Αναπαράςταςθ Γνϊςθσ ςτον Παγκόςμιο Ιςτό Ενότθτα 3: RDF Περιγραφι Πόρων Ιςτοφ, Μζροσ 1 ο RDF

Transcript

1 Αναπαράςταςθ Γνϊςθσ ςτον Παγκόςμιο Ιςτό Ενότθτα 3: RDF Περιγραφι Πόρων Ιςτοφ, Μζροσ 1 ο RDF Ιωάννθσ Χατηθλυγεροφδθσ Πολυτεχνικι Σχολι Τμιμα Μθχ/κϊν Θ/Υπολογιςτϊν & Πλθροφορικισ

2 Μζροσ 1 ο RDF 1. Ειςαγωγι 2. Σφνταξθ 3. Κριτικι Περιεχόμενα ενότθτασ 2/40

3 RDF - Ειςαγωγι

4 Ανεπάρκεια τθσ XML Θ XML είναι o Μετα-γλϊςςα οριςμοφ ςιμανςθσ για ανταλλαγι δεδομζνων και μεταδεδομζνων μεταξφ εφαρμογϊν o Δεν παρζχει τρόπο κακοριςμοφ τθσ ςθμαςιολογίασ των δεδομζνων Παράδειγμα «Ο John Hatzis είναι ο διδάςκων του μακιματοσ Java» Μπορεί να αναπαραςτακεί με τουλάχιςτον τρεισ διαφορετικοφσ τρόπουσ που δεν ςτθρίηονται ςε μια «κοινι ερμθνεία» περί ζνκεςθσ: <lecturer name="john Hatzis"> <teaches>java</teaches> </lecturer> <course name="java"> <lecturer>john Hatzis</lecturer> </course> <teachingoffering> <lecturer> John Hatzis </lecturer> <course> Java </course> </teachingoffering> 4/40

5 RDF-Χαρακτθριςτικά Λανκαςμζνα αποκαλείται «γλϊςςα», ενϊ είναι «μοντζλο δεδομζνων» Είναι ζνα πλαίςιο περιγραφισ πόρων ςτον παγκόςμιο ιςτό. Ωσ (αφθρθμζνο) μοντζλο ζχει μια κακοριςμζνθ ςφνταξθ για τθν αναπαράςταςθ ςυγκεκριμζνων δεδομζνων. Θ RDF διακζτει μια τζτοια ςφνταξθ βαςιςμζνθ ςτθν XML (μποροφν να υπάρξουν κι άλλεσ όμωσ). Είναι ανεξάρτθτθ πεδίου. Ζχει ςχεδιαςτεί για να είναι αναγνϊςιμθ και κατανοιςιμθ από Θ/Υ. Δεν ζχει ςχεδιαςτεί για να είναι παρουςιάςιμθ ςε ανκρϊπουσ 5/40

6 RDF-Χαρακτθριςτικά Θ ςχζςθ RDF-RDF Schema δεν είναι ίδια με τθν ςχζςθ XML-XML Schema Το XML Schema αφορά τθ δομή των εγγράφων XML, ενϊ το RDF Schema αφορά (κακορίηει) το λεξιλόγιο (ιδιότθτεσ, τφποι αντικειμζνων, ςχζςεισ μεταξφ τουσ, τφποι τιμϊν κλπ) του RDF και επομζνωσ ςχετίηεται με τθ σημασιολογία των αναπαραςτάςεων. 6/40

7 RDF-Θεμελιϊδεισ Ζννοιεσ Πόροι (Resources) Ιδιότθτεσ (Properties) Τιμζσ ιδιοτιτων (Property values) Προτάςεισ (Statements) 7/40

8 RDF-Πόροι Είναι αντικείμενα, πράγματα (π.χ. ςυγγραφείσ, βιβλία, πόλεισ κλπ). Κάκε πόροσ ζχει μια διεφκυνςθ URI (Uniform Resource Identifier), ωσ μοναδικό αναγνωριςτικό. o Συνικωσ είναι ζνα URL (Uniform Resource Location) o Υπάρχουν όμωσ και άλλοι τφποι URI, όπωσ το URN (Uniform Resource Name), το ISDN (International Standard Book Number) κλπ Το αναγνωριςτικό δεν επιτρζπει οφτε υπονοεί απαραίτθτα τθν πρόςβαςθ ςε αυτό. Θ RDF χρθςιμοποιεί URIs για τθν αναγνϊριςθ (ι ταυτοποίθςθ) πόρων. 8/40

