ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΑΤΣΟΓΙΟΙΚΗΗ ΚΒ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ

Transcript

1 ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΑΤΣΟΓΙΟΙΚΗΗ ΚΒ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Θέμα: Ο ξφινο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ ελσζηαθή πνιηηηθή δηαδηθαζία: Σν παξάδεηγκα ηεο Διιεληθήο Βνπιήο Δπιβλέπυν: Κορ Ανάπγςπορ Παζζάρ ποςδάζηπια: Βεπούηη Μαπία ΑΘΗΝΑ

2 Δπραξηζηώ ηνλ θν Παζζά, ρωξίο ηελ ελζάξξπλζε ηνπ νπνίνπ δε ζα ήηαλ δπλαηή ε απνπεξάηωζε ηνπ παξόληνο πνλήκαηνο. Γηα ηηο πνιύηηκεο πιεξνθνξίεο πνπ κνπ έδωζαλ γηα ην ειιεληθό θνηλνβνύιην ζα ήζεια λα επραξηζηήζω ηνλ θν Γνύλαξε, ηελ θα Φξάγθνπ θαη ηνλ θν Μαθξόπνπιν. 2

3 Abstract The pooling of powers at the European level is not matched by new powers of national parliaments to scrutinize governmental policy making. Within this framework, the concept of deparliamentarisation came into force. The current financial crisis seems to reinforce this trend and possible leads to the development of second class parliaments in the EU. Relations between the European Commission and national parliaments develop along the subsidiarity control mechanism and the political dialogue, which encompasses exchange of information and opinions during both the legislative and non-legislative phase. National parliaments enhance their role under the Lisbon Treaty, but the effectiveness of their involvement is questioned. Strengthening the cooperation of national parliaments maybe through the Conference of Parliamentary Committees for Union Affairs of Parliaments of the EU (COSAC) is the appropriate strategy. The Greek Parliament is asked to full participate in this effort. Keywords: national parliaments, Lisbon Treaty, parliamentarism, COSAC, Committee on European Affairs, democratic legitimacy, effectiveness, Greek Parliament, principle of subsidiarity, political dialogue, Early Warning Mechanism(EWM) Πεπίλητη Ζ εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ ζε επξσπατθφ επίπεδν δε ζπλνδεχηεθε απφ λέεο εμνπζίεο ζηνλ έιεγρν ηεο ιήςεο απφθαζεο ησλ θπβεξλήζεσλ απφ ηα θνηλνβνχιηα. απηφ ην πιαίζην αλέθπςε ε έλλνηα ηεο απνθνηλνβνπιεπηηθνπνίεζεο. Ζ ηξέρνπζα νηθνλνκηθή θξίζε θαίλεηαη λα εληζρχεη απηή ηελ ηάζε θαη πηζαλψο νδεγεί ζηελ εμέιημε θνηλνβνπιίσλ «δεχηεξεο θαηεγνξίαο» ζηελ ΔΔ. Οη ζρέζεηο κεηαμχ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο θαη ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ εμειίζζνληαη κέζσ ηνπ κεραληζκνχ ειέγρνπ ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη ηνπ πνιηηηθνχ δηαιφγνπ ν νπνίνο πεξηιακβάλεη αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ θαη γλσκψλ θαηά ηε λνκνζεηηθή θαη κε-λνκνζεηηθή θάζε. Σα εζληθά θνηλνβνχιηα εληζρχνπλ ην ξφιν ηνπο κε ηε πλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο, σζηφζν ε απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο εκπινθήο ηνπο ακθηζβεηείηαη. Ζ ελδπλάκσζε ηεο ζπλεξγαζίαο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ, ίζσο κέζσ ηεο COSAC, απνηειεί ηελ ελδεδεηγκέλε ζηξαηεγηθή. Σν ειιεληθφ θνηλνβνχιην θαιείηαη λα ζπκκεηάζρεη πιήξσο ζε απηφ ην εγρείξεκα. Λέμεηο-Κιεηδηά: εζληθά θνηλνβνχιηα, πλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο, θνηλνβνπιεπηηζκφο, COSAC, Δπηηξνπή Δπξσπατθψλ Τπνζέζεσλ, δεκνθξαηηθή λνκηκνπνίεζε, απνηειεζκαηηθφηεηα, Βνπιή ησλ Διιήλσλ, αξρή επηθνπξηθφηεηαο, πνιηηηθφο δηάινγνο, Μεραληζκφο Έγθαηξεο Δηδνπνίεζεο (ΜΔΔ) 3

4 ΠΙΝΑΚΑ ΔΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΗ... 6 ΠΙΝΑΚΑ ΤΝΣΜΗΔΩΝ ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ ΔΙΑΓΩΓΗ ΡΟΛΟ ΔΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΤΛΙΩΝ ΜΔΥΡΙ ΣΗ ΤΝΘΗΚΗ ΣΗ ΛΙΑΒΩΝΑ ΘΔΜΗΚΟ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗΚΟ ΠΛΑΗΗΟ ΑΝΑΓΤΖ ΣΩΝ ΔΘΝΗΚΩΝ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΗΩΝ Ζ ΔΠΗΓΡΑΖ ΣΖ ΔΤΡΩΠΑΪΚΖ ΔΝΟΠΟΗΖΖ ΣΑ ΔΘΝΗΚΑ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΗΑ ΣΑ ΔΘΝΗΚΑ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΗΑ ΣΟ ΤΣΖΜΑ ΣΟΤ ΆΜΣΔΡΝΣΑΜ Μεηαθνξά νδεγηώλ ζηελ εζωηεξηθή έλλνκε ηάμε Δλεκέξωζε εζληθώλ θνηλνβνπιίωλ Γηαθνηλνβνπιεπηηθή ζπλεξγαζία Ο ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΔΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΤΛΙΩΝ ΜΔ ΣΗ ΤΝΘΗΚΗ ΣΗ ΛΙΑΒΩΝΑ ΔΝΖΜΔΡΩΖ ΈΛΔΓΥΟ ΔΠΗΚΟΤΡΗΚΟΣΖΣΑ- ΜΖΥΑΝΗΜΟ ΈΓΚΑΗΡΖ ΔΗΓΟΠΟΗΖΖ Δκπόδηα ζηελ απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηνπ Μεραληζκνύ Έγθαηξεο Δηδνπνίεζεο Γπλαηόηεηα πξνζθπγήο ηωλ εζληθώλ θνηλνβνπιίωλ ζην Γηθαζηήξην ηεο ΔΔ (ΓΔΔ) ΤΜΜΔΣΟΥΖ ΔΘΝΗΚΩΝ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΗΩΝ ΔΝΣΟ ΣΟΤ ΥΩΡΟΤ ΔΛΔΤΘΔΡΗΑ, ΑΦΑΛΔΗΑ ΚΑΗ ΓΗΚΑΗΟΤΝΖ ΤΜΜΔΣΟΥΖ ΣΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΑΝΑΘΔΩΡΖΖ ΤΝΘΖΚΩΝ ΔΝΖΜΔΡΩΖ ΔΘΝΗΚΩΝ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΗΩΝ ΓΗΑ ΣΖΝ ΔΗΟΓΟ ΝΔΩΝ ΚΡΑΣΩΝ-ΜΔΛΩΝ ΣΖΝ ΈΝΩΖ ΓΗΑΚΟΗΝΟΒΟΤΛΔΤΣΗΚΖ ΤΝΔΡΓΑΗΑ ΔΜΠΔΙΡΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ ΔΜΠΛΟΚΗ ΣΩΝ ΔΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΤΛΙΩΝ ΣΗΝ ΔΝΩΙΑΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΔΛΔΓΥΟΤ ΣΩΝ ΘΔΜΑΣΩΝ ΣΖ ΔΔ ΣΑ ΔΘΝΗΚΑ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΗΑ ΤΓΚΡΗΣΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΔΜΠΛΟΚΖ ΔΘΝΗΚΩΝ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΗΩΝ- ΠΟΛΗΣΗΚΟ ΓΗΑΛΟΓΟ ΚΑΗ ΑΡΥΖ ΣΖ ΔΠΗΚΟΤΡΗΚΟΣΖΣΑ ΣΑ ΔΘΝΗΚΑ ΚΟΗΝΟΒΟΤΛΗΑ ΣΖΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΚΡΗΖ ΚΑΗ Ζ ΔΝΗΥΤΖ ΣΟΤ ΔΤΡΩΠΑΪΚΟΤ ΤΜΒΟΤΛΗΟΤ ΓΗΑΚΟΗΝΟΒΟΤΛΔΤΣΗΚΖ ΤΝΔΡΓΑΗΑ ΣΟ ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑ ΣΗ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΒΟΤΛΗ

5 6. ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑΔΙ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΑ

6 ΠΙΝΑΚΑ ΔΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΗ Πίλαθαο 1: Δκπινθή θνηλνβνπιίσλ ζηε κεηαθνξά Οδεγηψλ ζηελ ΔΔ-15 (ζε %), Πίλαθαο 2: πρλφηεηα ζπλφδσλ Δ θαη ζπλφδσλ θνξπθήο ηεο επξσδψλεο...43 Πίλαθαο 3: πδεηήζεηο ζηελ νινκέιεηα πξηλ ηηο ζπλφδνπο ηνπ Δ θαη ηηο ζπλφδνπο θνξπθήο ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο Δπξσδψλεο (Euro-summit).44 Πίλαθαο 4: πδεηήζεηο ζηελ επηηξνπή πξηλ ηηο ζπλφδνπο ηνπ Δ θαη ηηο ζπλφδνπο θνξπθήο ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο Δπξσδψλεο (Euro-summit) Πίλαθαο 5: πδεηήζεηο ζηελ νινκέιεηα κεηά ηηο ζπλφδνπο ηνπ Δ θαη ηηο ζπλφδνπο θνξπθήο ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο Δπξσδψλεο (Euro-summit).45 Πίλαθαο 6: πδεηήζεηο ζηελ επηηξνπή κεηά ηηο ζπλφδνπο ηνπ Δ θαη ηηο ζπλφδνπο θνξπθήο ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο Δπξσδψλεο (Euro-summit)...46 Πίλαθαο 7: Γξαζηεξηφηεηα ΔΔΤ,

7 ΠΙΝΑΚΑ ΤΝΣΜΗΔΩΝ ΚΑΙ ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ ΑΓ: Άξζξ.: Αζηπλνκηθή θαη Γηθαζηηθή πλεξγαζία άξζξν COSAC: Conférence des Organes Spécialisés dans les Affaires Communautaires et Européennes des Parlements de l'union européenne ΓΔΔ: ΔΔ: ΔΔΤ: EFSF: ΔΚ: ΔΚΣ : ΔΣΔπ : Δ: ESM: Γηθαζηήξην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο Δπξσπατθή Έλσζε Δπηηξνπή Δπξσπατθψλ Τπνζέζεσλ European Financial Stability Facility Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην Δπξσπατθή Κεληξηθή Σξάπεδαο Δπξσπατθή Σξάπεδα Δπελδχζεσλ Δπξσπατθφ πκβνχιην European Stability Mechanism ΚΔΠΠΑ: Κνηλή Δμσηεξηθή Πνιηηηθή θαη Πνιηηηθή Αζθάιεηαο ΚηΒ: ΜΔΔ: ΝΑΣΟ: ΟΝΔ: ΠΓΠ: Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο Μεραληζκφο Έγθαηξεο Δλεκέξσζεο North Atlantic Treaty Organisation Οηθνλνκηθή Ννκηζκαηηθή Έλσζε Πνιπεηέο Γεκνζηνλνκηθφ πιαίζην 7

8 1. ΔΙΑΓΩΓΗ Ζ δηαδηθαζία ηεο επξσπατθήο νινθιήξσζεο πξαγκαηνπνηείηαη κε ηελ εθρψξεζε ζπληαγκαηηθψλ αξκνδηνηήησλ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Ζ κεηαβίβαζε αξκνδηνηήησλ ζπλεπάγεηαη ξεγκαηψζεηο ζηελ έλλνηα ηεο εζληθήο θπξηαξρίαο φπσο είλαη αληηιεπηή ζην βεζηθαιηαλφ κνληέιν. Σα θξάηε-κέιε δξψληαο ζπιινγηθά αζθνχλ έλα είδνο ζπγθπξηαξρίαο- ζπλαξρίαο αλαδεηθλχνληαο κηα λέα φςε θπξηαξρίαο πνπ είλαη «ζπλεξγάζηκε θαη αιιειέγγπα» (Μαληηάθεο, 2007: 65). Ζ ζπλαξρία σο «κεηαθξαηηθή πνηφηεηα» ζεκαηνδνηεί ηε κεηάιιαμε ηεο θιαζζηθήο αληίιεςεο ηεο θπξηαξρίαο θαη, ρσξίο λα αθπξψλεη, αλαζπλζέηεη ηηο ζπζηαηηθέο θπξηαξρίεο πνπ ηελ απαξηίδνπλ ζε κηα ζπιινγηθή νληφηεηα πνπ ππάγεηαη ζε ακνηβαία απνδεθηέο λφξκεο δηαθπβέξλεζεο, θαζψο θαη ζηηο αξρέο ηεο ζπλέξγεηαο θαη ηεο ζπλππεπζπλφηεηαο. H ΔΔ ζπκππθλψλεη ηε ζπλεξγαηηθή θνπιηνχξα κεηαμχ «πνιηηεηαθά δηαθξηηψλ θαη ηζηνξηθά δηακνξθσκέλσλ νληνηήησλ» (Υξπζνρφνπ, 2007). Ζ ζπλάζθεζε ηεο εμνπζίαο κε ππεξεζληθνχο παξάγνληεο δελ απνηειεί άισζε ηεο εζληθήο απηνλνκίαο αιιά απνηέιεζκα εζληθνχ απηνθαζνξηζκνχ θαη νηθεηνζεινχο εθρψξεζεο θπξηαξρηθψλ δηθαησκάησλ θαη απηνδέζκεπζεο. Ζ ΔΔ σο κνξθή ηεο πνηνηηθήο απηήο κεηάβαζεο απφ ην βεζηθαιηαλφ ζχζηεκα δηαθξηηψλ θξαηψλ ζηε ζπλάζθεζε δηαθπβέξλεζεο ζέηεη ην δήηεκα ηεο θαηαλνκήο ησλ αξκνδηνηήησλ ζε εζληθφ θαη ππεξεζληθφ επίπεδν. Σε ιχζε θαιείηαη λα δψζεη ε αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη ηα εζληθά θνηλνβνχιηα απνηεινχλ ηα πιένλ θαηάιιεια ζεζκηθά φξγαλα γηα ηνλ έιεγρν ηήξεζήο ηεο. ε απηφ ην πιαίζην, έρνπλ αλαπηπρζεί πνιιέο απφςεηο ζρεηηθά κε ηνλ απαηηνχκελν βαζκφ εθρψξεζεο αξκνδηνηήησλ ζηελ ΔΔ αλάινγα κε ηε κνξθή πνπ επηδηψθεηαη λα δνζεί ζην sui generis απηφ κφξθσκα απφ ηελ πιήξε νκνζπνλδίσζε σο ηελ αηειή ζπλνκνζπνλδίσζε. Ζ εκπινθή εζληθψλ θαη ππνεζληθψλ θνξέσλ, θξαηηθψλ ή κε, σο κέξε ηεο πνιπεπίπεδεο δηαθπβέξλεζεο ζηε ιήςε απνθάζεσλ ζηελ ΔΔ απνηειεί sine qua non conditio ηεο δεκνθξαηηθήο αξρήο. Ωζηφζν, ε δηαδηθαζία απηή ιήςεο απνθάζεσλ κπνξεί λα ζεσξεζεί ρξνλνβφξα θαη πάζρνπζα απφ πιεπξάο νξγάλσζεο θαη λα αλαζηείιεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ ξπζκίζεσλ. Έηζη, αλαθχπηεη, θαηά ηελ εχζηνρε παξαηήξεζε ηνπ Σζάηζνπ κηα «ηεηακέλε δηαιεθηηθή ζρέζε» αλάκεζα ζην ζηφρν ηεο δεκνθξαηηθφηεηαο θαη 8

9 ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο (Σζάηζνο, 2007). ε απηή ηελ πξνβιεκαηηθή, νη ζεζκηθέο κεηαξξπζκίζεηο πνπ επέθεξε ε πλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο εληζρχνπλ ηελ δεκνθξαηηθή αξρή (ι.ρ. ελίζρπζε Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ, ζεζκφο ιατθήο λνκνζεηηθήο πξσηνβνπιίαο, εκπινθή εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηε λνκνπαξαγσγηθή δηαδηθαζία) αιιά θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα (ι.ρ. επέθηαζε εηδηθήο πιεηνςεθίαο ζην πκβνχιην, απινπνηεκέλε δηαδηθαζία αλαζεψξεζεο). Σα εζληθά θνηλνβνχιηα θαινχληαη λα κεηαζρεκαηηζηνχλ ζε ελεξγνχο δξψληεο ηεο ελσζηαθήο δηαδηθαζίαο θαη ε ειιεληθή Βνπιή λα μεπεξάζεη ηηο ρξφληεο παζνγέλεηεο θαη λα αληαπνθξηζεί ζηηο λέεο ζεζκηθέο πξνθιήζεηο. Σα δεηήκαηα πνπ ηίζεληαη πξνο δηεξεχλεζε είλαη θαηά πφζν ζπκβηβάδνληαη νη αξρέο ηεο δεκνθξαηηθφηεηαο θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη πνηα αξρή θαινχληαη λα ππεξεηήζνπλ ηα θνηλνβνχιηα, αλ ππέρνπλ νπζηαζηηθφ ξφιν ζηελ επξσπατθή δηαδηθαζία, πνηα είλαη ηα θξηηήξηα πνπ θαζηζηνχλ θάπνηα θνηλνβνχιηα ηζρπξφηεξα απφ άιια θαη πνπ εληάζζεηαη ε ειιεληθή βνπιή ζε απηή ηελ θαηάηαμε, αλ ε πλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο αληαπνθξίλεηαη ζην αίηεκα γηα πιεξέζηεξε δεκνθξαηηθή λνκηκνπνίεζε κέζσ ησλ θνηλνβνπιίσλ θαη πψο θαη αλ ηα θνηλνβνχιηα κπνξνχλ λα αμηνπνηήζνπλ ζην κέγηζην βαζκφ ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ηνπο παξέρνληαη. Ζ Δπξσπατθή Έλσζε, απφ ηελ ίδξπζή ηεο, ραξαθηεξίδεηαη απφ έληνλν έιιεηκκα δεκνθξαηίαο θαη αληηπξνζψπεπζεο. θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη ε αλάδεημε ηνπ ξφινπ ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ ελσζηαθή πνιηηηθή δηαδηθαζία. Δπηρεηξείηαη ε θαηαγξαθή ησλ ζεκείσλ επαθήο ηνπο κε ηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαζψο θαη ησλ κέζσλ θαη ησλ ηξφπσλ εκπινθήο ηνπο ζηε ιήςε ησλ απνθάζεσλ θαη ηνλ πνιηηηθφ δηάινγν επξχηεξα κε απψηεξν ζθνπφ ηελ αμηνιφγεζή ηνπο, σο παξάγνληεο λνκηκνπνπνίεζεο ηνπ ελσζηαθνχ εγρεηξήκαηνο. ην πιαίζην απηφ κειεηάηαη ην παξάδεηγκα ηεο ειιεληθήο Βνπιήο ψζηε λα εξεπλεζεί θαηά πφζν απνηειεί κέζν επηξξνήο ζηα επξσπατθά ζέκαηα ζε λνκνζεηηθφ θαη κε λνκνζεηηθφ επίπεδν. Γηα ηελ εθπφλεζε ηεο εξγαζίαο έγηλε αλαζθφπεζε δεπηεξνγελψλ πεγψλ φπσο βηβιίσλ, άξζξσλ, κειεηψλ, εθζέζεσλ θαζψο επίζεο θαη αμηφπηζησλ ηζηνζειίδσλ (ηεο Βνπιήο, ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ) θαη πξαγκαηνπνηήζεθαλ επηζθέςεηο ζηε Βνπιή θαη, εηδηθφηεξα, ζην Σκήκα Δπξσπατθήο Έλσζεο ηεο Γεληθήο Γηεχζπλζεο Δπξσπατθψλ Τπνζέζεσλ γηα λα δηελεξγεζνχλ 9

