ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Επιτροπή Νομικών Θεμάτων ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (74/2013) Θέμα: Αιτιολογημένη γνώμη της ισπανικής Βουλής και της ισπανικής Γερουσίας σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών και τη χρηματοοικονομική διαφάνεια των λιμένων (COM(2013)0296 C7-0144/ /0157(COD)) Βάσει του άρθρου 6 του Πρωτοκόλλου 2 σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, τα εθνικά κοινοβούλια δύνανται, εντός οκτώ εβδομάδων από την ημερομηνία διαβίβασης ενός σχεδίου νομοθετικής πράξης, να αποστείλουν στους προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής αιτιολογημένη γνώμη στην οποία θα αναφέρουν τους λόγους για τους οποίους θεωρούν ότι το εν λόγω σχέδιο δεν συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας. Σύμφωνα με τον Κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων είναι αρμόδια για την τήρηση της αρχής της επικουρικότητας. Επισυνάπτεται, προς ενημέρωση των μελών, η αιτιολογημένη γνώμη της ισπανικής Βουλής και της ισπανικής Γερουσίας σχετικά με την εν λόγω πρόταση. CM\ dc PE v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία

2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ 7/2013 ΤΗΣ ΜΕΙΚΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ, ΤΗΣ 17ΗΣ ΙΟΥΛΙΟΥ 2013, ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΠΑΡΑΒΙΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΣΠΙΣΗ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΤΩΝ ΛΙΜΕΝΩΝ (ΚΕΙΜΕΝΟ ΠΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΟΧ) (COM (2013) 296 ΤΕΛΙΚΟ] [2013/0157 (COD)] {SWD (2013) 181 ΤΕΛΙΚΟ} {SWD (2013) 182 ΤΕΛΙΚΟ) {SWD (2013) 183 ΤΕΛΙΚΟ} ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Α. Το πρωτόκολλο σχετικά με την εφαρμογή των αρχών της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, το οποίο προσαρτάται στη συνθήκη της Λισαβόνας του 2007 που ισχύει από την 1η Δεκεμβρίου 2009, θέσπισε μια διαδικασία ελέγχου από τα εθνικά κοινοβούλια της τήρησης της αρχής της επικουρικότητας από τις ευρωπαϊκές νομοθετικές πρωτοβουλίες. Το εν λόγω πρωτόκολλο τέθηκε σε ισχύ στην Ισπανία με τον νόμο 24/2009 της 22ας Δεκεμβρίου, ο οποίος τροποποίησε τον νόμο 8/1994 της 19ης Μαΐου Ειδικότερα, τα νέα άρθρα 3 ι), 5 και 6 του νόμου 8/1994 αποτελούν τη νομική βάση της παρούσας γνωμοδότησης. Β. Η πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών και τη χρηματοοικονομική διαφάνεια των λιμένων εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και διαβιβάσθηκε στα εθνικά κοινοβούλια, τα οποία διαθέτουν προθεσμία οκτώ εβδομάδων για να ελέγξουν την επικουρικότητα της πρωτοβουλίας, προθεσμία η οποία λήγει την 30ή Ιουλίου Γ. Το προεδρείο και οι εκπρόσωποι της Μεικτής Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκριναν, στις 26 Ιουνίου 2013, την απόφαση διενέργειας του ελέγχου της ευρωπαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας, ορίζοντας ως εισηγητή τον βουλευτή κ. Jsé Segura Clavell, και ζητώντας από την κυβέρνηση να υποβάλει την έκθεση που προβλέπεται στο άρθρο 3 ι) του νόμου 8/1994. Δ. Η έκθεση της κυβερνήσεως ελήφθη. Σύμφωνα με την έκθεση, η πρωτοβουλία παραβιάζει την αρχή της επικουρικότητας. Το περιεχόμενο της πρότασης κανονισμού είναι εξαιρετικά ευρύ και γενικό με συνέπεια να υπερβαίνει σημαντικά την αρχή της επικουρικότητας και, ως εκ τούτου, να την παραβιάζει δεν δικαιολογεί ούτε επιβάλλει την αναγκαιότητα αυτής της παρέμβασης από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε τομείς στους οποίους τα κράτη μέλη διαθέτουν εσωτερικούς κανονισμούς οι οποίοι αντιμετωπίζουν επαρκώς ζητήματα όπως η επιβολή τελών για τη χρήση των λιμενικών υποδομών. Η αρχή της επικουρικότητας ορίζει ότι τα κράτη μέλη και οι αρμόδιες αρχές αυτών πρέπει να έχουν το δικαίωμα να συνεκτιμούν τις τοπικές, περιφερειακές ή εθνικές ιδιαιτερότητες. PE v /17 CM\ dc

3 Ε. Η Μεικτή Επιτροπή για την Ευρωπαϊκή Ένωση, στη συνεδρίασή της που πραγματοποιήθηκε στις 17 Ιουλίου 2013, ενέκρινε την παρούσα ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ Το άρθρο 5.1 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση επισημαίνει ότι: «Η άσκηση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης διέπεται από τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας». Βάσει του άρθρου 5.3 της αυτής Συνθήκης, «σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας η Ευρωπαϊκή Ένωση παρεμβαίνει μόνο εφόσον και κατά τον βαθμό που οι στόχοι της προβλεπόμενης δράσης δεν μπορούν να επιτευχθούν επαρκώς από τα κράτη μέλη, τόσο σε κεντρικό όσο και σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, μπορούν όμως, λόγω της κλίμακας ή των αποτελεσμάτων της προβλεπόμενης δράσης, να επιτευχθούν καλύτερα στο επίπεδο της Ένωσης». Η υπό εξέταση νομοθετική πρόταση βασίζεται στο άρθρο 100, παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ορίζει τα ακόλουθα: "2. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία, μπορούν να θεσπίζουν κατάλληλες διατάξεις για τις θαλάσσιες και αεροπορικές μεταφορές. Αποφασίζουν μετά από διαβούλευση με την Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών. " I.- Στόχοι, βασικές επιλογές πολιτικής, προτεινόμενη δράση και νομικά στοιχεία της πρότασης κανονισμού I.1.- Στόχοι Η Ευρώπη αποτελεί μία από τις περιφέρειες με την μεγαλύτερη πυκνότητα λιμένων παγκοσμίως. Ταυτόχρονα, ο λιμενικός τομέας παρουσιάζει μεγάλη ανομοιογένεια και χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλομορφία ως προς τον τύπο και την οργάνωση. Ο παρών κανονισμός έχει ως στόχο τον σεβασμό αυτής της διαφορετικότητας και δεν επιδιώκει να επιβάλλει ένα ενιαίο πρότυπο στους άνω των εμπορικών θαλάσσιων λιμένων, από τους οποίους πέρασαν άνω των 380 εκατομμυρίων επιβατών το Παρόλο που η ΕΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους λιμένες της για τις συναλλαγές της με τον υπόλοιπο κόσμο, οι λιμένες της διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο για την εσωτερική αγορά της, εντός της οποίας διακρίνονται οι θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων, που αντιπροσωπεύουν ποσοστό 60% των τόνων που διακινούνται στους λιμένες της ΕΕ. Απόδειξη των παραπάνω αποτελεί το γεγονός ότι το 96% του συνόλου των εμπορευμάτων και το 93% του συνόλου των επιβατών των λιμένων της ΕΕ διέρχονται μέσω των θαλάσσιων λιμένων που καταγράφονται στην πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές για το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών (ΔΕΔ-Μ), οι οποίοι θα πρέπει να επισημανθεί ότι δεν προσφέρουν όλοι την ίδια ποιότητα υπηρεσιών. Ως εκ τούτου, στόχος του παρόντος κανονισμού είναι η συμβολή στις προσπάθειες για μια πιο αποτελεσματική, διασυνδεδεμένη CM\ dc 3/17 PE v01-00

