ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ, ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ & ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ, ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ & ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ «ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ» ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΟΙΝΟΥ & ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΩΝ ΣΑΜΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΝΑΣΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 2016

2

3 Τριμελής Επιτροπή: ΜΑΝΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΜΠΟΥΡΝΑΡΗΣ ΘΩΜΑΣ ΝΑΣΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ 3

4

5 Ευχαριστίες Η παρούσα εργασία αποτελεί διπλωματική εργασία στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού προγράμματος του τμήματος Γεωπονίας, με ειδίκευση στην Αγροτική Οικονομία του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πριν την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της παρούσας διπλωματικής εργασίας, αισθάνομαι την υποχρέωση να ευχαριστήσω ορισμένους από τους ανθρώπους που γνώρισα, συνεργάστηκα μαζί τους και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πραγματοποίηση τους. Πρώτο από όλους, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα της διπλωματικής εργασίας μου, κύριο Νάστη Στέφανο, για την πολύτιμη βοήθεια, καθοδήγηση και συνεργασία κατά τη διάρκεια των σπουδών μου και κατά τη διάρκεια της συγγραφής μου. Επίσης, οφείλω ευχαριστίες στα υπόλοιπα μέλη της εξεταστικής επιτροπής, για την προσεκτική ανάγνωση και τις πολύτιμες υποδείξεις τους. Ευχαριστώ θερμά τους φίλους ες μου για την βοήθειά τους και για την ηθική τους υποστήριξη. Πάνω από όλα είμαι ευγνώμων στους γονείς μου, Πολυκράτη και Μαριάννα, καθώς και στα αδέρφια μου, Μαρία, Μανώλη, Δημήτρη για την ολόψυχη αγάπη και υποστήριξή τους όλα αυτά τα χρόνια. Αφιερώνω αυτή την προσπάθεια στην οικογένεια μου που αποδέχτηκαν όλες τις επιλογές μου, μου παρέχουν στήριξη και με βοηθούν με κάθε τρόπο να κάνω τα όνειρα μου πραγματικότητα. 5

6

7 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα εργασία αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στην ανάλυση του περιβάλλοντος του οινοποιητικού κλάδου. Ειδικότερα, σχετικά με το εξωτερικό περιβάλλον, αναλύονται οι πολιτικοί, οικονομικοί, κοινωνικοπολιτιστικοί και τεχνολογικοί παράγοντες. Για την μελέτη του μάκρο περιβάλλοντος επιλέχτηκε η χρήση της ανάλυσης PEST(political, economic, socio cultural, technological) που έχει ως βάση τέσσερις παράγοντες κλειδιά. Για την ανάλυση του μίκρο περιβάλλοντος θα χρησιμοποιηθεί το υπόδειγμα των πέντε δυνάμεων του PORTER. Ως μελέτη περίπτωσης έχει επιλεχθεί η «Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου», ένας συνεταιρισμός που κατέχει μια πολύ καλή θέση ανάμεσα στο σύνολο των εταιριών του κλάδου. Το εσωτερικό περιβάλλον αναλύεται σε βάθος σε όλους τους τομείς και τα τμήματα της. Στη συνέχεια αναλύονται οι δυνάμεις και οι αδυναμίες του συνεταιρισμού, καθώς και οι ευκαιρίες και οι απειλές του περιβάλλοντος στο οποίο δραστηριοποιείται με τη μέθοδο S.W.O.T.. Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη του οινοποιητικού κλάδου και η ανάλυση της Ένωσης Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου, ως εξειδικευμένη μελέτη. Στο πλαίσιο της μελέτης πραγματοποιείται χρηματοοικονομική ανάλυση για την αξιολόγηση του υπό μελέτη Οινοποιητικού Οργανισμού. Συγκεκριμένα, μελετώνται αριθμοδείκτες ρευστότητας, δραστηριότητας, χρηματοδοτικής μόχλευσης και αποδοτικότητας. Στα βασικά ευρήματα της έρευνας κατά την περίοδο συγκαταλέγεται η επαρκής ρευστότητα του οργανισμού, τα αδύναμα επίπεδα δραστηριότητας (κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων και απαιτήσεων), η μεγάλη χρηματοδοτική μόχλευση κυρίως μέσω αυξημένων βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων καθώς και η διαχρονική επιδείνωση της αποδοτικότητας του οργανισμού, μέσω εμφάνισης ζημιών χρήσης. Στην κατεύθυνση αυτήν προτείνεται η αναπροσαρμογή των εξόδων διάθεσης, διαμονής και διοίκησης με σκοπό το υπάρχον μικτό περιθώριο κέρδους να συμβάλλει δραστικά στη διαμόρφωση θετικών αποτελεσμάτων χρήσης. Λέξεις κλειδιά: Υπόδειγμα PORTER, ανάλυση PEST, κλάδος Οινοποιίας, ΕΟΣΣ, Σάμος, κρασί 7

