Στο κενό τα νέα αναλυτικά προγράμματα

Transcript

1 Review from 30/07/2014 Articlesize (cm2): 1484 ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ, από σελίδα 1 Customer: Author: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ Rubric: ΠΑΙΔΕΙΑ Subrubric: Εκπαίδευση/Εκπαιδευτικοί Mediatype: Print Έκθεση καταπέλτης για Υπουργείο Παιδείας ΚΑΤΑΠΕΛΤΗΣ η έκθεση αξιολόγησης των νέων αναλυτικών προγραμμάτων, η οποία ολοκληρώθηκε πρόσφατα από την Επιστημονική Επιτροπή που διόρισε το Υπουργικό Συμβούλιο. Στις 330 σελίδες της έκθεσης καταγράφονται αδυναμίες, προβλήματα, ελλείψεις και ασάφειες των νέων προγραμμάτων και γίνεται λόγος για παράδοξες, αδιαφανείς και αδιευκρίνιστες διαδικασίες. Δύσκολο το έργο του υπουργού Παιδείας, ο οποίος καλείται να λάβει αποφάσεις για το μέλλον των ΝΑΠ, που ως γνωστόν έχουν χαρακτηριστεί ως η καρδιά της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης.»ϊ7 18»Απροβίβαστος στα νέα αναλυτικά προγράμματα Αιχμές για τις διαδικασίες που ακολουθήθηκαν ως προς την παρακολούθηση του όλου εγχειρήματος, τη συγγραφή νέων διδακτικών βιβλίων και τις αλλαγές στα ωρολόγια προγράμματα. Τα νέα αναλυτικά αύξησαν αντί να μειώσουν την ύλη. Τα δολεπτα κουράζουν τους μαθητές. Στο κενό τα νέα αναλυτικά προγράμματα Καταπέλτης η αξιολόγηση της Επιστημονικής Επιτροπής που αποκαλύπτει ο «Φ» ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ Αν τα νέα αναλυτικά προγράμματα αποτελούντην καρδιά της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, τότε η έκθεση για την αξιολόγηση τους συνιστά έμφραγμα στην όλη προσπάθεια που ξεκίνησε από το 2<χ>8. Η έκθεση καταπέλτης της Επιστημονικής Επιτροπής ολοκληρώθηκε πρόσφατα και στις 330 σελίδες της καταγράφονται προβλήματα, αδυναμίες και ελλείψεις, γίνεται λόγος για ασάφειες και παραδοξότητες, ακόμα και για αδιαφάνεια και αδιευκρίνιστες διαδικασίες. Εν ολίγοις «η διαμορφωτική αξιολόγηση των ΝΑΠ» θέτει υπό αμφισβήτηση τα νέα αναλυτικά και φέρνει σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση τον νυν πολιτικό προϊστάμενο της Παιδείας, Κώστα Κάδη, ο οποίος καλείται τώρα να λάβει καθοριστικές αποφάσεις για το μέλλον. Για την αξιολόγηση, η Επιστημονική Επιτροπή προχώρησε στη συλλογή δεδομένων μέσω των ακόλουθων μεθόδων: α) αξιολόγηση των ΝΑΠ από εξωτερικούς κριτικούς αναγνώστες, β) ανάλυση αρχειακού υλικού του υπουργείου και περιεχομένου των εγγράφων απόψεων επαγγελματικών κλάδων και εκπαιδευτικών, γ) συνεντεύξεις, δ) συμπλήρωση ερωτηματολογίων, ε) μελέτες περίπτωσης τεσσάρων πειραματικών σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης. Ο «Φ» εξασφάλισε την έκθεση και αποκαλύπτει τα γενικά συ μπεράσματα που προέκυ ψαν από κάθε μέθοδο. συνεχεία στην σελίδα 18 Page 1 / 5