10 ζπλεληεχμεηο απφ ηα ζηειέρε. Μεηά ηε ζπγθέληξσζε ησλ απαξαίηεησλ ζηνηρείσλ, αθνινχζεζε ε θαηαγξαθή, αλάιπζε θαη θξηηηθή επεμεξγαζία ηνπο. ηελ εξγαζία γίλεηαη, αξρηθά, αλαθνξά ζην πιαίζην αλάδπζεο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ θαη ην ξφιν πνπ ηνπο απέλεηκε ε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ (θεθάιαην 2). ηε ζπλέρεηα, παξνπζηάδνληαη ηα λέα πεδία δξάζεο ηνπο κεηά ηε ζέζε ζε ηζρχ ηεο πλζήθεο ηεο Ληζζαβψλαο (θεθάιαην 3), θαη αθνινχζσο, επηρεηξείηαη ε εμέηαζε ηεο εκπινθήο ησλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ ελσζηαθή πνιηηηθή δηαδηθαζία θαη ε ζπγθξηηηθή αλάιπζε απηψλ (θεθάιαην 4). Μεηέπεηηα, αλαιχεηαη ην παξάδεηγκα ηεο ειιεληθήο Βνπιήο κε έκθαζε ζηε δξαζηεξηφηεηα ηεο Δπηηξνπήο Δπξσπατθψλ Τπνζέζεσλ (θεθάιαην 5) θαη, ηέινο, παξαηίζεηαη ε αλαθεθαιαίσζε θαη ηα θχξηα ζπκπεξάζκαηα πνπ κπνξνχλ λα εμαρζνχλ αλαθνξηθά κε ηελ ηζρπξνπνίεζε ηνπ ξφινπ ησλ θνηλνβνπιίσλ θαη ζπγθεθξηκέλα ηεο ειιεληθήο βνπιήο θαη ηε βειηίσζή ηνπ (θεθάιαην 6). 10

11 2. ΡΟΛΟ ΔΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΤΛΙΩΝ ΜΔΥΡΙ ΣΗ ΤΝΘΗΚΗ ΣΗ ΛΙΑΒΩΝΑ 2.1 Θεζμικό και πολιηικό πλαίζιο ανάδςζηρ ηυν εθνικών κοινοβοςλίυν Οη πξνζπάζεηεο γηα ηελ ελνπνίεζε ηεο Δπξψπεο θαηέιεμαλ ζηελ ππνγξαθή ηεο ζπλζήθεο ησλ Παξηζίσλ(1951) κε ηελ νπνία ηδξχζεθε ε πξψηε εθ ησλ ηξηψλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ, ε Δπξσπατθή Κνηλφηεηα Άλζξαθα θαη Υάιπβα (ΔΚΑΥ). Ζ πεξηνξηζκέλε ζηνλ άλζξαθα θαη ράιπβα ζπλεξγαζία επεθηάζεθε ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο κε ηελ ππνγξαθή ην 1957 ηεο πλζήθεο ηεο Ρψκεο, κε ηελ νπνία ηδξχζεθε ε Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή Κνηλφηεηα (ΔΟΚ) θαη ηεο πλζήθεο γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο Αηνκηθήο Δλέξγεηαο (ΔΚΑΔ). Σν πεδίν αλαθνξάο είρε νηθνλνκηθή ρξνηά (γεληθεπκέλε θνηλή αγνξά) θαη ν ζθνπφο ηεο ζπλεξγαζίαο πεξηνξηδφηαλ ζηελ πξαγκάησζε νηθνλνκηθψλ απνηειεζκάησλ. Δχζηνρα ν Γεξκαλφο ζεσξεηηθφο Ipsen νλφκαζε ηνλ πνιίηε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο «πνιίηε ηεο αγνξάο» (Marktbürger) (Ipsen, 1972: 74). Με ηελ Δληαία Δπξσπατθή Πξάμε (1986) θαη θπξίσο ηε πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη (1992), ηζρπξνπνηείηαη ε πνιηηηθή δηάζηαζε ηνπ ελνπνηεηηθνχ εγρεηξήκαηνο θαζψο ζεζκνπνηείηαη ε πνιηηηθή ζπλεξγαζία, ελψ παξάιιεια θαζηεξψλεηαη λέα ζεζκηθή δνκή απνηεινχκελε απφ ηξεηο ππιψλεο νη νπνίνη ιεηηνπξγνχζαλ κε δηαθνξεηηθέο δηαδηθαζίεο ιήςεο απνθάζεσλ [ν θνηλνηηθφο ππιψλαο, εθείλνο πνπ αθνξνχζε ηελ Κνηλή Δμσηεξηθή Πνιηηηθή θαη Πνιηηηθή Αζθάιεηαο (ΚΔΠΠΑ) θαη εθείλνο πνπ αθνξνχζε ηελ Αζηπλνκηθή θαη Γηθαζηηθή πλεξγαζία (ΑΓ) ζε πνηληθέο ππνζέζεηο]. Δπηπιένλ, θαζηεξψζεθε ε έλλνηα ηεο ηζαγέλεηαο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (ΔΔ) θαη ν πνιίηεο θαζίζηαηαη ππνθείκελν δηθαησκάησλ, ηα νπνία αξχνληαη απφ ην θνηλνηηθφ δίθαην θαη απνθηά ελεξγφ ξφιν ζηε πνξεία ηεο επξσπατθήο νινθιήξσζεο. Ζ ζπδήηεζε γηα ην εχξνο ηεο επξσπατθήο πνιηηηθήο άξρηζε λα απνθηά ζεκαληηθέο δηαζηάζεηο θαη ε απμεκέλε πνιηηηθνπνίεζε ηνπ ελσζηαθνχ ζεζκνχ απνηέιεζε ην πιαίζην αλάδπζεο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζην επξσπατθφ γίγλεζζαη. 11

12 Καηά ηελ πεξίνδν , νη πςεινί ξπζκνί αλάπηπμεο ηεο επξσπατθήο νηθνλνκίαο θαη ε ζπλεπαγφκελε κεγηζηνπνίεζε ηεο νηθνλνκηθήο επεκεξίαο απνηέιεζαλ θαζνξηζηηθνχο παξάγνληεο γηα ηελ εκβάζπλζε ηεο επξσπατθήο νινθιήξσζεο (Haas, 1964: ). Ζ δεκνθξαηηθή λνκηκνπνίεζε δε ζηεξίρηεθε ζηελ ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ ζηνλ ζρεδηαζκφ ησλ δξάζεσλ (input legitimacy) αιιά απνδφζεθε εθ ησλ πζηέξσλ ζην βαζκφ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ νη εμαγγειίεο γηα επεκεξία (output legitimacy) (ηεθάλνπ, 2002: 82). Πξφθεηηαη γηα ηε «ζπλαίλεζε αλνρήο» (permissive consensus), ζχκθσλα κε ηελ νπνία νη πνιίηεο αλέρνληαη πνιηηηθέο επηινγέο κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ζα εθπιεξσζνχλ ζπγθεθξηκέλεο πιηθέο πξνζδνθίεο (Παζζάο, 2008: 331). Οη πεηξειατθέο θξίζεηο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 70 αλέθνςαλ ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη ε πνιηηηθή επαλήιζε ζην πξνζθήλην σο θξίζε λνκηκνπνίεζεο ηνπ επξσπατθνχ εγρεηξήκαηνο. Ζ θαζηέξσζε εληαίνπ λνκίζκαηνο ζε ηξία δηαδνρηθά ζηάδηα κε ηε πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη έζεζε σο απψηεξν ζθνπφ ηελ νλνκαζηηθή ζχγθιηζε ησλ νηθνλνκηψλ ησλ θξαηψλ-κειψλ. Έηζη, δφζεθε έκθαζε ζηελ πιήξσζε θξηηεξίσλ πνπ εμαζθαιίδνπλ καθξννηθνλνκηθή ζηαζεξφηεηα φπσο ην δεκφζην ρξένο θαη ην δεκνζηνλνκηθφ έιιεηκκα, παξακεξίδνληαο ηελ θνηλσληθή δηάζηαζε, ρσξίο ηελ νπνία ε ΔΔ δε κπνξεί λα λνκηκνπνηεζεί νπζηαζηηθά. Απφ ηελ άιιε, ε έιιεηςε ελφο πιήξνπο λνκηκνπνηεκέλνπ νξγάλνπ γηα ηελ άζθεζε ηεο λνκνζεηηθήο εμνπζίαο δεκηνχξγεζαλ ην αίζζεκα φηη νη απνθάζεηο ιακβάλνληαη εξήκελ ησλ πνιηηψλ θαη ησλ αληηπξνζψπσλ ηνπο. Δπί καθξφλ, ην άκεζα εθιεγκέλν Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην (ΔΚ), δελ είρε απνθαζηζηηθή ζπκκεηνρή ζηε λνκνπαξαγσγηθή δηαδηθαζία. Ζ Δπηηξνπή είρε ην δηθαίσκα λνκνζεηηθήο πξσηνβνπιίαο θαη, κεηά απφ έλα θχθιν δηαβνπιεχζεσλ κε θνξείο φπσο ε Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ θαη ε Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή, ην πκβνχιην ιάκβαλε απφθαζε κεηά ηε γλσκνδφηεζε ηνπ ΔΚ. Με ηελ ΔΔΠ θαη ηε ζέζπηζε ηεο δηαδηθαζίαο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ πκβνπιίνπ θαη ΔΚ θαη θπξίσο κε ηε πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη θαη ηε ζέζπηζε ηεο δηαδηθαζίαο ηεο ζπλαπφθαζεο, φπσο ηξνπνπνηήζεθε κε ηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ, φπνπ ην ΔΚ θαζίζηαηαη ζπλ-λνκνζέηεο, γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα αλάδεημεο ηνπ ξφινπ ηνπ. Σν ΔΚ απνθηά νπζηαζηηθά ηζφηηκν ξφιν κε ην πκβνχιην κε ηε πλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο ε νπνία 12

13 θαζηζηά ηε δηαδηθαζία ηεο ζπλαπφθαζεο ζπλήζε λνκνζεηηθή δηαδηθαζία, επεθηείλνληάο ηε ζε πεξηζζφηεξνπο ηνκείο. Ζ θαηάθηεζε εθ κέξνπο ηνπ ΔΚ ηζφηηκεο ζέζεο κε ην πκβνχιην ζηε λνκνπαξαγσγηθή δηαδηθαζία, παξά ηα ζεκαληηθά θελά (π.ρ. ΟΝΔ), βειηηψλεη ζεκαληηθά ηε ζπκβνιή ηνπ ζεζκηθνχ απηνχ νξγάλνπ ζηελ θάιπςε ηνπ «δεκνθξαηηθνχ ειιείκκαηνο». Έηζη θαηά ηε λνκνπαξαγσγηθή δηαδηθαζία ην πκβνχιην θαη ην ΔΚ εθπξνζσπνχλ ην ζπκθέξνλ ησλ θξαηψλ-κειψλ θαη ηνπο πνιίηεο αληίζηνηρα, ελψ ε Δπηηξνπή εθπξνζσπεί ην ζπκθέξνλ ηεο Έλσζεο. Ωζηφζν, ε εκπηζηνζχλε θαη ε ππνζηήξημε ηεο επξσπατθήο ελνπνίεζεο απφ ηνπο επξσπαίνπο πνιίηεο ζπλερίδεη λα θηλείηαη ζε ρακειά επίπεδα θαζψο ζεσξείηαη φηη νη απνθάζεηο πνπ ιακβάλνληαη δελ είλαη επαξθψο αληηπξνζσπεπηηθέο, ελψ ην ΔΚ παξνπζηάδεηαη αδχλακν ζην λα επηθνηλσλήζεη ην έξγν ηνπ κε ηνπο Δπξσπαίνπο πνιίηεο. Σν ΔΚ δε κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη εθθξάδεη ηε ζπιινγηθή ιατθή βνχιεζε ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο ΔΔ νχηε φηη εθπξνζσπεί άκεζα θαη αληηπξνζσπεπηηθά ηνπο πνιίηεο ησλ θξαηψλ-κειψλ. Απηφ νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη ε δηαδηθαζία γηα ηελ αλάδεημε ησλ κειψλ ηνπ ΔΚ δελ είλαη εληαία γηα φια ηα θξάηε-κέιε αιιά αθνινπζεί δηαθνξεηηθνχο θαλφλεο ζε θαζέλα απ απηά (Παπαδνπνχινπ, 2008: 139). Σα εζληθά Κνηλνβνχιηα επηρεηξείηαη λα ζπκβάινπλ ζεκαληηθά ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηζνξξνπηψλ κεηαμχ θνηλνηηθψλ-ππεξεζληθψλ θαη δηαθπβεξλεηηθψλ νξγάλσλ, αιιά θαη ζηελ ηφλσζε ηεο δεκνθξαηηθφηεηαο θαη ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο ΔΔ. Σα εζληθά θνηλνβνχιηα είλαη αληηπξνζσπεπηηθά ζψκαηα πνπ εθιέγνληαη ζε εζληθή βάζε. Ωο ηέηνηα, δηαθνξνπνηνχληαη απφ ην πκβνχιην, ηνπ νπνίνπ ηα κέιε αλαδεηθλχνληαη ζε εζληθή βάζε αιιά είλαη θνξείο ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο θαη απφ ην ΔΚ, ην νπνίν απνηειεί αληηπξνζσπεπηηθφ ζψκα αιιά εθιέγεηαη ζε ππεξεζληθή βάζε (Cooper, 2013: 537). 2.2 Η Δπίδπαζη ηηρ εςπυπαφκήρ ενοποίηζηρ ζηα εθνικά κοινοβούλια Ζ εμέιημε ηεο επξσπατθήο ελνπνίεζεο αλέδεημε ζηε δεκφζηα ζπδήηεζε ηελ επίδξαζε ηεο δηαδηθαζίαο απηήο ζην εγρψξην αληηπξνζσπεπηηθφ ζχζηεκα θαη ζπγθεθξηκέλα ζην ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηε ιήςε ησλ απνθάζεσλ. ηνλ επηζηεκνληθφ δηάινγν θπξηαξρνχλ δχν απφςεηο ζρεηηθέο κε ην ζέκα. χκθσλα κε ηνπο 13

14 Maurer θαη Wessels ν ξφινο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ έρεη απνδπλακσζεί εμαηηίαο ηεο κεηαθνξάο εμνπζηψλ ιήςεο απφθαζεο ζε επξσπατθφ επίπεδν (Maurer and Wessels, 2001, Hansen and Scholl, 2002, Holzhavker, 2002: , Norton, 1996). Ζ απφδνζε αξκνδηνηήησλ ζε ππεξεζληθφ επίπεδν νδήγεζε ζηελ άκεζε ζπκκεηνρή ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο ζηε δηακφξθσζε ησλ επξσπατθψλ πνιηηηθψλ κέζσ ηνπ πκβνπιίνπ (Παζάο, 2009: 27-91). Σαπηφρξνλα, ηα εζληθά θνηλνβνχιηα απψιεζαλ ζεκαληηθφ κέξνο ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο κέζσ ηεο εθρψξεζεο ή ηεο ζπλάζθεζεο αξκνδηνηήησλ κε ηελ ΔΔ. Έηζη, παξνπζηάζηεθε ην θαηλφκελν ηεο «απνθνηλνβνπιεπηηθνπνίεζεο» (deparliamentarization) (Goetz and Meyer, 2008) πνπ ραξαθηεξίδεη ηελ αλαδηάηαμε ηνπ εχξνπο ησλ αξκνδηνηήησλ θαη ησλ ηζνξξνπηψλ κεηαμχ ηεο λνκνζεηηθήο θαη εθηειεζηηθήο εμνπζίαο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ζχκθσλα κε ηνπο Raunio θαη Hix, ν ξφινο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ φρη κφλν δελ έρεη απνδπλακσζεί, αιιά αληηζέησο, έρεη ηζρπξνπνηεζεί ηφζν ζε εζληθφ επίπεδν φζν θαη ζηελ πνιπεπίπεδε δηαθπβέξλεζε ηεο ΔΔ (Raunio and Hix, 2000: 143). Ζ άπνςε απηή βαζίδεηαη ζην γεγνλφο φηη νη πξνθιήζεηο πνπ πξνζθέξεη ε ΔΔ κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα ψζηε λα εληείλνπλ θαη λα θαηαζηήζνπλ πεξηζζφηεξν απνηειεζκαηηθφ ηνλ έιεγρν ηεο εθηειεζηηθήο εμνπζίαο. Ωζηφζν, έρεη παξαηεξεζεί φηη παξά ηελ απφδνζε ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα λέσλ εμνπζηψλ ειέγρνπ ε ηθαλφηεηά ηνπο λα ηηο αμηνπνηήζνπλ ακθηζβεηείηαη (Bellamy and Kröger, 2012: 444). Ωο απνηέιεζκα, ηα εζληθά θνηλνβνχιηα ζεσξείηαη φηη «πάζρνπλ απφ κία έιιεηςε έγθπξεο εμνπζίαο πάλσ ζηε δηαθξαηηθή ιήςε απνθάζεσλ» (Schmit, 1999: 25). Σα πνιηηηθά θφκκαηα, σο ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηνπ θνηλνβνπιεπηηζκνχ, είλαη δέθηεο επξχηεξεο δπζαξέζθεηαο ζηηο επξσπατθέο δεκνθξαηίεο, πξάγκα πνπ απνηππψλεηαη ζηε κείσζε ηεο εθινγηθήο ζπκκεηνρήο. Ζ κεηαβιεηφηεηα ζηηο πνιηηηθέο πξνηηκήζεηο ησλ ςεθνθφξσλ, ε θξίζε εκπηζηνζχλεο ζε πνιηηηθνχο, ζεζκνχο θαη θφκκαηα, απνηεινχλ θαηλφκελα πνπ ζρεηίδνληαη έκκεζα κε ηελ επξσπατθή ελνπνίεζε (Bellamy and Kröger, 2012: 445). Παξά ηελ πεξί ηνπ αληηζέηνπ ξεηνξεία εθ κέξνπο ησλ θνκκάησλ, ηα ηειεπηαία έρνπλ ζπξξηθλψζεη ην εχξνο δηαθσληψλ κεηαμχ ηνπο κε απνηέιεζκα λα ακβιχλεηαη ν θνκκαηηθφο αληαγσληζκφο. 14

