4. Σκοποί και στόχοι του διδακτικού σεναρίου Σκοπός του σεναρίου είναι οι μαθητές να εξοικειωθούν με τις βασικές δυνατότητες ενός προγράμματος

Transcript

1 1. Τίτλος του διδακτικού σεναρίου Επεξεργασία εικόνας με το ελεύθερο λογισμικό Gimp 2. Εκτιμώμενη διάρκεια διδακτικού σεναρίου Τέσσερις (4) διδακτικές ώρες 3. Ένταξη του διδακτικού σεναρίου στο πρόγραμμα σπουδών / προαπαιτούμενες γνώσεις Το σενάριο προορίζεται για μαθητές της Γ τάξης Γενικού Λυκείου στο πλαίσιο του μαθήματος «Πολυμέσα-Δίκτυα». Ωστόσο μπορεί να εφαρμοστεί και στα ΕΠΑΛ στο πλαίσιο αντίστοιχων μαθημάτων. Επίσης μπορεί να εφαρμοστεί στην Α τάξη του Γενικού Λυκείου στο πλαίσιο του μαθήματος «Εφαρμογές Η/Υ». Δεν είναι απαραίτητο να έχουν οι μαθητές κάποια προηγούμενη επαφή με προγράμματα επεξεργασίας εικόνας, παρά μόνο στοιχειώδεις γνώσεις χρήσης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών. 4. Σκοποί και στόχοι του διδακτικού σεναρίου Σκοπός του σεναρίου είναι οι μαθητές να εξοικειωθούν με τις βασικές δυνατότητες ενός προγράμματος επεξεργασίας εικόνας. Οι ειδικότεροι στόχοι είναι: Σε επίπεδο γνώσεων Οι μαθητές μετά το τέλος της διδασκαλίας θα πρέπει να είναι σε θέση: Να περιγράφουν τους λόγους χρήσης ενός προγράμματος επεξεργασίας εικόνας Να εγκαθιστούν ένα πρόγραμμα επεξεργασίας εικόνας στον Η/Υ τους Να αναγνωρίζουν τα βασικά εργαλεία ενός προγράμματος επεξεργασίας εικόνας Να αξιοποιούν τις δυνατότητες ενός προγράμματος επεξεργασίας εικόνας Σε επίπεδο ικανοτήτων Να επιλέγουν τα κατάλληλα εργαλεία Να χρησιμοποιούν παραγωγικά τις δυνατότητες του προγράμματος επεξεργασίας εικόνας Να διαχειρίζονται το λογισμικό επεξεργασίας εικόνας Nα δημιουργούν νέα εικόνα, να εισάγουν εικόνα από αρχείο ή από το διαδίκτυο και να εξάγουν εικόνες με διάφορους τύπους αρχείων. Να διαχειρίζονται επίπεδα και στρώσεις και να δημιουργούν εικόνα σε τουλάχιστον 2 επίπεδα. Να χρησιμοποιούν βασικά εργαλεία (επιλογή, αλλαγή μορφής, εισαγωγή κειμένου, clone, perspective clone, heal, dodge, burn, blur, sharpen, smudge), να εργάζονται με χρώματα και να αλλάζουν αποχρώσεις σε εικόνες και φωτογραφίες. Να γνωρίζουν τη λειτουργία κάποιων βασικών φίλτρων και συγκεκριμένων προηγμένων τεχνικών επεξεργασίας εικόνας. Σε επίπεδο στάσεων Να εκτιμούν τη χρήση του Η/Υ στην επεξεργασία εικόνας Να υιοθετούν καλές πρακτικές στην επεξεργασία εικόνας Να εργάζονται ομαδοσυνεργατικά

