ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ και ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ. Διδάσκουσα: Δρ. Κατερίνα Αργυροπούλου

Transcript

1 ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ και ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ Διδάσκουσα: Δρ. Κατερίνα Αργυροπούλου 1

2 Κοινωνικογνωστική θεωρία της σταδιοδρομίας (SCCT Lent, Brown & Hackett, ) αποτελεί μια σύγχρονη προσέγγιση στην έρευνα, στη συμβουλευτική ψυχολογία και ιδίως στην επαγγελματική συμβουλευτική αποτελεί ένα από τα πιο περιεκτικά και εμπειρικά τεκμηριωμένα θεωρητικά μοντέλα για την εξέταση υποθέσεων που αφορούν τη δημιουργία ενδιαφερόντων, στόχων και δράσεων σταδιοδρομίας (Κατσίκης & Συγκολλίτου, 2013). βασίζεται στη γενική κοινωνικογνωστική θεωρία του Bandura (1986) σύμφωνα με την οποία η ανάπτυξη του ατόμου επηρεάζεται από την τριαδική αλληλεπίδραση ατόμου, περιβάλλοντος και συμπεριφοράς 2

3 Το μοντέλο της επιλογής ένα ευρύ πεδίο ατομικών και εξωατομικών συναφών παραγόντων συμβάλλουν στις μαθησιακές εμπειρίες του ατόμου το μοντέλο της επιλογής ενσωματώνει τα Προσωπικά Στοιχεία του Ατόμου (Personal Inputs) (γένος, εθνικότητα, πολιτισμό, σταθερά στοιχεία προσωπικότητας, ικανότητες-κλίσεις, κατάσταση υγείας/αναπηρίας του ατόμου) τους Διαρθρωτικούς Περιβαλλοντικούς Παράγοντες (Background Contextual Affordances) τις Μαθησιακές εμπειρίες που με τη σειρά τους λειτουργούν ως βάση για την ανάπτυξη των αντιλήψεων αυτοαποτελεσματικότητας και των προσδοκιών αποτελέσματος στο άτομο. αυτοαποτελεσματικότητα περιεχομένου ή συγκεκριμένου έργου: οι πεποιθήσεις σχετικά με την ικανότητα ενός ατόμου να ολοκληρώσει τις απαιτήσεις συγκεκριμένης κατεύθυνσης σπουδών. 3

4 Το μοντέλο της επιλογής οι αντιλήψεις αυτοαποτελεσματικότητας και οι προσδοκίες αποτελέσματος οδηγούν στη γέννηση ενδιαφερόντων (interests), στόχων (choice goals) και την ανάπτυξης σταδιοδρομίας (career development performance) η οποία συνίσταται από τις Ενέργειες Εισόδου/Επιλογής (Choice Actions) καθώς επίσης και από τις Επιδόσεις και Επιτεύγματα (Performances Domains & Attainments) οι προσδοκίες αποτελέσματος και οι περιβαλλοντικές επιρροές, που σχετίζονται με την επιλογή, ασκούν άμεση επιρροή στη διαμόρφωση στόχων, ενδιαφερόντων, ενεργειών εισόδου επιλογής. οι αντιλήψεις αυτοαποτελεσματικότητας επιδρούν άμεσα στις προσδοκίες αποτελέσματος, τα ενδιαφέροντα, τους στόχους, τις ενέργειες εισόδου, επιδόσεων και επιτευγμάτων. 4

5 Το μοντέλο της επιλογής οι αντιλήψεις αυτοαποτελεσματικότητας και οι προσδοκίες αποτελέσματος ασκούν και έμμεση επιρροή στην Συμπεριφορά Επαγγελματικής Επιλογής (Κουμουνδούρου Γεωργαντά 2014) το μοντέλο της Επαγγελματικής Επιλογής είναι δυναμικό, περιγράφει έναν κύκλο αλληλεπιδρώντων στοιχείων που προαναφέρθηκαν. οι επιδόσεις και τα Επιτεύγματα του ατόμου (Performances Domains and Attainments),- τα οποία αποτελούν το τελικό προϊόν της μίξης γνωστικών διεργασιών, ατομικών αλλά και περιβαλλοντικών παραγόντων- «επιστρέφουν πίσω στην αρχή του σχήματος» και επηρεάζουν τις εμπειρίες μάθησης ξεκινώντας έτσι, έναν νέο κύκλο ανατροφοδότησης (νέο κύκλο εμπειριών), ο οποίος λειτουργεί κατά αυτόν τον τρόπο διαρκώς. 5

