Κοινωνικές και Οικονοµικές ιαστάσεις στη ιαχείριση του Αστικού νερού. Εξοικονόµηση Νερού στην Πόλη της Κοζάνης

Transcript

1 Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδατικών Πόρων 375 Κοινωνικές και Οικονοµικές ιαστάσεις στη ιαχείριση του Αστικού. Εξοικονόµηση Νερού στην Πόλη της Κοζάνης Ε. ΚΟΛΟΚΥΘΑ Γ. ΜΥΛΟΠΟΥΛΟΣ Ε. ΑΜΑΝΑΤΙ ΟΥ Λέκτορας Α.Π.Θ Καθηγητής Α.Π.Θ ρ Χηµικός Μηχανικός Κ. Α ΑΜΙ ΟΥ Λ. ΤΣΙΚΡΙΤΖΗΣ Ν. ΤΑΟΥΣΑΝΙ ΗΣ MSc Γεωλόγος ρ Χηµικός Μηχανικός Μηχανολόγος Μηχανικός Περίληψη Η αποτίµηση της κοινωνικής συνιστώσας στη λήψη αποφάσεων εξελίσσεται σε αποφασιστικό παράγοντα στον τοµέα της ύδρευσης, καθώς η κοινωνική αποδοχή ενός έργου ή µιας σειράς µέτρων και επεµβάσεων καθορίζει αποφασιστικά την επιτυχία της εφαρµοζόµενης υδροδοτικής πολιτικής. Στα πλαίσια της έρευνας, µε ερωτηµατολόγιο που εφαρµόστηκε σε 300 καταναλωτές στο πολεοδοµικό συγκρότηµα ήµου Κοζάνης, εξετάστηκε η στάση των καταναλωτών σε θέµατα τιµολόγησης, υδατικής πολιτικής, πληροφόρησης και µελετήθηκε έτσι ο βαθµός αποδοχής εναλλακτικών πολιτικών της διαχείρισης της ζήτησης. Σηµαντικό είναι το εύρηµα ότι οι κάτοικοι του ήµου Κοζάνης εκτιµούν ότι η πληροφόρηση και οι τεχνικές επεµβάσεις αποτελούν ισχυρά εργαλεία για την εξοικονόµηση σε αντίθεση µε τα οικονοµικά µέτρα τα οποία πιστεύουν ότι δεν βοηθούν ιδιαίτερα. ιαπιστώθηκε περιορισµένη αποδοχή της σηµερινής τιµολογιακής πολιτικής της ΕΥΑΚ µε µόλις 1 στους 3 καταναλωτές να συµφωνούν µε τον σηµερινό τρόπο τιµολόγησης. Abstract The assessment of the social component in decision making is becoming a crucial factor to the sector of water supply, as social acceptance of a work or a series of measures and interventions resolutely determine the success of applied water supply policy. The attitude of the consumers of Kozani Municipality about water charging, water supply policy and information was examined within the framework of the present research, through a questionnaire which was applied to 300 consumers. In this way the degree of acceptance of alternative policies about water demand management was examined. A very important finding, is the fact that the inhabitants of Kozani Municipality believe that the information and technical interventions are stronger tools than financial measures for water saving. Limited acceptance of today charging policy of DEYAK was found, as only 1 of 3 consumers agree with the today charging way. 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στη σηµερινή εποχή, σύµφωνα µε την σύγχρονη αντίληψη της Βιώσιµης Ανάπτυξης, οι εταιρείες ύδρευσης είναι υποχρεωµένες να επεκτείνουν το ενδιαφέρον τους στην αναζήτηση και τον προσδιορισµό και άλλων παραµέτρων, πέρα από τις καθαρά τεχνοκρατικές. Κάθε εταιρεία ύδρευσης θα πρέπει να λάβει κατά προτεραιότητα υπόψη της την κοινωνική απαίτηση για ισότιµη ικανοποίηση των υδρευτικών αναγκών, αφού το νερό έχει πλέον κατοχυρωθεί ως κοινωνικό αγαθό και η πρόσβαση σ αυτό ως βασικό δικαίωµα των πολιτών. Ταυτόχρονα όµως