2 5. Συνοπτική περιγραφή της διδασκαλίας Το παρόν διδακτικό σενάριο αποτελεί μια διδακτική πρόταση για την εκμάθηση ενός προγράμματος επεξεργασίας εικόνας με τη χρήση του ελεύθερου λογισμικού Gimp. Οι μαθητές μέσα από δραστηριότητες κλιμακούμενης δυσκολίας, δουλεύοντας ομαδοσυνεργατικά, καθοδηγούμενοι αλλά και αυτενεργώντας θα μάθουν να αναζητούν στο διαδίκτυο για λογισμικά (software) που μπορούν να τους βοηθήσουν να αποθηκεύσουν εικόνα στους Η/Υ τους, να δημιουργήσουν δικές τους εικόνες και να τις επεξεργάζονται. Θα εξοικειωθούν με το περιβάλλον ενός προγράμματος επεξεργασίας εικόνας και θα μάθουν να χρησιμοποιούν τα σημαντικότερα εργαλεία σε βασικό επίπεδο. 6. Επιστημολογική προσέγγιση και εννοιολογική ανάλυση Η επεξεργασία εικόνας είναι πλέον απαραίτητη σε όλους, μιας και η εξάπλωση των ψηφιακών φωτογραφικών μηχανών ή η ενσωμάτωση τέτοιων δυνατοτήτων στα κινητά τηλέφωνα, επιτρέπουν τη συγκέντρωση εκατοντάδων φωτογραφίων. Οι φωτογραφίες αυτές μπορούν να ενσωματωθούν σε εργασίες μας, σε ηλεκτρονικά μηνύματα, στο προφίλ μας στο διαδίκτυο, στα λογισμικά επικοινωνίας που χρησιμοποιούμε κ.ά. Ένα από τα πλέον διαδεδομένα πακέτα επεξεργασίας εικόνας είναι το Photoshop. Το πακέτο αυτό είναι μεν πανίσχυρο, είναι όμως και πανάκριβο. Το Gimp είναι ένα λογισμικό ανοικτού ελεύθερου κώδικα, το οποίο ;άρχισε να αναπτύσσεται το 1995 και από το 1997 που έγινε η πρώτη δημόσια εμφάνισή του τρέχει σε όλα τα λειτουργικά συστήματα (MacOS X, Windows, Linux). Μέσα από ένα ιδιαίτερα φιλικό περιβάλλον επιτρέπει την επεξεργασία εικόνας με εργαλεία που δεν έχουν και πολλά να ζηλέψουν από το Photoshop. Το Gimp μπορεί να ληφθεί από την ιστοσελίδα Εκτός από την λεπτομερή επιδιόρθωση της εικόνας και τη σχεδίαση ελεύθερης μορφής, το GIMP μπορεί να φέρει εις πέρας βασικές εργασίες επεξεργασίας εικόνας, όπως η αλλαγή μεγέθους, η επεξεργασία και η «καλλιέργεια» φωτογραφιών, το φωτομοντάζ συνδυάζοντας πολλαπλές εικόνες και η μετατροπή μεταξύ διαφορετικών μορφών εικόνας. Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να δημιουργήσει κινούμενες εικόνες σε πολλές μορφές, όπως GIF και MPEG μέσω του Animation plug-in. Χαρακτηριστικό του Gimp είναι ότι εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία της εικόνας μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέσω της εργαλειοθήκης, μέσω των μενού και των παράθυρων διαλόγου. Περιλαμβάνουν φίλτρα και πινέλα, καθώς και τις ενέργειες μετασχηματισμός (transformation), επιλογή (selection), στρώμα (layer) και εργαλεία μάσκας (masking tools). Το GIMP παρέχει μια περιεκτική εργαλειοθήκη (toolbox) προκειμένου να εκτελέσει γρήγορα βασικά καθήκοντα όπως να κάνει επιλογές ή να ζωγραφίσει μονοπάτια. Έχει μια τεράστια ποικιλία από εργαλεία τα οποία επιτρέπουν στον χρήστη να εκτελέσει μια μεγάλη ποικιλία από εργασίες. Τα εργαλεία μπορούν να θεωρηθούν ότι χωρίζονται σε 5 κατηγορίες: Εργαλεία επιλογής, με τα οποία καθορίζεται ή τροποποιείται το τμήμα μιας εικόνας, η οποία θα επηρεαστεί από μεταγενέστερες ενέργειες. Εργαλεία ζωγραφικής που αλλάζουν τα χρώματα σε κάποιο μέρος της εικόνας. Εργαλεία μεταμόρφωσης, τα οποία αλλάζουν την γεωμετρία της εικόνας. Εργαλεία χρώματος, τα οποία μεταβάλουν την κατανομή των χρωμάτων σε όλη την εικόνα. Άλλα εργαλεία τα οποία δεν εμπίπτουν στις τέσσερις προηγούμενες κατηγορίες. Τα εργαλεία επιλογής είναι τα εξής: 1. Επιλογή Rectangle. Επιλέγει ορθογώνιες περιοχές του ενεργού στρώματος. Είναι το πιο βασικό από τα εργαλεία επιλογής, αλλά και από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα. 2. Επιλογή ellipse. Επιλέγει κυκλικές και ελλειπτικές περιοχές από μια εικόνα. 3. Επιλογή lasso. Επιτρέπει την ελεύθερη επιλογή περιοχών σε μια εικόνα ενώ είναι πατημένο το αριστερό κλικ. Μόλις σταματήσει το κλικ τότε η περιοχή επιλογής γίνεται κλειστή.

