government-to-Employees) αλλά και τις σχέσεις μεταξύ των δημόσιων φορέων (Government-to- Government) πιο φιλικές, εύκολες, διαφανείς και λιγότερο κοστοβόρες.

7 Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (5/6) 7 Παραδείγματα εφαρμογών e-gov: Έκδοση πιστοποιητικών (πολίτες) Δήλωση φόρου εισοδήματος (πολίτες) Διεξαγωγή διαβούλευσης/δημοσκοπήσεων (πολίτες) Κλείσιμο ιατρικών ραντεβού (πολίτες) Πληρωμές δημοτικών φόρων/τελών (πολίτες/επιχειρήσεις) Εισφορές Κοινωνικής Ασφάλισης (πολίτες/επιχειρήσεις) Δήλωση ΦΠΑ (επιχειρήσεις) Έκδοση περιβαλλοντικών αδειών (επιχειρήσεις)

8 Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (6/6) 8 Οφέλη Κίνδυνοι 1. Βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών/επιχειρήσεων Βελτίωση της ποιότητας ζωής Ενίσχυση της παραγωγικότητας του ιδιωτικού τομέα 2. Αύξηση της αποδοτικότητας/αποτελεσματικότ ητας των δημόσιων οργανισμών, εξοικονόμηση δαπανών 3. Ενίσχυση της διαφάνειας και της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά 1) Ψηφιακό Χάσμα: Aποκλεισμός Περιθωριοποίηση ορισμένων κοινωνικών ομάδων/περιοχών λόγω ανεπάρκειας: Δεξιοτήτων Υποδομών (ευρυζωνικών κ.α.) 2) Περιορισμός ιδιωτικότητας του πολίτη

9 egovernment Development Index (EGDI) (1/5) 9 Ο Δείκτης EGDI του ΟΗΕ (από 2003) αποτελεί τον πιο αναγνωρισμένο δείκτη σε παγκόσμιο επίπεδο για τη μέτρηση και σύγκριση της επίδοσης των χωρών στο πεδίο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Υιοθετεί μια ολιστική οπτική καθώς δεν εκφράζει μόνο το βαθμό στον οποίο κάθε κράτος παρέχει ηλεκτρονικές υπηρεσίες αλλά και τη γενικότερη δυνατότητα-ετοιμότητα του να υλοποιεί τέτοιες υπηρεσίες στο κοντινό μέλλον.

10 egovernment Development Index (EGDI) (2/5) 10 Σύνθετος δείκτης που συγκροτείται από τρεις επιμέρους δείκτες, οι οποίοι αντικατοπτρίζουν: το εύρος και την ποιότητα των ηλεκτρονικών υπηρεσιών (Online Service Index, OSI), το επίπεδο ανάπτυξης των τηλεπικοινωνιακών υποδομών (Telecommunication Infrastructure Index, TII), το ανθρώπινο κεφάλαιο κάθε χώρας (Human Capital Index, HCI). EGDI = 1/3 * (OSI + TII + HCI)

11 egovernment Development Index (EGDI) (3/5) 11 Η τιμή του EGDI για κάθε χώρα υπολογίζεται μέσω της επισκόπησης (survey) των παραμέτρων που τον συνιστούν, η οποία διεξάγεται κάθε δύο χρόνια από το Public Administration Network του ΟΗΕ. Αποτέλεσμα της επισκόπησης αυτής είναι η κατάταξη των χωρών με βάση την επίδοσή τους ως προς το συγκεκριμένο δείκτη.

12 egovernment Development Index (EGDI) (4/5) 12 O δείκτης EGDI δεν αντανακλά την επίδοση μιας χώρας σε απόλυτο βαθμό αλλά την επίδοσή της σε σύγκριση με τις υπόλοιπες. Επομένως, η πτώση μιας χώρας στην παγκόσμια κατάταξη δε σημαίνει απαραίτητα ότι η ίδια δε σημείωσε πρόοδο αλλά ότι πιθανότατα οι χώρες που την ξεπέρασαν σημειώσανε ταχύτερη πρόοδο. Η επισκόπηση που πραγματοποιήθηκε το 2014 αφορούσε 193 χώρες του κόσμου.

