ΟΜΗΣ Ο ΑΣΤΙΚ ΝΕΣ ΔΟ Σ ΕΡΕΥΝ ΚΟ ΠΕΡ ΡΙΒΑΛΛ ΥΜΕΝΙΤ ΤΣΑΣ

Transcript

1 ΙΝΣΤΙ ΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ & ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΙΚΩΝ ΕΡ ΡΕΥΝΩΝ (Ι.Γ Γ.Μ.Ε.) Ν.Π.Ι.Δ. ΕΠΟΠΤΕΥΟΜ Ε ΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ Ο ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ Ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟ ΟΝΤΟΣ ΚΑΙ Ε ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Ν. 272/76 κα αι ΚΥΑ ΦΕΚ 1247/Β Β/ ) Σπ. Λούη 1, Ολυμπιακό Χωριό, Αχαρν ναί Τ.Κ , Τηλ , Fax x ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ Σ ΓΕΩΛΟΓ ΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΧΑΡ ΡΤΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ ΣΕΙΣΜΙΚΕΣ Σ ΕΡΕΥΝ ΝΕΣ ΔΟ ΟΜΗΣ Ο ΑΣΤΙΚ ΚΟ ΠΕΡ ΡΙΒΑΛΛ ΛΟΝ ΣΤΟ ΗΓΟΥ ΥΜΕΝΙΤ ΤΣΑΣ από Δρ. Βασ σίλειο Καρ ραστάθη, Διευθυντή Δ Ερευνών Ε Γεωδυν ναμικό Ιν νστιτούτο Εθνικό ό Αστεροσ σκοπείο Α Αθηνών Seismic refra action method -5.0 P-wave velocity Depth (m) (m/sec) Distance (m) Έργο : ΟΓΙΚΗ ΠΟΛΥ ΓΕΩΛΟ ΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΕ Σ ΣΤΡΑΤΗΓΙ ΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕ ΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ Σ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΛΟ ΟΓΕΣ ΑΝΑΠΤ ΤΥΞΙΑΚΩΝ, ΠΕΡΙΒ ΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩ ΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛ ΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Υπεύθυνος: Γαλανάκης Δ., Δρ. Γε εωλόγος Υποέργο : ΓΕΩΛΟΓΙΚ ΚΗ, ΓΕΩΘΕΜΑ ΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑ ΑΦΗΣΗ ΜΕΓΑ ΑΛΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ Σ (1:5.000) ΠΕΡΙΟΧΗΣ Σ ΗΓΟΥΜΕΝΙΙΤΣΑΣ (ΑΣΤΗΓ) Υπεύθυνος: : Γεωργίου Χα αρ., Γεωλόγος M.Sc Κωδικός ΟΠ ΠΣ: ΕΘΝΙΚΟ Ο ΣΤΡΑΤΗ ΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙ ΙΟ ΑΝΑΦΟ ΟΡΑΣ Ε.Σ.Π.Α Α ΕΠΙΧΕΙΡΗ ΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡ ΡΑΜΜΑ ΑΝΤΑΓΩΝ ΝΙΣΤΙΚΟΤ ΤΗΤΑ & ΕΠΙΧΕΙ ΙΡΗΜΑΤΙΚ ΚΟΤΗΤΑ Αθήνα,, Φεβρουάρ ριος 2016

2

3 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (Ι.Γ.Μ.Ε.) Ν.Π.Ι.Δ. ΕΠΟΠΤΕΥΟΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (Ν. 272/76 και ΚΥΑ ΦΕΚ 1247/Β/ ) Σπ. Λούη 1, Ολυμπιακό Χωριό, Αχαρναί Τ.Κ , Τηλ , Fax Ε.Π.Α.Ε. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα & Επιχειρηματικότητα» 2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Το Ταμειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα & Επιχειρηματικότητα» (Ε.Π.Α.Ε.) συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Σ.Π.Α. - Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς ), στο πλαίσιο των παρεμβάσεων των Διαρθρωτικών Ταμείων για την κοινωνική και οικονομική συνοχή και στόχευε στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και του παραγωγικού συστήματος, με έμφαση στη διάσταση της καινοτομικότητας. Ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε με δράσεις που υποστήριζαν : την επιτάχυνση της μετάβασης στην οικονομία της γνώσης, την ανάπτυξη της υγιούς, αειφόρου και εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας, και την ενίσχυση της ελκυστικότητας της Ελλάδας ως τόπου ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας με σεβασμό στο περιβάλλον. Η Πράξη που περιγράφεται στην παρούσα έκθεση είχε ενταχθεί στο παραπάνω αναφερόμενο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα. Οι Πράξεις των Δράσεων αυτού του Προγράμματος συγχρηματοδοτήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (Ε.Τ.Π.Α.), το οποίο συμβάλλει στην άμβλυνση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από το Ελληνικό Δημόσιο. Δρ. Βασίλειος Καραστάθης (2015), «Σεισμικές έρευνες δομής στο αστικό περιβάλλον Ηγουμενίτσας» Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, ΕΣΠΑ /Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα»/Έργο ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΕ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΓΙΑ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ, ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Αθήνα, 99 σελ.

4

5 ΕΘΝΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΣΚΟΠΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΓΕΩΔΥΝΑΜΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΟΕΡΓΟ: ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ, ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ (1:5.000) ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Ν.ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ (ΑΣΤΗΓ) Σεισμικές έρευνες δομής σε αστικό περιβάλλον Τελική Έκθεση Αποτελέσματα των γεωσεισμικών ερευνών που πραγματοποιήθηκαν για την διερεύνηση ρηγμάτων και δομής. Αποτελέσματα των γεωσεισμικών ερευνών που πραγματοποιήθηκαν για την διερεύνηση των χαρακτηριστικών των εδαφικών σχηματισμών. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Δρ. Βασίλειος Καραστάθης Διευθυντής Ερευνών Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών Δεκέμβριος, 2015

6

7 Επιστημονική Ομάδα Έργου Δρ. Βασίλειος Καραστάθης, Διευθυντής Ερευνών Γεωφυσικής - Σεισμολογίας Γεωδυναμικό Ινστιτούτο, Λόφος Νυμφών, Θησείο, 11810, Αθήνα Τηλέφωνο: , Fax: Συνεργάτες (αλφαβητικά) Κοντάκος Κυριάκος, Ηλεκτρονικός Μηχανικός Τ.Ε. Λιακόπουλος Σπύρος M.Sc., Γεωλόγος-Σεισμολόγος Μουζακιώτης Ευάγγελος M.Sc., Γεωλόγος-Σεισμολόγος Σμπόρας Σωτήρης Ph.D, Γεωλόγος Σελίδα 3

8

9 Περιεχόμενα 1 Εκτελεσθείσες γεωσεισμικές έρευνες για την διερεύνηση δομής και για την μελέτη των τοπικών εδαφικών συνθηκών θεμελίωσης σε επιλεγμένες θέσεις στη πόλη (Μέρος Α και Β Τελικής Έκθεσης) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Γεωτεκτονικό-παλαιογεωγραφικό καθεστώς Λιθοστρωματογραφία Γεωδυναμικό και νεοτεκτονικό καθεστώς ΘΕΣΕΙΣ ΣΕΙΣΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Γεωσεισμικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν για την διερεύνηση της βαθύτερης δομής και πιθανών ρηγμάτων (ΜΕΡΟΣ Γ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ) Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΣΕΛΕΥΚΕΙΑΣ, ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Σεισμική έρευνα στη θέση ΚΚ Σεισμική έρευνα στη θέση ΜΜ Σεισμική έρευνα στη θέση LL Έρευνες για την διερεύνηση των χαρακτηριστικών των εδαφικών σχηματισμών των τοπικών εδαφικών συνθηκών θεμελίωσης (ΜΕΡΟΣ Β ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ) ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Θέση ΑΑ ΠΕΡΙΟΧΗ Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ - ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Σελίδα 5

10 3.2.1 Θέση BB ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΠΡΟΣ ΒΟΡΡΑ. ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ Θέση CC Θέση ΙΙ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΓΙΟΥ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ Θέση FF ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ ΠΡΟΣ ΔΥΣΜΑΣ (ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΛΑΙΩΝΑ ΝΟΤΙΩΣ ΓΡΑΙΚΟΧΩΡΙΟΥ) Θέση DD Θέση JJ ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΑΔΟΧΩΡΙΟΥ Θέση ΕΕ ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΟΡΕΙΑ ΤΟΥ ΔΑΣΥΛΛΙΟΥ ΤΟΥ ΕΝΕΤΙΚΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ Θέση ΗΗ ΝΕΕΣ ΕΡΓΑΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ Εκτίμηση σεισμικής επικινδυνότητας στις υπό μελέτη θέσεις ΣΕΙΣΜΙΚΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΡΗΓΜΑΤΟΣ ΠΕΤΟΥΣΙΟΥ ΣΕΙΣΜΙΚΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΡΗΓΜΑΤΟΣ ΣΟΥΛΙΟΥ ΣΕΙΣΜΙΚΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΡΗΓΜΑΤΟΣ ΘΥΑΜΙΔΟΣ ΣΕΙΣΜΙΚΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΡΗΓΜΑΤΟΣ ΠΑΞΩΝ Βιβλιογραφία Σελίδα 6

11 Σεισμικεές εέρευνες στην περιοχηέ Ηγουμενιίτσας 1 Εκτελεσθείσες γεωσεισμικές έρευνες για την διερεύνηση δομής και για την μελέτη των τοπικών εδαφικών συνθηκών θεμελίωσης σε επιλεγμένες θέσεις στη πόλη (Μέρος Α και Β Τελικής Έκθεσης) 1.1 Εισαγωγή Στα πλαίσια του ερευνητικού έργου ΓΕΩ.ΧΑΡΤ. Υποέργο 3 : «ΓΕΩΛΟΓΙΚΗ, ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ (1:5.000) ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑΣ Ν. ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ (ΑΣΤΗΓ)» του Ε.Κ.Β.Α.Α. (σήμερα ΙΓΜΕ) στα πλαίσια του ΕΣΠΑ , ανατέθηκε στο Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών η εκτέλεση προγράμματος σεισμικών ερευνών στην περιοχή της Ηγουμενίτσας. Οι έρευνες είχαν στόχο: α) την διερεύνηση γειτονικών ρηξιγενών ζωνών και του κατά πόσο η δομή της ιζηματογενούς λεκάνης της Νέας Σελεύκειας, Ηγουμενίτσας, μπορεί να συνδεθεί με τεκτονικά αίτια (όπως έδειξαν οι βαρυτικές έρευνες που προηγήθηκαν) και β) την μελέτη των τοπικών εδαφικών συνθηκών θεμελίωσης σε επιλεγμένες θέσεις στη πόλη. Σελίδα 7

12 1.2 Γεωλογία της περιοχής Γεωτεκτονικό-παλαιογεωγραφικό καθεστώς Η ευρύτερη περιοχή της Ηγουμενίτσας ανήκει γεωτεκτονικά στην Ιόνιο ζώνη των Εξωτερικών Ελληνίδων (Εικόνα 1). Η Ιόνιος ζώνη αποτέλεσε τμήμα της ηπειρωτικής πλατφόρμας της Απουλίας κατά το Τριαδικό, μετά την ταφρογένεση του Ανώτερου Λιθανθρακοφόρου Κατώτερου Τριαδικού που απέσχισε την Απουλία μικροπλάκα. Στο διάστημα αυτό (Τριαδικό), στην Ιόνιο ζώνη επικρατούσαν οι νηριτικές αποθέσεις ασβεστόλιθων και εβαποριτών (Εικόνα 2 και Εικόνα 3). Από το Μέσο Λιάσιο (Μέσο Ιουρασικό) και έπειτα, η Ιόνιος ζώνη αποτέλεσε μια λεκάνη πελαγικής ιζηματογένεσης μεταξύ των υβωμάτων Γαββρόβου-Τρίπολης και Παξών (Karakitsios, 1992) μέχρι την ανάδυσή της το Κάτω Μειόκαινο με τις διαδοχικές επωθήσεις των ζωνών από ανατολικά προς δυτικά, αφού προηγουμένως αποτέθηκε ο φλύσχης (Ολιγόκαινο, Karakitsios, 1992). Στο βόρειο τμήμα του ανατολικού περιθωρίου της Ιόνιας ζώνης, πάνω στους ασβεστόλιθους, είναι επωθημένο το κάλυμμα της Πίνδου, ενώ προς τα δυτικά η Ιόνια ζώνη επωθείται στη ζώνη Παξών (προ-απουλία ζώνη) η οποία μαζί με την Απουλία ζώνη δυτικότερα αποτελούν τμήμα της προχώρας των Εξωτερικών Ελληνίδων (Εικόνα 2). Σελίδα 8

13 Εικόνα 1: Απλοποιημένος γεωτεκτονικός χάρτης της δυτικής Ελλάδας (Karakitsios and Rigakis, 2007). Οι τομές (a), (b) και (c) παρουσιάζονται στο επόμενο σχήμα. Α: ζώνη Πελαγονικής, Β: οφιόλιθοι, C: Μεσοελληνική αύλακα, D: ζώνη Πίνδου, Ε: ζώνη Γαββρόβου-Τρίπολης, F: ζώνη Ιόνιου, G: Νεογενείς-Τεταρτογενείς αποθέσεις, H: ζώνη Προ-Απουλίας (Παξών). Σελίδα 9

14 Εικόνα 2: Γεωλογικές τομές της δυτικής Ελλάδας (από Karakitsios and Rigakis, 2007). Οι θέσεις τους επισημαίνονται στο προηγούμενο σχήμα. (a) Το προ-εβαποριτικό συμμετέχει στη παραμόρφωση του ιζηματογενούς καλύμματος, χωρίς την αποκόλληση του ιζηματογενούς καλύμματος από τους εβαπορίτες. (b) Η συμμετοχή του προ-εβαποριτικού υποβάθρου στη παραμόρφωση του ιζηματογενούς καλύμματος συνοδεύεται από μικρές αποκολλήσεις του ιζηματογενούς καλύμματος στο επίπεδο των εβαποριτών. (c) Το προ-εβαποριτικο υπόβαθρο δε συμμετέχει στη παραμόρφωση του ιζηματογενους καλύμματος. Μια μεγάλη αποκόλληση συμβαίνει στο επίπεδο των εβαποριτών. Το προ-εβαποριτικό υπόβαθρο βυθίζεται κάτω από τις πιο εσωτερικές ζώνες ώστε να υπόκειται τις παραμορφώσεις που οφείλονται στην ηπειρωτική υποβύθιση ανατολικά της Ιόνιου ζώνης Λιθοστρωματογραφία Η λιθοστρωματογραφική εξέλιξη της περιοχής σχετίζεται άμεσα με τον τεκτονισμό και το παλαιοπεριβάλλον που επικρατούσε κατά τη γεωτεκτονική εξέλιξή της. Έτσι, οι παλαιότεροι σχηματισμοί που συναντώνται είναι οι εβαπορίτες του Τριαδικού με τα ανθρακικά λατυποπαγή, εν συνεχεία μια ποικίλη σειρά ανθρακικών με μικρές εμφανίσεις αργιλικών σχιστόλιθων και πυριτόλιθων και τέλος ο φλύσχης (Εικόνα 3). Σελίδα 10

15 Εικόνα 3: Αντιπροσωπευτική λιθοστρωματογραφική στήλη της Ιόνιου ζώνης (Karakitsios, 1995, μεταφρασμένο από Μπακόπουλο, 2006). 1: Πηλίτες και ψαμμίτες, 2: πυριτικοί ασβεστόλιθοι με κλαστικό υλικό, 3: πελαγικοί ασβεστόλιθοι με κλαστικό υλικό, 4: πελαγικοί κερατολιθικοί ασβεστόλιθοι, 5: πυριτικοί ορίζοντες με πράσινες και κόκκινες αργίλους, 6: πελαγικοί ασβεστόλιθοι, μάργες και πυριτικοί αργιλίτες, 7: πελαγικοί ασβεστόλιθοι με πελαγικά ελαματοβράγχια (δίθυρα), 8: πελαγικοί, κόκκινοι, κονδυλώδεις ασβεστόλιθοι με αμμωνίτες, 9: μικριτικοί ασβεστόλιθοι με μικρούς αμμωνίτες και βραγχιόποδα, 10: πελαγικοί ασβεστόλιθοι, 11: ασβστόλιθοι πλατφόρμας, 12: πλακώδεις μελανοί ασβεστόλιθοι, 13: γύψοι και ορυκτό αλάτι, 14: δολομίτες, 15: λατυποπαγή, 16: πελαγικά ελασματοβράγχια (fillaments), 17: αμμωνίτες και 18: βραγχιόποδα. Σελίδα 11