3 4. Επιλογή Μαγικό ραβδί. Επιλέγει περιοχές από το τρέχον επίπεδο ή από την τρέχον εικόνα που βασίζονται σε παρόμοια χρώματα. 5. Επιλογή χρώματος. Επιλέγει περιοχές από το τρέχον επίπεδο ή από την τρέχον εικόνα που βασίζονται σε παρόμοια χρώματα, ακόμη και αν δεν είναι συνεχόμενες. 6. Επιλογή έξυπνο ψαλίδι. Κάνοντας κλικ δημιουργείται ένα σύνολο «κόμβων ελέγχου", που αναφέρονται επίσης ως άγκυρες ή σημεία ελέγχου, στα άκρα της προς επιλογή περιοχής Το εργαλείο παράγει μια συνεχή καμπύλη που διέρχεται από αυτούς τους κόμβους ελέγχου, μετά από οποιαδήποτε υψηλής αντίθεσης άκρες μπορεί να βρει. 7. Foreground select. Το εργαλείο αυτό σας επιτρέπει την εξαγωγή του πρώτου πλάνου από το ε- νεργό επίπεδο ή από μια επιλογή. Τα εργαλεία ζωγραφικής είναι τα εξής: 1. Εργαλείο μολύβι (Pencil). Για να σχεδιάζονται ελεύθερες γραμμές με το χέρι. 2. Εργαλείο βούρτσα χρωματισμού (Paintbrush). Για να ζωγραφίζονται ασαφής πινελιές. 3. Εργαλείο σπρέι (Airbrush). Σαν αερογράφος. 4. Εργαλείο μελάνι (Ink). Προσομοίωση στυλό μελάνης με ελεγχόμενη μύτη για να ζωγραφίζει στέρεες πινελιές. 5. Εργαλείο κουβάς γεμίσματος (Bucket Fill). Γεμίζει μια επιλογή με το χρώμα προσκηνίου. 6. Εργαλείο μείγμα (Blend). Το εργαλείο αυτό γεμίζει την επιλεγμένη περιοχή με ένα μείγμα χρωμάτων του προσκηνίου και του παρασκηνίου από προεπιλογή, αλλά υπάρχουν πολλές επιλογές. 7. Εργαλείο γόμα (Eraser). Το εργαλείο σβήστρα χρησιμοποιείται για να αφαιρέθούν περιοχές χρωμάτων από το τρέχον επίπεδο. 8. Εργαλείο κλωνοποιήσης (Clone). Το εργαλείο κλωνοποίησης χρησιμοποιεί την τρέχουσα βούρτσα για να αντιγράψει από μια εικόνα ή ένα σχέδιο. 9. Εργαλείο κλωνοποίησης με προοπτική (Perspective Clone). Όμοιο εργαλείο με το προηγούμενο, όμως αντιγράφει με προοπτική. 10. Εργαλείο επούλωσης (Heal). Εργαλείο που χρησιμοποιείται για να διορθώσει ατέλειες σε φωτογραφίες. Για να γίνει αυτό, τα pixel δεν αντιγράφονται απλά από την πηγή στον προορισμό, αλλά λαμβάνονται υπόψη και τα pixel του προορισμού. 11. Εργαλείο θόλωσης/όξυνσης (Blur/Sharpen). Το εργαλείο αυτό χρησιμοποιείται για επιλεκτικό θόλωμα ή ξεθόλωμα της εικόνας με τη χρήση πινέλου. 12. Εργαλείο μουτζούρας (Smudge). Το εργαλείο αυτό χρησιμοποιείται για επιλεκτικό μουτζούρωμα με τη χρήση πινέλου. 13. Εργαλείο κάλυψης και καψίματος (Dodge tool). Το Dodge ή Burn εργαλείο χρησιμοποιεί την τρέχουσα βούρτσα για να φωτίσει ή να μειώσει τα χρώματα σε μια εικόνα. 7. Επεκτάσεις/διασυνδέσεις των εννοιών ή των δραστηριοτήτων Το σενάριο μπορεί να επεκταθεί με επιπλέον φύλλα εργασίας σε πιο σύνθετες δραστηριότητες επεξεργασίας εικόνας 8. Πολλαπλές αναπαραστάσεις - Πολλαπλές προσεγγίσεις Εκπαιδευτικά βίντεο Επίδειξη φωτογραφιών και εικόνων 9. Πρόβλεψη δυσκολιών που θα αντιμετωπίσουν οι μαθητές Οι μαθητές δεν αναμένεται να συναντήσουν ιδιαίτερες δυσκολίες. Ίσως κάποιοι μαθητές να μη προλάβουν να ολοκληρώσουν όλες τις δραστηριότητες στον προβλεπόμενο χρόνο. Το 2 ο και το 4 ο φύλλο εργασίας ίσως να τους δυσκολέψουν λίγο, επειδή αφορούν σε πιο σύνθετες λειτουργίες επεξεργασίας εικόνας, διαχείριση επιπέδων και εργασία με φίλτρα.

