ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Transcript

1 ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Λειτουργία απαραίτητη για τη διαιώνιση του είδους. Προϋποθέτει την ύπαρξη δύο φύλων. Το αναπαραγωγικό σύστημα κάθε φύλου έχει ιδιαίτερα ανατομικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 1

2 Το αναπαραγωγικό σύστημα του άνδρα Αποτελείται από τους δύο όρχεις, την εκφορητική οδό του σπέρματος και το πέος. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 2

3 Όρχεις Αρχίζουν την ανάπτυξή τους μέσα στην κοιλιακή κοιλότητα κατά την εμβρυϊκή ζωή. Τους δύο τελευταίους μήνες κατεβαίνουν και εγκαθίστανται στο όσχεο όπου η θερμοκρασία των 34 ο C είναι ιδανική για την παραγωγή των σπερματοζωαρίων. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 3

4 Τα σπερματοζωάρια ωριμάζουν και αποθηκεύονται στην επιδιδυμίδα που βρίσκεται στο πίσω μέρος των όρχεων. Κάθε επιδιδυμίδα ενώνεται με το σπερματικό πόρο, ο οποίος ανεβαίνει προς την κοιλιακή κοιλότητα και ενώνεται με την ουρήθρα. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 4

5 Η ουρήθρα περνάει από τον προστάτη και καταλήγει στο άκρο του πέους, τη βάλανο. Ο προστάτης, οι δύο βολβουρηθραίοι αδένες και η σπερματοδόχος κύστη εκκρίνουν ουσίες που μαζί με τα σπερματοζωάρια αποτελούν το σπέρμα. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 5

6 Πέος Αποτελείται από τρία σηραγγώδη σώματα τα οποία κατά την ερωτική διέγερση γεμίζουν με αίμα. Περιβάλλονται από δέρμα, την πόσθη. Η ακροποσθία (το τμήμα της πόσθης που καλύπτει τη βάλανο) κατά την ούρηση και τη στύση τραβιέται προς τα πίσω. Αν αυτό δεν μπορεί να συμβεί υπάρχει πόνος και αφαιρείται χειρουργικά με περιτομή. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 6

7 ΠΕΡΙΤΟΜΗ Ξεκινά από την Παλαιά Διαθήκη και συνεχίζεται ως τις μέρες μας κυρίως στους μουσουλμανικούς λαούς αλλά έχει καθιερωθεί και σε αγγλόφωνες χώρες όπως η Αμερική, η Αυστραλία, λιγότερο στην Αγγλία κ.ά. Είναι η αφαίρεση όλου ή ορισμένου μέρους του δέρματος της κεφαλής του πέους (συνήθως 3-4 εκατοστά δέρματος). Μερικές φορές η περιτομή είναι απαραίτητη εξαιτίας μίας πάθησης, της φίμωσης. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 7

8 Συμβάλλει κυρίως στην υγιεινή της περιοχής, την «ομορφιά» και αυξάνει την ευαισθησία στο σημείο αυτό. Πολλές έρευνες απέδειξαν πως με την περιτομή μειώνονται οι πιθανότητες μετάδοσης HIV( aids) κατά 60%(max). Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 8

9 Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 9

10 Λειτουργία όρχεων Είναι μεικτοί αδένες. Η εξωκρινής μοίρα τους παράγει τα σπερματοζωάρια. Η ενδοκρινής παράγει τις αντρικές ορμόνες. (Σημαντικότερη είναι η τεστοστερόνη). Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 10

11 Τεστοστερόνη Η έκκριση της τεστοστερόνης αυξάνεται κατά την εφηβεία. Συμβάλλει: 1. στην τελική διαμόρφωση του πέους, 2. στην ωρίμανση των όρχεων και 3. στην παραγωγή σπέρματος. Είναι υπεύθυνη για τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου: γενειάδα, τριχοφυΐα στις μασχάλες και στη περιοχή των γεννητικών οργάνων, μεγαλύτερη ανάπτυξη των μυών και επιμήκυνση των φωνητικών χορδών, που προκαλεί αλλαγή στη φωνή. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 11

12 Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας Αποτελείται από: Τις δύο ωοθήκες Τους δύο ωαγωγούς (σάλπιγγες) Τη μήτρα Τον κόλπο και Το αιδοίο Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 12