9 RDF-Ιδιότθτεσ & Τιμζσ Θ RDF περιγράφει πόρουσ με ιδιότθτεσ και τιμζσ ιδιοτιτων. Οι ιδιότθτεσ είναι ειδικι περίπτωςθ πόρων o Είναι πόροι που ζχουν όνομα (π.χ. book, homepage ) o Περιγράφουν ςχζςεισ μεταξφ πόρων Οι τιμζσ ιδιοτιτων προςδίδουν τιμζσ ςε ιδιότθτεσ (π.χ. John Hatzis, ). Μπορεί να είναι άλλοι πόροι. 9/40

10 RDF-Προτάςεισ Μια πρόταςθ αποτελείται από μια τριάδα Πόροσ Ιδιότθτα Τιμι ιδιότθτασ που αποτελοφν τα Υποκείμενο Κατθγόρθμα Αντικείμενο Πρόταςθ1: "The author of is John Hatzis". Πόροσ/Υποκείμενο: Ιδιότθτα/Κατθγόρθμα: author Τιμι/Αντικείμενο: John Hatzis Πρόταςθ2: "The homepage of is Πόροσ/Υποκείμενο: Ιδιότθτα/Κατθγόρθμα: homepage Τιμι/Αντικείμενο: 10/40

11 RDF-Προτάςεισ 1 θ Θεώρθςθ (Λογικόσ Τφποσ) o Θεϊρθςθ τθσ τριάδοσ (x, P, y) ωσ ζνα λογικό τφπο P(x,y) : ιδιότθτα(τιμι, πόροσ) ή κατθγόρθμα(αντικείμενο, υποκείμενο) o Παράδειγμα: author("john Hatzis", " o Θ RDF διακζτει μόνο δυαδικά κατθγοριματα (ιδιότθτεσ) 11/40

12 RDF-Προτάςεισ 2θ Θεώρθςθ (Σθμαντικό Δίκτυο) site-author John Hatzis site-author John Hatzis uses phone Cris Pappas site-owner /40

13 RDF-Προτάςεισ 3θ Θεώρθςθ (Βαςιςμζνθ ςτθν XML) o Αποτελεί μια ςειριακι ζκφραςθ του αντίςτοιχου μοντζλου δικτφου. <?xml version="1.0" Encoding="UTF-16"?> <rdf:rdf xmlns:rdf= xmlns:mydomain=" <rdf:description rdf:about=" <mydomain: author rdf:resource="#johnhatzis"/> 13/40

14 RDF - Σφνταξθ

15 RDF-Σφνταξθ Ζνα ζγγραφο RDF ουςιαςτικά αποτελείται από ζνα ςτοιχείο <rdf:rdf> που περιζχει ζνα αρικμό από περιγραφζσ. Το <rdf:rdf> είναι το ςτοιχείο ρίηασ του εγγράφου. Κάκε περιγραφι είναι ζνα ςτοιχείο <rdf:description>. Κάκε περιγραφι περιζχει το χαρακτθριςτικό rdf:about, που αναφζρεται ςτον περιγραφόμενο πόρο και περιζχει ςτοιχεία που τον περιγράφουν. Το ςτοιχείο <rdf:rdf> πρϊτα περιζχει αναφορζσ ςε χϊρουσ ονομάτων, με πρϊτο τον χϊρο ονομάτων RDF: xmlns:rdf=" Οι υπόλοιποι χϊροι είναι εξωτερικοί του RDF και υποτίκεται ότι είναι ζγγραφα RDF που ορίηουν πόρουσ που χρθςιμοποιοφνται ςτο τρζχον ζγγραφο που τουσ ειςάγει. (Αυτό επιτρζπει επαναχρθςιμοποίθςθ πόρων). 15/40

16 RDF-Σφνταξθ (Ιδιότθτεσ ωσ ςτοιχεία) <?xml version="1.0"?> <rdf:rdf xmlns:rdf=" xmlns:cd=" <rdf:description rdf:about=" Tour"> <cd:artist> Rory Gallagher</cd:artist> <cd:country> UK </cd:country> <cd:year> 1974 </cd:year> </rdf:rdf> Tιμζσ Ιδιότθτεσ ωσ ςτοιχεία Πόροσ Αυτι θ περιγραφι αντιςτοιχεί ςε τρεισ προτάςεισ RDF. 16/40

