Αεροµεταφορές του σήµερα και του αύριο

Transcript

1 Αεροµεταφορές του σήµερα και του αύριο ιεθνές Αεροδρόµιο Αθηνών Απριλίου 2010 Αεροµεταφορές και Αερολιµένες στην Ελλάδα: Επενδυτική Πολιτική και Μακροοικονοµικές Επιδράσεις ΘΕΟ ΩΡΟΣ ΤΣΕΚΕΡΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ (ΚΕΠΕ)

2 ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Μακροοικονοµικές επιδράσεις των αεροµεταφορών ηµόσια επενδυτική πολιτική στα αεροδρόµια Ανάλυση αποδοτικότητας των αεροδροµίων Σύγκριση δηµοσίων δαπανών και αποδοτικότητας Συµπεράσµατα πολιτικής για επενδύσεις στα αεροδρόµια

3 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ Μονάδες Φόρτου Εργασίας (εκατ.) ΑΕΠ (δις Ευρώ σε τιµές 2005) 250,0 200,0 159,9 166,7 172,4 150,0 182,6 191,1 195,4 204,2 213,3 217,6 ΘΑΛΑΣΣΙΩΣ 6,9% Ο ΙΚΩΣ 19,9% 100,0 37,8 36,8 34,7 35,3 36,7 37,8 40,2 42,8 42,3 50,0 ΣΙ ΗΡΟ ΡΟΜΙΚ ΩΣ 0,4% 0, Έτος ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΩΣ 72,9% Σηµαντική συσχέτιση µεταξύ Μονάδων Φόρτου Εργασίας-ΜΦΕ (WLU) στις αεροµεταφορές και ΑΕΠ (r=78,7%). Η υψηλή συσχέτιση οφείλεται στην αεροµεταφορά επιβατών (r=80,1%). Οι αφίξεις µη-κατοίκων αεροπορικώς ανέρχονται στο 73-74%, στο σύνολο των µέσων µεταφοράς.

4 ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ και ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ 30,00 Συνολικές επιδράσεις Απευθείας επιδράσεις Ποσοστό (%) ΑΕΠ 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0, Έτος Οι συνολικές (άµεσες+έµµεσες) επιδράσεις από δραστηριότητες τουρισµού και σχετικών µεταφορών είναι 15-16% του ΑΕΠ, δηλ. υπερδιπλάσιες αυτών που αφορούν αποκλειστικά στον κλάδο του τουρισµού (~7% του ΑΕΠ). Ο ρυθµός µεταβολής των επιδράσεων φθίνει µετά το 2004, και παρουσιάζει µείωση (~-7%) την περίοδο κρίσης

5 Μακροοικονοµικά Μεγέθη των Αεροµεταφορών 20,00 Αεροµεταφορές (εκατ. ευρώ) % στις Μεταφορές % Συνόλου 15,00 10,00 5,00 0,00-5,00-10,00-15,00 Ακαθάριστη Αξία Παραγωγής Ακαθάριστη Προστιθέµενη Αξία Εισαγωγές Εξαγωγές Τελική Εθνική Κατανάλωση Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου Η συµµετοχή του κλάδου είναι σηµαντική ιδιαίτερα στις εξαγωγές, τις εισαγωγές και την αξία παραγωγής αποδίδεται στην αυξηµένηκίνηση, εισπράξειςκαιναύλατηντελευταίαδεκαετία. Ωστόσο, είναι αρνητική στην κατανάλωση και τις επενδύσεις, κυρίως σε σχέση µε το σύνολο του τοµέα των µεταφορών αποδίδεται στην ολοκλήρωση των έργων του ΑΑ και την έλλειψη επενδύσεωνστηναεροπορικήβιοµηχανία.

6 Εξέλιξη ηµόσιων Επενδύσεων στις Μεταφορές Αστικά ΜΜΜ 15,7% Λιµάνια 6,4% Αεροδρόµια 4,0% Λιµάνια; 4,6% Αστικά ΜΜΜ 6,0% Αεροδρόµια 2,7% Ασφάλεια µεταφορών 1,6% ΚτΠ στις µεταφορές 0,3% Οδικά 56,3% Σιδηροδροµικά 19,2% Οδικά 65,7% Σιδηροδροµικά 17,6% Π Ε Γ ΚΠΣ Αστικά ΜΜΜ 16,4% Σιδηροδροµικά 17,9% Λιµάνια 4,3% Αεροδρόµια 3,4% Οδικά 58,0% ΕΣΠΑ Οι οδικές µεταφορές καλύπτουν µακράν το µεγαλύτερο ποσοστό στις δηµοσιοεπενδυτικές δαπάνες για µεταφορές. Οι δηµόσιες δαπάνες για αεροµεταφορές-αεροδρόµια καλύπτουν το µικρότερο ποσοστό σε σύγκριση µε τα µερίδια των δηµόσιων δαπανών για άλλους τύπους µεταφορικών έργων.