4 10. Γιατί να χρησιμοποιηθεί ο υπολογιστής Το διδακτικό σενάριο αναδεικνύει την ευκολία που παρέχει ο Η/Υ στην επεξεργασία εικόνας με τη χρήση κατάλληλων λογισμικών κάτι που παλαιότερα ήταν αδύνατον να επιτευχθεί. 11. Διδακτικός θόρυβος Κατά την εκτέλεση του σεναρίου εκτιμάται ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικά προβλήματα σε σχέση με τη λειτουργία του λογισμικού Gimp. Το λογισμικό είναι αξιόπιστο και δοκιμασμένο στην εκπαιδευτική διαδικασία, οπότε οι μαθητές δεν αναμένεται να συναντήσουν δυσκολίες που θα επηρεάσουν το μάθημα. Δεν αναμένεται διδακτικός θόρυβος. 12. Χρήση εξωτερικών πηγών Υποκείμενη θεωρία μάθησης (ή υποκείμενες θεωρίες) Το σενάριο στηρίζεται στη θεωρία του εποικοδομητισμού. Η διδακτική προσέγγιση γίνεται με βάση τις αρχές των Piaget και Papert και συγκεκριμένα με τη διατύπωση: «ο διδάσκων οφείλει να δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για να μπορέσουν οι μαθητές να οικοδομήσουν τις γνώσεις τους». Οι μαθητές ωθούνται να οικοδομήσουν τη γνώση τους ανιχνεύοντας, διερευνώντας και αλληλεπιδρώντας μεταξύ τους αλλά και με το λογισμικό. Οι μαθητές ενθαρρύνονται να συζητούν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και να μοιράζονται τις επιτυχίες τους με όλους τους συμμαθητές τους. Με αυτόν τον τρόπο έχουν τη δυνατότητα να αλληλεπιδρούν, να επιχειρηματολογούν για να υποστηρίζουν τις απόψεις τους, να αντιμετωπίζουν κοινωνιογνωστικές συγκρούσεις και έτσι να εμπλουτίσουν και να εκλεπτύνουν τις αρχικές τους α- ντιλήψεις. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι καθοδηγητικός, διαμεσολαβητικός και διευκολυντικός. Αξιοποιεί τις δυνατότητες των ΤΠΕ για να σχεδιάσει, να οργανώσει, να επεξεργαστεί και να αναλύσει τα δεδομένα του εξεταζόμενου μαθήματος μαζί με τους μαθητές του, στο πλαίσιο μιας ενεργητικής και ομαδοσυνεργατικής διδακτικής διαδικασίας με στόχο την κατανόηση της εξεταζόμενης κατάστασης. 14. Επισήμανση μικρομεταβολών στην οργάνωση του μαθήματος και στο νόημα των εννοιών Δεν αναμένονται. 15. Διδακτικό συμβόλαιο Τα φύλλα εργασίας είναι απλά και μέσα στις δυνατότητες των μαθητών, οπότε το διδακτικό συμβόλαιο δεν αναμένεται να ανατραπεί.

5 16. Οργάνωση της τάξης εφικτότητα σχεδίασης Το διδακτικό σενάριο προβλέπεται να πραγματοποιηθεί στο εργαστήριο Πληροφορικής, όπου καλό θα ήταν να υπάρχει projector ή κατάλληλο λογισμικό επίδειξης. Στους Η/Υ θα πρέπει να είναι εγκατεστημένο το λογισμικό Gimp. Ο κάθε μαθητής θα έχει στη διάθεση του σε ηλεκτρονική μορφή το φύλλο εργασίας που πρόκειται να επεξεργαστεί. Προτείνεται οι μαθητές να οργανωθούν σε ομάδες των 2-3 ατόμων, όμως να εργάζεται ο καθένας σε δικό του Η/Υ. Η οργάνωση αυτή αφενός ευνοεί την αλληλεπίδραση και τη συνεργασία μεταξύ των μαθητών οι οποίοι αντιμετωπίζουν την επίλυση των προτεινόμενων προβλημάτων ως μια κοινή εργασία και προσπάθεια και αφετέρου δίνει τη δυνατότητα στον κάθε μαθητή να εξοικειωθεί ατομικά με το λογισμικό και τα εργαλεία του. Οι δραστηριότητες ψυχολογικής και γνωστικής προετοιμασίας, οι δραστηριότητες διδασκαλίας και εμπέδωσης του αντικειμένου και τέλος η αξιολόγηση των μαθητών γίνονται στο εργαστήριο, με τον κάθε μαθητή να δουλεύει συνεργατικά με τους συμμαθητές του στον υπολογιστή του. 17. Περιγραφή και ανάλυση των φύλλων εργασίας (ή και άλλου διδακτικού υλικού) του διδακτικού σεναρίου αξιολόγηση των μαθητών. Την πρώτη διδακτική ώρα ο εκπαιδευτικός θέτει στους μαθητές τον προβληματισμό σχετικά με το πού μπορεί να φανεί χρήσιμη η επεξεργασία εικόνας και τους παροτρύνει να κάνουν σχετική αναζήτηση στο διαδίκτυο. Στη συνέχεια κάνει αναφορά στην έννοια του λογισμικού επεξεργασίας εικόνας και τους προβάλλει εκπαιδευτικό βίντεο με τεχνικές επεξεργασίας εικόνας επισημαίνοντας την αξία της χρήσης υπολογιστών. Τους παροτρύνει και πάλι να κάνουν αναζήτηση στο διαδίκτυο, ψάχνοντας αυτή τη φορά διαθέσιμα λογισμικά που να είναι κατάλληλα για επεξεργασία εικόνας. (ενδεικτικά αποτελέσματα: Έπειτα, ο εκπαιδευτικός επισημαίνει, κάτι το οποίο έχουν ήδη διαπιστώσει οι μαθητές, ότι ένα κατάλληλο και αξιόπιστο λογισμικό το οποίο παρουσιάζει συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων επειδή είναι ελεύθερο, είναι το Gimp ( Γίνεται επίδειξη στους μαθητές σχετικά με το πώς γίνεται το κατέβασμα και η εγκατάσταση του συγκεκριμένου λογισμικού σε έ- ναν υπολογιστή. Στη συνέχεια γίνεται μια σύντομη αναφορά στα διάφορα είδη αρχείων εικόνας, καθώς και μια σύντομη επίδειξη του περιβάλλοντος εργασίας και των βασικών εργαλείων του Gimp και δίνεται στους μαθητές σε ψηφιακή μορφή (ταυτόχρονα επιδεικνύεται και στον προβολέα) το 1ο φύλλο εργασίας. Την δεύτερη διδακτική ώρα ο εκπαιδευτικός αναφέρεται ξανά σε κάποια βασικά εργαλεία του Gimp, ώστε οι μαθητές να τα θυμηθούν και να τα εμπεδώσουν. Τους εξηγεί θεωρητικά τι είναι τα διαφορετικά επίπεδα (στρώσεις) σε μια εικόνα και στη συνέχεια δίνει στους μαθητές σε ψηφιακή μορφή (ενώ ταυτόχρονα επιδεικνύεται και στον προβολέα) το 2ο φύλλο εργασίας. Την τρίτη διδακτική ώρα ο εκπαιδευτικός θα αναφερθεί στα εφέ που μπορούν να εισαχθούν στο Gimp. Θα εξηγήσει αναλυτικά στους μαθητές τι είναι εφέ και θα τους κάνει επίδειξη των σημαντικότερων εφέ, του τρόπου εισαγωγής και χρήσης τους καθώς και των αποτελεσμάτων που επιφέρουν. Έπειτα δίνεται στους μαθητές σε ψηφιακή μορφή (ταυτόχρονα επιδεικνύεται και στον προβολέα) το 3ο φύλλο εργασίας. Την τέταρτη διδακτική ώρα ο εκπαιδευτικός θα αναφερθεί σε προηγμένες τεχνικές επεξεργασίας εικόνας, επιδεικνύοντας στους μαθητές εκπαιδευτικά βίντεο που παρουσιάζουν τα αποτελέσματα αυτών των τεχνικών. Στη συνέχεια τους δείχνει τα σημαντικότερα φίλτρα στο Gimp και ταυτόχρονα δίνει στους μαθητές σε ψηφιακή μορφή (ταυτόχρονα επιδεικνύεται και στον προβολέα) το 4ο φύλλο εργασίας. 18. Φύλλα εργασίας