13 egovernment Development Index (EGDI) (5/5) 13 Online service index = f(whole-of-government, Multichannel service delivery, Bridging the digital divide, Increasing usage, Open Government, E-participation) Telecommunication infrastructure index = f(internet users, Fixed-telephone subscriptions, Mobile-cellular subscriptions, Z- score, Fixed-broadband subscriptions, Wireless broadband subscriptions) Human capital index = f(adult literacy, Gross enrolment ratio, Expected years of schooling, Mean years of schooling)

14 Εικόνα 1: World e-government leaders 14

15 EGDI ανά παγκόσμια περιφέρεια 15 Εικόνα 2: EGDI ανά παγκόσμια περιφέρεια

16 EGDI στις μεγαλύτερες χώρες 16 Εικόνα 3: EGDI στις μεγαλύτερες χώρες

17 Σχέση EGDI και κατά κεφαλή ΑΕΠ 17 Εικόνα 4: Σχέση EGDI και κατά κεφαλή ΑΕΠ

18 EGDI ανά ευρωπαϊκή περιφέρεια 18 Εικόνα 5: EGDI ανά ευρωπαϊκή περιφέρεια

19 Εικόνα 6: e-government in the EU 19

20 EGDI για την Ελλάδα 20 EGDI Online Service Telecomm. infrastructure Human Capital Greece 0,7118 0,6063 0,6549 0,8741 Rank 34 (2010: 41, 2012: 37) 49 (2010) 42 (2010) 13 (2010) Εικόνα 7: EGDI για την Ελλάδα

21 Επίπεδα Ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (1/9) 21 Οργανισμός / Ερευνητής European Commission United Nations World Bank Layne and Lee (2001) Moon (2002) Siau and Long (2005) Andersen and Henriksen (2006) Klievink and Janssen (2008) Lee (2010) Κατηγοριοποίηση Επιπέδων 1) Information, 2) One-way interaction, 3) Two-way interaction, 4) Transaction, 5) Personalisation 1) Emerging information services, 2) Enhanced information services, 3) Transactional services, 4) Connected services 1) Publish, 2) Interact, 3) Transact 1) Catalogue, 2) Interaction, 3) Vertical Intergration, 4) Horizontal Intergration 1) One-way communication (simple information dissemination), 2) Two-way communication (request and response), 3) Service and financial transaction, 4) Vertical and horizontal integration, 5) Political participation 1) Web presence, 2) Interaction, 3) Transaction, 4) Transformation, 5) e-democracy 1) Cultivation, 2) Extension, 3) Maturity, 4) Revolution 1) Stovepiped applications, 2) Integrated Organisations, 3) Nationwide portal, 4) Inter-organisational integration, 5) Demand-driven, joined-up government 1) Information, 2) Interaction/Integration, 3) Transaction/Streamlining, 4) Participation/Transformation, 5) Involvement/Process Management Εικόνα 8: Επίπεδα Ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης

22 Επίπεδα Ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (2/9) 22 Επίπεδο 1: Πληροφοριακές Υπηρεσίες Επίπεδο 2: Διαδραστικές Υπηρεσίες Επίπεδο 3: Συναλλακτικές Υπηρεσίες Επίπεδο 4: Ολοκληρωμένες Υπηρεσίες

23 Επίπεδα Ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (3/9) 23 Πληροφοριακές Υπηρεσίες Oι δημόσιοι φορείς αποκτούν παρουσία στο διαδίκτυο μέσω των δικών τους επίσημων ιστοχώρων Βασικό χαρακτηριστικό: Η παροχή πληροφορίας στους πολίτες/επιχειρήσεις μέσω του ίντερνετ.

24 Επίπεδα Ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (4/9) 24 Πληροφοριακές Υπηρεσίες Στοιχεία που σχετίζονται με τον ίδιο τον οργανισμό: όραμα της ηγεσίας του και τη στρατηγική του, το προσωπικό και τα στοιχεία επικοινωνίας του, τη δομή και οργάνωσή του (οργανόγραμμα κλπ.), τις δραστηριότητές του αλλά και τη δημοσίευση των διοικητικών του αποφάσεων και οικονομικών αποτελεσμάτων. Πληροφορία για τις επίσημες υπηρεσίες που παρέχει με παραδοσιακό τρόπο στους πολίτες/επιχειρήσεις: ωράριο εξυπηρέτησης, τα απαραίτητα δικαιολογητικά και αιτήσεις, τις διευθύνσεις/τμήματα που εμπλέκονται, τη σειρά των συναλλαγών που απαιτούνται, και ενδεχομένως και τη σχετική νομοθεσία.

25 Επίπεδα Ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (5/9) 25 Διαδραστικές Υπηρεσίες Μετάβαση των δημόσιων φορέων-οργανισμών από μια στατική σε μια δυναμικότερη σχέση και αλληλεπίδραση με τους πολίτες/επιχειρήσεις Οι πολίτες και επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν ηλεκτρονικά αιτήσεις για διάφορες μορφές υπηρεσιών που ο οργανισμός τους παρέχει και η οποία ενδεχομένως συνοδεύεται και από την ηλεκτρονική αποστολή μέρους ή του συνόλου των απαραίτητων δικαιολογητικών.