13 Ωοθήκες: σχήμα αμυγδάλου μία σε κάθε πλευρά στο πάνω μέρος της λεκάνης. Ωαγωγοί: εκτείνονται από τις ωοθήκες προς τη μήτρα. Μήτρα: Μυώδες όργανο σε σχήμα και μέγεθος ανεστραμμένου αχλαδιού. Περιβάλλεται εσωτερικά από βλεννογόνο (ενδομήτριο). Το κάτω μέρος της μήτρας καταλήγει στον κόλπο. Αιδοίο (εξωτερικά γεννητικά όργανα): Περιλαμβάνει το εφηβαίο, τα μεγάλα και τα μικρά χείλη και την κλειτορίδα. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 13

14 Λειτουργία των ωοθηκών Οι ωοθήκες είναι μεικτοί αδένες. Η εξωκρινής μοίρα παράγει τα ωάρια. Η ενδοκρινής μοίρα παράγει τις ορμόνες (οιστρογόνα και προγεστερόνη) που παίζουν σημαντικό ρόλο στον εμμηνορρυσιακό κύκλο και προκαλούν την ανάπτυξη του στήθους. Τα οιστρογόνα είναι υπεύθυνα για τα δευτερεύοντα χαρακτηριστικά του φύλου π.χ. ανεπτυγμένη λεκάνη και συσσώρευση υποδόριου λίπους. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 14

15 Εμμηνορρυσιακός κύκλος Χαρακτηριστική εκδήλωση της λειτουργίας του αναπαραγωγικού συστήματος. Πρώτη μέρα του κύκλου είναι (συμβατικά) η έναρξη της έμμηνου ρύσης. Ο κύκλος επαναλαμβάνεται κάθε 28 μέρες περίπου από την εφηβεία ως την εμμηνόπαυση. Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας παρουσιάζει δύο κυκλικές μεταβολές: Τον ωοθυλακικό κύκλο και Τον ενδομήτριο κύκλο. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 15

16 Ωοθυλακικός κύκλος Ελέγχεται ορμονικά από την υπόφυση. Χωρίζεται σε δύο φάσεις. 1 η φάση: Ωρίμανση του ωοθυλακίου (κάθε ωοθυλάκιο περιέχει ένα ωάριο) που προκαλείται από τη θυλακιοτρόπο ορμόνη (FSH).Έκκριση οιστρογόνων από τα επιθηλιακά κύτταρα του τοιχώματος του ωοθυλακίου που προκαλούν πολλαπλασιασμό των κυττάρων του βλεννογόνου της μήτρας. Την 14 η ημέρα του κύκλου η υπόφυση αυξομειώνει απότομα την έκκριση της ωχρινοτρόπου ορμόνης (LH) και προκαλείται η ωοθυλακιορρυξία και η απελευθέρωση του ωαρίου που μέσω των σαλπίγγων (με τη βοήθεια του κροσσωτού επιθηλίου) μετακινείται αργά προς τη μήτρα. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 16

17 2 η φάση: Τα επιθηλιακά κύτταρα του ωοθυλακίου πολλαπλασιάζονται σχηματίζοντας το ωχρό σωμάτιο που εκκρίνει προγεστερόνη η οποία προετοιμάζει τη μήτρα να δεχθεί το γονιμοποιημένο ωάριο Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 17

19 Ενδομήτριος κύκλος Αφορά περιοδικές αλλαγές που γίνονται στο ενδομήτριο και ελέγχονται ορμονικά από τις ωοθήκες. Παραγωγική φάση: 5 η 14 η μέρα με την επίδραση των οιστρογόνων πολλαπλασιάζονται τα κύτταρα του βλεννογόνου. Εκκριτική φάση: 14 η 28 η μέρα με την επίδραση της προγεστερόνης αυξάνονται οι εκκρίσεις του βλεννογόνου και η αιμάτωσή του με συνέπεια να αυξηθεί το πάχος του ενδομητρίου. Αιμορροϊκή φάση: 1 η 5 η μέρα λόγω της απότομης πτώσης της προγεστερόνης έχουμε αποβολή βλέννας και κυτταρικών υπολειμμάτων (περίοδος). Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 19

