ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης / Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.

Transcript

1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ / ΜΥΤΙΛΗΝΗ Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης / Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.

2 ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ Διδάσκων στην ΑΣΠΑΙΤΕ / Παράρτημα Β. Αιγαίου Θεολόγος Καθηγητής στο Πειραματικό ΓΕ. Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου DEA Εκκλησιαστικής Ιστορίας Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ / Δρ. Θεολογίας ΑΠΘ gzee11@otenet.gr / akalamatas@sch.gr

3 ΤΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΖΕΥΓΟΣ Μαθητής Δάσκαλος Ο ΜΑΘΗΤΗΣ Σημεία καμπές στη μαθητική σταδιοδρομία των παιδιών. Η πρώτη εγγραφή Η αλλαγή εκπαιδευτικής κατεύθυνσης. Ο μαθητής και τα μαθήματα που προτιμά. Μαθητής και σχολική επίδοση. Οι δύσκολοι μαθητές.

4 Ο ΜΑΘΗΤΗΣ Το πλέον παιδικό επάγγελμα των αναπτυγμένων κοινωνιών. Εκπαίδευση υποχρεωτική / καθοριστικός παράγοντας. Το παιδί από τα πρώτα χρόνια ανάπτυξής του έχει πλήρη απασχόληση, στο βαθμό που η ζωή του να θυμίζει ενήλικα. Για τη σωστή άσκηση του παιδαγωγικού ενεργήματος / λειτουργήματος, επιβάλλεται η καλή γνώση της εξελικτικής πορείας του μαθητή στο σχολείο. Προβλήματα της μαθητικής ιδιότητας.

5 ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΜΠΕΣ ΣΤΗ ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ [1] Η πρώτη εγγραφή

6 Η πρώτη εγγραφή [1] Το σχολείο: όχι φυσικός θεσμός συμφυής με την ανθρώπινη φύση, όπως είναι η οικογένεια. Στη σημερινή του μορφή γενικεύτηκε κατά τους τρεις τελευταίους αιώνες. Η απόκτηση της μαθητικής ιδιότητας στην ηλικία των 6 ετών. Αυτό δεν σημαίνει ότι το παιδί έχει αποκτήσει τις απαραίτητες ικανότητες και ιδιότητες, για να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τις απαιτήσεις της φοίτησης στο σχολείο.

7 Η πρώτη εγγραφή [2] o o o o o Τα «test σχολικής ωριμότητας». Σωματικά χαρακτηριστικά. Ψυχοπνευματικά χαρακτηριστικά: Νοητικά. Γλωσσικά. Κοινωνικά. Βούληση άσκηση να υποτάξει την αυθόρμητη συμπεριφορά. Κατανόηση του χρόνου «αύριο πήγα» αντί για «χθες πήγα».

8

9

10 Η πρώτη εγγραφή [3] Ο τρόπος αντιμετώπισης της νέας κατάστασης. Ο σοβαρός ρόλος του νηπιαγωγείου. Ένταξη σε ομάδες νηπίων. Η αντίληψη του παιδιού για το σχολείο. Ανομοιόμορφες συνθήκες συνεπάγεται και ανομοιόμορφη εξέλιξη. Η μη ανταπόκριση των μαθητών στις σχολικές απαιτήσεις. Τι κάνουμε τότε; Αντισταθμιστική αγωγή: διαφοροποιημένη εργασία του δασκάλου.

11 ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΜΠΕΣ ΣΤΗ ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ [2] Η αλλαγή εκπαιδευτικής βαθμίδας

12 Η αλλαγή εκπαιδευτικής βαθμίδας [1] Η μετάβαση από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο. Παλαιότερα γινόταν με εισαγωγικές εξετάσεις καταργήθηκαν με την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Οι μετέπειτα αλλαγές δεν κατέστησαν το σχολείο προσπελάσιμο από όλους τους μαθητές μεγάλη αριθμητική διαρροή σε στερημένες πολιτιστικά περιοχές. Δυσκολίες ένταξης: αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος, από το δάσκαλο στους καθηγητές, σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων, κ.λπ.

