ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2013) 836 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Τέταρτη έκθεση σχετικά με τον μηχανισμό παρακολούθησης της κατάστασης μετά την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων σύμφωνα με τη δήλωση της Επιτροπής της 8ης Νοεμβρίου 2010 (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) EL EL

2 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Τέταρτη έκθεση σχετικά με τον μηχανισμό παρακολούθησης της κατάστασης μετά την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων σύμφωνα με τη δήλωση της Επιτροπής της 8ης Νοεμβρίου 2010 (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από τις 19 Δεκεμβρίου 2009, οι πολίτες της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, του Μαυροβουνίου και της Σερβίας είναι σε θέση, εάν είναι κάτοχοι βιομετρικού διαβατηρίου, να απολαύουν απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για τα ταξίδια τους στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατ εφαρμογή του κανονισμού 539/ Οι πολίτες της Αλβανίας και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης απολαύουν ομοίως απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για τα ταξίδια τους, με ισχύ από τις 15 Δεκεμβρίου Η απόφαση για την άρση της υποχρέωσης θεώρησης στηρίχθηκε σε ενδελεχή αξιολόγηση της προόδου αυτών των κρατών όσον αφορά την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους σύμφωνα με τους χάρτες πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων σε τομείς που περιλαμβάνουν την ασφάλεια των εγγράφων, τη διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης, το άσυλο, την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς και στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων που σχετίζονται με την ελευθερία κυκλοφορίας. Η απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για τα ταξίδια αποτελεί ένα από τα κύρια επιτεύγματα των προσπαθειών ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης των χωρών αυτών μέχρι σήμερα. Η Επιτροπή, σε δήλωση την οποία πραγματοποίησε στις 8 Νοεμβρίου 2010 στο πλαίσιο του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, υπογράμμισε ότι η ακεραιότητα του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης εξαρτάτο από την συνεχή εφαρμογή εκ μέρους κάθε επιμέρους χώρας των Δυτικών Βαλκανίων των μέτρων που έχουν θεσπιστεί στον εκάστοτε χάρτη πορείας σχετικά με τις θεωρήσεις. Με σκοπό την αξιολόγηση της βιωσιμότητας των μεταρρυθμίσεων που στοχεύουν στη διατήρηση της ακεραιότητας του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για την πραγματοποίηση ταξιδιών, η Επιτροπή καθιέρωσε μηχανισμό παρακολούθησης της κατάστασης μετά την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων, ο οποίος καλύπτει όλους τους τομείς πολιτικής που καθορίζονται στους χάρτες πορείας για τις θεωρήσεις. Η παρούσα έκθεση είναι η τέταρτη κατά σειρά έκθεση παρακολούθησης της κατάστασης μετά την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων που δημοσιεύεται έπειτα από τη δήλωση της Επιτροπής το Παρέχει επισκόπηση της εξέλιξης του μηχανισμού παρακολούθησης της κατάστασης μετά την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων, περιέχει την αξιολόγηση εκ μέρους της Επιτροπής των μέτρων που εφαρμόστηκαν από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων δυνάμει του εκάστοτε χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος 1 2 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 539/2001 του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2001, περί του καταλόγου τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων υπόκεινται στην υποχρέωση θεώρησης για τη διέλευση των εξωτερικών συνόρων των κρατών μελών, και του καταλόγου των τρίτων χωρών οι υπήκοοι των οποίων απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή (ΕΕ L 81 της , σ. 1). Οι προηγούμενες εκθέσεις είναι οι εξής: SEC(2011) 695, SEC(2011) 1570, COM(2012) 472. EL 2 EL

3 θεωρήσεων, εξετάζει τη λειτουργία του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για την πραγματοποίηση ταξιδιών και διατυπώνει συστάσεις για την ανάληψη μεταρρυθμίσεων προκειμένου να προληφθεί η επανάληψη των προβλημάτων τα οποία, από το 2010 και εξής, πλήττουν το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. 2. ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΘΕΩΡΗΣΕΩΝ Η Επιτροπή εξέδωσε την τρίτη έκθεσή της σχετικά με τον μηχανισμό παρακολούθησης της κατάστασης μετά την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων στις 28 Αυγούστου Στην εν λόγω έκθεση αναλυόταν η πρόοδος κάθε χώρας στην οποία εφαρμόστηκε το καθεστώς απαλλαγής θεωρήσεων ως προς την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που θεσπίζονταν στον οδικό χάρτη κάθε χώρας για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων και αξιολογούνταν οι προσπάθειες των χωρών αυτών να αντιμετωπίσουν το ζήτημα της κατάχρησης των διαδικασιών ασύλου στα κράτη μέλη της ΕΕ. Ο διάλογος μεταξύ της Επιτροπής και των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων σχετικά με το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για την πραγματοποίηση ταξιδιών διεξάγεται στο πλαίσιο της «Διαδικασίας σταθερότητας και σύνδεσης». Υπάλληλοι της Επιτροπής επισκέφτηκαν το Μαυροβούνιο τον Ιανουάριο του 2013, τη Σερβία τον Μάιο του 2013 και τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη τον Ιούνιο του Με τη συνδρομή εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών, μπόρεσαν να επαληθεύσουν την ποιότητα των μεταρρυθμίσεων που εφαρμόστηκαν από τα κράτη στα οποία ίσχυσε το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. Στις 5 Νοεμβρίου 2012 πραγματοποιήθηκε στα Τίρανα το 10ο Υπουργικό Φόρουμ ΕΕ- Δυτικών Βαλκανίων για θέματα Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, εν μέσω μιας άνευ προηγουμένου εισροής αιτούντων άσυλο από τα Δυτικά Βαλκάνια στην ΕΕ. Οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων εξέδωσαν κοινή δήλωση σχετικά με την απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για την πραγματοποίηση ταξιδιών, στην οποία υπογραμμίστηκε η ακλόνητη προσήλωσή τους στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται για τη διατήρηση της ακεραιότητας του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. Η Επιτροπή συγκάλεσε συνεδρίαση ανώτερων υπαλλήλων στις 12 Νοεμβρίου 2012 προκειμένου να τεθούν σε εφαρμογή οι εν λόγω δεσμεύσεις. Οι συμμετέχοντες αποφάσισαν να ενισχύσουν τον μηχανισμό υποβολής εκθέσεων σχετικά με τις μεταναστευτικές ροές, εκθέσεις που θα στηρίζονται στις μηνιαίες προειδοποιητικές εκθέσεις του Frontex και σε στοιχεία που υποβάλλονται από την Europol και από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EYYA). Τον Δεκέμβριο του 2012 κάθε μία από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων στις οποίες ισχύει το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης άρχισε να υποβάλλει στην Επιτροπή μηνιαία στατιστικά δεδομένα σχετικά με τις μεταναστευτικές ροές προς την ΕΕ. Η Επιτροπή προέβη σε απολογισμό του εν λόγω καθεστώτος υποβολής εκθέσεων κατά τη διάρκεια συνεδρίασης ανώτερων υπαλλήλων στις Βρυξέλλες στις 22 Φεβρουαρίου Ως απάντηση σε μια σειρά κατακόρυφων αυξήσεων του αριθμού αιτήσεων ασύλου από συγκεκριμένες χώρες το 2012 και το 2013, τα οικεία κράτη μέλη της ΕΕ και οι οικείες συνδεδεμένες χώρες Σένγκεν ανέλαβαν άμεσα δράση μαζί με τους εταίρους τους από τα Δυτικά Βαλκάνια. Λόγω της απότομης αύξησης των αιτήσεων ασύλου από Αλβανούς στο Ηνωμένο Βασίλειο στις αρχές του 2013, οι βρετανικές αρχές έσπευσαν να αποστείλουν στα Τίρανα αξιωματικό σύνδεσμο για ζητήματα μετανάστευσης. Τον Αύγουστο 2012 οι 3 COM (2012) 472. EL 3 EL