22 ΜΙΤΩΣΗ Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 22

23 ΜΕΙΩΣΗ Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 23

24 ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΙΩΣΗ ΣΤΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ Σπερματογένεση Η τεστοστερόνη (13 ο έτος ηλικίας) διεγείρει τους όρχεις για συνεχή παραγωγή σπερματοζωαρίων. Στην περιφέρεια των σπερματικών σωληναρίων υπάρχουν τα σπερματογόνια (πρόδρομα γεννητικά κύτταρα με 46 χρωμοσώματα) που με μιτωτική διαίρεση δίνουν τα σπερματοκύτταρα. Τα σπερματοκύτταρα με μείωση δίνουν τις σπερματίδες (23 χρωμοσώματα). Οι σπερματίδες μετά από διαδοχικές μεταβολές (απώλεια κυτταροπλάσματος, δημιουργία μαστιγοουράς) μετατρέπονται σε σπερματοζωάρια. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 24

25 Τα στάδια της σπερματογένεσης Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 25

27 Σπερματοζωάρια Αποτελούνται από: Την κεφαλή (περιέχει τον απλοειδή πυρήνα και ένζυμα που το βοηθούν να διεισδύσει στο ωάριο) Το ενδιάμεσο σώμα (περιέχει πολλά μιτοχόνδρια που δίνουν ενέργεια για τη μετακίνησή του) και Τη μαστιγιοουρά (με την οποία κινείται) Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 27

28 Ωογένεση Ωογόνια (πρόδρομα γεννητικά κύτταρα της γυναίκας) πολλαπλασιάζονται μιτωτικά κατά την εμβρυϊκή ζωή. Αυξάνονται σε μέγεθος (συσσωρεύουν λέκιθο) και μεταμορφώνονται σε ωοκύτταρα (46 χρωμοσώματα). Κάθε ωοκύτταρο βρίσκεται μέσα σε ένα ωοθυλάκιο (παραμένει έτσι για πολλά χρόνια). Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 28

29 Από την εφηβεία κάθε 28 μέρες ένα ωοθυλάκιο αναπτύσσεται εναλλάξ από κάθε ωοθήκη. Το ωοκύτταρο που περιέχει μπαίνει στο στάδιο της ωρίμανσης και υφίσταται την πρώτη μειωτική διαίρεση. Προκύπτει ένα μικρό κύτταρο (πολικό σωμάτιο 23 χρωμοσώματα) και ένα μεγάλο που θα εξελιχθεί σε ωάριο (23 χρωμοσώματα). Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 29

30 Το ωάριο περιέχει τη λέκιθο που είναι απαραίτητη για τη θρέψη του ζυγωτού τις πρώτες μέρες μετά τη γονιμοποίηση. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 30

31 Στάδια ωογένεσης Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 31

32 Γονιμοποίηση Κατά την εκσπερμάτωση ο άνδρας ελευθερώνει στον κόλπο της γυναίκας περίπου σπερματοζωάρια τα οποία δια μέσου της μήτρας κατευθύνονται προς τις σάλπιγγες. Αν εκεί συναντήσουν ωάριο είναι πιθανόν να γίνει γονιμοποίηση. Κατά τη γονιμοποίηση η κεφαλή ενός μόνο σπερματοζωαρίου με τη βοήθεια ενζύμων εισέρχεται μέσα στο ωάριο. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 32

33 Αμέσως μετά συμβαίνουν αλλαγές στο ωάριο που εμποδίζουν την είσοδο άλλου σπερματοζωαρίου. Αυξάνει απότομα ο ρυθμός της κυτταρικής αναπνοής Οι πυρήνες των δύο κυττάρων συντήκονται και προκύπτει ένα διπλοειδές κύτταρο (46 χρωμοσώματα) το ζυγωτό. Το ζυγωτό είναι το πρώτο κύτταρο του νέου οργανισμού. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 33

34 Συμπέρασμα Μείωση είναι ο μηχανισμός που μειώνει κατά το ήμισυ τον αρχικό αριθμό χρωμοσωμάτων και από ένα διπλοειδές κύτταρο προκύπτουν απλοειδή κύτταρα. Γονιμοποίηση είναι ο μηχανισμός κατά τον οποίο δύο απλοειδείς γαμέτες συντήκονται και δίνουν ένα διπλοειδές κύτταρο το ζυγωτό από το οποίο θα προκύψει ο καινούργιος οργανισμός. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 34