2 Αιχμές για διαδικασίες που ακολουθήθηκαν ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ του αρχειακού υλικού και του ιστορικού των ΝΑΠ, η Επιτροπή κατέληξε στα εξής: ι. Την ευθύνη και τις διαδικασίες ανέλαβε το Γραφείο Αναλυτικών Προγραμμάτων το οποίο λειτουργούσε χωρίς οποιαδήποτε επικοινωνία με την ΕΔΑΠ, η οποία λειτούργησε ουσιαστικά για ένα μόνο χρόνο. 2. Η συνεχής αλλαγή στους υπεύθυνους της αλλαγής Αδιαφανή κριτήρια (εδαπ, κάποια για την παραγωγή μέλη της αρνέου διδακτικού χικής εδαπ ο ^επιτελική ομάδα εφαρμογής των αναλυτικών προγραμμάτων, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, οι επιθεωρητές, το γραφείο αναλυτικών προγραμμάτων, οι ομάδες συγγραφής, οι σύνδεσμοι επιθεωρητές) δεν επέτρεψε την υπεύθυνη παρακολούθηση και ενίσχυση των αλλαγών. Σε αυτό συνέτειναν και οι διαδοχικές αλλαγές στους Υπουργούς, ως υπεύθυνωντης μεταρρύθμισης, σε μικρότερο, όμως, βαθμό αφού ο επικεφαλής ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ # ΝΑΠ: Νέα Αναλυτικά Προγράμματα ΕΕ: Επιστημονική Επιτροπή # ΕΔΑΠ: Επιτροπή Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων ΥΠΠ: Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της ΕΔΑΠ λειτουργούσε απο το 2008 μέχρι και το 2013 ως ο κύριος ρυθμιστής της ανάπτυξης ΝΑΠ. 3 Οι αλλαγές στα ωρολόγια προγράμματα είναι ατεκμηρίωτες παιδαγωγικά. 4 Είναι παράδοξη η διαδικασία εμπλοκής των επιθεωρητών στην ανάπτυξη προγραμμάτων και την επιμόρφωση. Παρά τις επανειλημμένες, προφορικές και γραπτές διαβεβαιώσεις του υπουργού Παιδείας Α. Δημητρίου προς τον πρόεδρο του Κλάδου Επιθεωρητών ότι οι επιθεωρητές θα ενταχθούν στις ομάδες ανάπτυξης των ΑΠ, αυτοί αποκλείονται σε όλο το διάστημα Ασαφή και αδιαφανή παραμένουν τα κριτήρια για την απόφαση παραγωγής διδακτικού και αξιολόγησης υλικού σε όλα σχεδόν τα γνωστικά αντικείμενα, καθώς και οι διαδικασίες με τις οποίες γίνεται ανάθεση για συγγραφή υλικών και εγχειριδίων. 6. Δεν υπήρχε ουσιαστική επικοινωνία του ΥΠΠ με τα μέλη της ΕΔΑΠ ούτε και με εκείνους των οποίων τα ονόματα ανακοινώνονταν κατά καιρούς σε διάφορες επιτροπές. Page 2 / 5

3 # Διορίστηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο τον Οκτώβριο 2013 ως συμβουλευτικό σώμα για τα εκπαιδευτικά θέματα και σε αυτήν συμμετέχουν οι: # Μαίρη Κουτσελίνη, καθηγήτρια στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Λεωνίδας Κυριακίδης, καθηγητής στο Τμήμα Επιστημών της Αγωγής του Πέτρος Πασιαρδής, καθηγητής στο πρόγραμμα «Επιστήμες της Αγωγής» στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο. # Νίκος Στυλιανόπουλος, καθηγητής στο Τμήμα Μαθηματικών και Στατιστικής του # ΜιχαλίνοςΖεμπύλας, αναπληρωτής