4 γερμανικές αρμόδιες για το άσυλο αρχές ανταποκρίθηκαν στην τελευταία κατακόρυφη αύξηση του αριθμού των αιτήσεων ασύλου από τη Σερβία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας με την επαναφορά σε λειτουργία μονάδας υποστήριξης για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, με αποτέλεσμα να μειωθεί ο χρόνος εξέτασης των αιτήσεων για την έκδοση αποφάσεων σε πρωτοβάθμιο επίπεδο. Τον Ιούλιο 2012, η ελβετική ομοσπονδιακή αρμόδια για τη μετανάστευση αρχή θέσπισε μια διαδικασία ταχείας διεκπεραίωσης για όλους τους αιτούντες από ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες ισχύει το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης. Έπειτα από μια απότομη αύξηση του αριθμού των αιτήσεων από αλβανούς υπηκόους στη Σουηδία τον Απρίλιο και τον Μάιο 2012, οι σουηδικές αρχές απέστειλαν αξιωματικό σύνδεσμο στη Σερβία και στο Μαυροβούνιο και έπεισαν τους αλβανούς ομολόγους τους να ενισχύσουν τους ελέγχους σε όλα τα αλβανικά σημεία συνοριακής διέλευσης (ΣΣΔ). Η αλβανική συνοριακή αστυνομία ενέτεινε την παρακολούθηση των πτήσεων προς Σουηδία από την Ελλάδα, το Κοσσυφοπέδιο * και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, καθώς οι περισσότεροι αλβανοί επιβάτες επιβιβάζονταν σε αεροσκάφη που αναχωρούσαν από αυτές τις χώρες. Με τη συνδρομή του Δικτύου Ανάλυσης Κινδύνων για τα Δυτικά Βαλκάνια, ο Frontex έχει εκδώσει μέχρι σήμερα 34 προειδοποιητικές εκθέσεις. Στην ετήσια ανάλυση κινδύνου του 2013 για τα Δυτικά Βαλκάνια, η οποία υποβλήθηκε στους συμμετέχοντες από τα Δυτικά Βαλκάνια σε διάσκεψη στα Σκόπια τον Μάιο 2013, συνοψίζονται οι τελευταίες τάσεις στους συνοριακούς ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και στην παράνομη μετανάστευση από τις χώρες αυτές. Οι εν λόγω εκθέσεις και η ετήσια ανάλυση κινδύνου περιέχουν σύνθετες αξιολογήσεις των μεταναστευτικών τάσεων από την περιοχή αυτή και των επιχειρησιακών μέτρων που έχουν λάβει τα κράτη μέλη της ΕΕ και οι οικείες χώρες στις οποίες ισχύει το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για την πρόληψη της κατάχρησης των διαδικασιών χορήγησης ασύλου. Η Επιτροπή στηρίζεται στις μηνιαίες προειδοποιητικές εκθέσεις του Frontex, τόσο για την υποβολή ενημερώσεων προς το Συμβούλιο όσο και, κατά περίπτωση, για τη διοργάνωση συνεδριάσεων ανώτερων υπαλλήλων. 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΜΕΤΡΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΤΩΝ ΠΟΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΘΕΩΡΗΣΕΩΝ Η αξιολόγηση στηρίζεται στις ακόλουθες πηγές: ετήσιες προειδοποιητικές εκθέσεις και ετήσια ανάλυση κινδύνου για το 2013 για τα Δυτικά Βαλκάνια που εκδόθηκαν από τον Frontex ετήσια στατιστικά δεδομένα σχετικά με τις μεταναστευτικές τάσεις που υποβλήθηκαν από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων λεπτομερείς εκθέσεις των κρατών στα οποία ισχύει το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης, οι οποίες αναλύουν τα αίτια του φαινομένου της κατάχρησης των διαδικασιών ασύλου πρόσθετες πληροφορίες που υποβλήθηκαν από την ΕΥΥΑ και άλλες υπηρεσίες της ΕΕ αποτελέσματα των συναφών συνεδριάσεων υποεπιτροπών και του διαλόγου υψηλού επιπέδου που διοργανώθηκαν με κάθε επιμέρους χώρα στο πλαίσιο της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης και πορίσματα των στοχευμένων αποστολών αξιολόγησης που πραγματοποιήθηκαν από υπαλλήλους της Επιτροπής. Η αξιολόγηση ακολουθεί τη διάρθρωση ενοτήτων του χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων για κάθε επιμέρους χώρα. * Η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται με επιφύλαξη των θέσεων ως προς το καθεστώς και συνάδει με την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών 1244/1999 και τη γνώμη του Διεθνούς Δικαστηρίου σχετικά με τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου. EL 4 EL

5 3.1. Αλβανία Η διαδικασία παραγωγής και διανομής βιομετρικών διαβατηρίων και δελτίων ταυτότητας συνεχίζεται. Από τη θέσπισή τους τον Μάιο του 2009, έχουν εκδοθεί βιομετρικά διαβατήρια από τις αλβανικές αρχές. Η Αλβανία τροποποίησε τη νομοθεσία της ώστε να καταστούν πιο αυστηρές οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι πολίτες δύνανται να αιτούνται αλλαγή ονόματος προκειμένου να διαφεύγουν των συνοριακών ελέγχων. Τροποποιήθηκε η νομοθεσία περί ληξιαρχείου ώστε να περιοριστούν και να τεθούν υπό έλεγχο οι μεταβολές στις ληξιαρχικές καταχωρίσεις. Δυνάμει νέου διατάγματος του Υπουργείου Εσωτερικών, οι πολίτες οφείλουν να προσκομίσουν πιστοποιητικό από τη συνοριακή αστυνομία με το οποίο να αποδεικνύεται ότι δεν βρίσκονται στον κατάλογο απαγόρευσης εισόδου στον χώρο Σένγκεν πριν υποβάλλουν αίτηση για αλλαγή ονόματος. Μεταξύ Ιουνίου 2012 και Μαρτίου 2013 περίπου το 34% των αιτήσεων για αλλαγή ονόματος απορρίφθηκαν με αυτή την αιτιολογία. Η απάτη σχετικά με τα έγγραφα, ιδιαίτερα η χρήση πλαστών σφραγίδων στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και η χρήση πλαστών διαβατηρίων από αλβανούς υπηκόους εξακολουθεί να συνιστά σημαντικό πρόβλημα. Στην Αλβανία έχει σημειωθεί πρόοδος στον τομέα της διαχείρισης των συνόρων. Η επιχειρησιακή συνεργασία με την Ελλάδα, την Ιταλία και το Κοσσυφοπέδιο εντατικοποιήθηκε, τέθηκε σε εφαρμογή η συμφωνία για την ίδρυση ενός κοινού κέντρου αστυνομικής συνεργασίας με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και πραγματοποιήθηκε μια σειρά κοινών περιπολιών με το Κοσσυφοπέδιο, την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και το Μαυροβούνιο. Η Αλβανία προέβη επίσης στη σύνδεση του πληροφοριακού συστήματος της συνοριακής αστυνομίας με τη βάση δεδομένων του ληξιαρχείου στα σημεία συνοριακής διέλευσης, γεγονός που αποτελεί ένα δεύτερο επίπεδο ελέγχου κατά των αλλαγών ονόματος με δόλο. Οι ικανότητες ανάλυσης κινδύνων και εκτίμησης απειλών επιβάλλεται να ενισχυθούν. Στον τομέα του ασύλου, έχει ολοκληρωθεί η θέσπιση του αναγκαίου θεσμικού και νομικού πλαισίου. Ωστόσο, ο αριθμός των αιτούντων στους οποίους χορηγείται διεθνής προστασία στην Αλβανία είναι πολύ μικρός. Επιβάλλεται να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες στον