35 ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΜΒΡΥΟΥ - ΤΟΚΕΤΟΣ Αυλάκωση: Οι πρώτες μιτωτικές διαιρέσεις του ζυγωτού περίπου 30 ώρες μετά τη γονιμοποίηση. Μορίδιο: Συσσωμάτωμα κυττάρων (από τις διαιρέσεις του ζυγωτού) που έχει το ίδιο μέγεθος με το ζυγωτό. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 35

36 Μεταξύ της 3 ης και της 5 ης ημέρας φθάνει στη μήτρα και τα κύτταρά του καθώς πολλαπλασιάζονται τοποθετούνται στην περιφέρεια και σχηματίζουν μια κοίλη σφαίρα που ονομάζεται βλαστίδιο. Τροφοβλάστης: Η εξωτερική στιβάδα κυττάρων του βλαστιδίου. Μια ομάδα κυττάρων του στο εσωτερικό του θα δώσει το έμβρυο και τις εξωεμβρυϊκές μεμβράνες. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 36

37 Μεταξύ της 5 ης και της 7 ης μέρας το βλαστίδιο προσκολλάται στο ενδομήτριο (εμφύτευση) και αρχίζει η κύηση. Ο τροφοβλάστης εκκρίνει τη γοναδοτροπίνη (ορμόνη) που αναστέλλει τον εμμηνορυσιακό κύκλο. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 37

39 Από την 3 η ως την 7 η εβδομάδα σχηματίζονται ο πλακούντας και οι τρεις εξωεμβρυϊκές μεμβράνες και αρχίζει η διαφοροποίηση και η οργανογένεση. Κατά τη 2 η εβδομάδα το βλαστίδιο ολοκληρώνει την εμφύτευσή του στο ενδομήτριο και αρχίζει ο σχηματισμός του πλακούντα. Ο πλακούντας εκκρίνει προγεστερόνη και οιστρογόνα, που εμποδίζουν την ανάπτυξη νέων ωοθυλακίων. Άρα δε γίνεται εμμηνορρυσία που θα κατέστρεφε το έμβρυο. Στο εσωτερικό του τροφοβλάστη σχηματίζεται ο αμνιακός σάκος με την αμνιακή κοιλότητα και η μάζα των κυττάρων που θα εξελιχθεί σε έμβρυο (εμβρυϊκός δίσκος). Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 39

40 Η ανάπτυξη του εμβρύου (μιτωτικές διαιρέσεις των κυττάρων του εμβρυϊκού δίσκου) προχωρά παράλληλα με την ανάπτυξη του πλακούντα. Η αμνιακή κοιλότητα περιβάλλει το έμβρυο και γεμίζει με αμνιακό υγρό που προστατεύει το έμβρυο από κραδασμούς και συμβάλλει στη διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας. Καθώς ο αμνιακός σάκος διογκώνεται σχηματίζεται ο ομφάλιος λώρος που περιέχει αιμοφόρα αγγεία και συνδέει το έμβρυο με τον πλακούντα. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 40

41 Το αίμα του εμβρύου και της μητέρας δεν αναμειγνύονται. Δια μέσου του πλακούντα θρεπτικά συστατικά και Ο 2 διαχέονται από το αίμα της μητέρας στο αίμα του εμβρύου, ενώ τα άχρηστα προϊόντα (ουρία, CO 2 ) του εμβρύου διαχέονται στο αίμα της μητέρας. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 41

43 Ανάπτυξη εμβρύου 2 ο τρίμηνο: Το έμβρυο αποκτά μαλλιά, φρύδια, βλεφαρίδες και νύχια. Ο χόνδρινος σκελετός αντικαθίστανται από οστίτη ιστό. Το έμβρυο θηλάζει το δάκτυλό του, ουρεί στο αμνιακό υγρό και κλωτσάει. Σχηματίζεται το δέρμα του. 3 ο τρίμηνο: Τα όργανα αναπτύσσονται και τελειοποιούνται, κάτω από το δέρμα σχηματίζεται μια στιβάδα λίπους. Τελευταία ωριμάζουν το πεπτικό σύστημα και οι πνεύμονες. 265 μέρες μετά τη γονιμοποίηση το βρέφος είναι έτοιμο να γεννηθεί. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 43