8

9 ABSTRACT The current study is constituted of from two parts. The first part refers to the analysis of the winery. Specifically, this part analyzes the political, economical, sociocultural and technological factors. The method that is used is the PEST analysis. For the imprinting of task environment will be used the model of five forces of PORTER. In this case study, the cooperative Union of Vinicultural Cooperatives of Samos, is selected as a modern wine factory that possesses a very good position among of companies of the wine industry. The internal environment of the cooperative on all sectors and departments is analyzed in depth. Through the SWOT analysis, the strengths and weaknesses of the enterprise and the opportunities and threats of the environment are identified. The objective of this study is to evaluate the wine industry and especially the analysis of the Union of Vinicultural Cooperatives of Samos. The study carried out financial analysis for the evaluation of the study Vinicultural Cooperation. Specifically, liquidity ratios, activity ratios, financial leverage ratios and profitability ratio are estimated. Key findings of the survey in the period include the right level of liquidity, the weak level of activity, the high leverage of the liabilities mainly through the increased current liabilities and the negative profitability of the corporation. In this way, this survey proposed the adjustment of distribution expenses, the reduction of the accommodation and administration cost in order to achieve positive profitability. Keywords: Forces PORTER, PEST Analysis, Winery, EOSS, Samos, wine. 9

10

11 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ 7 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ 15 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ 15 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 16 ΠΡΟΛΟΓΟΣ 19 ΜΕΡΟΣ Α ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΟΙΝΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο 23 ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΟ ή ΜΑΚΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΙΝΟ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΟΡΦΩΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΛΑΔΟΥ Η ΑΓΟΡΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΡΑΣΙΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ 42 11

12 1.9.1 ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο 44 ΜΙΚΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ PORTER ΓΕΝΙΚΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ PORTER ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΑΠΕΙΛΗ ΝΕΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΑΠΟ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΑΓΟΡΑΣΤΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΟΥ PORTER ΜΙΑ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΔΥΝΑΜΗ 53 ΜΕΡΟΣ Β ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΕΟΣΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο 57 ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ ΓΕΝΙΚΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑΙ 61 12

13 3.2.3 ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΠΙΛΟΓΗ, ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΠΡΟΪΟΝ ΤΙΜΗ ΔΙΑΝΟΜΗ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΙΔΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΥ

14 3.8.6 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 117 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ/ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΟΜΗΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 148 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

15 Κατάλογος εικόνων Εικόνα 1: Μεταβλητές του περιβάλλοντος 16 Εικόνα 2: Τύποι Οίνων 24 Εικόνα 3: Μουσείο Σαμιακού Οίνου 50 Εικόνα 4: Μουσείο Σαμιακού Οίνου 51 Εικόνα 5: Νέκταρ Εσοδείας 54 Εικόνα 6: Anthemis 54 Εικόνα 7: Nectar 55 Εικόνα 8: Grand Cru 55 Εικόνα 9: Vin Doux 56 Εικόνα 10: Εκκλησιαστικός Οίνος 56 Εικόνα 11: Golden Samena 57 Εικόνα 12: Ψηλές κορφές 57 Εικόνα 13: Samena 58 Εικόνα 14: Αγέρι Αιγαίου 58 Εικόνα 15: Εσωτερικός χώρος μουσείου οίνου 59 Εικόνα 16: Μουσείο Οίνου 60 Εικόνα 17: SWOT Analysis 66 Εικόνα 18: Δυνάμεις και αδυναμίες ανταγωνιστών 67 Εικόνα 19: Μουσείο Οίνου 69 Εικόνα 20: Σαμιώτικα Κρασιά 70 Εικόνα 21: Αμπέλι 71 Εικόνα 22: Ο κύκλος ζωής του κρασιού 78 Εικόνα 23: Αποθηκευτικοί χώροι 84 Εικόνα 24: Εκθεσιακό περίπτερο στη Θεσσαλονίκη 89 Κατάλογος Πινάκων Πίνακας 1: Ζώνες παραγωγής λευκών ξηρών οίνων Ο.Π.Α.Π 21 Πίνακας 2: Ζώνες παραγωγής ερυθρών ξηρλων οίνων Ο.Π.Α.Π 22 Πίνακας 3: Ζώνες παραγωγής αφρωδών οίνων Ο.Π.Α.Π 22 Πίνακας 4: Ζώνες παραγωγής επιδόρπιων οίνων Ο.Π.Ε ή Ο.Π.Α.Π 22 15