συγκεκριμένο τομέα. Ακόμη δεν χορηγείται δηλωτικό της ταυτότητας έγγραφο στους πρόσφυγες και στα πρόσωπα που λαμβάνουν επικουρική προστασία. Το καθεστώς θεωρήσεων της Αλβανίας εξακολουθεί να μη συνάδει πλήρως με τα πρότυπα της ΕΕ. Στην Αλβανία έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος στον τομέα της μετανάστευσης. Η συμφωνία επανεισδοχής μεταξύ ΕΕ-Αλβανίας εξακολουθεί να εφαρμόζεται. Ο αριθμός των αλβανών υπηκόων που επαναπατρίζονται εθελουσίως αυξήθηκε το 2012 σε σύγκριση με το Εντούτοις, πρέπει να ενισχυθεί η θεσμική ικανότητα εφαρμογής της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης για τους επαναπατριζόμενους. Στον τομέα της αστυνομικής συνεργασίας και της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, έχει καταγραφεί ορισμένη πρόοδος. Οι αλβανικές αστυνομικές δυνάμεις επανεξετάζουν επί του παρόντος τις διαδικασίες τους, με στόχο να βελτιωθούν οι ικανότητες αναφοράς υποθέσεων εκ μέρους των λειτουργών που υπηρετούν στην πρώτη γραμμή, καθώς και η διενέργεια προδραστικών ερευνών. Τα καίρια θεσμικά όργανα πρέπει κατεπειγόντως να αναβαθμίσουν τον μεταξύ τους συντονισμό, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η ικανότητα διερεύνησης υποθέσεων σοβαρής και οργανωμένης εγκληματικότητας. Η Αλβανία πρόκειται σύντομα να συνάψει επιχειρησιακή συμφωνία με την Europol. Ορισμένη πρόοδος έχει συντελεσθεί στον τομέα της καταπολέμησης των ναρκωτικών. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013 αυξήθηκε κατά περίπου 40% ο αριθμός των ποινικών υποθέσεων που σχετίζονται με παράνομη διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, ενώ ο αριθμός των συλλήψεων για αδικήματα σχετικά με ναρκωτικές ουσίες αυξήθηκε κατά 11,5%. Μολονότι αυξήθηκαν οι EL 5 EL

6 κατασχέσεις ποσοτήτων μαριχουάνας και κοκαΐνης, σημειώθηκε μείωση των κατασχέσεων ποσοτήτων ηρωίνης. Στην Αλβανία έχει επιτευχθεί ορισμένη πρόοδος σε σχέση με την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, αν και η διακίνηση ανθρώπων στο εσωτερικό της χώρας εξακολουθεί να προκαλεί προβληματισμό. Έχουν θεσπισθεί πρότυπες επιχειρησιακές διαδικασίες για τον εντοπισμό και την παραπομπή θυμάτων και δυνητικών θυμάτων, αλλά είναι αναγκαίο να ενισχυθούν οι ικανότητες των υπηρεσιών που είναι επιφορτισμένες με την επιβολή του νόμου, καθώς και η διεθνής συνεργασία. Τον Νοέμβριο του 2012 συστάθηκε κοινή ομάδα εργασίας με τη συμμετοχή του Υπουργείου Εσωτερικών, της εισαγγελίας και του Υπουργείου Δικαιοσύνης προκειμένου να εξετάσει συγκεκριμένες υποθέσεις εμπορίας ανθρώπων. Είναι αναγκαίο να παρακολουθούνται τα αποτελέσματα αυτής της πρωτοβουλίας. Έχει καταγραφεί κάποια πρόοδος στον τομέα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η αστυνομία έχει επεξεργασθεί αξιολογήσεις κινδύνου και τις έχει θέσει στη διάθεση και άλλων υπηρεσιών. Με βάση τις συστάσεις της επιτροπής Moneyval θεσπίσθηκαν τροποποιήσεις του ποινικού κώδικα με τις οποίες η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες αποκτά αυτοτελή αξιόποινο χαρακτήρα σε σχέση με το κύριο αδίκημα και θεσπίζεται η ποινικοποίηση της νομιμοποίησης ιδίων εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Ο αριθμός καταδικών σε υποθέσεις που αφορούν νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, ενώ ήταν χαμηλός, σημείωσε αύξηση, όπως και ο αριθμός των αναφορών ύποπτων συναλλαγών. Η Αλβανία έχει σημειώσει κάποια πρόοδο όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς. Η θέσπιση του νομικού και θεσμικού πλαισίου έχει ολοκληρωθεί σε γενικές γραμμές, αλλά είναι απαραίτητο να εξαλειφθούν τα εμπόδια για τη δέουσα διερεύνηση των υποθέσεων που σχετίζονται με κρατικούς αξιωματούχους και μέλη του δικαστικού σώματος. Επιβάλλεται να συγκροτηθεί αξιόπιστο ιστορικό ερευνών, ποινικών διώξεων και καταδικαστικών αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα εντούτοις οι προσπάθειες έχουν αρχίσει να αποδίδουν καρπούς. Μεταξύ 2012 και 2013, ο αριθμός των υποθέσεων διαφθοράς που παραπέμφθηκαν στη δικαιοσύνη αυξήθηκε από 22 σε 45 οι προοριστικές έρευνες αυξήθηκαν από 19 σε 32 και οι αστυνομικές επιχειρήσεις σε υποθέσεις διαφθοράς και οικονομικού εγκλήματος αυξήθηκαν από 5 σε 11. Η πρόοδος που έχει σημειωθεί στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων υπήρξε ανισοβαρής, καθώς έχουν συντελεσθεί ορισμένες βελτιώσεις όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών και την καταπολέμηση των διακρίσεων, αλλά η πρόοδος όσον αφορά την ένταξη των Ρομά είναι περιορισμένη. Επιβάλλεται η αποτελεσματικότερη εφαρμογή των εργαλείων πολιτικής για τις ευάλωτες ομάδες. Η στρατηγική για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των Ρομά εμφανίζει ασυνέχεια. Έχουν ληφθεί μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος των αδήλωτων παιδιών Ρομά. Πρέπει να εντατικοποιηθεί η εφαρμογή των μέτρων που ορίζονται στο εθνικό σχέδιο δράσης δεκαετίας για τους Ρομά. Σε γενικές γραμμές, οι Ρομά εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δυσχερείς συνθήκες διαβίωσης και συχνές διακρίσεις εις βάρος τους, όσον αφορά την πρόσβαση στην εκπαίδευση, την απασχόληση, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τη στέγαση Βοσνία-Ερζεγοβίνη Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει σημειωθεί πρόοδος στον τομέα της ασφάλειας των εγγράφων. Έχουν εκδοθεί βιομετρικά διαβατήρια από τις αρχές, αλλά εξακολουθούν να κυκλοφορούν διαβατήρια παλαιού τύπου. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη θέσπισε νέα νομοθεσία για τα διαβατήρια και ανέλαβε προπαρασκευαστικές ενέργειες για την έκδοση βιομετρικών διαβατηρίων τρίτης γενεάς. Από τον Μάρτιο του 2013 θεσπίστηκε νέα γενεά ηλεκτρονικών δελτίων ταυτότητας, και μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί τέτοια δελτία. EL 6 EL

7 Ακόμη δεν έχουν εγκριθεί οι προτεινόμενες τροποποιήσεις στη νομοθεσία σχετικά με το καθεστώς διαμονής. Εφαρμόζονται η αναθεωρημένη στρατηγική ΟΔΣ (ολοκληρωμένη διαχείριση συνόρων) και το σχετικό σχέδιο δράσης και έχουν θεσπιστεί οι μηχανισμοί παρακολούθησης. Εξακολουθεί η επιχειρησιακή συνεργασία και η ανταλλαγή πληροφοριών με τον Frontex. Η συνοριακή αστυνομία έλαβε περαιτέρω κατάρτιση. Επί του παρόντος ένα κοινό κέντρο ανάλυσης κινδύνου εκπονεί στρατηγικές αναλύσεις για τις αρμόδιες αρχές. Οι εγκαταστάσεις επιτήρησης στα ΣΣΔ έχουν αναβαθμιστεί. Εξακολουθεί η συνεργασία με όμορες χώρες και χάρη στις συχνές κοινές περιπολίες συνόρων έχει βελτιωθεί η δυνατότητα εντοπισμού παράνομων μεταναστών και λαθραία διακινούμενων αγαθών. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη προέβη στον αποκλεισμό 44 παράνομων σημείων διέλευσης των συνόρων με το Μαυροβούνιο. Εξακολουθεί να εκκρεμεί ο αποκλεισμός παράνομων σημείων διέλευσης των συνόρων με τη Σερβία. Στον τομέα του ασύλου, εγκρίθηκαν τροποποιήσεις της νομοθεσίας σχετικά με την κυκλοφορία και διαμονή των αλλοδαπών και των αιτούντων άσυλο, με αποτέλεσμα περαιτέρω ευθυγράμμιση με τα ενωσιακά και τα διεθνή πρότυπα. Εξακολουθεί να απαιτείται η καταβολή περαιτέρω προσπαθειών για την ευθυγράμμιση με το ενωσιακό κεκτημένο των διατάξεων σχετικά με την κράτηση. Εγκρίθηκε νέα στρατηγική για τη μετανάστευση και το άσυλο, καθώς και ένα συναφές σχέδιο δράσης. Οι αρχές προέβησαν στην κατασκευή μόνιμου κέντρου στέγασης αιτούντων άσυλο στο Joao. Οι δυνατότητες του συστήματος ασύλου φαίνεται να είναι επαρκείς για την αντιμετώπιση του τρέχοντος αριθμού αιτήσεων ασύλου. Περαιτέρω κατάρτιση έχει παρασχεθεί σε υπαλλήλους αρμόδιους για την εξέταση υποθέσεων ασύλου. Στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος στον τομέα της μετανάστευσης. Το κέντρο προσωρινής κράτησης παράνομων μεταναστών λειτουργεί ήδη. Εφαρμόζεται η συμφωνία επανεισδοχής μεταξύ της ΕΕ και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Πρέπει να εφαρμοστεί πλήρως η στρατηγική για την επανένταξη των επαναπατριζόμενων. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει προχωρήσει σε προπαρασκευαστικές ενέργειες για τη χάραξη νέας στρατηγικής καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, βάσει του μοντέλου της εκτίμησης της απειλής του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος από την Europol. Η προηγούμενη στρατηγική εφαρμοζόταν έως το Το σύστημα ηλεκτρονικής ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των υπηρεσιών επιβολής του νόμου και των εισαγγελιών κατέστη επιχειρησιακό, μολονότι στη διεύθυνση αστυνομικού συντονισμού δεν παρέχεται πρόσβαση στις κύριες βάσεις δεδομένων. Η έλλειψη συστηματικής ανταλλαγής ποινικών πληροφοριών των υπηρεσιών κρατικής ασφάλειας και η απουσία αποτελεσματικού συντονισμού δυσχεραίνουν την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Υπό έγκριση τελεί νομοσχέδιο για τη θέσπιση προγράμματος προστασίας μαρτύρων. Δεν έχει θεσπιστεί κάποιο αποτελεσματικό σύστημα για τη δήμευση περιουσιακών στοιχείων. Το 2012 υλοποιήθηκε μια σειρά επιτυχημένων κοινών αστυνομικών επιχειρήσεων μεγάλης κλίμακας με τρίτες χώρες στους τομείς της εμπορίας ανθρώπων και της παράνομης διακίνησης ναρκωτικών και όπλων. Πρέπει να τύχει πλήρους εφαρμογής ο χάρτης πορείας μεταξύ της Europol και του Υπουργείου Ασφαλείας. Η αξιολόγηση της προστασίας δεδομένων από την Europol, που είναι απαραίτητη για τη σύναψη επιχειρησιακής συμφωνίας, έχει ολοκληρωθεί και έχει υποβληθεί για γνωμοδότηση στον ανώτατο εποπτικό φορέα της Europol. Στον τομέα της καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης ναρκωτικών, παραμένουν ανεπαρκείς οι θεσμικές ικανότητες συντονισμού και εφαρμογής του πλαισίου πολιτικής. Επιβάλλεται να αναβαθμιστούν οι ικανότητες επιβολής του νόμου. Απέβη ανεπαρκής η EL 7 EL

8 εφαρμογή της προηγούμενης εθνικής στρατηγικής για τα ναρκωτικά και του σχετικού σχεδίου δράσης. Εκκρεμεί η έγκριση σχεδίων τροποποιήσεων του νόμου σχετικά με την πρόληψη και καταστολή της κατάχρησης ναρκωτικών ουσιών, ο οποίος προβλέπει τη σύσταση εδικής Υπηρεσίας για τα Ναρκωτικά. Η συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας συνεχίζεται. Εγκρίθηκε νέα στρατηγική και σχέδιο δράσης στον τομέα της καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων. Οι διατάξεις σχετικά με την εμπορία ανθρώπων ενσωματώθηκαν στους ποινικούς κώδικες της Republika Srpska (Δημοκρατία της Σερβίας) και της περιφέρειας του Brčko. Εξακολουθεί να εκκρεμεί η έγκριση παρόμοιων τροποποιήσεων του ποινικού κώδικα σε κρατικό και ομοσπονδιακό επίπεδο. Ο αριθμός των εξακριβωθέντων θυμάτων εμπορίας ανθρώπων αυξήθηκε. Εξακολουθούν οι εκπαιδευτικές εκστρατείες που απευθύνονται σε κοινωνικούς λειτουργούς, εκπαιδευτικούς, επιθεωρητές εργασίας και εισαγγελείς. Ακόμη δεν είναι πλήρως επιχειρησιακά το αρμόδιο τμήμα για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων στο γραφείο του εθνικού συντονιστή και η βάση δεδομένων σχετικά με τα θύματα της εμπορίας ανθρώπων. Εξακολουθεί η έλλειψη αποτελεσματικών μέτρων πρόληψης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης τρομοκρατικών δραστηριοτήτων. Απαιτείται βελτίωση της νομοθεσίας και της εφαρμογής της στρατηγικής και του σχεδίου δράσης για την πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Πρέπει να εγκριθεί νέος νόμος σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας καθώς και τροποποιήσεις του ποινικού κώδικα, βάσει των συστάσεων της επιτροπής Moneyval. Πρέπει να εφαρμοστεί το σχέδιο δράσης για την υλοποίηση των συστάσεων της επιτροπής Moneyval. Εξακολουθεί η ανταλλαγή πληροφοριών μέσω της ομάδας Egmont, ενός δικτύου Μονάδων Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών (ΜΧΠ). Καθυστέρηση εμφανίζει η εφαρμογή της νέας στρατηγικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς και του σχετικού σχεδίου δράσης. Ο οργανισμός για την πρόληψη της διαφθοράς και τον συντονισμό της καταπολέμησης της διαφθοράς έχει στελεχωθεί εν μέρει, αλλά ακόμη δεν έχει καταστεί πλήρως επιχειρησιακός. Η διαφθορά εξακολουθεί να είναι διαδεδομένο φαινόμενο τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Επιβάλλεται η επείγουσα ανάληψη αποφασιστικότερης δράσης εκ μέρους των υπηρεσιών επιβολής του νόμου και των εισαγγελιών. Το ιστορικό ερευνών, ασκήσεων ποινικής δίωξης και καταδικαστικών αποφάσεων για υποθέσεις διαφθοράς είναι πενιχρό. Έχει εγκριθεί νέος νόμος σχετικά με τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων, αλλά η συναφής νομοθεσία εξακολουθεί να είναι κατακερματισμένη. Απαιτούνται περαιτέρω ενέργειες όσον αφορά τις τροποποιήσεις της νομοθεσίας σχετικά με τη σύγκρουση συμφερόντων. Δεν υπάρχει νομοθεσία που να εγγυάται την προστασία όσων καταγγέλλουν περιπτώσεις διαφθοράς. Στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων που σχετίζονται με την ελεύθερη κυκλοφορία, η κατάσταση των Ρομά εμφανίζει ελαφρά βελτίωση. Συστάθηκε μια επιτροπή Ρομά στο πλαίσιο της κυβέρνησης με αποστολή την παρακολούθηση της εφαρμογής της στρατηγικής για τους Ρομά και την εποπτεία της δεκαετίας ένταξης των Ρομά μεταξύ 2005 και Απαρτίζεται από 22 μέλη, τα μισά από την κοινότητα των Ρομά, τα άλλα μισά από σχετικούς φορείς. Η εν λόγω επιτροπή έχει συνέλθει δύο φορές και έχει χορηγήσει χρηματοδότηση για έργα στον τομέα της απασχόλησης, της στέγασης και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για τους Ρομά. Εντούτοις, δεν έχουν γίνει πολλές ενέργειες για τη βελτίωση της κατάστασης των γυναικών και των παιδιών Ρομά. Μεγάλος αριθμός παιδιών Ρομά δεν δηλώνονται στο ληξιαρχείο κατά τη γέννηση με αποτέλεσμα να μην μπορούν να φοιτήσουν στο σχολείο ή να μη δικαιούνται ασφάλιση υγείας. Το ζήτημα της οργανωμένης παιδικής επαιτείας εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία. EL 8 EL