6 6

7 Συμπερασματικά υπάρχουν τρεις κεντρικοί γνωστικοί μηχανισμοί βάσει των οποίων το άτομο κινητοποιείται ώστε να ασκήσει προσωπικό έλεγχο στην πορεία της σταδιοδρομίας του και να τη διαχειριστεί: 1) οι αντιλήψεις αυτοαποτελεσματικότητας «Μπορώ να το κάνω αυτό;» 2) οι προσδοκίες αποτελέσματος «Τι θα συμβεί αν προσπαθήσω;» 3) οι στόχοι που τίθενται το άτομο δημιουργεί /επηρεάζει, αλλά και δημιουργείται/ επηρεάζεται από το περιβάλλον Οι γνωστικές διεργασίες του ατόμου, ατομικοί αλλά και περιβαλλοντικοί παράγοντες συνθέτουν τελικά το αποτέλεσμα της (επαγγελματικής) πορείας του ατόμου. 7

8 Συμπερασματικά Το άτομο, αλληλεπιδρά δυναμικά με το περιβάλλον ασκώντας σκόπιμη επιρροή και δράση μέσω της αυτοαποτελεσματικότητας και των προσδοκιών που έχει για την πορεία της σταδιοδρομίας και της ζωής του. Οι τρεις κεντρικοί γνωστικοί μηχανισμοί αποτελούν τον προσωπικό παράγοντα του ατόμου (agency)(δράση) Για παράδειγμα, το άτομο βασίζεται στα προσωπικά του επιτεύγματα (ένα από τα στοιχεία που επηρεάζει την αυτοαποτελεσματικότητα σύμφωνα με τον Bandura) και όχι μόνο στην τύχη ή στα σταθερά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του για να θέσει στόχους σε πεδία που το ενδιαφέρουν (Κατσίκη & Συγκολλίτου, 2013) 8

9 Μετεξέλιξη του μοντέλου Η μετεξέλιξη της Κ.Θ.Σ. (Lent et al., 2000) δίνει έμφαση και στη σημασία περιβαλλοντικών παραγόντων όπως τα εμπόδια και η υποστήριξη. Σύμφωνα με τη θεωρία, ανασταλτικοί (π.χ., εμπόδια/ career barriers) ή εποικοδομητικοί (π.χ., υποστήριξη peer support παράγοντες μπορεί να περιορίζουν ή και να προάγουν την άσκηση σκόπιμου ελέγχου στη συμπεριφορά επιλογής σταδιοδρομίας. εισάγεται η έννοια αποτελεσματικότητα αντιμετώπισης: πεποιθήσεις σχετικά με την ικανότητα ενός ατόμου να διαπραγματευτεί συγκεκριμένα εμπόδια. 9

10 10

11 Η έρευνα σε επίπεδο μετα-ανάλυσης {1} Η μετα-ανάλυση αποτελεί «μια αντικειμενική ποσοτική μεθοδολογία που χρησιμοποιείται για την σύνθεση (π.χ. συνδυασμό και σύνοψη) ερευνητικών μελετών που έχουν γίνει στο παρελθόν για κάποιο συγκεκριμένο θέμα, ώστε να οδηγήσουν σε ένα συνολικό συμπέρασμα» λειτουργεί ως εργαλείο για να ενσωματωθούν δεδομένα ανεξάρτητων ερευνών και διεξάγεται εφόσον υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός δεδομένων, πολλές φορές και αντιφατικών (Τσουμάνης, 2015). Οι δημογραφικές μεταβλητές δεν παρουσίασαν στατιστικά σημαντική συσχέτιση με τη CDSE δεν υπάρχουν σχέσεις στατιστικά σημαντικές μεταξύ της CDSE και εμποδίων σταδιοδρομίας (Betz et al., 2005). Η συσχέτιση μεταξύ της CDSE και των προσδοκιών αποτελέσματος στον επαγγελματικό τομέα βρέθηκε μέτρια σε ισχύ, στοιχείο που επιβεβαιώνει το μοντέλο της Κ.Θ.Σ. όπου οι Π.Α προβλέπονται από την Α. 11