13 Η αλλαγή εκπαιδευτικής βαθμίδας [2] Η μετάβαση από το Γυμνάσιο στο Λύκειο πιο εύκολη. Ωστόσο, οι απαιτήσεις του Λυκείου για την πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, πολλές φορές κάμει τους μαθητές ιδιαίτερα αγχωτικούς. Η θέσπιση κλειστού αριθμού εισακτέων σε πολλές σχεδόν τις χώρες, με ταυτόχρονους μηχανισμούς επιλογής φοιτητών. Δύο κατευθύνσεις: Ο διαχωρισμός των μαθητών σε διάφορους τύπους σχολείων κάθετη διάρθρωση, αποκλεισμός μεγάλου μέρους μαθητών από το πανεπιστήμιο. Ανοικτό και κοινό εκπαιδευτικό σύστημα επάλληλοι τύποι σχολείων με εισιτήριες εξετάσεις ή ελεύθερη πρόσβαση στο πανεπιστήμιο.

14 (12:49 14:34) ΤΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ

15 Ο ΜΑΘΗΤΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΤΙΜΑ Ένας μαθητής δεν είναι δυνατόν να αγαπά εξίσου όλα τα μαθήματα. Ιδιαίτερες προτιμήσεις και αποστροφή για κάποιο/α μάθημα/τα. Ο θετικός ρόλος του εκπαιδευτικού.

16

17

18 ΜΑΘΗΤΗΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ [1] Αυξημένες απαιτήσεις της σημερινής κοινωνίας, συνεπάγονται κα αυξημένες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Η λανθάνουσα ταύτιση σχολείου και αγοράς εργασίας, η οποία επεκτείνεται και στην ταύτισή της με το πανεπιστήμιο. Το μεταρρυθμιστικό λεξιλόγιο: ισότητα ευκαιριών, παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα, αξιολόγηση. Οι μαθητές που σημειώνουν μεγάλη επίδοση στα μαθήματα είναι ιδιαίτερα αγαπητοί στους δασκάλους και βρίσκονται στο επίκεντρο της σχολικής ζωής.

19 ΜΑΘΗΤΗΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ [2] Στο οικογενειακό περιβάλλον η σχολική επίδοση συνήθως επιβραβεύεται με δώρα και επαινετικές ενέργειες. Η χαμηλή σχολική επίδοση παρεμποδίζει τη σφαιρική ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού. Δείκτης Νοημοσύνης εξάρτηση από την κληρονομικότητα. Οι ευθύνες των δασκάλων: ασχολούνται περισσότερο με χρηστικά ζητήματα της διδακτικής τους παρουσίας (γνωστικός τομέας) και παραμελούν τον παιδαγωγικό του ρόλο (ψυχοπνευματικός τομέας). Το στερεότυπο: «να τελειώσω τη διδακτέα ύλη».

20

21

22 ΜΑΘΗΤΗΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ [3] Η προσωπικότητα του εκπαιδευτικού καθοριστικός παράγοντας αλλαγής κακού μαθησιακού και παιδαγωγικού κλίματος στο σχολείο: Πεποιθήσεις. Προσδοκίες. Συμπεριφορά. Τρόπος αντιμετώπισης του κάθε μαθητή χωριστά και της τάξη ως σύνολο. Το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, λ. χ., η οικογένεια. Παιδιά οικογενειών με υψηλό μορφωτικό και κοινωνικό επίπεδο ο γλωσσικός κώδικας «πολιτιστικό κεφάλαιο» (Bourdieu).

23

24 ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ [1] Το στερεότυπο: «αυτός ο μαθητής δημιουργεί προβλήματα στο σχολείο». Η πιο σωστή διαπίστωση: «το σχολείο δημιουργεί προβλήματα σ αυτόν τον μαθητή». Αν, τελικά, υπάρχει πρόβλημα προσαρμογής των μαθητών στο σχολείο, αυτό κατά κύριο λόγο οφείλεται στις αυξημένες απαιτήσεις που τους θέτει το σχολείο. Αποτέλεσμα τα παιδιά αυτά να χαρακτηρίζονται δύσκολοι μαθητές.