4 και βιώσιμη λειτουργία του ΔΕΔ-Μ, με την δημιουργία ενός πλαισίου που θα βελτιώνει την απόδοση όλων των λιμένων και θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση των αλλαγών όσον αφορά τις απαιτήσεις των μεταφορών και της εφοδιαστικής. l.-η πρόταση προβλέπει ότι «ο στόχος είναι η συμβολή στις προσπάθειες για μια πιο αποτελεσματική, διασυνδεδεμένη και βιώσιμη λειτουργία του ΔΕΔ-Μ, με την δημιουργία ενός πλαισίου που θα βελτιώνει την απόδοση όλων των λιμένων και θα συμβάλλει στην αντιμετώπιση των αλλαγών στις απαιτήσεις των μεταφορών και της εφοδιαστικής». Επισημαίνεται επίσης ότι «οι λιμένες του ΔΕΔ-Μ πρέπει να συμβάλουν στην ανάπτυξη των θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων, ως τμήμα των βιώσιμων μεταφορών». 2 - Στην αιτιολογική έκθεση επισημαίνεται επίσης ότι «πρόκειται για το αποτέλεσμα εντατικής διαβούλευσης με τους ενδιαφερόμενους φορείς, το οποίο κατέστησε δυνατή την εστίαση του κανονισμού σε μέτρα με υψηλή προστιθέμενη αξία για την ΕΕ». Οι διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερόμενους φορείς πραγματοποιήθηκαν από την ΓΔ MOVE, με: - Υπουργεία Μεταφορών (άτυπος διάλογος) - Ενώσεις του λιμενικού τομέα: Λιμενικές αρχές (ESPO) Ιδιωτικούς φορείς εκμετάλλευσης λιμένων (FEPORT) Λιμένες εσωτερικής ναυσιπλοΐας (EFIP) Πλοιοκτήτες (ECSA) Πλοηγούς (EMPA) Ιδιοκτήτες ρυμουλκών (ETA) Φορείς εκμετάλλευσης ελλιμενισμού (EBA) Ναυτιλιακά πρακτορεία (ECASBA) Φορτωτές (ESC) Βυθοκόρους (EuDA) Επιχειρήσεις εφοδιαστικής (CLECAT) - Συνδικαλιστικές οργανώσεις λιμενεργατών: Διεθνές συμβούλιο λιμενεργατών (IDC) Τμήμα λιμενεργατών της Ομοσπονδίας ευρωπαίων εργαζομένων στις μεταφορές (ETF) PE v /17 CM\ dc

5 3.- Τα κύρια συμπεράσματα της διαδικασίας διαβούλευσης, που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 2012 και 2013, είναι: - Η ανάγκη ισότιμων όρων ανταγωνισμού τόσο για τον διαλιμενικό όσο και για τον ενδολιμενικό ανταγωνισμό. - Η ανάγκη για ασφάλεια δικαίου και για ένα περιβάλλον φιλικό προς τις επιχειρήσεις (εξάλειψη της γραφειοκρατίας και του διοικητικού φόρτου). - Η ανάγκη ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων, προκειμένου να αποφεύγεται ο αθέμιτος ανταγωνισμός μεταξύ λιμένων σε συνάρτηση με τη δημόσια χρηματοδότηση των λιμενικών υποδομών. - Οι χρήστες των λιμενικών υπηρεσιών, των ναυτιλιακών εταιρειών και των επιχειρήσεων εισαγωγής και εξαγωγής δεν είναι ικανοποιημένοι σχετικά με τον τρόπο παροχής των λιμενικών υπηρεσιών σε πολλούς λιμένες, όσον αφορά την τιμή, την ποιότητα και τον διοικητικό φόρτο. - Παρόλο που το 30% των λιμενικών αρχών στην Ευρώπη θεωρούν ότι η σημερινή κατάσταση δεν είναι ικανοποιητική, η πλειονότητα αντιτίθεται στην εισαγωγή διαδικασιών της ΕΕ οι οποίες να περιορίζουν τη δυνατότητα των λιμενικών αρχών να χορηγούν συμβάσεις ή/και άδειες σε φορείς εκμετάλλευσης λιμενικών υπηρεσιών μέσω απευθείας ανάθεσης. - Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις λιμενεργατών αντιτίθενται έντονα στις διατάξεις της ΕΕ οι οποίες τροποποιούν τα υφιστάμενα καθεστώτα λιμενικής εργασίας σε ορισμένα κράτη μέλη. - Οι εκπρόσωποι των υπηρεσιών πλοήγησης υποστηρίζουν ότι, δεδομένου ότι η πλοήγηση αφορά την ασφάλεια, πρέπει να εξαιρεθεί από τις ανταγωνιστικές πιέσεις. - Η περισσότεροι από τους ενδιαφερόμενους θεωρούν ότι το λιμενικό σύστημα της ΕΕ πρέπει να προετοιμασθεί προκειμένου να αντιμετωπίσει προκλήσεις όπως η έλλειψη πόρων χρηματοδότησης, η ανταγωνιστικότητα έναντι λιμένων γειτονικών τρίτων χωρών και άλλων περιοχών του κόσμου, η δημιουργία προστιθέμενης αξίας και θέσεων απασχόλησης, καθώς και η αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. 4.- Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, στην πρόταση κανονισμού προτείνεται η υπέρβαση των μεγάλων προκλήσεων που σχετίζονται με: - Τις λιμενικές εργασίες και υπηρεσίες που υπολείπονται του βέλτιστου επιπέδου σε ορισμένους θαλάσσιους λιμένες του ΔΕΔ-Μ. - Τα πλαίσια διακυβέρνησης των λιμένων τα οποία δεν είναι αρκετά ελκυστικά για επενδύσεις σε όλους τους θαλάσσιους λιμένες του ΔΕΔ-Μ. Όσον αφορά την πρώτη πρόκληση, εντοπίζονται τρεις παράγοντες που εμποδίζουν τη βέλτιστη οργάνωση των λιμενικών υπηρεσιών: CM\ dc 5/17 PE v01-00