44 Τοκετός 1 ο στάδιο: Διαστολή του στομίου του τραχήλου της μήτρας. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 44

45 2 ο στάδιο: Γέννηση Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 45

46 3 ο στάδιο: Αποβάλλεται ο πλακούντας και οι εξωεμβρυικές μεμβράνες. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 46

47 Πολλαπλή κύηση Διζυγωτικά ή διωικά δίδυμα: Δύο διαφορετικά ωάρια που γονιμοποιούνται και δίνουν δύο διαφορετικά ζυγωτά. Προκύπτουν δύο διαφορετικά άτομα που μοιάζουν σαν συνηθισμένα αδέλφια. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 47

48 Μονοζυγωτικά ή μονοωικά δίδυμα: Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 48

51 Παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία της μητέρας και του εμβρύου Περιβαλλοντικοί: Χημικές ουσίες: Ορισμένα εντομοκτόνα ή ακόμα και φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν ανωμαλίες στο έμβρυο π.χ. θαλιδομίδη (ήπιο ηρεμιστικό) σοβαρές παραμορφώσεις των άκρων, ορισμένα παράγωγα της βιταμίνης Α μπορεί να προκαλέσουν αποβολές ή βλάβες στο έμβρυο. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 51

52 Παθογόνοι μικροοργανισμοί: Οι ιοί μπορούν να διαπεράσουν τον πλακούντα και να προσβάλλουν το έμβρυο π.χ. ο ιός της ερυθράς αν προσβάλλει την έγκυο, ιδιαίτερα τους πρώτους μήνες, προκαλεί σοβαρές βλάβες στα σχηματιζόμενα όργανα του εμβρύου (βρέφος με κώφωση καταρράκτη κ.ά.) Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 52

53 Τρόπος ζωής της εγκύου: Αποφυγή του καπνίσματος, γιατί ο καπνός περιέχει CO και άλλες ουσίες επιβλαβείς για το έμβρυο (νεογνά με μειωμένο βάρος που συχνά παρουσιάζουν σπασμούς. Υπερβολική κατανάλωση καφέ ή οινοπνευματωδών ποτών καθώς και η χρήση ναρκωτικών ουσιών προκαλούν προβλήματα στη φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου. Ακτινογραφίες, γιατί οι ακτίνες Χ μπορούν να προκαλέσουν μεταλλάξεις. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 53

54 Ισορροπημένη διατροφή: Σημαντική για την έγκυο και το έμβρυο. Σε μερικές εγκύους παρουσιάζονται προβλήματα στα οστά και τα δόντια γιατί ο οργανισμός τους αντλεί απ αυτά τα απαραίτητα άλατα για να τροφοδοτήσει το έμβρυο. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 54

55 Κληρονομικοί παράγοντες: Για να μειώνονται οι πιθανότητες γέννησης παιδιού με κληρονομική ασθένεια (μεσογειακή ή δρεπανοκυτταρική αναιμία, σύνδρομο Down κ.ά.) οι γονείς πρέπει να ελέγχονται. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 55

58 Θηλασμός Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 58

59 Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι λοβοί αυξάνονται σε αριθμό και σε μέγεθος. Αμέσως μετά τον τοκετό η υπόφυση παράγει μεγαλύτερες ποσότητες προλακτίνης ( ορμόνη που ενεργοποιεί τη διαδικασία παραγωγής γάλακτος). Ο θηλασμός διεγείρει την υπόφυση για παραγωγή ωκυτοκίνης (ορμόνη που προκαλεί σύσπαση των λοβών). Όσο περισσότερο θηλάζει το μωρό τόσο περισσότερη ωκυτοκίνη εκκρίνεται. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 59

61 Προσοχή Στο γυναικείο μαστό μπορεί να δημιουργηθούν όγκοι, καλοήθεις ή κακοήθεις. Επιβάλλεται τακτικά αυτοεξέταση και σε ηλικία άνω των σαράντα ετών περιοδικά μαστογραφία. Τεστ Παπανικολάου για έλεγχο της μήτρας. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 61