15 2.3 Σα εθνικά κοινοβούλια ζηο ζύζηημα ηος Άμζηεπνηαμ Αξρηθά, νη ζπλζήθεο ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ δελ απνηχπσλαλ ξεηψο ην ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηα θείκελά ηνπο. Σα θνηλνβνχιηα ζπκκεηείραλ ζε δηαδηθαζίεο φπσο ε πξνζρψξεζε λέσλ θξαηψλ-κειψλ ζηελ ΔΔ, ε αλαζεψξεζε ησλ ζπλζεθψλ (εθηφο ησλ ρσξψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ δεκνςήθηζκα) ζην ζηάδην ηεο θχξσζεο θαη ζπκκεηείραλ άκεζα ζηελ ελζσκάησζε ηνπ ελσζηαθνχ δηθαίνπ ζηελ εζσηεξηθή έλλνκε ηάμε. Με ηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ θαζηεξψλεηαη έλα είδνο ελεκέξσζεο-ζπκκεηνρήο ησλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ ελσζηαθή δηαδηθαζία θαη αλαγλσξίδεηαη ε δηαθνηλνβνπιεπηηθή ζπλεξγαζία Μεηαθοπά οδηγιών ζηην εζυηεπική έννομη ηάξη Σα εζληθά θνηλνβνχιηα δηαδξακαηίδνπλ θπξίαξρν ξφιν θαηά ηε κεηαθνξά ησλ νδεγηψλ θαη ηελ ελζσκάησζή ηνπο ζηελ έλλνκε ηάμε ησλ θξαηψλ-κειψλ. Ωζηφζν, ζηελ πξάμε ε ελζσκάησζε ησλ νδεγηψλ ζηελ εζσηεξηθή έλλνκε ηάμε ησλ θξαηψλ-κειψλ πξαγκαηνπνηείηαη σο επί ην πιείζηνλ κέζσ θαλνληζηηθψλ πξάμεσλ ηεο δηνίθεζεο (König, 2007: ). ηε βηβιηνγξαθία ηα θνηλνβνχιηα αλαθέξνληαη σο πεγή ζνβαξψλ πξνβιεκάησλ θαηά ηε κεηαθνξά νδεγηψλ κε ηελ επηρεηξεκαηνινγία φηη, ζε ζχγθξηζε κε ηηο θαλνληζηηθέο πξάμεηο, ηηο κεηαθέξνπλ θαζπζηεξεκέλα θαη πιεκκειψο (Ciavarini Azzi, 2000, König and Luetgert, 2009: , Steunenberg, 2006: ). Απηφ ζπκβαίλεη δηφηη ηα θνηλνβνχιηα δελ έρνπλ ελεξγφ ξφιν ζηελ επξσπατθή δηαδηθαζία, κε απνηέιεζκα λα κε δηαζέηνπλ ηελ απαξαίηεηε πιεξνθφξεζε γηα απνηειεζκαηηθή κεηαθνξά ησλ νδεγηψλ (Sprungk, 2013: 299). Δπίζεο, νη θνηλνβνπιεπηηθέο δηαδηθαζίεο είλαη δπζθίλεηεο, απαηηνχλ ζεκαληηθφ φγθν εξγαζίαο θαη αλαγλψζεηο ζηελ νινκέιεηα, ελψ ε πηνζέηεζή ηνπο απφ ην πνιηηηθφ ζψκα ελδέρεηαη λα ππξνδνηήζεη ηελ αληίζεζε ηεο αληηπνιίηεπζεο (Dimitrakopoulos, 2001: , Falkner et al., 2005, Versluis, 2004). Ζ εκπεηξηθή απφδεημε αλαθνξηθά κε ηνλ αξλεηηθφ ξφιν ησλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ ελζσκάησζε ησλ νδεγηψλ είλαη αλεπαξθήο. ηνηρεία καξηπξνχλ φηη δελ είλαη ηα θνηλνβνχιηα πνπ απνηεινχλ πεγή θαζπζηέξεζεο, αιιά φπσο έδεημαλ κειέηεο πεξίπησζεο 15

16 ζε Γεξκαλία θαη Γαιιία ηα πξνβιήκαηα αλαθχπηνπλ ζε δηθακεξαιηθά ζπζηήκαηα θαη ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ε θπβέξλεζε θαζπζηεξεί γηα πνιηηηθνχο ιφγνπο λα ππνβάιεη ηελ πξφηαζε κεηαθνξάο ηεο Οδεγίαο ζην θνηλνβνχιην (Sprungk, 2013: ). Έξεπλα ζηελ ΔΔ-15 έδεημε φηη ηα θνηλνβνχιηα εκπιέθνληαη ζηε δηαδηθαζία κεηαθνξάο Οδεγηψλ θαηά 29.2% ησλ πεξηπηψζεσλ ελζσκάησζήο ηνπο ζηελ εζληθή έλλνκε ηάμε (πίλαθαο 1). Ζ Απζηξία θαη ε Φηλιαλδία θαηέρνπλ ηα κεγαιχηεξα πνζνζηά θνηλνβνπιεπηηθήο εκπινθήο, ελψ ην Ζλσκέλν Βαζίιεην, ε Ηηαιία, ε Πνξηνγαιία θαη ε Διιάδα απνθεχγνπλ ηε κεηαθνξά Οδεγηψλ κέζσ ηππηθψλ λφκσλ. Πίλαθαο 1: Δκπινθή θνηλνβνπιίσλ ζηε κεηαθνξά Οδεγηψλ ζηελ ΔΔ-15 (ζε %), Πεγή: Sprungk, 2012, Δνημέπυζη εθνικών κοινοβοςλίυν χκθσλα κε ηε Γήισζε πνπ πξνζηέζεθε ζηε πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη, νη εζληθέο θπβεξλήζεηο κεξηκλνχλ ψζηε ηα εζληθά θνηλνβνχιηα λα έρνπλ ζηε δηάζεζή ηνπο ηα θείκελα ησλ λνκνζεηηθψλ πξνηάζεσλ ηεο Δπηηξνπήο θαη λα κπνξνχλ λα ηηο επεμεξγάδνληαη. ηε ζπλέρεηα, ζηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ πξνζαξηήζεθε ην πξσηφθνιιν ππ αξηζ. 13 ζρεηηθά κε ην ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ ΔΔ, ζην νπνίν εθθξάδεηαη ε επηζπκία 16

17 λα ελζαξξπλζεί ε ζπκκεηνρή ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο ΔΔ. πγθεθξηκέλα, ηα θξάηε-κέιε ζπκθψλεζαλ λα δηαβηβάδνληαη ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα ηα έγγξαθα δηαβνπιεχζεσλ ηεο Δπηηξνπήο (Λεπθέο, Πξάζηλεο Βίβινη, Αλαθνηλψζεηο) θαζψο θαη νη λνκνζεηηθέο πξνηάζεηο ηεο. Απφ ηελ επίζεκε ππνβνιή ηεο λνκνζεηηθήο πξφηαζεο ηεο Δπηηξνπήο ζην πκβνχιην θαη ην ΔΚ κέρξη ηελ εκεξνκελία εγγξαθήο ηεο ζηελ εκεξήζηα δηάηαμε ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηε ιήςε απφθαζεο κεζνιαβνχλ 6 (έμη) εβδνκάδεο. Με ηνλ ηξφπν απηφ απνδίδεηαη ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα ν αλαγθαίνο ρξφλνο γηα λα ελεκεξσζνχλ θαη λα εθθξάζνπλ ηηο απφςεηο ηνπο ζηελ θπβέξλεζε. Απφ ηα έγγξαθα πνπ απνζηέιινληαη ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα γηα ελεκέξσζε εμαηξνχληαη εθείλα πνπ αθνξνχλ ζε ζέκαηα ΚΔΠΠΑ. Δπίζεο, ηελ επζχλε δηαβίβαζεο ησλ εγγξάθσλ δηαβνχιεπζεο θαη ησλ λνκνζεηηθψλ πξνηάζεσλ ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα ππέρνπλ νη αληίζηνηρεο εζληθέο θπβεξλήζεηο νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ σο δίαπινο κεηαμχ ΔΔθνηλνβνπιίσλ. πλεπψο, ηα θνηλνβνχιηα ζπκβάιινπλ πεξηζζφηεξν ζηνλ έιεγρν ησλ θπβεξλήζεψλ ηνπο παξά ζηε δηακφξθσζε επξσπατθήο πνιηηηθήο. Ζ ελεκέξσζή ηνπο εμαξηάηαη θαη θαζνξίδεηαη ελ πνιινίο απφ ηελ πνηφηεηα ησλ ζρέζεσλ ηεο εθηειεζηηθήο θαη λνκνζεηηθήο εμνπζίαο ζε θάζε θξάηνο-κέινο (Παζζάο, 2011) Γιακοινοβοςλεςηική ζςνεπγαζία ηε πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη πεξηιήθζεθε θνηλή Γήισζε (ππ αξηζ. 13), ζηελ νπνία ε πλδηάζθεςε ζεσξεί φηη πξέπεη λα εληαζεί ε αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ κεηαμχ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ θαη ΔΚ κε ηελ εθαηέξσζελ παξνρή δηεπθνιχλζεσλ θαη ηε δηνξγάλσζε ζπλαληήζεσλ κεηαμχ ησλ θνηλνβνπιεπηηθψλ κειψλ (Παπαγηάλλεο, 2007: 135). Γεχηεξε Γήισζε (ππ αξηζ. 14) ζηελ ίδηα πλζήθε ζπγθεθξηκελνπνηεί ηελ πξψηε θαη θαιεί ην ΔΚ θαη ηα εζληθά θνηλνβνχιηα λα ζπλέξρνληαη φηαλ ρξεηάδεηαη σο Γηάζθεςε ησλ Κνηλνβνπιίσλ (Assisses). Έξγν ηεο Γηάζθεςεο ζα είλαη ε παξνρή γλψκεο γηα ηνπο γεληθνχο πξνζαλαηνιηζκνχο ηεο ΔΔ, κε ηελ επηθχιαμε ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ ΔΚ θαη ησλ δηθαησκάησλ ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ. 17

18 COSAC ηε ζπλέρεηα, ζην Πξσηφθνιιν πνπ πξνζαξηήζεθε ζηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ, αλαγλσξίζηεθε ε δηαθνηλνβνπιεπηηθή ζπλεξγαζία κέζσ ηεο Γηάζθεςεο ησλ επηηξνπψλ επξσπατθψλ ππνζέζεσλ ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ (COSAC), ε νπνία ζπζηήζεθε ζην Παξίζη ηελ 17 ε Ννεκβξίνπ Ζ COSAC ( Conférence des Organes Spécialisés dans les Affaires Communautaires et Européennes des Parlements de l'union européenne ) απνηειείηαη απφ έμη κέιε θάζε εζληθνχ θνηλνβνπιίνπ, εηδηθφηεξα ηεο Δπηηξνπήο ηνπ Δπξσπατθψλ Τπνζέζεσλ, θαη κέιε ηεο Δπηηξνπήο Θεζκηθψλ Τπνζέζεσλ ηνπ ΔΚ (Παπαδνπνχινπ, 2012: 20). Ο ζθνπφο ηεο δεκηνπξγίαο ηεο είλαη ε ελδπλάκσζε ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ θαηά ηελ επηξξνή ηνπο ζηηο επξσπατθέο ππνζέζεηο. χκθσλα κε ην Πξσηφθνιιν, ε COSAC δχλαηαη λα ππνβάιεη νπνηαδήπνηε εηζήγεζε θξίλεη ζθφπηκε ελψπηνλ ησλ νξγάλσλ ηεο ΔΔ, ηδίσο βάζεη ζρεδίσλ λνκνζεηηθψλ πξάμεσλ ηα νπνία νη αληηπξφζσπνη ησλ θπβεξλήζεσλ κε θνηλή ζπκθσλία ελδέρεηαη λα παξαπέκςνπλ ζηελ COSAC. Ζ COSAC δχλαηαη λα εμεηάδεη θάζε λνκνζεηηθή πξφηαζε ή πξσηνβνπιία ζρεηηθά κε ηε δεκηνπξγία ρψξνπ ειεπζεξίαο, αζθάιεηαο θαη δηθαηνζχλεο πνπ ελδέρεηαη λα έρεη άκεζεο επηπηψζεηο ζηα αηνκηθά δηθαηψκαηα θαη ειεπζεξίεο θαη λα ππνβάιεη ζηελ Δπηηξνπή, ην πκβνχιην θαη ην ΔΚ, θάζε εηζήγεζε πνπ θξίλεη ζθφπηκε ζρεηηθά κε ηηο λνκνζεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηεο ΔΔ, ηδίσο φζνλ αθνξά ζην ρψξν απηφ θαη ζηελ εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο. Οη εηζεγήζεηο ηεο δε δεζκεχνπλ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα. Οη ζπλαληήζεηο ιακβάλνπλ ρψξα ζπλήζσο θάζε 6 (έμη) κήλεο ζην θξάηνοκέινο πνπ έρεη ηελ πξνεδξία ηνπ πκβνπιίνπ θαη θάζε ζπλάληεζε πξνεηνηκάδεηαη απφ ηνπο Πξνέδξνπο ησλ Δπηηξνπψλ Δπξσπατθψλ Τπνζέζεσλ (ΔΔΤ) ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ. Παξά ην γεγνλφο φηη έρεη απνδνζεί ζηελ COSAC ην δηθαίσκα λα ππνβάιιεη εηζεγήζεηο ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ην ζεσξεί ζθφπηκν, νη θαλφλεο πνπ δηέπνπλ ηηο δηαδηθαζίεο ηεο πεξηνξίδνπλ ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο ζε έλα ξφιν αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ, ηδίσο φζνλ αθνξά πξαθηηθέο πηπρέο ηνπ θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ (COSAC, 2011). Σν δηθαίσκα ππνβνιήο κε δεζκεπηηθψλ εηζεγήζεσλ ζην ΔΚ, ζην πκβνχιην θαη ζηελ Δπηηξνπή σο κέζν παξέκβαζεο ζπαλίσο έρεη ρξεζηκνπνηεζεί. Ζ COSAC, επνκέλσο, 18

19 ρξεζηκεχεη θπξίσο σο έλα είδνο ελεκεξσηηθήο πιαηθφξκαο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ πνπ νξγαλψλεη δηάινγν κεηαμχ ησλ Δπηηξνπψλ Δπξσπατθψλ Τπνζέζεσλ (Neyer, 2014: 134). ΛΟΙΠΔ ΜΟΡΦΔ ΓΙΑΚΟΙΝΟΒΟΤΛΔΤΣΙΚΗ ΤΝΔΡΓΑΙΑ 1 1. Γηάζθεςε Πξνέδξσλ ησλ Δζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ηεο ΔΔ Ζ Γηάζθεςε απηή ζπγθεληξψλεη ηνπο Πξνέδξνπο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ηεο ΔΔ (θαη ησλ ππνςήθησλ θξαηψλ-κειψλ σο παξαηεξεηέο) θαη ηνλ Πξφεδξν ηνπ ΔΚ θαη θαηέρεη εγεηηθφ ξφιν ζηηο δηαθνηλνβνπιεπηηθέο ζρέζεηο φπσο θαζνξίδνληαη απφ ην πξσηφθνιιν γηα ην ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ ΔΔ (Νν 1, άξζξ. 9) θαζψο «θαζνξίδνπλ απφ θνηλνχ ηελ νξγάλσζε θαη ηελ πξνψζεζε ηεο απνηειεζκαηηθήο θαη ηαθηηθήο δηαθνηλνβνπιεπηηθήο ζπλεξγαζίαο ζην εζσηεξηθφ ηεο Έλσζεο». πλέξρεηαη θάζε άλνημε ζηε ρψξα πνπ θαηέρεη ηελ Πξνεδξία ηνπ πκβνπιίνπ ην δεχηεξν εμάκελν ηνπ πξνεγνχκελνπ έηνπο. Σνλ Απξίιην ηνπ 2012, ζηε Βαξζνβία, ε Γηάζθεςε απνθάζηζε ηελ ίδξπζε Γηαθνηλνβνπιεπηηθήο Γηάζθεςεο γηα ηελ ΚΔΠΠΑ θαη ηελ Πνιηηηθή Άκπλαο. Σνλ Απξίιην ηνπ 2013, ζηε Λεπθσζία, εγθξίζεθε ην πιαίζην γηα ηε λέα Γηαθνηλνβνπιεπηηθή Γηάζθεςε πνπ πξνβιέπεη ην άξζξ. 13 ηεο πλζήθεο γηα ηε ηαζεξφηεηα, ην πληνληζκφ θαη ηε Γηαθπβέξλεζε (Γεκνζηνλνκηθφ χκθσλν). Ο ζθνπφο ηεο Γηάζθεςεο Πξνέδξσλ είλαη ε αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ θαη εκπεηξηψλ ζε ζέκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ην ξφιν ησλ θνηλνβνπιίσλ, ε νξγάλσζε θνηλνβνπιεπηηθψλ ιεηηνπξγηψλ θαη ε πξνψζεζε έξεπλαο θαη θνηλήο δξάζεο. 2. Δπξσπατθή Κνηλνβνπιεπηηθή Δβδνκάδα 2013 θαη 2014 Μέιε ηνπ ΔΚ θαη ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζπλαληήζεθαλ Ηαλνπαξίνπ 2013 ζηηο Βξπμέιιεο γηα λα ζπδεηήζνπλ γηα ην επξσπατθφ Δμάκελν γηα ηελ νηθνλνκηθή πνιηηηθή θαη ζπληνληζκφ. ηηο Ηαλνπαξίνπ 2014 ζπλαληήζεθαλ γηα λα δηεμάγνπλ δηάινγν γηα νηθνλνκηθά, θνηλσληθά θαη ζέκαηα πξνυπνινγηζκνχ. ην πιαίζην ηεο ζπλάληεζεο απηήο θηινμελήζεθε ε Γηαθνηλνβνπιεπηηθή Γηάζθεςε γηα ηελ Οηθνλνκηθή Γηαθπβέξλεζε πνπ πξνβιέπεηαη ζην άξζξ. 13 ηνπ Γεκνζηνλνκηθνχ πκθψλνπ θαη 1 Για ςχετικζσ πλθροφορίεσ βλ. 19

20 ζηνρεχεη ζηελ πεξεηαίξσ αλάπηπμε ζπλεξγαζίαο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηα δεκνζηνλνκηθά ζέκαηα. 3. Γηαθνηλνβνπιεπηηθή Γηάζθεςε γηα ηελ ΚΔΠΠΑ θαη ηελ Πνιηηηθή Άκπλαο Ζ Γηάζθεςε απηή παξέρεη βήκα αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ θαη βέιηηζησλ πξαθηηθψλ ζηνπο ηνκείο ηεο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο θαη πνιηηηθήο άκπλαο ψζηε ηα εζληθά θνηλνβνχιηα θαη ην ΔΚ λα θαηαζηνχλ πιήξσο ελήκεξα θαηά ηε δηεμαγσγή ηνπ ξφινπ ηνπο ζην πεδίν απηφ. Απνηειείηαη απφ αληηπξνζσπείεο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ (6 κέιε γηα θάζε θνηλνβνχιην) θαη ηνπ ΔΚ (16 κέιε), ελψ εθπξνζσπνχληαη ηα θνηλνβνχιηα ησλ ππνςήθησλ πξνο έληαμε ρσξψλ θαη ησλ επξσπατθψλ ρσξψλ ηνπ ΝΑΣΟ. 4. Γηαθνηλνβνπιεπηηθέο ζπλαληήζεηο πνπ δηνξγαλψλνληαη απφ ην ΔΚ Δπηηξνπέο ηνπ ΔΚ δηνξγαλψλνπλ ζπλαληήζεηο κε ηα εζληθά θνηλνβνχιηα γηα ζπγθεθξηκέλα ζέκαηα ή ζπγθεθξηκέλα ζρέδηα ηεο ελσζηαθήο λνκνζεζίαο, φπσο γηα παξάδεηγκα ε κεηαξξχζκηζε ηεο αγξνηηθήο πνιηηηθήο. Οη ζπλαληήζεηο ιακβάλνπλ ρψξα ππφ ηελ απνθιεηζηηθή επζχλε ηνπ ΔΚ θαη ησλ επηηξνπψλ ηνπ θαη θάζε επηηξνπή έρεη ηε δπλαηφηεηα λα απνθαζίζεη γηα ηα βαζκφ ζπκκεηνρήο ησλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ πξνεηνηκαζία ησλ ζπλαληήζεσλ. 5. Κνηλέο θνηλνβνπιεπηηθέο ζπλεδξηάζεηο Οη ζπλαληήζεηο απηέο δηνξγαλψλνληαη απφ θνηλνχ απφ ην ΔΚ θαη ην εζληθφ θνηλνβνχιην ηεο ρψξαο πνπ αζθεί ηελ πξνεδξία ηνπ πκβνπιίνπ θαη θηινμελνχληαη ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπ ΔΚ ζηηο Βξπμέιιεο. Ο ζθνπφο ηνπο δελ είλαη ε εμαγσγή θνηλψλ ζπκπεξαζκάησλ αιιά ε ζπλεηδεηνπνίεζε ηεο αλάγθεο ειέγρνπ ησλ απνθάζεσλ πνπ ιακβάλνληαη ζε επξσπατθφ επίπεδν, ελψ επηδηψθνπλ, ηαπηφρξνλα, ηελ ελίζρπζε ησλ δεζκψλ ησλ βνπιεπηψλ πνπ αλήθνπλ ζηελ ίδηα πνιηηηθή νηθνγέλεηα. Δπίζεο, ζπδεηνχλ ζέκαηα νξηδφληηνπ ραξαθηήξα φπσο ην κέιινλ ηεο Δπξψπεο, ε νηθνλνκηθή θξίζε θαη ε βηψζηκε αλάπηπμε, ζέκαηα δειαδή, γεληθφηεξνπ πεξηερνκέλνπ πνπ απαηηνχλ καθξά πξνεηνηκαζία. 6. Κνηλέο ζπλεδξηάζεηο επηηξνπψλ 20