6 Πολλές από τις λιμενικές υπηρεσίες υπόκεινται σε ασθενείς ανταγωνιστικές πιέσεις λόγω περιορισμών πρόσβασης στην αγορά. Τα μονοπώλια και τα ολιγοπώλια, παρόλο που δικαιολογούνται σε αρκετές περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσουν σε κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης. Σε ορισμένους λιμένες οι χρήστες αντιμετωπίζουν υψηλό διοικητικό φόρτο. Όσον αφορά τη δεύτερη πρόκληση, εντοπίζονται δύο παράγοντες που συντελούν στην τρέχουσα κατάσταση: Η έλλειψη ασφάλειας δικαίου Η ανάγκη για βελτιωμένο προγραμματισμό υποδομών. Σημειώνονται, επίσης, δύο επιπλέον παράγοντες: Η ασάφεια των χρηματοοικονομικών σχέσεων μεταξύ των δημόσιων αρχών, των λιμενικών αρχών και των παρόχων λιμενικών υπηρεσιών: Η ανεπαρκής αυτονομία των λιμένων ως προς τον καθορισμό τελών υποδομών και η αδιαφάνεια ως προς την σχέση των τελών με το κόστος. 5.- Έχοντας υπόψη τις δύο προκλήσεις που επισημαίνονται, η πρόταση κανονισμού ορίζει στην αιτιολογική έκθεσή της τους εξής πέντε επιχειρησιακούς στόχους: 1) Αποσαφήνιση και διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών. 2) Πρόληψη της κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης από τους καθορισμένους παρόχους λιμενικών υπηρεσιών. 3) Βελτίωση του συντονισμού εντός των λιμένων, μεταξύ των μεταφορέων, των επιχειρήσεων εφοδιαστικής και των φορτωτών. 4) Διασφάλιση διαφανών χρηματοοικονομικών σχέσεων μεταξύ των δημόσιων αρχών, των λιμενικών αρχών και των παρόχων λιμενικών υπηρεσιών. 5) Διασφάλιση του αυτόνομου και διαφανούς καθορισμού των τελών λιμενικών υποδομών. I.2.- Βασικές επιλογές πολιτικής 1.- Η Αιτιολογική Έκθεση εξηγεί ότι αναλύθηκαν τέσσερις στρατηγικές ή επιλογές πολιτικής, οι οποίες παρουσιάζονται στην πρόταση κανονισμού με την ακόλουθη μορφή: - Δέσμη μέτρων 1 (ΔΜ1): Διαφάνεια PE v /17 CM\ dc

7 - Δέσμη μέτρων 2 (ΔΜ2): Ελεγχόμενος ανταγωνισμός - Δέσμη μέτρων 2α (ΔΜ2α): Ελεγχόμενος ανταγωνισμός και αυτονομία λιμένα - Δέσμη μέτρων 3 (ΔΜ3): Πλήρης ανταγωνισμός και αυτονομία λιμένα 2. - Η Δέσμη μέτρων 1 (ΔΜ1): Η διαφάνεια περιγράφεται ως μια «μη δεσμευτική» επιλογή, η οποία χαρακτηρίζεται από: - Μη δεσμευτική ανακοίνωση για την αποσαφήνιση και διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών. - Δεσμευτικές διατάξεις σε μονοπωλιακές και ολιγοπωλιακές συνθήκες, στις οποίες οι λιμενικές υπηρεσίες θα πρέπει να υπόκεινται σε έλεγχο τιμών, ώστε να αποτρέπεται η υπερβολική υποβολή τελών. - Η χρηματοδότηση και ο καθορισμός λιμενικών τελών επαφίενται στις αρμόδιες αρχές (τα Υπουργεία Μεταφορών για τους κρατικούς λιμένες) υπό την προϋπόθεση διασφάλισης στοιχειώδους διαφάνειας. - Ο συντονισμός των υπηρεσιών εντός του λιμένα διασφαλίζεται μέσω μιας επιτροπής χρηστών του λιμένα Η Δέσμη μέτρων 2 (ΔΜ2): Ο ελεγχόμενος ανταγωνισμός εισάγει την αρχή της ελευθερίας για την παροχή υπηρεσιών στο πλαίσιο ενός καθεστώτος ρυθμιζόμενης πρόσβασης στην αγορά και χαρακτηρίζεται από τα εξής:. - Η ελεύθερη παροχή υπηρεσιών μπορεί να περιοριστεί λόγω της έλλειψης χώρου στην περιοχή του λιμένα ή λόγω υποχρεώσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας (διαθεσιμότητα, προσβασιμότητα, κ.λπ.). - Σε περίπτωση περιορισμού της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών, η κατανομή πραγματοποιείται βάσει δημόσιας διαδικασίας πρόσκλησης υποβολής προσφορών. - Οι υπηρεσίες που παρέχονται σε μονοπωλιακή ή ολιγοπωλιακή βάση υπόκεινται σε διαδικασία εποπτείας των τιμών. - Πρέπει να προβλέπονται ξεχωριστοί λογαριασμοί προκειμένου να διασφαλίζονται οι διαφανείς χρηματοοικονομικές σχέσεις μεταξύ των δημόσιων αρχών, των λιμενικών αρχών και των παρόχων λιμενικών υπηρεσιών. - Πρέπει να υπάρχουν κανόνες που να συνδέουν τον καθορισμό των τελών λιμενικών υποδομών με το πραγματικό κόστος. - Ο συντονισμός των υπηρεσιών εντός του λιμένα διευκολύνεται μέσω μιας επιτροπής χρηστών του λιμένα Η Δέσμη μέτρων 2α (ΔΜ2α): Ελεγχόμενος ανταγωνισμός και αυτονομία λιμένα συμπίπτει με τη Δέσμη μέτρων 2 (ΔΜ2): Ελεγχόμενος ανταγωνισμός, με τις ακόλουθες διαφοροποιήσεις: CM\ dc 7/17 PE v01-00