9 3.3. Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας Κάποια πρόοδος έχει σημειωθεί στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας στον τομέα της ασφάλειας των εγγράφων. Το διάστημα μεταξύ Απριλίου του 2007 και Δεκεμβρίου του 2012 εκδόθηκαν βιομετρικά διαβατήρια. Η διαδικασία έκδοσης εγγράφων διεξάγεται απρόσκοπτα. Από τον Φεβρουάριο του 2012 θεωρούνται έγκυρα μόνο τα βιομετρικά διαβατήρια. Στον τομέα της διαχείρισης των συνόρων, συνεχίζεται η επιχειρησιακή συνεργασία και η ανταλλαγή δεδομένων με τον Frontex. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013, η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας πραγματοποίησε 87 μεικτές περιπολίες με τη Βουλγαρία, την Αλβανία, τη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο. Συνεχίστηκαν οι εργασίες για τη διάδοση της χρήσης του συστήματος ραδιοεπικοινωνιών TETRA. Η συνοριακή αστυνομία έλαβε περαιτέρω κατάρτιση. Η θεσμική και λειτουργική ικανότητα του εθνικού κέντρου συντονισμού για τη διαχείριση των συνόρων εξακολουθεί να είναι περιορισμένη. Στον τομέα του ασύλου, θεσπίστηκε εθνικό πρόγραμμα ένταξης. Ξεκίνησε η κατασκευή 20 κέντρων υποδοχής με επιχορήγηση της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες. Το 2012 υποβλήθηκαν 527 αιτήσεις χορήγησης ασύλου, τουτέστιν 213 λιγότερες από ό,τι το Οι περισσότερες αιτήσεις υποβλήθηκαν από αφγανούς και πακιστανούς υπηκόους. Συνεχίζονται οι ενημερωτικές εκστρατείες για τους αιτούντες άσυλο. Οι δυνατότητες εξυπηρέτησης της μονάδας ασύλου στο Υπουργείο Εσωτερικών βελτιώθηκαν και οι εργαζόμενοι έλαβαν περαιτέρω κατάρτιση. Το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο είναι ικανοποιητικό πρέπει, ωστόσο, να βελτιωθεί η εφαρμογή. Κάποια πρόοδος έχει σημειωθεί όσον αφορά την επίσπευση της διαδικασίας χορήγησης εγγράφων δηλωτικών της ταυτότητας στους αιτούντες άσυλο. Εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα σχετικά με την παροχή διερμηνείας για τη διενέργεια συνεντεύξεων με αιτούντες άσυλο. Σε ό,τι αφορά τη μετανάστευση, η νομοθεσία για τους αλλοδαπούς τροποποιήθηκε ώστε να απλουστευθούν οι διαδικασίες για τη χορήγηση προσωρινών αδειών παραμονής. Το 2012 εντοπίστηκαν 682 παράνομοι μετανάστες. Κατά τους δύο πρώτους μήνες του 2013 εντοπίστηκαν 111 παράνομοι μετανάστες. Η ικανότητα αντιμετώπισης και διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών είναι ανεπαρκής, εάν ληφθεί υπόψη ο ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός μεταναστών που διέρχονται από τη χώρα. Η συμφωνία επανεισδοχής με την ΕΕ εξακολουθεί να εφαρμόζεται. Στον τομέα της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, το «Κέντρο για την πάταξη της οργανωμένης και σοβαρής εγκληματικότητας», το οποίο υπάγεται στο Υπουργείο Εσωτερικών, αντιμετώπισε προβλήματα με τη στελέχωσή του. Ακόμη δεν έχει καταστεί επιχειρησιακή η «Εθνική βάση δεδομένων ποινικών πληροφοριών» η οποία χρησιμεύει για τη συλλογή πληροφοριών από τις αρχές κρατικής ασφάλειας. Το «Εθνικό κέντρο συντονισμού» για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος δεν έχει συσταθεί ακόμη. Πρέπει να βελτιωθεί η συνεργασία στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος μεταξύ των συναφών αρχών επιβολής του νόμου: Υπουργείο Εσωτερικών, εισαγγελία, τελωνειακή διοίκηση και οικονομική αστυνομία. Συνεχίστηκε η παροχή κατάρτισης σχετικά με την εφαρμογή της νέας νομοθεσίας ποινικής δικονομίας. Η αποτελεσματικότητα της εισαγγελίας δυσχεραίνεται λόγω της έλλειψης άμεσης πρόσβασης σε βάσεις δεδομένων σχετικά με την επιβολή του νόμου. Οι αστυνομικές αρχές δεν διαθέτουν έναν ανεξάρτητο και εύρωστο μηχανισμό εξωτερικής εποπτείας. Έχει βελτιωθεί η συνεργασία μεταξύ αστυνομικών και τελωνειακών αρχών όσον αφορά την κατάσχεση ναρκωτικών ουσιών και έχουν διεξαχθεί αρκετές επιτυχημένες διεθνείς αστυνομικές επιχειρήσεις κατά δικτύων παράνομης διακίνησης ναρκωτικών. Είναι σκόπιμο να ενισχυθούν οι ανθρώπινοι πόροι που τίθενται στη διάθεση του Τμήματος Παράνομων Ναρκωτικών EL 9 EL

10 Ουσιών του Υπουργείου Εσωτερικών. Η διεθνής και περιφερειακή συνεργασία στον τομέα του διασυνοριακού οργανωμένου εγκλήματος συνεχίστηκε. Η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας έχει κυρώσει μια επιχειρησιακή συμφωνία με την Europol, αλλά ακόμη δεν έχει διορίσει αξιωματικό σύνδεσμο. Εγκρίθηκε νέα στρατηγική και ένα νέο σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων, εστιάζοντας στον εντοπισμό των θυμάτων, στην πρόληψη της εμπορίας ανθρώπων και στη βελτίωση της επανένταξης των θυμάτων. Πρόκειται να συσταθεί κρατικό ταμείο για την αποζημίωση θυμάτων εμπορίας ανθρώπων. Σε τοπικό επίπεδο και σε συνεργασία με ΜΚΟ συστάθηκαν έξι κινητές μονάδες για τον έγκαιρο εντοπισμό πιθανών θυμάτων. Συνεχίστηκε η κατάρτιση αστυνομικών υπαλλήλων, περιλαμβανομένης της συνοριακής αστυνομίας, εισαγγελέων, δικαστών και δημοσίων υπαλλήλων. Το 2012 καταδικάστηκαν 24 άτομα σε τέσσερις υποθέσεις που αφορούσαν εμπορία ανθρώπων. Εξακολουθεί να εκκρεμεί η ανάπτυξη μιας σφαιρικής, διεπιστημονικής προσέγγισης στην εμπορία ανθρώπων που θα εστιάζει στο θύμα. Πρέπει να βελτιωθούν οι δυνατότητες εντοπισμού και επανένταξης των θυμάτων, καθώς και δίωξης των δραστών. Σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς, εντός του 2012 ενισχύθηκε το νομοθετικό πλαίσιο ώστε να καταστεί δυνατή η συστημική επαλήθευση των δηλώσεων σύγκρουσης συμφερόντων από την κρατική επιτροπή για την πρόληψη της διαφθοράς. Συνολικά εντός του 2012 υποβλήθηκαν και επαληθεύθηκαν 483 δηλώσεις από μέλη της κυβέρνησης, βουλευτές και δημόσιους αξιωματούχους, και εντοπίστηκαν 9 περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων. 123 άτομα δεν υπέβαλαν τέτοιες δηλώσεις και σε 26 περιπτώσεις κινήθηκαν διαδικασίες δίωξης για πλημμέλημα. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013 εγκρίθηκε αναλυτικό σχέδιο για την επαλήθευση των δηλώσεων μελών του δικαστικού σώματος και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Περαιτέρω κατάρτιση έλαβαν δικαστές, εισαγγελείς, λειτουργοί επιβολής του νόμου και δημόσιοι υπάλληλοι. Το σύστημα ελέγχου της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων και των προεκλογικών εκστρατειών ενισχύθηκε χάρη σε τροποποιήσεις της νομοθεσίας σχετικά με τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων που εγκρίθηκε τον Νοέμβριο του Επί του παρόντος καταρτίζεται μια επισκόπηση των ερευνών, διώξεων, καταδικαστικών αποφάσεων και ποινών, μεταξύ άλλων και για υποθέσεις διαφθοράς υψηλού επιπέδου. Η ικανότητα της εισαγγελίας να διώκει υποθέσεις οργανωμένου εγκλήματος και διαφθοράς ενισχύθηκε με την πρόσληψη τριών εισαγγελέων, αυξάνοντας τον συνολικό αριθμό αυτών σε 13. Πρέπει να βελτιωθεί η διυπηρεσιακή συνεργασία και να χορηγηθεί στους εισαγγελείς πρόσβαση στις συναφείς βάσεις δεδομένων για την επιβολή του νόμου. Στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων εφαρμόζεται το σχέδιο δράσης για την ένταξη των Ρομά. Το εν λόγω σχέδιο δράσης περιλαμβάνει μέτρα για την περαιτέρω βελτίωση της πρόσβασης των Ρομά στην απασχόληση, την εκπαίδευση, τη στέγαση και σε προσωπικά έγγραφα. Μέχρι σήμερα έχουν συσταθεί 11 Κέντρα Πληροφόρησης για τους Ρομά για την παροχή συνδρομής ως προς την πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες και στην εκπαίδευση. Συνεχίζεται ένα έργο σχετικά με την παροχή νομικής συνδρομής προς την κοινότητα των Ρομά. Εφαρμόζεται ένα περιφερειακό έργο σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για την ένταξη των Ρομά στα Δυτικά Βαλκάνια. Η Επιτροπή για την προστασία από τις διακρίσεις επίσης πρόκειται να διορίσει εκπρόσωπο της κοινότητας Ρομά Μαυροβούνιο Το διάστημα μεταξύ Μαΐου 2008 και Μαρτίου 2013 εκδόθηκαν βιομετρικά διαβατήρια από τις αρχές του Μαυροβουνίου. EL 10 EL

