ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ - ΣΠΠΕ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ - ΣΠΠΕ"

Σωφρονία Δουμπιώτης
7 χρόνια πριν
Προβολές:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ - ΣΠΠΕ ΕΡΓΑΣΙΑ:

βελανιδιάς Ξηροφυτικοί θάμνοι (Μακί) ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ 2 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2 ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ - ΣΠΠΕ ΕΡΓΑΣΙΑ: «Σύγχρονη δασική χλωρίδα της Λέσβου» Δάσος τραχείας πεύκης Δάσος βελανιδιάς Ξηροφυτικοί θάμνοι (Μακί) ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ - ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΤΠΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ

2 Σύγχρονη δασική χλωρίδα της Λέσβου Η Λέσβος είναι το μεγαλύτερο νησί του ανατολικού Αιγαίου και χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία πετρωμάτων, πλούσιο οριζόντιο και κατακόρυφο διαμελισμό (ακτές βουνά) καθώς και αρκετούς μόνιμους και πρόσκαιρους υγρότοπους. Οι παραπάνω παράγοντες σε συνδυασμό με το κλίμα, τη γειτνίαση με την απέναντι μικρασιατική ακτή απ την οποία μόλις πριν χρόνια αποχωρίσθηκε, αλλά και η μακρόχρονη επίδραση του ανθρώπινου παράγοντα προίκισαν το νησί με πλούσια και ενδιαφέρουσα χλωρίδα. Οι ερευνητές που ασχολούνται με την Λεσβιακή χλωρίδα καταλήγουν ότι περιλαμβάνει πάνω από taxa (είδη και υποείδη) ανώτερων φυτών. Πολλά από αυτά είναι σπάνια, κυρίως τα μικρού μεγέθους είδη που εποικίζουν μικρού μεγέθους υγρότοπους. Από τα είδη της δασικής χλωρίδας εκείνο που κυριαρχεί είναι η τραχεία πεύκη (Pinus brutia) με σημαντική γενετική παραλλακτικότητα. Στην τραχεία πεύκη της Λέσβου παρουσιάζεται το σπάνιο φαινόμενο μιας σημαντικής μετάλλαξης, που ονομάζεται «ποικιλία Αγραφιώτη» και έχει ως αποτέλεσμα να εμφανίζονται φυτά-νάνοι χωρίς κορμό και με μορφή σφαιρική. Το τριγωνικό σχήμα του νησιού, το ανάγλυφο αλλά και η εισβολή των δυο κόλπων, Γέρας και Καλλονής στο εσωτερικό του διαχωρίζουν τη Λέσβο σε τέσσερα τμήματα: το νοτιοανατολικό ( χερσόνησος Αμαλής ) το κεντρικό μεταξύ των δυο κόλπων ( ορεινός όγκος Ολύμπου ) το βόρειο τμήμα ( ορεινός όγκος Λεπέτυμνου ) το δυτικό τμήμα ( ορεινή δυτική χερσόνησος ) Όπως γνωρίζουμε, στη μειοκαινική χλωρίδα της Λέσβου έχουν καταγραφεί απολιθώματα σπερματόφυτων, κωνοφόρων και αγγειόσπερμων και συγκεκριμένα τα εξής: Taxodeoxylon, Sequoia, Pinus, Taxus, Laurus, Quercus κλπ. Η δασική χλωρίδα της Λέσβου συνδέεται άμεσα με το γεωλογικό υπόβαθρο του νησιού, καθώς η ποικιλία των πετρωμάτων αντανακλά στη διαφοροποίηση της βλάστησης. Η γεωλογική σύσταση της Λέσβου διαιρεί το νησί στις παρακάτω περιοχές με την αντίστοιχη βλάστηση: α) Aσβεστολιθικό τμήμα (Aνατολική Λέσβος, Αμαλή, Πηγή,Ίππειος, Καρήνη): κυριαρχεί η ελιά (Olea europaea) β) Σχιστολιθικό τμήμα (Νοτιοανατολική Λέσβος, Αγιάσος, Γέρα, Πλωμάρι): κυριαρχεί η βελανιδιά (Quercus sp) και η καστανιά (Castanea sativa) γ) Οφειολιθικό τμήμα (Κεντρική Λέσβος, δυτικά του Ολύμπου «Τσαμλίκ») : κυριαρχεί η τραχεία πεύκη (Pinus brutia) δ) Ηφαιστειακό τμήμα (Κεντρική, Βόρεια και Δυτική Λέσβος): κυριαρχεί η Βελανιδιά (Quercus pubescens, Quercus aegilops ), Ροδόδενδρο (Rododendron luteum), Μαύρη Πεύκη (Pinus nigra) καθώς και τα φρύγανα: Αστοιβή (Sarcοpoterium spinosum) και Κενταύρια (Centaurea spinosa)

Pinus brutia (Τραχεία πεύκη) Η καταβύθιση της Αιγίδας ήταν η αιτία της εξαφάνισης πολλών ειδών πεύκης.