26 Επίπεδα Ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (6/9) 26 Διαδραστικές Υπηρεσίες Αναβαθμίζεται η δυνατότητα παρέμβασης και συμμετοχής των πολιτών στα δημόσια θέματα και στο σχεδιασμό και υλοποίηση πολιτικών. Ευκαιρία ηλεκτρονικής υποβολής παραπόνων και προτάσεων για διάφορα καθημερινά ζητήματα Δυνατότητα διερεύνησης των απόψεων των πολιτών πάνω σε διάφορα θέματα μέσω διαδικτυακών φόρουμ, ερωτηματολογίων και ψηφοφοριών

27 Επίπεδα Ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (7/9) 27 Συναλλακτικές Υπηρεσίες Βασικό χαρακτηριστικό: Πλήρης εξυπηρέτηση των πολιτών/επιχειρήσεων μέσω του διαδικτύου Πραγματοποίηση πληρωμών (π.χ. φόρων, δημοτικών τελών, κλήσεων, προστίμων) με ηλεκτρονικό τρόπο μέσω e-banking ή πιστωτικής κάρτας Ηλεκτρονική αίτηση και παραλαβή - άμεσα ή σε σύντομο χρονικό διάστημα - μέσω του διαδικτύου υπογεγραμμένων κυβερνητικών εγγράφων που τον αφορούν όπως πιστοποιητικά/βεβαιώσεις. Ανανέωση εγγράφων, όπως διαβατηρίου, άδειας λειτουργίας/επαγγελματικής άδειας αν πρόκειται για νομικό πρόσωπο (επιχείρηση / ελεύθερο επαγγελματία). Δυνατότητα διεξαγωγής ηλεκτρονικών προμηθειών από τον οργανισμό, δηλαδή πραγματοποίηση αγορών μέσω του διαδικτύου για εξοπλισμό και υπηρεσίες που είναι απαραίτητοι για την εκτέλεση του καθημερινού του έργου.

28 Επίπεδα Ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (8/9) 28 Ολοκληρωμένες Υπηρεσίες Βασικό χαρακτηριστικό: Αφορά την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών, στις οποίες εμπλέκονται περισσότεροι από ένας δημόσιοι φορείς-οργανισμοί. Ο πολίτης/επιχείρηση δεν είναι αναγκασμένος να μετακινείται από φορέα σε φορέα (ή/και από διεύθυνση σε διεύθυνση στο εσωτερικό ενός φορέα) για να λάβει τα απαραίτητα δικαιολογητικά αλλά αυτά αναλαμβάνει να τα αναζητήσει ο ίδιος ο φορέας, ο οποίος θα του παράσχει την τελική υπηρεσία.

29 Επίπεδα Ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (9/9) 29 Ολοκληρωμένες Υπηρεσίες Η ολοκλήρωση των σχέσεων των διαφορετικών οντοτήτων του κράτους είναι τόσο κάθετη, δηλαδή αφορά φορείς διαφορετικών κυβερνητικών επιπέδων (δήμοι, περιφέρειες, κεντρικό κράτος) όσο και οριζόντια, δηλαδή αφορά διαφορετικές λειτουργίες του κράτους (υγεία, παιδεία, ασφάλιση, φορολογικοί μηχανισμοί κ.α.). Ένα εξελιγμένο στάδιο αυτού του επιπέδου ηλεκτρονικής διακυβέρνησης αποτελεί ο συντονισμός και η συνεργασία μεταξύ δημόσιων οργανισμών διαφορετικών χωρών (π.χ. χωρών της Ε.Ε.) για την παροχή ενοποιημένων υπηρεσιών σε έναν πολίτη μιας χώρας που ζει και εργάζεται σε μια άλλη χώρα (european cross-border services).

30 Το ετήσιο e-government Benchmark της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1/9) 30 H Ευρωπαϊκή Επιτροπή πραγματοποιεί σε ετήσια βάση από το 2001 μια συγκριτική αξιολόγηση (benchmarking) των ευρωπαϊκών χωρών σε σχέση με το επίπεδο ηλεκτρονικών υπηρεσιών που παρέχουν στους πολίτες και επιχειρήσεις. Έως το 2012, η αξιολόγηση βασιζόταν κυρίως σε 20 κατηγορίες δημόσιων υπηρεσιών, οι 12 από τις οποίες αφορούν τους πολίτες και οι 8 τις επιχειρήσεις.

31 Το ετήσιο e-government Benchmark της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2/9) 31 Για κάθε κατηγορία υπηρεσιών, γινόταν εκτίμηση του βαθμού ηλεκτρονικής ολοκλήρωσης με βάση ένα μοντέλο πέντε επιπέδων [1) information, 2) One-way interaction, 3) Two-way interaction, 4) Transaction, 5) Targetisation]. Η συνολική επίδοση κάθε χώρας προέκυπτε από τον μέσο όρο των επιδόσεών της σε κάθε μία από τις 20 κατηγορίες υπηρεσιών.