21 Οη θνηλέο ζπλεδξηάζεηο επηηξνπψλ δηνξγαλψλνληαη απφ ην ΔΚ θαη ην θνηλνβνχιην ηεο ρψξαο αζθεί ηελ πξνεδξία ηνπ πκβνπιίνπ θαη θέξλνπλ ζε επαθή κέιε ηνπ EK θαη ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ απφ αληίζηνηρεο επηηξνπέο γηα λα ζπδεηήζνπλ ζέκαηα θνηλνχ ελδηαθέξνληνο. 21

22 3. Ο ΡΟΛΟ ΣΩΝ ΔΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΤΛΙΩΝ ΜΔ ΣΗ ΤΝΘΗΚΗ ΣΗ ΛΙΑΒΩΝΑ Ζ πξνβιεκαηηθή γηα ην ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζπλερίζηεθε ζηε Γήισζε ππ αξηζ. 13 «ζρεηηθά κε ην κέιινλ ηεο Έλσζεο» πνπ πξνζαξηήζεθε ζηε πλζήθε ηεο Νίθαηαο. ε απηή, ηα θξάηε-κέιε έζεζαλ σο πεδίν πξνο επεμεξγαζία αλαθνξηθά κε ηε κειινληηθή πνξεία ηνπ ελσζηαθνχ νηθνδνκήκαηνο ην ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ. ην πιαίζην απηφ, ε Γήισζε ηνπ Laeken γηα ην κέιινλ ηεο ΔΔ πνπ πξνζαξηήζεθε σο Παξάξηεκα Η ζηα πκπεξάζκαηα ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ (Δ) ηνπ Laeken ην Γεθέκβξην ηνπ 2001 εμεηδίθεπζε ηνλ πξνβιεκαηηζκφ ζρεηηθά κε ην ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ, πξνηείλνληαο ηξφπνπο δξαζηεξηνπνίεζήο ηνπο φπσο ε ζπγθξφηεζε ελφο λένπ ζεζκνχ γηα ηελ εθπξνζψπεζή ηνπο παξάιιεια κε ην πκβνχιην θαη ην ΔΚ, ε εκπινθή ηνπο ζηνλ έιεγρν επηθνπξηθφηεηαο θιπ (Peters, 2003: 60). Ζ χλνδνο Κνξπθήο ηνπ Laeken απνθάζηζε ηε ζχγθιεζε Δπξσπατθήο πλέιεπζεο γηα ην κέιινλ ηεο Δπξψπεο, αθνινπζψληαο ην επηηπρεκέλν πξφηππν ηεο πλέιεπζεο πνπ ζπλέηαμε ηνλ Υάξηε Θεκειησδψλ Γηθαησκάησλ 2. Σα ζπκπεξάζκαηα ηεο πλέιεπζεο απνηππψζεθαλ ζην θείκελν ηεο πληαγκαηηθήο πλζήθεο, ε νπνία πεξηείρε θαη δχν πξσηφθνιια ζρεηηθά κε ην ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ θαη ηελ εθαξκνγή ησλ αξρψλ ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη αλαινγηθφηεηαο. Ζ ζέζε ζε ηζρχ ηεο πληαγκαηηθήο πλζήθεο πξνζέθξνπζε ζηα αξλεηηθά δεκνςεθίζκαηα ηεο Γαιιίαο θαη ηεο Οιιαλδίαο. Μεηά απφ κηα «πεξίνδν πεξηζπιινγήο» ςεθίζηεθε ε πλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο ε νπνία απάιεηςε ηνπο θξαηηθνγελείο φξνπο πνπ πεξηείρε ε πληαγκαηηθή πλζήθε δηαηεξψληαο ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ ξπζκίζεσλ πνπ πξνέβιεπε θαη πεξηέιαβε δχν κέξε, ηε «πλζήθε γηα ηελ ΔΔ» (ΔΔ), πνπ ηξνπνπνηεί ηε πλζήθε γηα ηελ ΔΔ θαη ηε «πλζήθε γηα ηε Λεηηνπξγία ηεο ΔΔ» (ΛΔΔ), πνπ ηξνπνπνηεί ηε πλζήθε γηα ηελ ίδξπζε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο. Δλζσκάησζε ην ζχλνιν ησλ ξπζκίζεσλ ηνπ πληάγκαηνο γηα ηα εζληθά θνηλνβνχιηα θαη 2 Η υνζλευςθ απαρτίςτθκε από ζναν εκπρόςωπο τθσ κυβζρνθςθσ κάκε κράτουσ-μζλουσ και δφο εκπροςϊπουσ από κάκε εκνικό κοινοβοφλιο, 16 μζλθ του ΕΚ και 2 μζλθ τθσ Επιτροπισ. Ιςότιμο κακεςτϊσ είχαν οι εκπρόςωποι των 10 υπό ζνταξθ κρατϊν-μελϊν. Οι εκπρόςωποι τθσ Ευρωπαϊκισ Οικονομικισ και Κοινωνικισ Επιτροπισ, τθσ Επιτροπισ Περιφερειϊν, ο Ευρωπαίοσ Διαμεςολαβθτισ και οι υποψιφιεσ χϊρεσ( Ρουμανία, Βουλγαρία, Σουρκία ) ςυμμετείχαν με κακεςτϊσ παρατθρθτι. 22

23 ελίζρπζε ην πεξηερφκελφ ηνπο, κεηά απφ ηελ επηκνλή θπξίσο ηεο Οιιαλδίαο (Ησαθεηκίδεο, 2008: 90). ην πιαίζην ηνπ εθδεκνθξαηηζκνχ ησλ ζεζκηθψλ δνκψλ θαη δηαδηθαζηψλ πνπ δηέπνπλ ην ελσζηαθφ νηθνδφκεκα, ε πλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο αλαβαζκίδεη ην ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ. Ζ αλαβάζκηζε απηή επηρεηξείηαη βάζεη ηνπ άξζξνπ 12 ηεο πλζήθεο γηα ηελ ΔΔ (ΔΔ), ζε ζπλδπαζκφ κε ηα 2 (δχν) πξνζαξηεκέλα πξσηφθνιια, ην «Πξσηφθνιιν ζρεηηθά κε ην ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ ΔΔ» (Πξσηφθνιιν ππ αξηζκ. 1) θαη ην «Πξσηφθνιιν ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή ησλ αξρψλ ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη ηεο αλαινγηθφηεηαο» (Πξσηφθνιιν ππ αξηζκ. 2) (Καλειιφπνπινο, 2010: ). Σν άξζξν 12 πεξηιακβάλεηαη ζηνλ Σίηιν ΗΗ «Γηαηάμεηο πεξί δεκνθξαηηθψλ αξρψλ» θαη απαξηζκεί ηνπο ηξφπνπο ζπκβνιήο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ θαιή ιεηηνπξγία ηεο Έλσζεο. Ζ θαηεγνξηνπνίεζε απηή έρεη ζπκβνιηθή αμία θαη απνθαιχπηεη ηελ ηάζε λα αληηκεησπηζηνχλ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα σο «νηνλεί ζεζκηθά φξγαλα» ηεο Έλσζεο (Παπαδνπνχινπ, 2008: 142). Ζ ζπκπεξίιεςε ηνπ άξζξνπ ππφ ηνλ ηίηιν απηφ ππνδειψλεη φηη ε ιεηηνπξγία ηεο Έλσζεο βαζίδεηαη εθηφο απφ ηελ αληηπξνζσπεπηηθή θαη ζπκκεηνρηθή δεκνθξαηία θαη ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα, θαζηζηψληαο ηα παξάγνληεο δεκνθξαηηθήο λνκηκνπνίεζεο ηεο ΔΔ. Οη πην ζεκαληηθέο αιιαγέο πνπ επηθέξεη ε λέα πλζήθε αθνξνχλ ζηελ άκεζε εκπινθή ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηε λνκνπαξαγσγηθή δηαδηθαζία κε ηνλ έιεγρν ηεο ηήξεζεο ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο (Πξσηφθνιιν Νν 2) θαη ε ελίζρπζε ηνπ πνιηηηθνχ δηαιφγνπ (Πξσηφθνιιν Νν 1), πνπ εγθαηληάζηεθε ην 2006 κε ηελ απνζηνιή ησλ ελσζηαθψλ εγγξάθσλ απεπζείαο απφ ηελ Δπηηξνπή (αλάξηεζε φισλ ησλ ζρεηηθψλ εγγξάθσλ ζηνλ δηαδηθηπαθφ ηφπν δηαθνηλνβνπιεπηηθήο ζπλεξγαζίαο IPEX ή/θαη απνζηνιή ηνπο κε ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν). Ο πνιηηηθφο δηάινγνο, ζηνλ νπνίν πεξηιακβάλνληαη αληαιιαγέο πιεξνθνξηψλ θαη γλσκνδνηήζεηο γηα δηάθνξα δεηήκαηα επξσπατθήο πνιηηηθήο, πέξαλ ηνπ δεηήκαηνο ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαηά ηε λνκνζεηηθή θαη κε λνκνζεηηθή θάζε, γίλεηαη νπζηαζηηθφηεξνο θαζψο ε ελεκέξσζε ησλ θνηλνβνπιίσλ δελ επαθίεηαη ζηε δηαθξηηηθή επρέξεηα ηεο θπβέξλεζεο αιιά δηελεξγείηαη απεπζείαο απφ ηα ελσζηαθά φξγαλα. Σα θνηλνβνχιηα θαζίζηαληαη, έηζη, απηφλνκνο πφινο επηξξνήο ρσξίο ηε κεζνιάβεζε ησλ θπβεξλήζεσλ. Οη ππφινηπεο αιιαγέο αθνξνχλ ζε ηππνπνηεκέλεο 23

24 δηαδηθαζίεο φπνπ ηα θνηλνβνχιηα απνθηνχλ επξχηεξν ξφιν, νη νπνίεο θαη πεξηγξάθνληαη θαησηέξσ. 3.1 Δνημέπυζη χκθσλα κε ην άξζξν 12 ΔΔ, ηα εζληθά θνηλνβνχιηα ελεκεξψλνληαη απεπζείαο απφ ηα ζεζκηθά φξγαλα γηα ηε δξαζηεξηφηεηα ηεο Έλσζεο, ρσξίο ηε δηακεζνιάβεζε ησλ θπβεξλήζεσλ θαη ηνπο θνηλνπνηνχληαη ηα ζρέδηα λνκνζεηηθψλ πξάμεψλ ηεο, ζχκθσλα κε ην Πξσηφθνιιν ζρεηηθά κε ην ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ ΔΔ. Ωο ζρέδηα λνκνζεηηθήο πξάμεο, λννχληαη: Οη πξνηάζεηο ηεο Δπηηξνπήο Οη πξσηνβνπιίεο νκάδαο θξαηψλ-κειψλ Οη πξσηνβνπιίεο ηνπ ΔΚ Σα αηηήκαηα ηνπ Γηθαζηεξίνπ Οη ζπζηάζεηο ηεο Δπξσπατθήο Κεληξηθήο Σξάπεδαο (ΔΚΣ) Σα αηηήκαηα ηεο Δπξσπατθήο Σξάπεδαο Δπελδχζεσλ (ΔΣΔπ) πνπ επηδηψθνπλ ηελ έθδνζε λνκνζεηηθήο πξάμεο Σν πεδίν ελεκέξσζήο ηνπο δηεπξχλεηαη, θαζψο δελ αθνξά κφλν ζηα έγγξαθα θαη ηηο λνκνζεηηθέο πξνηάζεηο ηεο Δπηηξνπήο αιιά ζηα έγγξαθα φισλ ησλ ζεζκηθψλ νξγάλσλ ηεο Έλσζεο. Δπίζεο, ε Δπηηξνπή ππνρξενχηαη λα δηαβηβάδεη ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα θαη ην εηήζην λνκνζεηηθφ πξφγξακκα θαη θάζε άιιε πξάμε λνκνζεηηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ ή πνιηηηθήο ζηξαηεγηθήο, ηαπηφρξνλα κε ηε δηαβίβαζή ηνπο ζην πκβνχιην θαη ζην ΔΚ (άξζξ. 1 πξσηνθφιινπ ππ αξηζκ. 1). Με ηελ πξφβιεςε απηή, ηα εζληθά θνηλνβνχιηα θαζίζηαληαη ελήκεξα φρη κφλν γηα ηηο πξνηάζεηο πνπ έρνπλ ήδε θαηαηεζεί αιιά θαη γηα ηε ζπλνιηθή πνιηηηθή ζηξαηεγηθή ηεο Έλσζεο θαη σο εθ ηνχηνπ δχλαληαη λα δηακνξθψλνπλ νινθιεξσκέλε άπνςε γηα ηηο κειινληηθέο εμειίμεηο (Παπαδνπνχινπ, 2008: 144). 24

25 3.2 Έλεγσορ επικοςπικόηηηαρ- Μησανιζμόρ Έγκαιπηρ Διδοποίηζηρ Ζ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο, αλ θαη απαληά ζηελ έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο κε αθνξκή ην ζρέδην Tindemans θαη ζην ζρέδην Spinelli, πηνζεηήζεθε κε ηε πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη. χκθσλα κε ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο, ζηνπο ηνκείο ησλ ζπληξερνπζψλ αξκνδηνηήησλ ε Έλσζε αλαιακβάλεη δξάζε κφλν αλ θαη ζην βαζκφ πνπ νη ζηφρνη ηεο πξνβιεπφκελεο δξάζεο δε κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ επαξθψο απφ ηα θξάηε-κέιε, ηφζν ζε θεληξηθφ φζν θαη ζε πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν, ελψ κπνξνχλ ιφγσ ηεο θιίκαθαο ή ησλ απνηειεζκάησλ ηεο πξνβιεπφκελεο δξάζεο λα επηηεπρζνχλ θαιχηεξα ζε επίπεδν ΔΔ. Ζ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο «δηαβξψλεη ηε κνλνιηζηθφηεηα ηνπ εζληθνχ θξάηνπο απαηηψληαο γηα ηηο αλάγθεο ιεηηνπξγίαο ηεο Έλσζεο ζην πεδίν κε απνθιεηζηηθψλ αξκνδηνηήησλ ηξία επίπεδα δξάζεο» (θεληξηθφ, πεξηθεξεηαθφ, ηνπηθφ) (Μαξηάο, 2008: 560). Βαζηθφο ζηφρνο ηεο αξρήο είλαη ε δηαζθάιηζε φηη νη απνθάζεηο ιακβάλνληαη φζν ην δπλαηφλ εγγχηεξα πξνο ηνπο πνιίηεο. Ο ζεκαληηθφηεξνο, ίζσο, ξφινο πνπ απνλέκεη ε ζπλζήθε ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα είλαη ε ηδηφηππε ζπκκεηνρή ηνπο ζηε λνκνπαξαγσγηθή δηαδηθαζία θαηά ηνλ έιεγρν ηεο επηθνπξηθφηεηαο, ν νπνίνο ππφ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο δχλαηαη λα εμαλαγθάζεη ηελ Δπηηξνπή λα απνζχξεη ηελ πξφηαζή ηεο. Ο έιεγρνο, ν νπνίνο ππφ ην πξνεγνχκελν θαζεζηψο δηελεξγείην απφ ηελ ίδηα ηελ Δπηηξνπή, κε ηε ζπλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο δηεμάγεηαη θαη απφ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα. Ζ παξέκβαζε απηή γίλεηαη κέζσ ηνπ κεραληζκνχ «έγθαηξεο πξνεηδνπνίεζεο» (ΜΔΔ) ή ηεο δηαδηθαζίαο ηεο «θίηξηλεο» θαη «πνξηνθαιί» θάξηαο. Ζ ζπλζήθε αλαζέηεη ζηα θνηλνβνχιηα ηε κέξηκλα γηα ηνλ έιεγρν ηήξεζεο ησλ αξρψλ ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη αλαινγηθφηεηαο. Οη φξνη θαη νη δηαδηθαζίεο εθπιήξσζεο ηεο απνζηνιήο ηνπο πεξηγξάθνληαη αλαιπηηθά ζηα Πξσηφθνιια ζρεηηθά κε ην ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ θαη ηελ εθαξκνγή ησλ αξρψλ ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη ηεο αλαινγηθφηεηαο. Όια ηα ζρέδηα λνκνζεηηθψλ πξάμεσλ, είηε πξνέξρνληαη απφ ηελ Δπηηξνπή, είηε απ ην ΔΚ, ην πκβνχιην, νκάδα θξαηψλ-κειψλ, ηελ ΔΚΣ, ηελ ΔΣΔπ δηαβηβάδνληαη απφ ηα ζεζκηθά φξγαλα ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα. ε θάζε έλα απ απηά πεξηιακβάλεηαη δηαβηβαζηηθή έθζεζε βάζεη ηεο νπνίαο θξίλεηαη ε ηήξεζε ησλ αξρψλ ηεο επηθνπξηθφηεηαο 25

26 θαη αλαινγηθφηεηαο. Οη ιφγνη πνπ νδεγνχλ ζην ζπκπέξαζκα φηη έλαο ζηφρνο ηεο Έλσζεο κπνξεί λα επηηεπρζεί θαιχηεξα ζην επίπεδν ηεο Έλσζεο ζηεξίδνληαη ζε πνηνηηθνχο θαη, νζάθηο είλαη δπλαηφλ, ζε πνζνηηθνχο δείθηεο (άξζξν 5). Κάζε εζληθφ θνηλνβνχιην, εληφο πξνζεζκίαο νρηψ (8) εβδνκάδσλ απφ ηελ εκεξνκελία δηαβίβαζεο ηνπ ζρεδίνπ λνκνζεηηθήο πξάμεο, εμεηάδεη ην ελ ιφγσ ζρέδην. ε πεξίπησζε πνπ εθηηκά φηη δε ζπλάδεη κε ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο, δχλαηαη λα απεπζχλεη πξνο ηνπο Πξνέδξνπο ηνπ πκβνπιίνπ, ηνπ ΔΚ θαη ηεο Δπηηξνπήο αηηηνινγεκέλε γλψκε ζηελ νπνία εθηίζεληαη νη ιφγνη γηα ηνπο νπνίνπο δελ ηεξείηαη ε αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο. Σν ζεζκηθφ φξγαλν απφ ην νπνίν πξνέξρεηαη ην ζρέδην λνκνζεηηθήο πξάμεο ιακβάλεη ππ φςηλ ηελ αηηηνινγεκέλε γλψκε πνπ εθδίδνπλ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα. Κάζε εζληθφ θνηλνβνχιην δηαζέηεη δχν ςήθνπο έηζη ψζηε ζηα δηθακεξαιηθά ζπζηήκαηα θάζε ζψκα λα έρεη κία ςήθν. πλεπψο, απφ ηε ζηηγκή θαηάζεζεο ηνπ ζρεδίνπ λνκνζεηηθήο πξάμεο ελψπηνλ ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ θαη γηα 8 (νρηψ) εβδνκάδεο, ην ζρέδην δε κπνξεί λα εγγξαθεί ζηελ εκεξήζηα δηάηαμε ηνπ πκβνπιίνπ γηα ζπδήηεζε (εθηφο «δεφλησο αηηηνινγεκέλσλ επεηγνπζψλ πεξηπηψζεσλ»). Σν δηάζηεκα απηφ είλαη κεγαιχηεξν απφ εθείλν πνπ πξνέβιεπε ε πληαγκαηηθή πλζήθε (6 εβδνκάδεο) θαζψο ε ζχληνκε πξνζεζκία είρε σο απνηέιεζκα ηα θνηλνβνχιηα πνιιέο θνξέο λα θνηλνπνηνχλ ηηο ζέζεηο ηνπο κεηά ηελ πηνζέηεζε ηεο πξάμεο (Isaac and Blanquet, 2006: 66). Αλ νη αηηηνινγεκέλεο γλψκεο πεξί κε ζπκβαηφηεηαο ηεο πξφηαζεο κε ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο αληηπξνζσπεχνπλ ηνπιάρηζηνλ ην 1/3 (έλα ηξίην) ηνπ ζπλφινπ ησλ ςήθσλ πνπ έρνπλ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα, ηφηε ην ζρέδην ηεο λνκνζεηηθήο πξφηαζεο επαλεμεηάδεηαη. Σν φξην απηφ θαζνξίδεηαη ζην 1/4 (έλα ηέηαξην) ησλ ςήθσλ φηαλ πξφθεηηαη γηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζην ρψξν ειεπζεξίαο, αζθάιεηαο θαη δηθαηνζχλεο. Μεηά ηελ επαλεμέηαζε ηνπ ζρεδίνπ λνκνζεηηθήο πξάμεο, ην αξκφδην ελσζηαθφ φξγαλν (Δπηηξνπή, νκάδα θξαηψλ-κειψλ, ΔΚ, Γηθαζηήξην, ΔΚΣ, ΔΣΔπ) κπνξεί λα απνθαζίζεη λα δηαηεξήζεη, λα ηξνπνπνηήζεη ή λα απνζχξεη ην ζρέδην (δηαδηθαζία «θίηξηλεο θάξηαο»). ην πιαίζην ηεο ζπλήζνπο λνκνζεηηθήο δηαδηθαζίαο, αλ νη αηηηνινγεκέλεο γλψκεο πνπ θξίλνπλ φηη ε πξφηαζε λνκνζεηηθήο πξάμεο δελ ηεξεί ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο αληηπξνζσπεχνπλ ηνπιάρηζηνλ ηελ απιή πιεηνςεθία ησλ ςήθσλ πνπ έρνπλ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα, ε πξφηαζε επαλεμεηάδεηαη. Μεηά ηελ επαλεμέηαζε απηή, ε Δπηηξνπή κπνξεί 26

