«Το μάθημα της Ιστορίας στο Νηπιαγωγείο, Σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικές στρατηγικές»

Transcript

1 «Το μάθημα της Ιστορίας στο Νηπιαγωγείο, Σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικές στρατηγικές» Ανδριώτη Ευθυμία Νηπιαγωγός, ΜΔΕ στην Ιστορική Έρευνα, Διδακτική και Νέες Τεχνολογίες του Ιονίου Πανεπιστημίου Διεπιστημονικό συνέδριο «Παιδί και Πληροφορία - Αναζητήσεις και Προσεγγίσεις Ιστορίας, Δικαίου - Δεοντολογίας και Πολιτισμού». Αναγνωστική Εταιρία Κέρκυρας Απριλίου 2017

2 Σύγχρονες απόψεις για το μάθημα της Ιστορίας στο νηπιαγωγείο Παραδοσιακή διδασκαλία: Αφήγηση Έτοιμο εκπαιδευτικό υλικό Παρουσίαση εθνικών γιορτών Νέες διδακτικές προσεγγίσεις που εμπλέκουν : Νέες θεωρίες γνωστικής ανάπτυξης Καλλιέργεια κοινωνικών δεξιοτήτων Βιωματική/διερευνητική μάθηση Διδασκαλία με βάση τις πηγές Κριτική σκέψη Ιστορική κατανόηση

3 Σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις για την ιστορική εκπαίδευση στο νηπιαγωγείο 1.Βιωματική, ενεργητική, διερευνητική μάθηση 2.Η ανάπτυξη της ενσυναίσθησης 3. Εργασία σε ομάδες/ Συνεργασία με την οικογένεια 4. Διαθεματική και διεπιστημονική προσέγγιση 5. Διαπολιτισμικότητα και ιστορική εκπαίδευση στο νηπιαγωγείο

4 Οι πηγές ως βάση του ιστορικού γραμματισμού Πηγές : Τα ίχνη της ανθρώπινης δραστηριότητας στο παρελθόν Οι πηγές δεν ενισχύουν την ιστορική αφήγηση αλλά γίνονται αφετηρία της οικοδόμησης της ιστορικής γνώσης. Κινητοποιούν την περιέργεια και το ενδιαφέρον Άμεσές και αυθεντικές Ενεργοποιούν για έρευνα και δράση Αποστρέφονται το δογματισμό Καλλιεργούν αναλυτικές ερμηνευτικές δεξιότητες Ευαισθητοποιούν για τα υλικά κατάλοιπα Βοηθούν στην ανάπτυξη της ιστορικής ενσυναίσθησης

5 Γραπτές πηγές στο νηπιαγωγείο Περιοδικά, εφημερίδες, αφίσες, αλληλογραφία, ημερολόγια, επιγραφές, κατάλογοι μουσείων και εκθέσεων, συνταγές, εισιτήρια, λογοτεχνικά κείμενα κ.τ.λ. Στόχοι : Ανάπτυξη πρώιμου γραμματισμού, προφορικός και γραπτός λόγος Καλλιέργεια γλώσσας και σκέψης Σύγκριση παρελθόντος παρόντος Διάκριση πραγματικού φανταστικού, λογοτεχνικού χρόνου

6 Πολυτροπικές πηγές Εικόνες, πίνακες ζωγραφικής, εικαστικά έργα, φωτογραφίες, τηλεοπτικές σειρές, κινηματογραφικές ταινίες, διαδίκτυο, ηχητικά ντοκουμέντα, τραγούδια, μουσική, ραδιοφωνικές εκπομπές Προσφέρουν ποικίλες οπτικές, συμβολικές, αισθητικές εμπειρίες Αναπτύσσουν δεξιότητες και ικανότητες διαχείρισης και αξιοποίησης της οπτικής γλώσσας Ενθαρρύνουν τον πολυγραμματισμό Συνδέονται με την καθημερινή ζωή Καλλιεργούν την κριτική σκέψη Βοηθούν στην αισθητική ανάπτυξη Συνεισφέρουν στην κατανόηση εννοιών όπως αλλαγή και εξέλιξη, μεταβολή.

7 Πηγές του τοπίου Δημόσια κτίσματα, τα ερείπια κτισμάτων, τα μνημεία, τα μουσεία. Κινητοποίηση των αισθήσεων, ανάπτυξη συναισθηματικών δεξιοτήτων Κατανόηση εννοιών όπως η εξέλιξη και η αλλαγή, αιτία και αποτέλεσμα Επαφή με τον πολιτισμό, την παράδοση, την πολιτιστική κληρονομιά, τα ήθη και έθιμα του τόπου

8 Πηγές του μουσείου Αντικείμενα, εκθέματα, συλλογές Τα υλικά κατάλοιπα του παρελθόντος ως ιστορικές μαρτυρίες βοηθούν τα παιδιά του νηπιαγωγείου: Να παρατηρούν Να προβληματίζονται Να διατυπώνουν ερωτήματα, απόψεις, εναλλακτικές ερμηνείες Να αντιλαμβάνονται έννοιες όπως η χρονική ακολουθία και η ιστορική εξέλιξη Να αναπτύσσουν ιστορικό λεξιλόγιο Να καλλιεργούν την ιστορική ενσυναίσθηση Να σέβονται την πολιτισμική ετερότητα.