6 Φύλλο εργασίας 1 (Βασική επεξεργασία εικόνων) 1. Γνωριμία με το περιβάλλον εργασίας του Gimp. Η περιοχή 1 είναι η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΡΓΑΛΕΙΟΘΗΚΗ Η περιοχή 2 δείχνει τις ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ για κάθε εργαλείο της εργαλειοθήκης που κάνουμε click πάνω του Η περιοχή 3 είναι το ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ του Gimp, στο οποίο θα ανοίξει η φωτογραφία ή η εικόνα που θέλουμε να επεξεργαστούμε Η περιοχή 4 δείχνει a. τις ΣΤΡΩΣΕΙΣ (layers) (αλλιώς γνωστά και ως ΕΠΙΠΕΔΑ) της εικόνας, b. τα ΚΑΝΑΛΙΑ, c. τα ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ (paths) και d. τις ΑΝΑΙΡΕΣΕΙΣ Η περιοχή 5 δείχνει a. τα ΧΡΩΜΑΤΑ b. τα ΠΙΝΕΛΑ (brushes), c. τα ΜΟΤΙΒΑ (patterns) και d. τις ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ (gradients) που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σε μία εικόνα 2. Δημιουργία νέας εργασίας Για να δημιουργήσουμε μια νέα εικόνα, θα πρέπει να δημιουργήσουμε μια νέα εργασία. Κάνουμε κλικ στο μενού Αρχείο και στην επιλογή «Νέο». Από το πλαίσιο που θα εμφανιστεί επιλέγουμε τις διαστάσεις της εικόνας. Από το πλαίσιο «Πρότυπο» μπορούμε να επιλέξουμε προκαθορισμένα μεγέθη ή να δώσουμε τα δικά μας στις επιλογές «Πλάτος» και «Ύψος». Κάνουμε κλικ στο «Eντάξει» για να δημιουργηθεί η νέα εργασία.