27 λα απνθαζίζεη λα δηαηεξήζεη, λα ηξνπνπνηήζεη ή λα απνζχξεη ηελ πξφηαζε. Αλ επηιέμεη λα ηελ δηαηεξήζεη, ε Δπηηξνπή ππνρξενχηαη λα εμεγήζεη κε αηηηνινγεκέλε γλψκε ηνπο ιφγνπο γηα ηνπο νπνίνπο θξίλεη φηη ε πξφηαζε λνκνζεηηθήο πξάμεο ζπλάδεη κε ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο. Ζ ελ ιφγσ αηηηνινγεκέλε πξφηαζε θαη νη αηηηνινγεκέλεο γλψκεο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ δηαβηβάδνληαη ζηνλ ελσζηαθφ λνκνζέηε (πκβνχιην θαη ΔΚ). Ο ηειεπηαίνο, πξηλ ηελ νινθιήξσζε ηεο πξψηεο αλάγλσζεο εμεηάδεη ηε ζπκβαηφηεηα ηεο λνκνζεηηθήο πξφηαζεο κε ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο ιακβάλνληαο ππ φςηλ ηφζν ηηο αηηηνινγεκέλεο γλψκεο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ φζν θαη ηελ αηηηνινγεκέλε γλψκε ηεο Δπηηξνπήο. ηελ πεξίπησζε πνπ είηε ε πιεηνςεθία 55% ησλ κειψλ ηνπ πκβνπιίνπ είηε ε πιεηνςεθία ησλ ςεθηζάλησλ ζην ΔΚ θξίλνπλ φηη ε πξφηαζε δελ είλαη ζπκβαηή κε ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο, δε ζπλερίδεηαη ε εμέηαζε ηεο πξφηαζεο θαη ε λνκνζεηηθή δηαδηθαζία αλαζηέιιεηαη (δηαδηθαζία «πνξηνθαιί» θάξηαο). Ο ΜΔΔ απνηέιεζε ηελ ελαιιαθηηθή ηεο πλέιεπζεο θαηά ηελ εθπφλεζε πληάγκαηνο ζηελ πξφηαζε γηα ηξίην θνηλνβνπιεπηηθφ ζψκα. Ζ πηνζέηεζή ηνπ έρεη ππνζηεξηρηεί φηη δεκηνπξγεί έλα είδνο «εηθνληθήο βνπιήο» κε ηελ επηρεηξεκαηνινγία φηη ηα εζληθά θνηλνβνχιηα εθηεινχλ ιεηηνπξγίεο θνηλνβνπιεπηηθνχ ζψκαηνο ηεο ΔΔ, αθφκα θη αλ δελ δηαζέηνπλ απηφλνκε θπζηθή παξνπζία (Cooper, 2013: ). Ζ ηδέα ηνπ «ηξηθακεξαιηζκνχ» ζηελ ΔΔ ακθηζβεηείηαη γηα εκπεηξηθνχο θαη θαλνληζηηθνχο ιφγνπο θαζψο είλαη απξφζθνξν λα ραξαθηεξίδνληαη ζπιινγηθά ηα εζληθά θνηλνβνχιηα σο θνηλνβνπιεπηηθφ ζψκα ηεο ΔΔ ηε ζηηγκή πνπ ε εμνπζία ηνπο είλαη επνπζηψδεο ζπγθξηηηθά κε ηε δχλακε ηνπ πκβνπιίνπ θαη ηνπ ΔΚ (Cooper, 2013: 532). Ζ ινγηθή αλαθνξηθά κε ηε ζέζπηζε ηνπ ΜΔΔ είλαη φηη ε ζπκπεξίιεςή ηνπ ζηε λνκνπαξαγσγηθή δηαδηθαζία ζα έρεη δηηηφ απνηέιεζκα. Αθελφο, έρεη ζεηηθέο ζπλέπεηεο ζηε ζπκκφξθσζε ησλ ελσζηαθψλ πξάμεσλ κε ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο, αθεηέξνπ εληζρχεη ηε δεκνθξαηηθή λνκηκνπνίεζε ηεο ΔΔ (Cooper, 2013: ). Σα εζληθά θνηλνβνχιηα είλαη ηδαληθνί «θχιαθεο ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο» γηαηί ππεξαζπηδφκελνη ηελ απζηεξή εξκελεία ηεο αξρήο, ππεξαζπίδνληαη ηαπηφρξνλα θαη ηα δηθά ηνπο πξνλφκηα. Παξάιιεια, ε εκπινθή ηνπο ζηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ησλ πξάμεσλ ηεο ΔΔ εμαζθαιίδεη επξχηεξε δεκνθξαηηθή λνκηκνπνίεζε, ζηφρνο πνπ είρε ήδε ηεζεί θαηά ηελ εληνιή πνπ δφζεθε ζηε πλέιεπζε λα δηαηππψζεη πξνηάζεηο γηα ηε πληαγκαηηθή 27

28 πλζήθε. Ζ φζκσζε ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηε δηαδηθαζία ζεσξείηαη φηη ζα πξνζδψζεη δεκνθξαηηθή λνκηκνπνίεζε ζηελ ελσζηαθή πνιηηηθή. Ζ εθηίκεζε απηή κέλεη λα επηβεβαησζεί απφ ηηο εμειίμεηο. χκθσλα κε ηελ θξηηηθή πνπ έρεη αζθεζεί ζε απηφ ην νηνλεί ηξηθακεξαιηθφ κφξθσκα, ε ελεξγφο εκπινθή ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ίζσο είλαη επηδήκηα γηα ηε δεκνθξαηία ζηελ ΔΔ. Οη επηθξηηέο ηνπ ΜΔΔ επηρεηξεκαηνινγνχλ φηη ε ζέζπηζή ηνπ ηείλεη λα απνδπλακψζεη ηελ έλλνηα ηεο ινγνδνζίαο θαζψο νη εζληθέο θπβεξλήζεηο ζα πξέπεη λα είλαη νη θχξηνη εθπξφζσπνη ησλ θξαηψλ-κειψλ ζε επίπεδν ΔΔ θαη ππφινγνη ζηα εζληθά ηνπο θνηλνβνχιηα γηα ηνλ ηξφπν πνπ ρεηξίδνληαη ηηο ππνζέζεηο ηεο ΔΔ (De Wilde, 2012). Δλψ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα απνηεινχλ ηνλ εληνιέα (principal) θαη νη θπβεξλήζεηο ηνλ εληνινδφρν (agent), ν ΜΔΔ δηαζηξέθεη ηε ζρέζε απηή θαζηζηψληαο ηα θνηλνβνχιηα εληνινδφρν θαη ηηο θπβεξλήζεηο εληνιέα (Fraga, 2005, Kiiver, 2006, Raunio, 2007). χκθσλα κε ηνλ De Wilde, ε ζεζκνζέηεζε ηεο εκπινθήο ησλ θνηλνβνπιίσλ ζηε λνκνπαξαγσγή ηα σζεί λα ζπαηαινχλ πνιχηηκν ρξφλν θαη πφξνπο ζηελ παξέκβαζε ζε επξσπατθφ επίπεδν πνπ είλαη πηζαλφ λα αζθνχλ πεξηνξηζκέλε επηξξνή αληί θάζε εζληθφ θνηλνβνχιην λα επηθεληξψλεηαη ζηελ θχξηα απνζηνιή ηνπ δειαδή ζηνλ έιεγρν ηεο θπβέξλεζήο ηνπ φπνπ ε επηξξνή ηνπ είλαη κεγαιχηεξε (Da Wilde, 2012). Ο θνηλνβνπιεπηηθφο έιεγρνο ζε επίπεδν ΔΔ, θαηά ηελ άπνςε απηή είλαη πξνηηκφηεξν λα δηελεξγείηαη απφ ην ΔΚ παξά απφ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα ησλ νπνίσλ ην πεδίν ειέγρνπ ζα πξέπεη λα εμαληιείηαη ζε εζληθφ επίπεδν. Λακβάλνληαο ππ φςηλ ηα αλσηέξσ, ζπκπεξαίλεηαη φηη ε κε εκπινθή ησλ θνηλνβνπιίσλ ζηε λνκνπαξαγσγή δε κπνξεί λα εμαζθαιίζεη επαξθή δεκνθξαηηθή αληηπξνζψπεπζε. Σα θνηλνβνχιηα δηαζέηνπλ επξχηεξε βάζε αληηπξνζψπεπζεο απφ ηηο θπβεξλήζεηο θαζψο πεξηιακβάλνπλ ην ζπλνιηθφ θάζκα ηεο θνηλήο γλψκεο θαη φρη κφλν ηελ άπνςε ηεο θπβεξλεηηθήο πιεηνςεθίαο. Γη απηφ είλαη πξαθηηθά εθηθηφ θαη θαλνληζηηθά εχινγν ε ζέζε ησλ θνηλνβνπιίσλ λα δηαθνξνπνηείηαη απφ εθείλε ησλ θπβεξλήζεσλ. Σα θνηλνβνχιηα απνηεινχλ θαηεμνρήλ ηα φξγαλα πνπ απνιακβάλνπλ λνκηκνπνίεζεο ζε κεγαιχηεξν βαζκφ απφ ην ΔΚ θαη θαηέρνπλ αλαληηθαηάζηαην ξφιν σο ηφπνο αλάπηπμεο ηνπ δεκνθξαηηθνχ δηαιφγνπ. Δπνκέλσο, ην πξφβιεκα ηεο απνθνηλνβνπιεπηηθνπνίεζεο δε κπνξεί λα αληηκεησπηζηεί κε κηα απιή ελίζρπζε ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ ΔΚ (ε αλάδεημε 28

29 ησλ κειψλ ηνπ νπνίνπ εκθαλίδεηαη, έσο ζήκεξα, λα είλαη ήζζνλνο ζεκαζίαο γηα ηνπο επξσπαίνπο πνιίηεο ζπγθξηηηθά κε ηελ αλάδεημε ησλ εζληθψλ αληηπξνζψπσλ). Ζ απφδνζε θεληξηθνχ ξφινπ ζηα θνηλνβνχιηα απνηειεί απαξαίηεην φξν γηα ηελ εκβάζπλζε ηεο δηαδηθαζίαο ελνπνίεζεο θαη conditio sine qua non γηα ηελ εκπέδσζε ηεο δεκνθξαηίαο ζηελ ΔΔ. Ο έιεγρνο, κάιηζηα, ηεο επηθνπξηθφηεηαο κέζσ ηνπ ΜΔΔ απνηειεί ηδαληθφ πεδίν εκπινθήο ησλ θνηλνβνπιίσλ αθνχ ηνπο δίδεηαη ε δπλαηφηεηα λα ππεξαζπηζηνχλ ηε ζθαίξα ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπο έλαληη ηεο θαηάρξεζεο ησλ εμνπζηψλ ηεο ΔΔ (Cooper, 2013: ). Σν πξσηφθνιιν ζρεηηθά κε ηνλ έιεγρν πνπ αζθνχλ ηα θνηλνβνχιηα αλαθέξεη φηη θάζε ζρέδην λνκνζεηηθήο πξάμεο πξέπεη λα πεξηιακβάλεη εκπεξηζηαησκέλε έθζεζε βάζεη ηεο νπνίαο κπνξεί λα θξηζεί ε ηήξεζε ησλ αξρψλ ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη ηεο αλαινγηθφηεηαο. Ωζηφζν, ν έιεγρνο πνπ αζθνχλ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα πεξηνξίδεηαη ζηνλ έιεγρν ηεο εθαξκνγήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο, δειαδή ζηνλ έιεγρν βαζηκφηεηαο ηεο δξάζεο ηεο Έλσζεο θαη φρη ηεο θαηαιιειφηεηαο ησλ κέζσλ γηα ηελ επίηεπμε ζπγθεθξηκέλνπ ζθνπνχ (αξρή αλαινγηθφηεηαο). Ζ πλζήθε, ζθνπίκσο απνθιείεη απφ ην πεδίν ειέγρνπ ησλ θνηλνβνπιίσλ ηεο αξρήο ηεο αλαινγηθφηεηαο έηζη ψζηε λα πεξηνξίδεηαη ην πεδίν παξέκβαζήο ηνπο. Σν πξσηφθνιιν αλαθέξεη φηη ε πιήξσζε ησλ ζηφρσλ ηεο επηθνπξηθφηεηαο κπνξεί λα ηεθκεξηψλεηαη κε βάζε πνηνηηθνχο ή πνζνηηθνχο δείθηεο, ρσξίο, φκσο, λα παξέρνληαη ζπγθεθξηκέλεο ελδείμεηο γηα ηε θχζε ηνπο ((Παπαδνπνχινπ, 2008: 150). Ζ γεληθφηεηα ησλ θαηεπζχλζεσλ απνζέηεη επξχ πεδίν εθηίκεζεο ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα. ε αζθήζεηο πξνζνκνίσζεο πηινηηθνχ ραξαθηήξα, ζην πιαίζην ηεο COSAC απνδείρηεθε φηη είλαη δπζρεξήο ε δηάθξηζε ησλ δχν αξρψλ απφ ηα θνηλνβνχιηα Δμπόδια ζηην αποηελεζμαηική εθαπμογή ηος Μησανιζμού Έγκαιπηρ Διδοποίηζηρ Παξά ηηο λέεο εμνπζίεο πνπ απνθηνχλ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα κε ηε πλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο, ππάξρνπλ θάπνηνη παξάγνληεο πνπ κπνξεί λα ππνλνκεχζνπλ ηελ πξνζδνθψκελε απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ κεραληζκνχ. Πξψηνλ, είλαη ακθηζβεηήζηκν θαηά πφζν ηα εζληθά θνηλνβνχιηα (πνιηηηθά θφκκαηα ή αλεμάξηεηνη βνπιεπηέο) έρνπλ επαξθέο θίλεηξν λα ζπκκεηάζρνπλ ζην κεραληζκφ. πλήζσο, θπξηαξρνχληαη απφ θνηλνβνπιεπηηθέο 29

30 πιεηνςεθίεο πνπ ππνζηεξίδνπλ ηηο αληίζηνηρεο θπβεξλήζεηο θαη εκθαλίδνληαη απξφζπκα λα ελαληησζνχλ ζηηο ζέζεηο ηνπο αλαθνξηθά κε ηηο επξσπατθέο ππνζέζεηο. Δπηπξνζζέησο, ηα πνιηηηθά θφκκαηα θαη νη αλεμάξηεηνη βνπιεπηέο δελ έρνπλ θίλεηξν λα εκπιαθνχλ θαζψο ε ελαζρφιεζε κε ηα επξσπατθά ζέκαηα δελ ηνπο επηθέξεη εθινγηθφ πιενλέθηεκα ζε εγρψξην επίπεδν (Raunio, 2009). Γεχηεξνλ, είλαη δχζθνιν λα ζπγθξνηήζνπλ κηα ζπιινγηθή, ζπλεθηηθή ζέζε ζηηο λνκνζεηηθέο πξνηάζεηο ηεο ΔΔ θαη λα επηηχρνπλ ην φξην πνπ απαηηείηαη γα ηελ ελεξγνπνίεζε ηεο πνξηνθαιί θάξηαο γηα κηα ζεηξά απφ ιφγνπο (Cooper, 2013: 449). Ζ ζπκκεηνρή ησλ θνηλνβνπιίσλ είλαη εζεινληηθή, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη γηα ηελ ελεξγνπνίεζε ηεο πνξηνθαιί θάξηαο ρξεηάδεηαη ε απφιπηε θαη φρη ζρεηηθή πιεηνςεθία (Kiiver, 2008: 81). Δπίζεο, ε πξνζεζκία ησλ 8 (νρηψ) εβδνκάδσλ είλαη εμαηξεηηθά ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα γηα λα πξνιάβνπλ νη ελδηαθεξφκελνη θνξείο λα εμεηάζνπλ ηελ πξφηαζε θαη λα απνθαλζνχλ πεξί ηεο ηήξεζεο ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη ν φγθνο ησλ πξνο εμέηαζε λνκνζεηηθψλ πξνηάζεσλ ηδηαίηεξα κεγάινο. Δμάιινπ, φπσο έρεη ππνζηεξηρζεί, ε πξφηαζε έρεη ζπκθσλεζεί αλεπίζεκα εθ ησλ πξνηέξσλ απφ ην ζεζκηθφ ηξίγσλν (Δπηηξνπή, πκβνχιην, ΔΚ) θαη σο εθ ηνχηνπ είλαη δχζθνιν λα ηξνπνπνηεζεί ή λα απνζπξζεί (Reh et al., 2010). Ο ζπληνληζκφο, επηπιένλ, είλαη δπζρεξήο ζην βαζκφ πνπ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα δε ζπγθξνηνχλ έλα ηππηθφ λνκνζεηηθφ ζψκα κε εζσηεξηθή δνκή θαη εγεζία, επνκέλσο ελδέρεηαη νη αληηξξήζεηο λα είλαη απνζπαζκαηηθέο θαη κεκνλσκέλεο. Σέινο, αθφκα θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ελεξγνπνηεζεί ε πνξηνθαιί θάξηα ν κεραληζκφο εκθαλίδεηαη αλίζρπξνο θαζψο αθφκα θαη ε πιεηνςεθία ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ δε κπνξεί λα αζθήζεη δηθαίσκα αξλεζηθπξίαο (veto) ζηε λνκνζεηηθή πξφηαζε (δελ ππάξρεη, δειαδή «θφθθηλε θάξηα»). Σν εχξνο εκπινθήο ησλ θνηλνβνπιίσλ (απνθιεηζηηθά έιεγρνο ηήξεζεο ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο) απνθιείεη ειέγρνπο φπσο λνκηκφηεηαο, αλαινγηθφηεηαο θαη αλαθέξεηαη κφλν ζην πεδίν ησλ ζπληξερνπζψλ αξκνδηνηήησλ απνθιείνληαο ηνλ ηνκέα ησλ απνθιεηζηηθψλ αξκνδηνηήησλ ή ηε κελνκνζεηηθή δξαζηεξηφηεηα φπσο ηελ Αλνηρηή Μέζνδν πληνληζκνχ. Σέινο, ηα θνηλνβνχιηα έρνπλ κφλν δηθαίσκα λα θξίλνπλ φηη ε εθάζηνηε λνκνζεηηθή πξφηαζε δελ πιεξνί ηηο αξρέο ηεο επηθνπξηθφηεηαο, ρσξίο λα δχλαληαη λα πξνβνχλ ζε αληηπξνηάζεηο ή ηξνπνπνηήζεηο γηα ηε βειηίσζή ηεο. Ζ αδπλακία ηνπο απηή κπνξεί λα ζεσξεζεί σο 30