8 - Η ανάγκη πρόσκλησης υποβολής προσφορών, όχι μόνο για τις νέες συμβάσεις όταν περιορίζεται η ελεύθερη παροχή υπηρεσιών, αλλά και σε περίπτωση σημαντικών μεταβολών στις ισχύουσες συμβάσεις. -Αυξάνεται η αυτονομία των λιμένων: σχετικά με τα τέλη για τη χρήση των υποδομών, κάθε λιμένας έχει το δικαίωμα καθορισμού της δομής και του επιπέδου των λιμενικών τελών, υπό την προϋπόθεση της διαφάνειας Η Δέσμη μέτρων 3 (ΔΜ3): Ο πλήρης ανταγωνισμός και η αυτονομία λιμένα περιγράφονται ως επιλογή η οποία, επιπλέον της ΔΜ2α, χαρακτηρίζεται από: - Γίνεται υποχρεωτική η ύπαρξη δύο ανταγωνιστικών και ανεξάρτητων φορέων εκμετάλλευσης για κάθε λιμενική υπηρεσία, όταν ο αριθμός των φορέων εκμετάλλευσης μειώνεται λόγω χώρου. - Ενισχύεται ο κεντρικός συντονιστικός ρόλος των λιμενικών αρχών. - Κάθε λιμενική αρχή πρέπει να μπορεί να αποφασίζει ελεύθερα τη δομή και το επίπεδο των τελών υποδομών, σύμφωνα με τις δικές της εμπορικές πρακτικές (όπως και στη ΔΜ2α). 6.- Στην Αιτιολογική Έκθεση της πρότασης κανονισμού αναφέρεται ότι η επιλογή που προκρίθηκε είναι η ΔΜ2α με μία παραλλαγή ως προς τις επιβατικές υπηρεσίες και τη διακίνηση φορτίων. I.3.- Πρότυπο πρότασης κανονισμού 1. - Ο κανονισμός ισχύει για όλους τους θαλάσσιους λιμένες που προσδιορίζονται στην πρόταση της Επιτροπής σχετικά με τις κατευθυντήριες γραμμές της Ένωσης για το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών. 2. ~ Οι λιμενικές υπηρεσίες στις οποίες τίθεται σε εφαρμογή ο κανονισμός είναι οι εξής: - εφοδιασμός με καύσιμο - διακίνηση φορτίων - βυθοκόρηση - πρόσδεση - υπηρεσίες μεταφοράς επιβατών - λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής - πλοήγηση - ρυμούλκηση 3. - Η ελεύθερη παροχή υπηρεσιών τίθεται σε ισχύ για όλες τις λιμενικές υπηρεσίες, εκτός από τις υπηρεσίες διακίνησης φορτίου και τους τερματικούς σταθμούς επιβατών, ώστε οι μοναδικές απαιτήσεις που επιβάλλονται να σχετίζονται αποκλειστικά με τα επαγγελματικά προσόντα, τον απαραίτητο εξοπλισμό, τη ναυτική ασφάλεια, τη γενική ασφάλεια και την PE v /17 CM\ dc

9 ασφάλεια εντός του λιμένα, καθώς και με περιβαλλοντικά ζητήματα Κατά παρέκκλιση της παραπάνω αρχής, ο αριθμός των παρόχων υπηρεσιών είναι δυνατό να μειώνεται για έναν από τους ακόλουθους λόγους: - έλλειψη χώρου (αποδεδειγμένη βάσει ενός σχεδίου ανάπτυξης λιμένα) - υποχρεώσεις της δημόσιας υπηρεσίας 5. - Οι υποχρεώσεις των δημόσιων υπηρεσιών, τις οποίες επιβάλλει, κατά περίπτωση, η αρμόδια αρχή που ορίζει το κράτος μέλος, πρέπει να προσδιορίζονται σαφώς, να είναι διαφανείς, αμερόληπτες και επαληθεύσιμες, καθώς και να σχετίζονται με τη διαθεσιμότητα (αδιάλειπτη παροχή καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας, της νύκτας, της εβδομάδας και του έτους), την προσβασιμότητα σε όλους τους χρήστες και την προσβασιμότητα σε ορισμένες κατηγορίες χρηστών των υπηρεσιών. Σε αυτή την περίπτωση, η αρμόδια αρχή έχει τη δυνατότητα να οργανώνει και να εκμεταλλεύεται η ίδια εμπορικά συγκεκριμένες λιμενικές υπηρεσίες, υπό την προϋπόθεση ότι η δραστηριότητά της παραμένει περιορισμένη στον λιμένα ή τους λιμένες στον (στους) οποίο(-ους) επιβάλλει υποχρεώσεις παροχής δημόσιας υπηρεσίας. Σε αυτήν την περίπτωση, ο πάροχος λιμενικής υπηρεσίας θεωρείται ως εγχώριος φορέας Κάθε μείωση του αριθμού των παρόχων λιμενικής υπηρεσίας βασίζεται σε μια ανοιχτή προς όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, αμερόληπτη και διαφανή διαδικασία επιλογής (πρόσκληση υποβολής προσφορών). Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο επιλεγμένος πάροχος ή οι επιλεγμένοι πάροχοι και ο διαχειριστικός φορέας του λιμένα συνάπτουν σύμβαση παροχής λιμενικών υπηρεσιών Στην περίπτωση όπου οι πάροχοι λιμενικών υπηρεσιών δεν έχουν οριστεί μέσω δημόσιας πρόσκλησης υποβολής προσφορών και στην περίπτωση εγχώριων φορέων εκμετάλλευσης, θα πρέπει να διασφαλίζονται τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζεται ότι η υπηρεσία είναι διαφανής και αμερόληπτη. Συγκεκριμένα, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα συνολικά τέλη δεν υπερβαίνουν τις συνολικές πραγματοποιηθείσες δαπάνες και ένα εύλογο κέρδος Οι διαχειριστικοί φορείς των λιμένων καθορίζουν τα τέλη για τις λιμενικές υποδομές με τρόπο αυτόνομο και σύμφωνα με την εμπορική και επενδυτική στρατηγική που ακολουθεί έκαστος εξ αυτών Σε κάθε λιμένα καθιερώνεται μια συμβουλευτική επιτροπή χρηστών του λιμένα. Η εν λόγω επιτροπή θα συμμετέχει σε διαβουλεύσεις σχετικά με τη δομή και το επίπεδο των τελών λιμενικών υποδομών και σε ορισμένες περιπτώσεις των τελών λιμενικών υπηρεσιών Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι μια ανεξάρτητη εποπτική αρχή, η οποία δύναται να είναι μια ήδη υφιστάμενη αρχή, παρακολουθεί και εποπτεύει την εφαρμογή του κανονισμού. I.4. - Νομικά στοιχεία της πρότασης 1. - Η πρόταση φαίνεται να συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας, παρόλο που CM\ dc 9/17 PE v01-00