16 Στη στενή περιοχή μελέτης και ειδικότερα πλησίον των θέσεων έρευνας, ο μόνος αλπικός σχηματισμός που συναντάται είναι οι τριαδικοί εβαπορίτες με τα ανθρακικά λατυποπαγή (Bornovas, 1960, Pomoni-Papaioannou and Tsaila-Monopolis, 1983, Karakitsios and Pomoni- Papaioannou, 1998). Τα ανθρακικά λατυποπαγή προέρχονται από τον έντονο τεκτονισμό μεταξύ των εβαποριτών και υπερκείμενων ασβεστόλιθων και δολομιτών τα οποία κατέρρευσαν και διαλύθηκαν στα ανώτερα τμήματα των εβαποριτών (Παν. Πάσχος, προσωπική επικοινωνία, Karakitsios and Pomoni-Papaioannou, 1998). Οι εβαπορίτες που εντοπίστηκαν με γεωτρήσεις αποτελούνται από εναλλαγές αλίτη, ανυδρίτη και δολομίτη (Pomoni-Papaioannou et al., 2004). Το πάχος της αρχικής εβαποριτικής σειράς θεωρείται ότι είναι μεγαλύτερο των 1000 m. παρά το γεγονός ότι στις περιοχές όπου τα Τριαδικά λατυποπαγή εμφανίζονται επιφανειακά λόγω διαπειρισμού (π.χ. γεωτρήσεις κοντά στις Φιλιάτες) το πάχος τους φτάνει μέχρι και τα 3500 m (IGRS-IFP, 1966, Μπακόπουλος, 2006). Στρωματογραφικές στήλες κοντά στη περιοχή φαίνονται στην Εικόνα 4. Από τα μετα-αλπικά πετρώματα συναντώνται (υπό κατασκευή χάρτης, γεωλογική ομάδα έργου ΓΕΩΧΑΡΤ ): Ερυθρές άργιλοι με πυριτολιθικές λατύπες: πρόκειται για παλιό ριπίδιο από ερυθρές αμμούχες αργίλους με πυριτολιθικές λατύπες και κατά θέσεις με ορίζοντες χονδρόκοκκων άμμων πυριτολιθικής σύστασης. Τοπικά όπου επικρατούν τα αργιλικά υλικά παρατηρούνται φλεβίδια πληρωμένα από γκρι άργιλο. Γενικώς είναι συμπαγής σχηματισμός με μεταβλητό πάχος από 2 έως 20 μέτρα. Στην περιοχή της Ν. Σελεύκειας έχει τη μεγαλύτερη εξάπλωση. Ο σχηματισμός αυτός αποτελεί το τέλος της σειράς των Πλειοπλειστοκαινικών ιζημάτων. Αλλουβιακές αποθέσεις: Προσχωματικά υλικά ποικίλης λιθολογίας αποτελούμενα από αργίλους, αμμοϊλύες, άμμους, χαλίκια, κροκάλες και λατύπες ποικίλου μεγέθους. Πρόκεινται για Τεταρτογενείς αποθέσεις. Αποθέσεις τεναγών: Μη συνεκτικά ιζήματα από μελανόχροες αργίλους, πηλούς και ιλυούχους άμμους. Είναι ιζήματα πλούσια σε οργανική ύλη, και απαντούν κυρίως σε καρστικά βυθίσματα Σελίδα 12

17 με πρόσκαιρες λίμνες (λιμνοβρόχια) καθώς και στην περιοχή δυτικά της Ν. Σελεύκειας μετά την κατασκευή των αποστραγγιστικών έργων. Πρόκεινται επίσης για Τεταρτογενείς αποθέσεις. Εικόνα 4: Στρωματογραφικές στήλες κοντά στη πόλη της Ηγουμενίτσας (Karakitsios, 1995). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι στήλες S και S (ένθετος χάρτης i ). SE: Σενώνιο, VL: Ασβεστόλιθοι Βίγλας (βάση: Βερριάσιο), UP: Ανώτεροι ορίζοντες Ποσειδωνιών (Ανώτερο Καλλόβιο Τιθώνιο), LF: Ασβεστόλιθοι με filaments (Βαγιώσιο Καλλόβιο), AR: Ammonitico Rosso (Τοάρσιο Ααλένιο), LP: Κατώτεροι ορίζοντες Ποσειδωνιών, LL: Ασβεστόλιθοι Λούρου, SL: Ασβεστόλιθοι Σινιών (πλευρικά αντίστοιχοι των ασβεστόλιθων Λούρου), PL: Ασβεστόλιθοι Παντοκράτορα (Κατώτερο Λιάσιο). Σελίδα 13

18 1.2.3 Γεωδυναμικό και νεοτεκτονικό καθεστώς Η ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου και του Ιόνιου Πελάγους χαρακτηρίζεται από συμπίεση γενικής διεύθυνσης ΑΒΑ-ΔΝΔ που οφείλεται στη σύγκρουση της μικροπλάκας της Απουλίας με εκείνη του Αιγαίου κατά την αλπική ορογένεση. Λόγω της συμπίεσης αυτής έχει δημιουργηθεί μια ζώνη επωθήσεων-πτυχώσεων (fault-and-thrust belt) κατά μήκος της εμπροσθοχώρας (Aubuin et al., 1970, Roure et al., 2004, Εικόνα 5). Σχηματικές τομές εγκάρσιες το στενό του Οτράντο προς τις νότιες ακτές της Αλβανίας (Argnani, 2013, Εικόνα 6) δείχνουν την έντονη παραμόρφωση που έχουν υποστεί οι Εξωτερικές Ελληνίδες (και Αλβανίδες) και η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα προς τα νότια (Poulos et al., 1999, Kokinou et al., 2005) για να συνδεθεί με το τόξο του Αιγαίου μέσω της ρηξιγενούς ζώνης οριζόντιας μετατόπισης της Κεφαλονιάς. Τεκτονικές δομές παρόμοιες με αυτή της Κεφαλονιάς φαίνεται πως επαναλαμβάνονται βορειότερα κατά μήκος των Ελληνικών και Αλβανικών ακτών κόβοντας εγκάρσια και κατά τόπους μετατοπίζοντας τη ζώνη επωθήσεων-πτυχώσεων. Αυτή που έχει ιδιαίτερη σημασία για τη πόλη της Ηγουμενίτσας λόγω της εγγύτητάς της είναι η ρηξιγενής ζώνη Πετουσίου (βάσεις δεδομένων σεισμικών πηγών «ΑΣΠΙΔΑ» και GreDaSS). Πρόκειται για μια παλαιότερη (αλπική) τεκτονική δομή μήκους περίπου 40 km η οποία όμως φαίνεται πως είναι και σήμερα ενεργή ως αριστερόστροφο ρήγμα οριζόντιας μετατόπισης (Boccaletti et al., 1997, Εικόνα 7). Το ρήγμα, σύμφωνα με τους Boccaletti κ.α. (1997), επηρεάζει σχηματισμούς του Βουρδιγάλιου και νεότερους, ενώ σε μια φυσική τομή εντοπίστηκαν και παλαιοσεισμικά γεγονότα που χρονολογήθηκαν περίπου στα χρόνια από σήμερα. Σελίδα 14

19 Εικόνα 5: Γεωμορφολογικός χάρτης της δυτικής Ελλάδος και Αλβανίας με τις βασικές τεκτονοστρωματογραφικές δομές (Zelilidis et al., 2003). Σύμφωνα με τους συγγραφείς, δεν υπάρχει συμφωνία για την ακριβή θέση της επώθησης της Ιόνιου στον ελληνικό χώρο. Σελίδα 15

20 Εικόνα 6: Σχηματικές τομές, χωρίς κατακόρυφη διόγκωση, βορειότερα της περιοχής ενδιαφέροντος που προέρχονται από δεδομένα πεδίου και σεισμικά προφίλ (Argnani, 2013). Στη νότια τομή (b) το μέτωπο των επωθήσεων επηρεάζει τη μεσοζωική ακολουθία της ανθρακικής πλατφόρμας. Εικόνα 7: Απλοποιημένος τεκτονικός χάρτης της ρηξιγενούς ζώνης Πετουσίου (Boccaletti et al., 1997). 1: Ανθρακικό κάλυμμα (Λιάσιο Ηώκαινο), 2: Φλύσχης (Ανώτερο Ηώκαινο Βουρδιγάλιο), 3: Αλλουβιακές αποθέσεις και κορήματα (Τεταρτογενές). Από τα πιθανά ενεργά ανάστροφα ρήγματα της μεγάλης αυτής συμπιεστικής ζώνης, αυτά που ενδιαφέρουν την περιοχή της Ηγουμενίτσας είναι (βάσεις δεδομένων σεισμικών πηγών «ΑΣΠΙΔΑ» και GreDaSS): Σελίδα 16

21 Το ρήγμα «Θύαμις» (Thyamis thrust, Εικόνα 8) και το ρήγμα «Σούλι» (Souli thrust, Εικόνα 8) αποτελούν δύο ρηξιγενή τμήματα της μεγαλύτερης δομής που, κατά τους Zelilidis κ.α. (2003), αποκαλείται Middle Ionian Thrust (Εικόνα 5). Η επώθηση αυτή είναι κατάλληλα προσανατολισμένη στο σύγχρονο πεδίο τάσεων ώστε να θεωρηθεί πιθανώς ενεργή τεκτονική δομή. Εικόνα 8: Τα (πιθανώς) ενεργά ρήγματα στην ευρύτερη περιοχή της Ηγουμενίτσας, όπως έχουν μοντελοποιηθεί στη γεωβάση «ΑΣΠΙΔΑ», τροποποιημένα από τη βάση δεδομένων GreDaSS. Οι κίτρινοι κύκλοι αντιπροσωπεύουν τους ιστορικούς σεισμούς (550 π.χ. 1964) από τον κατάλογο των Papazachos κ.α. (2000, 2010), όπου οι μικροί αντιστοιχούν σε μεγέθη 6.0 Μ > 6.5 και μεγαλύτεροι σε μεγέθη Μ 6.5. Οι ίδιες κατηγορίες μεγεθών επιλέχθηκαν για τον ενόργανο κατάλογο ( ) του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου (Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών) με πράσινο χρώμα, αλλά στη περιοχή αυτή δε συναντώνται σεισμικά γεγονότα με Μ 6.0. Σελίδα 17

22 Το ρήγμα «Παξοί» (Paxoi thrust, Εικόνα 8 και Εικόνα 15) είναι μια μεγάλη επωθητική δομή που αντιπροσωπεύει το σύγχρονο μέτωπο σύγκρουσης μεταξύ των μικροπλακών Απουλίας και Αιγαίου (GreDaSS) στη περιοχή μεταξύ Κέρκυρας και Λευκάδας. Το ρήγμα αυτό επηρεάζει ξεκάθαρα τη μορφολογία του θαλάσσιου πυθμένα σχηματίζοντας ένα έντονο τεκτονικό πρανές το οποίο προς τα νότια αλλοιώνεται για να ενωθεί με το τεκτονικό πρανές της ρηξιγενούς ζώνης της Κεφαλονιάς (GreDaSS). Υποθαλάσσια σεισμικά προφίλ που πραγματοποιήθηκαν από τους Poulos κ.α. (1999) δείχνουν συμπιεστικές δομές που επηρεάζουν τόσο τη μορφολογία του πυθμένα όσο και τις τουρβιδιτικές ακολουθίες που έχουν αποτεθεί σ αυτόν. Οι μηχανισμοί γένεσης που παρήχθησαν από μικροσεισμικές έρευνες (King et al., 1983, Hatzfeld et al., 1995, Tselentis et al., 2006) αποτυπώνουν καθαρά τον ανάστροφο κινηματικό χαρακτήρα του ρήγματος. Αν και υπάρχουν ιστορικά αναφερμένοι ισχυροί σεισμοί στην περιοχή, δύσκολα θα μπορούσαν να συσχετισθούν με βεβαιότητα με τη δομή αυτή, παρόλο που το δυναμικό του ρήγματος φτάνει το μέγεθος Μ = 7.0 (GreDaSS, μετά την εφαρμογή των εμπειρικών σχέσεων των Wells & Coppersmith, 1994). Παρόλο που δεν υπάρχει ενόργανα καταγεγραμμένος ισχυρός σεισμός στη περιοχή, μικροσεισμικές μελέτες με υπολογισμένους μηχανισμούς γένεσης δείχνουν την ύπαρξη ανάστροφων ρηγμάτων με γενική παράταξη ΒΒΔ-ΝΝΑ (Εικόνα 9, King et al., 1983, Hatzfeld et al., 1995, Louvari et al., 2001, Tselentis et al., 2006). Στον ιστορικό κατάλογο σεισμών των Papazachos κ.α. (2000, 2010) εμφανίζονται αρκετά σεισμικά γεγονότα στην ευρύτερη περιοχή με μεγέθη μεγαλύτερα του 6.0. Ωστόσο, λόγω του μεγάλου σφάλματος που περιέχεται στη θέση του επικέντρου δεν είναι δυνατόν να συσχετισθεί κάποιο σεισμικό γεγονός με οποιοδήποτε συγκεκριμένο ρήγμα της περιοχής. Σελίδα 18

23 Εικόνα 9: Επάνω αριστερά: Μηχανισμοί γένεσης υπολογισμένοι από τους Hatzfeld κ.α. (1995) για μια χρονική περίοδο 7 εβδομάδων το καλοκαίρι του Επάνω δεξιά: Μηχανισμοί γένεσης υπολογισμένοι για σεισμικά γεγονότα μεγέθους M 5.0 από τους Louvari κ.α. (2001). Κάτω: Μηχανισμοί γένεσης που υπολογίστηκαν κατά τη διάρκεια ενός έτους (Αύγουστος 1998 Ιούλιος 1999) από τους Tselentis κ.α. (2006). Σελίδα 19

24 1.3 Θέσεις σεισμικών ερευνών Όπως φαίνεται από το προηγούμενο υποκεφάλαιο, δεν έχουν χαρτογραφηθεί σημαντικά σεισμικά ρήγματα εντός της περιοχής μελέτης. Ωστόσο, την 6 Νοεμβρίου 1979, μια δόνηση μεγέθους Μ L 5.1 (ΓΕ.ΙΝ) και η ακολουθία της επέφεραν σοβαρές βλάβες στο δομημένο περιβάλλον της πόλης. Ο επικεντρικός προσδιορισμός, την εποχή του 1979, δεν είχε σε καμία περίπτωση την ακρίβεια που απαιτείτο ώστε να γίνει συσχετισμός της σεισμικότητας με κάποιο ενεργό ρήγμα. Είναι όμως σαφές από τις βλάβες αλλά και από τις επιλύσεις της τότε εποχής ότι ενδεχομένως να ενεργοποιήθηκε κάποια μικρότερη δομή πολύ κοντά στη πόλη. Η Εικόνα 10 δίνει την σεισμικότητα του 1979 όπως προσδιορίστηκε από το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο. Η δόνηση αυτή ήταν η μοναδική που καταγράφηκε την περίοδο των ενόργανων μετρήσεων ( ) κοντά στην πόλη (Εικόνα 11). Η δόνηση του 1979 και ο ισχυρότερος μετασεισμός προσδιορίστηκαν και από την Αμερικανική Γεωλογική Εταιρία (USGS) (Εικόνα 12) Εικόνα 10. Αποτύπωση της ακολουθίας από Γεωδυναμικό Ινστιτούτο με τα τότε μέσα (περιορισμένη ακρίβεια). Σελίδα 20

25 Εικόνα 11. Η δόνηση του 1979 ήταν η μοναδική ισχυρή (Μ>5) κοντά στη πόλη της Ηγουμενίτσας (περίοδος ). M5.1 Nov M5.4 Nov Εικόνα 12. Ενόργανη περίοδος Μ>5 (κατάλογος USGS). Σελίδα 21

26 Τα στοιχεία δείχνουν ότι δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα κάποιας μικρής ρηξιγενούς ζώνης, η οποία παρόλο που θα έχει μικρές διαστάσεις, η εγγύτητά της στη πόλη μπορεί να δημιουργήσει ιδιαίτερα προβλήματα. Με δεδομένα τα αποτελέσματα της βαρυτικής έρευνας που διεξήχθη από την γεωφυσική ομάδα του ΙΓΜΕ, η οποία εντόπισε ρήγματα εντός της λεκάνης της Νέας Σελεύκειας, Ηγουμενίτσας, αποφασίστηκε να διερευνηθεί η περιοχή της λεκάνης με τρεις σεισμικές έρευνες συνολικού μήκους της τάξης των 1500 μέτρων (Θέσεις ΚΚ, LL, MM, Εικόνα 13). Στις συμβατικές προδιαγραφές του προγράμματος προβλέπονταν 1000 μέτρα τέτοιων γραμμών, ωστόσο για να καλυφθεί η λεκάνη πλήρως αυξήθηκε το συνολικό μήκος των γραμμών. Εικόνα 13. Οι θέσεις σεισμικής έρευνας για την διερεύνηση της δομής της λεκάνης της Ηγουμενίτσας στην περιοχή της Νέας Σελεύκειας. Η επιλογή των θέσεων μελέτης τοπικών εδαφικών συνθηκών θεμελίωσης αποσκοπούσε κυρίως σε ένα στοχευμένο προσδιορισμό της σεισμικής επικινδυνότητας σε νευραλγικές θέσεις της πόλης, που θα έπρεπε να προστατευθούν από καίριο πλήγμα σε μελλοντική ισχυρή σεισμική δόνηση. Παράλληλα, έγινε προσπάθεια να γίνουν έρευνες σε διάφορα σημεία της πόλης, ώστε Σελίδα 22