12 Η έρευνα σε επίπεδο μετα-ανάλυσης {2} Η υποστήριξη ομοτίμων επέδειξε στατιστικώς σημαντική συσχέτιση με την CDSE, στοιχείο που επιβεβαιώνεται από το πλαίσιο της Κ.Θ.Σ. (SCCT) όπου η υποστήριξη ομοτίμων υπάγεται στις «Περιβαλλοντικές Επιρροές Σταδιοδρομίας» και επηρεάζει έμμεσα την αυτοαποτελεσματικότητα. Ο μεγαλύτερος βαθμός συσχέτισης βρέθηκε μεταξύ της CDSE και των μεταβλητών αυτοαντίληψης: αυτοεκτίμηση και επαγγελματική ταυτότητα. Σύμφωνα με τους ερευνητές, το μοντέλο της SCCT δεν αναφέρεται στην επίδραση της αυτοαντίληψης στην αυτοαποτελεσματικότητα στο πλαίσιο του μοντέλου της επαγγελματικής επιλογής. Το εύρημα αυτό, ίσως υποδεικνύει ότι η αυτοαποτελεσματικότητα είναι σημαντικός παράγοντας για την αυτοαντίληψη τόσο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο της ανάπτυξης του ατόμου όσο και για τη διαμόρφωση της επαγγελματικής του ταυτότητας. 12

13 Η έρευνα σε επίπεδο μετα-ανάλυσης {3} η CDSE παρουσίασε έντονα αρνητική συνάφεια με την επαγγελματική αναποφασιστικότητα, στοιχείο που επιβεβαιώνει πλήθος προηγούμενων ερευνών οι οποίες αναδεικνύουν αρνητική συσχέτιση της αυτοαποτελεσματικότητας στη λήψη επαγγελματικής απόφασης (CDSE) με την επαγγελματική αναποφασιστικότητα. Ωστόσο, αποκλείστηκαν έρευνες που χρησιμοποιούσαν άλλες κλίμακες μέτρησης της αυτοαποτελεσματικότητας, οι οποίες μετράνε και άλλες πτυχές της αυτοαποτελεσματικότητας που συνδέονται με διαφορετικές πτυχές της επαγγελματικής συμπεριφοράς. Συνεπώς, τα ευρήματα της μελέτης πιθανόν να μην είναι εφαρμόσιμα για διαφορετικές κλίμακες μέτρησης της αυτοαποτελεσματικότητας. οι ερευνητές συμπεριέλαβαν μόνο δημοσιευμένες έρευνες δεν μελετάται η σχέση μεταξύ των γνωστικών μηχανισμών προσδοκίες αποτελέσματος και στόχοι. 13

14 Η έρευνα σε επίπεδο μετα-ανάλυσης {4} η παρούσα μετα-ανάλυση δεν διερευνά όλα τα πεδία του κοινωνικογνωστικού μοντέλου επαγγελματικής επιλογής, όπως είναι οι ενέργειες εισόδου (choice actions) καθώς, δεν υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία ως προς τη διερεύνηση της «επαγγελματικής συμπεριφοράς» ( Performances Domains and Attainments ) που διαμορφώνεται μέσα από τα ατομικά χαρακτηριστικά, τους περιβαλλοντικούς παράγοντες, τις εμπειρίες μάθησης, την αυτοαποτελεσματικότητα, τις προσδοκίες αποτελέσματος τα ενδιαφέροντα και τη στοχοθέτηση. θα μπορούσε να διεξαχθεί μία νέα μελέτη μετα-ανάλυσης η οποία θα είχε ως ερευνητικό στόχο άλλο τύπο αυτοαποτελεσματικότητας που σχετίζεται με διαφορετικές πτυχές της επαγγελματικής συμπεριφοράς 14