καθηγητής στο πρόγραμμα «Επιστήμες της Αγωγής» στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. # Πέτρος Παπαπολυβίου, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστήμιου Κύπρου. Κουράζει το 80λεπτο ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ στα πιλοτικά γυμνάσια όπου εφαρμόζεται νέο ωρολόγιο πρόγραμμα με δολεπτα μαθήματα: ι. Είναι δύσκολο να τεκμηριωθούν θετικά αποτελέσματα από παιδαγωγική άποψη και με κριτήριο την αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας εξαιτίας ή με παράμετρο την αλλαγή του ωρολογίου προγράμματος στα πιλοτικά γυμνάσια. 2. Τα πλεονεκτήματα είναι η ενίσχυση σε υλικοτεχνική υποδομή (ειδικές αίθουσες), η συνεχής παρακολούθηση/επισκέψεις επιθεωρητών και επιμορφωτων κατά τη σχολική χρονιά , η βοήθεια σε βοηθούς διευθυντές συντονιστές στα φιλολογικά μαθήματα και στα μαθηματικά και γενικά η υποστήριξη από το υπουργείο της σχολικής μονάδας. Επίσης, πλεονέκτημα είναι η αύξηση του χρόνου διδασκαλίας σε όλα σχεδόν τα μαθήματα, το γεγονός ότι οι μαθητές διδάσκονται όλα τα μαθήματα σε όλεςτιςτάξεις και δεν υπάρχει σχολικό έτος με διακοπή διδασκαλίας του μαθήματος) και το ότι στα εργαστηριακά μαθήματα οι μαθητές μοιράζονταν σε δύο τμήματα. 3 Υπάρχουν μαθήματα τα οποία προσφέρονται σε δίωρο κάθε 15 μέρες, με αποτέλεσμα ότανχαθείτο ένα δίωρο να γίνεται το μάθημα κάθε μήνα και να χάνεται και η επαφή των μαθητών με το μάθημα, αλλά και ο χρόνος να μειώνεται στην ουσία σημαντικά. Δεν υπάρχει ευελιξία στο πρόγραμμα του σχολείου, το οποίο καταρτίζεται με δυσκολία και πολλούς περιορισμούς. Το 8ολεπτο δεν είναι πάντα δημιουργικό, λόγω κούρασης των μαθητών. 4 Τα ΝΑΠ Φυσικής, Χημείας και Βιολογίας εφαρμόζονται μόνο στα πιλοτικά σχολεία. Page 3 / 5

4 «Αναγκαία η αναδιαμόρφωση των ΝΑΠ» Στοχοκεντρικά και υλοκεντρικά προγράμματα, γενικοί και αόριστοι στόχοι Από την αξιολόγηση των ΝΑΠ από εμπειρογνώμονες κριτικούς αναγνώστες, τα κυρία πορίσματα είναι: ΙΤα ΝΑΠ εμφανίζουν στο σύνολο τους θετικά και αρνητικά στοιχεία και χρειάζονται να αναδιαμορφωθούν, αφού μελετηθούν οι ειδικές παρατηρήσεις των κριτικών αναγνωστών και οι εισηγήσεις της ΕΕ. 2 Τα βασικά προβλήματα των προηγούμενων αναλυτικών προγραμμάτων δεν έχουν αντιμετωπιστεί: π.χ. η υπερβολική ύλη, το βαρυφορτωμένο περιεχόμενο σε σχέση με το ωρολόγιο πρόγραμμα, η έμφαση σε γενικούς και αόριστους στόχους και η διάσταση μεταξύ του γενι Τα ΝΑΠ άλλαξαν περιεχόμενο σε διάφορες φάσεις της ανάπτυξης τους κου θεωρητικού πλαισίου του προοιμίου και της εφαρμογής στα ΝΑΠ και στην πράξη της διδασκαλίας, η ανάγκη προσκόλλησης και εξάρτησης του εκπαιδευτικού και της διδασκαλίας από το ένα και μοναδικό εγχειρίδιο και τα σχέδια μαθημάτων που αναπτύσσονται από εκπαιδευτικούς χωρίς εποπτεία και αξιολόγηση του υλικού. 