7 Εξέλιξη ηµόσιων Επενδύσεων στα Αεροδρόµια ηµόσιες απάνες (εκατ. ευρώ, σταθερές τιµές 2005) ,75 142,11 79,82 Π Ε ,28 79,70 61,98 50,55 43,12 ηµόσιες απάνες (εκατ. ευρώ, σταθερές τιµές 2005) ,58 21,82 37,97 53,29 52,78 Γ ΚΠΣ ,92 20,60 21,91 19,19 15, Έτος Έτος Στο Π Ε, οι δαπάνες αυξήθηκαν 120% µεταξύ , αλλά µειώθηκαν κατά 18% κατ έτος µεταξύ , και 19% κατ έτος µεταξύ Επιδράσεις Ολυµπιακών αγώνων, αεροπορικής ζήτησης και κρίσης. Στο Γ ΚΠΣ, οι δαπάνες σηµείωσαν µεγάλη αύξηση µεταξύ , µε µέσο ρυθµό µεταβολής 53%. Μεταξύ οι δαπάνες υποχώρησαν κατά 64%, και µεταξύ αυξήθηκαν µόνο 3,4% ετησίως.

8 Χωρική Κατανοµή ηµόσιων Επενδύσεων στα Αεροδρόµια Σάµου 3,3% Ηρακλείου 3,8% Λοιποί 17,5% Π Ε Αττικής 30,4% Σάµου 5% Μαγνησίας 9% Γ ΚΠΣ Λοιποί 12% ωδεκανήσου 21% Εβρου 7% Μαγνησίας 5,3% Ζακύνθου 6,3% ωδεκανήσων 8,8% Θεσσαλονίκης 24,6% Κυκλάδων 4% Θεσσαλονίκης 32% Ζακύνθου 6% Ηρακλείου 4% Οι περισσότερες δαπάνες του Π Ε που αφορούν στην Αττική (~30%) προορίζονται στην ΥΠΑ. Η δηµόσια επενδυτική πολιτική για αεροµεταφορές-αεροδρόµια εστιάζεται κυρίως σε αεροδρόµια που καταγράφονται σηµαντικές ροές τουριστών Επίδραση µεγέθους αεροδροµίων στην κατανοµή των δηµόσιων δαπανών Ύπαρξη οικονοµιών κλίµακας στις δηµόσιες υποδοµές µεταφορών.

9 Περιβάλλουσα Ανάλυση εδοµένων Αεροδροµίων - DEA Μη-παραµετρική µέθοδος πολλαπλών εξερχόµενων και εισερχόµενων µεταβλητών, που δεν εξαρτάται από υποθέσεις για τη συναρτησιακή µορφή και κατανοµή των σφαλµάτων. ιαστρωµατική ανάλυση 39 αεροδροµίων για το έτος Εισερχόµενες µεταβλητές: Εµβαδόν αεροδιαδρόµων, εµβαδόν χώρων στάθµευσης αεροσκαφών, εµβαδόν τερµατικών αεροσταθµών και συνολικές ώρες λειτουργίας κάθε αεροδροµίου Εξερχόµενες µεταβλητές:αριθµός επιβατών, ποσότητα (βάρος) των εµπορευµάτων και αριθµός πτήσεων από/προς τα Ελληνικά αεροδρόµια. Επιτρέπει την συγκριτική αξιολόγηση (benchmarking) όλων των αεροδροµίων της χώρας και προσδιορισµό παραγόντων οι οποίοι επηρεάζουν την λειτουργική αποδοτικότητά τους (ικανότητα διαχείρισης πόρων και οικονοµίες κλίµακας).

10 Ανάλυση Αποδοτικότητας Συνολικής Ετήσιας Λειτουργίας Ιστόγραµµα Συνολικής Περιόδου 28,21% 30% 7,69% 20,51% 12,82% 17,95% 12,82% 25% 20% 15% 10% Συχνότητα 5% 0% 0,1 0,2 0,4 0,6 0,8 1 Εύρος τιµών δείκτη αποδοτικότητας Σηµαντική µεταβλητότητα στην λειτουργική αποδοτικότητα των αεροδροµίων. Η µέση συνολική αποδοτικότητα είναι 53%. Έξι (6) αεροδρόµια λειτουργούν µε τη σχετικά µέγιστη αποδοτικότητα: Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Ηρακλείου, Κω, Χίου και Κάσου. Τα περισσότερα αεροδρόµια (33 από τα 39) παρουσιάζουν αυξανόµενες αποδόσεις κλίµακας Η επέκταση της κλίµακας των αεροπορικών τους λειτουργιών αναµένεται να είναι αποδοτική.