32 Το ετήσιο e-government Benchmark της Ευρωπαϊκής Ένωσης (3/9) 32 Εικόνα 9: Υπηρεσίες προς πολίτες

33 Το ετήσιο e-government Benchmark της Ευρωπαϊκής Ένωσης (4/9) 33 Εικόνα 10: Υπηρεσίες προς επιχειρήσεις

34 Το ετήσιο e-government Benchmark της Ευρωπαϊκής Ένωσης (5/9) 34 Εικόνα 11: e-government Benchmark της Ευρωπαϊκής Ένωσης

35 5 Επίπεδα Ηλεκτρονικής Ολοκλήρωσης Υπηρεσιών (ΕΕ) (1/2) 35 Εικόνα 12: 5 επίπεδα ηλεκτρονικής ολοκλήρωσης (1)

36 5 Επίπεδα Ηλεκτρονικής Ολοκλήρωσης Υπηρεσιών (ΕΕ) (2/2) 36 Εικόνα 13: 5 επίπεδα ηλεκτρονικής ολοκλήρωσης (2)

37 Το ετήσιο egovernment Benchmark της Ευρωπαϊκής Ένωσης (6/9) 37 Εικόνα 14: Ποσοστό ηλεκτρονικής ολοκλήρωσης 20 υπηρεσιών

38 Το ετήσιο egovernment Benchmark της ΕΕ: Ελλάδα (1/2) 38 Εικόνα 15: Ποσοστό υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στην Ελλάδα

39 Το ετήσιο egovernment Benchmark της ΕΕ: Ελλάδα (2/2) 39 Εικόνα 16: Υπηρεσίες πλήρως διαθέσιμες

40 Ελλάδα: Υπηρεσίες προς Πολίτες 40 Εικόνα 17: Υπηρεσίες προς πολίτες

41 Ελλάδα: Υπηρεσίες προς Επιχειρήσεις 41 Εικόνα 18: Υπηρεσίες προς επιχειρήσεις

42 Ελλάδα: Υπηρεσίες Δήμων (1/3) 42 Διαδικτυακός Τόπος: Το 100% των Καλλικρατικών Δήμων διαθέτει και το 79% τον ενημερώνει συστηματικά. Ενημέρωση/Διαβούλευση: Σε μεγάλο βαθμό πληροφόρηση για το δήμο, ανάρτηση αποφάσεων Δ.Σ. και οικονομικών απολογισμών, ενημέρωση για τοπικά νέα. Σε μέτριο βαθμό αποδοχή παραπόνων/προτάσεων δημοτών Σε μικρό βαθμό διερεύνηση των απόψεών τους μέσω φόρουμ/ψηφοφοριών. [Έρευνα INFOSTRAG]

43 Ελλάδα Υπηρεσίες Δήμων (2/3) 43 Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες: Περίπου οι μισοί δεν τις παρέχουν καθόλου ηλεκτρονικά. Από τους υπόλοιπους οι περισσότερο είναι στο επίπεδο της απλής πληροφόρησης (για δικαιολογητικά κτλ.). (επίπεδο 1 & 2) Το 53% των μεγάλων και το 30% των μεσαίων δήμων δίνουν τη δυνατότητα ηλεκτρονικών αιτημάτων για πιστοποιητικά/βεβαιώσεις. (επίπεδο 3) Το 21% των μεγάλων και το 9% των μεσαίων δήμων δίνουν τη δυνατότητα πληρωμής λογαριασμών μέσω e-banking. (επίπεδο 4) Η χρήση από πολίτες/επιχειρήσεις υπηρεσιών επιπέδων 3 & 4 είναι πολύ μικρή.

44 Ελλάδα Υπηρεσίες Δήμων (3/3) 44 Δημοσίευση προκηρύξεων στον ιστοχώρο: Στη μεγάλη πλειοψηφία των Δήμων πραγματοποιείται συστηματικά.

45 egovernment 45 Εικόνα 19: Το % των πολιτών που χρησιμοποιούν υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης μέσα στο διάστημα 1 χρόνου

46 egovernment Take-up of egovernment by SMEs (2012) 46 While most large enterprises already use egovernment services the take-up by SMEs is slow 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Εικόνα 20: Take-up of egovernment by SMEs (2012)

47 Ελλάδα: Επίπεδο Χρήσης Υπηρεσιών (1/2) 47 Για το 2011 το 47% των πολιτών στην Ελλάδα είναι τακτικοί χρήστες του ίντερνετ (τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα) ενώ το μέσο ποσοστό των τακτικών χρηστών στην Ε.Ε. είναι 68%. Τα αντίστοιχα ποσοστά των καθημερινών χρηστών είναι 37% και 56%. Η Ελλάδα δεν απέχει σημαντικά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο όσον αφορά πιο απλές υπηρεσίες (πληροφόρησης) όπως ανεύρεση πληροφοριών για αγαθά και υπηρεσίες, ανάγνωση εφημερίδων, ενημέρωση από blogs ή τη χρήση social media (π.χ. facebook).