10 αναγνωρίζει την ειδική φύση του λιμενικού τομέα και τις υφιστάμενες διαφορές μεταξύ των κατά τόπους πολιτιστικών προτύπων. Στην πρόταση υποστηρίζεται ότι τα μέτρα που εφαρμόζονται μόνο από τα κράτη μέλη δεν μπορούν να διασφαλίσουν ισότιμους όρους ανταγωνισμού στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ, ενώ τα κράτη μέλη δεν μπορούν να προβαίνουν σε ενέργειες για τη βελτίωση της απόδοσης των λιμένων που βρίσκονται στον ίδιο διευρωπαϊκό διάδρομο, αλλά σε κάποιο άλλο κράτος μέλος Η πρόταση νομοθετικής πράξης συμπίπτει με την πρόταση κανονισμού και για τον λόγο αυτό, ως δεσμευτική στο σύνολό της, σύμφωνα με τους συντάκτες της, επιτρέπει τη διασφάλιση ομοιόμορφης εφαρμογής, επιβολής και ισότιμων όρων ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά. Ωστόσο, αναγνωρίζει ότι τα κράτη μέλη, οι περιφερειακές και τοπικές δημόσιες αρχές αποτελούσαν, παραδοσιακά, τους παράγοντες που συμμετείχαν στην ανάπτυξη και τη διαχείριση λιμενικών υποδομών. II.- Επιπτώσεις της πρότασης κανονισμού στο πρότυπο λιμένων της Ισπανίας. Συμβατότητα με την τομεακή νομοθεσία της Ισπανίας. II. 1 - Πρότυπο λιμένων Ισπανίας 1.- Σε γενικές γραμμές και προκειμένου να είναι δυνατή η αναφορά στο περιεχόμενο της πρότασης κανονισμού, το πρότυπο λιμένων της Ισπανίας βασίζεται σε: - Υποδομές και μια ζώνη υπηρεσιών δημόσιου χαρακτήρα (δημόσιος λιμενικός τομέας), εντός της οποίας είναι δυνατή η αποκλειστική χρήση μέσω ενός τίτλου παραχώρησης ή άδειας. Τμήμα του δημοσίου τομέα αποτελούν: - Οι κρατικοί μόνιμοι λιμενικοί χώροι, τα έργα και οι εγκαταστάσεις που έχουν διατεθεί στις λιμενικές υπηρεσίες. - Οι μόνιμοι χώροι και οι εγκαταστάσεις, τους οποίους κατέχουν οι Λιμενικές Αρχές μέσω παραχώρησης, όπως και όσους κατέχουν από αγορά ή οποιονδήποτε άλλο τίτλο, εφόσον έχει δεόντως εκδοθεί από το Υπουργείο Δημοσίων Έργων. - Τα έργα τα οποία πραγματοποιούν στον εν λόγω τομέα το Κράτος ή οι Λιμενικές Αρχές. - Τα έργα που έχουν κατασκευαστεί από φορείς που διαθέτουν τίτλο παραχώρησης του δημόσιου λιμενικού τομέα, προς όφελος των Λιμενικών Αρχών. - Οι μόνιμοι χώροι, τα έργα και οι εγκαταστάσεις, που είναι βοηθητικοί προς τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα, οι οποίοι έχουν παραχωρηθεί στους κρατικούς λιμένες και τις Λιμενικές Αρχές για αυτόν τον σκοπό. - Τους υδάτινους χώρους που περιλαμβάνονται στη ζώνη υπηρεσιών των PE v /17 CM\ dc

11 λιμένων. - Λιμενικές υπηρεσίες, οι οποίες πραγματοποιούνται, γενικά και εκτός εξαιρετικών περιστάσεων, από ιδιωτικές πρωτοβουλίες και για την παροχή των οποίων απαιτείται η απόκτηση σχετικής άδειας που έχουν χορηγήσει οι Λιμενικές Αρχές. Σε περίπτωση μείωσης του αριθμού των παρόχων, οι άδειες χορηγούνται μέσω διαγωνισμού. Οι άδειες περιλαμβάνουν τη διάρθρωση των τελών, το μέγιστο τέλος και, ενδεχομένως, κριτήρια αναθεώρησης. Οι λιμενικές υπηρεσίες τις οποίες αναφέρουν οι κανονισμοί λιμένων της Ισπανίας είναι οι ακόλουθες: υπηρεσίες πλοήγησης λιμενικές υπηρεσίες ρυμούλκησης υπηρεσίες πρόσδεσης και απόδεσης υπηρεσίες επιβατών (επιβίβαση και αποβίβαση επιβατών, φόρτωση και εκφόρτωση εξοπλισμού και οχημάτων των επιβατών) υπηρεσίες υποδοχής αποβλήτων πλοίων υπηρεσίες διακίνησης εμπορευμάτων (φόρτωση, στοίβαξη, εκφόρτωση, θαλάσσια μεταφορά και μεταφόρτωση εμπορευμάτων) 2 - Σύμφωνα με το άρθρο 104 του βασιλικού νομοθετικού διατάγματος 2/2011, της 5ης Σεπτεμβρίου, που υιοθετεί το ενοποιημένο κείμενο του νόμου για τους κρατικούς λιμένες και το εμπορικό ναυτικό, οι υπηρεσίες που παρέχονται στους λιμένες γενικού ενδιαφέροντος ταξινομούνται σε γενικές υπηρεσίες, λιμενικές υπηρεσίες, εμπορικές υπηρεσίες και υπηρεσίες θαλάσσιας σήμανσης. Οι υπηρεσίες στις οποίες γίνεται αναφορά στην πρόταση κανονισμού συμπίπτουν κατά βάση με τις λιμενικές υπηρεσίες της ειδικής νομοθεσίας της Ισπανίας, παρότι στον κανονισμό περιλαμβάνονται οι υπηρεσίες βυθοκόρησης και εφοδιασμού καυσίμων, οι οποίες δεν λαμβάνονται υπόψη ως λιμενικές υπηρεσίες στην ισχύουσα νομοθεσία για τους λιμένες. 3.- Το οικονομικό καθεστώς στους λιμένες της Ισπανίας βασίζεται στις ακόλουθες αρχές: - Αρχή της οικονομικής βιωσιμότητας του λιμενικού συστήματος στο σύνολό του και εκάστης Λιμενικής Αρχής στο πλαίσιο της αυτονομίας της χρηματοοικονομικής διαχείρισης των δημόσιων οργανισμών λιμένων. Για τη διασφάλιση της οικονομικής αυτονομίας του λιμενικού συστήματος και εκάστης Λιμενικής Αρχής, οι κρατικοί λιμένες συμφωνούν με εκάστη Λιμενική Αρχή τα σχετικά επιχειρηματικά σχέδια, τους στόχους ετήσιας απόδοσης, τη μέση καθαρή επίδοση επί των μη κυκλοφορούντων περιουσιακών στοιχείων που θεωρείται αποδεκτή και τους υπόλοιπους στόχους διαχείρισης, λαμβάνοντας υπόψη την προβλεπόμενη εξέλιξη της ζήτησης, τις επενδυτικές ανάγκες των εκάστοτε Λιμενικών Αρχών όπως τις προσδιορίζουν οι ίδιες οι Αρχές, τα φυσικά CM\ dc 11/17 PE v01-00