15 Το μοντέλο της ικανοποίησης Οι Lent και Brown s (2006), επέκτειναν το πλαίσιο της Κ.Θ.Σ. (SCCT) στην εργασιακή ικανοποίηση προτείνοντας ότι οι συναισθηματικές καταστάσεις και εμπειρίες είναι ένας σημαντικός τύπος προσωπικών χαρακτηριστικών (εισροών) οι οποίες επιδρούν άμεσα στην αυτοαποτελεσματικότητα και έμμεσα στις επαγγελματικές προσδοκίες αποτελέσματος. Η μελέτη αυτή επεκτείνεται στο πλαίσιο της Κ.Θ.Σ. για να ενσωματώσει την έννοια της συναισθηματικής δέσμευσης στο ακαδημαϊκό μάθημα. Η συναισθηματική δέσμευση στο ακαδημαϊκό μάθημα εμπλέκει συναισθήματα υπερηφάνειας, ενθουσιασμού, και ισχυρής ταύτισης με το θέμα των σπουδών, το οποίο είναι σε συνέπεια με την συναισθηματική κατάσταση (ως στοιχείο προσωπικών εισροών) που περιεγράφηκε στο μοντέλο της εργασιακής ικανοποίησης (Conklin, Dahling & Garcia, Γεωργαντά, 2015). 15

16 16

17 17

18 Αντιλήψεις ταιριάσματος με το Ακαδημαϊκό Αντικείμενο Αυτοαποτελεσμα τικότητα Λήψης Επαγγελματικής Απόφασης Συναισθηματική Δέσμευση Ακαδημαϊκού Αντικειμένου Προσδοκίες Αποτελέσματος (Επαγγελματική Ικανοποίηση και Επίδοση) 18

19 Το μοντέλο της συναισθηματικής δέσμευσης Οι μαθητές που έχουν συναισθηματική ταύτιση με το μάθημα είναι πιθανότερο να εκτιμούν θετικά τις εμπειρίες, νιώθουν άνετα θέτοντας στόχους για την συνέχεια των σπουδών τους και φτιάχνουν σχέδια για την μελλοντική πορεία της σταδιοδρομίας τους τους στο συγκεκριμένο θέμα, που είναι οι βασικές συνιστώσες (παράγοντες της CDSE). η συναισθηματική ακαδημαϊκή δέσμευση συσχετίζεται θετικά με την CDSE και είναι έμμεσα συνδεδεμένη με τις θετικές προσδοκίες αποτελέσματος, ενώ η CDSE είναι σημαντικός διαμεσολαβητικός παράγοντας μεταξύ των αντιλήψεων για το ακαδημαϊκό μάθημα και τις επαγγελματικές προσδοκίες των μαθητών. Το παραπάνω σχήμα σχέσεων είναι σύμφωνο με το θεωρικό μοντέλο ικανοποίησης των Lent και Brown (2006) στο πλαίσιο της Κ.Θ.Σ. (SCCT) 19

20 Από πρακτικής άποψης Οι επαγγελματικοί σύμβουλοι θα πρέπει να βοηθήσουν τους μαθητές να νιώθουν ενθουσιασμό στην απόκτηση ξεχωριστών εμπειριών μέσω των ακαδημαϊκών μαθημάτων, αλλά και να διερευνούν επαγγελματικές επιλογές που αξιολογούν ως ευχάριστες και θα ένιωθαν τιμή- υπερηφάνεια αν θα τις ασκούσαν. Ακόμη, να ενισχύουν τις ορθές θετικές πεποιθήσεις με σκοπό την αύξηση της αυτοαποτελεσματικότητας στη λήψη επαγγελματικών αποφάσεων. Η ανατροφοδότηση των συμβούλων μπορεί να είναι πολύ σημαντική, όταν τα άτομα έχουν συναισθηματικά δεσμευτεί σε ένα αντικείμενο στο οποίο θεωρούν πως δεν έχουν τα απαραίτητα προσόντα για να το ασκήσουν με επιτυχία 20