11 Στον τομέα της ολοκληρωμένης διαχείρισης συνόρων (ΟΔΣ), η κυβέρνηση ενέκρινε μια νέα στρατηγική και ένα νέο σχέδιο δράσης, που ακόμη δεν συνάδουν με την έννοια της ΟΔΣ όπως την αντιλαμβάνεται η ΕΕ. Πρέπει να ενισχυθεί η επιτήρηση των γαλάζιων συνόρων και ειδικότερα των πράσινων συνόρων, με περαιτέρω επενδύσεις σε εξοπλισμό επιτήρησης. Πρέπει να συσταθεί εθνικό κέντρο συντονισμού. Συνεχίστηκε η διασυνοριακή συνεργασία με όμορες χώρες με την πραγματοποίηση 709 κοινών περιπολιών εντός του Ακόμη εκκρεμεί ο αποκλεισμός παράνομων ΣΣΔ με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Στον τομέα του ασύλου, η νομοθεσία έχει μόνο εν μέρει ευθυγραμμιστεί με το ενωσιακό κεκτημένο. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία σχετικά με το άσυλο για το πρώτο ήμισυ του 2013, υποβλήθηκαν 876 αιτήσεις χορήγησης ασύλου. Οι αιτούντες στην πλειονότητά τους διαφεύγουν από τη χώρα πριν καν εξεταστεί η αίτησή τους. Οι περισσότερες αιτήσεις χορήγησης ασύλου υποβλήθηκαν από αλγερινούς υπηκόους, με τους τυνήσιους και τους αφγανούς υπηκόους να έπονται σε αριθμό αιτήσεων. Η έναρξη λειτουργίας ενός νέου κέντρου υποδοχής αιτούντων άσυλο στο Spuz έχει καθυστερήσει. Το κέντρο προσωρινής υποδοχής στο Konik θα πρέπει να πληροί τις ελάχιστες συνθήκες υποδοχής, ειδικότερα όσον αφορά την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Η στέγαση των αιτούντων άσυλο χρήζει αυξημένης προσοχής. Στον τομέα της μετανάστευσης, η κυβέρνηση ενέκρινε ένα νέο σχέδιο δράσης για την υλοποίηση της στρατηγικής διαχείρισης της μετανάστευσης. Το Μαυροβούνιο εξακολουθεί να εφαρμόζει τη συμφωνία επανεισδοχής μεταξύ ΕΕ-Μαυροβουνίου. Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, την ένταξη των μεταναστών και την προστασία των ευάλωτων ατόμων. Το κέντρο υποδοχής παράνομων μεταναστών ακόμη δεν έχει καταστεί επιχειρησιακό. Στον τομέα της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος έχει εκπονηθεί ένα νέο σχέδιο δράσης. Μεταξύ των νέων τροποποιήσεων του ποινικού κώδικα είναι διατάξεις σχετικά με το ηλεκτρονικό έγκλημα, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, καθώς και σχετικά με την εμπορία ανθρώπων. Η διυπηρεσιακή συνεργασία θίγεται από την έλλειψη ασφαλούς συστήματος επικοινωνιών και από το γεγονός ότι δεν διαθέτουν όλοι οι συναφείς φορείς επαρκή πρόσβαση στα υποκείμενα δεδομένα. Ακόμη δεν γίνεται συστηματική διεξαγωγή χρηματοοικονομικών ερευνών ο αριθμός τους παραμένει χαμηλός, όπως και η αξία των περιουσιακών στοιχείων που ανακτώνται. Παρατηρείται έλλειψη εξειδικευμένης νομοθεσίας που να διέπει την προσωρινή, μόνιμη και διευρυμένη δήμευση. Το χρονικό όριο των έξι μηνών που ισχύει για την προφυλάκιση πρέπει να παραταθεί, διότι παρακωλύει την αποτελεσματικότητα των ερευνών. Πρέπει να παραταθεί η διάρκεια που προβλέπεται για τη χρήση ειδικών ερευνητικών μέτρων. Εφαρμόζεται το πρότυπο αστυνόμευσης με βάση πληροφορίες από κρατικές υπηρεσίες ασφάλειας και πρέπει να συνεχιστεί η σχετική κατάρτιση. Οι εξειδικευμένες αστυνομικές μονάδες για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, περιλαμβανομένου του ηλεκτρονικού εγκλήματος και της εμπορίας ανθρώπων, εξακολουθούν να μην διαθέτουν επαρκή στελέχωση, ακόμη και σε περιφερειακό επίπεδο. Σε ό,τι αφορά την εμπορία ανθρώπων, το Μαυροβούνιο θεωρείται χώρα διέλευσης, προέλευσης και προορισμού. Εγκρίθηκε μια νέα εθνική στρατηγική και σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων. Τροποποιήθηκε ο ποινικός κώδικας προκειμένου να βελτιωθεί ο εντοπισμός των θυμάτων και να θεσπιστούν αδικήματα όπως η εμπορία ανθρωπίνων οργάνων. Στον κώδικα επίσης περιλαμβάνονται η δουλεία και ο καταναγκαστικός γάμος ως ποινικά αδικήματα που απορρέουν από την εμπορία ανθρώπων. Συνεχίστηκε η στενή συνεργασία, ειδικότερα στον τομέα της παράνομης διακίνησης ναρκωτικών, με τη Europol, την Ιντερπόλ, τις αστυνομικές αρχές των κρατών μελών της ΕΕ, EL 11 EL

12 καθώς και όμορων χωρών. Το Υπουργείο Υγείας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών, κατήρτισε μια στρατηγική και ένα σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση των ναρκωτικών. Σε αυτά περιλαμβάνονται μέτρα σχετικά με την πρόληψη, την αποκατάσταση, την ιατρική αγωγή και τη διαχείριση του εφοδιασμού. Όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς, πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω και να εφαρμοστεί το νομικό πλαίσιο. Μολονότι η προστασία όσων καταγγέλλουν κρούσματα διαφθοράς ενισχύθηκε με τις νέες διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, ο αριθμός των αναφορών πολιτών για περιπτώσεις διαφθοράς παραμένει χαμηλός. Καταρτίστηκε νέο σχέδιο δράσης για την εφαρμογή της στρατηγικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος. Πρέπει ακόμη να ενισχυθούν οι μηχανισμοί ελέγχου της σύγκρουσης συμφερόντων, της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων και των προεκλογικών εκστρατειών, καθώς και οι μηχανισμοί επιβολής κυρώσεων και ελέγχου στις δημόσιες συμβάσεις. Πρέπει να ενισχυθεί η επαγγελματική επάρκεια και ανεξαρτησία των εποπτικών φορέων, ειδικότερα της κρατικής εκλογικής επιτροπής, της κρατικής αρχής ελέγχου και της επιτροπής για την πρόληψη της σύγκρουσης συμφερόντων. Στην επιτροπή για την πρόληψη της σύγκρουσης συμφερόντων θα πρέπει να χορηγηθεί πρόσβαση σε όλες τις συναφείς βάσεις δεδομένων που διαθέτουν άλλοι κρατικοί φορείς. Ακόμη δεν έχει εκτελεστεί η ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων στο πλαίσιο υποθέσεων διαφθοράς. Συνεχίζονται οι εκστρατείες ευαισθητοποίησης για την καταγγελία κρουσμάτων διαφθοράς. Η Διεύθυνση Πρωτοβουλιών κατά της Διαφθοράς υπήχθη στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Εντούτοις, δεν διαθέτει τα αναγκαία μέσα ώστε να εξασφαλίζει τον αποτελεσματικό συντονισμό των δραστηριοτήτων πρόληψης της διαφθοράς. Σύμφωνα με τα δεδομένα σχετικά με καταδικαστικές αποφάσεις στο πλαίσιο υποθέσεων διαφθοράς, είναι πολύ υψηλός ο αριθμός των αθωωτικών αποφάσεων τόσο πρωτοβάθμια όσο και κατόπιν έφεσης. Στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων που αφορούν την ελεύθερη κυκλοφορία, το πλέον πρόσφατο σχέδιο δράσης για την εφαρμογή της στρατηγικής για τους εκτοπισθέντες και τους εσωτερικά εκτοπισθέντες εγκρίθηκε τον Ιανουάριο