θα πρέπει να εκτιµήσει και το γεγονός ότι το νερό σύµφωνα µε τις σύγχρονες αντιλήψεις αποτελεί βασικό οικονοµικό αγαθό, αφού εµπλέκεται άµεσα στην αναπτυξιακή διαδικασία. Θα πρέπει σαφώς να δοθεί έµφαση στην όσο το δυνατόν καλύτερη διαχείριση και αξιοποίηση [1] των υδατικών αποθεµάτων, λαµβάνοντας υπόψη τόσο τον χαρακτήρα του ως πολύτιµου φυσικού αγαθού σε ανεπάρκεια, όσο και την αυξηµένη οικονοµική του αξία λόγω των πολυδάπανων έργων µεταφοράς, καθαρισµού και διανοµής [2]. Έτσι η ολοκληρωµένη θεώρηση των υδραυλικών έργων και η ένταξή τους σε µια ευρύτερη προοπτική µε οικονοµικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές διαστάσεις, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των έργων στο ευρύτερο οικοσύστηµα, καθώς και η αποτίµηση της κοινωνικής συνιστώσας, ανάγονται σε κορυφαίες επιλογές µιας σύγχρονης υδροδοτικής πολιτικής [3]. Αυτή η τελευταία παράµετρος, που αφορά στη συµµετοχή της κοινής γνώµης στη λήψη των αποφάσεων, εξελίσσεται σε αποφασιστικό παράγοντα στον τοµέα της ύδρευσης, καθώς η κοινωνική αποδοχή ενός έργου ή µιας σειράς µέτρων και επεµβάσεων καθορίζει αποφασιστικά την επιτυχία της εφαρµοζόµενης πολιτικής [4, 5]. Έχει λοιπόν ιδιαίτερο ενδιαφέρον να µελετήσει κανείς την στάση και τις τάσεις των καταναλωτών

2 376 Οικονοµικοί, Κοινωνικοί και Πολιτικοί Παράγοντες στη ιαχείριση των Υδατικών Πόρων προκειµένου να συµπεριλάβει τις απόψεις τους σε ένα ολοκληρωµένο σχεδιασµό διαχείρισης του. 2. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΗΜΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ Ο ήµος Κοζάνης, συνολικά 21 ηµοτικών ιαµερισµάτων, παρουσίασε αλµατώδη αύξηση 68,92 % την τελευταία 50ετία ( ), που εντοπίζεται κυρίως στην πόλη της Κοζάνης. Μοναδική µείωση παρατηρείται στη δεκαετία σε ποσοστό 0,25%, που εντοπίζεται στα δηµοτικά διαµερίσµατα του δήµου. Στην 50ετία αυτή πολλά από τα δηµοτικά διαµερίσµατα (Αλωνάκια, Λυγερή, Νέα Νικόπολη, Πετρανά, Πτελέα, Σκήτη) παρουσίασαν σηµαντική µείωση µε την µέγιστη στο δηµοτικό διαµέρισµα Οινόης (64%). Τα στοιχεία της απογραφής δεν αποτυπώνουν τον πραγµατικό πληθυσµό της πόλης της Κοζάνης που σύµφωνα µε στοιχεία της ΕΥΑΚ ανέρχεται στους κατοίκους. Σε αντίθεση µε τα δηµοτικά διαµερίσµατα όπου τα στοιχεία της απογραφής µέχρι την δηµιουργία των Καποδιστριακών δήµων είναι υπερεκτιµηµένα. Η πόλη της Κοζάνης υδροδοτείται από πηγές της περιοχής Ερµακιάς και από σύστηµα γεωτρήσεων εντός της λεκάνης Σαριγκιόλ. Λόγω των µεγάλων αυξοµειώσεων που παρουσιάζουν οι πηγές κατά την υγρά και ξηρή περίοδο η κύρια τροφοδοσία του υδρευτικού συστήµατος της πόλης, κατά τους θερινούς µήνες, πραγµατοποιείται από τις γεωτρήσεις της λεκάνης Σαριγκιόλ ενώ αντίθετα την υγρή περίοδο από τις πηγές Ερµακιάς µε µικρότερη συµβολή των γεωτρήσεων Σαριγκιόλ. Συνολικά η ηµερήσια παροχή των πηγών Ερµακιάς και των συνολικών γεωτρήσεων Σαριγκιόλ αγγίζει τα 31200m 3 /ηµέρα το χειµώνα και τα 20200m 3 /ηµέρα το καλοκαίρι. Οι έντονες ανθρώπινες δραστηριότητες στην