27 να αποκτηθεί μια γενικότερη εικόνα ως προς τη σεισμική επικινδυνότητα και την απόκριση των εδαφών της πόλης στους σεισμούς μιας και δεν έχει διεξαχθεί μέχρι σήμερα μικροζωνική μελέτη στην πόλη. Δεδομένης της απουσίας μικροζωνικών ερευνών, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η διερεύνηση των περιοχών που θα επεκταθεί οικιστικά η πόλη. Ως προς την επιλογή των νευραλγικών θέσεων της πόλης, αυτές αφορούν κυρίως νοσοκομεία, κέντρα ελέγχου κρίσης, σημεία μαζικής συνάθροισης του πληθυσμού (πχ. στάδια), μεγάλα εκπαιδευτικά κέντρα, συγκοινωνιακές υποδομές κλπ. Είναι θέσεις και κτήρια που πρέπει να εξασφαλιστούν όσο το δυνατόν περισσότερο σε ενδεχόμενο πολύ ισχυρού σεισμού, αφού σε αυτά θα βασιστεί η εφαρμογή οποιουδήποτε στρατηγικού σχεδίου αντιμετώπισης κρίσης σε περίπτωση ισχυρού σεισμού. Τα σημεία αυτά θα πρέπει να παραμείνουν προσβάσιμα και λειτουργικά. Η εκτιμώμενη εδαφική κίνηση σε έναν πιθανό ισχυρό σεισμό που μπορεί να προέλθει από μια γειτονική ρηξιγενή ζώνη θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο στάδιο για την εκτίμηση της τρωτότητας συγκεκριμένων κτηρίων της πόλης και των πιθανών βλαβών τους. Οι θέσεις που επελέγησαν προς μελέτη των τοπικών εδαφικών συνθηκών θεμελίωσης και αναφέρονται ακολούθως παρουσιάζονται στην Εικόνα 14. Για την κάθε θέση υπολογίστηκαν δυσδιάστατα προφίλ αποτύπωσης ταχύτητας διαμήκων κυμάτων (Vp), δυσδιάστατα προφίλ αποτύπωσης ταχύτητας εγκαρσίων (Vs) και μονοδιάστατες κατανομές ταχύτητας Vs με το βάθος. Οι θέσεις είναι: α) Κλειστό Γυμναστήριο Δήμου Ηγουμενίτσας. Σε άμεση εγγύτητα είναι τα κτήρια του Ι.Κ.Α. (Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων - Υγειονομικές Υπηρεσίες) καθώς και οι σχολικές εγκαταστάσεις του 2ου Λυκείου Ηγουμενίτσας. (Θέση ΑΑ ). β) Περιοχή Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ - Παράρτημα Ηγουμενίτσας. Στην περιοχή υπάρχουν, το Κέντρο Υγείας, η Πυροσβεστική Υπηρεσία Ηγουμενίτσας και το Αρχαιολογικό Μουσείο. Η ζώνη είναι πυκνοκατοικημένης δόμησης με ψηλά κτήρια. (Θέση ΒΒ ). γ) Περιοχή επέκτασης της οικιστικής δόμησης της πόλης της Ηγουμενίτσας προς Βορρά. Ευρύτερη περιοχή Δημοτικού Σταδίου. Είναι περιοχή στην οποία στο μέλλον θα επεκταθεί Σελίδα 23

28 οικιστικά η πόλη. Είναι σε άμεση γειτνίαση και έχει τις ίδιες εδαφικές συνθήκες με τις εγκαταστάσεις του 2ου Λυκείου, Τ.Ε.Ε. και Ι.Ε.Κ. Ηγουμενίτσας. Πραγματοποιήθηκαν σεισμικές έρευνες σε δύο θέσεις της περιοχής. (Θέσεις CC και ΙΙ ). δ) Περιοχή Αγίου Σπυρίδωνα. Στην περιοχή, εκτός του Ιερού Ναού του Αγ. Σπυρίδωνα, υπάρχουν σε άμεση γειτνίαση οι σχολικές εγκαταστάσεις του 1ου Δημοτικού και του 2ου Γυμνασίου Ηγουμενίτσας. (Θέση FF ). ε) Περιοχή επέκτασης της οικιστικής δόμησης της πόλης της Ηγουμενίτσας προς δυσμάς (περιοχή ελαιώνα νοτίως Γραικοχωρίου). Σήμερα στην περιοχή υπάρχουν μόνο μεμονωμένες αγροικίες. Πραγματοποιήθηκε έρευνα σε δύο θέσεις. (Θέσεις DD και JJ ). στ) Περιοχή Λαδοχωρίου (Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης για ΑΜΕΑ). Στην περιοχή είναι ο συγκοινωνιακός κόμβος της Εγνατίας Οδού. (Θέση ΕΕ ). ζ) Περιοχή Βόρεια του δασυλλίου του Ενετικού Κάστρου. Σε εγγύτητα είναι η Πλατεία, η Δημοτική αγορά και το 4ο Δημοτικό σχολείο Ηγουμενίτσας. (Θέση ΗΗ ). η) Νέες Εργατικές Κατοικίες. Είναι οικισμός που αναπτύχθηκε βόρεια της πόλης σε απόσταση 800 μέτρων από τα όρια της οικιστικής ζώνης. (Θέση GG ). Οι συντεταγμένες των θέσεων έρευνας παρουσιάζονται στον Πίνακας 1. Στην καθεμία από τις παραπάνω περιοχές υπολογίζονται συνθετικά επιταχυνσιογραφήματα για τα δυσμενέστερα σενάρια σεισμών, τα οποία μπορούν να προκύψουν από τα ενεργά ρήγματα της ευρύτερης περιοχής (Εικόνα 15). Τα επιταχυνσιογραφήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους μηχανικούς, με κατάλληλη μοντελοποίηση και λογισμικό, για τον έλεγχο της τρωτότητας των κτηρίων. Σελίδα 24

29 ΕΣΠΑ Εικόνα 14. Οι σεισμικές έρευνες για την διερεύνηση των εδαφών θεμελίωσης στο Βόρειο (άνω) και το Νότιο (κάτω) τμήμα της πόλης. Σελίδα 25

30 Εικόνα 15. Τα ρήγματα της ευρύτερης περιοχής όπως υπάρχουν στην βάση «ΑΣΠΙΔΑ» του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου. Σελίδα 26

31 Πίνακας 1. Συντεταγμένες των θέσεων των σεισμικών ερευνών. NAME LAT1 LON1 LAT2 LON2 ΑΑ' ΒΒ' CC' DD' EE' FF' GG' HH' II' JJ' KK' LL' MM' Δεδομένου ότι το αστικό περιβάλλον κυριαρχείται από τον θόρυβο της κυκλοφορίας οχημάτων αλλά και των λοιπών ανθρωπογενών δραστηριοτήτων, υπάρχει η ανάγκη δημιουργίας ισχυρού σήματος, το οποίο βεβαίως δεν θα μπορούσε να προέρχεται από εκρηκτικά αλλά μόνο από ωστικές μη καταστροφικές σεισμικές πηγές. Στις έρευνες, στην περιοχή της Ηγουμενίτσας, χρησιμοποιήθηκε η σεισμική πηγή του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, ένα επιταχυνόμενο πίπτον βάρος, συνολικού βάρους της τάξεως των 2 τόνων (Εικόνα 16). Επιπλέον, για την βελτίωση της ποιότητας του σήματος απεφεύχθη η αυτόματη κάθετη σώρευση κατά την διάρκεια της λήψης δεδομένων, όπου ο χρόνος εκκίνησης της καταγραφής μπορεί να έχει μικροαποκλίσεις. Οι καταγραφές διορθώθηκαν με τεχνικές πριν την κάθετη σώρευσή τους. Ο χρόνος εκκίνησης της καταγραφής επίσης διορθώθηκε με μεγάλη ακρίβεια. Τα γεώφωνα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν χαμηλόσυχνα (4.5 Hz) και ελέγχθηκαν λεπτομερώς πριν τη χρήση τους ως προς τη συχνότητά τους, την απόσβεση κλπ. Επίσης μετρήσεις ποιότητας έγιναν και στα καλώδια, συστήματα trigger κλπ. Οι σεισμογράφοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν 24-καναλικοί DAQlink (με μετατροπής A/D των 24bits μεγάλου δυναμικού εύρους (>118 db στα 2 msec δειγματοληψία). Σελίδα 27

32 Εικόνα 16. Η σεισμική πηγή AWD750 που χρησιμοποιήθηκε. Η επιμελημένη σώρευση των καταγραφών, το υψηλό δυναμικό εύρος των ψηφιοποιητών, η υψηλή ποιότητα των δεκτών και το ισχυρό ενεργειακό περιεχόμενο της σεισμικής πηγής εξασφάλισαν άριστη ποιότητα σήματος. Σελίδα 28

33 2 Γεωσεισμικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν για την διερεύνηση της βαθύτερης δομής και πιθανών ρηγμάτων (ΜΕΡΟΣ Γ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ) 2.1 Η περιοχή της λεκάνης της Νέας Σελεύκειας, Ηγουμενίτσας Στην περιοχή της λεκάνης της Νέας Σελεύκειας, Ηγουμενίτσας, η βαρυτική έρευνα, που διεξήχθη από το ΙΓΜΕ, εντόπισε ανωμαλίες που θα μπορούσαν να συσχετιστούν με την ύπαρξη σειράς παράλληλων ρηγμάτων με κατεύθυνση ΒΔ-ΝΑ. Δεδομένου ότι τα προτεινόμενα ρήγματα είχαν διεύθυνση προς την πόλη της Ηγουμενίτσας, αποφασίστηκε η περαιτέρω διερεύνηση της δομής της λεκάνης με την διενέργεια σεισμικών ερευνών. Οι σεισμικές γραμμές χαράχθηκαν με διεύθυνση ΒΑ-ΝΔ, ώστε να τμήσουν το δυνατόν κάθετα τα πιθανά ρήγματα (Εικόνα 17). Πιο συγκεκριμένα τα σεισμικά προφίλ ΚΚ και ΜΜ διενεργήθηκαν με στόχο τον εντοπισμό δομής που θα μπορούσε να συσχετιστεί με ενεργό τεκτονική ενώ το προφίλ LL πραγματοποιήθηκε για τη συσχέτιση των μετρήσεων της σεισμικής ταχύτητας με την αναγνώριση και την ταυτοποίηση της λιθολογίας Σεισμική έρευνα στη θέση ΚΚ Στη θέση ΚΚ (Εικόνα 13) πραγματοποιήθηκε σεισμική γραμμή με ανάπτυγμα γεωφώνων μήκους 705 μέτρων. Για την πραγματοποίηση της γραμμής χρησιμοποιήθηκαν δύο 24- καναλικοί σεισμογράφοι σε ασύρματη ζεύξη. Σελίδα 29

34 Πιθανά ρήγματα που ετέθησαν προς διερεύνηση μετά από την βαρυτική έρευνα που διενεργήθηκε από το ΙΓΜΕ. Εικόνα 17. Οι θέσεις των σεισμικών γραμμών ΜΜ και ΚΚ (α) επιλέγησαν για την μελέτη των πιθανών ρηγμάτων που προτάθηκαν από την βαρυτική έρευνα. Σελίδα 30

35 Το σήμα, όπως φαίνεται στην Εικόνα 18, ήταν απολύτως καθαρό ως προς την σήμανση των πρώτων αφίξεων ακόμα και σε αποστάσεις της τάξης των 700 μέτρων από τη σεισμική πηγή. Εικόνα 18. Αφιλτράριστη καταγραφή με κάθετη σώρευση 10 επαναλήψεων. Η ενέργεια της σεισμικής πηγής είναι επαρκής για αποστάσεις άνω των 710 μέτρων. Στα δρομοχρονικά δεδομένα της σεισμικής έρευνας έγινε επεξεργασία τομογραφίας διάθλασης και παρήχθη η σεισμική τομή της Εικόνα 19. Στη νότια πλευρά υπάρχει επικλινής πολύ συνεκτικός σχηματισμός με τιμές ταχύτητας περί τα 3.0 km/s που πιθανότατα πρόκειται για τριαδικά λατυποπαγή πετρώματα, που περιέχουν θραύσματα ασβεστολίθων και δολομιτών. Το κύριο υλικό πλήρωσης της λεκάνης είναι ο συνεκτικός σχηματισμός ερυθρών αργίλων με πυριτολιθικές λατύπες. Οι τιμές ταχύτητας του σχηματισμού αυτού, κυμαίνεται κυρίως από km/s. Στην επιφάνεια υπάρχουν αποθέσεις τεναγών και γενικότερα αλλουβιακές αποθέσεις με χαμηλές τιμές ταχύτητας (< 1.5 km/s). Σελίδα 31

36 Η ταύτιση των δρομοχρονικών αφίξεων με τους συνθετικά παραγόμενους χρόνους από το τομογραφικό μοντέλο είναι απόλυτη και ως εκ τούτου η αξιοπιστία του μοντέλου θεωρείται άριστη (Εικόνα 20). Οι παραμορφώσεις που παρουσιάζονται στα νεώτερα υλικά έχουν μια μορφή που θα μπορούσε να συσχετιστεί με πτυχώσεις συμπιεστικού πεδίου και ίσως την ύπαρξη μικρών ανάστροφων ρηγμάτων. Η παρουσία τέτοιων δομών είναι απόλυτα συμβατή με το γεωδυναμικό καθεστώς της περιοχής, όπως έχει αναφερθεί σε προηγούμενο κεφάλαιο. Αν και οι παραμορφώσεις είναι εκτεταμένες κατά μήκος της τομής, θα ήταν επισφαλές να τις αντιστοιχίσουμε όλες σε ανάστροφες διαρρήξεις. Σελίδα 32

37 Distance (m) Εικόνα 19. Σεισμική τομογραφία διάθλασης στην θέση ΚΚ (km/s) Scale = 1 / 2273 Depth (m) Σελίδα 33

38 Traveltime (ms) : Observed : Calculated Distance (m) Scale = 1 / 2273 Εικόνα 20. Δρομοχρονικές καμπύλες της σεισμικής έρευνας ΚΚ. Η ταύτιση των μετρήσεων με τους συνθετικούς χρόνους που παράγονται από το μοντέλο είναι απόλυτη. Σελίδα 34

39 2.1.2 Σεισμική έρευνα στη θέση ΜΜ Το ανάπτυγμα της σεισμικής γραμμής είχε μήκος της τάξης των 480 μέτρων και είχε σκοπό την κάλυψη της υπόλοιπης πλευράς της λεκάνης. Το σήμα που κατεγράφη ήταν απολύτως ικανοποιητικό στο σύνολο του μήκους του αναπτύγματος. Οι πρώτες αφίξεις, που ήταν απολύτως ευκρινείς, εισήχθησαν σε αλγόριθμο αντιστροφής με αποτέλεσμα τον υπολογισμό του τομογραφικού προφίλ που φαίνεται στην Εικόνα 21. Η ταύτιση που επετεύχθη από τον αλγόριθμο μεταξύ των μετρήσεων και των συνθετικά παραγομένων χρόνων, βάσει του υπολογισθέντος μοντέλου ήταν πλήρης, όπως φαίνεται στην Εικόνα Depth (m) (km/s) Distance (m) Scale = 1 / 2273 Εικόνα 21. Σεισμική τομογραφία διάθλασης στη θέση ΜΜ. Σελίδα 35

40 Traveltime (ms) : Observed : Calculated Distance (m) Scale = 1 / 2273 Εικόνα 22. Η ταύτιση των μετρήσεων και των θεωρητικών χρόνων για το μοντέλο της σεισμικής γραμμής ΜΜ ήταν άριστη. Στην τομή της Εικόνα 21 παρατηρούμε στο βορειότερο τμήμα την ύπαρξη σχηματισμού με ιδιαίτερα υψηλές τιμές ταχύτητας διαμήκων σεισμικών κυμάτων (Vp > 5 km/s), ο οποίος μπορεί να αποδοθεί στους ανυδρίτες της εβαποριτικής σειράς του Τριαδικού. Υπερκείμενος αυτού διακρίνεται σχηματισμός με τιμές ταχύτητας της τάξης των , ο οποίος αποδίδεται στα ανθρακικά λατυποπαγή πετρώματα του Τριαδικού, ο οποίος επικαλύπτει τους εβαπορίτες χωρίς σαφές όριο μεταξύ τους Σεισμική έρευνα στη θέση LL Η σεισμική γραμμή έγινε με στόχο την σύνδεση των τιμών ταχύτητας που μετρήθηκαν στην περιοχή με την αναγνώριση - ταυτοποίηση των σχηματισμών. Η σεισμική γραμμή είχε μήκος ίσο με 316 μέτρα με απολύτως ευκρινείς πρώτες αφίξεις σε όλο το μήκος του αναπτύγματος (Εικόνα 23). Μετά τη σήμανση των πρώτων αφίξεων τα δεδομένα εισήχθησαν σε αλγόριθμο αντιστροφής και το αποτέλεσμα είναι το μοντέλο που φαίνεται στην Εικόνα 24. Η ταύτιση Σελίδα 36