του Περιλαμβάνει μέτρα υπέρ της αναγνώρισης, της κοινωνικοοικονομικής ένταξης, μεταξύ άλλων στους τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης, της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, της κοινωνικής ασφάλισης και της στέγασης, αλλά η εφαρμογή των μέτρων εξακολουθεί να είναι περιορισμένη. Οι δραστηριότητες ευαισθητοποίησης συνεχίζονται. Η νομοθεσία σχετικά με τη ρύθμιση του καθεστώτος των εκτοπισθέντων έχει σημειώσει κάποια πρόοδο. Τον Ιανουάριο του 2013 η κυβέρνηση υπέβαλε στο κοινοβούλιο μια τροπολογία επί του νόμου περί αλλοδαπών, με την οποία παρατεινόταν έως τον Δεκέμβριο του 2013 η προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων για τη χορήγηση καθεστώτος μόνιμα διαμένοντος. Έχουν διοργανωθεί επισκέψεις στο Κοσσυφοπέδιο, ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε εκτοπισθέντες να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα έγγραφα ώστε να νομιμοποιηθεί η παραμονή τους στο Μαυροβούνιο. Ακόμη εκκρεμεί η εφαρμογή της στρατηγικής για τη βελτίωση της κατάστασης του πληθυσμού ΡΑΓ (Ρομά, Ασκάλι και Γύφτοι), η οποία εγκρίθηκε τον Απρίλιο του Απαιτούνται επιπλέον προσπάθειες για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης στον καταυλισμό του Konik. Τον Οκτώβριο του 2013 το Μαυροβούνιο ενέκρινε ολοκληρωμένα σχέδια δράσης για τα κεφάλαια 23 και 24 των διαπραγματεύσεων για τη διεύρυνση, ώστε να εφαρμοστούν οι μεταρρυθμίσεις στους τομείς του δικαστικού σώματος, των θεμελιωδών δικαιωμάτων, της δικαιοσύνης, της ελευθερίας και της ασφάλειας. EL 12 EL

13 3.5. Σερβία Η διαδικασία έκδοσης και διανομής βιομετρικών διαβατηρίων και δελτίων ταυτότητας υψηλής ασφάλειας συνεχίζεται: Οι σερβικές αρχές εξέδωσαν βιομετρικά διαβατήρια το Βελτίωσης χρήζουν η λειτουργία και η υποβολή αναφορών εκ μέρους της ειδικής διεύθυνσης συντονισμού, που είναι αρμόδια για τη χορήγηση ταξιδιωτικών εγγράφων σε πρόσωπα που διαμένουν στο Κοσσυφοπέδιο. Στον τομέα της διαχείρισης των συνόρων, η Σερβία συνέχισε την εφαρμογή της εθνικής της στρατηγικής για την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων (ΟΔΣ) και του σχετικού σχεδίου δράσης. Η διασυνοριακή συνεργασία με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Μαυροβούνιο συνεχίστηκε, αναβαθμίστηκαν τα συστήματα βιντεοεπιτήρησης και διεξήχθησαν κοινές επιχειρήσεις με όμορες χώρες. Εξακολουθεί να εκκρεμεί ο αποκλεισμός παράνομων σημείων συνοριακής διέλευσης με τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για την ανίχνευση πλαστών ταξιδιωτικών εγγράφων λειτουργεί απρόσκοπτα. Η Σερβία ενίσχυσε επίσης τους συνοριακούς ελέγχους σε ορισμένα ΣΣΔ στο πλαίσιο μιας προσπάθειας πρόληψης της κατάχρησης του καθεστώτος ασύλου στα κράτη μέλη. Χάρη σε έναν συνδυασμό μέτρων όπως ανάλυση κινδύνου, επιθεώρηση ταξιδιωτικών πρακτορείων και ερευνητικές τεχνικές οι αστυνομικές αρχές και το Υπουργείο Μεταφορών κατάφεραν να προλάβουν καταχρήσεις του συστήματος ασύλου σε ορισμένες περιπτώσεις. Η Σερβία τροποποίησε επίσης τον ποινικό της κώδικα ώστε να συμπεριλαμβάνεται το ποινικό αδίκημα της διευκόλυνσης της κατάχρησης του καθεστώτος ασύλου σε ξένες χώρες και ενέτεινε τις έρευνες μεταφορικών εταιρειών και ταξιδιωτικών πρακτορείων για τα οποία υπάρχουν υπόνοιες ότι διευκολύνουν την παράνομη μετανάστευση προς την ΕΕ. Βάσει της εν λόγω νέας ποινικής διάταξης έχουν ασκηθεί 7 ποινικές διώξεις κατά 8 προσώπων. Εντός του 2012 ο διάλογος μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινα υπήρξε ιδιαίτερα γόνιμος στον τομέα της εφαρμογής της ΟΔΣ. Έως τα τέλη Δεκεμβρίου του 2012 τέθηκαν σε λειτουργία τέσσερις πύλες, μεταξύ των οποίων δύο στο Βόρειο Κοσσυφοπέδιο από τον Φεβρουάριου του 2013 λειτουργούν και οι έξι πύλες διέλευσης μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν επίσης την έναρξη είσπραξης τελωνειακών δασμών. Σε ό,τι αφορά την ελεύθερη κυκλοφορία, άρχισε να εφαρμόζεται το καθεστώς πραγματοποίησης ταξιδιών με το δελτίο ταυτότητας. Αμφότερες οι πλευρές εξακολουθούν να εφαρμόζουν τη συμφωνία σχετικά με τις τελωνειακές σφραγίδες. Επίσης σημειώθηκε πρόοδος στον τομέα των ληξιαρχείων και η συνεργασία της Σερβίας με την EULEX εμφανίζει συνεχή πρόοδο. Οι άμεσες επαφές υψηλού επιπέδου και οι επαφές σε επιχειρησιακό επίπεδο εξακολουθούν να διευκολύνουν τη συνεργασία, μεταξύ άλλων και όσον αφορά την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Η Σερβία πρέπει να επιδεικνύει την πάγια δέσμευσή της για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο. Στον τομέα του ασύλου δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο ανταποκρίνεται εν πολλοίς στα πρότυπα της ΕΕ, αλλά πρέπει ακόμη να αναληφθούν ενέργειες για την αποτελεσματική εφαρμογή του. Λόγω της απουσίας επαρκών διαδικασιών ασύλου οι αιτούντες άσυλο τείνουν να θεωρούν τη Σερβία χώρα διέλευσης για την περαιτέρω (παράνομη) μετανάστευση στην ΕΕ. Στη Σερβία λειτουργούν δύο κέντρα υποδοχής αιτούντων άσυλο, τα οποία, όμως, δεν διαθέτουν επαρκή ικανότητα παροχής υπηρεσιών σε όλους τους αιτούντες άσυλο. Η πρόσβαση στις διαδικασίες ασύλου εξαρτάται από την εξασφάλιση στέγασης σε κέντρο υποδοχής αιτούντων άσυλο. Η Σερβία είναι σκόπιμο να βελτιώσει το καθεστώς ασύλου της με τη δημιουργία και τρίτου κέντρου, την ανάπτυξη συστήματος επεξεργασίας των βιομετρικών δεδομένων των αιτούντων άσυλο και την παροχή καλύτερων συνθηκών ένταξης των αιτούντων. Επίσης, είναι σκόπιμο να λάβει περαιτέρω μέτρα για την ευθυγράμμιση της νομοθεσίας της με το κεκτημένο της ΕΕ σχετικά με τη νόμιμη μετανάστευση, ιδίως σε σχέση με το δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης, τη διαμονή EL 13 EL

14 μακράς διάρκειας και τους όρους εισδοχής υπηκόων τρίτων χωρών για την πραγματοποίηση σπουδών. Έχουν αναληφθεί κάποια πρώτα μέτρα για την κατάρτιση μιας εθνικής βάσης δεδομένων για την επαλήθευση των προσωπικών δεδομένων και των δακτυλικών αποτυπωμάτων των αιτούντων άσυλο. Στον τομέα της μετανάστευσης η Σερβία έλαβε διάφορα μέτρα. Η Γραμματεία Προσφύγων και Μετανάστευσης, σε συνεργασία με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ), εφάρμοσε μια σειρά μέτρων οικοδόμησης ικανοτήτων για δημοτικές υπηρεσίες που εξετάζουν υποθέσεις μετανάστευσης και επανένταξης, με στόχο τη βελτίωση της εκπαίδευσης και των κοινωνικών υπηρεσιών για τους επαναπατριζόμενους και τις οικογένειές τους. Οι αρμόδιες αρχές και ο ΔΟΜ διοργάνωσαν επίσης μια σειρά συνεδριάσεων στρογγυλής τραπέζης για τη σερβική κοινωνία των πολιτών με θέματα τη μετανάστευση, την επανένταξη και την επανεισδοχή. Η Σερβία εξακολουθεί να εφαρμόζει τη συμφωνία επανεισδοχής μεταξύ ΕΕ-Σερβίας, και φέρεται να δέχεται περίπου το 95% των αιτημάτων επανεισδοχής από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Στον τομέα της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος, η Σερβία έχει πραγματοποιήσει κάποια πρόοδο. Επί του παρόντος υλοποιείται η στρατηγική της αστυνόμευσης βάσει