48 Ελλάδα: Επίπεδο Χρήσης Υπηρεσιών (2/2) 48 Μεγαλύτερο χάσμα υπάρχει ως προς τις πιο ολοκληρωμένες υπηρεσίες (e-commerce και e-government). Για το 2010 μόνο το 16% των ελλήνων πολιτών έκανε χρήση υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ε.Ε. ήταν 41%. Το ποσοστό των ελληνικών επιχειρήσεων που κάνει χρήση υπηρεσιών e-government είναι σχεδόν ίσο με το μέσο ευρωπαϊκό (77% και 75% αντίστοιχα). [Eurostat (2011)]

49 Το ετήσιο egovernment Benchmark της Ευρωπαϊκής Ένωσης (7/9) 49 Από το 2012, η μεθοδολογία του egovernment Benchmark τροποποιήθηκε αρκετά ώστε να προσαρμοστεί στις προτεραιότητες του Σχεδίου Δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση (egovernment Action Plan ). Προσπάθεια μέτρησης της προόδου των ευρωπαϊκών κρατών όσον αφορά την ηλεκτρονική παροχή σύνθετων υπηρεσιών Εισαγωγή του όρου life-event services για να περιγράψει ένα πακέτο υπηρεσιών, οι οποίες σχετίζονται με την ικανοποίηση μιας συγκεκριμένης ανάγκης ενός πολίτη ή μιας επιχείρησης.

50 Το ετήσιο egovernment Benchmark της Ευρωπαϊκής Ένωσης (8/9) 50 Το egovernment Benchmark του 2012 μελέτησε για κάθε ευρωπαϊκή χώρα το βαθμό αυτοματοποίησης των υπηρεσιών και απαραίτητων πληροφοριών ( life-event services ) που σχετίζονται με: την ίδρυση και αρχική λειτουργία μιας επιχείρησης, την απώλεια εργασίας από έναν πολίτη και την εύρεση νέας και, τη φοίτηση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

51 Το ετήσιο egovernment Benchmark της Ευρωπαϊκής Ένωσης (9/9) 51 Η αντίστοιχη μελέτη για το 2013 συμπεριέλαβε και τις υπηρεσίες που αφορούν: την καθημερινή λειτουργία των επιχειρήσεων, τη μετακόμιση ενός ατόμου ή μιας οικογένειας σε άλλη κατοικία, την αγορά και κυκλοφορία ενός αυτοκινήτου από έναν πολίτη και, τη δικαστική επίλυση μικροδιαφορών.

52 Life-event Service Ίδρυση και αρχική λειτουργία επιχείρησης 52 Εικόνα 21: Ίδρυση και αρχική λειτουργία επιχείρησης

53 Εικόνα 22: Maturity of Life Event of Starting up a business and early trading activities (per country) 53

54 Life-event Service Απώλεια εργασίας & εύρεση νέας 54 Εικόνα 23: Απώλεια εργασίας & εύρεση νέας

55 Εικόνα 24: Maturity of Life Event of Losing and Finding a job (per country) 55

56 Life-event Service Φοίτηση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση 56 Εικόνα 25: Φοίτηση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση

57 Εικόνα 26: Maturity of Life Event of Studying (per country) 57

58 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (1/14) 58 Στρατηγική και Οδικός Χάρτης υλοποίησης Ανθρώπινο Δυναμικό Υποδομές Διαλειτουργικότητα στο εσωτερικό και μεταξύ των οργανισμών + Απλοποίηση και Αυτοματοποίηση Διαδικασιών Σχεδιασμός και Υλοποίηση έργων-δράσεων ΤΠΕ Διεργασίες Μάθησης Ανοιχτά Δεδομένα

59 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (2/14) 59 Στρατηγική και Οδικός Χάρτης υλοποίησης Ανάπτυξη στρατηγικής σε κάθε επίπεδο διακυβέρνησης (ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό, τοπικό), η οποία ενδείκνυται να συνοδεύεται από έναν κατάλληλο οδικό χάρτη υλοποίησης.