7 3. Εισαγωγή εικόνας Μπορούμε να εισάγουμε με πολλούς τρόπους κάποια εικόνα στο Gimp. Το πιο συνηθισμένο είναι η εικόνα να είναι αποθηκευμένη στον σκληρό δίσκο του υπολογιστή μας οπότε επιλέγουμε αρχείο άνοιγμα. Επίσης μπορούμε να εισάγουμε μια εικόνα απευθείας από το διαδίκτυο με την ε- πιλογή αντιγραφή επικόλληση. ( 4. Βασικά εργαλεία a) εργαλεία επιλογής b) εργαλεία αλλαγής μορφής c) paint bucket fill d) pencil, eraser e) airbrush, paintbrush, ink f) εισαγωγή κειμένου g) clone, perspective clone, heal h) dodge, burn i) blur, sharpen, smudge Δραστηριότητα: Αλλαγή χρώματος μαλλιών Αναζητήστε στο διαδίκτυο μια φωτογραφία κάποιου διάσημου ηθοποιού, τραγουδιστή ή αθλητή και αποθηκεύστε την στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή σας. Στη συνέχεια να την εισάγετε στο Gimp. Στόχος της δραστηριότητας είναι να αλλάξετε το χρώμα μαλλιών του εικονιζόμενου στη φωτογραφία. Βοήθεια: 1. Δημιουργήστε ένα μονοπάτι γύρω από τα μαλλιά με πολλά clicks / σημεία και φροντίστε να κλείσετε το περίγραμμα. 2. Επιλογή Path (Από μονοπάτι). 3. Χρώματα Color Balance (Ισορροπία χρωμάτων). 4. Αλλάξτε το χρώμα προσκηνίου. 5. Πάρτε τον κουβά γεμίσματος και διαλέξτε «Γέμισμα όλης της επιλογής». 6. Φτιάξτε μία νέα στρώση (επιλογή Layer) και ως τύπο γεμίσματος στρώσης επιλέξτε «Διαφάνεια». 7. Χρωματίστε την περιοχή «μέσα από το μονοπάτι», επιλέγοντας τον κουβά. 8. Αλλάξτε την κατάσταση της στρώσης από «Κανονικό» σε «επικάλυψη» ή σε «απαλό φως». 9. Όταν είστε ευχαριστημένοι με το αποτέλεσμα κάντε click στο: Επιλογή Τίποτα και αποθηκεύστε.

8 Φύλλο εργασίας 2 (Διαχείριση επιπέδων (layers)) Δραστηριότητα 1: Το άγαλμα της ελευθερίας στη Χίο 1. Αντιγράψτε στην επιφάνεια εργασίας τις φωτογραφίες agalma και limani 2. Ανοίξτε με το gimp την φωτογραφία agalma 3. Επιλέξτε από την εργαλειοθήκη το εργαλείο «Ασαφής επιλογή» 4. Κάνετε κλικ σε ένα σημείο από την μπλέ επιφάνεια της φωτογραφίας. Έπειτα με πατημένο στο πληκτρολόγιο το shift, κάνετε διαδοχικά κλικ στην μπλε επιφάνεια που περισσεύει, μέχρι να επιλεγεί ολοκληρη. 5. Από το μενού «Επιλογή» κάνετε κλικ στην επιλογή «Αντιστροφή». Με αυτόν τον τρόπο η επιλογή που κάνατε στο προηγούμενο βήμα αντιστρέφεται, δηλαδή αφορά πλέον το κομμάτι της εικόνας που περίσσευε πριν (στην προκειμένη περίπτωση το άγαλμα). 6. Κάνετε δεξί κλίκ στη φωτογραφία και επιλέξτε Επεξεργασία Αντιγραφή

9 7. Ανοίξτε με το Gimp τη φωτογραφία limani 8. Κάντε δεξί κλικ: Επεξεργασία Επικόλληση ως «νέα στρώση» Σε αυτό το σημείο έχουν δημιουργηθεί 2 στρώσεις. Μπορείτε να τις εντοπίσετε στο ειδικό παράθυρο των στρώσεων. (Αν δεν εμφανίζεται το παράθυρο επιλέξτε ctrl+l) 9. Για μετακινήσετε το άγαλμα εκτελέστε διαδοχικά τα παρακάτω βήματα: a) Επιλέξτε από το παράθυρο των στρώσεων τη στρώση που α- φορά το άγαλμα (ένα αριστερό κλικ) b) Επιλέξτε το εργαλείο μετακίνησης c) Με πατημένο αριστερό κλικ σέρνετε το άγαλμα

10 10. Για να αλλάξετε το μέγεθος του αγάλματος εκτελέστε διαδοχικά τα παρακάτω βήματα: a) Επιλέξτε από το παράθυρο των στρώσεων τη στρώση που αφορά το αγαλμα (ένα αριστερό κλικ) b) Επιλέξτε το εργαλείο Scale c) Χρησιμοποιώντας τις ειδικές άκρες που εμφανίζονται γύρω από το άγαλμα, διαμορφώστε τις διαστάσεις που επιθυμείτε και επιλέξτε scale (κλίμακα). Δραστηριότητα 2: Μίξη εικόνων 1. Αναζητήστε εικόνες στο διαδίκτυο. Αποθηκεύεστε στο φάκελό σας: α) μία φωτογραφία τοπίου, β) μία φωτογραφία προσώπου κάποιου διασήμου και γ) μία φωτογραφία κάποιου αξιοθέατου ή μνημείου. 2. Εισάγετε την εικόνα τοπίου που έχετε αποθηκεύσει. Στη συνέχεια σε διαφορετικό επίπεδο, εισάγετε την εικόνα με το αξιοθέατο ή μνημείο. Τέλος, σε τρίτο επίπεδο εισάγετε τη φωτογραφία προσώπου. Προσαρμόστε κατάλληλα τις διαστάσεις. Αποθηκεύεστε την τελική εικόνα με το όνομα mix.