πληροφοριών ασφαλείας. Ο ειδικός εισαγγελέας για το οργανωμένο έγκλημα άσκησε ποινική δίωξη για μια σειρά υποθέσεων μεγάλης προβολής, αλλά ακόμη δεν έχει συσταθεί σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ της αστυνομίας και των εισαγγελιών. Η Σερβία πρόκειται σύντομα να συνάψει επιχειρησιακή συμφωνία με την Europol. Η δήμευση περιουσιακών στοιχείων αυξήθηκε το 2012, αλλά δυνάμει του νέου ποινικού κώδικα της Σερβίας αποδείχθηκε δύσκολη η προσωρινή κατάσχεση και δέσμευση περιουσιακών στοιχείων. Η ικανότητα διεξαγωγής περίπλοκων χρηματοοικονομικών ερευνών εξακολουθεί να είναι περιορισμένη, μολονότι η ΜΧΠ έχει καταστεί περισσότερο προδραστική όσον αφορά την κίνηση χρηματοοικονομικών ερευνών και η εγκληματολογική αστυνομία εξακολουθεί να συνεργάζεται με την Ιντερπόλ και το διυπηρεσιακό δίκτυο ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων CARIN σε διασυνοριακές υποθέσεις που αφορούν τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Έχει σημειωθεί ήπια αύξηση των περιπτώσεων ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες όμως εξακολουθούν να είναι περιορισμένες σε αριθμό. Η Σερβία εξακολουθεί να αποτελεί χώρα προέλευσης, διέλευσης και προορισμού θυμάτων της εμπορίας ανθρώπων. Ο αριθμός των σέρβων υπηκόων θυμάτων της εμπορίας ανθρώπων μειώθηκε το 2012, αλλά ο αριθμός των σέρβων υπηκόων που ασκούν αυτή την εγκληματική δραστηριότητα εξακολουθεί να βρίσκεται μεταξύ των δέκα υψηλότερων που έχουν καταγραφεί στην ΕΕ. Εντός του 2012 τα περισσότερα θύματα σέρβοι υπήκοοι αναφέρθηκαν από την Αυστρία, τη Σλοβενία, την Ελλάδα και την Κροατία. Η Σερβία εντείνει τη συνεργασία της με την Ιταλία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία, τη Γαλλία και το Βέλγιο στον τομέα της καταπολέμησης της εμπορίας ανθρώπων. Οι σερβικές αρχές έχουν κινήσει μια σειρά ερευνών και διενεργούν εκστρατείες ευαισθητοποίησης και κατάρτισης για τα ενδιαφερόμενα μέρη. Έχει συσταθεί ένα νέο κέντρο για την προστασία των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων, αλλά ακόμη δεν έχει τεθεί σε λειτουργία. Πρέπει να αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της εμπορίας ανθρώπων με επίκεντρο το θύμα, την ταυτοποίηση του θύματος και την πρόσβαση σε βοήθεια και προστασία. Η Σερβία έχει σημειώσει κάποια πρόοδο όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς. Έχει θεσπίσει το αναγκαίο νομικό και θεσμικό πλαίσιο, που περιλαμβάνει Υπηρεσία Καταπολέμησης της Διαφθοράς, καθώς και έναν νέο νόμο σχετικά με τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων, σε συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Οι γενικές εκλογές του 2012 διεξήχθησαν δυνάμει του εν λόγω νόμου και οι αρχές σύντομα θα προβούν στην αξιολόγηση της συμμόρφωσης των κομμάτων με τις διατάξεις αυτού. Εξακολουθεί να είναι EL 14 EL

15 απαραίτητη μια προδραστική προσέγγιση με άξονα τις πληροφορίες των υπηρεσιών κρατικής ασφάλειας για την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος. Εγκρίθηκε νέα στρατηγική για την καταπολέμηση της διαφθοράς, καθώς και ένα συναφές σχέδιο δράσης. Η Υπηρεσία Καταπολέμησης της Διαφθοράς δεν έχει να επιδείξει προς το παρόν ιστορικό αποτελεσματικού ελέγχου της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων, και είναι σκόπιμο να βελτιώσει τη συνεργασία της με συναφείς ενδιαφερομένους για την επαλήθευση των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων. Η νομοθεσία σχετικά με όσους καταγγέλλουν κρούσματα διαφθοράς ακόμη δεν εφαρμόζεται αποτελεσματικά. Στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων που σχετίζονται με την ελεύθερη κυκλοφορία, η Σερβία έχει πραγματοποιήσει κάποια πρόοδο. Η Γραμματεία Προσφύγων και Μετανάστευσης, σε συνεργασία με τον ΔΟΜ, έχει υλοποιήσει μια σειρά έργων σε τοπικό επίπεδο για την οικοδόμηση ικανοτήτων όσον αφορά την επανένταξη. Στα εν λόγω έργα συμμετείχαν δημοτικές αρχές και ΜΚΟ. Η κυβέρνηση ενέκρινε επίσης μια εθνική στρατηγική και ένα σχέδιο δράσης για τη βελτίωση της κατάστασης των Ρομά με χρηματοδοτική ενίσχυση από την ΕΕ. Το εθνικό σχέδιο απασχόλησης για το 2013 θέτει την απασχόληση των Ρομά ως προτεραιότητα στα προγράμματα δημιουργίας απασχόλησης. Σημειώθηκε μικρή βελτίωση σε σχέση με τη βασική εκπαίδευση, την εγγραφή παιδιών στα σχολεία, την εγγραφή στο ληξιαρχείο (περιλαμβανομένης της τακτοποίησης του καθεστώτος των «νομικά αόρατων προσώπων»), καθώς και την πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη για τους επαναπατριζόμενους, αλλά η συνολική κατάσταση των Ρομά εξακολουθεί να είναι επισφαλής. Η σερβική κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει την εφαρμογή βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων μέτρων με σκοπό τη βελτίωση της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης των Ρομά, ειδικότερα όσον αφορά την πρόσβασή τους στην εκπαίδευση, την αγορά εργασίας, την επαγγελματική κατάρτιση, τις κοινωνικές υπηρεσίες και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. 4. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΑΠΑΛΛΑΓΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΘΕΩΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΑΞΙΔΙΩΝ ΤΟ 2012 ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ Επισκόπηση των εξελίξεων Το 2012, η κατάχρηση του καθεστώτος ασύλου εξακολούθησε να πλήττει τη λειτουργία του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης για την πραγματοποίηση ταξιδιών μεταξύ των Δυτικών Βαλκανίων και της ΕΕ. Σύμφωνα με την Eurostat, ο συνολικός αριθμός των αιτήσεων ασύλου που υποβλήθηκαν από πολίτες των πέντε κρατών των Δυτικών Βαλκανίων στα οποία ισχύει το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης προς τα κράτη μέλη της ΕΕ και τα συνδεδεμένα κράτη Σένγκεν αυξήθηκε σε το 2012, αριθμός ο οποίος συνιστά αύξηση κατά 63% σε σύγκριση με το 2011 (Σχήμα 6.1). Ο συνολικός αριθμός για το περυσινό έτος ήταν ο υψηλότερος που έχει καταγραφεί από την άρση της υποχρέωσης θεώρησης για τους πολίτες χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2013, οι συνολικές αιτήσεις ασύλου από τις πέντε χώρες στις οποίες ισχύει το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης ήταν μόλις κατά 5,6% λιγότερες από ό,τι κατά τους πρώτους εννέα μήνες του Οι εισροές ασύλου το 2013 εμφανίζουν αξιοσημείωτα παρόμοια τάση με αυτή του Κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2013, ο Frontex υπολόγισε αιτήσεις ασύλου από τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων προς τις πέντε πρώτες χώρες υποδοχής, αριθμός κατά 5,6% χαμηλότερος από τον αντίστοιχο κατά τους πρώτους εννέα μήνες του Η Γερμανία δέχθηκε 70% περισσότερες αιτήσεις κατά τα πρώτα τρία τρίμηνα του 2013 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012 εντωμεταξύ μειώθηκε ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου στη Σουηδία, την Ελβετία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο. EL 15 EL