λεκάνη Σαριγκιόλ έχουν ως αποτέλεσµα την µεταβολή της ποιότητας των υπόγειων νερών µε διαπίστωση σηµαντικών επιβαρύνσεων. Η ποιοτική υποβάθµιση οφείλεται στην συχνά αυξηµένη συγκέντρωση νιτρικών (NO - 3 ), νιτρωδών (NO - 2 ) και αµµωνιακών (NH + 4 ) ιόντων, καθώς και ιόντων σιδήρου (Fe 3+ ). Ενίοτε είναι αυξηµένες οι συγκεντρώσεις µαγγανίου και µαγνησίου. Πρέπει να σηµειωθεί ότι το τελικό νερό ύδρευσης σύµφωνα µε τη ΕΥΑΚ προέρχεται από την ανάµιξη νερών διάφορων υδρογεωτρήσεων το οποίο σηµαίνει αραίωση των παραπάνω στοιχείων. Πέραν τούτου, περαιτέρω µείωση των συγκεντρώσεων των ουσιών, προέρχεται από την ανάµιξη των νερών της υδροδότησης µε το νερό των πηγών Ερµακιάς που είναι καλής ποιότητας. εδοµένου ότι την κρίσιµη θερινή περίοδο η εξυπηρέτηση των υδατικών αναγκών της πόλης της Κοζάνης γίνεται κατά το µεγαλύτερο µέρος από το σύστηµα των γεωτρήσεων στην περιοχή Σαριγκιόλ και λόγω της συνεχούς πτώσης της στάθµης του υδροφόρου ο οποίος και λόγω της σταδιακής επέκτασης των ορυχείων της ΕΗ θα υφίσταται περαιτέρω συρρίκνωση, ο δήµος Κοζάνης προχώρησε στην κατασκευή οχτώ υδρευτικών γεωτρήσεων στην περιοχή Βαθυλάκκου. Τα υπόλοιπα ηµοτικά ιαµερίσµατα υδρεύονται από σύστηµα πηγών και γεωτρήσεων ενώ τα.. Εξοχής, Κοίλων, Χαραυγής και ο οικισµός Μελίσσια υδρεύονται από το δίκτυο της πόλης της Κοζάνης. 3. Η ΕΡΕΥΝΑ Η διερεύνηση των τάσεων των καταναλωτών απέναντι σε θέµατα πολιτικής είναι το πρώτο βήµα για την καλύτερη χαρτογράφηση της καταναλωτικής τους συµπεριφοράς. Για το σκοπό αυτό, ένα ερωτηµατολόγιο που εξέτασε θέµατα προσφοράς του, ποιότητας (αξιοπιστία πόσιµου, χρήση φίλτρων, χρήση εµφιαλωµένου ), ζήτησης (ταξινόµηση χρήσεων, κατανάλωση, εναλλακτικές µορφές εξοικονόµησης ), τιµολόγησης (είδος, περιθώρια αύξησης της τιµής του, αποτελεσµατικότητα οικονοµικών µέτρων), χρηµατοδότησης έργων (αποδοχή των προγραµµατισµένων έργων) καθώς και θέµατα ενηµέρωσης και επιµόρφωσης των καταναλωτών (επίπεδο και τρόπος ενηµέρωσης) εφαρµόστηκε σε 300 καταναλωτές στο πολεοδοµικό συγκρότηµα Κοζάνης. Εξετάστηκε η στάση των καταναλωτών σε θέµατα τιµολόγησης, υδατικής πολιτικής, πληροφόρησης και µελετήθηκε έτσι ο βαθµός αποδοχής εναλλακτικών πολιτικών της διαχείρισης της ζήτησης. Πίνακας 1: Η ταυτότητα της έρευνας Περιοχή ήµος Κοζάνης Περίοδος διεξαγωγής Ιούνιος 2003 Μέγεθος δειγµατοληψίας 270 νοικοκυριά, αντιπροσωπευτικές επιλογές Μέθοδος δειγµατοληψίας Τυχαία δειγµατοληψία Τεχνική συλλογής Προσωπικές δεδοµένων συνεντεύξεις door to door βάσει έντυπου ερωτηµατολογίου 3.1. Περιγραφή ερευνητικής διαδικασίας α. Πληθυσµός Στην έρευνα ερωτήθηκαν οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής Κοζάνης που υδρεύονται από τη ΕΥΑΚ. Πιο συγκεκριµένα, οι κάτοικοι της πόλης της Κοζάνης και κάτοικοι των ηµοτικών ιαµερισµάτων του ήµου Κοζάνης. Ο πληθυσµός αυτός υπολογίζεται συνολικά σε περίπου κατοίκους. β. είγµα Για την έρευνα συγκεντρώθηκαν 300 ερωτηµατολόγια από τα οποία 270 ήταν πλήρως απαντηµένα και χρησιµοποιήθηκαν στην έρευνα.