16 Πίνακας 5: Ρυθμός ανάπτυξης ΑΕΠ 27 Πίνακας 6: Διαθέσιμο εισόδημα 28 Πίνακας 7: Δείκτης ανεργίας % 29 Πίνακας 8: Εξαγωγή 67 Πίνακας 9: Βραβεία 72 Πίνακας 10: Τιμοκατάλογος εσωτερικού 81 Πίνακας 11: Τιμοκατάλογος εξωτερικού 83 Πίνακας 12: Αντιπρόσωποι 85 Πίνακας 13: Συγκεκτρωτικός πίνακας φιαλών και χύμα οίνων Πίνακας 14: Πωλήσεις 90 Πίνακας 15: Εξέλιξη χρηματοοικονομικών εξόδων 98 Πίνακας 16: Έσοδα και κόστη 99 Πίνακας 17: Ισολογισμοί 101 Πίνακας 18: Στρατηγική ανάπτυξης 111 Πίνακας 19: Κυκλοφορούν ρευστότητα 113 Πίνακας 20: Δείκτης Άμεσης ρευστότητας 115 Πίνακας 21: Κεφάλαιο κίνησης/σύνολο ενεργητικού 117 Πίνακας 22: Δείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων 119 Πίνακας 23: Διάρκεια παραμονής αποθεμάτων 121 Πίνακας 24: Κυκλοφοριακή ταχύτητα απαιτήσεων 124 Πίνακας 25: Κυκλοφοριακή ρευστότητα 126 Πίνακας 26: Δείκτης Συνολικών ξένων κεφαλαίων/σύνολο κεφαλαίων 128 Πίνακας 27: Σύνολο ξένων κεφαλαίων/σύνολο ιδίων κεφαλαίων 129 Πίνακας 28: Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις/Σύνολο υποχρεώσεων 131 Πίνακας 29: Μικτό περιθώριο κέρδους 134 Πίνακας 30: Καθαρό περιθώριο κέρδους 135 Πίνακας 31: Απόδοση Ενεργητικού ROA 137 Πίνακας 32: Απόδοση Ιδίων κεφαλαίων ROE 138 Κατάλογος Διαγραμμάτων Διάγραμμα 1: Μόνιμος πληθυσμός Ελλάδας Διάγραμμα 2: Δυνάμεις Porter 40 Διάγραμμα 3: Ο κύκλος του κρασιού 79 16

17 Διάγραμμα 4: Παραγωγή κρασιού 80 Διάγραμμα 5: Πωλήσεις εσωτερικού εξωτερικού 91 Διάγραμμα 6: Πωλήσεις 91 Διάγραμμα 7: Πωλήσεις οίνων σε 92 Διάγραμμα 8: Συνολικές πωλήσεις 92 Διάγραμμα 9: Κυκλοφοριακή ρευστότητα 114 Διάγραμμα 10: Δείκτης άμεσης ρευστότητας 116 Διαγραμμα 11: Ποσοστό κεφαλαίου κίνησης/σύνολο 118 Διάγραμμα 12: Κυκλοφοριακή ταχύτητα αποθεμάτων 121 Διάγραμμα 13: Διάρκεια παραμονής αποθεμάτων 123 Διάγραμμα 14: Κυκλοφοριακή ταχύτητα απαιτήσεων 125 Διάγραμμα 15: Κυκλοφοριακή ρευστότητα 127 Διάγραμμα 16: Σύνολο ξένων κεφαλαίων/σύνολο ενεργητικού 129 Διάγραμμα 17: Σύνολο ξένων κεφαλαίων/σύνολο Ιδίων κεφαλαίων 131 Διάγραμμα 18: Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις/σύνολο υποχρεώσεων 133 Διάγραμμα 19: Μικτό περιθώριο κέρδους 135 Διάγραμμα 20: Καθαρό περιθώριο κέρδους 136 Διάγραμμα 21:Απόδοση Ενεργητικού ROA 138 Διάγραμμα 22: Απόδοση Ιδίων κεφαλαίων ROE