17 RDF-Σφνταξθ (Ιδιότθτεσ ωσ χαρακτθριςτικά) <?xml version="1.0"?> <rdf:rdf xmlns:rdf=" xmlns:cd=" <rdf:description rdf:about=" Tour" cd:artist="rory Gallagher" cd:country="uk" cd:year="1974" /> </rdf:rdf> Ιδιότθτεσ ωσ χαρακτθριςτικά 17/40

18 RDF-Σφνταξθ <rdf:description rdf:about="cc4405"> <uni:coursename>java</uni:coursename> <uni:istaughtby>john Hatzis</uni:isTaughtBy> <rdf:description rdf:about="994995"> <uni:name>john Hatzis</uni:name> <uni:title>assistant Professor</uni:title> Σφνδεςθ μακιματοσδιδάςκοντοσ μζςω ςφμπτωςθσ ονόματοσ 18/40

19 RDF-Σφνταξθ <rdf:description rdf:about="cc4405"> <uni:coursename>java</uni:coursename> <uni:istaughtby rdf:resource "994995"/> <rdf:description rdf:about="994995"> <uni:name>john Hatzis</uni:name> <uni:title>assistantprofessor</uni:title> Σφνδεςθ μακιματοσδιδάςκοντοσ μζςω αναφοράσ-με αυςτθρό τρόπο 19/40

20 RDF-Σφνταξθ <rdf:description rdf:about="cc4405"> <uni:coursename>java</uni:coursename> <uni:istaughtby rdf:resource "#994995"/> <rdf:description rdf:id="994995"> <uni:name>john Hatzis</uni:name> <uni:title>assistantprofessor</uni:title> Χριςθ ID αντί about και επομζνωσ # ςτον πόρο-τιμι. 20/40

21 RDF-Σφνταξθ <rdf:description rdf:about="cc4405"> <rdf:type rdf:resource = "&uni;course"/> <uni:coursename>java</uni:coursename> <uni:istaughtby rdf:resource "994995"/> <rdf:description rdf:about="cc4405"> <rdf:type rdf:resource= "&uni;course"/> <uni:coursename>java</uni:coursename> <uni:istaughtby rdf:resource "994995"/> Χριςθ του ςτοιχείου rdf:type για διλωςθ κατθγοριϊν/κλάςεων. 21/40

22 RDF-Σφνταξθ Ζνκετεσ περιγραφζσ <rdf:description rdf:about="cc4405"> <uni:coursename>java</uni:coursename> <uni:istaughtby> <rdf:description rdf:about="994995"/> <uni:name>john Hatzis</uni:name> <uni:title>assistant Professor</uni:title> </uni:istaughtby> Θ εμβζλειά τθσ είναι κακολικι (δθλ. μπορεί να χρθςιμοποιθκεί από άλλεσ περιγραφζσ) 22/40

23 RDF-Σφνταξθ <rdf:description rdf:about="994995"> <uni:name>john Hatzis</uni:name> <uni:title>assistant Professor</uni:title> <uni:age rdf:datatype="&xsd;integer">45</uni:age> Διλωςθ τφπου δεδομζνων τθσ τιμισ τθσ ιδιότθτασ age. 23/40

24 RDF - Υποδοχείσ Στοιχεία-Υποδοχείσ ι Υποδοχείσ (Container Elements ι Containers) Τα ςτοιχεία-υποδοχείσ χρθςιμοποιοφνται για να περιγράψουν ομάδεσ αντικειμζνων. Τα αντικείμενα αυτά καλοφνται μζλθ (members) του υποδοχζα. Υπάρχουν τρία ςτοιχεία-υποδοχείσ: o <rdf:bag> περιγράφει μια μθ διατεταγμζνθ λίςτα τιμϊν (π.χ. μζλθ ενόσ ςυλλόγου, εγγραφα φακζλλου) μπορεί να περιζχει πολλαπλζσ τιμζσ o <rdf:seq> περιγράφει μια διατεταγμζνθ λίςτα τιμϊν (π.χ. αλφαβθτικι λίςτα, κζματα θμεριςιασ διάταξθσ) o <rdf:alt> περιγράφει μια λίςτα εναλλακτικϊν τιμϊν (π.χ. μεταφράςεισ του ίδιου εγγράφου ςε διάφορεσ γλϊςςεσ) 24/40