3 Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδατικών Πόρων 377 γ. Κατανοµή του δείγµατος Για να υπάρχει αντιπροσωπευτικότητα όλων των περιοχών της ευρύτερης περιοχής Κοζάνης στο δείγµα, συλλέχθηκαν ερωτηµατολόγια τόσο από την πόλη της Κοζάνης όσο και από τα χωριά έξω από την Κοζάνη. Το δείγµα θεωρείται εξαιρετικά αντιπροσωπευτικό ως προς τη γεωγραφική κατανοµή. Ο αριθµός των κατοίκων τόσο της πόλης της Κοζάνης όσο και των. του ήµου Κοζάνης λήφθηκε από στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (Ε.Σ.Υ) από την απογραφή του 2001 και κατόπιν υπολογίστηκε το ποσοστό µε το οποίο συµµετέχει κάθε περιοχή στο δείγµα. Έτσι, επιλέχθηκε συγκεκριµένος αριθµός κατοίκων από κάθε περιοχή. δ. ειγµατοληπτική µέθοδος Η επιλογή δείγµατος έγινε µε τη µέθοδο της τυχαίας διεγµατοληψίας (6). Σύµφωνα µε τη µέθοδο αυτή δεν υπάρχει υποκειµενικός παράγοντας. Υπάρχει γνωστή πιθανότητα σε κάθε µονάδα να επιλεγεί σαν µονάδα του δείγµατος. ε. Επεξεργασία δεδοµένων Τα δεδοµένα αναλύθηκαν µέσω στατιστικών προγραµµάτων (Excel και s-pro) και τα κυριότερα αποτελέσµατα παρουσιάζονται παρακάτω. 4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 4.1 Κοινωνικά χαρακτηριστικά Πίνακας 2: Κοινωνικά χαρακτηριστικά της περιοχής έρευνας Φύλο Ηλικία Εκπαίδευση Είδος Άτοµα µε κατοικίας εισόδηµα Άνδρες 56% Γυναίκες 44% % % % >60 8% Α βάθµια 20% Β βάθµια 30% Γ βάθµια Μονοκατ. 38% Πολυκατ. 62% Ένα 38% ύο 49% Τρία 10% >Τέσσερα 3% 4.2 Κατανάλωση Οι καταναλωτές της ευρύτερης περιοχής Κοζάνης σε ποσοστό 45% δε χρησιµοποιούν ντεπόζιτο ή πιεστικό. Το χαµηλό ποσοστό ύπαρξης πιεστικού δηλώνει ότι δεν υπάρχουν σηµαντικά προβλήµατα πίεσης στο δίκτυο ύδρευσης. Το χαµηλό ποσοστό ύπαρξης διακοπών τροφοδοσίας δικαιολογεί τη µη ύπαρξη ντεπόζιτου στις κατοικίες (Σχήµατα 1, 2) Το νερό εκτός από τις βασικές χρήσεις στο εσωτερικό του σπιτιού, χρησιµοποιείται κυρίως για πλύσιµο µπαλκονιών, πότισµα φυτών, πλύσιµο αυτοκινήτου και πεζοδροµιών (Σχήµα 3). ΕΧΕΤΕ ΝΤΕΠΟΖΙΤΟ-ΠΙΕΣΤΙΚΟ? Και τα δύο 16% Κανένα απ ό τα δύο 45% Σχήµα 1: Χρήση ντεπόζιτου-πιεστικού Ντεπ όζιτο 19% Πιεστικό 20% ΕΧΕΤΕ ΙΑΚΟΠΕΣ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΑΣ? Ποτέ 14% Σπ άνια 71% Σχήµα 2: Συχνότητα διακοπών Συχνά 15% ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ ΕΚ ΤΟΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΓΙΑ: (πολλαπλές επιλογές ) Πλύσιµο πεζοδροµίω ν 