Η αλλαγή κλίματος συνέλαβε στη μετακίνηση της τραχείας πεύκης προς το νότο, νησιά Αιγαίου και Κρήτη, όταν ακόμα υπήρχαν διάδρομοι επικοινωνίας με την Μικρά Ασία.

τυπική διάταξη κλαδιών Pinus brutia (ten. var. Agraphiotii) Στη Λέσβο η τραχεία πεύκη δημιούργησε μια ιδιόρρυθμη ποικιλία.

3 Pinus brutia (Τραχεία πεύκη) Η καταβύθιση της Αιγίδας ήταν η αιτία της εξαφάνισης πολλών ειδών πεύκης. Το είδος Ρinus συμπτωματικά μπορεί να θεωρηθεί πρόγονος της τραχείας πεύκης γιατί παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τα απολιθώματα της πρώτης. Η αλλαγή κλίματος συνέλαβε στη μετακίνηση της τραχείας πεύκης προς το νότο, νησιά Αιγαίου και Κρήτη, όταν ακόμα υπήρχαν διάδρομοι επικοινωνίας με την Μικρά Ασία. Είναι δέντρο ύψους 15,20 μέτρων, σπάνια έως 30 μέτρα, ευθύκορμο και εμφανίζει τρεις παραλλαγές: Δέντρα με πυκνή κόμη και δομή οροφοτή Δέντρα με πυραμοειδή διάταξη κλαδιών Δέντρα με αραιή κόμη και τυπική διάταξη κλαδιών Pinus brutia (ten. var. Agraphiotii) Στη Λέσβο η τραχεία πεύκη δημιούργησε μια ιδιόρρυθμη ποικιλία. Πρόκειται για ένα υποείδος χωρίς κορμό, με σφαιρική κόμη, που βγάζει δευτερεύοντες κορμούς από την ρίζα, πυκνή διάταξη βελών στην άκρη του βλαστού και πολλούς κώνους. Η ποικιλία αυτή είναι αποτέλεσμα μετάλλαξης, εμφανίζεται στις περιοχές χερσόνησο Αμαλής Ξαμπέλια Φεράνες Ταύρο Βασιλικά Βρύσα Βατερά. Συχνό φαινόμενο σε δάση τραχείας πεύκης στη Λέσβο είναι η εμφάνιση νεοπλασιών στα κλαδιά, γνωστές με το όνομα «σκούπα της μάγισσας». Οι νεοπλασίες έχουν σφαιρική μορφή, έντονο πράσινο χρώμα, κορμούς θηλυκούς πιο μικρούς από τους κανονικούς και πυκνές βελόνες.

Ρinus nigra (Mαύρη πεύκη) Η μαύρη πεύκη βρίσκεται στην δυτική Λέσβο, στις κοινότητες Πτερούντας και Χιδήρων και στο βουνό Ψηλοκούδουνο, με τη μορφή μικρών και απομονωμένων πληθυσμών.

Οι πιθανότητες της ομομειξίας είναι αυξημένες με σοβαρές συνέπειες για την εξέλιξη και επιβίωσης των πληθυσμών της μαύρης πεύκης στη Λέσβο σε βάρος του αυτόχθονου κάτοικου της περιοχής που είναι το