25 RDF Υποδοχζασ Bag Παράδειγμα χριςθσ <rdf:bag> <rdf:description rdf:about="994995"> <rdf:type rdf:resource = "&uni;lecturer"/> <uni:name>john Hatzis</uni:name> <uni:title>assistant Professor</uni:title> <uni:coursestaught> <rdf:bag> <rdf:li rdf:resource="cc4405"/> <rdf:li rdf:resource="cc4412"/> </rdf:bag> </uni:coursestaught> Αντί rdf:li μποροφμε να γράψουμε rdf:_1, rdf:_2 κλπ 25/40

26 RDF Υποδοχζασ Sec Παράδειγμα χριςθσ <rdf:seq> <rdf:description rdf:about="cc4405"> <rdf:type rdf:resource = "&uni;course"/> <uni:coursename>java</uni:coursename> <uni:istaughtby> <rdf:seq> <rdf:li>hatzis John</rdf:li> <rdf:li>kakos George</rdf:li> <rdf:li>maragos George</rdf:li> </rdf:seq> </uni:istaughtby> 26/40

27 RDF Υποδοχζασ Alt Παράδειγμα χριςθσ <rdf:alt> <rdf:description rdf:about=" <cd:format> <rdf:alt> <rdf:li>cd</rdf:li> <rdf:li>record</rdf:li> <rdf:li>tape</rdf:li> </rdf:alt> </cd:format> 27/40

28 RDF Κανόνεσ Σφντομθσ Σφνταξθσ Στοιχεία ιδιοτιτων που βρίςκονται μζςα ςε ςτοιχεία περιγραφισ και δεν ζχουν παιδιά, μποροφν να αντικαταςτακοφν από χαρακτθριςτικά XML. Για ςτοιχεία περιγραφισ με ζνα ςτοιχείο τυποποίθςθσ, μποροφμε να χρθςιμοποιιςουμε το όνομα που ορίηεται εντόσ του ςτοιχείου rdf:type αντί του rdf:description. 28/40

29 RDF Κανόνεσ Σφντομθσ Σφνταξθσ <rdf:description rdf:about="cc4405"> <rdf:type rdf:resource = "&uni;course"/> <uni:coursename>java</uni:coursename> <uni:istaughtby rdf:resource "994995"/> 1 οσ κανόνασ <rdf:description rdf:id="cc4405" uni:coursename="java"> <rdf:type rdf:resource = "&uni;course"/> <uni:istaughtby rdf:resource "#994995"/> 2 οσ κανόνασ <uni:course rdf:id="cc4405" uni:coursename="java"> <uni:istaughtby rdf:resource "#994995"/> </uni:course> Στοιχεία ιδιοτιτων που βρίςκονται μζςα ςε ςτοιχεία περιγραφισ και δεν ζχουν παιδιά, μποροφν να αντικαταςτακοφν από χαρακτθριςτικά XML. Για ςτοιχεία περιγραφισ με ζνα ςτοιχείο τυποποίθςθσ, μποροφμε να χρθςιμοποιιςουμε το όνομα που ορίηεται εντόσ του ςτοιχείου rdf:type αντί του rdf:description. 29/40

30 Κατθγοριματα 3 διαςτάςεων Κατθγόρθμα: referee(x, Y, Z) X Y Z <referee rdf:about=" #X"> <players> <rdf:bag> <rdf:li rdf:resource=" #Y"> <rdf:li rdf:resource=" #Z"> </rdf:bag> </players> </referee> Χριςθ υποδοχζων για αναπαράςταςθ κατθγορθμάτων με περιςςότερα από δφο ορίςματα. Ο τφποσ rdf:bag ορίηει ζνα ανϊνυμο πόρο. Αν θ ςειρά των παικτϊν Υ, Η είναι ςθμαντικι, τότε κα χρθςιμοποιιςουμε τον υποδοχζα rdf:seq. Ζνασ περιοριςμόσ των υποδοχζων είναι ότι δεν υπάρχει τρόποσ να δθλωκεί θ αποκλειςτικότθτα των μελϊν. Το πρόβλθμα λφνουν οι «ςυλλογζσ» αντικειμζνων. 30/40