12 χαρακτηριστικά και τις ειδικές συνθήκες τους, καθώς επίσης και την ανταγωνιστική τους θέση, βάσει του στόχου ετήσιας απόδοσης που καθορίζεται για το σύνολο του λιμενικού συστήματος (2,5%, όπως αναθεωρήθηκε στον νόμο περί του γενικού προϋπολογισμού του κράτους). - Ύπαρξη ενός Διαλιμενικού Ταμείου Αποζημιώσεων (Fnd de Cmpensación Interprtuari), το οποίο αποτελεί το όργανο ανακατανομής των πόρων του κρατικού λιμενικού συστήματος και το οποίο βασίζεται σε στοιχεία των Λιμενικών Αρχών (το 80% των εισοδημάτων από τα τέλη των ενισχύσεων της ναυσιπλοΐας που αντιστοιχεί στα σκάφη, βάσει των χαρακτηριστικών των οποίων τους επιβάλλονται τέλη από 4% έως 12% επί του αποτελέσματος εκμεταλλεύσεως της χρήσης, πλην των αποσβέσεων και άλλων έκτακτων αποτελεσμάτων ή ορισμένων άλλων στοιχείων). - Τα λιμενικά τέλη, εκτός από τη νομοθεσία για τους λιμένες, διέπονται επίσης από τον Νόμο 8/1989, της 13ης Απριλίου, περί επιβαρύνσεων και τελών του δημοσίου, και τον Νόμο 58/2003, της 17ης Δεκεμβρίου, του Γενικού Φορολογικού Κώδικα, και τα κανονιστικά πρότυπα που απορρέουν από αυτούς. Για τον σκοπό αυτό, είναι χρήσιμο να επισημανθεί επομένως ότι τα ουσιώδη στοιχεία των εν λόγω τελών ισχύουν υπό την επιφύλαξη του νόμου (Νόμος περί του γενικού προϋπολογισμού του κράτους). Τα εν λόγω τέλη είναι τα εξής: Τέλος χρήσης, για την αποκλειστική χρήση του δημοσίου τομέα λιμένων. Τέλος δραστηριότητας, για την άσκηση εμπορικών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων και υπηρεσιών εντός του δημοσίου τομέα. Τέλη χρήσης για την ειδική χρήση των λιμενικών εγκαταστάσεων. Αυτά αφορούν: Τέλος σκάφους Τέλος επιβατών Τέλος εμπορευμάτων Τέλος νωπού αλιεύματος Τέλος αγωνιστικών σκαφών και σκαφών αναψυχής " Τέλος για την ειδική χρήση της ζώνης διέλευσης Τέλος ενισχύσεων ναυσιπλοΐας, για την υπηρεσία θαλάσσιας σήμανσης. Για όλα τα παραπάνω τέλη η ισχύουσα νομοθεσία για τους Λιμένες ορίζει, σε γενικές γραμμές, τη φορολογητέα πράξη, τον υπόχρεο του φόρου, τη φορολογητέα βάση και τη γενική κλίμακα φόρου. Επίσης προβλέπει, κατά περίπτωση, τις επιδοτήσεις και τις απαλλαγές. Τέλος, εκάστη Λιμενική Αρχή προτείνει στο πλαίσιο του ετήσιου επιχειρηματικού σχεδίου τρεις διορθωτικούς συντελεστές που εφαρμόζονται αντίστοιχα στο βασικό ύψος τελών σκάφους, επιβατών και εμπορευμάτων, βάσει των περιορισμών που ορίζονται στο άρθρο 166 του βασιλικού νομοθετικού διατάγματος 2/2011, της 5ης Σεπτεμβρίου, με το οποίο εγκρίνεται το ενοποιημένο κείμενο του νόμου για τους κρατικούς λιμένες και το εμπορικό ναυτικό. PE v /17 CM\ dc

13 4. - Το πρότυπο λιμένων της Ισπανίας προβλέπει την ύπαρξη ενός κρατικού οργανισμού ελέγχου και συντονισμού του δημόσιου λιμενικού συστήματος, με ελάχιστους αντίστοιχους οργανισμούς σε διεθνές επίπεδο, με την επωνυμία"puerts del Estad", οι κύριοι πόροι του οποίου προέρχονται από το 4% των εισοδημάτων των Λιμενικών Αρχών με τη μορφή τελών, εκτός από τις Λιμενικές Αρχές που βρίσκονται στο αρχιπέλαγος των Βελεαρίδων Νήσων, των Καναρίων Νήσων και στην Θέουτα και Μελίγια, για τις οποίες το ποσοστό είναι 2% Παρά τον κρατικό χαρακτήρα των λιμένων γενικού ενδιαφέροντος, ο Πρόεδρος οιασδήποτε Λιμενικής Αρχής - εντός της οποίας πραγματοποιούνται σημαντικές λειτουργίεςπροτείνεται στο Υπουργό Δημοσίων Έργων από το Κυβερνητικό Συμβούλιο οιαδήποτε εκ των αυτονόμων περιφερειών, ο οποίος διορίζει τον προταθέντα, στην περίπτωση όπου οι αυτόνομες περιφέρειες και οι τοπικές αρχές διαθέτουν επίσης περισσότερους εκπροσώπους από τη Γενική Διοίκηση του Κράτους στα Διοικητικά τους Συμβούλια. II.2. Αντίκτυπος της πρότασης κανονισμού στο πρότυπο λιμένων της Ισπανίας 1.- Όσον αφορά την παροχή λιμενικών υπηρεσιών: - Το σχέδιο κανονισμού εφαρμόζεται σε όλες τις λιμενικές υπηρεσίες που αναφέρονται στο άρθρο 108, του βασιλικού νομοθετικού διατάγματος 2/2011, του Σεπτεμβρίου. Επιπλέον, εφαρμόζεται στις υπηρεσίες εφοδιασμού καυσίμων και βυθοκόρησης, οι οποίες δεν θεωρούνται λιμενικές υπηρεσίες από τη νομοθεσία της Ισπανίας. - Η πρόταση κανονισμού και το πρότυπο λιμένων της Ισπανίας διέπονται από την ίδια αρχή περί ελεύθερης παροχής υπηρεσιών. Οι μοναδικές απαιτήσεις που επιβάλλονται από τον κανονισμό σχετίζονται αποκλειστικά με τα επαγγελματικά προσόντα, τον απαραίτητο εξοπλισμό, τη ναυτική ασφάλεια, τη γενική ασφάλεια και την ασφάλεια εντός του λιμένα, καθώς και με περιβαλλοντικά ζητήματα. Κατά την νομοθεσία της Ισπανίας οι απαιτήσεις αυτές αναφέρονται στο Κείμενο Κανονισμών και στις Ειδικές Διατάξεις των αντίστοιχων υπηρεσιών, τα οποία μπορούν να περιέχουν ρήτρες οι οποίες να υπερβαίνουν τις απαιτήσεις του κανονισμού. - Η πρόταση κανονισμού επιτρέπει τη μείωση του αριθμού των παρόχων υπηρεσιών για λόγους έλλειψης χώρου, αποδεδειγμένης βάσει σχεδίου ανάπτυξης του λιμένα, ή λόγω υποχρεώσεων της δημόσιας υπηρεσίας. Ομοίως, η νομοθεσία της Ισπανίας επιτρέπει τη μείωση του αριθμού των παρόχων λιμενικών υπηρεσιών "αποκλειστικά για λόγους διαθεσιμότητας χώρου, δυνατότητας των εγκαταστάσεων, ασφάλειας, περιβαλλοντικών κανόνων ή για άλλους αντικειμενικούς λόγους που σχετίζονται με τις συνθήκες ανταγωνισμού και οι οποίοι, σε κάθε περίπτωση, είναι δεόντως αιτιολογημένοι". Κατά συνέπεια, είναι σαφές ότι το σχέδιο κανονισμού είναι πολύ περισσότερο περιοριστικό όσον αφορά την δυνατότητα περιορισμού του αριθμού των παρόχων. - Τόσο το σχέδιο κανονισμού όσο και η ισχύουσα νομοθεσία για τους λιμένες προβλέπουν ότι, σε περίπτωση μείωσης του αριθμού των παρόχων υπηρεσιών, η πρόσβαση πραγματοποιείται μέσω αμερόληπτης και διαφανούς πρόσκλησης υποβολής προσφορών. CM\ dc 13/17 PE v01-00