25 ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ [2] Οι δύσκολοι μαθητές εμφανίζονται με πολλές μορφές. Οι σημαντικότερες είναι: Ο απρόσεκτος μαθητής: δεν παρακολουθεί το μάθημα για πολλή ώρα, διάσπαση προσοχής, ελλιπής συμμετοχή σε σχολικές εργασίες, χαμηλή επίδοση. Ο ενοχλητικός μαθητής: αυτός που δεν βρίσκει ησυχία στην τάξη, ο «ταραξίας», που πάντα έχει κάτι να πει όχι όμως στο σύνολο της τάξης αλλά στο διπλανό του συνεχώς μιλάει, φλυαρεί. Μια ιδιαίτερα δύσκολη περίπτωση.

26 ΟΙ ΔΥΣΚΟΛΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ [3] Ο αδιάφορος μαθητής: απρόθυμος για εργασία στην τάξη, ασυγκίνητος και απαθής, με μειωμένο αυτοσυναίσθημα, που δεν έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Σ αυτήν την περίπτωση παλαιόθεν είναι στερεότυπη και άστοχη η κατηγοριοποίησή του ότι είναι ο μαθητής που δεν «παίρνει τα γράμματα». Εδώ, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι ο αριθμός αυτών των μαθητών αυξάνεται κατά τις τελευταίες τάξεις του σχολείου. Μαθητές που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κοινωνική τους προσαρμογή ιδιαίτερα προβληματικά παιδιά, που παρουσιάζουν και τάσεις κλοπών.

27 Στις παραπάνω περιπτώσεις των δύσκολων μαθητών παραμένει καίριος ο ρόλος του δασκάλου, πάντα θετικός Κι αυτό διότι η Φιλοσοφία της Παιδείας συχνά κάμει λόγο για τον παιδαγωγικό έρωτα, ασχέτως αν η πλειονότητα των δασκάλων σήμερα τον αγνοεί

28 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΙΩΑΝΝΗΣ Ε. ΠΥΡΓΙΩΤΑΚΗΣ, (2001), Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη, Αθήνα: Πεδίο, σσ

29 Το παιδαγωγικό πάθος του Δασκάλου στο Συμπόσιο του Πλάτωνα Τ Ο Π Α Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ο Υ Σ Ω Κ Ρ Α Τ Η

30 Η έννοια του Δασκάλου - μορφωτή και του μαθητή μορφωμένης ψυχής ΙΩ. Ν. ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, (1930), «Φιλοσοφία της Παιδείας», στο: Αρχείον Φιλοσοφίας και Θεωρίας των Επιστημών, τ. Β, τχ. 1, σσ. 24, 25.

31

32

33 Κορνήλιος Καστοριάδης [1] Για να υπάρξει πραγματική εκπαίδευση με την αυστηρή έννοια του όρου, υπάρχει μια βασική προϋπόθεση: αυτή η εκπαιδευτική διαδικασία γίνεται αντικείμενο επένδυσης και πάθους και από τους εκπαιδευτές και από τους εκπαιδευόμενους. Και για να τα πω καθαρά, αν δεν υπάρχει έρωτας με την εκπαίδευση, δεν υπάρχει εκπαίδευση.

34 Κορνήλιος Καστοριάδης [1] Εάν κάποιος μαθαίνει στο σχολείο, είναι διότι διαδοχικά τουλάχιστον έναν καθηγητή σε κάθε τάξη - και στο πανεπιστήμιο ακόμα - τον ερωτεύεται, και τον ερωτεύεται διότι ο ίδιος ο καθηγητής είναι ερωτευμένος με αυτό που διδάσκει. Για να τα πω επίσης καθαρά και για να γίνω πλήρως απεχθής σ αυτούς που με ακούνε, σήμερα οι εκπαιδευτικοί ασχολούνται με τις εκπαιδευτικές τους διεκδικήσεις, οι οικογένειες ασχολούνται με το να πάρει το παιδί ένα χαρτί και τα παιδιά ασχολούνται με οτιδήποτε άλλο εκτός από την επένδυση των πραγμάτων που μαθαίνουν. Λοιπόν, δεν είναι δυνατό να υπάρξει εκπαίδευση.