6% Σχήµα 3: Χρήσεις Άλλο 2% Πλύσιµο µπαλκονιών 44% Ανανέωση πισίνας 0% Πλύσιµο αυτοκινήτου 15% Πότισµα φυτών 33% 4.3 Ποιότητα Ένας στους δύο καταναλωτές δεν είναι ευχαριστηµένοι από την ποιότητα του της βρύσης. Οι περισσότεροι καταναλωτές πίνουν νερό από τη βρύση µε ή χωρίς τη χρήση φίλτρου (64%). Υπάρχει όµως ένα σηµαντικό ποσοστό 12% που πίνει αποκλειστικά εµφιαλωµένο νερό (Σχήµατα 4, 5) Είστε ευχαριστηµένος /η από το νερό που πίνετε από τη βρύση? OXI NAI Σχήµα 4: Ποσοστό ικανοποιηµένων καταναλωτών

4 378 Οικονοµικοί, Κοινωνικοί και Πολιτικοί Παράγοντες στη ιαχείριση των Υδατικών Πόρων ΠΙΝΕΤΕ ΝΕΡΟ ΣΕ ΜΟΝΙΜΗ ΒΑΣΗ ΑΠΟ: Μόνο από τη βρύση µε χρήση ειδικού φίλτρου) 18% Και από τη βρύση και εµφιαλωµένο 24% Μόνο εµφιαλωµένο 12% Μόνο από τη βρύση (χωρίς φίλτρο) 46% Σχήµα 5: Κατανάλωση δικτύου-εµφιαλωµένου 4.4. Υδατική οικονοµία Όπως αναµενόταν οι καταναλωτές θεωρούν τους εαυτούς τους φυσιολογικούς σε σχέση µε το νερό που καταναλώνουν. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το 13% των κατοίκων που χαρακτηρίζουν τον εαυτό τους σπάταλο αναδεικνύοντας τη δυνατότητα εφαρµογής µέτρων εξοικονόµησης ειδικά σε αυτήν την κατηγορία των κατοίκων (Σχήµα 6). Την εξοικονόµησ η απ ό καταναλωτές / ΕΥΑΚ Η καλύτερη αντιµ ετώπιση των προβληµ άτων σχετίζεται µε : Σχήµα 8: Αντιµετώπιση προβληµάτων Την κατασκευή νέων υδρευτικών έργων Πως νοµίζετε όι θα πρέπει να κατανέµεται το κόστος των νέων έργων ύδρευσης της πόλης? Μόνο στους κατοίκους της πόλης της Κοζάνης 59% Σχήµα 9: Κατανοµή κόστους έργων ύδρευσης Σε όλους τους Έλληνες φορολογούµενο υς 41% Πως θα χαρακτηρίζατε τον ευατό σας σε σχέση µε την ποσότητα που καταναλώ νετε? Φυσιολογικό 68% Σπ άταλο 13% Οικονόµο 19% 4.7. Τιµολόγηση και εξοικονόµηση Σηµαντικό είναι το ποσοστό των καταναλωτών που θεωρούν την τιµή του ακριβή (72%). Ωστόσο δε ρυθµίζουν την κατανάλωση τους µε βάση αυτήν (74%) (Σχήµατα 10, 11). Ποια είναι η γνώµη σας για το τιµολόγιο της ΕΥΑΚ? Σχήµα 6:Κατανάλωση 4.5. Προβλήµατα Πάνω από τους µισούς ερωτηθέντες πιστεύουν ότι υπάρχει τόσο επάρκειας όσο και ποιότητας µε αυξητική τάση στο µέλλον (Σχήµα 7). Υπάρχει τόσο ποιότητας όσο και επάρκειας 54% Πιστεύετε ότι σήµερα : εν υπάρχει σηµαντικό 21% Υπάρχει επάρκειας 6% Υπάρχει ποιότητας 19% Ακριβό 72% Σχήµα 10: Κόστος τιµολόγησης Φθηνό 2% Λογικό 26% Ρυθµίζετε την κατανάλωση σας µε βάση το τιµολόγιο? ΌΧΙ 74% ΝΑ Ι 26% Σχήµα 7: Ποιοτικό