14 Η μοναδική διαφορά, το νομικό περιεχόμενο της οποίας πρέπει να καθοριστεί, είναι ότι ο κανονισμός αναφέρει ρητώς ότι ο επιλεγμένος πάροχος ή οι επιλεγμένοι πάροχοι και ο διαχειριστικός φορέας του λιμένα συνάπτουν σύμβαση παροχής υπηρεσιών, ενώ σύμφωνα με την νομοθεσία της Ισπανίας ο τίτλος πρόσβασης είναι η χορηγούμενη άδεια. - Στο σχέδιο κανονισμού προβλέπεται μία ιδιαίτερα σημαντική ρήτρα (βλ. το σημείο εννέα της παραγράφου 3 της Αιτιολογικής Έκθεσης του σχεδίου κανονισμού, η οποία παραδόξως δεν εμφανίζεται στο άρθρο 13: τέλη λιμενικών υπηρεσιών), η οποία δεν αναφέρεται στη νομοθεσία της Ισπανίας, σύμφωνα με την οποία αν οι πάροχοι των υπηρεσιών δεν έχουν επιλεγεί μέσω δημόσιας πρόσκλησης υποβολής προσφορών, θα πρέπει να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να διασφαλίζεται ότι η υπηρεσία είναι διαφανής, αμερόληπτη, εις τρόπον ώστε "τα συνολικά τέλη να μην υπερβαίνουν τις συνολικές πραγματοποιηθείσες δαπάνες και ένα εύλογο κέρδος". Πράγματι, εάν οι εκάστοτε Λιμενικές Αρχές, αυτές της Ισπανίας εν προκειμένω, δεν μειώσουν τον αριθμό των παρόχων, εκτιμώντας ότι δεν συντρέχουν οι απαραίτητες βάσει της νομοθεσίας προϋποθέσεις για τον σκοπό αυτό, οι πρώτοι πάροχοι δημιουργούν εκ των πραγμάτων έναν οικονομικό φραγμό - επιπλέον δε εάν πρόκειται για μια υπηρεσία υψηλής έντασης κεφαλαίου - ο οποίος ενδέχεται να αποτελεί ισχυρό αντικίνητρο για την παρουσία νέων παρόχων, παρέχοντας την δυνατότητα στους ήδη υπάρχοντες να καταλάβουν δεσπόζουσα θέση. Η πρόταση κανονισμού προτείνει ένα κριτήριο ισοδυναμίας του κόστους και μία λογική απόδοση για τον καθορισμό του τέλους της υπηρεσίας. Το κριτήριο αυτό δεν είναι τόσο ανεπτυγμένο στη νομοθεσία της Ισπανίας, η οποία θέτει γενικά το "μέγιστο τέλος", το οποίο απέχει σε μεγάλο βαθμό από το πραγματικό κόστος παροχής της υπηρεσίας για ορισμένο όγκο κίνησης, όπως επίσης θέτει και τις αρχές της διαφάνειας και της αμεροληψίας, χωρίς ωστόσο να παρέχει πιο συγκεκριμένα στοιχεία. - Οι υποχρεώσεις των δημόσιων υπηρεσιών, οι οποίες εν προκειμένω επιβάλλονται, σύμφωνα με το σχέδιο κανονισμού, αποσκοπούν να διασφαλίζεται η παροχή των εν λόγω υπηρεσιών (αδιάλειπτη παροχή καθ' όλη τη διάρκεια της ημέρας, της νύκτας, της εβδομάδας και του έτους), η διαθεσιμότητα της υπηρεσίας σε όλους τους χρήστες και η προσιτή τιμή για ορισμένες κατηγορίες χρηστών. Παρά ταύτα, στη νομοθεσία της Ισπανίας για τους λιμένες, οι υποχρεώσεις των δημόσιων υπηρεσιών συνδέονται επίσης με την καθολική κάλυψη, την συνέχεια και την κανονικότητα σε συνδυασμό με την υπαγωγή σε καθορισμό των τελών από τις Λιμενικές Αρχές, ωστόσο εισάγει δύο πρόσθετα στοιχεία: συνεργασία με τις Λιμενικές Αρχές και την Διοίκηση Ναυτιλίας, και, ενδεχομένως, με άλλους παρόχους υπηρεσιών για επιχειρήσεις διάσωσης, κατάσβεση πυρκαϊών και καταπολέμηση της ρύπανσης και τη συνεργασία για την πρακτική κατάρτιση της υπηρεσίας με τα κατάλληλα μέσα (απαίτηση η οποία περιλαμβάνεται στο σχέδιο κανονισμού, ωστόσο όχι ως υποχρέωση της δημόσιας υπηρεσίας). - Η εξαίρεση της υπηρεσίας διακίνησης εμπορευμάτων από το πεδίο της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών φαίνεται να επιβεβαιώνει την κρίση της Επιτροπής περί μη νομοθέτησης επί του συγκεκριμένου θέματος - δεδομένης της σύγκρουσης που προέκυψε από σχετικές προσπάθειες στο παρελθόν -, και εξέτασης του θέματος κατά περίπτωση. Ειδικότερα, η Ισπανία αντιμετωπίζει σήμερα διαδικασία επί παραβάσει ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για το ισχύον πρότυπο στοιβασίας. PE v /17 CM\ dc