21 Το μοντέλο αυτοδιαχείρισης της σταδιοδρομίας [1] εισάγεται η έννοια αυτοαποτελεσματικότητα διαδικασίας; η πεποίθηση του ατόμου για την ικανότητα διαχείρισης συγκεκριμένων εργασιών που είναι απαραίτητες για την προετοιμασία της σταδιοδρομίας, την είσοδο, προσαρμογή και αλλαγή μέσα σε ποικίλες επαγγελματικές διαδρομές (αυτοαποτελεσματικότητα στη λήψη επαγγελματικής απόφαση, χρήση στρατηγικών αναζήτησης εργασίας, διαχείριση πολλαπλών ρόλων εργασίας / ζωής και συγκρούσεων) Η αυτο-αποτελεσματικότητα και οι προσδοκίες αποτελέσματος εκλαμβάνονται ως προώθηση των προσαρμοστικών επαγγελματικών συμπεριφορών σταδιοδρομίας συμπεριφορές που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν για να βοηθήσουν τη διαχείριση της επαγγελματικής τους ανάπτυξης τόσο κάτω από κανονικές όσο και στρεσσογόνες συνθήκες (προληπτικά ή ως αντιμετώπιση). 21

22 Προσαρμοστικές συμπεριφορές Δεξιότητες σταδιοδρομίας: σχεδιασμός, συλλογή πληροφοριών, λήψη αποφάσεων, στοχοθέτηση, εξεύρεση εργασίας, διεκδικητικότητα, προετοιμασία για την αλλαγή, διαπραγμάτευση για μεταβάσεις Ικανότητες και μετα-δεξιότητες Δεξιότητες αυτο-ρύθμισης σχετίζονται με την έννοια της προσαρμοστικότητας στη σταδιοδρομία του Savickas ( )- θετική λειτουργία και προσαρμοστικότητα στην αλλαγή, υποστηρικτικό δίκτυο στήριξης Οι περίοδοι ζωής της θεωρίας του Super και οι ρόλοι ζωής διακρίνονται από προσαρμοστικές επαγγελματικές συμπεριφορές σταδιοδρομίας. Οι προσαρμοστικές συμπεριφορές ενεργοποιούνται και διατηρούνται όταν οι άνθρωποι έχουν θετικές προσδοκίες αυτοαποτελεσματικότητας και αποτελέσματος και στόχους σχετικούς με αυτές τις συμπεριφορές. 22

23 Το μοντέλο αυτοδιαχείρισης της σταδιοδρομίας [2] Η αυτο-αποτελεσματικότητα διαδικασίας θεωρείται ότι έχει άμεση σχέση με τα αποτελέσματα ή επιτεύγματα εξαιτίας του ρόλου της να βοηθά τους ανθρώπους να οργανώσουν τις δράσεις τους και να παραμένουν όταν αντιμετωπίζουν προκλήσεις. η υποστήριξη από το ευρύτερο πλαίσιο και τα εμπόδια μπορεί να προωθήσει τους στόχους και τις ενέργειες άμεσα ή να τους μετριάσει. η υποστήριξη από το ευρύτερο πλαίσιο και τα εμπόδια μπορεί να συνδέονται έμμεσα με τους στόχους μέσω της σύνδεσής τους με την αυτο-αποτελεσματικότητα και τις προσδοκίες αποτελέσματος. επιρροές του πλαισίου μπορεί να επηρεάζουν άμεσα τα αποτελέσματα των προσαρμοστικών επαγγελματικών συμπεριφορών και να μετριάζουν τις σχέσεις δράσης-αποτελέσματος μεταβλητές προσωπικότητας μπορεί να διευκολύνουν τη χρήση των προσαρμοστικών επαγγελματικών συμπεριφορών. τα εκπαιδευτικά ή επαγγελματικά ενδιαφέροντα παραλείπονται από το μοντέλο αυτο-διαχείρισης 23