4 Ρinus nigra (Mαύρη πεύκη) Η μαύρη πεύκη βρίσκεται στην δυτική Λέσβο, στις κοινότητες Πτερούντας και Χιδήρων και στο βουνό Ψηλοκούδουνο, με τη μορφή μικρών και απομονωμένων πληθυσμών. Ο μεγαλύτερος πληθυσμός βρισκόταν στο Ψηλοκούδουνο αλλά κάηκε εξολοκλήρου στην πυρκαγιά του 1994, έχουν σωθεί λίγα ώριμα άτομα. Οι πιθανότητες της ομομειξίας είναι αυξημένες με σοβαρές συνέπειες για την εξέλιξη και επιβίωσης των πληθυσμών της μαύρης πεύκης στη Λέσβο σε βάρος του αυτόχθονου κάτοικου της περιοχής που είναι το είδος της τραχείας πεύκης. Phododendron luteus (κίτρινο ροδόδεντρο ή ποντική αζαλέα) Πρόκειται για φυλλοβόλο θάμνο ύψους ως 4,5 μέτρα. Είναι μοναδικό σ όλη την Ελλάδα ανάμεσα στις κοινότητες Παρακοίλων, Χιδήρων και Ανεμότιας, από 60 μέτρα ως 450 μέτρα. Πριν από εκατομμύρια χρόνια, τριτογενή περίοδος, απλώνονται από τον Καύκασο ως την Αιγηίδα για αυτό έχει σημαντική παρουσία σήμερα στη Μικρά Ασία, Αρμενία, Γεωργία κτλ.. Η Λέσβος βρισκόταν στα όρια της εξάπλωσης του είδους πριν χρόνια. Μετά την απομόνωση της από την απέναντι χέρσο το Rhododendron εξελίχτηκε αυτόνομα με τους κανόνες της φυσικής επιλογής (δαρβινική θεωρία ). Η σημασία του εκτός από αισθητική άποψη έχει επιστημονική διάσταση καθώς αποτελεί λείψανο της ποντικής χλωρίδας από την εποχή των παγετώνων. Το χαρακτηριστικό του είναι η μεγάλη τοξικότητα που το κάνει επικίνδυνο για τα ζώα της περιοχής και γι αυτό οι βοσκοί το καταπολεμούν. Οι πληθυσμοί λιγοστεύουν και η γενετική εκτροπή τείνει να εξαφανίσει αυτόν τον σπάνιο για την χώρα γενετικό πόρο. Κατά συνέπεια η ανάγκη προστασίας του είναι επιτακτική.

5 Στιγμιότυπα από την επίσκεψη της Περιβαλλοντικής Ομάδας του 2 ου Γυμνασίου Μυτιλήνης στα δάση πεύκου και βελανιδιάς της Λέσβου καθώς και στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους στο Σίγρι στις 16 και 17 Ιουνίου 2004

6 Σύγχρονη δασική χλωρίδα της Λέσβου Βιβλιογραφία 1. "Μουσείο Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου" 1 ο Επιστημονικό Συμπόσιο 2. "Προστατευόμενες φυσικές περιοχές και περιβαλλοντική εκπαίδευση" Πρακτικά Διεθνούς Συνεδρίου, Λέσβος "Η προστασία της χλωρίδας και της βλάστησης της Ελλάδος" Γεννίτσαρος Α. 4. " Η καταστροφή των δασών στην περιοχή της Μεσογείου" Τσουμής Γ. 5. "Τα δάση τραχείας πεύκης της Λέσβου", Σεραϊδης Παν. 6. Ιστοσελίδες Διαδικτύου (Internet) 7. Εγκυκλοπαίδεια "Britanica" Πάπυρος Larousse Υπεύθυνοι Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης σχολικού έτους : Απόστολος Βατζάκης, Διευθυντής 2 ου Γυμνασίου Μυτιλήνης Πέτη Καβαρνού, καθηγήτρια Φιλόλογος 2 ου Γυμνασίου Μυτιλήνης Ομάδα εργασίας μαθητών - τριών : Τάξη Β : Κωνσταντίνα Βασιλέλλη, Κυριακή Καραλή, Ιωάννα Κάσμη, Διαμαντούλα Κωνσταντάρα, Ευγενία Μαμολή, Μανώλης Μαυροφίδης, Απόστολος Παντελής, Βασίλης Πασβούρης, Γιάννης Περδικέλλης, Σοφία Συκά, Ευαγγελία Τασιούλη, Μαρία Τραγάκη, Μιχάλης Τριανταφύλλου, Βασίλης Τινέλλης, Παρασκευάς Χαλβατζής, Απόστολος Χωριατέλλης, Τάξη Γ : Μαριαλένα Κεμερλή, Μιχάλης Μάτας, Γεώργιος Βλουτέλης, Ντιονής Γκορέγια, Νίκος Ελευθερίου, Αγγελική Καμινή, Παναγιώτα Κωστάκη, Κώστας Σουβατζής

Σχετικά έγγραφα

Γυμνάσιο Πλωμαρίου. Οι άνθρωποι και οι δρόμοι της ρητίνης

Γυμνάσιο Πλωμαρίου. Οι άνθρωποι και οι δρόμοι της ρητίνης Γυμνάσιο Πλωμαρίου Σχολικό Έτος 2007-08 Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Οι άνθρωποι και οι δρόμοι της ρητίνης ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ Το δάσος του Αμπελικού ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΛΩΜΑΡΙΟΥ Η θέση