41 μεταξύ των μετρήσεων και των συνθετικά παραγομένων χρόνων ήταν άριστη, όπως φαίνεται στην Εικόνα 25. Εικόνα 23. Οι πρώτες αφίξεις ήταν ευκρινείς ακόμα και σε αποστάσεις της τάξης των 300 μέτρων. Οι τιμές του υποβάθρου φαίνονται ιδιαίτερα υψηλές και αποδίδονται στη παρουσία ανυδριτών της εβαποριτικής σειράς του Τριαδικού (> 5 km/s). Το ανθρακικό λατυποπαγές του Τριαδικού παρουσιάζεται υπερκείμενο των εβαποριτών με χαμηλότερες τιμές ( km/s), χωρίς τα όρια να είναι σαφή όπως είναι αναμενόμενο. Σελίδα 37

42 25 Depth (m) (km/s) Distance (m) Scale = 1 / 2273 Εικόνα 24. Τομογραφικό μοντέλο που υπολογίστηκε για τη θέση LL. 150 Traveltime (ms) : Observed : Calculated Distance (m) Scale = 1 / 2273 Εικόνα 25. Το μοντέλο παρήγαγε συνθετικούς χρόνους απολύτως ίδιους με τις μετρήσεις. Σελίδα 38

43 3 Έρευνες για την διερεύνηση των χαρακτηριστικών των εδαφικών σχηματισμών των τοπικών εδαφικών συνθηκών θεμελίωσης (ΜΕΡΟΣ Β ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ) 3.1 Περιοχή Κλειστού Γυμναστήριου Δήμου Ηγουμενίτσας Θέση ΑΑ. Η θέση ΑΑ (Εικόνα 14) βρίσκεται στην περιοχή του Κλειστού Γυμναστηρίου όπου βρίσκονται τα σχολικά κτήρια του 2 ου Λυκείου Ηγουμενίτσας και οι εγκαταστάσεις του Ι.Κ.Α. (Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων - Υγειονομικές Υπηρεσίες). Η περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως προς τη μελέτη των τοπικών εδαφικών συνθηκών δεδομένου ότι βρίσκεται παραπλεύρως του ρέματος του Λαδοχωρίου. Στην περιοχή υπάρχουν πολλά κτήρια εδρασμένα στις συνθήκες αυτές, καθώς και τα κτήρια του ΚΤΕΛ. Στην περιοχή έγινε σύγκριση του σήματος του επιταχυνόμενου βάρους με του σφυριού. Το ενεργειακό περιεχόμενο του σφυριού παρά το ότι η περιοχή ήταν γενικά χαμηλού θορύβου σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί επαρκές. Στην Εικόνα 26 είναι φανερό ότι στη παραγόμενη από το σφυρί καταγραφή οι πρώτες αφίξεις δεν είναι καθαρές, το κύμα αέρος καταλαμβάνει σημαντικό μέρος της ενέργειας, η συνάφεια των φάσεων είναι μειωμένη και γενικά ο λόγος του σήματος προς θόρυβο είναι μειωμένος. Ακόμη και μετά από κάθετη σώρευση 8 επαναλήψεων η ποιότητα δεν έφτασε σε συγκρίσιμο βαθμό με την αντίστοιχη του πίπτοντος βάρους. Παρά το ότι υπήρχε σχετικά δυσκολία στη προσπέλαση του οχήματος κρίθηκε ότι το πίπτον βάρος δεν μπορούσε να αντικατασταθεί ως σεισμική πηγή. Σελίδα 39

44 Source= -1.5m Time (msec) Distance (m) dat α Source= -1.5m Time (msec) Distance (m) dat β Εικόνα 26. Σύγκριση μεταξύ της σεισμικής πηγής του επιταχυνόμενου πίπτοντος βάρους (α) και του σφυριού (β). Με στόχο τη διερεύνηση των χαρακτηριστικών των εδαφικών σχηματισμών της περιοχής ελήφθησαν δεδομένα με τις μεθοδολογίες α) της πολυκαναλικής ανάλυσης επιφανειακών κυμάτων (MASW) και β) με την μέθοδο της σεισμικής τομογραφίας διάθλασης. Σελίδα 40

45 Πιο συγκεκριμένα: α) για τη διερεύνηση της επιφανειακής δομής των 30 πρώτων μέτρων ως προς την ταχύτητα εγκαρσίων κυμάτων παρήχθη σεισμικό προφίλ κυμάτων S με τη μέθοδο MASW 2D CMPCC και ένα προφίλ MASW-1D και ακόμη β) για την αποτύπωση της ταχύτητας διαμήκων κυμάτων παρήχθη ένα σεισμικό προφίλ κυμάτων P με τομογραφία σεισμικής διάθλασης. Επειδή πέραν της αποτύπωσης των τιμών Vp, Vs, έχει ενδιαφέρον ο εντοπισμός υδροφόρων σε μικρά βάθη, υπολογίστηκε και ο λόγος Poisson. Ο λόγος Poisson σε περιπτώσεις πλήρους κορεσμού προσεγγίζει τιμές ακόμα και άνω του Με κύριο στόχος έρευνας την περιγραφή του Vs 30, δηλαδή της ταχύτητας των εγκαρσίων κυμάτων για τουλάχιστον τα 30 πρώτα μέτρα βάθος, το ανάπτυγμα γεωφώνων καθορίστηκε κατάλληλα σε 69 μέτρα. Το ίδιο pattern χρησιμοποιήθηκε για το σύνολο των σεισμικών γραμμών που έγινε με στόχο τη διερεύνηση των εδαφών θεμελίωσης. Με τη σεισμική γραμμή τομογραφίας σεισμικής διάθλασης μήκους 72 μέτρων (Εικόνα 27α) προσδιορίστηκαν οι τιμές ταχύτητας των διαμήκων κυμάτων του υπεδάφους. Η ταύτιση των μετρήσεων με τους συνθετικούς χρόνους του μοντέλου αντιστροφής ήταν πολύ καλή με σφάλμα RMS της τάξης του 0.7 ms (Εικόνα 27β). Οι τιμές ταχύτητας έφτασαν την τιμή των 1.6 km/s σε βάθος μόλις 4 περίπου μέτρων, πράγμα που υποδεικνύει την ύπαρξη πιθανής υδροφορίας. Ακόμη υπολογίστηκε και στρωματογραφικό μοντέλο που επαληθεύει αρκετά καλά τις μετρήσεις (Εικόνα 27γ). Η ανάλυση MASW-1D βασίστηκε στην διάταξη των 69 μέτρων με 1.5 m offset σεισμικής πηγής. Ο χώρος δεν ήταν επαρκής ώστε να δοκιμαστεί μεγαλύτερο offset. Η Εικόνα 28α δείχνει φάσμα c(f) για την σεισμική γραμμή ΑΑ ιδιαίτερα ευκρινές με καθαρή παρουσία μεγίστων. Η δομή που υπολογίστηκε με αντιστροφή της καμπύλης φαίνεται στην Εικόνα 28β. Οι τιμές ταχύτητας για τα πρώτα 8 μέτρα βάθος εγκαρσίων περιορίζονται οριακά σε τιμές περί τα 200 m/s. Οι τιμές είναι πολύ μικρές και μπορούν να ταυτοποιηθούν λιθολογικά με υλικό Σελίδα 41

46 προσχώσεων. Οι τιμές ταχύτητας Vs σε μεγαλύτερα βάθη m φθάνουν έως 400 m/s, τιμές τυπικές για υλικά αργιλικά. Σε βάθη m εμφανίζεται μια εναλλαγή με ελαφρά πτώση των τιμών και μετά τα 35 m βάθος εκ νέου αύξηση. Οι αλλαγές αυτές συνδέονται με εναλλαγές μεταξύ αργιλοϊλύος αμμοϊλύος και στην παρουσία χαλικιών. Γενικά οι τιμές Vs για έδαφος θεμελίωσης είναι αρκετά χαμηλές. α Depth (m) Distance (m) (km/s) β Traveltime (ms) Distance (m) Scale = 1 / 1000 : Observed : Calculated Depth (m) γ Distance (m) S Εικόνα 27. α) Σεισμική τομή ταχύτητας διαμήκων κυμάτων όπως πρόκυψε από την σεισμική τομογραφία διάθλασης για τη θέση ΑΑ β) Οι δρομοχρονικές καμπύλες που παράγει το τομογραφικό μοντέλο παρουσιάζουν καλή ταύτιση με τις μετρήσεις γ) Αναγωγή σε στρωματογραφικό μοντέλο μέσω αντιστροφής των δρομοχρονικών δεδομένων. Εικόνα 28. MASW-1D με offset της σεισμικής πηγής 1.5 m α) Το φάσμα V(f) και β) το διάγραμμα της ταχύτητας Vs με το βάθος όπως υπολογίστηκε. Σελίδα 42

47 Το προφίλ MASW 2D CMPCC φαίνεται στην Εικόνα 29α. Στην Εικόνα 29β φαίνεται ο λόγος Poisson που υπολογίστηκε. Ο πλήρης κορεσμός αρχίζει από τα πρώτα μέτρα της τομής S-wave velocity cross-section Depth (m) S-wave velocity (m/sec) α Distance (m) 5.0 Calculated result Elevation (m) legend () β Distance (m) Εικόνα 29. α) Προφίλ ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων MASW-2D CMPCC. β) Λόγος Poisson στη θέση ΑΑ. Σελίδα 43

48 3.2 Περιοχή Τ.Ε.Ι. ΗΠΕΙΡΟΥ - Παράρτημα Ηγουμενίτσας Θέση BB. Κοντά στη θέση ΒΒ (Εικόνα 14) βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του ΤΕΙ Ηπείρου, το Κέντρο Υγείας, η Πυροσβεστική Υπηρεσία Ηγουμενίτσας και το Αρχαιολογικό Μουσείο. Είναι σημαντικό ότι στην περιοχή η δόμηση είναι πυκνή με πολλά πολυώροφα κτήρια. Η θέση ήταν σε άμεση γειτνίαση με τον κεντρικό οδικό άξονα της πόλης με ύψος θορύβου αρκετά υψηλό. Ωστόσο η παραγόμενη ενέργεια, με σώρευση τριών δράσεων της πηγής, ήταν πολύ ισχυρότερη του θορύβου και η ποιότητα του σήματος που εξασφαλίστηκε άριστη (Εικόνα 30). Εικόνα 30. Σεισμική καταγραφή από την τομή BB. Σελίδα 44

49 Η τομογραφία διάθλασης διαμήκων κυμάτων στην θέση BB έδωσε την τομή που φαίνεται στην Εικόνα 31α. Οι τιμές ταχύτητας Vp αυξάνονται βαθύτερα των μέτρων λόγω κορεσμού. Depth (m) Seismic refraction method Distance (m) P-wave velocity (km/sec) Εικόνα 31. Σεισμική τομή ταχύτητας διαμήκων κυμάτων όπως πρόκυψε από την σεισμική τομογραφία διάθλασης για τη θέση ΒΒ. Η μέθοδος MASW-1D, η οποία βασίστηκε σε διάταξη γεωφώνων μήκους 69 μέτρων έδωσε φάσμα c(f) ιδιαίτερα καθαρό (Εικόνα 32) ως προς την σήμανση της καμπύλης διασποράς που φαίνεται στην Εικόνα 33. Η ταύτιση της καμπύλης διασποράς με την αντίστοιχη συνθετική του μοντέλου ήταν άριστη και υπολογίστηκε το μοντέλο της ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων με το βάθος (Εικόνα 34). Οι τιμές ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων Vs, στα πρώτα 10 μέτρα βάθος είναι πολύ χαμηλές με τιμές περί τα 200 m/s. Στη περιοχή απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση ως προς τον κίνδυνο ρευστοποιήσεων σε περιπτώσεις ισχυρών σεισμών. Ο επιφανειακός σχηματισμός έχει τιμές συμβατές με μη συνεκτικό υλικό, πιθανώς ασύνδετες ποταμοχειμάρριες αποθέσεις. Σε μεγαλύτερα βάθη πιθανότατα η παρουσία λεπτόκκοκων συνεκτικότερων υλικών με πιθανές προσμίξεις αμμοχάλικου αυξάνει τις τιμές της ταχύτητας Vs. Σελίδα 45

50 Η μέθοδος MASW 2D CMPCC που εφαρμόστηκε στην περιοχή έδωσε την τομή που φαίνεται στην Εικόνα 35 και η οποία επίσης παρουσιάζει τη ύπαρξη του επιφανειακού στρώματος χαμηλής συνοχής, που εκφράζεται με χαμηλές τιμές Vs, στα πρώτα 10 μέτρα βάθος. Αμέσως βαθύτερα είναι ο συνεκτικός σχηματισμός του αργιλώδους ιλυώδους αμμοχάλικου. Ακόμα βαθύτερα υπάρχει υποχώρηση των τιμών Vs. Source= 70.5m Phase velocity (m/sec) Frequency (Hz) Dispersion curve : b sg2 Εικόνα 32. Το φάσμα c(f) στην ανάλυση MASW στη θέση ΒΒ ήταν ιδιαίτερα ξεκάθαρο ως προς την σήμανση της καμπύλης διασποράς. Σελίδα 46

51 Frequency (Hz) Phase velocity (m/sec) Dispersion curve : rst Εικόνα 33. Καμπύλη διασποράς στην έρευνα MASW στη θέση ΒΒ. S-wave velocity (m/s) Depth (m) S-wave velocity model (inverted): rst Εικόνα 34. Μοντέλο 1-D τιμών ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων όπως προέκυψε από την έρευνα MASW που πραγματοποιήθηκε στη θέση ΒΒ. Σελίδα 47

52 -5.0 S-wave velocity cross-section -0.0 Depth (m) S-wave velocity (m/sec) Distance (m) Εικόνα 35. Η τομή που παρήχθη από την εφαρμογή της μεθόδου MASW-2D CMPCC στη θέση ΒΒ. Με βάση τις τομές Vp και Vs υπολογίστηκε το προφίλ με τις τιμές του λόγου Poisson (Εικόνα 36). Οι τιμές εξαιτίας του απόλυτου κορεσμού πολύ χαλαρών ιζημάτων πιθανόν εξαιτίας διείσδυσης της θάλασσας φτάνουν τιμές της τάξης του Σελίδα 48

53 Depth (m) Calculated result Distance (m) legend () Εικόνα 36. Λόγος Poisson στη θέση BB. Σελίδα 49

54 3.3 Περιοχή επέκτασης της οικιστικής δόμησης της πόλης της Ηγουμενίτσας προς Βορρά. Ευρύτερη περιοχή Δημοτικού Σταδίου Θέση CC. Η θέση CC (Εικόνα 14) βρίσκεται πλησίον της ακτής, μόλις 150 μέτρα δυτικά του Δημοτικού σταδίου, στη περιοχή «Δράπανο». αυξημένο οικιστικό ενδιαφέρον. Η παραθαλάσσια αυτή περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερα Το σήμα που κατεγράφη ήταν ιδιαίτερα καθαρό (Εικόνα 37), αφού ο θόρυβος στην περιοχή ήταν γενικά σε χαμηλά επίπεδα. Source= -1.5m Time (msec) Distance (m) cc sg2 Εικόνα 37. Παράδειγμα σεισμικής καταγραφής από την έρευνα στη θέση CC. Η σήμανση των πρώτων αφίξεων ήταν καθαρή και στα δρομοχρονικά δεδομένα έγινε επεξεργασία αυτόματης αντιστροφής, από την οποία προέκυψε το τομογραφικό μοντέλο της Εικόνα 38. Σελίδα 50