3Έχουν αναπτυχθεί στοχοκεντρικά και υλοκεντρικά προγράμματα, με τους στόχους τις περισσότερες φορές να είναι γενικοί και αόριστοι ή να αναλύονται σε ειδικούς στόχους οι οποίοι, σε ορισμένα προγράμματα, ονομάζονται Δείκτες Επιτυχίας. 4 Τα ΝΑΠ άλλαξανπεριεχόμενο σε διάφορες φάσεις της ανάπτυξης τους, με αδιευκρίνιστες διαδικασίες και υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι παρεμβάσεις συνέτειναν στο να μην τα αναγνωρίζουν οι υπεύθυνοι ακαδημαϊκοί των οποίων το όνομα αναγράφεται στο έντυπο επίσημο ΝΑΠ. 5 Τα ΝΑΠ τα οποία αναπτύχθηκαν κατά κύριο λόγο από τους ακαδημαϊκούς, ως γενικά πλαίσια αναφοράς, περιέχουν επιστημολογικούς όρους και θεωρίες οι οποίες, σε αρκετές περιπτώσεις, δεν έγιναν κατανοητές από τους μάχιμους εκπαιδευτικούς. 6 Τα περισσότερα ΝΑΠ πάσχουν από ανισορροπία μεταξύ του προβλεπόμενου και του διαθέσιμου χρόνου στο ωρολόγιο πρόγραμμα, γεγονός που οφείλεται στο ότι τα προγράμματα αναπτύχθηκαν χωρίς να προκαθοριστεί το ωρολόγιο. 7 Διατηρείται ο πλήρης διαχωρισμός των διαφόρων γνωστικών αντικειμένων χωρίς διαθεματικές και διεπιστημονικές προσεγγίσεις, ούτε και μεταξύ μαθημάτων με κοινά ή αλληλοεπικαλυπτόμενα θέματα, όπως των Φυσικών Επιστημών, των Μαθηματικών, της Βιολογίας και της Χημείας. Θετικές στάσεις των διδασκόντων ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ αποτελεσμάτων ερωτηματολογίων Μέσης και Δημοτικής Εκπαίδευσης: 1 Οι εκπαιδευτικοί που απάντησαν στα ερωτηματολόγια φαίνεται να είναι σε θέση να γνωρίζουν το περιεχόμενο, το υλικό, τους στόχους και την επιμόρφωση για τα ΝΑΠ. 2 Παρουσιάζουν θετικές στάσεις αναφορικά με Διαφωνούν με μείωση ωρών διδασκαλίας Μαθηματικών και Γλώσσας στο Δημοτικό τους στόχους, τη φιλοσοφία, τις αλλαγές που έγιναν στο ΝΑΠ στο γνωστικό αντικείμενο που διδάσκουν, αλλά και με τις αρχές που αναφέρονται στο προοίμιο. 3 Λιγότερο θετικές φαίνεται να είναι οι στάσεις των εκπαιδευτικών για το βαθμό διαφοροποίησης απο τους στόχους και τις επιδιώξεις των προηγούμενων ΑΠ, αλλά και για θέματα πρακτικής εφαρμογής των ΝΑΠ στη διδασκαλία και διαφοροποίηση. Δ Αρκετοί εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι τα επιμορφωτικά σεμινάρια που οργανώθηκαν για τα ΝΑΠ δεν βοήθησαν σε μεγάλο βαθμό στην εφαρμογή των νέων μεθόδων στη διδασκαλία, ούτε στη διαφοροποίηση του μαθήματος τους. 5 Ένα ιδιαίτερα σημαντικό σημείο που προκύπτει μέσα από την ανάλυση των αποτελεσμάτων των ερωτηματολογίων των εκπαιδευτικών Μέσης Εκπαίδευσης είναι ότι η κάλυψη της ύλης που περιλαμβάνεται στα ΝΑΠ είναι δύσκολο να επιτευχθεί, ιδιαίτερα σε συγκεκριμένα γνωστικά αντικείμενα, όπως τα Μαθηματικά. 6 Αρνητική φαίνεται να είναι η στάση των εκπαιδευτικών Δημοτικής Εκπαίδευσης απέναντι στις αλλαγές που έγιναν στο ωρολόγιο πρόγραμμα στα μαθήματα της Γλώσσας και των Μαθηματικών, αλλά και όσον αφορά στην ώρα της Εμπέδωσης. Page 4 / 5