18

19 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Με γλυκό κρασί της Σάμου φέρτε ως πάνου το κανάτι, Λόρδος Μπάιρον, Τα εργαλεία του μάρκετινγκ δύναται να συμβάλλουν καθοριστικά στη διαδικασία αξιολόγησης ενός οργανισμού. Στο πλαίσιο αυτό, πρωταρχικής σπουδαιότητας κρίνεται η μελέτη του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο αναπτύσσει δραστηριότητα και λειτουργεί μια εταιρία. Στο πλαίσιο αυτό, ο κλάδος οινοποιίας δύναται να αναλυθεί τόσο ως ολότητα, αλλά κυρίως εξειδικεύοντας στις μονάδες που τον αποτελούν. Στο πλαίσιο αυτό, επελέγη η Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου για τη μελέτη και τον εντοπισμών των παραμέτρων που επηρεάζουν τον κλάδο οίνου, καθώς και την αξιολόγηση της οικονομικής απόδοσης αυτού. Συγκεκριμένα, η ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων είναι ένα πολύτιμο εργαλείο που σχετίζεται με την λεπτομερή μελέτη των δημοσιευμένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων μιας εταιρίας. Πρόκειται για ετήσια οικονομικά στοιχεία, τα οποία κάθε εισηγμένη εταιρία υποχρεούται να δημοσιεύει. Μέσα από την μελέτη των χρηματοοικονομικών καταστάσεων εξάγονται διάφορα συμπεράσματα τα οποία σχετίζονται με την αποδοτικότητα, την βιωσιμότητα, την ρευστότητα, την κεφαλαιακή διάρθρωση αλλά και την χρηματιστηριακή αποτίμηση της μελετώμενης εταιρίας. Με αυτόν τον τρόπο εντοπίζονται τα πλεονεκτήματα αλλά και τα μειονεκτήματα της εταιρίας, εντοπίζονται οι τομείς στους οποίους παρουσιάζει θετικά αποτελέσματα αλλά και τα σημεία στα οποία αντιμετωπίζει προβλήματα (Λαζαρίδης & Παπαδόπουλος, 2010). Η οικονομική ανάλυση, εντοπίζει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας επιχειρηματικής δραστηριότητας, μέσω ανάλυσης οικονομικών στοιχείων από τις ετήσιες λογιστικές καταστάσεις. Ουσιαστικά, η ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων αποτελεί ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο που αποσκοπεί στην ενδελεχή μελέτη και παρουσίαση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων μιας εταιρίας, οι οποίες αναρτώνται δημοσίως ανά τακτά χρονικά διαστήματα από την ίδια την εταιρία. Στις δημοσιευμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της εταιρείας συγκαταλέγεται ο ισολογισμός που αποτελεί μέρος των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και υποχρεωτικά εκδίδουν οι επιχειρήσεις, με σκοπό την παροχή πληροφόρησης στο δημόσιο, το επενδυτικό κοινό και το περιβάλλον της επιχείρησης. 19

20 Στόχος της εργασίας είναι η στρατηγική αξιολόγηση του κλάδου της οινοποιίας. Συγκεκριμένα, επιμέρους στόχοι είναι η αξιολόγηση του περιβάλλοντος, τα γενικά χαρακτηριστικά του κλάδου καθώς και η εφαρμογή των μοντέλων του μάρκετινγκ στην αξιολόγηση της μελέτης περίπτωσης, που στη συγκεκριμένη εργασία είναι η Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου. Η αξιολόγηση της συγκεκριμένης ένωσης προϋποθέτει την ανάλυση σε βάθος δεκαετίας των οικονομικών της στοιχείων, μέσω χρηματοοικονομικής ανάλυσης. Υπό αυτήν την έννοια, στην παρούσα εργασία μελετάται ο κλάδος του οίνου και στο πλαίσιο αυτό αναλύεται η ακολουθητέα στρατηγική που χαρακτηρίζει τον κλάδο. Υπό αυτήν την έννοια, μελετάται το περιβάλλον που επηρεάζει και διαμορφώνει την ακολουθητέα πολιτική, ενώ παράλληλα γίνεται εκτενής αναφορά στη διαμόρφωση των δυνάμεων ζήτησης και προσφοράς που επιδρούν στον κλάδο. Επιπλέον, μέσω χρήσης των εργαλείων του μάρκετινγκ επιχειρείται η κριτική αξιολόγηση των υφιστάμενων δομών καθώς και των μελλοντικών προοπτικών, ενώ τέλος, μέσω ανάλυσης χρηματοοικονομικών καταστάσεων επιτυγχάνεται η πλήρης οικονομική αξιολόγησης της Ένωσης Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου. 20