55 Depth (m) Seismic refraction method P-wave velocity (m/sec) Distance (m) Εικόνα 38. Σεισμική τομή ταχύτητας διαμήκων κυμάτων όπως πρόκυψε από την σεισμική τομογραφία διάθλασης για τη θέση CC. Οι τιμές διαμήκων κυμάτων ξεπερνούν τα 1500 m/s βαθύτερα των 6 μέτρων βάθους, πράγμα που υποδεικνύει πιθανά πλήρη κορεσμό από το βάθος αυτό και κάτω. Η μέθοδος MASW-1D βασίστηκε στο φάσμα c(f) στην Εικόνα 39α, όπου φαίνεται η απολύτως σαφής χάραξη της καμπύλης διασποράς Εικόνα 39β. Η καμπύλη εισήχθη ως το μοναδικό πια δεδομένο σε πρόγραμμα αντιστροφής και το μοντέλο που την επιβεβαίωσε συνθετικά ήταν αυτό που παρουσιάζεται στην Εικόνα 40. Oι τιμές Vs είναι μικρές μόνο μέχρι βάθους 10 μέτρων. Επειδή υπάρχει και κορεσμός καλό είναι να ελεγχθεί η θέση ως προς την πιθανότητα ρευστοποίησης. Η δυσδιάστατη εφαρμογή της μεθόδου MASW 2D CMPCC έδωσε την τομή που φαίνεται στην Εικόνα 41, που επιβεβαιώνει τη ύπαρξη του επιφανειακού στρώματος χαμηλής Vs στα πρώτα 10 μέτρα βάθος. Αμέσως βαθύτερα είναι ο συνεκτικός σχηματισμός του αργιλώδους ιλυώδους αμμοχάλικου. Η τομή λόγου Poisson που υπολογίστηκε βάσει των αποτελεσμάτων Vp και Vs φαίνεται στην Εικόνα 42. Οι τιμές εξαιτίας του απόλυτου κορεσμού πολύ χαλαρών ιζημάτων πιθανότατα από την διείσδυση της θάλασσας φτάνουν τιμές της τάξης του 0.49 σε βάθος 6 μέτρων. Σελίδα 51

56 Source= -1.5m Phase velocity (m/sec) Frequency (Hz) Dispersion curve : cc sg2 Frequency (Hz) Phase velocity (m/sec) Dispersion curve : cc rst Εικόνα 39. a) Το φάσμα c(f) στην ανάλυση MASW στη θέση CC ήταν ιδιαίτερα ξεκάθαρο ως προς την σήμανση της καμπύλης διασποράς. b) Καμπύλη διασποράς στην έρευνα MASW στη θέση CC. Σελίδα 52

57 S-wave velocity (m/s) Depth (m) S-wave velocity model (inverted): cc rst Εικόνα 40. Μοντέλο 1-D τιμών ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων όπως προέκυψε από την έρευνα MASW που πραγματοποιήθηκε στη θέση CC S-wave velocity cross-section -0.0 S-wave velocity Depth (m) Distance (m) (m/sec) Εικόνα 41. Η τομή που παρήχθη από την εφαρμογή της μεθόδου MASW-2D CMPCC στη θέση CC. Σελίδα 53

58 Depth (m) Calculated result legend () Distance (m) Εικόνα 42. Λόγος Poisson στη θέση CC. Σελίδα 54

59 3.3.2 Θέση ΙΙ. Η θέση ΙΙ (Εικόνα 14) βρίσκεται ανατολικά του κοιμητηρίου και είναι σε επαφή με οδικό άξονα. Η περιοχή παρουσιάζει μεγάλο οικιστικό ενδιαφέρον αφού έχει όλες τις προϋποθέσεις και είναι μόλις 150 μέτρα μακριά από τον οικοδομικό ιστό της πόλης. Η κυκλοφορία στον παρακείμενο δρόμο δεν επηρέασε ουσιαστικά το σήμα (Εικόνα 43) αφού η σεισμική πηγή ήταν ιδιαίτερα ισχυρή ως προς την παραγωγή ενέργειας (κάθετη σώρευση τριών επαναλήψεων), για το ανάπτυγμα γεωφώνων μήκους 69 μέτρων που χρησιμοποιήθηκε. Έτσι η σήμανση των πρώτων αφίξεων ήταν απολύτως σαφής Στην θέση εκτελέστηκε τομογραφία σεισμικής διάθλασης της οποίας το αποτέλεσμα μετά από επεξεργασία αυτόματης αντιστροφής φαίνεται στην Εικόνα 44α. Source= 70.5m Time (msec) Distance (m) i1-2-3.sg2 Εικόνα 43. Παράδειγμα σεισμικής καταγραφής από την έρευνα στη θέση ΙΙ. Οι πρώτες αφίξεις είναι ιδιαίτερα καθαρές και δείχνουν την παρουσία ισχυρού ορίζοντα μεγάλης ταχύτητας σεισμικών κυμάτων. Σελίδα 55

60 Η σύγκλιση μεταξύ των μετρήσεων και των συνθετικών χρόνων διαδρομής του μοντέλου ήταν απόλυτη (Εικόνα 44β) πράγμα που δείχνει την μεγάλη αξιοπιστία του τελικού μοντέλου. -5 Seismic refraction method Depth (m) P-wave velocity (km/sec) α Distance (m) Traveltime (ms) : Observed : Calculated β Distance (m) Εικόνα 44. α) Το αποτέλεσμα της τομογραφίας που προέκυψε από την αντιστροφή των πρώτων αφίξεων. β) Η ταύτιση των μετρήσεων και των συνθετικών χρόνων του τομογραφικού μοντέλου ήταν άριστη. Σελίδα 56

61 Τέλος έγινε και αναγωγή σε στρωματογραφικό μοντέλο μετά από διαδικασία δρομοχρονικής αντιστροφής, το οποίο φαίνεται στην Εικόνα 45. Η σύγκλιση ήταν απόλυτα ικανοποιητική και το μοντέλο θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει σε μεγάλο βαθμό την πραγματική δομή Depth (m) Distance (m) Εικόνα 45. Στρωματογραφικό μοντέλο που προέκυψε με αντιστροφή των δρομοχρονικών καμπυλών. Η μέθοδος MASW-1D (Εικόνα 46α,β) εντόπισε παρόμοια δομή με ένα πολύ επιφανειακό μανδύα της τάξης των 2 μέτρων με ταχύτητα κάτω των 300 m/s, ένα αρκετά συνεκτικό στρώμα με ταχύτητα Vs περί την τιμή των 400 m/s και την αύξηση της τιμής Vs μεταξύ των 15 και 20 μέτρων βάθος. Η σεισμική τομογραφία διαμήκων κυμάτων δείχνει την αύξηση αυτή σε ελαφρώς μικρότερο βάθος εξαιτίας πιθανότατα κάποιας πολύ τοπικής και μικρής τυφλής ζώνης, που συνηθίζεται εξάλλου σε εναλλαγές των ιζημάτων. Οι τιμές της Vp=0.8 km/s και της Vs=0.4 km/s πιθανότατα αντιστοιχούν στα ελαφρώς ασύνδετα ποταμοχειμάρρια υλικά και οι τιμές Vp=2.5 km/s Vs=0.7 km/s σε συνεκτικά λεπτόκοκκα αργιλικά ιζήματα με προσμίξεις χαλίκων, ίσως και με κάποιο υψηλό βαθμό κορεσμού. Σελίδα 57

62 Το ανάπτυγμα των 69 μέτρων με την ισχυρή σεισμική πηγή έδωσε το φάσμα c(f) (Εικόνα 46α) στο οποίο φαίνεται η ευκρίνεια στη χάραξη της καμπύλης διασποράς και ως εκ τούτου η υψηλή αξιοπιστία του μοντέλου της Εικόνα 46β. Phase velocity (m/sec) α Frequency (Hz) Dispersion curve : i sg2 S-wave velocity (m/s) Depth (m) β 20 S-wave velocity model (inverted): i rst Εικόνα 46. α) Το φάσμα c(f) στην ανάλυση MASW στη θέση ΙΙ β) Το αποτέλεσμα της MASW- 1D. Η τομή που παρήχθη από την εφαρμογή της MASW-2D CMPCC φαίνεται στην Εικόνα 47. Το αποτέλεσμα είναι σε απόλυτη συμφωνία με το μοντέλο της μονοδιάστατης εφαρμογής της Εικόνα 46β. Από τις τομές Vp και Vs υπολογίστηκε ο λόγος Poisson (Εικόνα 48) που δεν δείχνει παρουσία υδροφόρου σε μικρό βάθος. Σελίδα 58

63 -5 S-wave velocity cross-section Depth (m) Distance (m) S-wave velocity (m/sec) Εικόνα 47. Το αποτέλεσμα της εφαρμογής της μεθόδου MASW-2D CMPCC στη θέση ΙΙ Depth (m) Calculated result Distance (m) legend () Εικόνα 48. Λόγος Poisson στη θέση ΙΙ. Σελίδα 59

64 3.4 Περιοχή Αγίου Σπυρίδωνα Θέση FF H περιοχή γύρω από τη θέση FF (Εικόνα 14) είναι ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη. Σε άμεση γειτνίαση βρίσκεται ο Ιερός Ναός του Αγ. Σπυρίδωνα, οι σχολικές εγκαταστάσεις του 1 ου Δημοτικού και του 2 ου Γυμνασίου Ηγουμενίτσας. Η θέση αυτή, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν εντός οδικού δικτύου, δεν αντιμετώπισε πρόβλημα υψηλού θορύβου από την κυκλοφορία οχημάτων και η κάθετη σώρευση των 3 επαναλήψεων εξασφάλισε άριστη ποιότητα καταγραφής, με απολύτως ευκρινείς πρώτες αφίξεις (Εικόνα 49). Εικόνα 49. Οι σεισμικές καταγραφές στη θέση FF ήταν εξαιρετικής ποιότητας ως προς την ευκρίνεια των πρώτων αφίξεων. Η τομογραφία διάθλασης διαμήκων κυμάτων στην θέση FF, 72 μέτρων, έδωσε την τομή που φαίνεται στην Εικόνα 50. Η αξιοπιστία της τομής είναι μεγάλη αφού η ταύτιση των μετρήσεων Σελίδα 60

65 με τους συνθετικούς χρόνους της αντιστροφής ήταν άριστη (Εικόνα 51). Στο νότιο μέρος της, η τομή δείχνει την υποχώρηση του συνεκτικού υποβάθρου και παρουσία υπερκείμενου χαλαρού κορηματικού υλικού. Η οριζόντια ανομοιογένεια αυτή μειώνει σχετικά την αξιοπιστία της μεθόδου MASW τόσο στην μονοδιάστατη (Εικόνα 52α,β) όσο και στη δυσδιάστατη εφαρμογή της (Εικόνα 53) και έτσι δεν θα ήταν ορθό να χρησιμοποιηθούν τα αποτελέσματα μέτρησης της Vs για τον χαρακτηρισμό των σχηματισμών. Ωστόσο, η μονοδιάστατη κατανομή της Vs με το βάθος δείχνει μια η γενική εικόνα πολύ υψηλής συνεκτικότητας του εδάφους θεμελίωσης. Depth (m) Seismic refraction method Distance (m) P-wave velocity (km/sec) Εικόνα 50. Σεισμική τομογραφία διάθλασης στη θέση FF. 50 Traveltime (ms) : Observed : Calculated Distance (m) Εικόνα 51. Η ταύτιση των μετρήσεων και των συνθετικών χρόνων του τομογραφικού μοντέλου ήταν άριστη. Σελίδα 61

66 Frequency (Hz) Source= -1.5m Phase velocity (m/sec) Dispersion curve : F1-2-3.sg2 Depth (m) S-wave velocity (m/s) S-wave velocity model (inverted): 1-2-3b.rst Εικόνα 52 α) Το φάσμα c(f) στην ανάλυση MASW στη θέση FF β) Το αποτέλεσμα της MASW- 1D. Depth (m) S-wave velocity cross-section S-wave velocity (m/sec) Distance (m) Εικόνα 53. Το αποτέλεσμα της εφαρμογής της μεθόδου MASW-2D CMPCC στη θέση FF. Αν και η μέθοδος MASW είναι σχεδιασμένη για οριζόντιες δομές, εντόπισε επαρκώς την κλίση του υποβάθρου. Σελίδα 62

67 3.5 Περιοχή επέκτασης της οικιστικής δόμησης της πόλης της Ηγουμενίτσας προς δυσμάς (περιοχή ελαιώνα νοτίως Γραικοχωρίου) Θέση DD Σήμερα στην περιοχή της θέσης DD (Εικόνα 14) υπάρχουν μόνο μεμονωμένες αγροικίες. Παρά το ότι υπήρχε παραπλεύρως ο μεγάλος περιφερειακός οδικός άξονας, η κυκλοφορία των οχημάτων την ώρα των μετρήσεων ήταν ήπια και έτσι ο θόρυβος δεν ήταν σε υψηλά επίπεδα. Η κάθετη σώρευση στη σεισμική πηγή ορίστηκε στις τρεις επαναλήψεις. Ακολουθώντας την μεθοδολογία, η οποία ήδη έχει περιγραφεί, διενεργήθηκε έρευνα σεισμικής τομογραφίας διάθλασης που το αποτέλεσμά της φαίνεται στην Εικόνα 54. Στα μικρά βάθη, κοντά στην επιφάνεια, δεν διακρίνεται ύπαρξη υδροφόρου. Η ταχύτητα σεισμικών κυμάτων ξεπερνά την τιμή των 1.5 km/s σε βάθη της τάξης των 20 μέτρων Seismic refraction method Depth (m) Distance (m) P-wave velocity (m/sec) Εικόνα 54. Σεισμική τομογραφία διάθλασης στη θέση DD. Η εφαρμογή της μεθόδου MASW-1D παρήγαγε το φάσμα c(f), που φαίνεται στην Εικόνα 55α. Το φάσμα είναι ιδιαίτερα σαφές και επιτρέπει την επιλογή της καμπύλης διασποράς με μεγάλη Σελίδα 63

68 ακρίβεια. Το μοντέλο της ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων με το βάθος, που υπολογίστηκε, φαίνεται στην Εικόνα 55β. Οι τιμές ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων είναι γενικά σε αρκετά καλό επίπεδο και κυμαίνονται κυρίως σε τιμές m/s. Στην Εικόνα 56 φαίνεται τομή ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων Vs που υπολογίστηκε με τη μέθοδο MASW 2D CMPCC. Σημαντική αύξηση στις τιμές έχουμε σε βάθη της τάξης των 20 μέτρων και βαθύτερα. Από τον υπολογισμό του λόγου Poisson που φαίνεται στην Εικόνα 57 ότι στα βάθη αυτά υπάρχει πιθανότητα μεγάλος κορεσμός του εδάφους. S-wave velocity(m/s) Source= 70.5m Phase velocity (m/sec) Frequency (Hz) Depth (m) Dispersion curve : dd3-4-5.sg2 60 S-wave velocity model (inverted): dd345.rst Εικόνα 55. Εφαρμογή MASW-1D στη θέση DD α) Το φάσμα c(f) και β) το διάγραμμα της ταχύτητας Vs με το βάθος Σελίδα 64

69 Depth (m) S-wave velocity cross-section S-wave velocity (m/sec) Distance (m) Εικόνα 56. Προφίλ ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων MASW-2D CMPCC στη θέση DD. Depth (m) Calculated result legend () Distance (m) Εικόνα 57. Λόγος Poisson στη θέση DD. Σελίδα 65

70 3.5.2 Θέση JJ Στην θέση JJ σήμερα υπάρχει ένας πολύ μικρός αριθμός αγροικιών, ωστόσο μελλοντικά η περιοχή έχει προοπτικές να οικοδομηθεί. Παρά το ότι η θέση ήταν σε κοντινή απόσταση από τον Εθνικό δρόμο το σήμα που κατεγράφη ήταν άριστο, με τις πρώτες αφίξεις ιδιαίτερα ευκρινείς (Εικόνα 58). Source= 70.5m Time (msec) Distance (m) jj sg2 Εικόνα 58. Η ποιότητα των καταγραφών στη θέση JJ ήταν άριστη. Η σεισμική τομογραφία διάθλασης, που εκτελέστηκε στην περιοχή, έδωσε την τομή που φαίνεται στην Εικόνα 59α, η οποία επαλήθευσε τις μετρήσεις με άριστο τρόπο Εικόνα 59β. Στην τομή φαίνονται τα 7 πρώτα μέτρα βάθους με σχετικά μικρότερες τιμές ταχύτητας, περί τη τιμή των 900 m/s (Εικόνα 59γ). Εξάλλου το στρωματογραφικό μοντέλο που προέκυψε από διαδικασία αντιστροφής των δρομοχρονικών δεδομένων, και το οποίο φαίνεται στην Εικόνα 60, προσεγγίζει σε καλό βαθμό την τομογραφική λύση ως προς την επαλήθευση των μετρήσεων. Το σφάλμα ταύτισης για το στρωματογραφικό μοντέλο είναι 0.93 ms ενώ στο τομογραφικό μοντέλο 0.53 ms. Σελίδα 66

71 5.0 Seismic refraction method Elevation (m) P-wave velocity (km/sec) α Distance (m) Vp (km/s) Traveltime (ms) : Observed : Calculated Depth (m) β Distance (m) Scale = 1 / 588 γ 25 Εικόνα 59. α) Τομογραφικό προφίλ σεισμικής διάθλασης στη θέση JJ β) Η ταύτιση των μετρήσεων με τους συνθετικούς χρόνους του μοντέλου ήταν άριστη γ) Κάθετη μονοδιάστατη απεικόνιση Vp στο σημείο x=20 m. Σελίδα 67