62 Αυτοεξέταση μαστού Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 62

63 Τεστ ΠΑΠ Είναι μια κυτταρολογική εξέταση. Τα απολεπιζόμενα κύτταρα που αποβάλλονται από τα έσω γεννητικά όργανα, τραχήλου, μήτρας και κόλπου της γυναίκας, συλλέγονται με εύκολο και ανώδυνο χειρισμό. Τα κύτταρα αυτά χρωματίζονται με ειδικές χρώσεις και εξετάζονται κάτω από το απλό μικροσκόπιο. Η μέθοδος αυτή είναι γνωστή διεθνώς ως Pap Test και αποτελεί μια βασική μέθοδο ευρείας εφαρμογής για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 63

64 Στειρότητα Μη ικανότητα πολλών ζευγαριών να τεκνοποιήσουν. Μπορεί να οφείλεται είτε στον άνδρα είτε στη γυναίκα ή και στους δύο. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 64

65 Αντρική στειρότητα Ανεπαρκής παραγωγή σπερματοζωαρίων Παραγωγή μεγάλου ποσοστού ανώμαλων σπερματοζωαρίων. Αίτια: Ακτινοβολίες Υψηλή θερμοκρασία στην περιοχή των όρχεων Χημικές ενώσεις Διάφορες ασθένειες (παρωτίτιδα) Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 65

66 Γυναικεία στειρότητα Ανεπάρκεια παραγωγής ωαρίων Απόφραξη σαλπίγγων Αίτια μερικές φορές αντιμετωπίζονται χειρουργικά ή φαρμακευτικά ( χορήγηση ορμονών με σκοπό την πρόκληση πολλαπλής ωοθυλακιορρηξίας) Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 66

67 Τεχνητή γονιμοποίηση Διεγείρονται ορμονικά οι ωοθήκες για να παράγουν πολλά ωάρια τα οποία αφαιρούνται και γονιμοποιούνται στο δοκιμαστικό σωλήνα. Το γονιμοποιημένο ωάριο τοποθετείται τελικά στη μήτρα, όπου συνεχίζεται φυσιολογικά η κύηση (παιδιά του σωλήνα). Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 67

68 Έλεγχος γεννήσεων Οικογενειακός προγραμματισμός Μέθοδοι αντισύλληψης Φυσικές Μηχανικές Ορμονικές Χημικές Χειρουργικές Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 68

69 Φυσικές μέθοδοι Διακεκομμένη συνουσία: Η πιο απλή και πιο αναξιόπιστη μέθοδος (λίγα σπερματοζωάρια μπορεί να ξεφύγουν και πριν την εκσπερμάτωση). Ημερολογιακή μέθοδος: Βασίζεται στο γεγονός ότι η ωοθυλακιορρηξία συμβαίνει μια φορά το μήνα και οι γαμέτες ζουν μόνο λίγες ημέρες. Σε κύκλο 28 ημερών οι γόνιμες μέρες προσδιορίζονται μεταξύ της 10 ης και 17 ης μέρας. Αναξιόπιστη μέθοδος γιατί η ωοθυλακιορρηξία παρουσιάζει διακυμάνσεις από μήνα σε μήνα. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 69

70 Μηχανικές μέθοδοι Διάφραγμα (ελαστικό κάλυμμα που καλύπτει τον τράχηλο της μήτρας. Τοποθετείται πριν τη σεξουαλική επαφή και εμποδίζει την είσοδο των σπερματοζωαρίων στη μήτρα). Αυχενικό κάλυμμα ( όπως και το διάφραγμα αλλά τοποθετείται από το γυναικολόγο) Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 70

71 Προφυλακτικό (εμποδίζει την είσοδο των σπερματοζωαρίων στον κόλπο και προφυλάσσει από τη μετάδοση αφροδίσιων νοσημάτων Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 71

72 Ενδομήτριες συσκευές (spiral) είναι μικρές και εύκαμπτες και αποτρέπουν την εμφύτευση του ζυγωτού στη μήτρα. Τοποθετούνται από τον γυναικολόγο. Ενδέχεται να προκαλέσουν φλεγμονές στις σάλπιγγες και δε συνιστώνται στις νεαρές γυναίκες. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 72

73 Χημικές μέθοδοι Χημικά σπερματοκτόνα σε μορφή κρέμας, αφρού ή ζελέ. Εισάγονται στον κόλπο πριν από τη συνουσία και χρησιμοποιούνται συνήθως σε συνδυασμό με κάποια μηχανική μέθοδο. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 73