11 Φύλλο εργασίας 3 (Εισαγωγή και χρήση εφέ) Δραστηριότητα 1: Μετατροπή εικόνας σε σχέδιο 1. Αναζητήστε στο διαδίκτυο μια εικόνα της αρεσκείας σας που θα απεικονίζει ένα τοπίο και αποθηκεύστε την στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή σας. Στη συνέχεια να την εισάγετε στο Gimp. 2. Δημιούργηστε αντίγραφο της αρχικής στρώσης της εικόνας. Δεξί κλικ στην εικόνα σας στο παράθυρο Στρώματα, κανάλια κλ.π. και επιλέξτε Duplicate Layer. Ονομάστε το δεύτερο στρώμα ΑΠΟΚΟΡΕΣΜΟΣ, κάντε διπλό κλικ στο όνομα φόντο μετονομάστε και πατήστε enter. 3. Στη στρώση ΑΠΟΚΟΡΕΣΜΟΣ εφαρμόστε Χρώματα Hue-Saturation στο παράθυρο που εμφανίζεται πατήστε «εντάξει» χωρίς να πειράξετε τις ρυθμίσεις. 4. Δημιουργήστε αντίγραφο της στρώσης ΑΠΟΚΟΡΕΣΜΟΣ. 5. Τη νέα στρώση ονομάστε την ΑΠΟΚΟΡΕΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ. 6. Αντιστρέψτε τη νέα στρώση πηγαίνοντας Χρώματα Invert. 7. Αλλάξτε την κατάσταση της στρώσης από Κανονική σε Υπεκφυγή. 8. Εφαρμόστε το φίλτρο Blur Gaussian Blur και πατήστε «εντάξει». 9. Δοκιμάσετε και άλλες τιμές στο φίλτρο Gaussian Blur π.χ. Blur radius = 12px 10. Κάντε δεξί κλικ στη στρώση ΑΠΟΚΟΡΕΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ και επιλέξτε merge down (Συγχώνευση με το από κάτω). 11. Στη νέα στρώση που μόλις δημιουργήθηκε αλλάξτε την κατάσταση από κανονική σε τιμή. Δραστηριότητα 2: Προσθήκη βροχής σε μια εικόνα 1. Αναζητήστε στο διαδίκτυο μια εικόνα της αρεσκείας σας που θα απεικονίζει ένα τοπίο και αποθηκεύστε την στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή σας. Στη συνέχεια να την εισάγετε στο Gimp. 2. Προσθέστε μία νέα στρώση. 3. Επιλέξτε Εργαλεία Προεπιλεγμένα χρώματα. 4. Επεξεργασία Fill with FG Color (Γέμισμα με χρώμα προσκηνίου δηλαδή με μαύρο χρώμα). 5. Φίλτρα Θόρυβος RGB Noise. Βγάλτε την επιλογή από το Independent RGB και δώστε τιμές στα χρώματα (RGB/Κόκκινο, Πράσινο, Μπλε) κοντά στο 0,90 (όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή τόσο πιο έντονη θα είναι η βροχή). 6. Επιλέξετε Φίλτρα Blur Motion Blur ορίστε μήκος 40 και γωνία Αλλάξτε την κατάσταση της στρώσης από κανονική σε οθόνη. 8. Επιλέξτε Χρώματα Levels (Στάθμες) και πειράξτε τα άσπρο και το μαύρο τρίγωνο στην Στάθμη Εισόδου και Εξόδου, μόλις καταλήξετε πατήστε Εντάξει. 9. Στη συνέχεια πατήστε Φίλτρα Blur Gaussian Blur βάλτε τιμή π.χ. 2

12 Φύλλο εργασίας 4 (Προηγμένες τεχνικές επεξεργασίας εικόνας) Δραστηριότητα 1: Εξαφάνιση αντικειμένου από εικόνα με τη χρήση του εργαλείου Clone Στόχος της δραστηριότητας είναι να εξαφανίσουμε από τη διπλανή φωτογραφία την καμήλα. 1. Εισάγετε στο Gimp τη φωτογραφία kamila. 2. Εστιάστε (κάντε zoom) στη καμήλα, για να δουλέψετε με περισσότερη λεπτομέρεια. 3. Επιλέξτε το εργαλείο Clone Tool και στη συνέχεια για να εργαστείτε επιλέξτε ένα τετράγωνο πινέλο. 4. Επιλέξτε την πηγή του εργαλείου ως την ίδια την εικόνα (και όχι κάποιο μοτίβο και στη συνέχεια ως στοίχιση του εργαλείου διαλέξτε «Ευθυγραμμισμένο» ώστε η πηγή του εργαλείου να μετακινείται ευθυγραμμισμένα με το δείκτη του ποντικιού. 5. Για να μπορέσετε να χρησιμοποιήσετε το εργαλείο, θα πρέπει πρώτα να επιλέξετε το πρώτο σημείο της πηγής (ένα σημείο άμμου δίπλα στην καμήλα) πατώντας το πλήκτρο Ctrl. 6. Κάντε διαδοχικά κλικ επάνω στα σημεία της εικόνας (στην καμήλα) τα οποία θέλετε να αντικατασταθούν από την πηγή. Το σημείο πηγής θα μετακινείται ευθύγραμμα καθώς μετακινείτε το ποντίκι. Εξαφανίστε το μεγαλύτερο μέρος της καμήλας. 7. Αν χρειαστεί αλλάξτε την πηγή του εργαλείου (π.χ. στα πόδια της καμήλας) πατώντας το πλήκτρο Ctrl και χρησιμοποιήστε μικρότερο πινέλο για μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Δραστηριότητα 2: Διόρθωση των ατελειών μιας φωτογραφίας με τη χρήση του εργαλείου Heal Στόχος της δραστηριότητας είναι να διορθώσουμε τις ατέλειες στο πρόσωπο της γυναίκας που φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. 1. Εισάγετε στο Gimp τη φωτογραφία woman1. 2. Επιλέξτε το εργαλείο Heal Tool και στη συνέχεια ένα πινέλο του οποίου θα ρυθμίσετε το μέγεθος. 3. Εστιάστε (κάντε zoom στο σημείο που εντοπίζετε την ατέλεια. 4. Αρχικά θα πρέπει να ορίσετε ένα σημείο πηγής (όπως στο εργαλείο clone). Για να γίνει αυτό, πατήστε το πλήκτρο Ctrl και συνέχεια κάντε κλικ σε όποιο σημείο της εικόνας επιθυμείτε. 5. Αφού ορίσετε την πηγή, είστε έτοιμοι να κάνετε κλικ στο σημείο που θέλετε να διορθώσετε. 6. Η διαφορά του εργαλείου Heal από το εργαλείο Clone είναι ότι αυτό λαμβάνει υπόψη και την περιοχή που βρίσκεται γύρω από το σημείο που θέλετε να διορθώσετε και όχι μόνο την περιοχή της πηγής.