24 Το μοντέλο αυτοδιαχείρισης της σταδιοδρομίας [3] το μοντέλο αυτο-διαχείρισης εστιάζεται στο άτομο και τις μεταβλητές του ευρύτερου περιβάλλοντος που επιτρέπουν στους ανθρώπους να συμμετάσχουν στην αλλαγή σταδιοδρομίας ενώ, το μοντέλο επιλογής μπορούν να χρησιμοποιείται για να προβλέψει τις ειδικές μορφές των δραστηριοτήτων που τα άτομα θα βρίσκουν ελκυστικές Οι ικανότητες είναι επίσης πιθανό να παίζουν σημαντικό ρόλο στην επίδοση της προσαρμοστικής επαγγελματικής συμπεριφορές, καθώς προσδιορίζουν πόσο καλά οι άνθρωποι ενεργοποιούν ορισμένες συμπεριφορές και την πιθανότητα οι προσπάθειές τους να είναι επιτυχείς Έτσι, η ποιότητα των επιδόσεων είναι πιθανό να εξαρτάται από την την αυτό-αποτελεσματικότητα (που βοηθά τους ανθρώπους να αναπτύξουν τις ικανότητές τους) 24

25 Το μοντέλο αυτοδιαχείρισης της σταδιοδρομίας [4] οι παράγοντες διαμόρφωσης της αυτοαποτελεσματικότητας διαμεσολαβούν στην εργασιακή συμπεριφορά. η αυτο-αποτελεσματικότητα θεωρείται ότι επηρεάζει τις προσδοκίες του αποτελέσματος επειδή οι άνθρωποι αναμένουν συχνά πιο θετικά αποτελέσματα όταν βλέπουν τους εαυτούς τους ως ικανούς. τα αποτελέσματα που ακολουθούν την ενεργοποίηση των προσαρμοστικών επαγγελματικών συμπεριφορών (π.χ. οι αντιλαμβανόμενες επιτυχίες ή αποτυχίες) σχηματίζουν ένα παραθυράκι ανατροφοδότησης προς τις μαθησιακές εμπειρίες. βοηθούν το άτομο να σταθεροποιήσει ή να αναθεωρήσει τις προσδοκίες αυτο-αποτελεσματικότητας και αποτελέσματος, επειδή προσφέρουν συνεχή πληροφόρησησ σχετικά με τις δυνατότητες του καθενός και τα πιθανά αποτελέσματα των ενεργειών του. 25

26 26

27 Εφαρμογή 1 η. Διερεύνηση σταδιοδρομίας & σχεδιασμός 27

28 Η απόφαση να εμπλακεί το άτομο σε συμπεριφορές διερεύνησης και λήψης απόφασης είναι πιο πιθανές όταν οι άνθρωποι (α) διαθέτουν ευνοϊκές πεποιθήσεις σχετικά με τις δεξιότητές τους διερεύνησης και λήψης απόφασης, (β) αναμένουν θετικά αποτελέσματα που προκύπτουν από τέτοιες προσπάθειες (η διερεύνηση επαγγελματικών επιλογών θα τους βοηθήσει να οδηγηθούν σε ικανοποιητική επιλογή), (γ) καθορίζουν σαφείς, συγκεκριμένους στόχους να εμπλακούν σε αυτές τις συμπεριφορές, (δ) διαθέτουν κατάλληλα υποστηρικτικά και ελάχιστα εμπόδια (ε) διαθέτουν ευνοϊκά επίπεδα ορισμένων συγκεκριμένων τάσεων της προσωπικότητας (Brown & Hirschi, 2013 ). 28