15 2.- Όσον αφορά το οικονομικό καθεστώς των λιμένων της Ισπανίας: - Το άρθρο 14.3 του σχεδίου κανονισμού προβλέπει ότι ο "διαχειριστικός φορέας του λιμένα - στην περίπτωση της Ισπανίας οι Λιμενικές Αρχές - θα πρέπει να προσδιορίζει κατά τρόπο αυτόνομο τη δομή και το επίπεδο των τελών λιμενικών υποδομών, σύμφωνα με την εμπορική στρατηγική και το επενδυτικό σχέδιό του που αντικατοπτρίζουν τις ανταγωνιστικές συνθήκες της αγοράς". Τα ανωτέρω έρχονται σε έντονη αντίθεση με τους κανονισμούς της Ισπανίας. Κατά πρώτον, η οικονομική επιβάρυνση από τη χρήση των λιμενικών εγκαταστάσεων αποτελούν τέλη, τα βασικά στοιχεία των οποίων διέπονται από τον νόμο, όπως έχει ορίσει με σχετικές αποφάσεις το Συνταγματικό Δικαστήριο, εις τρόπον ώστε η οποιαδήποτε τροποποίηση τους, συμπεριλαμβανομένου του ύψους των ποσών, πρέπει να πραγματοποιείται μέσω του Νόμου περί του γενικού προϋπολογισμού του κράτους Κατά δεύτερον, σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζει ο Νόμος για τους Λιμένες, η επεξεργασία του προσχεδίου του νόμου για τον Προϋπολογισμό, όσον αφορά τα λιμενικά τέλη, καταρτίζεται βάσει των επιχειρηματικών σχεδίων που αποφασίζουν οι Λιμενικές Αρχές με τον οργανισμό κρατικών λιμένων, στο οποίο καθορίζεται, μεταξύ άλλων, η απόδοσή τους, οι διορθωτικοί συντελεστές, κ.λπ.. - Το σχέδιο κανονισμού προβλέπει τη δημιουργία σε κάθε κράτος μέλος μιας ανεξάρτητης εποπτικής αρχής για τους διαχειριστικούς φορείς των λιμένων και τους παρόχους των λιμενικών υπηρεσιών, εις τρόπον ώστε στα κράτη μέλη στα οποία τα κράτη διατηρούν την κυριότητα ή τον έλεγχο των λιμένων ή των διαχειριστικών αρχών του λιμένα να διασφαλίζεται αποτελεσματικός διαρθρωτικός διαχωρισμός των λειτουργιών που σχετίζονται με την εποπτεία και τον έλεγχο του κανονισμού και των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την εν λόγω κυριότητα ή έλεγχο. Όπως επισημάνθηκε, σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ισπανίας, οι λιμένες αποτελούν κρατική ιδιοκτησία, παρόλο που το Κράτος δεν ασκεί πλήρη έλεγχο όσον αφορά τον διορισμό και την υπόδειξη των προέδρων και τη σύνθεση των διοικητικών συμβουλίων των λιμένων. Επιπλέον, ο Οργανισμός Κρατικών Λιμένων ("Puerts del Estad"), ο οποίος είναι επιφορτισμένος με τον συντονισμό και τον έλεγχο του λιμενικού συστήματος - έννοια για την οποία δεν υπάρχει καμία αναφορά στο κείμενο του κανονισμού - καθώς και για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής, θα πρέπει να υποστεί πολύ σημαντικό περιορισμό των λειτουργιών του, ενώ, επιπλέον, δεν θα μπορούσε, υπό την παρούσα μορφή του, να αναλάβει τον ρόλο της ανεξάρτητης εποπτικής αρχής στην οποία αναφέρεται ο Κανονισμός. Σύμφωνα με το πρότυπο της πρότασης, στην περίπτωση της Ισπανίας, το Κράτος ως αρμόδιος φορέας δεν θα ανελάμβανε κανέναν ρόλο στον καθορισμό, για παράδειγμα, των τελών των υποδομών, και ως εκ τούτου θα έχανε την δυνατότητα να τα εντάξει την αρμοδιότητα αυτή στο ευρύτερο πεδίο της πολιτικής για τις εισαγωγές-εξαγωγές. Το σχέδιο κανονισμού δεν φαίνεται να λαμβάνει υπόψη ότι στην πλειονότητα των λιμένων της Ισπανίας - το οποίο κατά πάσα πιθανότητα ισχύει λίγο έως πολύ και σε άλλους λιμένες της Ευρώπης - υπάρχει ένα πολύ σημαντικό ποσοστό ελεγχόμενων συναλλαγών, εξαιτίας των οποίων είναι πιθανή η εμφάνιση σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ της εποπτείας του φορέα διαχείρισης και των ιδιωτικών φορέων παροχής υπηρεσιών αφενός και της εποπτείας σε επίπεδο συστήματος αφετέρου, εκτιμώντας τους λιμένες ως απαραίτητα στοιχεία για την CM\ dc 15/17 PE v01-00

16 ανταγωνιστικότητα στις εισαγωγές και τις εξαγωγές. - Εξάλλου, θα πρέπει να εξετασθεί η συμβατότητα του Διαλιμενικού Ταμείου Αποζημιώσεων (Fnd de Cmpensación Interprtuari), που προβλέπει η νομοθεσία στην Ισπανία, με την έννοια της λιμενικής αυτονομίας η οποία προκύπτει από το σχέδιο κανονισμού και, κυρίως, εάν το αντιστάθμισμά της -η απαλλαγή από τη φορολογία των επιχειρήσεων- μπορεί να θεωρηθεί ή όχι ως κρατική ενίσχυση. 3.- Συμπερασματικά: η πρόταση κανονισμού συνεπάγεται πολύ σημαντική τροποποίηση του προτύπου λιμένων της Ισπανίας και δεν λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητές του. Επιπλέον, δεν προσφέρει κανένα νέο στοιχείο το οποίο να επιτρέπει την ενίσχυση ή τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των λιμένων της Ισπανίας, ούτε του λιμενικού συστήματος στο σύνολό του, όσον αφορά την κατανομή της κυκλοφορίας μεταξύ των λιμένων της Ευρώπης. III. Νομικά θέματα Εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας Παρότι τα εν λόγω θέματα υπερβαίνουν το πλαίσιο της παρούσας αιτιολογημένης γνώμης, είναι αναγκαίο να επισημανθεί ότι στον λιμενικό τομέα τα πρότυπα ιδιοκτησίας και διαχείρισης των λιμένων υπακούουν σε έναν σύνθετο συνδυασμό ιστορικών, γεωπολιτικών, οικονομικών, εργασιακών κ.ά. συνθηκών, με αποτέλεσμα να καθίσταται πολύ δύσκολο το εγχείρημα σύγκλισης, όπως φαίνεται ότι επιδιώκεται με το σχέδιο κανονισμού. Πράγματι, στην Ευρώπη υπάρχουν λιμένες κρατικής, τοπικής, δημοτικής ή ιδιωτικής ιδιοκτησίας (οι μεγαλύτεροι λιμένες του Η.Β.), με πρότυπα διαχείρισης τύπου "landlrd" και "tlprt", ή μεικτά πρότυπα, κ.λπ., το καθένα από τα οποία στηρίζεται σε μία ξεχωριστή λογική. Όντως, σύμφωνα με το περιεχόμενο του σχεδίου κανονισμού, η ενσωμάτωση ορισμένων λιμένων στο ΔΕΔ-Μ δεν θα επιφέρει απώλειες όσον αφορά τις ιδιαιτερότητές τους, ούτε θεωρούμε ότι απαιτεί ομοιομορφία των προτύπων, και ως εκ τούτου εκτιμούμε ότι δεν προκύπτει η αναγκαιότητα τομεακού κανονισμού ο οποίος θα ρυθμίζει τη δραστηριότητά του, και ότι επαρκεί η εφαρμογή στον λιμενικό τομέα των αρχών της Συνθήκης και των ισχυουσών διατάξεων (οδηγιών και κανονισμών) γενικού χαρακτήρα. Πράγματι, η νομική βάση στην οποία στηρίζεται το σχέδιο κανονισμού βρίσκεται στο άρθρο 100, παράγραφος 2 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα άρθρα 58, 90 και 100 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης επεκτείνουν στους λιμένες τους στόχους μιας γνήσιας εσωτερικής αγοράς στο πλαίσιο της κοινής πολιτικής μεταφορών. Στα ΔΕΔ-Μ εντάσσονται και άλλα μέσα μεταφοράς, αλλά ούτε και για αυτά φαίνεται να υπάρχει ανάγκη για τη δημιουργία ενός κοινού προτύπου διαχείρισης. PE v /17 CM\ dc

17 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Με το ανωτέρω σκεπτικό, η Μεικτή Επιτροπή για την Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί ότι η πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών και τη χρηματοοικονομική διαφάνεια των λιμένων, δεν συνάδει με την αρχή της επικουρικότητας που θεσπίζεται από την ισχύουσα Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η παρούσα αιτιολογημένη γνώμη αποστέλλεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου μεταξύ των εθνικών κοινοβουλίων και των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. CM\ dc 17/17 PE v01-00