60 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (3/14) 60 Στρατηγική και Οδικός Χάρτης υλοποίησης egovernment Action Plan στο πλαίσιο της «Ψηφιακής Ατζέντας για την Ευρώπη» [ Digital Agenda for Europe ] Έως τώρα, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν διαμορφώσει σχετική στρατηγική, η οποία είτε αφορά συγκεκριμένα το πεδίο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (Αυστρία, Βέλγιο, Γερμανία, Δανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, Ιταλία κ.α.) είτε αποτελεί μια γενικότερη στρατηγική για τις ΤΠΕ και την Κοινωνία της Πληροφορίας (Γαλλία, Ελλάδα, Εσθονία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Φινλανδία κ.α.). Σε επίπεδο περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, μια τέτοια στρατηγική θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της τόσο τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές και εθνικές στρατηγικές κατευθύνσεις όσο και τις ανάγκες και ευκαιρίες της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας.

61 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (4/14) 61 Ανθρώπινο Δυναμικό Επίπεδο Οργανισμού Διοικητική ή και πολιτική-αιρετή (στην περίπτωση της αυτοδιοίκησης) ηγεσία του Μονάδα ΤΠΕ με 2 βασικούς ρόλους: o o το σχεδιασμό και υλοποίηση νέων δράσεων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (έργων ΤΠΕ, ανάπτυξη νέων πληροφοριακών συστημάτων και υπηρεσιών, εκπαίδευση χρηστών), την υποστήριξη της λειτουργίας (συντήρηση, αναβάθμιση κλπ.) των υφιστάμενων υποδομών, πληροφοριακών συστημάτων και εφαρμογών. Σύνολο εργαζομένων

62 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (5/14) 62 Ανθρώπινο Δυναμικό Επίπεδο Χώρας Δημιουργία μιας κρίσιμης μάζας πολιτών και επιχειρήσεων που να διαθέτει τις απαραίτητες δεξιότητες και την αναγκαία κουλτούρα o o να χρησιμοποιεί τις παρεχόμενες υπηρεσίες και να παίρνει μέρος σε ηλεκτρονικές διαβουλεύσεις για δημόσια ζητήματα, να συμμετέχει μαζί με τους αρμόδιους δημόσιους φορείς στον επανασχεδιασμό υφιστάμενων και στην ανάπτυξη νέων υπηρεσιών

63 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (6/14) 63 Υποδομές Επίπεδο Οργανισμού Εξασφάλιση σε κάθε θέση γραφείου λειτουργικού προσωπικού υπολογιστή (σταθερού ή φορητού) αλλά και σύνδεσης τόσο στο ίντερνετ όσο και σε εσωτερικό δίκτυο (LAN). Για τους υπαλλήλους του οργανισμού που εργάζονται εκτός γραφείου (π.χ. υπάλληλοι καθαριότητας ενός δήμου) ενδείκνυται η χρήση κινητών ηλεκτρονικών συσκευών (τηλεφώνων με ίντερνετ κλπ.)

64 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (7/14) 64 Υποδομές Επίπεδο Χώρας Ευρυζωνικά Δίκτυα/Υπηρεσίες Cloud Computing: O κάθε μεμονωμένος οργανισμός απαλλάσεται από το κόστος απόκτησης, εγκατάστασης, συντήρησης και λειτουργίας υπολογιστικών/πληροφοριακών συστημάτων και έχει τη δυνατότητα να δεσμεύει με δυναμικό τρόπο διαθέσιμους τεχνολογικούς πόρους ανάλογα με το βαθμό ζήτησης των υπηρεσιών.

65 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (8/14) 65 Διαλειτουργικότητα στο εσωτερικό και μεταξύ των οργανισμών Ορισμός Ευρωπαϊκής Επιτροπής: H ικανότητα διαφορετικών και ανόμοιων οργανισμών (ή διαφορετικών διευθύνσεων/τμημάτων ενός οργανισμού) να αλληλεπιδρούν προς την κατεύθυνση της επίτευξης αμοιβαία ωφέλιμων και κοινά συμφωνημένων στόχων. Η ικανότητα αυτή περιλαμβάνει την ανταλλαγή πληροφορίας και γνώσης μεταξύ των οργανισμών διαμέσου των επιχειρησιακών διαδικασιών που υποστηρίζουν μέσω της ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των ΤΠΕ συστημάτων τους. Προτυποποίηση, απλοποίηση και στη συνέχεια αυτοματοποίησηψηφιοποίηση των επιχειρησιακών διαδικασιών και της ροής της πληροφορίας και των εγγράφων που σχετίζονται με την παροχή κάθε υπηρεσίας και ιδιαίτερα των υπηρεσιών που παρέχονται πιο συχνά.