29 Εφαρμογή 2 η. Αναζήτηση εργασίας 29

30 Εφαρμογή 2 η. Αναζήτηση εργασίας το χρονικό διάστημα και ο βαθμός της προσπάθειας στην αναζήτηση εργασίας, καθώς και ο βαθμός επιμονής στην αντιμετώπιση απογοητευτικών αποτελεσμάτων, ίσως να εξαρτάται από: την αυτο-αποτελεσματικότητα σε ό, τι αφορά την αναζήτηση εργασίας και την αυτο-παρουσίαση των δεξιοτήτων, τις προσδοκίες αποτελέσματος όσον αφορά τη διαδικασίας αναζήτησης εργασίας τους στόχους το κοινωνικό δίκτυο στήριξης και την έκθεση σε εμπόδια τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας 30

31 Στην επαγγελματική συμβουλευτική οι σύμβουλοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν το μοντέλο για τον εντοπισμό δεξιοτήτων αυτο διαχείρισης οι τέσσερις πηγές αποτελεσματικότητας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αντλήσουν στοιχεία παρέμβασης. οι μεταβλητές προσωπικότητας μπορεί να προσεγγιστούν είτε από τη συμπεριφοριστική είτε από τη γνωστικο - συναισθηματική προσέγγιση άλλες μεταβλητές του μοντέλου μπορούν επίσης να τονιστούν ως δυνητικοί στόχοι παρέμβασης, ανάλογα με το ρόλο που ο σύμβουλος κρίνει ότι παίζουν στις δυσκολίες του πελάτη. 31

32 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Καλίρης, Α. (2012). Πεποιθήσεις γενικευμένης αυτοαποτελεσματικότητας, αυτοαποτελεσματικότητας στην άσκηση επαγγελματικής συμβουλευτικής και δεξιότητες επαγγελματικής συμβουλευτικής στελεχών ανθρώπινων πόρων και συμβούλων σε επιχειρήσεις και συμβουλευτικές εταιρείες του Ν. Αττικής. Διπλωματική Εργασία. ΠΜΣ «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός», Τμήμα Φ.Π.Ψ., Πανεπιστήμιο Αθηνών La Gro, N. (2008). Social Cognitive Approaches. Centre for Training in Career Guidance, School of Psychology, University of East London. Betz, N. E., & Hackett, G. (1981). The Relationship of Career-Related Self- Efficacy Expectations to Perceived Career Options in College Women and Men. Journal of Counseling Psychology, 28, 5, Albert, K. A., & Luzzo, D. A. (1999). The role of perceived barriers in career development: A social cognitive perspective. Journal of Counseling and Development, 77, 4, Betz, N. (2004). Contributions of self-efficacy theory to career counselling: a personal perspective. The Career Development Quarterly, 52, 4, Ryan, N. E., Solberg, V. S. & Brown, S. D. (1996). Family dysfunction, parental attachment and career search self-efficacy among community college students. Journal of Counseling Psychology, 43, 1,

33 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Lent, R. W., & Brown, S. D., (2006). Integrating person and situation perspectives on work satisfaction: A social-cognitive view. Journal of Vocational Behavior, 69, doi: /j.jvb Lent, R. W., Brown, S. D., & Hackett, G. (1994). Toward a unifying social cognitive theory of career and academic interest, choice, and performance. Journal of Vocational Behavior, 45, doi: /jvbe Κατσίκης Δ. & Συγκολλίτου Ε. (2013), Η κοινωνικογνωστική θεωρία ενδιαφερόντων και στόχων επιλογής κατά Ηolland σε Έλληνες μαθητές μέσης εφηβικής ηλικίας,. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη Κουμουνδούρου, Γ. Α. (2000). Αντιλήψεις αυτό-αποτελεσματικότητας, επαγγελματικά ενδιαφέροντα και επαγγελματικές προτιμήσεις μαθητών Λυκείου. (Αδημοσίευτη Διπλωματική Εργασία). Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα. Γεωργαντά, X. (2014) Κεντρικοί μηχανισμοί αυτο-αξιολόγησης σε σχέση με την διαδικασία λήψης απόφασης. Βαθμός Σύμπτωσης και Επαγγελματική Ταυτότητα (αδημοσίευτη διπλωματική εργασία). Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε, Αθήνα 33