72 -5.0 Seismic refraction method Depth (m) Distance (m) Εικόνα 60. Στρωματογραφικό μοντέλο για την θέση JJ. Η εφαρμογή της MASW-1D έδωσε το φάσμα c(f) στην Εικόνα 61α, το οποίο ήταν άριστης ποιότητας ως προς την ακρίβεια σήμανσης της καμπύλης διασποράς. Στην Εικόνα 61β φαίνεται το τελικό μοντέλο της ταχύτητας Vs με το βάθος. Οι βασικές στρωματογραφικές αλλαγές είναι σε βάθη περίπου 14, 25 και 40 μέτρων. S-wave velocity (m/s) Frequency (Hz) Source= -1.5m Phase velocity (m/sec) Dispersion curve : jj sg2 Depth (m) S-wave velocity model (inverted): jj rst Εικόνα 61. Εφαρμογή MASW-1D στη θέση JJ α) Το φάσμα c(f) και β) το διάγραμμα της ταχύτητας Vs με το βάθος. Σελίδα 68

73 Ανάλογη δομή φαίνεται και στα αποτελέσματα της MASD-2D. Τα πρώτα 15 μέτρα φαίνεται να έχουν χαμηλές τιμές Vs. Η αύξηση στην ταχύτητα Vp σε βάθος περίπου 7 μέτρων μπορεί να αποδοθεί σε κορεσμό. Ο κορεσμός προκύπτει και επιβεβαιώνεται επίσης από τις μεγάλες τιμές του λόγου Poisson (Εικόνα 63) S-wave velocity cross-section Depth (m) Distance (m) S-wave velocity (m/sec) Εικόνα 62. Τομή ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων MASW-2D CMPCC στη θέση JJ. Depth (m) Calculated result legend () Distance (m) Εικόνα 63. Λόγος Poisson στη θέση DD. Σελίδα 69

74 3.6 Περιοχή Λαδοχωρίου Θέση ΕΕ Η θέση ΕΕ (Εικόνα 14) βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του Κέντρου Δημιουργικής Απασχόλησης για ΑΜΕΑ, εντός του πολεοδομικού ιστού. Στην περιοχή, σε πολύ κοντινή απόσταση βρίσκεται ο συγκοινωνιακός κόμβος της Εγνατίας Οδού. Στη θέση εφαρμόστηκε η μέθοδος της σεισμικής τομογραφίας διάθλασης για τα διαμήκη κύματα σε ανάπτυγμα γεωφώνων 69 μέτρων και με offset εξωτερικών πηγών 12 μέτρα από το πρώτο γεώφωνο. Το αποτέλεσμα της τομογραφίας φαίνεται στην Εικόνα 64. Στην τομή παρατηρούμε οριζόντια στρωμάτωση και απότομη αύξηση των τιμών (Vp>1.5 km/s) σε βάθη της τάξης των 8 μέτρων. Depth (m) Seismic refraction method P-wave velocity (km/sec) Distance (m) Εικόνα 64. Σεισμική τομή που υπολογίστηκε από την εφαρμογή της μεθόδου της σεισμικής τομογραφίας διάθλασης διαμήκων κυμάτων στη θέση ΕΕ. Η εφαρμογή της μεθόδου MASW έδωσε ένα ιδιαίτερα καθαρό φάσμα c(f) όπου η διάκριση της καμπύλης διασποράς είναι ιδιαίτερα ευκρινής (Εικόνα 65α). Το μοντέλο που παρήχθη μετά από άριστη σύγκλιση των πειραματικών και συνθετικών δεδομένων φαίνεται στην Εικόνα 65β. Στην Εικόνα 66 φαίνεται το αποτέλεσμα της δισδιάστατης εφαρμογής της MASW το οποίο είναι σε πλήρη συμφωνία με την 1D εφαρμογή. Σελίδα 70

75 Source=-12.0m Phase velocity (m/sec) S-wave velocity (m/s) Frequency (Hz) Dispersion curve : ee1-2-3.sg2 Depth (m) S-wave velocity model (inverted): ee123.rst Εικόνα 65. Εφαρμογή MASW-1D στη θέση ΕΕ α) Το ιδιαίτερα ευκρινές φάσμα c(f) ως προς τη σήμανση της καμπύλης διασποράς και β) το διάγραμμα της ταχύτητας Vs με το βάθος. Στα πρώτα 20 μέτρα βάθους έχουμε χαμηλές τιμές ταχύτητας Vs και παρουσία ρηχής υδροφορίας. Η ρηχή υδροφορία πιστοποιείται και από τον λόγο Poisson (που υπολογίστηκε από τις δυσδιάστατες τομές απεικόνισης της Vp και Vs. Τιμές της τάξης του για τον λόγο Poisson υποδηλώνουν πλήρη κορεσμό των ιζημάτων. Σελίδα 71

76 Depth (m) S-wave velocity cross-section S-wave velocity (m/sec) Distance (m) Εικόνα 66. Εφαρμογή της MASW-2D CMPCC στη θέση ΕΕ. Depth (m) Calculated result legend () Distance (m) Εικόνα 67. O λόγος Poisson όπως υπολογίστηκε για τη θέση ΕΕ. Σελίδα 72

77 3.7 Περιοχή Βόρεια του δασυλλίου του Ενετικού Κάστρου Θέση ΗΗ Σε κοντινή απόσταση στη θέση ΗΗ (Εικόνα 14) βρίσκεται η κεντρική πλατεία, η Δημοτική αγορά και το 4ο Δημοτικό σχολείο Ηγουμενίτσας. Στη θέση πραγματοποιήθηκαν σεισμικές έρευνες σεισμικής τομογραφίας διάθλασης διαμήκων κυμάτων και MASW με ανάπτυγμα γεωφώνων 69 μέτρων (Εικόνα 68). Εικόνα 68. Λήψη δεδομένων στη θέση ΗΗ. Το σήμα ήταν ιδιαίτερα καθαρό όσον αφορά την σήμανση των πρώτων αφίξεων (Εικόνα 69). Τα δρομοχρονικά δεδομένα εισήχθησαν σε τομογραφικό αλγόριθμο αντιστροφής και παρήχθη η τομή της Εικόνα 70. Η αξιοπιστία του αποτελέσματος είναι πολύ μεγάλη αφού η σύγκλιση μεταξύ των μετρήσεων και των συνθετικών χρόνων είναι εξαιρετική (Εικόνα 71). Σελίδα 73

78 Οι τιμές ταχύτητας διαμήκων κυμάτων Vp ήταν αρκετά υψηλές ιδιαίτερα μετά το βάθος των πρώτων 10 μέτρων. Source= 70.5m Time (msec) Distance (m) hh1-2-3.sg2 Εικόνα 69. Παράδειγμα καταγραφής στη θέση ΗΗ. Depth (m) Seismic refraction method P-wave velocity (km/sec) Distance (m) Εικόνα 70. Η τομή που προέκυψε από την εφαρμογή της σεισμικής τομογραφίας διάθλασης στη θέση ΗΗ. Σελίδα 74

79 60 50 Traveltime (ms) : Observed : Calculated Distance (m) S l 1 / 88 Εικόνα 71. Οι συνθετικοί χρόνοι που υπολογίζονται βάσει του παραγόμενου μοντέλου ταυτίζονται σχεδόν με τα δρομοχρονικά δεδομένα, πράγμα που δείχνει την υψηλή αξιοπιστία του δρομοχρονικού μοντέλου. Στη θέση εφαρμόστηκε και η μέθοδος MASW σε μονοδιάστατη και δυσδιάστατη εφαρμογή. Τα αποτελέσματα φαίνονται στην Εικόνα 72 και Εικόνα 73α. Στην Εικόνα 73β φαίνεται και ο λόγος Poisson όπως υπολογίστηκε από τις τομές των Vp και Vs. Η περιοχή έτσι φαίνεται ότι έχει πολύ υψηλές τιμές Vp, Vs χωρίς παρουσία εκτεταμένης υδροφορίας σε μικρά βάθη. Σελίδα 75

80 S-wave velocity(m/s) Depth (m) S-wave velocity model (inverted): hh123.rst Εικόνα 72. Το μονοδιάστατο μοντέλο της κατανομής της Vs με το βάθος όπως προέκυψε μετά από εφαρμογή της μεθόδου MASW-1D. Depth (m) S-wave velocity cross-section S-wave velocity (km/sec) Depth (m) Calculated result legend () Distance (m) Distance (m) Εικόνα 73. a) Το αποτέλεσμα της MASW-2D CMPCC στη θέση ΗΗ β) Ο λόγος Poisson που υπολογίστηκε από τα δεδομένα των τoμών της Vp και Vs. Σελίδα 76

81 3.8 Νέες Εργατικές Κατοικίες Ο οικισμός των Νέων Εργατικών Κατοικιών αναπτύχθηκε βόρεια της πόλης σε απόσταση 800 μέτρων από τα όρια της οικιστικής ζώνης. Εκεί, στη θέση GG στην Εικόνα 14, πραγματοποιήθηκε σεισμική έρευνα με τις μεθόδους της σεισμικής τομογραφίας διάθλασης διαμήκων κυμάτων και MASW. Το αποτέλεσμα της τομογραφίας διάθλασης φαίνεται στην Εικόνα 74. Το αποτέλεσμα είναι αξιόπιστο αφού η σύγκλιση μεταξύ των συνθετικών χρόνων και των μετρήσεων είναι άριστη (Εικόνα 75). Στην τομή φαίνεται ότι για τα πρώτα 10 μέτρα οι τιμές ταχύτητας δεν δικαιολογούν υδροφορία. Υπάρχει μια μικρή αναθόλωση των βαθύτερων στρωμάτων στην περιοχή (x=15-25m). Επίσης, στο ανατολικό κυρίως μέρος, εντοπίζεται κάποιος πολύ συνεκτικός σχηματισμός βαθύτερα των 20 μέτρων. Ανάλογη δομή προκύπτει και από τις μεθόδους MASW-1D και MASW-2D CMPCC. Τα αποτελέσματα φαίνονται στην Εικόνα 76α,β Seismic refraction method Depth (m) Distance (m) P-wave velocity (km/sec) Εικόνα 74. Το αποτέλεσμα της τομογραφίας σεισμικής διάθλασης στη θέση GG. Σελίδα 77

82 Traveltime (ms) : Observed : Calculated Distance (m) Εικόνα 75. Οι μετρήσεις επαληθεύονται πλήρως από το υπολογισθέν τομογραφικό μοντέλο στη θέση GG. S-wave velocity(m/s) S-wave velocity cross-section Depth (m) Depth (m) S-wave velocity (m/sec) 40 S-wave velocity model (inverted): gg rst Distance (m) Εικόνα 76. α) Το αποτέλεσμα της μονοδιάστατης και β) δυσδιάστατης εφαρμογής MASW στη θέση GG Σελίδα 78

83 Ο λόγος Poisson που υπολογίστηκε με βάση τις τομές Vp και Vs φαίνεται στην Εικόνα 77. Ζώνη κορεσμού φαίνεται να υπάρχει μετά τα 10 μέτρα βάθος Calculated result Depth (m) Distance (m) legend () Εικόνα 77. Ο λόγος Poisson όπως υπολογίστηκε για τη θέση GG. Σελίδα 79

84 4 Εκτίμηση σεισμικής επικινδυνότητας στις υπό μελέτη θέσεις Η μελέτη της σεισμικής επικινδυνότητας στις υπό μελέτη θέσεις εντός της ευρύτερης περιοχής της Ηγουμενίτσας έγινε με χρήση της αιτιοκρατικής μεθοδολογίας της στοχαστικής προσομοίωσης της σεισμικής επιτάχυνσης (Boore, 2003), προσαρμοσμένη για πηγές πεπερασμένων διαστάσεων (Motazedian & Atkinson, 2005). Με την εν λόγω μεθοδολογία, γίνεται ο υπολογισμός συνθετικών χρονοϊστοριών επιτάχυνσης που προκύπτει από ένα οποιοδήποτε σεισμικό σενάριο για οποιαδήποτε θέση. Η μέθοδος βασίζεται στην θεώρηση ότι η επιτάχυνση, η οποία παρατηρείται σε μία θέση, προκύπτει από την αλληλεπίδραση της πηγής, του μέσου διάδοσης και των τοπικών εδαφικών συνθηκών. Η πηγή μοντελοποιείται ως μία επιφάνεια με συγκεκριμένη κλίση, προσανατολισμό και διαστάσεις. Η επιφάνεια αυτή διακριτοποιείται σε ένα πλήθος σημειακών υποπηγών, για τις οποίες υπολογίζεται η επιμέρους συνθετική επιτάχυνση. Η κάθε υποπηγή ενεργοποιείται με χρονική υστέρηση που αντιστοιχεί στην ταχύτητα της διάρρηξης. Η τελική επιτάχυνση προκύπτει από συνέλιξη όλων των επιμέρους κυματομορφών από κάθε υποπηγή. Ως προς την διάδοση, λαμβάνονται υπ' όψη τα μοντέλα γεωμετρικής εξάπλωσης, ανελαστικής απορρόφησης και αύξησης της διάρκειας του σήματος σε συνάρτηση με την απόσταση. Η πρώτη περίπτωση αφορά την απώλεια ενέργειας κατά την διάδοση και εξάπλωση του μετώπου του σεισμικού κύματος. Η δεύτερη αφορά την απώλεια ενέργειας λόγω της μετατροπής της μηχανικής ενέργειας σε θερμική και η τρίτη την αύξηση της διάρκειας του σήματος με την απόσταση λόγω της πολύπλοκης δομής του φλοιού, η οποία οδηγεί σε διασπορά των επιμέρους παλμών αλλά και στην διαφορετική ταχύτητα διάδοσης αυτών. Σε όλες τις περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκαν μοντέλα που προτείνονται στην διεθνή βιβλιογραφία και προέκυψαν από πραγματικές μετρήσεις (Atkinson & Boore, 1995; Hatzidimitriou, 1994). Σελίδα 80

85 Ιδιαίτερη σημασία ως προς την διαμόρφωση της σεισμικής επικινδυνότητας έχουν οι τοπικές εδαφικές συνθήκες. Η ενίσχυση της ισχυρής εδαφικής κίνησης σε μία θέση αποτελεί άμεση συνάρτηση της αλληλουχίας των εδαφικών σχηματισμών. Η επίδραση των τοπικών συνθηκών στην παρούσα μεθοδολογία μοντελοποιείται ως μία καμπύλη ενίσχυσης σε συνάρτηση με την συχνότητα. Συνοπτικά η διαδικασία υπολογισμού της συνθετικής επιτάχυνσης για κάθε σημειακή υποπηγή παρουσιάζεται στην Εικόνα 78. Στην παρούσα μελέτη, επιλέχθηκαν ως σεισμικές πηγές τα ρήγματα της γεωβάσης ΑΣΠΙΔΑ τα οποία βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχή της Ηγουμενίτσας. Πιο συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκαν τα ρήγματα «Πετούσι», «Σούλι» και «Θύαμις» και το μεγάλο ανάστροφο ρήγμα των Παξών (Εικόνα 8). Για τον υπολογισμό της εδαφικής ενίσχυσης χρησιμοποιήθηκαν τα εδαφικά μοντέλα εγκαρσίων κυμάτων που υπολογίστηκαν για τις υπό μελέτη θέσεις με την μέθοδο MASW, όπως περιγράφηκε και παραπάνω. Για κάθε ένα από αυτά τα μοντέλα υπολογίστηκε η εδαφική ενίσχυση, χρησιμοποιώντας την τετραγωνική ρίζα της εμπέδησης, σύμφωνα με την μεθοδολογία του Boore (2003). Η εδαφική ενίσχυση, που υπολογίστηκε σε κάθε θέση, φαίνεται στην Εικόνα 79. Σελίδα 81

86 Εικόνα 78. Η διαδικασία της στοχαστικής προσομοίωσης. Αρχικά δημιουργείται χρονοσειρά τυχάιου θορύβου με μηδενική μέση τιμή. Στη συνέχεια εφαρμόζεται παράθυρο στην χρονοσειρά και υπολογίζεται το συχνοτικό φάσμα της. Στο φάσμα αυτό εφαρμόζονται τα διάφορα φίλτρα που σχετίζονται με την πηγή, τη διάδοση και τις εδαφικές συνθήκες και τέλος με αντίστροφο μετασχηματισμό Fourier προκύπτει η τελική κυματομορφή. Σελίδα 82