74 Ορμονικές μέθοδοι Αντισυλληπτικά χάπια: Περιέχουν συνθετικές ορμόνες (προγεστερόνη, οιστρογόνα) και διακόπτουν την ωοθυλακιορρηξία ή αποτρέπουν την εμφύτευση του ζυγωτού στη μήτρα. Πρέπει να λαμβάνονται με τη καθοδήγηση γιατρού Ενοχοποιούνται για δημιουργία προβλημάτων στο κυκλοφορικό σύστημα και για καρκινογενέσεις. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 74

75 Σεξουαλικά μεταδιδόμενα ή αφροδίσια νοσήματα Είναι λοιμώδη νοσήματα που μεταδίδονται κυρίως με τη σεξουαλική επαφή. Συμπτώματα: Πόνος ή ερεθισμός της γεννητικής περιοχής Τσούξιμο κατά την ούρηση Διόγκωση αδένων Εμφάνιση μη φυσιολογικών εκκρίσεων από τον κόλπο ή το πέος Πληγές ή φουσκάλες στο στόμα ή στη γεννητική περιοχή. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 75

76 Η μη έγκαιρη αντιμετώπισή τους εγκυμονεί κινδύνους: Βλάβη στα αναπαραγωγικά όργανα Επιπλοκές στην υγεία Μετάδοση της νόσου στον ερωτικό σύντροφο Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 76

77 Τρόποι αντιμετώπισης Εύκολα, κυρίως, στα αρχικά στάδια της νόσου (φαρμακευτική αγωγή) Εξαίρεση αποτελεί το AIDS. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 77

78 Τρόποι αποφυγής της λοίμωξης Αποχή από την ερωτική πράξη Πιστή μονογαμική σχέση Χρήση προφυλακτικού Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 78

79 Αφροδίσια νοσήματα Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 79

85 Ανάπτυξη μετά τον τοκετό - Γήρας Βρεφική ηλικία Διάρκεια 2 χρόνια περίπου Ραγδαία σωματική και διανοητική ανάπτυξη Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 85

86 Παιδική ηλικία Διάρκεια : από το 3 ο έτος μέχρι την εφηβεία Ανάπτυξη σώματος και προοδευτική μεταβολή των αναλογιών του. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 86

87 Εφηβεία Επιτάχυνση της ανάπτυξης Εμφάνιση δευτερευόντων χαρακτηριστικών στο κάθε φύλλο Ωρίμανση γεννητικών οργάνων Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 87

88 Ενήλικη ζωή Οι μυϊκές δυνάμεις και η αντιληπτική ικανότητα φθάνουν στο μέγιστο Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 88

89 Γήρας Προοδευτική απώλεια σωματικών και διανοητικών ικανοτήτων. Οφείλεται σε παράγοντες Εξωγενείς (π.χ. οστεοπόρωση που οφείλεται στο κάπνισμα, στην κατάχρηση οινοπνευματωδών ποτών, στην ανεπαρκή πρόσληψη ασβεστίου) Κληρονομικούς. Κύρια αιτία: Συσσώρευση ελεύθερων ριζών (κυρίως οξυγόνου). Επιβραδύνεται με αποφυγή αρνητικών συμπεριφορών (κάπνισμα) και υιοθέτηση θετικών (ισορροπημένη διατροφή και άσκηση). Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 89

90 Οι ελεύθερες ρίζες Οξυγόνου Είναι παραπροϊόντα του μεταβολισμού Προκαλούν καταστροφές στο DNA και στις μεμβράνες των κυττάρων Επηρεάζουν κυρίως τα κύτταρα της καρδιάς και του εγκεφάλου. Φυσιολογικά εξουδετερώνονται με παραγωγή αντιοξειδωτικών ενζύμων που όμως η δράση τους μειώνεται με το πέρασμα του χρόνου λόγω μεταλλάξεων στο DNA Λόγω μειωμένης ικανότητας του οργανισμού να τις εξουδετερώσει, καταστρέφονται υποδοχείς αντιγόνων και ορμονών της μεμβράνης των κυττάρων και εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα (καρκινογενέσεις) και το σύστημα των ενδοκρινών αδένων (εμφάνιση διαβήτη τύπου ΙΙ). Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 90