31 Συλλογζσ (Collections) Είναι ομάδεσ αντικειμζνων που περιζχουν τα κακοριςμζνα μζλθ και όχι άλλα. <rdf:description rdf:about="cc4405"> <uni:istaughtby rdf:parsetype="collection"> <rdf:description rdf:about="994995"/> <rdf:description rdf:about="994986"/> <rdf:description rdf:about="994975"/> </uni:istaughtby> 31/40

32 Υποςταςιοποίθςθ (Reification) Υπάρχει ανάγκθ διατφπωςθσ προτάςεων για άλλεσ προτάςεισ. Π.χ. «Ο Γιάννθσ πιςτεφει ότι ο Γρθγόρθσ είναι ο δθμιουργόσ τθσ ιςτοςελίδασ Γι αυτό θ RDF επιτρζπει τθν μετατροπι μιασ πρόταςθσ ςε πόρο (υποςταςιοποίθςθ). 32/40

33 Υποςταςιοποίθςθ (Reification) <rdf:description rdf:about="994995"> <uni:believes rdf:resource="statementabout "/> <rdf:statement rdf:about="statementabout "> <rdf:subject rdf:resource="434562"/> <rdf:predicate rdf:resource="&uni;creator-of"/> <rdf:object> </rdf:object> </rdf:statement> Το αναγνωριςτικό τθσ πρόταςθσ μπορεί να χρθςιμοποιθκεί για αναφορά ςε αυτι. 33/40

34 Κριτικι τθσ RDF Απ ευκείασ χριςθ μόνο δυαδικϊν ιδιοτιτων Θ χριςθ μιασ ιδιότθτασ (κεωροφμενθ ωσ ειδικό τφπο πόρων) ωσ αντικείμενο ςε μια πρόταςθ δεν είναι δόκιμθ και προκαλεί ςφγχυςθ Θ δυνατότθτα υποςταςιοποίθςθσ είναι προχωρθμζνοσ μθχανιςμόσ για μια απλι γλϊςςα Θ ςφνταξθ βαςίηεται ςτθν XML, που είναι κατάλλθλθ για επεξεργαςία από Θ/Υ, αλλά όχι φιλικι ςτουσ ανκρϊπουσ 34/40

35 Χρθματοδότθςθ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτo πλαίςιo του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Πανεπιςτιμιο Ακθνών» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθν αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 35/40

36 Σθμείωμα Ιςτορικοφ Εκδόςεων Ζργου Το παρόν ζργο αποτελεί τθν ζκδοςθ /40

37 Σθμείωμα Αναφοράσ Copyright: Πανεπιςτιμιον Πατρϊν, Ιωάννθσ Χατηθλυγεροφδθσ, «Αναπαράςταςθ Γνϊςθσ ςτον Παγκόςμιο Ιςτό. RDF». Ζκδοςθ: 1.0. Πάτρα Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: 37/40

38 Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά, Μθ Εμπορικι Χριςθ Παρόμοια Διανομι 4.0 *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων». [1] Ωσ Μθ Εμπορικι ορίηεται θ χριςθ: που δεν περιλαμβάνει άμεςο ι ζμμεςο οικονομικό όφελοσ από τθν χριςθ του ζργου, για το διανομζα του ζργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομικι ςυναλλαγι ωσ προχπόκεςθ για τθ χριςθ ι πρόςβαςθ ςτο ζργο που δεν προςπορίηει ςτο διανομζα του ζργου και αδειοδόχο ζμμεςο οικονομικό όφελοσ (π.χ. διαφθμίςεισ) από τθν προβολι του ζργου ςε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί.

39 Διατιρθςθ Σθμειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το Σθμείωμα Αναφοράσ το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ. 39/40

40 Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων Οι διαφάνειεσ είναι κατά μεγάλο μζροσ βαςιςμζνεσ ςτο βιβλίο "Ειςαγωγι ςτον Σθμαςιολογικό Ιςτό", των Grigoris Antoniou και Frank van Harmelen, Β' ΖΚδοςθ, 2009 (Ελλθνικι Ζκδοςθ). 40/40