87 Εικόνα 79. Καμπύλες ενίσχυσης σε συνάρτηση με την συχνότητα για τις υπό μελέτη θέσεις. Η μεγαλύτερη ενίσχυση υπολογίστηκε για την θέση ΑΑ και ξεπερνούσε την τιμή 4 για συχνότητες μεγαλύτερες των 2Hz. Αυτό συνδέεται με το γεγονός ότι στην θέση αυτή παρατηρούνται μικρότερες τιμές ταχύτητας διάδοσης εγκαρσίων κυμάτων στα ανώτερα στρώματα, σε σχέση με τις υπόλοιπες. Παρομοίως υψηλές τιμές παρουσιάζονται στις θέσεις ΒΒ, CC, ΕΕ, και GG. Και στις τρεις αυτές περιπτώσεις παρουσιάστηκαν ιδιαίτερα χαμηλές τιμές ταχύτητας S κυμάτων ( m/s) στα ανώτερα στρώματα. Στις θέσεις DD, ΙΙ και JJ υπολογίστηκαν τιμές ενίσχυσης ίσες με 3. Η χαμηλότερη ενίσχυση (<2.5) υπολογίστηκε για τις θέσεις FF και HH. Αυτό δικαιολογείται από τις ιδιαίτερα υψηλές τιμές ταχύτητας S κυμάτων (Vs), οι οποίες ξεπερνούσαν τα 500 m/s για τα επιφανειακά στρώματα στις θέσεις αυτές. Σελίδα 83

88 4.1 Σεισμική επικινδυνότητα ρήγματος Πετουσίου. Το ρήγμα οριζόντιας ολίσθησης του Πετουσίου, με μήκος περίπου 38 km, βρίσκεται σε ελάχιστη απόσταση ίση με 15 km από την πόλη της Ηγουμενίτσας. Ο υπολογισμός της συνθετικής επιτάχυνσης για το ρήγμα αυτό έγινε για σενάριο σεισμού ίσο με 6.8. Το μέγεθος αυτό αντιστοιχεί στο μέγιστο αναμενόμενο σεισμικό μέγεθος για πηγή τέτοιων διαστάσεων, σύμφωνα με τους Wells και Coppersmith, 1994 και Παπαζάχος κ.ά., Τα αποτελέσματα τις προσομοίωσης της ισχυρής εδαφικής κίνησης παρουσιάζονται στην Εικόνα 80 και Εικόνα 81. Όπως παρατηρείται, Η μέγιστη αναμενόμενη σεισμική επιτάχυνση, με τιμή 0.21 g, εμφανίζεται στην θέση ΑΑ, η οποία παρουσιάζει και την μεγαλύτερη εδαφική ενίσχυση. Για όλες τις υπόλοιπες θέσεις η μέγιστη αναμενόμενη επιτάχυνση κυμαίνεται μεταξύ 0.12 και 0.19 g. Η διάρκεια της ισχυρής εδαφικής κίνησης κυμαίνεται στα δευτερόλεπτα. Σελίδα 84

89 Εικόνα 80. Συνθετικές κυματομορφές επιτάχυνσης για σενάριο σεισμού μεγέθους 6.8 από το ρήγμα του Πετουσίου, για όλες τις υπό μελέτη θέσεις. Εικόνα 81. Εδαφικά φάσματα απόκρισης για το παραπάνω σεισμικό σενάριο στις υπό μελέτη θέσεις. Σελίδα 85

90 4.2 Σεισμική επικινδυνότητα ρήγματος Σουλίου Σε αντίθεση με την προηγούμενη περίπτωση το ρήγμα αυτό είναι ανάστροφο, έχει μήκος 25 km και η ελάχιστη απόστασή του από την Ηγουμενίτσα είναι 17 km. Το σενάριο σεισμού που μοντελοποιήθηκε αντιστοιχεί σε μέγεθος 6.5. Όπως φαίνεται και από τα αποτελέσματα (Εικόνα 82, Εικόνα 83) η μέγιστη αναμενόμενη σεισμική επιτάχυνση κυμαίνεται σε ίδια επίπεδα με την περίπτωση του ρήγματος του Πετουσίου ( g) παρ όλο που το μέγεθος του σεισμού είναι μεγαλύτερο και η ελάχιστη απόσταση από το ρήγμα μικρότερη. Αυτό οφείλεται στον προσανατολισμό του ρήγματος. Συγκεκριμένα, επειδή το ρήγμα έχει διεύθυνση περίπου Β-Ν, όλες οι υποπηγές στις οποίες έχει διαχωριστεί, βρίσκονται σε αποστάσεις που δεν ξεπερνούν τα 25 km. Αντίθετα, για το ρήγμα του Πετουσίου, λόγω του προσανατολισμού του Α-Δ, η απόσταση υποπηγής - θέσης παρατήρησης υπερβαίνει τα 50 km σε κάποιες περιπτώσεις. Σε αντίθεση με τις τιμές μέγιστης επιτάχυνσης, η διάρκεια της ισχυρής εδαφικής κίνησης είναι μικρότερη (10-12 s), λόγω και των μικρότερων διαστάσεων του ρήγματος. Σελίδα 86

91 Εικόνα 82. Συνθετικές κυματομορφές επιτάχυνσης για σενάριο σεισμού μεγέθους 6.5 από το ρήγμα «Σούλι», για όλες τις υπό μελέτη θέσεις. Εικόνα 83. Εδαφικά φάσματα απόκρισης για το παραπάνω σεισμικό σενάριο στις υπό μελέτη θέσεις. Σελίδα 87

92 4.3 Σεισμική επικινδυνότητα ρήγματος Θυάμιδος. Πρόκειται για ανάστροφο ρήγμα μήκους 23 km, με μέγιστο αναμενόμενο μέγεθος 6.5. Η ελάχιστη απόσταση από την πόλη της Ηγουμενίτσας σε αυτήν την περίπτωση είναι περίπου 23 km. Λόγω της μεγαλύτερης απόστασης του ρήγματος αυτού από την Ηγουμενίτσα, οι τιμές της μέγιστης εδαφικής επιτάχυνσης που υπολογίστηκαν είναι μικρότερες από αυτές των δύο προηγούμενων περιπτώσεων και δεν υπερβαίνουν τα 0.13 g για την θέση με την μεγαλύτερη εδαφική ενίσχυση (ΑΑ ) (Εικόνα 84). Αντίστοιχα, όπως φαίνεται και στην Εικόνα 85, τα ενεργειακά επίπεδα της ισχυρής εδαφικής κίνησης είναι μικρότερα για το σενάριο αυτό. Εικόνα 84. Συνθετικές κυματομορφές επιτάχυνσης για σενάριο σεισμού μεγέθους 6.5 από το ρήγμα «Θύαμις», για όλες τις υπό μελέτη θέσεις. Σελίδα 88

93 Εικόνα 85. Εδαφικά φάσματα απόκρισης για το παραπάνω σεισμικό σενάριο στις υπό μελέτη θέσεις. Σελίδα 89

94 4.4 Σεισμική επικινδυνότητα ρήγματος Παξών. Το συγκεκριμένο ρήγμα, αν και το ίχνος του βρίσκεται σε μεγαλύτερη απόσταση από την πόλη της Ηγουμενίτσας σε σχέση με αυτό των προηγουμένων ρηγμάτων, επιλέχθηκε λόγω των ιδιαίτερα μεγάλων διαστάσεών του, σε συνδυασμό με την μικρή κλίση του προς την διεύθυνση της πόλης. Πιο συγκεκριμένα, λαμβάνοντας υπ' όψη μία μέση κλίση 25 ο, προκύπτει ότι η ελάχιστη απόσταση της πόλης από το επίπεδο του ρήγματος είναι περίπου 23 km. Παράλληλα, με μήκος 65 km, προκύπτει μέγιστο πιθανό μέγεθος ίσο με 7.1. Η τιμές μέγιστης αναμενόμενης σεισμικής επιτάχυνσης που υπολογίστηκαν κυμαίνονται μεταξύ 0.11 και 0.19g (Εικόνα 86). Αντίστοιχα, τα ενεργειακά επίπεδα της ισχυρής εδαφικής κίνησης (Εικόνα 87) είναι ελαφρώς χαμηλότερα από αυτά των δύο πρώτων σεναρίων (ρήγμα Πετουσίου και ρήγμα Σουλίου). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η θέση του ρήγματος είναι τέτοια, που οι περισσότερες υποπηγές βρίσκονται σε μεγαλύτερες αποστάσεις (μέχρι και 65 km) από αυτές των παραπάνω δύο ρηγμάτων. Όπως αναμένεται, η διάρκεια της εδαφικής κίνησης είναι αρκετά μεγάλη (>15 s) λόγω των μεγάλων διαστάσεων του ρήγματος. Σελίδα 90

95 Εικόνα 86. Συνθετικές κυματομορφές επιτάχυνσης για σενάριο σεισμού μεγέθους 7.1 από το ρήγμα ανάστροφο ρήγμα των Παξών, για όλες τις υπό μελέτη θέσεις. Εικόνα 87. Εδαφικά φάσματα απόκρισης για το παραπάνω σεισμικό σενάριο στις υπό μελέτη θέσεις. Σελίδα 91

96 Βιβλιογραφία Aubouin J., Blanchet R., Cadet J-P., Celet P., Charvet J., Chorowicz J., Cousin M. and Rampnoux J-P Essai sur la geologie des Dinarides. Bull. Soc. geol. de France, 6, Boccaletti, M., Caputo, R., Mountrakis, D., Pavlides, S., & Zouros, N Paleoseismicity of the Souli fault, Epirus, western Greece. J. Geodyn., 24(1), Boore D. M., Stochastic Simulation of High-frequency Ground Motions Based on Seismological Models of the Radiated Spectra. Bull. Seismol. Soc. Am. 73, Boore D. M., Simulation of ground motion using the stochastic method. Pure and Applied Geophysics 160. Bornovas J Observations nouvelles sur la géologie des zones préapulienne et ionienne (Grèce occidental). Bulletin de la Société Géologique de France, Ser. 7, No. 2, p GreDaSS Working Group, The Greek Database of Seismogenic Sources, GreDaSS, doi: /unife/gredass/0200, Available at: last accessed 10 December Hatzidimitriou, P. M., Scattering and anelastic attenuation of seismic energy in N. Greece. Pure and appl. Geophys. 143 (4), IFP-IGRS Etude geologique de l'epire. Ed. Technip, pp 306 Karakitsios V., Ouverture et inversion tectonique du bassin Ionien (Epire, Grece). Ann. Geol. Pays Helleniq., 35, Karakitsios V., The influence of preexisting structure and halokinesis on organic matter preservation and thrust system evolution in the Ionian basin, northwest Greece. American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 79(7), Σελίδα 92

97 Karakitsios, V., and Pomoni-Papaioannou, F., Sedimentological study of the Triassic solution-collapse breccias of the Ionian zone (NW Greece). Carbonates and Evaporites, 13(2), Karakitsios V. and Rigakis N., Evolution and petroleum potential of western Greece. J. Petrol. Geol., 30(3), King, G. C. P., Tselentis, A., Gomberg, J., Molnar, P., Roecker, S. W., Sinvhal, H., Soufleris C. and Stock J., Microearthquake seismicity and active tectonics of northwestern Greece. Earth and Planetary Science Letters, 66, Kokinou, E., Kamberis, E., Vafidis, A., Monopolis, D., Ananiadis, G., & Zelilidis, A., Deep seismic reflection data from offshore western Greece: a new crustal model for the Ionian sea. Journal of Petroleum Geology, 28(2), Μπακόπουλος Ι., Λιθοστρωματογραφική διάρθρωση της Ιόνιας λεκάνης στο νότιο τμήμα της Ηπείρου σε σχέση με την μετανάστευση και παγίδευση των υδρογονανθράκων της. Διδακτορική διατριβή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, Αθήνα, σελ. 155 Motazedian D., Atkinson G. M., Stochastic finite-fault modeling based on a dynamic corner frequency. Bulletin of the Seismological Society of America 95, Papazachos, B.C., Comninakis, P.E., Karakaisis, G.F., Karakostas, B.G., Papaioannou, Ch.A., Papazachos, C.B. and E.M. Scordilis, A catalogue of earthquakes in Greece and surrounding area for the period 550BC-1999, Publ. Geophys. Laboratory, University of Thessaloniki, 1, 333pp. Papazachos, B. C., Scordilis, E., Panagiotopoulos, D., Papazachos, C., Karakaisis, G., Global relations between seismic fault parameters andmoment magnitude of earthquakes, Abstract volume of the 10th Congress of the Geological Society of Greece, April, Thessaloniki, Σελίδα 93

98 Papazachos, B.C., Comninakis, P.E., Scordilis, E.M., Karakaisis, G.F. and C.B. Papazachos, A catalogue of earthquakes in the Mediterranean and surrounding area for the period , Publ. Geophys. Laboratory, University of Thessaloniki. Pomoni-Papaioannou, F. and S. Tsaila-Monopolis, Petrographical, sedimentological and micropaleontological studies of an evaporate outcrop, west of Ziros lake (Epirus, Greece). Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia, 88(3), Pomoni-Papaioannou F., Karakitsios V., Kamberis E. and Marnelis F., Chevron-type halite and nodular anhydrite in the Triassic subsurface evaporites of the Ionian zone (western Greece). Bull. Geol. Soc. Greece, 36, Roure, F., S. Nazaj, K. Mushka, I. Fili, J.-P. Cadet, and M. Bonneau, Kinematic evolution and petroleum systems An appraisal of the Outer Albanides. In: K. R. McClay, ed., Thrust tectonics and hydrocarbon systems, AAPG Memoir, 82, Wells, D.L., Coppersmith, K.J., New empirical relationships among magnitude, rupture length, rupture width and surface displacement. Bulletin of the Seismological Society of America 84, Zelilidis, A., Piper, D. J. W., Vakalas, I., Avramidis, P., & Getsos, K., Oil and gas plays in Albania: do equivalent plays exist in Greece?. Journal of Petroleum Geology, Σελίδα 94

99 Εικόνες Εικόνα 1: Απλοποιημένος γεωτεκτονικός χάρτης της δυτικής Ελλάδας (Karakitsios and Rigakis, 2007). Οι τομές (a), (b) και (c) παρουσιάζονται στο επόμενο σχήμα. Α: ζώνη Πελαγονικής, Β: οφιόλιθοι, C: Μεσοελληνική αύλακα, D: ζώνη Πίνδου, Ε: ζώνη Γαββρόβου-Τρίπολης, F: ζώνη Ιόνιου, G: Νεογενείς-Τεταρτογενείς αποθέσεις, H: ζώνη Προ-Απουλίας (Παξών)... 9 Εικόνα 2: Γεωλογικές τομές της δυτικής Ελλάδας (από Karakitsios and Rigakis, 2007). Οι θέσεις τους επισημαίνονται στο προηγούμενο σχήμα. (a) Το προ-εβαποριτικό συμμετέχει στη παραμόρφωση του ιζηματογενούς καλύμματος, χωρίς την αποκόλληση του ιζηματογενούς καλύμματος από τους εβαπορίτες. (b) Η συμμετοχή του προ-εβαποριτικού υποβάθρου στη παραμόρφωση του ιζηματογενούς καλύμματος συνοδεύεται από μικρές αποκολλήσεις του ιζηματογενούς καλύμματος στο επίπεδο των εβαποριτών. (c) Το προ-εβαποριτικο υπόβαθρο δε συμμετέχει στη παραμόρφωση του ιζηματογενους καλύμματος. Μια μεγάλη αποκόλληση συμβαίνει στο επίπεδο των εβαποριτών. Το προ-εβαποριτικό υπόβαθρο βυθίζεται κάτω από τις πιο εσωτερικές ζώνες ώστε να υπόκειται τις παραμορφώσεις που οφείλονται στην ηπειρωτική υποβύθιση ανατολικά της Ιόνιου ζώνης Εικόνα 3: Αντιπροσωπευτική λιθοστρωματογραφική στήλη της Ιόνιου ζώνης (Karakitsios, 1995, μεταφρασμένο από Μπακόπουλο, 2006). 1: Πηλίτες και ψαμμίτες, 2: πυριτικοί ασβεστόλιθοι με κλαστικό υλικό, 3: πελαγικοί ασβεστόλιθοι με κλαστικό υλικό, 4: πελαγικοί κερατολιθικοί ασβεστόλιθοι, 5: πυριτικοί ορίζοντες με πράσινες και κόκκινες αργίλους, 6: πελαγικοί ασβεστόλιθοι, μάργες και πυριτικοί αργιλίτες, 7: πελαγικοί ασβεστόλιθοι με πελαγικά ελαματοβράγχια (δίθυρα), 8: πελαγικοί, κόκκινοι, κονδυλώδεις ασβεστόλιθοι με αμμωνίτες, 9: μικριτικοί ασβεστόλιθοι με μικρούς αμμωνίτες και βραγχιόποδα, 10: πελαγικοί ασβεστόλιθοι, 11: ασβστόλιθοι πλατφόρμας, 12: πλακώδεις μελανοί ασβεστόλιθοι, 13: γύψοι και ορυκτό αλάτι, 14: δολομίτες, 15: λατυποπαγή, 16: πελαγικά ελασματοβράγχια (fillaments), 17: αμμωνίτες και 18: βραγχιόποδα Εικόνα 4: Στρωματογραφικές στήλες κοντά στη πόλη της Ηγουμενίτσας (Karakitsios, 1995). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι στήλες S και S (ένθετος χάρτης i ). SE: Σενώνιο, VL: Ασβεστόλιθοι Βίγλας (βάση: Βερριάσιο), UP: Ανώτεροι ορίζοντες Ποσειδωνιών (Ανώτερο Καλλόβιο Τιθώνιο), LF: Ασβεστόλιθοι με filaments (Βαγιώσιο Καλλόβιο), AR: Ammonitico Rosso (Τοάρσιο Ααλένιο), LP: Κατώτεροι ορίζοντες Ποσειδωνιών, LL: Ασβεστόλιθοι Λούρου, SL: Ασβεστόλιθοι Σινιών (πλευρικά αντίστοιχοι των ασβεστόλιθων Λούρου), PL: Ασβεστόλιθοι Παντοκράτορα (Κατώτερο Λιάσιο) Εικόνα 5: Γεωμορφολογικός χάρτης της δυτικής Ελλάδος και Αλβανίας με τις βασικές τεκτονοστρωματογραφικές δομές (Zelilidis et al., 2003). Σύμφωνα με τους συγγραφείς, δεν υπάρχει συμφωνία για την ακριβή θέση της επώθησης της Ιόνιου στον ελληνικό χώρο Σελίδα 95