5 Αυξήθηκε η ύλη σε όλα τα μαθήματα ΑΠΟ τις συνεντεύξεις και τις θέσεις επιστημονικών κλάδων και εκπαιδευτικών: ΙΔεν υπήρχε συντονισμός και καθοδήγηση για την ανάπτυξη των ΝΑΠ και γι' αυτό οι ομάδες λειτουργούσαν με διαφορετικό τρόπο, διαδικασίες και σκεπτικό. 2 Οι περισσότερες ομάδες εργασίας άρχισαν την παραγωγή ΑΠ χωρίς συγκεκριμένο πλαίσιο και κατευθυντήριες γραμμές. Κατά συνέπεια, πολλές ομάδες εργασίας συνέθεσαν υλικό μέσα από το οποίο αυξάνεται ο χρόνος διδασκαλίας και ο οποίος τελικά δεν ήταν διαθέσιμός στο ωρολόγιο πρόγραμ μα. 3 Με βάση το πιο πάνω σημείο, διαπιστώνεται ότι τελικά έχει αυξηθεί η ύλη όλων των γνωστικών αντικειμένων και θα πρέπει να περιοριστεί όχι μόνο επειδή είναι ανέφικτη η υλοποίηση τους αλλά επειδή γίνονται τα ΝΑΠ ακόμη πιο υλοκεντρικά και βαρυφορτωμένα. 4 Η συνεργασία μεταξύ των ομάδων εργασίας σε συναφή γνωστικά αντικείμενα της Δημοτικής και της Μέσης Εκπαίδευσης ήταν ελλιπής. Ελλιπής ή ανύπαρκτη επιμόρφωση εκπαιδευτικών ^ ι α ίναΐι φίλολογικων μα θημάτων στη Μέση Εκπαίδευση προκάλεσαν πολλές συζητήσεις, προβληματισμό και ανακοινώσεις με αποτέλεσμα ο Σύνδεσμος Φιλολόγων να διαμαρτύρεται και να εισηγείται άμεση αξιολόγηση των ΝΑΠ για τα φιλολογικά μαθήματα. 6 Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για την εφαρμογή των ΝΑΠ χαρακτηρίζεται από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς ελλιπής ή ανύπαρκτη. 7 Το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ως επιμορφωτικό κέντρο, δεν έχει εμπλακεί στην επιμόρφωση, γεγονός που συνέβαλε στην ανεπαρκή επιμόρφωση. 8 Τα ΝΑΠ σχεδιάστηκαν χωρίς οριζόντια σύνδεση μεταξύ τους ιδιαίτερα όσον αφορά σημαντικά θέματα. 9 Δεν έγινε επαρκής επιμόρφωση των διευθυντών, οι οποίοι ήταν πολύ σημαντικοί εμπλεκόμενοι για την επιτυχία της όλης προσπάθειας. <Λ Λ Το κενό μεταξύ προδημοτικής δη Μ. \β μοτικής καθώς και δημοτικής μέσης εκπαίδευσης δεν φαίνεται να αντιμετωπίζεται. U Παρατηρείται μια στενή επαγγελματική αντίληψη σε ορισμένες ειδικότητες, ιδιαίτερα στη Μέση Εκπαίδευση, για την αποκλειστικότητα στη διδασκαλία μαθημάτων αλλά και θεμάτων. 4 λ Δεν είναι σαφές ποιος είχε δικαίωμα Μ. Λίνα αναρτά υλικό στο διαδίκτυο ή ποια ήταν η διαδικασία για να μην δημιουργείται σύγχυση ωςπροςτοποιο αναλυτικό είναιτο τελικό ή επίσημο, με αποτέλεσμα να μην γνωρίζει κανείς ποιο είναι το «επίσημο». «IJ ΟθεσμόςτηςΕμπέδωσηςστηΔημο Μ. ul τική Εκπαίδευση χρειάζεται να επανεξεταστεί. Page 5 / 5