21 ΜΕΡΟΣ Α ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΟΙΝΟΥ 21

22

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΟ ή ΜΑΚΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 1.1 Εισαγωγή Ως μάκρο περιβάλλον ορίζουμε τον ευρύτερο χώρο στον οποίο δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις ενός κλάδου. Το περιβάλλον αυτό αποτελείται από όλα τα εξωτερικά στοιχεία που επηρεάζουν τις αποφάσεις μιας επιχείρησης καθώς επίσης και την επίδοσή της. Οποιαδήποτε επιχείρηση, ανεξάρτητα από τον κλάδο στον οποίο ανήκει, δραστηριοποιείται σε κάποιο περιβάλλον (Wheelen & Hunger 2008). Στις μέρες μας όλο και περισσότερο οι επιχειρήσεις έχουν την ανάγκη να ερευνήσουν τα χαρακτηριστικά του γενικευμένου περιβάλλοντος, για να διαπιστώσουν και να αξιολογήσουν σημαντικά γεγονότα και προβλήματα που βρίσκονται πέρα από τον έλεγχο της επιχείρησης. Ο λόγος για αυτή τη διερεύνηση είναι να βρεθούν νέες ευκαιρίες και απειλές, οι οποίες θα οδηγήσουν στην λήψη νέων αποφάσεων και στρατηγικών. Σύμφωνα με τους Wheelen & Hunger (2008) οι επιχειρήσεις, ιδρύονται, δρουν και αναπτύσσονται μέσα σε ένα σύνθετο, εμπορικό, οικονομικό, πολιτικό, τεχνολογικό, ηθικό και κοινωνικό κόσμο. Τα βασικά χαρακτηριστικά του κόσμου αυτού, που συνιστά το περιβάλλον των επιχειρήσεων, μέρα με τη μέρα αλλάζουν και επηρεάζουν τις επιχειρήσεις διαφορετικά. Οι αλλαγές αυτές του περιβάλλοντος μπορούν να οδηγήσουν τις επιχειρήσεις να εφαρμόσουν νέες στρατηγικές και αυτές με την σειρά τους οδηγούν στην ανάγκη διαμόρφωσης νέων οργανωτικών δομών. Εικόνα 1. Μεταβλητές του περιβάλλοντος ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ κξ ΑΜΕΣΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΜΕΤΟΧΟΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΔΟΜΗ ΠΟΡΟΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΠΙΣΤΩΤΕΣ Πηγή: Wheelen & Hunger (2008) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ 23 ΠΟΛΙΤΙΚΟ

24 Από την εικόνα 1 αντιλαμβανόμαστε ότι το περιβάλλον μιας επιχείρησης αποτελείται από όλους εκείνους τους παράγοντες που επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα την πορεία της στο χώρο στον οποίο δραστηριοποιείται. Έτσι το περιβάλλον χωρίζεται σε εξωτερικό και εσωτερικό. Το εξωτερικό μπορεί να χωριστεί σε δύο τύπους. Στο μάκρο περιβάλλον ή γενικευμένο, οι παράγοντες του οποίου δεν επηρεάζουν μόνο το εσωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης και στο μίκρο ή άμεσο ανταγωνιστικό περιβάλλον, οι παράγοντες του οποίου επηρεάζουν άμεσα την επιχείρηση. Στο μάκρο περιβάλλον ανήκουν οι πολιτικοί, οικονομικοί, κοινωνικοπολιτιστικοί και τεχνολογικοί παράγοντες. Στο μίκρο περιβάλλον ανήκουν οι μέτοχοι, προμηθευτές, κυβερνήσεις, εργαζόμενοι/σωματεία ανταγωνιστές, τοπικές κοινωνίες και διάφορες ομάδες ενδιαφέροντος (Γεωργόπουλος, 2006, σελ 84 85). Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι, στο εξωτερικό παραλληλόγραμμο της εικόνας 1 τοποθετούνται οι μεταβλητές του μάκρο περιβάλλοντος και αυτό γιατί δεν επηρεάζουν μόνο το εσωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης. Αντίθετα οι μεταβλητές οι οποίες βρίσκονται στο εσωτερικό παραλληλόγραμμο είναι εκείνες οι οποίες επηρεάζουν περισσότερο την επιχείρηση. Τέλος στο κέντρο βρίσκεται το ίδιο εσωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης το οποίο δέχεται τις επιδράσεις τόσο του γενικευμένου όσο και του άμεσου περιβάλλοντος. Για να αναλυθεί καλύτερα το μάκρο περιβάλλον θα χρησιμοποιηθεί σε αυτή την εργασία η ανάλυση PEST (Political, Economical, Social, Technological Analysis) μια αναγνωρισμένη μέθοδος που χωρίζει τους παράγοντες σε τέσσερις κατηγορίες. Έτσι έχουμε το οικονομικό περιβάλλον, το τεχνολογικό περιβάλλον, το πολιτικό νομικό περιβάλλον και το κοινωνικό πολιτιστικό περιβάλλον. Η ανάλυση αυτή χρησιμοποιείται για την δημιουργία ενός πλάνου Μάρκετινγκ. Αν και σε μια χώρα οι συνθήκες που επικρατούν είναι παρόμοιες, για κάθε επιχείρησησυνεταιρισμό υπάρχουν διάφορα στοιχεία που καθιστούν το περιβάλλον ευνοϊκό ή όχι για την υλοποίηση μιας νέας ιδέας. 1.2 Πολιτικό Νομικό Περιβάλλον Το πολιτικό περιβάλλον εννοείται στην ολοκληρωμένη πολιτική κατάσταση της χώρας, μέσα στην οποία, αναπτύσσονται και δραστηριοποιούνται ένας ή περισσότεροι οργανισμοί. Επηρεάζει άμεσα όλες τις ενέργειες του κάθε οργανισμού και αναφέρεται στους νόμους, τους κυβερνητικούς φορείς και σε ομάδες πίεσης. 24