13 Δραστηριότητα 3: Χρήση του φίλτρου IWrap για να δημιουργηθούν στρεβλώσεις σε μια εικόνα 1. Εισάγετε στο Gimp την εικόνα Einstein1 2. Από το μενού Φίλτρα > Distorts επιλέξτε το φίλτρο IWrap. Στο δεξί μέρος του παραθύρου που ανοίγει, φαίνεται η προεπισκόπηση όσων αλλαγών γίνουν στην εικόνα. 3. Στην καρτέλα ρυθμίσεις η πρώτη ομάδα (Deform Mode) ρυθμίζει το είδος της στρέβλωσης. Η επιλογή Move μετακινεί τα pixels ανάλογα με την κίνηση του ποντικιού. 4. Στη ράβδο Deform radius ορίζεται η ακτίνα της στρέβλωσης δηλαδή ο αριθμός των γειτονικών pixels που επηρεάζονται, ενώ στη ράβδο Deform amount ορίζεται η ένταση της στρέβλωσης στο κάθε κλικ του ποντικιού. 5. Η επιλογή Bilinear κάνει πιο ομαλό και απαλό το αποτέλεσμα της στρέβλωσης. 6. Ρυθμίστε την ακτίνα στρέβλωσης μεταξύ 30-40, την ένταση περίπου 0,50 και επιλέξτε τη στρέβλωση Grow. Κάντε διαδοχικά κλικ πάνω στη μύτη του Αϊνστάιν και παρατηρείστε πώς διογκώνονται τα pixels γύρω από το σημείο του κλικ. 7. Επιλέξτε το εργαλείο Shrink και μειώστε την ακτίνα στρέβλωσης περίπου στο 15. Κάντε διαδοχικά κλικ πάνω στα μάτια του Αϊνστάιν και παρατηρείστε πώς συρρικνώνονται τα pixels γύρω από την περιοχή αυτή. 8. Για να δώσετε ακόμη πιο νυσταγμένο ύφος στον Αϊνστάιν επιλέξτε τη στρέβλωση Move μειώστε λίγο την ένταση της στρέβλωσης και «τραβήξτε» τα μάτια προς τα έξω. 9. Οι επιλογές στρέβλωσης Swirl περιστρέφουν τα pixels της εικόνας κατά τους δείκτες του ρολογιού (CW) ή ανάποδα (CCW). Επιλέξτε μια από τις δυο, αυξήστε την ένταση της στρέβλωσης και κάντε διαδοχικά κλικ στα μαλλιά του Αϊνστάιν.

14 19. Βιβλιογραφία - Πηγές i. ii. iii. iv. v Αναστοχασμός Το σενάριο εφαρμόστηκε στη Γ τάξη του 4 ου ΓΕΛ Αλεξανδρούπολης. Οι μαθητές ενθαρρύνθηκαν να συνεργάζονται σε όλη τη διάρκεια εκτέλεσης των δραστηριοτήτων. Στα φύλλα εργασίας 1, 2 και 3 όλοι οι μαθητές ολοκλήρωσαν χωρίς πρόβλημα τις δραστηριότητες. Κάποιοι μαθητές δεν πρόλαβαν να ολοκληρώσουν το 4 ο φύλλο, όμως ενθουσιάστηκαν και θέλησαν να το ολοκληρώσουν μόνοι τους. Οι μαθητές συμμετείχαν ενεργητικά σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης του σεναρίου και φαίνεται ότι οι στόχοι που τέθηκαν εξ αρχής ικανοποιήθηκαν σε πολύ μεγάλο βαθμό.