11 Εποχιακή Ανάλυση Αποδοτικότητας Αεροδροµίων Ιστόγραµµα Θερινής Περιόδου Ιστόγραµµα Χειµερινής Περιόδου 30,77% 30,77% 35% 30% 30,77% 35% 30% 7,69% 7,69% 15,38% 7,69% 25% 20% 15% 10% 5% Συχνότητα 20,51% 12,82% 17,95% 5,13% 12,82% 25% 20% 15% 10% 5% Συχνότητα 0,1 0,2 0,4 0,6 0,8 1 0% 0,1 0,2 0,4 0,6 0,8 1 0% Εύρος τιµών δείκτη αποδοτικότητας Εύρος τιµών δείκτη αποδοτικότητας Με βάση τη χρήση µη-παραµετρικού στατιστικού ελέγχου (Wilcoxon signed-rank test) διαπιστώνεται ότι: 1) Η θερινή περίοδος λειτουργίας επηρεάζει θετικά και στατιστικά σηµαντικά την ετήσια αποδοτικότητα κλίµακας. 2) Η χειµερινή περίοδος λειτουργίας οδηγεί σε στατιστικά σηµαντικές απώλειες της συνολικής αποδοτικότητας. Η επίδραση της εποχικότητας αφορά ιδιαίτερα στα περιφερειακά αεροδρόµια µε έντονη τουριστική κίνηση.

12 Προσδιοριστικοί Παράγοντες της Αποδοτικότητας Ανάλυση µε βάση το πρότυπο παλινδρόµησης µε αποκοπή τιµών (truncated regression) και χρήση τεχνικής bootstrap. Θετική και στατιστικά σηµαντική επίδραση: της νησιωτικής τοποθεσίας, των απευθείας αεροπορικών συνδέσεων µε το εξωτερικό, του µεγέθους της ζήτησης (ΜΦΕ).

13 Συσχέτιση αποδοτικότητας και επενδύσεων Π Ε είκτης Συνολικής Αποδοτικότητας ,000 0,900 0,800 0,700 y = 0,0223x + 0,3559 R 2 = 0,535 0,600 0,500 0,400 0,300 0,200 0,100 0,000 0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 35,00 40,00 % απανών στο Π Ε για αεροµεταφορές Παρουσιάζεται µια σχετικά µέτρια συσχέτιση (54%). Τα αποτελέσµατα µπορούν να εξηγηθούν ως εξής: Οι δηµόσιες επενδύσεις δεν βασίστηκαν τόσο στο κριτήριο της βελτίωσης της αποδοτικότητας όσο σε άλλα κριτήρια (π.χ., τοπικές ανάγκες, κοινωνική συνοχή, πολιτικά κριτήρια κ.λπ.) Η επίτευξη του στόχου βελτίωσης της αποδοτικότητας εµποδίστηκε από έλλειψη ικανοτήτων διαχείρισης και σπατάλη των διαθέσιµων πόρων.

14 Συσχέτιση αποδοτικότητας και επενδύσεων ΕΣΠΑ είκτης Συνολικής Αποδοτικότητας ,000 0,900 0,800 0,700 y = 0,0197x + 0,3774 R 2 = 0,418 0,600 0,500 0,400 0,300 0,200 0,100 0,000 0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00 35,00 40,00 % απανών στο ΕΣΠΑ για αεροµεταφορές Παρουσιάζεται µια σχετικά µικρή συσχέτιση (42%). Στόχευση προς περιφερειακά αεροδρόµια µε µικρότερη αποδοτικότητα. Σηµαντικό κριτήριο αποτελεί η βελτίωση του ρυθµού ανάπτυξης καιτης ανταγωνιστικότητας των λιγότερο ανεπτυγµένων Περιφερειών, που ευνοεί την αποκέντρωση του εγχώριου συστήµατος αεροµεταφορών.

15 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Κίνητρα επενδύσεων για αναβάθµιση/επέκταση της λειτουργίας των περιφερειακών αεροδροµίων (ανάπτυξη περιφερειακών hubs)και προσέλκυση αεροπορικών εταιρειών χαµηλού κόστους. Ολοκληρωµένος σχεδιασµός για συνδυασµένες µεταφορές µε άλλα µέσα (ακτοπλοϊκά, σιδηροδροµικά). Χρηµατοδότηση και διαχείριση των αεροδροµίων µε βάση επιχειρηµατικά εκτός από αναπτυξιακά και κοινωνικά -κριτήρια, ώστε να περιοριστεί η ανεπαρκής χρήση των πόρων τους. Ευέλικτος φυσικός και λειτουργικός σχεδιασµός ώστε να περιοριστεί η σπατάλη των πόρων κατά την χειµερινή περίοδο. Μέτρα για επέκταση της ζήτησης κατά την χειµερινή περίοδο (πολιτικές εναλλακτικού τουρισµού).