25 Όσο αλλάζει η κυβερνητική πολιτική, τόσο μπορούν να επηρεαστούν οι επιχειρήσεις με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα, μερικοί από αυτούς είναι η φορολογία, η νομοθεσία που αφορά την απασχόληση, τον έλεγχο της μόλυνσης και την εμφάνιση κρατικών μονοπωλίων ή των ιδιωτικοποιήσεων. Στο πολιτικό περιβάλλον εντάσσονται οι εξής μεταβλητές (Γεωργόπουλος, 2006): Η οικονομική πολιτική. Η οικονομική πολιτική επηρεάζει την ευημερία μιας οικονομίας, και διαμορφώνει τα επίπεδα εισοδήματος και κατανάλωσης. Υπό αυτήν την έννοια, μια οικονομία σε φάση ανάπτυξης τείνει να δημιουργεί εισόδημα και να συμβάλλει στην αύξηση της κατανάλωσης και ως εκ τούτου στην αύξηση των πωλήσεων από τις επιμέρους επιχειρηματικές μονάδες. Η φορολογική πολιτική: Επηρεάζει το ποσοστό κατά το οποίο επιβαρύνεται ο επιχειρηματικός οργανισμός καθώς περιορίζει κατά το ανάλογα ποσοστά τα κέρδη προ τόκων και φόρων. Κατά συνέπεια η αυξημένη φορολόγηση, συρρικνώνει το καθαρό περιθώριο κέρδους και ως εκ τούτου την αποδοτικότητα του οργανισμού. Τα ειδικά κίνητρα: Η ύπαρξη ειδικών κινήτρων και αναπτυξιακών νόμων συντελεί στην ανάληψη επιμέρους επενδυτικών δραστηριοτήτων και ευνοεί το επενδυτικό κλίμα, αντιθέτως η αδυναμία ύπαρξης κινήτρων περιορίζει την οικονομική δραστηριότητα και δεν συντελεί στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Η εργατική νομοθεσία: Η κείμενη νομοθεσία που απορρέει από το εργατικό δίκαιο επηρεάζει τα επίπεδα αμοιβών καθώς και τον αριθμό των ημερών αδειών που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι σε έναν οργανισμό. Υπό αυτήν την έννοια επηρεάζεται το μεταβλητό κόστος καθώς και ο παραγωγικός κύκλος της επιχείρησης. Οι νόμοι περί της προστασίας του περιβάλλοντος. Αποτελούν περιορισμούς της επιχείρησης και βάσει των οποίων οι επιχειρήσεις υποχρεούνται στην αναπροσαρμογή της παραγωγικής τους διαδικασίας, γεγονός που σε πολλές των περιπτώσεων επιφέρει επιπρόσθετο κόστος. Η αντιμονοπωλιακή νομοθεσία: Ο βαθμός συγκέντρωσης της αγοράς επηρεάζει το επίπεδο ανταγωνισμού καθώς η ύπαρξη ή όχι εμποδίων εισόδου στην αγορά, διαμορφώνει της δυνατότητες ανάπτυξης ενός κλάδου καθώς και τις ανταγωνιστικές πιέσεις που διαμορφώνοται εντός αυτού. 25