9 Συμπεράσματα Σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα του επιστημονικού κλάδου της Διδακτικής της Ιστορίας Νέες εκπαιδευτικές στρατηγικές Καινοτόμες προσεγγίσεις στην προσχολική αγωγή Επιτακτική ανάγκη για : Αναπροσαρμογή αναλυτικών προγραμμάτων Εκπαίδευση των νηπιαγωγών Επιμόρφωση για τα νέα επιστημονικά δεδομένα

10 Βιβλιογραφία Αγγελάκος,Κ.,(2008),«Ιστορία και διαπολιτισμικότητα:παιδαγωγικές και ιδεολογικές διαστάσεις της ένταξης της «διαθεματικότητας» στα προγράμματα σπουδών της υποχρεωτικής εκπαίδευσης», , Αθήνα: Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα ΦΠΨ. Αζελής, Α., (2004), Οι εικόνες ως ιστορικές πηγές για τη διδασκαλία και εξέταση του σχολικού μαθήματος της Ιστορίας, στο Αγγελάκος Κ & Κόκκινος Γ. (επιμ.). Η Διαθεματικότητα στο σύγχρονο σχολείο και η διδασκαλία της Ιστορίας με τη χρήση πηγών. Αθήνα: Μεταίχμιο, Bedecamp,S.&Cople,C.,(1998).Καινοτομίες στην προσχολική εκπαίδευση: Αναπτυξιακά κατάλληλες πρακτικές στα προσχολικά προγράμματα, μτφρ. Ε. Μαρκάκη, προλ-επιμ. Ε. Ντολιοπούλου, Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Βοσνιάδου, Στ.,(2001),«Πως μαθαίνουν οι μαθητές», Διεθνής Ακαδημία Εκπαίδευσης, 2001, Βέλγιο: Βρυξέλλες Γραφάκου Ε. &Λαμπίτση Β.,(2011), «Αξιοποίηση των εικαστικών τεχνών στην εκπαίδευση», στο Αξιοποίηση των τεχνών στην εκπαίδευση Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης, Βασικό επιμορφωτικό υλικό, τόμος Γ. Αθήνα: Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων/ Π.Ι., Κόκκινος, Γ.,( 1998), «Η διδακτική της ιστορίας. Διεπιστημονικό αλλά και αυτόνομο γνωστικό αντικείμενο. Η ελληνική απόκλιση» Μνήμων 20, Δολαπτσή, Χ., (2012), Ιστορικός γραμματισμός: ένα παράδειγμα διδακτικής εφαρμογής στο μάθημα της Ιστορίας με την αξιοποίηση της Τοπικής Ιστορίας, της Μουσειακής Αγωγής και της Λογοτεχνίας, Μεταπτυχιακή Εργασία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Κουργιαντάκης, Χ. Σ.,(2005), Ιστορική σκέψη και Ενσυναίσθηση των μαθητών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ιστορία, Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Κουργιαντάκης, Χ. Σ., (2012), Το παρόν και το μέλλον του «παρελθόντος», Ζητήματα γραμματισμού στην Εκπαίδευση, Αθήνα: Κέδρος. Κουσερή, Γ., (2015), Ιστορική εκπαίδευση στο σχολείο και το μουσείο: Έκφραση ιστορικής σκέψης μαθητών 13 και 16 ετών σε μουσειακό και σχολικό περιβάλλον, Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Μάρκου,Γ.Π.(2011), «Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: Όχημα για την Εθνοτικοποίηση της Εκπαιδευτικής Πολιτικής στην Ελλάδα;», Νέα Παιδεία,138. Μαυροσκούφης, Δ., Κ. (2005), «Η ιστορία μέσα κι έξω από το σχολείο», Υλικό από τη σειρά έξι ημερίδων, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Θεσσαλονίκη: Τμήμα Παιδαγωγικής. Νάκου, Ε., (2000). «Ιστορική γνώση και Μουσείο», Μνήμων 22, Οικονομίδης, Β., (2011), «Μουσείο και Νηπιαγωγείο, Διαδρομές ασύμπτωτες ή τεμνόμενες;», Πρακτικά Συνεδρίου, Η Άνοιξη των Μουσείων, ΚΕ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών αρχαιοτήτων, Ιστορική και Λαογραφική Εταιρεία Ρεθύμνου, 8-10 Μαΐου 2009,Ρέθυμνο, Παρασκευόπουλος, Ι., Ν., (1985), Εξελικτική Ψυχολογία, τόμος 2, ΑΘΗΝΑ Ρεπούση, Μ., (2004), Πηγές του τοπίου, τα μνημεία και οι μνημειακοί τόποι, στο Αγγελάκος Κ & Κόκκινος Γ. (επιμ.). Η Διαθεματικότητα στο σύγχρονο σχολείο και η διδασκαλία της Ιστορίας με τη χρήση πηγών. Αθήνα: Μεταίχμιο, σ Φαρδή, Κ.,(2014),«Προσεγγίσεις της παιδικής ηλικίας τώρα και στο παρελθόν διαμέσου της εκπαιδευτικής αξιοποίησης των πηγών στο νηπιαγωγείο», Πρακτικά Συνεδρίου με Διεθνή Συμμετοχή,Αναστοχασμοί για την παιδική ηλικία, 31/10-1/ , Θεσσαλονίκη: ΤΕΠΑΕ-ΑΠΘ, Φαρδή, Κ.,(2015), «Είδη γραμματισμών, εισαγωγή στην ιστορική εκπαίδευση και τεχνολογίες της πληροφορίας», Πρακτικά συνεδρίου Νέου Παιδαγωγού, Ίδρυμα Ευγενίδου, 23-24/5/2015, Αθήνα, ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Chapman, A.,(2014), What does it mean to think historically and what do we know about how to develop children s historical thinking, ανακτήθηκε στις 17/4/ en's_historical_thinking_what_does_it_mean_to_'think_historically'_and_what_do_we_know_about_how_to_develop_chil