Ποσοτικό 4.6. Έργα ύδρευσης Τα προβλήµατα πρέπει να αντιµετωπίζονται µε την κατασκευή έργων σε συνδυασµό µε την εφαρµογή µέτρων εξοικονόµησης. Σε ότι αφορά την κατασκευή έργων, 6 στους 10 ερωτηθέντες δέχονται να επωµιστούν οι κάτοικοι της πόλης το κόστος των έργων αυτών. (Σχήµατα 8, 9). Σχήµα 11: Κατανάλωση βάσει τιµολογίου Το 48% των ερωτηθέντων επιθυµεί την αλλαγή της τιµολόγησης του. Ο προτεινόµενος τρόπος τιµολόγησης του είναι το κλιµακωτό τιµολόγιο, χωρίς όµως την ύπαρξη παγίου, η οποία θεωρείται άδικη για τους χαµηλούς καταναλωτές και επιπλέον δεν παρέχει κίνητρο περαιτέρω εξοικονόµησης στις χαµηλές κλίµακες κατανάλωσης (Σχήµα 12).

5 Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδατικών Πόρων 379 Συνδυασµός πάγιας χρέωσης και κλιµακωτού τιµολογίου 28% Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι πρέπει να τιµολογείται το νερό της ύδρευσης? Χρέωση ανάλογα µε τα τετραγωνικά µέτρα της κατοικίας 2% Σχήµα 12: Τρόποι τιµολόγησης Με ενιαία τιµή ανεξάρτητα απ ό την κατανάλωση 22% Τιµολόγηση του ανάλογα µε την κατανάλωση 48% Η αύξηση της τιµής του δεν αποτελεί µέτρο εξοικονόµησης. Το 56% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η αύξηση της τιµής του δε βοηθά στην εξοικονόµησή του διότι θεωρεί ότι δεν µπορεί να έχει την ίδια ποιότητα ζωής χρησιµοποιώντας µικρότερη ποσότητα, χαρακτηρίζοντας τον εαυτό τους (και την οικογένειά τους) φυσιολογικό σε σχέση µε την ποσότητα που καταναλώνουν (Σχήµα 13). Πιστεύτε ότι η αύξηση της τιµής του βοηθά στην εξοικονόµησή του? ΌΧΙ 56% ΕΝ ΞΕΡΩ 7% ΝΑ Ι 37% Σχήµα 13: Εξοικονόµηση µέσω αύξησης τιµολογίου Σηµαντικό είναι το εύρηµα ότι οι κάτοικοι της πόλης της Κοζάνης εκτιµούν ότι η πληροφόρηση (42%) και οι τεχνικές επεµβάσεις (43%) αποτελούν ισχυρά εργαλεία για την εξοικονόµηση σε αντίθεση µε τα οικονοµικά µέτρα τα οποία πιστεύουν ότι δεν βοηθούν ιδιαίτερα (15%) (Σχήµα 14) Ποια από τα παρακάτω µέτρα βοηθούν στην εξοικονόµηση? Οικονοµικά µέτρα (αυξήσεις, κίνητρα,επ ιχορ ηγήσεις) 15% Τεχνικές επ εµβάσεις 43% Σχήµα 14: Μέτρα εξοικονόµησης Πληροφόρηση- Εκπ αίδευση 42% Παρόλο ότι αποδέχονται σε µεγάλο ποσοστό (43%) την αποτελεσµατικότητα των τεχνικών επεµβάσεων δηλαδή τη χρήση της εξελιγµένης τεχνολογίας ως τρόπο εξοικονόµησης του, το 79% των οικιακών καταναλωτών της Κοζάνης δε χρησιµοποιεί συσκευές εξοικονόµησης. Έχει υπολογιστεί ότι αν όλες οι οικογένειες έκαναν χρήση των