26 Το είδος της κυβερνητικής πολιτικής και η σταθερότητα της κυβέρνησης: Με την σταθερότητα της κυβέρνησης είναι φανερό ότι οι επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται αποτελεσματικότερα σε ένα σταθερό πολιτικό περιβάλλον. Στις περιπτώσεις όπου αλλάζουν συχνά οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις δυσκολεύονται να προσαρμοστούν και έτσι πραγματοποιούν μεταβολές σχετικά με την λειτουργία τους. Επιπλέον πολλές είναι οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε μια ή περισσότερες χώρες και πιθανόν σε κάποιες από αυτές η πολιτική σταθερότητα είναι αμφισβητήσιμη. Εξετάζοντας το πολιτικό περιβάλλον στον οινοποιητικό κλάδο μπορούμε να διακρίνουμε τους εξής βασικούς άξονες: Νομοθεσία για τα τρόφιμα Νομοθεσία για τον οίνο Νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος. Οι ανωτέρω βασικοί άξονες του πολιτικού περιβάλλοντος, εξετάζονται διεξοδικά παρακάτω Νομοθεσία για τον οίνο Η Ελλάδα, όντας μέλος την Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να υπακούει και να εφαρμόζει κανονισμούς και οδηγίες. Στον κλάδο του οίνου υπάρχουν πολλοί νόμοι, κανονισμοί, διατάγματα και οδηγίες που πρέπει να εφαρμοστούν σε όλα τα στάδια παραγωγής οίνου αλλά καθορίζουν επίσης και την φορολογική ομάδα που ανήκει κάθε προϊόν που προέρχεται από την επεξεργασία των σταφυλιών και επιβάλουν ενέργειες που κρίνονται απαραίτητες για την διασφάλιση της ποιότητας στα προϊόντα και την ασφάλεια των εργαζομένων και καταναλωτών. Σύμφωνα με το Υπουργείο Αγροτικής Πολιτικής και Τροφίμων και κυρίως με την Διεύθυνση Μεταποίησης Τυποποίησης & Ποιοτικού Ελέγχους Προϊόντων Φυτικής Παραγωγής, θέματα που άπτονται της οινικής νομοθεσίας είναι οι Κατηγορίες Οίνων και οι Τύποι Οίνων. Συγκεκριμένα, με βάση την ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία, τα εμφιαλωμένα κρασιά διακρίνονται σε δύο κατηγορίες. Τους επιτραπέζιους οίνους και τους οίνους ονομασίας προέλευσης (Ο.Π.Α.Π ή Ο.Π.Ε). i. Κατηγορίες οίνων Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, σύμφωνα με την Κοινοτική και την Ελληνική Νομοθεσία σαν Ονομασία Προέλευσης ορίζεται "...το τοπωνύμιο που έχει αναγνωριστεί ως κοινόχρηστο εμπορικό όνομα των κρασιών της περιοχής όταν αυτά πληρούν ορισμένους όρους" (Unwin, 2003). Αυτοί οι όροι καθορίζουν: 26