31 «ζπγθαηαβαηηθή ζπλαίλεζε» (Cooper,2012: 450). Οη ιφγνη απηνί είλαη δπλαηφλ λα ζέζνπλ ηξνρνπέδε ζην ζρεκαηηζκφ ηεο απαξαίηεηεο πιεηνςεθίαο γηα ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ κεραληζκνχ θαη λα πεξηνξίζνπλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηά ηνπ Γςναηόηηηα πποζθςγήρ ηυν εθνικών κοινοβοςλίυν ζηο Γικαζηήπιο ηηρ ΔΔ (ΓΔΔ) Σα εζληθά θνηλνβνχιηα κπνξνχλ, κέζσ ησλ εζληθψλ θπβεξλήζεσλ, λα πξνζθεχγνπλ ζην ΓΔΔ γηα παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο απφ ην λνκνζέηε ηεο Έλσζεο. Ο έιεγρνο αθνξά κφλν ζηνλ έιεγρν ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη δε κπνξεί λα αλαθέξεηαη ζε δεηήκαηα νπζηψδνπο ηχπνπ ή παξάβαζεο ηεο πλζήθεο. Αλ θαη δελ αλαγλσξίδεηαη δηαθξηηφο ξφινο ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα ζε ζρέζε κε ηα θξάηε-κέιε, αθνχ νη πξνζθπγέο δηαβηβάδνληαη απφ ηα ηειεπηαία εμ νλφκαηνο ηνπ εζληθνχ θνηλνβνπιίνπ ή ηνπ ζψκαηνο ηνπ ελ ιφγσ θνηλνβνπιίνπ, δελ έρνπλ δειαδή πιήξεο θαη αλεμάξηεην locus standi (Υξηζηηαλφο, 2009: 823), παξαηεξείηαη, σζηφζν, κηα «έκκεζε ελεξγεηηθή λνκηκνπνίεζε» ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ θαη δε σο «πξνλνκηνχρσλ δηαδίθσλ» πνπ ππέρνπλ ην δηθαίσκα λα πξνζβάιινπλ απεπζείαο ηηο πξάμεηο ηεο ΔΔ γηα ιφγνπο παξαβίαζεο ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο (Παπαδνπνχινπ, 2012: 18). Ζ δηαδηθαζία έθδνζεο ηεο πξάμεο δελ αλαζηέιιεηαη θαηά ην ρξνληθφ δηάζηεκα ηεο πξνζθπγήο, φκσο πηζηεχεηαη φηη ν λνκνζέηεο ηεο Έλσζεο ζα αλακέλεη ηελ απφθαζε ηνπ ΓΔΔ πξηλ εθδψζεη ηελ πξάμε (Παπαδνπνχινπ, 2012: 18). 3.3 ςμμεηοσή εθνικών κοινοβοςλίυν ενηόρ ηος σώπος ελεςθεπίαρ, αζθάλειαρ και δικαιοζύνηρ Σα εζληθά θνηλνβνχιηα ζπκκεηέρνπλ ζηνπο κεραληζκνχο αμηνιφγεζεο θαη πινπνίεζεο ησλ πνιηηηθψλ ηεο Έλσζεο ζηα πιαίζηα ηνπ ρψξνπ ειεπζεξίαο, αζθάιεηαο θαη δηθαηνζχλεο θαη ζπκπξάηηνπλ ζηνλ πνιηηηθφ έιεγρν ηεο Europol (ππεξεζία ΔΔ γηα επηβνιή 31

32 λφκνπ θαη ηελ αληαιιαγή θαη επεμεξγαζία πιεξνθνξηψλ πνηληθνχ ραξαθηήξα) θαη ζηελ αμηνιφγεζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο Eurojust (Δπξσπατθή Μνλάδα Γηθαζηηθήο πλεξγαζίαο). Πην ζπγθεθξηκέλα, ζεζπίδεηαη κεραληζκφο αληηθεηκεληθήο θαη ακεξφιεπηεο αμηνιφγεζεο ηεο εθαξκνγήο ησλ ζρεηηθψλ πνιηηηθψλ ηεο Έλσζεο, ηδίσο ηεο πιήξνπο εθαξκνγήο ηεο αξρήο ηεο ακνηβαίαο αλαγλψξηζεο. Ύζηεξα απφ πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο, ην πκβνχιην κπνξεί λα ζεζπίδεη κέηξα βάζεη ησλ νπνίσλ ηα θξάηε-κέιε, ζε ζπλεξγαζία κε ηελ Δπηηξνπή ζα πξνβαίλνπλ ζηελ αλσηέξσ αμηνιφγεζε (άξζξ. 70 ΛΔΔ). Ζ πξαγκαηνπνίεζε ηεο αμηνιφγεζεο πξνυπνζέηεη ηελ ελεκέξσζε ηεο Δπηηξνπήο θαη ησλ θξαηψλ-κειψλ θαη ηελ ηαθηηθή παξαθνινχζεζε ηεο πξνφδνπ αλαθνξηθά κε ηελ επίηεπμε ησλ ηηζέκελσλ ζηφρσλ, έηζη ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα πξαγκαηνπνηνχλ ζπγθξίζεηο κεηαμχ ηνπο θαη λα επσθεινχληαη κέζσ ηεο αληαιιαγήο βέιηηζησλ πξαθηηθψλ (Παπαδνπνχινπ, 2008: 144). Δπίζεο, ζπληζηάηαη κφληκε επηηξνπή εληφο ηνπ πκβνπιίνπ πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζηνχλ ε πξνψζεζε θαη ε ελίζρπζε ηεο επηρεηξεζηαθήο ζπλεξγαζίαο ζε ζέκαηα εζσηεξηθήο αζθάιεηαο εληφο ηεο ΔΔ, ε νπνία πξνάγεη ηνλ ζπληνληζκφ ηεο δξάζεο ησλ αξκφδησλ αξρψλ ησλ θξαηψλ-κειψλ (άξζξ. 71 ΛΔΔ).Ο ρψξνο ηεο ειεπζεξίαο, αζθάιεηαο θαη δηθαηνζχλεο φπνπ νη ξπζκίζεηο ζρεηίδνληαη κε ηελ ηδησηηθή ζθαίξα ησλ πνιηηψλ θαη ελδέρεηαη λα ζίγνπλ ζεκειηψδε δηθαηψκαηα απνηειεί επεπίθνξν πεδίν γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ δεκνθξαηηθνχ ειιείκκαηνο. Ζ ελεκέξσζε ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ (φπσο θαη ηνπ ΔΚ) γηα ην πεξηερφκελν θαη ηα απνηειέζκαηα ηεο αμηνιφγεζεο εθαξκνγήο ησλ πνιηηηθψλ ηεο Έλσζεο (άξζξ. 70 ΛΔΔ) αιιά θαη γηα ηηο εξγαζίεο ηεο κφληκεο επηηξνπήο εληφο ηνπ πκβνπιίνπ (άξζξ. 71 ΛΔΔ) εθηηκάηαη φηη ζα ζπλεηζθέξνπλ ζεηηθά ζηε κείσζε ηνπ δεκνθξαηηθνχ ειιείκκαηνο ζην ζρεηηθφ πεδίν. Ζ άπνςε απηή εκπεξηέρεη κεγάιν βαζκφ αηζηνδνμίαο θαζψο ηα θνηλνβνχιηα, ηφζν ηα εζληθά φζν θαη ην επξσπατθφ, θαζίζηαληαη απιψο ελήκεξα ησλ παξαπάλσ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αθνξνχλ ζε κέηξα πνπ ζέηνπλ ζε δηαθηλδχλεπζε ηα αηνκηθά δηθαηψκαηα ησλ πνιηηψλ (Παπαδνπνχινπ, 2012: 18). Σα εζληθά θνηλνβνχιηα καδί κε ην ΔΚ ειέγρνπλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο Europol θαη ηεο Eurojust. Απνζηνιή ηεο Europol είλαη ε ελίζρπζε ηεο δξάζεο ησλ αζηπλνκηθψλ αξρψλ θαη ησλ άιισλ αξρψλ επηβνιήο λφκνπ ησλ θξαηψλ-κειψλ θαη ηεο ακνηβαίαο ζπλεξγαζίαο ηνπο γηα ηελ πξφιεςε θαη θαηαπνιέκεζε ησλ ζνβαξψλ εγθιεκάησλ πνπ έρνπλ επηπηψζεηο 32

33 ζε δχν ή πεξηζζφηεξα θξάηε-κέιε, ηεο ηξνκνθξαηίαο θαη ησλ κνξθψλ εγθιεκαηηθφηεηαο πνπ ζίγνπλ έλα θνηλφ ζπκθέξνλ πνπ απνηειεί αληηθείκελν πνιηηηθήο ηεο Έλσζεο (άξζξ. 88 ΛΔΔ). Απνζηνιή ηεο Eurojust είλαη ε ελίζρπζε ηνπ ζπληνληζκνχ θαη ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ αξκφδησλ εζληθψλ αξρψλ γηα ηελ έξεπλα θαη ηε δίσμε ζνβαξψλ εγθιεκάησλ πνπ έρνπλ επηπηψζεηο ζε δχν ή πεξηζζφηεξα θξάηε-κέιε ή απαηηνχλ δίσμε ζε θνηλέο βάζεηο, βάζεη επηρεηξήζεσλ πνπ δηεμάγνληαη θαη πιεξνθνξηψλ πνπ παξέρνληαη απφ ηηο αξρέο ησλ θξαηψλ-κειψλ θαη ηελ Δπξσπφι (άξζξ. 85 ΛΔΔ). Δηδηθά γηα πηπρέο ηνπ νηθνγελεηαθνχ δηθαίνπ κε δηαζπλνξηαθέο επηπηψζεηο, ηηο νπνίεο ην πκβνχιην ππνβάιιεη ζηε ζπλήζε λνκνζεηηθή δηαδηθαζία, είλαη απαξαίηεηε ε ζπγθαηάζεζε φισλ ησλ θνηλνβνπιίσλ. Σα εζληθά θνηλνβνχιηα απνθηνχλ έηζη, δηθαίσκα veto αθνχ ζε πεξίπησζε πνπ έζησ θη έλα θνηλνβνχιην αληηηαρζεί, ε πξάμε δελ εθδίδεηαη (άξζξ. 81 ΛΔΔ). 3.4 ςμμεηοσή ζηη διαδικαζία αναθεώπηζηρ ζςνθηκών Ζ πλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο επαλαδηαηππψλεη ην ζεζκηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηελ αλαζεψξεζε ησλ ζπλζεθψλ νξίδνληαο δχν ηχπνπο αλαζεψξεζεο: ηε ζπλήζε δηαδηθαζία αλαζεψξεζεο (θαλφλαο) θαη ηηο απινπνηεκέλεο δηαδηθαζίεο (θαη εμαίξεζε). Σα εζληθά θνηλνβνχιηα έρνπλ ξφιν θαη ζηηο δχν απηέο δηαδηθαζίεο. Όζνλ αθνξά ζηε ζπλήζε δηαδηθαζία αλαζεψξεζεο, ηα εζληθά θνηλνβνχιηα ζπκκεηέρνπλ ελ δπλάκεη ζε φια ηα ζηάδηα. Αξρηθά θνηλνπνηνχληαη ζε απηά ηα ζρέδηα αλαζεψξεζεο ησλ ζπλζεθψλ. ηε ζπλέρεηα, ην Δ, αλ, κεηά απφ δηαβνχιεπζε κε ην ΔΚ θαη ηελ Δπηηξνπή, απνθαλζεί ζεηηθά αλαθνξηθά κε ηελ εμέηαζε ησλ πξνηεηλφκελσλ ξπζκίζεσλ, ζπγθαιεί πλέιεπζε απαξηηδφκελε απφ εθπξνζψπνπο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ, ησλ αξρεγψλ θξαηψλ ή θπβεξλήζεσλ ησλ θξαηψλ-κειψλ, ηνπ ΔΚ θαη ηεο Δπηηξνπήο. Ζ πλέιεπζε, αθνχ εμεηάζεη ηα ζρέδηα αλαζεψξεζεο, εθδίδεη κε ζπλαίλεζε ζχζηαζε πξνο ηε Γηάζθεςε ησλ αληηπξνζψπσλ ησλ θπβεξλήζεσλ ησλ θξαηψλ-κειψλ. Σν Δ δχλαηαη λα απνθαζίζεη, κεηά απφ έγθξηζε ηνπ ΔΚ λα κε ζπγθαιέζεη πλέιεπζε, εθφζνλ ε έθηαζε ησλ ηξνπνπνηήζεσλ δελ ην δηθαηνινγεί θαη θαηαξηίδεη εληνιή γηα ζχγθιεζε Γηάζθεςεο ησλ αληηπξνζψπσλ ησλ θπβεξλήζεσλ ησλ θξαηψλ-κειψλ. Σέινο, 33

34 αθνχ ε Γηάζθεςε ησλ αληηπξνζψπσλ θαηαιήμεη ζηηο ηξνπνπνηεηηθέο δηαηάμεηο, ε ζπλζήθε ηίζεηαη ζε ηζρχ αθνχ επηθπξσζεί απφ φια ηα εζληθά θνηλνβνχιηα, ζχκθσλα κε ηνπο αληίζηνηρνπο εζσηεξηθνχο ζπληαγκαηηθνχο θαλφλεο. Σν ζηάδην ηεο παξέκβαζεο ηεο πλέιεπζεο απνηειεί θαηλνηφκν ζηνηρείν ηεο πλζήθεο ηεο Ληζζαβψλαο θαη κηα πξνζπάζεηα λα θαζηεξσζεί ζεζκηθά ε επηηπρεκέλε πξαθηηθή πνπ εγθαηληάζηεθε απφ ην Δ ηνπ Laeken, ην νπνίν ζπλέζηεζε πλέιεπζε γηα ηε ζχληαμε ηνπ πληάγκαηνο ηεο Δπξψπεο. Έηζη, πξνζδνθάηαη φηη ζα απνδνζεί απμεκέλε δεκνθξαηηθή λνκηκνπνίεζε ζηε δηαδηθαζία αλαζεψξεζεο ησλ ζπλζεθψλ, δεδνκέλνπ φηη ε Γηάζθεςε αληηπξνζψπσλ απνηειείηαη απφ ηερλνθξάηεο ησλ εζληθψλ θπβεξλήζεσλ. Οη απινπνηεκέλεο δηαδηθαζίεο αλαζεψξεζεο αθνξνχλ ζε ηξεηο ζεκαηηθέο: ζην ηξίην κέξνο ηεο πλζήθεο, ζηελ αιιαγή ηνπ ηξφπνπ ιήςεο απφθαζεο απφ ην πκβνχιην θαη ζηελ εθαξκνγή ηεο ζπλήζνπο λνκνζεηηθήο δηαδηθαζίαο αληί ηεο εηδηθήο. Όζνλ αθνξά ζηελ πξψηε, ν ξφινο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ απνδπλακψλεηαη αθνχ παξαθάκπηεηαη ε πλέιεπζε. Αλαθνξηθά κε ηε δεχηεξε, φηαλ ε πλζήθε πξνβιέπεη φηη ην πκβνχιην ςεθίδεη νκφθσλα ζε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε, ην Δ δχλαηαη λα ζεζπίδεη απφθαζε πνπ επηηξέπεη ζην πκβνχιην λα απνθαζίδεη κε εηδηθή πιεηνςεθία. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε είλαη λα έρνπλ ελεκεξσζεί ζρεηηθά ηα εζληθά θνηλνβνχιηα ησλ θξαηψλ-κειψλ ηνπιάρηζηνλ 6 (έμη) κήλεο πξηλ ηελ έθδνζε ηεο απφθαζεο (εμαηξνχληαη νη απνθάζεηο πνπ έρνπλ ζηξαηησηηθέο επηπηψζεηο θαη ν ηνκέαο ηεο άκπλαο). ηελ ηξίηε πεξίπησζε, φηαλ ε ΛΔΔ πξνβιέπεη φηη λνκνζεηηθέο πξάμεηο εθδίδνληαη απφ ην πκβνχιην ζχκθσλα κε εηδηθή λνκνζεηηθή δηαδηθαζία, ην Δ δχλαηαη λα ζεζπίδεη απφθαζε γηα ηελ έθδνζε ησλ λνκνζεηηθψλ απηψλ πξάμεσλ ζχκθσλα κε ηε ζπλήζε λνκνζεηηθή δηαδηθαζία. Όπσο θαη ζηε δεχηεξε πεξίπησζε θαη εδψ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα ελεκεξψλνληαη γηα ηε ζρεηηθή πξσηνβνπιία 6 (έμη) κήλεο πξηλ. ε πεξίπησζε πνπ έζησ θαη έλα εζληθφ θνηλνβνχιην εθθξάζεη αληίζεηε άπνςε, ε νπνία θνηλνπνηείηαη εληφο ηεο πξναλαθεξζείζαο πξνζεζκίαο, ε απφθαζε ηνπ Δ δελ εθδίδεηαη. Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη φηη ηα εζληθά θνηλνβνχιηα έρνπλ δηθαίσκα αξλεζηθπξίαο (veto), ζπλεπψο ε ζπκθσλία ηνπο είλαη απαξαίηεηε πξνθεηκέλνπ λα επνδσζεί ε αλαζεψξεζε. Ζ ζεζκνπνίεζε ηνπ δηθαηψκαηνο απηνχ απνηειεί «αληηζηάζκηζκα» ηεο δπλαηφηεηαο ηξνπνπνίεζεο ρσξίο ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ απαηηνχληαη θαηά ηε ζπλήζε λνκνζεηηθή δηαδηθαζία (Παπαδνπνχινπ, 2012: 19-20). 34