οικονοµικών προγραµµάτων των οικιακών συσκευών (πλυντήρια ρούχων, πιάτων και καζανάκι) θα εξοικονοµούνταν σηµαντική ηµερήσια ποσότητα ικανή να καλύψει τις ανάγκες οικισµού κατοίκων Ενηµέρωση και πληροφόρηση Χαρακτηριστικό είναι ότι το 90% πιστεύει στην αναγκαιότητα παροχής µιας πιο αναλυτικής και σε βάθος πληροφόρησης του κοινού για τα προβλήµατα ύδρευσης του δήµου από τη ΕΥΑΚ προτείνοντας την αποστολή έντυπου υλικού µαζί µε το λογαριασµό σε ποσοστό 63%. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ικανοποιητική η λειτουργία του δικτύου διανοµής στην πόλη της Κοζάνης. εν υπάρχουν σηµαντικά προβλήµατα πίεσης ούτε και ανάγκη αποθήκευσης σε ντεπόζιτα καθώς οι διακοπές είναι ελάχιστες. Χαµηλό επίπεδο προθυµίας συµβολής στη βελτίωση των υπηρεσιών µέσω αύξησης του τιµολογίου. Οι καταναλωτές δεν είναι ιδιαίτερα πρόθυµοι να συµµετέχουν πληρώνοντας παραπάνω το νερό, θεωρώντας υποχρέωση της εταιρείας την άµεση αναβάθµιση των υπηρεσιών. Συνεπώς ο σχεδιασµός µιας ολοκληρωµένης στρατηγικής επικοινωνίας µεταξύ των καταναλωτών και της εταιρείας ύδρευσης θεωρείται απαραίτητος. Η ενεργή συµµετοχή του κοινωνικού συνόλου, η συνεχής ενηµέρωση όλων των καταναλωτών για τα προβλήµατα και τα µελλοντικά σχέδια της ΕΥΑΚ θεωρούνται απαραίτητα στοιχεία για την επίλυση των προβληµάτων. Βελτίωση της επικοινωνιακής πολιτικής της εταιρείας. Οι καταναλωτές όπως δηλώνουν στην συντριπτική τους πλειοψηφία επιθυµούν την ενηµέρωση. Υπάρχει λοιπόν ανάγκη ενηµέρωσης των καταναλωτών από την µεριά της ΕΥΑΚ και δηµιουργίας υδατικής συνείδησης µέσω προγραµµάτων εκπαίδευσης στα οποία θα συµµετάσχουν οι καταναλωτές. Περιορισµένη αποδοχή της σηµερινής τιµολογιακής πολιτικής της ΕΥΑΚ. Μόλις 1 στους 3 καταναλωτές συµφωνούν µε τον σηµερινό τρόπο τιµολόγησης (συνδυασµός πάγιου τέλους και κλιµακωτού τιµολογίου ανάλογα µε την κατανάλωση). Η πλειοψηφία των καταναλωτών χαρακτηρίζει την τιµή του ως ακριβή, γεγονός που σηµαίνει ότι δεν αποδέχονται την παρούσα οικονοµική πολιτική. Παρόλα αυτά οι κάτοικοι δεν ρυθµίζουν την κατανάλωση τους βάσει του τιµολογίου. Συνεπώς, θεωρείται απαραίτητος ο ανασχηµατισµός των τιµών και η αναδιάρθρωση του τιµολογίου. Η τιµή του βέβαια θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να καλύπτει πλήρως το άµεσο κόστος, και ταυτόχρονα να παρέχει στους καταναλωτές επάρκεια και κατάλληλη ποιότητα, υψηλό επίπεδο υπηρεσιών και λογική χρέωση.