66 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (9/14) 66 Εικόνα 27: Εννοιολογικό Μοντέλο για τη Διαλειτουργικότητα στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση (CMU/SEI, 2012)

67 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (10/14) 67 Εικόνα 28: Το εννοιολογικό μοντέλο για την ανάπτυξη δημόσιων υπηρεσιών του European Interoperability Framework

68 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (11/14) 68 Σχεδιασμός και Υλοποίηση έργων-δράσεων ΤΠΕ Κατάλληλη επιλογή έργων-δράσεων Με βάση τους στόχους της στρατηγικής Σχεδιασμός έργων-δράσεων Mετρήσιμοι επιχειρησιακοί στόχοι Λειτουργικές προδιαγραφές με βάση αυτούς τους στόχους Ουσιαστική εμπλοκή των χρηστών Συγκρότηση μιας ικανής και ενθουσιώδης ομάδας έργου

69 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (12/14) 69 Υλοποίηση έργων-δράσεων Σταδιακή (βήμα-βήμα) και σπονδυλωτή ανάπτυξη ευέλικτων λύσεων και όχι περαίωση ενός «τέλειου» λεπτομερούς σχεδιασμού. Υιοθέτηση ευέλικτων-αρθρωτών αρχιτεκτονικών (κυρίως Service Oriented Architecture SOA) μέσω των δυνατοτήτων που δίνουν οι σύγχρονες web-service τεχνολογίες (APIs, SOAP end-points κλπ.) Χρήση Ανοικτού Λογισμικού Λειτουργία: Πόροι για συντήρηση, τεχνική υποστήριξη και διαρκή αναβάθμιση Επιλογή ευέλικτων χρηματοδοτικών μοντέλων για την πραγματοποίηση και λειτουργία ενός έργου

70 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (13/14) 70 Διεργασίες Μάθησης Συνεργασίες με τοπικούς και περιφερειακούς φορείς γνώσης (πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, εταιρείες πληροφορικής, μεμονωμένους προγραμματιστές κλπ.) Αλληλεπίδραση με πολίτες και επιχειρήσεις Συγκρότηση και λειτουργία οριζόντιων ανθρώπινων δικτύων μεταξύ των στελεχών ΤΠΕ (και όχι μόνο) διαφορετικών δημόσιων ή και ιδιωτικών οργανισμών με στόχο την ανταλλαγή και κωδικοποίηση της διάχυτης πείρας και άρρητης γνώσης. Λειτουργία εσωτερικών μηχανισμών μάθησης Οριζόντια επικοινωνία του προσωπικού πέρα από ιεραρχίες - Καθιέρωση συνεργασίας μεταξύ εργαζομένων από διαφορετικές διευθύνσεις (team working)

71 Δομικά Στοιχεία Βασικές προϋποθέσεις (14/14) 71 Ανοιχτά Δεδομένα Ελεύθερη διάθεση των δημόσιων δεδομένων ενίσχυση της διαφάνειας και διαβούλευσης με τους πολίτες, μια (ψηφιακή) πρώτη ύλη για την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης μιας περιοχής/χώρας. Η προστιθέμενη αξία της δημόσια διαθέσιμης πληροφορίας και γνώσης συνίσταται στη δυνατότητα διαχείρισης και επαναχρησιμοποίησής της τόσο από το δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα για την παραγωγή καινοτόμων ηλεκτρονικών υπηρεσιών.

72 Καλές Πρακτικές (1/2) 72 Εικόνα 29: Opengov.gr Οι πολίτες συμβάλλουν στον ανασχεδιασμό των κυβερνητικών ηλεκτρονικών υπηρεσιών. Στόχος είναι οι κρατικές ηλεκτρονικές υπηρεσίες να γίνουν πιο φιλικές, πιο εύχρηστες, πιο προσβάσιμες και πάνω απ' όλα πιο χρήσιμες. Διάλογος με την κοινότητα των προγραμματιστών γύρω από καινοτόμες χρήσεις των ψηφιακών τεχνολογιών. Συνεισφορά των πολιτών με παραδείγματα καινοτόμων εφαρμογών που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν με τη χρήση κυβερνητικών δεδομένων. Εικόνα 30: Directgov

73 Καλές Πρακτικές (2/2) 73 Εικόνα 31: Usaspending Παρέχει στο κοινό αναλυτικές πληροφορίες για τις κυβερνητικές δαπάνες σε πληροφοριακά συστήματα, καθώς και την εξέλιξή τους στο χρόνο. Τα στοιχεία επικαιροποιούνται σε εβδομαδιαία βάση και δίνεται η δυνατότητα σε οποιονδήποτε πολίτη να παράγει συγκεντρωτικές αναφορές. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η ιστοσελίδα αναπτύχθηκε σε διάστημα μόλις 6 εβδομάδων.