35 3.5 Δνημέπυζη εθνικών κοινοβοςλίυν για ηην είζοδο νέυν κπαηών-μελών ζηην Ένυζη Σα εζληθά θνηλνβνχιηα θαηέρνπλ ηδηαίηεξν ξφιν ζηελ εμέιημε ηεο επξσπατθήο ελνπνίεζεο, θαζψο ζπκκεηέρνπλ ζηε δηαδηθαζία πξνζρψξεζεο λέσλ θξαηψλ ζηελ ΔΔ (άξζξ. 49 ΔΔ). Σν δηθαίσκα ελεκέξσζεο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ πεξηιακβάλεη θαη ηηο αηηήζεηο πξνζρψξεζεο ησλ επξσπατθψλ θξαηψλ πνπ επηζπκνχλ λα εληαρζνχλ ζηελ ΔΔ. Έηζη, θάζε θξάηνο ην νπνίν ζέβεηαη ηηο αμίεο ηεο Έλσζεο θαη δεζκεχεηαη λα ηηο πξνάγεη απεπζχλεη αίηεζε ζην πκβνχιην. ην αξρηθφ απηφ ζηάδην ηα εζληθά θνηλνβνχιηα φπσο θαη ην ΔΚ ελεκεξψλνληαη γηα ηελ αίηεζε ηνπ ελδηαθεξφκελνπ κέινπο. Αλ θαη ε νπζηαζηηθή ζπκκεηνρή ησλ θνηλνβνπιίσλ πξαγκαηνπνηείηαη φηαλ θαινχληαη λα επηθπξψζνπλ ηηο αηηήζεηο ζην πιαίζην ηεο εζσηεξηθήο έλλνκεο ηάμεο, ε εκπινθή ηνπο ζηελ πξψηκε απηή θάζε δελ είλαη άλεπ ζεκαζίαο αθνχ πιένλ έρνπλ ξφιν θαη ζηελ αξρή ηεο δηαδηθαζίαο θαη δελ πεξηνξίδνληαη ζε κηα ex post γλσζηνπνίεζε ηεο πξνζρψξεζεο (Παπαδνπνχινπ, 2008: 148). 3.6 Γιακοινοβοςλεςηική ζςνεπγαζία Ζ πλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο δελ επηθέξεη νπζηψδεηο αιιαγέο φζνλ αθνξά ζηε δηαθνηλνβνπιεπηηθή ζπλεξγαζία. Ζ δηαθνηλνβνπιεπηηθή ζπλεξγαζία ηππνπνηείηαη πιένλ ππφ ηνλ αληίζηνηρν ηίηιν ζην άξζξν 9 ηνπ πξψηνπ Πξσηνθφιινπ πξνζαξηεκέλνπ ζηε πλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο. Ο ξφινο ηεο, αλαδηαηππψλεηαη θαη, ζχκθσλα κε ην άξζξν 10 ηνπ Πξσηνθφιινπ, ζπλίζηαηαη ζηελ ππνβνιή εηζεγήζεσλ πνπ θξίλεη ζθφπηκε ελψπηνλ ηνπ ΔΚ, ηνπ πκβνπιίνπ θαη ηεο Δπηηξνπήο, ηελ πξνψζεζε ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ θαη βέιηηζησλ πξαθηηθψλ κεηαμχ ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ θαη ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ, ηδίσο κεηαμχ ησλ εηδηθεπκέλσλ επηηξνπψλ ηνπο ησλ νξγάλσλ ηεο ΔΔ θαη ηελ νξγάλσζε δηαθνηλνβνπιεπηηθψλ δηαζθέςεσλ ζρεηηθά κε ζπγθεθξηκέλα ζέκαηα, θαη ηδίσο γηα ηε ζπδήηεζε ζεκάησλ θνηλήο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο θαη πνιηηηθήο αζθάιεηαο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο θνηλήο πνιηηηθήο αζθάιεηαο θαη άκπλαο. Ωζηφζν, ε ελδπλάκσζε ηνπ ξφινπ ησλ θνηλνβνπιίσλ, δεκηνπξγεί πξφζθνξν έδαθνο γηα αμηνπνίεζε ηεο δηαθνηλνβνπιεπηηθήο ζπλεξγαζίαο σο κέζν πξνψζεζεο ησλ ηδεψλ ηνπο. 35

36 4. ΔΜΠΔΙΡΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ ΔΜΠΛΟΚΗ ΣΩΝ ΔΘΝΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΒΟΤΛΙΩΝ ΣΗΝ ΔΝΩΙΑΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ Σα θνηλνβνχιηα δηαζέηνπλ πνηθίινπο κεραληζκνχο ειέγρνπ. Διέγρνπλ ηηο θπβεξλήζεηο ηνπο κε ηα εζσηεξηθά κέζα θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ (εξσηήζεηο, πξνηάζεηο κνκθήο), κε ζέζπηζε νξίσλ θαηά ηηο δηαπξαγκαηεχζεηο κε ηα ελσζηαθά φξγαλα. Διέγρνπλ ην πκβνχιην κε ηελ ελεκέξσζή απφ ηνπο αληίζηνηρνπο Τπνπξγνχο ελψπηνλ ηεο ΔΔΤ ή ηεο Οινκέιεηαο, κε ςεθίζκαηα ή εληνιέο πξνο ηνπο Τπνπξγνχο (δεζκεπηηθέο ή κε), κε θαηάζεζε εθζέζεσλ απφ απηνχο γηα ηελ θαηάζηαζε ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ. Διέγρνπλ ηελ Δπηηξνπή κε αμηνπνίεζε ηνπ πνιηηηθνχ δηαιφγνπ θαη ηνπ ειέγρνπ επηθνπξηθφηεηαο, ηελ ζπλάληεζε ή ελεκέξσζε απφ ηνπο Δπηηξφπνπο ελψπηνλ ηεο ΔΔΤ, δεκφζηα ζπδήηεζε ζηελ ΔΔΤ ή ηελ Οινκέιεηα θαη ηε δηαθνηλνβνπιεπηηθή ζπλεξγαζία. Όζνλ αθνξά ζην Δ, ν πξσζππνπξγφο ελεκεξψλεη ηελ νινκέιεηα πξηλ ή θαη κεηά ηε ζχλνδν θαη ζε ζπάληεο πεξηπηψζεηο φπσο ζηε Ληζνπαλία ην θνηλνβνχιην κπνξεί λα πξνβεί ζε δεζκεπηηθή εληνιή. Οη πιεηνλφηεηα ησλ θνηλνβνπιίσλ (92%) ζεσξεί σο πην απνηειεζκαηηθφ ησλ έιεγρν ησλ θπβεξλήζεσλ, ελψ αθνινπζνχλ ν έιεγρνο επηθνπξηθφηεηαο (50%) θαη ν πνιηηηθφο δηάινγνο (42%) (Cosac, 2013: 19-20). 4.1 ςζηήμαηα ελέγσος ηυν θεμάηυν ηηρ ΔΔ ζηα εθνικά κοινοβούλια Ζ ζεζκηθή απφθξηζε ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ επξσπατθή ελνπνίεζε ήηαλ ε ίδξπζε επηηξνπψλ γηα ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ ΔΔ. Σα θνηλνβνχιηα, πξνρψξεζαλ ζε ζεζκηθέο κεηαξξπζκίζεηο πνπ αθνξνχζαλ ζηελ ελίζρπζε ηεο πξφζβαζεο ζηελ πιεξνθνξία, ηελ επεμεξγαζία ησλ πιεξνθνξηψλ (ππνδνκέο, κεραληζκνί επηινγήο), ην δηθαίσκα ζπκκεηνρήο ζηε ιήςε απνθάζεσλ, θπξίσο ζπλδηακνξθψλνληαο ηηο δηαπξαγκαηεπηηθέο εληνιέο γηα ηνπο Τπνπξγνχο ζην πκβνχιην (Goetz and Meyer, 2008: 7). Κάζε θνηλνβνπιεπηηθφ ζψκα ζηελ ΔΔ-28 έρεη ζεζπίζεη δηαδηθαζίεο ειέγρνπ ησλ επξσπατθψλ ζεκάησλ ψζηε λα δηαζθαιίδεηαη ε ινγνδνζία θαηά ηε ιήςε απνθάζεσλ ζηελ ΔΔ. ηα πεξηζζφηεξα θνηλνβνπιεπηηθά ζψκαηα ε Δπηηξνπή Δπξσπατθψλ Τπνζέζεσλ θαηέρεη θεληξηθή ζέζε ζηε δηαδηθαζία ειέγρνπ. Οη ιεπηνκεξείο ξπζκίζεηο ηνπ ειέγρνπ ησλ 36

37 επηηξνπψλ εμαξηψληαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηνλ ηχπν ηνπ ζπζηήκαηνο ειέγρνπ ζε θάζε θνηλνβνπιεπηηθφ ζψκα. Ηδηαίηεξα δηαδεδνκέλνο είλαη ν έιεγρνο πνπ ζηεξίδεηαη ζηα έγγξαθα (document-based model) θαη δίδεη έκθαζε ζηελ εμέηαζε λνκνζεηηθψλ πξνηάζεσλ θαη άιισλ εγγξάθσλ πνπ πξνέξρνληαη απφ ηα ζεζκηθά φξγαλα ηεο ΔΔ. Υαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα απνηεινχλ ηα θνηλνβνχιηα ηεο Γαιιίαο, Γεξκαλίαο, Ηηαιίαο, Πνξηνγαιίαο, Σζερίαο (COSAC, 2005, COSAC, 2007). Ο έηεξνο ηχπνπ ειέγρνπ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα δίδεη έκθαζε ζηηο δηαδηθαζίεο θαηά ηε ιήςε απνθάζεσλ (mandating or procedural systems) θαη ζπρλά ζην πεδίν ηνπ ππφθεηηαη ε εζληθή ζέζε ηεο θπβέξλεζεο ζην πκβνχιην. ε θάπνηεο πεξηπηψζεηο νη επηηξνπέο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηα επξσπατθά ζέκαηα εμνπζηνδνηνχληαη λα δίλνπλ άκεζε εληνιή ζηηο θπβεξλήζεηο ηνπο πξνηνχ ν αξκφδηνο ππνπξγφο εγθξίλεη ηε λνκνζεζία ζην πκβνχιην. Σα θνηλνβνχιηα ηεο Γαλίαο, Φηλιαλδίαο, Λεηηνλίαο, ινβαθίαο, ινβελίαο, νπεδίαο αλήθνπλ ζηελ θαηεγνξία απηή (COSAC, 2005, COSAC, 2007). Σέινο ππάξρεη ν ηχπνο ειέγρνπ πνπ ζπλδπάδεη ζηνηρεία ησλ δχν αλσηέξσ (mixed system) κε θπξηφηεξα παξαδείγκαηα ηα θνηλνβνχιηα ηεο Δζζνλίαο, Οπγγαξίαο θαη Ληζνπαλίαο. Κάπνηα θνηλνβνχιηα έρνπλ πηνζεηήζεη ζπζηήκαηα πνπ δελ εληάζζνληαη ζηηο θαηεγνξίεο απηέο θαη ραξαθηεξίδνληαη απφ κεγάιν βαζκφ εηεξνγέλεηαο κεηαμχ ηνπο. ε απηά ηα ζπζηήκαηα απνπζηάδεη ε ζπζηεκαηηθή εμέηαζε ησλ ζρεδίσλ λνκνζεηηθψλ πξνηάζεσλ ηεο ΔΔ θαη άιισλ ελσζηαθψλ εγγξάθσλ θαη ε επηξξνή ηνπο ζηηο επξσπατθέο ππνζέζεηο πξαγκαηνπνηείηαη πεξηζζφηεξν αλεπίζεκα θαη απνζπαζκαηηθά (COSAC, 2005, COSAC, 2007). Σο παπάδειγμα ηηρ Γανίαρ Σν θνηλνβνχιην ηεο Γαλίαο ζεσξείηαη ην πην ηζρπξφ θνηλνβνχιην ζηελ επξσπατθή πνιηηηθή. Οη επξσπατθέο ππνζέζεηο απνηεινχλ ζεκαληηθφ ηνκέα ζηελ εγρψξηα πνιηηηθή ηεο Γαλίαο θαη ην θνηλνβνχιηφ ηεο ειέγρεη ζηελά ηελ θπβέξλεζε απφ ηελ αξρή ηεο έληαμεο ηεο 37

38 ρψξαο ζηελ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα (Laursen, 2001: 99). Ζ θπβέξλεζε δηαβνπιεχεηαη κε ηελ επηηξνπή επξσπατθψλ ππνζέζεσλ γηα ζέκαηα ζπνπδαίαο ζεκαζίαο θαη ην πεξηερφκελν ηεο εληνιήο ζπκθσλείηαη κε ηελ πιεηνςεθία ηνπ θνηλνβνπιίνπ πξηλ ηελ έλαξμε ησλ δηαπξαγκαηεχζεσλ ζην Δ. Πξαθηηθά, ζηηο επξσπατθέο ππνζέζεηο, ην θνηλνβνχιην ηεο Γαλίαο δηαζέηεη δηθαίσκα αξλεζηθπξίαο ζηελ θπβεξλεηηθή πνιηηηθή θαη ε θπβέξλεζε πξνθεηκέλνπ λα επηβηψζεη πνιηηηθά θζάλεη πάληα ζε ζπκθσλία κε ηελ επηηξνπή (Laursen,2001: 105). H επηηξνπή αληιεί ηε δχλακή ηεο απφ ηελ πςειή ηερλνγλσζία πνπ δηαζέηνπλ ηα κέιε ηεο ηα πεξηζζφηεξα απφ ηα νπνία έρνπλ δηαηειέζεη κέιε ηνπ ΔΚ ή ππνπξγνί θαη έρνπλ ππεξεηήζεη επί καθξφλ ζηελ επηηξνπή. Ζ αιιαγή ηεο ζέζεο ηεο θπβέξλεζεο κεηά απφ ζπδήηεζε κε ηελ επηηξνπή είλαη πνιχ ζπρλφ θαηλφκελν. Ζ απνηειεζκαηηθή ρξήζε ησλ ζεζκηθψλ δηθαησκάησλ ηεο επηηξνπήο επηηπγράλεηαη απφ ηε ζπλδξνκή δχν παξαγφλησλ. Αθελφο, ε Γαλία, ζπλήζσο αλαδεηθλχεη θπβεξλήζεηο κεηνςεθίαο, νη νπνίεο αλαγθάδνληαη λα δηαπξαγκαηεχνληαη κε ηελ θνηλνβνπιεπηηθή αληηπνιίηεπζε. Αθεηέξνπ, ε θπβέξλεζε έρεη θάζε ζπκθέξνλ λα αλαιχζεη θαη λα εμεγήζεη ηε δηαπξαγκαηεπηηθή θαηάζηαζε ζε επξσπατθφ επίπεδν θαη ηηο ζηξαηεγηθέο επηινγέο ζηηο δηαπξαγκαηεχζεηο απηέο, ψζηε λα ιάβεη εληνιή απφ ην θνηλνβνχιην. Έηζη, ην θνηλνβνχιην ζπλεξγάδεηαη ζηελά κε ηελ θπβέξλεζε θαη ην απνηέιεζκα είλαη ε νπζηαζηηθή ελαζρφιεζε κε ηηο επξσπατθέο ππνζέζεηο. 4.2 ςγκπιηική ανάλςζη εμπλοκήρ εθνικών κοινοβοςλίυν- Πολιηικόρ διάλογορ και απσή ηηρ επικοςπικόηηηαρ 3 Σν 2010 ε ζρέζε ηεο Δπηηξνπήο κε ηα εζληθά θνηλνβνχιηα πξνζειψζεθε ζηελ εθαξκνγή ηνπ λένπ κεραληζκνχ ειέγρνπ πνπ πξνέβιεπε ε ζπλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο. Ζ Δπηηξνπή απέζηεηιε ζηα θνηλνβνχιηα 82 ζρέδηα λνκνζεηηθψλ πξάμεσλ πνπ ππφθεηληαη ζην κεραληζκφ ειέγρνπ επηθνπξηθφηεηαο θαη παξέιαβε 211 γλψκεο. Σξία ηέηαξηα ησλ γλσκψλ απηψλ παξαιήθζεθε απφ ηελ Δπηηξνπή εληφο ησλ 8 εβδνκάδσλ γεγνλφο πνπ δείρλεη φηη επηηαρχλζεθε ε αληαπνθξηζηκφηεηα ησλ θνηλνβνπιίσλ ζπγθξηηηθά κε ην πξνεγνχκελν θαζεζηψο. Γχξσ ζην 15% ησλ γλσκψλ (34) απνηεινχζαλ αηηηνινγεκέλεο γλψκεο πνπ ππνζηήξηδαλ φηη δελ ηεξείηαη ε αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο. Οη πεξηζζφηεξεο επηθπιάμεηο 3 Για τα ζτθ 2010, 2011, 2012 βλ. παράρτθμα 1 38

39 αθνξνχζαλ ην ρψξν ηεο γεσξγίαο (13), ηηο εζσηεξηθέο ππνζέζεηο (9) θαη ηελ εζσηεξηθή αγνξά (7) θαη δηαηππψζεθαλ θπξίσο απφ ηα θνηλνβνχιηα ηεο Πνισλίαο, ηεο νπεδίαο, ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ, ηεο Γαιιίαο θαη ηνπ Λνπμεκβνχξγνπ. ηα πιαίζηα ηνπ πνιηηηθνχ δηαιφγνπ, ηνπ νπνίνπ ν έιεγρνο ηεο επηθνπξηθφηεηαο απνηειεί κέξνο, ε Δπηηξνπή παξέιαβε 387 γλψκεο κε ηνπο αλσηέξσ ηνκείο λα απνηεινχλ ηε κεξίδα ηνπ ιένληνο ησλ γλσκψλ, ελψ ηελ πξνζνρή ησλ θνηλνβνπιίσλ απέζπαζαλ ν ζεζκφο ηεο ιατθήο λνκνζεηηθήο πξσηνβνπιίαο, νη επνρηθνί εξγαδφκελνη, ε Πξάζηλε Βίβινο γηα ην επξσπατθφ ζχζηεκα ζπληαμηνδφηεζεο (European Commission, 2011). Σν 2011 ραξαθηεξίζηεθε απφ απμεκέλε νηθνλνκηθή, πνιηηηθή θαη θνηλσληθή αζηάζεηα. Ζ επηδείλσζε ηεο ζνβνχζαο θξίζεο έθεξε ζην πξνζθήλην ηνλ πξνβιεκαηηζκφ γηα ηηο επξσπατθέο πνιηηηθέο θαη απφ ηνλ πνιηηηθφ δηάινγν κε ηα θνηλνβνχιηα πξνέθπςε φηη νη πξνζδνθίεο ζηξέθνληαλ ζηελ Δπηηξνπή. Δθηφο απφ ηηο γλψκεο γηα πξνηαζέληα λνκνζεηηθά κέηξα ζρεηηθά κε ηε ρξεκαηνπηζησηηθή θξίζε, ηα εζληθά θνηλνβνχιηα ζπκκεηείραλ, επίζεο, ζηε ζπδήηεζε γηα ην πνιπεηέο δεκνζηνλνκηθφ πιαίζην (ΠΓΠ) γηα ην Σν 2011 θαηέζηε πεξηζζφηεξν ζαθέο φηη πέξαλ ηνπ θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ, ηα θνηλνβνχιηα πξέπεη λα δηακνξθψζνπλ κηα δηαξζξσκέλε αληαιιαγή απφςεσλ θαη λα θαζνξίζνπλ κηα θνηλή αληίιεςε ζηηο θχξηεο πξνθιήζεηο. ην πιαίζην ηνπ πνιηηηθνχ δηαιφγνπ ππήξμε αχμεζε ησλ ζπλνιηθψλ γλσκψλ πνπ ειήθζεζαλ απφ ηα θνηλνβνχιηα (622 γλψκεο) θαη ζηελ πιεηνςεθία ηνπο ήηαλ παξαηεξήζεηο γηα ην πεξηερφκελν ησλ πξνηάζεσλ. Έλαο κηθξφο αξηζκφο (64) ήηαλ αηηηνινγεκέλεο γλψκεο πνπ θνηλνπνηνχζαλ παξαβίαζε ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο. Σα ελεξγφηεξα θνηλνβνχιηα ήηαλ ηεο Ρνπκαλίαο, ηεο νπεδίαο, ηεο Σζερίαο θαη ηεο Βνπιγαξίαο. Πάλσ απφ ην ήκηζπ ησλ γλσκψλ πνπ ειήθζεζαλ ζην πιαίζην ηνπ πνιηηηθνχ δηαιφγνπ αθνξνχζαλ ηελ Δζσηεξηθή Αγνξά, ηε Γηθαηνζχλε, ηε Γεσξγία, ηηο Δζσηεξηθέο Τπνζέζεηο θαη ηε Φνξνινγία. Οη πξνηάζεηο νη νπνίεο πξνζείιθπζαλ ηηο πεξηζζφηεξεο παξαηεξήζεηο ήηαλ θαη απηέο πνπ πξνζείιθπζαλ ηνλ πςειφηεξν αξηζκφ αηηηνινγεκέλσλ γλσκψλ ζην πιαίζην ηνπ κεραληζκνχ ειέγρνπ ηεο επηθνπξηθφηεηαο, φπσο ε θνηλή ελνπνηεκέλε βάζε θνξνινγίαο εηαηξεηψλ (17 γλψκεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ 9 αηηηνινγεκέλσλ γλσκψλ), ε πξνζσξηλή επαλαθνξά ησλ ζπλνξηαθψλ ειέγρσλ ζε εμαηξεηηθέο πεξηζηάζεηο (11 γλψκεο απφ ηηο νπνίεο νη 6 ήηαλ αηηηνινγεκέλεο γλψκεο), ε 39