6 380 Οικονοµικοί, Κοινωνικοί και Πολιτικοί Παράγοντες στη ιαχείριση των Υδατικών Πόρων Υπάρχει ευαισθητοποίηση των πολιτών σε ότι αφορά στα περιβαλλοντικά προβλήµατα και συγκεκριµένα στο του. Τα συγκριτικά πλεονεκτήµατα της διαχείρισης της ζήτησης θα πρέπει να προωθηθούν καθώς υπάρχει πρόσφορο έδαφος για υιοθέτηση µεθόδων εξοικονόµησης. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Glezos M., Katrivanos E., Ioannides N., Amanatidou E., Adamidou K., (2001). Low Dams for Torrential Flow Obstruction and Artificial Recharge of Ground Water, Πρακτικά 1 ου ιεθνούς Συνεδρίου «Ecological Protection of the Planet Earth», ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Ξάνθη, 5-8 Ιουνίου, Τόµος Ι, σελ Kolokytha E., Mylopoulos Y. & Mentes A., (2002). Evaluating demand management aspects of urban water policy. A field survey in the city of Thessaloniki, Greece, Urban Water, Vol. 4, Issue 4, pp Αµανατίδου Ε.,. Ιωαννίδης Ν,. Βασιλειάδης Ε, Αδαµίδου Κ., Μυλόπουλος Ι., Τολίκας., Κολοκυθά Ε., Ζορµπά Α. (2001). Ολοκληρωµένος Σχεδιασµός Τοµέα Ύδρευσης στην Περιφέρεια υτικής Μακεδονίας και καθορισµός προτεραιοτήτων για έργα Γ ΚΠΣ, σελ.16,42-54, Kολοκυθά E., Μυλόπουλος Γ., Παπαδηµητρίου Ι. & Τολίκας., (1997). Ο κοινωνικός παράγοντας στη ιαχείριση των Υδατικών Πόρων, Τεχνικά Χρονικά Ι, Τόµος 17, Τεύχος 3, Σελ Yacov Haimes, Duane Baumann. (1988). The role of social Behavioral Sciences in Water Resources Planning and Management, ASCE, N.Y., Baumann D., Boland J., Hanemann M. (1998). Urban Water Demand Management and Planning, USA, McGraw Hill. Ε. Κολοκυθά, Λέκτορας, Τοµέας Υδραυλικής και Τεχνικής Περιβάλλοντος, Τµήµα Πολιτικών Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, Τηλ/Fax: , lpcol@civil.auth.gr. Ι. Μυλόπουλος, Καθηγητής, Τοµέας Υδραυλικής και Τεχνικής Περιβάλλοντος, Τµήµα Πολιτικών Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, Τηλ/Fax: , Ε-mail: mylop@civil.auth.gr. Ε. Αµανατίδου, Χηµικός Μηχανικός Γενική ιευθύντρια, Αµιγής Νοµαρχιακή Επιχείρηση Ν.Α Κοζάνης Κέντρο Περιβάλλοντος, 1 ο χιλµ. Πτολεµαΐδας Κοζάνης, Πτολεµαϊδα Τηλ./Fax , kepe@otenet.gr. Κ. Αδαµίδου, MSc Γεωλόγος, Αµιγής Νοµαρχιακή Επιχείρηση Ν.Α Κοζάνης Κέντρο Περιβάλλοντος, 1 ο χιλµ. Πτολεµαΐδας Κοζάνης, Πτολεµαϊδα Τηλ./Fax , kepe@otenet.gr. Λ. Τσικριτζής, Επίκουρος καθηγητής, Τµήµα Αντιρρύπανσης, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα υτικής Μακεδονίας, Κοίλα Κοζάνης, Κοζάνη Τηλ./Fax: elsa@teikoz.kozani.gr. Ν. Ταουσανίδης, Μηχανολόγος Μηχανικός, Τµήµα Μηχανολόγων, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα υτικής Μακεδονίας, Κοίλα Κοζάνης, Κοζάνη Τηλ./Fax: elsa@teikoz.kozani.gr.