74 «EasyGov».gr 74 Δημιουργήθηκε με σκοπό να παρέχει χρήσιμες πληροφορίες αναφορικά με τις διαθέσιμες ηλεκτρονικές δημόσιες υπηρεσίες. Εικόνα 32: EasyGov

75 Links (1/2) 75 ted (e-trikala) ated (e-government in practice) ated (ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, από την εκπομπή «Ψηφιακή Ελλάδα»)

76 Links (2/2) 76 yer_embedded# (Using the IT Dashboard) elated (Αρχιτεκτονική Συστημάτων Διακυβέρνησης στους ΟΤΑ)

77 Κατάλογος αναφορών εικόνων (1/17) 77 Εικόνα 1: World e-government leaders, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 2: EGDI ανά παγκόσμια περιφέρεια, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

78 Κατάλογος αναφορών εικόνων (2/17) 78 Εικόνα 3: EGDI στις μεγαλύτερες χώρες, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 4: Σχέση EGDI και κατά κεφαλή ΑΕΠ, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

79 Κατάλογος αναφορών εικόνων (3/17) 79 Εικόνα 5: EGDI ανά ευρωπαϊκή περιφέρεια, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 6: e-government in the EU, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

80 Κατάλογος αναφορών εικόνων (4/17) 80 Εικόνα 7: EGDI για την Ελλάδα, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 8: Επίπεδα Ανάπτυξης της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

81 Κατάλογος αναφορών εικόνων (5/17) 81 Εικόνα 9: Υπηρεσίες προς πολίτες, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 10: Υπηρεσίες προς επιχειρήσεις, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

82 Κατάλογος αναφορών εικόνων (6/17) 82 Εικόνα 11: e-government Benchmark της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 12: 5 επίπεδα ηλεκτρονικής ολοκλήρωσης (1), Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

83 Κατάλογος αναφορών εικόνων (7/17) 83 Εικόνα 13: 5 επίπεδα ηλεκτρονικής ολοκλήρωσης (2), Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 14: Ποσοστό ηλεκτρονικής ολοκλήρωσης 20 υπηρεσιών, EC (2010)

84 Κατάλογος αναφορών εικόνων (8/17) 84 Εικόνα 15: Ποσοστό υπηρεσιών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στην Ελλάδα, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 16: Υπηρεσίες πλήρως διαθέσιμες, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

85 Κατάλογος αναφορών εικόνων (9/17) 85 Εικόνα 17: Υπηρεσίες προς πολίτες, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 18: Υπηρεσίες προς επιχειρήσεις, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

86 Κατάλογος αναφορών εικόνων (10/17) 86 Εικόνα 19: Το % των πολιτών που χρησιμοποιούν υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης μέσα στο διάστημα 1 χρόνου, Digital Agenda Scoreboard (2014) Εικόνα 20: Take-up of egovernment by SMEs (2012), Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

87 Κατάλογος αναφορών εικόνων (11/17) 87 Εικόνα 19: Το % των πολιτών που χρησιμοποιούν υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης μέσα στο διάστημα 1 χρόνου, Digital Agenda Scoreboard (2014) Εικόνα 20: Take-up of egovernment by SMEs (2012), Eurostat 2012 Εικόνα 21: Ίδρυση και αρχική λειτουργία επιχείρησης, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

88 Κατάλογος αναφορών εικόνων (12/17) 88 Εικόνα 22: Maturity of Life Event of Starting up a business and early trading activities (per country), Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 23: Απώλεια εργασίας & εύρεση νέας, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

89 Κατάλογος αναφορών εικόνων (13/17) 89 Εικόνα 24: Maturity of Life Event of Losing and Finding a job (per country), Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 25: Φοίτηση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

90 Κατάλογος αναφορών εικόνων (14/17) 90 Εικόνα 26: Maturity of Life Event of Studying (per country), Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 27: Εννοιολογικό Μοντέλο για τη Διαλειτουργικότητα στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, CMU/SEI (2012)

91 Κατάλογος αναφορών εικόνων (15/17) 91 Εικόνα 28: Το εννοιολογικό μοντέλο για την ανάπτυξη δημόσιων υπηρεσιών του European Interoperability Framework, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 29: Opengov.gr, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

92 Κατάλογος αναφορών εικόνων (16/17) 92 Εικόνα 30: Directgov, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων Εικόνα 31: Usaspending, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

93 Κατάλογος αναφορών εικόνων (17/17) 93 Εικόνα 32: EasyGov, Υλικό με μη προσδιορισμένη προέλευση. Σε περίπτωση που είστε ο κάτοχος του κύριου δικαιώματος προβείτε σε επικοινωνία με τη Μονάδα Υλοποίησης Ανοιχτών ακαδημαϊκών Μαθημάτων

94 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Ε.Μ.Π.» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.