100 Εικόνα 6: Σχηματικές τομές, χωρίς κατακόρυφη διόγκωση, βορειότερα της περιοχής ενδιαφέροντος που προέρχονται από δεδομένα πεδίου και σεισμικά προφίλ (Argnani, 2013). Στη νότια τομή (b) το μέτωπο των επωθήσεων επηρεάζει τη μεσοζωική ακολουθία της ανθρακικής πλατφόρμας Εικόνα 7: Απλοποιημένος τεκτονικός χάρτης της ρηξιγενούς ζώνης Πετουσίου (Boccaletti et al., 1997). 1: Ανθρακικό κάλυμμα (Λιάσιο Ηώκαινο), 2: Φλύσχης (Ανώτερο Ηώκαινο Βουρδιγάλιο), 3: Αλλουβιακές αποθέσεις και κορήματα (Τεταρτογενές) Εικόνα 8: Τα (πιθανώς) ενεργά ρήγματα στην ευρύτερη περιοχή της Ηγουμενίτσας, όπως έχουν μοντελοποιηθεί στη γεωβάση «ΑΣΠΙΔΑ», τροποποιημένα από τη βάση δεδομένων GreDaSS. Οι κίτρινοι κύκλοι αντιπροσωπεύουν τους ιστορικούς σεισμούς (550 π.χ. 1964) από τον κατάλογο των Papazachos κ.α. (2000, 2010), όπου οι μικροί αντιστοιχούν σε μεγέθη 6.0 Μ > 6.5 και μεγαλύτεροι σε μεγέθη Μ 6.5. Οι ίδιες κατηγορίες μεγεθών επιλέχθηκαν για τον ενόργανο κατάλογο ( ) του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου (Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών) με πράσινο χρώμα, αλλά στη περιοχή αυτή δε συναντώνται σεισμικά γεγονότα με Μ Εικόνα 9: Επάνω αριστερά: Μηχανισμοί γένεσης υπολογισμένοι από τους Hatzfeld κ.α. (1995) για μια χρονική περίοδο 7 εβδομάδων το καλοκαίρι του Επάνω δεξιά: Μηχανισμοί γένεσης υπολογισμένοι για σεισμικά γεγονότα μεγέθους M 5.0 από τους Louvari κ.α. (2001). Κάτω: Μηχανισμοί γένεσης που υπολογίστηκαν κατά τη διάρκεια ενός έτους (Αύγουστος 1998 Ιούλιος 1999) από τους Tselentis κ.α. (2006) Εικόνα 10. Αποτύπωση της ακολουθίας από Γεωδυναμικό Ινστιτούτο με τα τότε μέσα (περιορισμένη ακρίβεια) Εικόνα 11. Η δόνηση του 1979 ήταν η μοναδική ισχυρή (Μ>5) κοντά στη πόλη της Ηγουμενίτσας (περίοδος ) Εικόνα 12. Ενόργανη περίοδος Μ>5 (κατάλογος USGS) Εικόνα 13. Οι θέσεις σεισμικής έρευνας για την διερεύνηση της δομής της λεκάνης της Ηγουμενίτσας στην περιοχή της Νέας Σελεύκειας Εικόνα 14. Οι σεισμικές έρευνες για την διερεύνηση των εδαφών θεμελίωσης στο Βόρειο (άνω) και το Νότιο (κάτω) τμήμα της πόλης Εικόνα 15. Τα ρήγματα της ευρύτερης περιοχής όπως υπάρχουν στην βάση «ΑΣΠΙΔΑ» του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Εικόνα 16. Η σεισμική πηγή AWD750 που χρησιμοποιήθηκε Εικόνα 17. Οι θέσεις των σεισμικών γραμμών ΜΜ και ΚΚ (α) επιλέγησαν για την μελέτη των πιθανών ρηγμάτων που προτάθηκαν από την βαρυτική έρευνα Εικόνα 18. Αφιλτράριστη καταγραφή με κάθετη σώρευση 10 επαναλήψεων. Η ενέργεια της σεισμικής πηγής είναι επαρκής για αποστάσεις άνω των 710 μέτρων Εικόνα 19. Σεισμική τομογραφία διάθλασης στην θέση ΚΚ.... Σφάλμα! Δεν έχει οριστεί σελιδοδείκτης. Σελίδα 96

101 Εικόνα 20. Δρομοχρονικές καμπύλες της σεισμικής έρευνας ΚΚ. Η ταύτιση των μετρήσεων με τους συνθετικούς χρόνους που παράγονται από το μοντέλο είναι απόλυτη Εικόνα 21. Σεισμική τομογραφία διάθλασης στη θέση ΜΜ Εικόνα 22. Η ταύτιση των μετρήσεων και των θεωρητικών χρόνων για το μοντέλο της σεισμικής γραμμής ΜΜ ήταν άριστη Εικόνα 23. Οι πρώτες αφίξεις ήταν ευκρινείς ακόμα και σε αποστάσεις της τάξης των 300 μέτρων Εικόνα 24. Τομογραφικό μοντέλο που υπολογίστηκε για τη θέση LL Εικόνα 25. Το μοντέλο παρήγαγε συνθετικούς χρόνους απολύτως ίδιους με τις μετρήσεις Εικόνα 26. Σύγκριση μεταξύ της σεισμικής πηγής του επιταχυνόμενου πίπτοντος βάρους (α) και του σφυριού (β) Εικόνα 27. α) Σεισμική τομή ταχύτητας διαμήκων κυμάτων όπως πρόκυψε από την σεισμική τομογραφία διάθλασης για τη θέση ΑΑ β) Οι δρομοχρονικές καμπύλες που παράγει το τομογραφικό μοντέλο παρουσιάζουν καλή ταύτιση με τις μετρήσεις γ) Αναγωγή σε στρωματογραφικό μοντέλο μέσω αντιστροφής των δρομοχρονικών δεδομένων Εικόνα 28. MASW-1D με offset της σεισμικής πηγής 1.5 m α) Το φάσμα V(f) και β) το διάγραμμα της ταχύτητας Vs με το βάθος όπως υπολογίστηκε Εικόνα 29. α) Προφίλ ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων MASW-2D CMPCC. β) Λόγος Poisson στη θέση ΑΑ Εικόνα 30. Σεισμική καταγραφή από την τομή BB Εικόνα 31. Σεισμική τομή ταχύτητας διαμήκων κυμάτων όπως πρόκυψε από την σεισμική τομογραφία διάθλασης για τη θέση ΒΒ Εικόνα 32. Το φάσμα c(f) στην ανάλυση MASW στη θέση ΒΒ ήταν ιδιαίτερα ξεκάθαρο ως προς την σήμανση της καμπύλης διασποράς Εικόνα 33. Καμπύλη διασποράς στην έρευνα MASW στη θέση ΒΒ Εικόνα 34. Μοντέλο 1-D τιμών ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων όπως προέκυψε από την έρευνα MASW που πραγματοποιήθηκε στη θέση ΒΒ Εικόνα 35. Η τομή που παρήχθη από την εφαρμογή της μεθόδου MASW-2D CMPCC στη θέση ΒΒ Εικόνα 36. Λόγος Poisson στη θέση BB Εικόνα 37. Παράδειγμα σεισμικής καταγραφής από την έρευνα στη θέση CC Εικόνα 38. Σεισμική τομή ταχύτητας διαμήκων κυμάτων όπως πρόκυψε από την σεισμική τομογραφία διάθλασης για τη θέση CC Εικόνα 39. a) Το φάσμα c(f) στην ανάλυση MASW στη θέση CC ήταν ιδιαίτερα ξεκάθαρο ως προς την σήμανση της καμπύλης διασποράς. b) Καμπύλη διασποράς στην έρευνα MASW στη θέση CC Εικόνα 40. Μοντέλο 1-D τιμών ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων όπως προέκυψε από την έρευνα MASW που πραγματοποιήθηκε στη θέση CC Εικόνα 41. Η τομή που παρήχθη από την εφαρμογή της μεθόδου MASW-2D CMPCC στη θέση CC Σελίδα 97

102 Εικόνα 42. Λόγος Poisson στη θέση CC Εικόνα 43. Παράδειγμα σεισμικής καταγραφής από την έρευνα στη θέση ΙΙ. Οι πρώτες αφίξεις είναι ιδιαίτερα καθαρές και δείχνουν την παρουσία ισχυρού ορίζοντα μεγάλης ταχύτητας σεισμικών κυμάτων Εικόνα 44. α) Το αποτέλεσμα της τομογραφίας που προέκυψε από την αντιστροφή των πρώτων αφίξεων. β) Η ταύτιση των μετρήσεων και των συνθετικών χρόνων του τομογραφικού μοντέλου ήταν άριστη Εικόνα 45. Στρωματογραφικό μοντέλο που προέκυψε με αντιστροφή των δρομοχρονικών καμπυλών Εικόνα 46. α) Το φάσμα c(f) στην ανάλυση MASW στη θέση ΙΙ β) Το αποτέλεσμα της MASW-1D Εικόνα 47. Το αποτέλεσμα της εφαρμογής της μεθόδου MASW-2D CMPCC στη θέση ΙΙ Εικόνα 48. Λόγος Poisson στη θέση ΙΙ Εικόνα 49. Οι σεισμικές καταγραφές στη θέση FF ήταν εξαιρετικής ποιότητας ως προς την ευκρίνεια των πρώτων αφίξεων Εικόνα 50. Σεισμική τομογραφία διάθλασης στη θέση FF Εικόνα 51. Η ταύτιση των μετρήσεων και των συνθετικών χρόνων του τομογραφικού μοντέλου ήταν άριστη. 61 Εικόνα 52 α) Το φάσμα c(f) στην ανάλυση MASW στη θέση FF β) Το αποτέλεσμα της MASW-1D Εικόνα 53. Το αποτέλεσμα της εφαρμογής της μεθόδου MASW-2D CMPCC στη θέση FF. Αν και η μέθοδος MASW είναι σχεδιασμένη για οριζόντιες δομές, εντόπισε επαρκώς την κλίση του υποβάθρου Εικόνα 54. Σεισμική τομογραφία διάθλασης στη θέση DD Εικόνα 55. Εφαρμογή MASW-1D στη θέση DD α) Το φάσμα c(f) και β) το διάγραμμα της ταχύτητας Vs με το βάθος Εικόνα 56. Προφίλ ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων MASW-2D CMPCC στη θέση DD Εικόνα 57. Λόγος Poisson στη θέση DD Εικόνα 58. Η ποιότητα των καταγραφών στη θέση JJ ήταν άριστη Εικόνα 59. α) Τομογραφικό προφίλ σεισμικής διάθλασης στη θέση JJ β) Η ταύτιση των μετρήσεων με τους συνθετικούς χρόνους του μοντέλου ήταν άριστη γ) Κάθετη μονοδιάστατη απεικόνιση Vp στο σημείο x=20 m Εικόνα 60. Στρωματογραφικό μοντέλο για την θέση JJ Εικόνα 61. Εφαρμογή MASW-1D στη θέση JJ α) Το φάσμα c(f) και β) το διάγραμμα της ταχύτητας Vs με το βάθος Εικόνα 62. Τομή ταχύτητας εγκαρσίων κυμάτων MASW-2D CMPCC στη θέση JJ Εικόνα 63. Λόγος Poisson στη θέση DD Εικόνα 64. Σεισμική τομή που υπολογίστηκε από την εφαρμογή της μεθόδου της σεισμικής τομογραφίας διάθλασης διαμήκων κυμάτων στη θέση ΕΕ Εικόνα 65. Εφαρμογή MASW-1D στη θέση ΕΕ α) Το ιδιαίτερα ευκρινές φάσμα c(f) ως προς τη σήμανση της καμπύλης διασποράς και β) το διάγραμμα της ταχύτητας Vs με το βάθος Εικόνα 66. Εφαρμογή της MASW-2D CMPCC στη θέση ΕΕ Σελίδα 98

103 Εικόνα 67. O λόγος Poisson όπως υπολογίστηκε για τη θέση ΕΕ Εικόνα 68. Λήψη δεδομένων στη θέση ΗΗ Εικόνα 69. Παράδειγμα καταγραφής στη θέση ΗΗ Εικόνα 70. Η τομή που προέκυψε από την εφαρμογή της σεισμικής τομογραφίας διάθλασης στη θέση ΗΗ Εικόνα 71. Οι συνθετικοί χρόνοι που υπολογίζονται βάσει του παραγόμενου μοντέλου ταυτίζονται σχεδόν με τα δρομοχρονικά δεδομένα, πράγμα που δείχνει την υψηλή αξιοπιστία του δρομοχρονικού μοντέλου Εικόνα 72. Το μονοδιάστατο μοντέλο της κατανομής της Vs με το βάθος όπως προέκυψε μετά από εφαρμογή της μεθόδου MASW-1D Εικόνα 73. a) Το αποτέλεσμα της MASW-2D CMPCC στη θέση ΗΗ β) Ο λόγος Poisson που υπολογίστηκε από τα δεδομένα των τoμών της Vp και Vs Εικόνα 74. Το αποτέλεσμα της τομογραφίας σεισμικής διάθλασης στη θέση GG Εικόνα 75. Οι μετρήσεις επαληθεύονται πλήρως από το υπολογισθέν τομογραφικό μοντέλο στη θέση GG Εικόνα 76. α) Το αποτέλεσμα της μονοδιάστατης και β) δυσδιάστατης εφαρμογής MASW στη θέση GG Εικόνα 77. Ο λόγος Poisson όπως υπολογίστηκε για τη θέση GG Εικόνα 78. Η διαδικασία της στοχαστικής προσομοίωσης. Αρχικά δημιουργείται χρονοσειρά τυχάιου θορύβου με μηδενική μέση τιμή. Στη συνέχεια εφαρμόζεται παράθυρο στην χρονοσειρά και υπολογίζεται το συχνοτικό φάσμα της. Στο φάσμα αυτό εφαρμόζονται τα διάφορα φίλτρα που σχετίζονται με την πηγή, τη διάδοση και τις εδαφικές συνθήκες και τέλος με αντίστροφο μετασχηματισμό Fourier προκύπτει η τελική κυματομορφή Εικόνα 79. Καμπύλες ενίσχυσης σε συνάρτηση με την συχνότητα για τις υπό μελέτη θέσεις Εικόνα 80. Συνθετικές κυματομορφές επιτάχυνσης για σενάριο σεισμού μεγέθους 6.8 από το ρήγμα του Πετουσίου, για όλες τις υπό μελέτη θέσεις Εικόνα 81. Εδαφικά φάσματα απόκρισης για το παραπάνω σεισμικό σενάριο στις υπό μελέτη θέσεις Εικόνα 82. Συνθετικές κυματομορφές επιτάχυνσης για σενάριο σεισμού μεγέθους 6.5 από το ρήγμα «Σούλι», για όλες τις υπό μελέτη θέσεις Εικόνα 83. Εδαφικά φάσματα απόκρισης για το παραπάνω σεισμικό σενάριο στις υπό μελέτη θέσεις Εικόνα 84. Συνθετικές κυματομορφές επιτάχυνσης για σενάριο σεισμού μεγέθους 6.5 από το ρήγμα «Θύαμις», για όλες τις υπό μελέτη θέσεις Εικόνα 85. Εδαφικά φάσματα απόκρισης για το παραπάνω σεισμικό σενάριο στις υπό μελέτη θέσεις Εικόνα 86. Συνθετικές κυματομορφές επιτάχυνσης για σενάριο σεισμού μεγέθους 7.1 από το ρήγμα ανάστροφο ρήγμα των Παξών, για όλες τις υπό μελέτη θέσεις Εικόνα 87. Εδαφικά φάσματα απόκρισης για το παραπάνω σεισμικό σενάριο στις υπό μελέτη θέσεις Σελίδα 99

104

105

106