40 δηεζλήο δηθαηνδνζία, ην εθαξκνζηέν δίθαην θαη ε αλαγλψξηζε θαη εθηέιεζε απνθάζεσλ ζηνλ ηνκέα ησλ πεξηνπζηαθψλ ζρέζεσλ ησλ θαηαρσξεκέλσλ ζπληξφθσλ (8 γλψκεο, 4 απφ ηηο νπνίεο είλαη αηηηνινγεκέλεο γλψκεο) (European Commission, 2012). Σν 2012 ελεξγνπνηήζεθε ε πξψηε «θίηξηλε θάξηα», ελψ ν επξχηεξνο δηάινγνο επηθεληξψζεθε ζηελ εκβάζπλζε ηεο ΟΝΔ. Σα εζληθά θνηλνβνχιηα εζηίαζαλ αθφκα πεξηζζφηεξν ζηελ επξσπατθή απάληεζε γηα ηελ θξίζε θαη ζπκκεηείραλ ελεξγά ζην ΠΓΠ Ο πνιηηηθφο δηάινγνο δηεμήρζε ζε θιίκα ζπλαίλεζεο φηη νη δεκνζηνλνκηθέο πνιηηηθέο ησλ θξαηψλ-κειψλ ζα πξέπεη λα ζπληνληζηνχλ θαη φηη ελδερφκελε εκβάζπλζε ζηνλ ηνκέα απηφ ζα πξέπεη λα ζπλνδεπηεί απφ ηζρπξφ δεκνθξαηηθφ έιεγρν απφ ην ΔΚ θαη ηα εζληθά θνηλνβνχιηα. Ο ζπλνιηθφο αξηζκφο γλσκψλ απμήζεθε ζπγθξηηηθά κε ην πξνεγνχκελν έηνο (663 γλψκεο). Μειεηψληαο ηα πην ελεξγά θνηλνβνχιηα, ην θνηλνβνχιην ηεο Πνξηνγαιίαο αχμεζε ηνλ αξηζκφ ησλ γλσκψλ ηνπ πνπ απνηέιεζαλ ην 30% ηνπ ζπλφινπ ησλ γλσκψλ πνπ απεζηάιεζαλ ζηελ Δπηηξνπή. Σε ζπκκεηνρή ηνπο ζηνλ πνιηηηθφ δηάινγν ελίζρπζαλ ηα θνηλνβνχιηα ηεο Ηηαιίαο, Γεξκαλίαο, Γαιιίαο, Σζερίαο. Σα 10 πεξηζζφηεξν ελεξγά θνηλνβνχιηα θαηάξηηζαλ ην 80% ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ ησλ γλσκψλ. Οη ηνκείο ηεο εζσηεξηθήο αγνξάο, δηθαηνζχλεο, απαζρφιεζεο θαη πγείαο απνηέιεζαλ αληηθείκελν πεξηζζφηεξσλ απφ ην ήκηζπ ησλ γλσκψλ (παξάξηεκα 2). Μεηαμχ ησλ πξνηάζεσλ πνπ πξνζέιθπζαλ ηνλ κεγαιχηεξν αξηζκφ γλσκψλ απφ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα πεξηιακβάλνληαλ θαη εθείλεο γηα ηηο νπνίεο θαηαξηίζηεθε ν κεγαιχηεξνο αξηζκφο αηηηνινγεκέλσλ γλσκψλ ζην πιαίζην ηνπ κεραληζκνχ ειέγρνπ ηεο επηθνπξηθφηεηαο (παξάξηεκα 3,4). Ζ ηάζε ησλ θνηλνβνπιίσλ λα εζηηάδνπλ ζε λνκνζεηηθά παξά ζε κε λνκνζεηηθά έγγξαθα δηαηεξήζεθε (European Commission, , European Commission, ). Σνλ Μάην 2012 ελεξγνπνηήζεθε ε πξψηε «θίηξηλε θάξηα» φηαλ 12 θνηλνβνπιεπηηθά ζψκαηα ήγεηξαλ αληηξξήζεηο ζε κηα ακθηιεγφκελε πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο, γλσζηή σο Monti II (Cooper, 2013: 532). Ζ πξφηαζε έζεηε πεξηνξηζκνχο ζην δηθαίσκα ησλ εξγαδνκέλσλ ζηελ ΔΔ γηα απεξγία θαη ζεσξήζεθε φηη έπιεηηε ηα ζπκθέξνληά ηνπο. Ζ Δπηηξνπή, αθνχ επαλεμέηαζε ηελ πξφηαζε, αλαγθάζηεθε λα ηελ απνζχξεη φρη ιφγσ κε ζπκκφξθσζεο κε ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο αιιά γηαηί ζπκπέξαλε φηη ε πξφηαζε δε ζα ήηαλ δπλαηφλ λα ζπγθεληξψζεη ηελ απαξαίηεηε πνιηηηθή 40

41 ππνζηήξημε εληφο ηνπ πκβνπιίνπ θαη ηνπ ΔΚ ψζηε λα πηνζεηεζεί (Έθζεζε ΔΚ,2013/14: 8). Έηζη, εγθαηληάζηεθε δεηιά ε ζπιινγηθή παξέκβαζε ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηελ ελσζηαθή λνκνζεηηθή δηαδηθαζία πνπ επεξέαζε απνθαζηζηηθά ηελ έθβαζή ηεο. Σν επεηζφδην απηφ θαζηζηά πεξηζζφηεξν αλίζρπξν ην επηρείξεκα φηη ν ΜΔΔ είλαη άλεπ ζπλεπεηψλ. Ζ δεχηεξε «θίηξηλε θάξηα» ελεξγνπνηήζεθε ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2013 κε ηε ζπγθέληξσζε 13 αηηηνινγεκέλσλ γλσκψλ αλαθνξηθά κε ηελ πξφηαζε Καλνληζκνχ ηνπ πκβνπιίνπ γηα ηελ ζχζηαζε Δπξσπατθήο Δηζαγγειίαο (European Public Prosecutor's Office, EPPO). Ζ αληίζεζε πξνο ηελ πξφηαζε πξνβιήζεθε ιφγσ κε ζπκκφξθσζεο κε δηαδηθαζηηθέο απαηηήζεηο, φπσο ε κε ζπκπεξίιεςε ιεπηνκεξνχο δήισζεο ηεο Δπηηξνπήο ζηελ αηηηνινγηθή έθζεζε, έιιεηςε επαξθνχο ηεθκεξίσζεο ηεο πξνζηηζέκελεο αμίαο ηεο ζχζηαζεο ηεο Δπξσπατθήο Δηζαγγειίαο, θαζψο θαη ηεο εθηίκεζεο φηη ε ζέζπηζή ηεο ζε ππεξεζληθφ επίπεδν ζα πεξηφξηδε δπζαλάινγα ηελ θπξηαξρία ησλ θξαηψλ-κειψλ ζηνλ ηνκέα ηνπ πνηληθνχ δηθαίνπ. ηηο αληηξξήζεηο απηέο ε Δπηηξνπή αληαπάληεζε φηη ε πξφηαζε πιεξνί ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη σο εθ ηνχηνπ δελ ηίζεηαη ζέκα ηξνπνπνίεζεο ή απφζπξζεο (ΔΚ, 2013/14: 10). Σα εζληθά θνηλνβνχιηα αζρνιήζεθαλ πεξηζζφηεξν κε ην πεξηερφκελν θαη φρη κε ηελ επηθνπξηθφηεηα θαη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο. χκθσλα κε έθζεζε ηεο Cosac, ηα θνηλνβνχιηα πξνβάινπλ σο αδπλακίεο ηνπ θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ, ζε εζληθφ επίπεδν ηε κε ελεξγή εκπινθή ηνπο ζην πξνλνκνζεηηθφ ζηάδην, ηελ έιιεηςε ζπζηήκαηνο ειέγρνπ κέζσ δηαπξαγκαηεπηηθψλ εληνιψλ, ηελ αλάγθε γηα έιεγρν ηεο ελζσκάησζεο ηνπ ελσζηαθνχ δηθαίνπ, ηνπο πεξηνξηζκέλνπο αλζξψπηλνπο πφξνπο πνπ αζρνινχληαη κε επξσπατθά ζέκαηα. ε επξσπατθφ επίπεδν, ην δηάζηεκα ησλ 8 εβδνκάδσλ απνδείρηεθε εμαηξεηηθά πεξηνξηζκέλν θαη πξνηάζεθε παξάηαζή ηνπ, ελψ νη απαληήζεηο ηεο Δπηηξνπήο, ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο, ιήθζεθαλ θαζπζηεξεκέλα θαη ρσξίο πνηνηηθή ηεθκεξίσζε. Σα θνηλνβνχιηα ζηνηρεηνζέηεζαλ ηελ άπνςε φηη ν έιεγρνο επηθνπξηθφηεηαο είλαη αλεπαξθήο ρσξίο αληίζηνηρν έιεγρν αλαινγηθφηεηαο (Cosac, 2012: 1). Αλαθνξηθά κε ηνλ πνιηηηθφ δηάινγν, δελ ππάξρεη ηξφπνο λα εμεηαζηεί θαηά πφζνλ νη γλψκεο ησλ θνηλνβνπιίσλ ιακβάλνληαη ππφςε απφ ηελ Δπηηξνπή. 41

42 4.3 Σα εθνικά κοινοβούλια ζηην οικονομική κπίζη και η ενίζσςζη ηος Δςπυπαφκού ςμβοςλίος Ζ ηξέρνπζα νηθνλνκηθή θξίζε θαη νη ζπλεπαγφκελεο αιιαγέο ζηελ νηθνλνκηθή δηαθπβέξλεζε ηεο ΔΔ απεηινχλ λα αλαηξέςνπλ πνιιέο απφ ηηο θαηαθηήζεηο ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ. Δμειίμεηο φπσο ε δεκηνπξγία ηνπ Δπξσπατθνχ Μεραληζκνχ ηαζεξφηεηαο (ESM), ε έλαξμε ηζρχνο ηνπ Γεκνζηνλνκηθνχ πκθψλνπ, ε ελίζρπζε ηνπ πκθψλνπ ηαζεξφηεηαο θαη Αλάπηπμεο, έρνπλ αληίθηππν ζην δεκνζηνλνκηθφ ξφιν ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ. Οη θπβεξλήζεηο ηεο επξσδψλεο ίδξπζαλ λένπο ζεζκνχο ιήςεο απφθαζεο φπσο ε χλνδνο Κνξπθήο ηεο επξσδψλεο (euro-summit), θαηά ηελ νπνία νη αξρεγνί θξαηψλ θαη θπβεξλήζεσλ ησλ ρσξψλ ηεο επξσδψλεο ζπλέξρνληαη πξηλ ηε χλνδν ηνπ Δ. Σν Δ έρεη κεηαηξαπεί ζε «θπβέξλεζε έθηαθηεο αλάγθεο» (Auel and Höing, 2014: 2) επηβεβαηψλνληαο ηε ζεσξία ηνπ «λένπ Δπξσπατθνχ κνληέινπ» πνπ απνδίδεη πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζηνπο αξρεγνχο θξαηψλ θαη θπβεξλήζεσλ (Magnette and Remacle, ), πξάγκα πνπ δηαπηζηψλεηαη ζηνλ αξηζκφ ησλ ζπλφδσλ ηνπ (πίλαθαο 2). Ζ ζέζε ηνπ Δ αλαβαζκίδεηαη θαη απφ ηε πλζήθε ηεο Ληζζαβψλαο πνπ ην θαζηζηά ζεζκηθφ φξγαλν θαη νξίδεη ζηαζεξφ πξφεδξν (άξζξ. 13, 15 ΔΔ). Θεζκνί φπσο ην Δπξσπατθφ Σακείν Υξεκαηνπηζησηηθήο ηαζεξφηεηαο (EFSF), ην ESM, ην Γεκνζηνλνκηθφ χκθσλν, βαζίζηεθαλ ζε δηαθπβεξλεηηθέο ζπκθσλίεο εθηφο ηνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ ηεο ΔΔ, πνπ αλαπηχρζεθαλ ζην πεξηζψξην ησλ θνηλνβνπιίσλ. 42

43 Πίλαθαο 2: πρλφηεηα ζπλφδσλ Δ θαη ζπλφδσλ θνξπθήο ηεο επξσδψλεο Πεγή: Wessels (forthcoming) ην επηρείξεκα φηη ηα εζληθά θνηλνβνχιηα έρνπλ απνιέζεη κέξνο ησλ θαηαθηήζεψλ ηνπο, ν Benz αληηηείλεη φηη, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, ππάξρνπλ αζπκκεηξίεο σο πξνο ηε δχλακε ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ (Benz, 2012: 2). ηε Γεξκαλία, γηα παξάδεηγκα, ν ξφινο ηεο Bundestag εληζρχζεθε εμαηηίαο ηεο απφθαζεο ηνπ γεξκαληθνχ πληαγκαηηθνχ Γηθαζηεξίνπ φηη ε Bundestag πξέπεη λα ζπκκεηέρεη ζηα κέηξα πνπ ιακβάλνληαη γηα ηελ θξίζε θαη δελ εκπίπηνπλ ζην λνκνζεηηθφ πιαίζην ηεο ΔΔ θαη φηη ε θπβέξλεζε πξέπεη λα ιακβάλεη ηε έγθξηζε ηνπ θνηλνβνπιίνπ πξηλ ζπκθσλήζεη ζε ρξεκαηννηθνλνκηθέο εγγπήζεηο ή ηελ απνδέζκεπζε ησλ θεθαιαίσλ δηάζσζεο (Auel and Höing, 2014: 2). ηελ πιεηνλφηεηα ησλ θξαηψλ-κειψλ 4 ππάξρνπλ επίζεκνη θαλφλεο πνπ θαζνξίδνπλ ξεηψο ηνλ θνηλνβνπιεπηηθφ έιεγρν ζην Δ, ν νπνίνο ζπλίζηαηαη ζε ελεκέξσζε (πάληα), δηαβνχιεπζε (ελίνηε), δεζκεπηηθέο γλψκεο (ζπαλίσο). 4 Βζλγιο, Βουλγαρία, Σςεχία, Δανία, Φινλανδία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιταλία, Λεττονία, Λικουανία, Λουξεμβοφργο. Μάλτα, Πολωνία, Πορτογαλία, λοβακία, Ιςπανία, ουθδία. 43

44 Σα θνηλνβνχιηα πξνζθάησο βειηίσζαλ ηνπο ηππηθνχο θαη άηππνπο θαλφλεο ειέγρνπ θαζηεξψλνληαο ηζρπξφηεξνπο δηαχινπο πιεξνθφξεζεο κε θπξίαξρεο ηάζεηο ηελ απηνπξφζσπε ελεκέξσζε ηνπ πξσζππνπξγνχ θαη ηε κεηαζηξνθή απφ ex post ζε ex ante ελεκεξψζεηο (Wessels et al, 2013). ε έξεπλα ζηελ ΔΔ-27 κεηαμχ Μαξηίνπ Μαξηίνπ 2012 δηαπηζηψλεηαη φηη ε Οιιαλδία, Ηξιαλδία, Γαιιία έρνπλ ηε κεγαιχηεξε ζπρλφηεηα ex ante ζπδεηήζεσλ ζηελ νινκέιεηα ρσξίο λα ελεξγνπνηείηαη ε ζρεηηθή κε ηα επξσπατθά ζέκαηα επηηξνπή. ηελ Δζζνλία, Φηλιαλδία, Πνξηνγαιία, νπεδία, Βέιγην, Ληζνπαλία, ινβαθία Ηηαιία, νη αληίζηνηρεο ζπδεηήζεηο γίλνληαη ζε επίπεδν επηηξνπήο, ελψ ζηε Γαλία θαη ηε Γεξκαλία δηεμάγεηαη ζπδήηεζε θαη ζηελ νινκέιεηα θαη ζηελ επηηξνπή. ηελ Διιάδα, Ρνπκαλία, Μάιηα, Ζλσκέλν Βαζίιεην ηα θνηλνβνχιηα δε ιακβάλνπλ ελεκέξσζε πξηλ ηε χλνδν Κνξπθήο (πίλαθεο 3,4). Μεηαμχ ησλ ρσξψλ κε κεγάιε ζπρλφηεηα εθ ησλ πξνηέξσλ ζπδήηεζεο, κφλν ε Γαλία θαη ε Ηξιαλδία δηελεξγνχλ ex post ζπδήηεζε ζηελ νινκέιεηα. ηε Γαιιία θαη Γεξκαλία νη ζπδεηήζεηο απηέο γίλνληαη ζε επίπεδν επηηξνπήο. ηε Μάιηα θαη ηε Ρνπκαλία δε ιακβάλνπλ ρψξα ζπδεηήζεηο νχηε εθ ησλ πζηέξσλ κε απνηέιεζκα λα θαηεγνξηνπνηνχληαη ζηα ιηγφηεξν ελεξγά θνηλνβνχιηα (πίλαθεο, 5,6). Πίλαθαο 3: πδεηήζεηο ζηελ νινκέιεηα πξηλ ηε χλνδν θνξπθήο ζην Δ θαη ηε χλνδν ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο Δπξσδψλεο Πεγή: Wessels et al, 2013, 38 44

45 Πίλαθαο 4: πδεηήζεηο ζηελ επηηξνπή πξηλ ηε χλνδν θνξπθήο ζην Δ θαη ηε χλνδν ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο Δπξσδψλεο Πεγή: Wessels et al, 2013, 38 Πίλαθαο 5: πδεηήζεηο ζηελ νινκέιεηα κεηά ηε χλνδν θνξπθήο ζην Δ θαη ηε χλνδν ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο Δπξσδψλεο Πεγή: Wessels et al, 2013, 39 45

46 Πίλαθαο 6: πδεηήζεηο ζηελ επηηξνπή κεηά ηε χλνδν θνξπθήο ζην Δ θαη ηε χλνδν ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο Δπξσδψλεο Πεγή: Wessels et al, 2013, 40 ην πιαίζην ηνπ EFSF άιια θνηλνβνχιηα ζπκκεηέρνπλ δηεμάγνληαο εθηεηακέλν έιεγρν θαη δηαζέηνληαο δηθαίσκα αξλεζηθπξίαο (veto), ελψ άιια θνηλνβνχιηα δηαζέηνπλ κφλν δηθαίσκα πιεξνθφξεζεο. Απφ ζρεηηθή έξεπλα πξνέθπςε φηη ηα θνηλνβνχιηα ησλ ρσξψλ ηεο επξσδψλεο δηεμήγαγαλ ζπρλφηεξεο ζπδεηήζεηο αιιά εμέδσζαλ θαηά κέζν φξν ιηγφηεξεο εληνιέο ή ςεθίζκαηα ζπγθξηηηθά κε ηα θνηλνβνχιηα ησλ ρσξψλ πνπ δελ αλήθνπλ ζηελ επξσδψλε (Auel and Höing, 2014: 7). Απηφ ίζσο εμεγείηαη απφ ην γεγνλφο φηη ηα θνηλνβνχιηα ησλ ρσξψλ απηψλ είλαη πεξηζζφηεξν ηζρπξά φπσο εθείλα ηεο Γαλίαο θαη ηεο νπεδίαο. Δπίζεο, δηαπηζηψζεθε φηη ηα θνηλνβνχιηα ζηηο πηζηψηξηεο ρψξεο φπσο ηεο Γεξκαλίαο, Οιιαλδίαο, Φηιαλδίαο είλαη αξθεηά ελεξγά (κφλν ην θνηλνβνχιην ηεο Ηξιαλδίαο είλαη αξθεηά ελεξγφ ιφγσ ησλ κεηαξξπζκίζεσλ ζηηο δηαδηθαζίεο ειέγρνπ ην 2011). Αληίζεηα, ηα θνηλνβνχιηα ηεο Διιάδαο, Πνξηνγαιίαο, Ηζπαλίαο θαη Κχπξνπ είλαη κεηαμχ ησλ ιηγφηεξν ελεξγψλ θνηλνβνπιίσλ ζε ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηελ νηθνλνκηθή θξίζε, θαζψο πξέπεη λα ζπκθσλνχλ ζηα κλεκφληα ζπλελλφεζεο σο πξνυπφζεζε γηα ηε ρνξήγεζε ηεο ρξεκαηνδνηηθήο ζπλδξνκήο απφ ηα ηακεία (EFSF, ESM). 46