27 Τη ζώνη παραγωγής του κρασιού Την σύνθεση του αμπελώνα Τις τεχνικές καλλιέργειας Τις μεθόδους οινοποίησης Τον ελάχιστο αλκοολικό τίτλο Τη στρεμματική απόδοση Επιτραπέζιοι Οίνοι Στην κατηγορία αυτή ανήκει περίπου το 90% των ελληνικών κρασιών, όπως επίσης και οι Τοπικοί Οίνοι, τα κρασιά Μάρκας και οι Οίνοι Ονομασίας κατά Παράδοση. Όσον αφορά τους τοπικούς οίνους φέρουν το όνομα της περιοχής από όπου προέρχονται και το χαρακτηρισμό «Τοπικό» πχ. Σαμιώτικος Τοπικός, Μακεδονικός Τοπικός, Πελοποννησιακός Τοπικός κλπ. Οι Τοπικοί Οίνοι αποτελούν μια κατηγορία κρασιών που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Τα κρασιά αυτά έχουν παραχθεί σε συγκεκριμένα γεωγραφικά διαμερίσματα και περιοχές και πωλούνται με Γεωγραφική Ένδειξη Παραγωγής, π.χ Σαμιώτικος Τοπικός Οίνος, Κρητικός Τοπικός Οίνος, Vin de Pays de Jura. Τέλος, στην κατηγορία των επιτραπέζιων κρασιών υπάγονται και οι οίνοι με Ονομασία Κατά Παράδοση. Την ονομασία αυτή φέρουν σύμφωνα με την κοινοτική νομοθεσία τα κρασιά των οποίων η παραγωγή και η κατανάλωση υπακούουν σε παραδοσιακές μεθόδους της συγκεκριμένης περιοχής ή χώρας. Παράδειγμα Οίνου Ονομασίας Κατά Παράδοση αποτελεί η Ρετσίνα (Κλουβάτος, 2006). Κρασιά παλαίωσης Ο χαρακτήρας ορισμένων κρασιών βελτιώνεται σημαντικά με την παλαίωσή τους όσο αυτά ωριμάζουν μέσα σε βαρέλια ή όσο παραμένουν αποθηκευμένα στις φιάλες τους. Γι' αυτά τα κρασιά παλαίωσης ο νομοθέτης έχει θεσπίσει ειδικές ενδείξεις που είναι ανάλογες με την κατηγορία στην οποία ανήκουν, καθώς και με το χρόνο και τον τρόπο παλαίωσής τους. Ορισμένες από τις ενδείξεις που έχουν νομοθετηθεί για τα V.Q.P.R.D. είναι οι : Cru, Grande cru, Reserve, Grande Reserve. Για την παραγωγή αυτών των κρασιών δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή της πρώτης ύλης, το σταφύλι και την παλαίωσή τους (Κλουβάτος, 2006). 27

28 Οίνοι Ονομασίας Προέλευσης Τα κρασιά με ονομασία προέλευσης διακρίνονται σε κρασιά Ο.Π.Α.Π, σε κρασιά Προελεύσεως Ανωτέρας Ποιότητας και σε κρασιά Ο.Π.Ε(Ονομασίας Προελεύσεως Ελεγχόμενη) Οι περιοχές που δίνουν βάσει νομοθεσίας κρασιά Ο.Π.Α.Π και Ο.Π.Ε δίνονται αναλυτικά στους Πίνακες 1, 2 3 & 4 που ακολουθούν, βάσει των οποίων γίνεται ο διαχωρισμός σε ζώνες παραγωγής λευκών οίνων Ο.Π.Α.Π όπου περιλαμβάνει 12 περιοχές, ζώνες παραγωγής ερυθρών ξηρών οίνων Ο.Π.Α.Π. όπου περιλαμβάνει 14 περιοχές, ζώνες παραγωγής αφρωδών ξηρών οίνων Ο.Π.Α.Π. όπου περιλαμβάνει 2 περιοχές και σε ζώνες παραγωγής επιδόρπιων οίνων Ο.Π.Ε. και Ο.Π.Α.Π όπου περιλαμβάνει 12 περιοχές (Κλουβάτος, 2006). Πίνακας 1: Ζώνες παραγωγής λευκών ξηρών οίνων Ο.Π.Α.Π. ΖΩΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΕΥΚΩΝ ΞΗΡΩΝ ΟΙΝΩΝ Ο.Π.Α.Π. ΑΓΧΙΑΛΟΣ (ΘΕΣΣΑΛΙΑ) Ροδίτης, Σαββατιανό ΖΙΤΣΑ (ΗΠΕΙΡΟΣ) Ντεμπίνα ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ (ΕΠΤΑΝΗΣΑ) Ρομπόλα ΛΗΜΝΟΣ (ΑΝ.ΑΙΓΑΙΟ) Μοσχάτο Αλεξανδρείας ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ (ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ) Μοσχοφίλερο ΜΕΛΙΤΩΝΑ ΠΛΑΓΙΕΣ (ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ) Ροδίτης, Ασύρτικο, Αθήρι ΠΑΡΟΣ (ΚΥΚΛΑΔΕΣ) Μονεμβάσια ΠΑΤΡΑ (ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ) Ροδίτης ΠΕΖΑ (ΚΡΗΤΗ) Βηλάνα ΡΟΔΟΣ (ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ) Αθήρι ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ (ΚΥΚΛΑΔΕΣ) Ασύρτικο, Αθήρι, Αϊδάνι ΣΗΤΕΙΑ (ΚΡΗΤΗ) Βηλάνα, Θραψαθήρι Πηγή: ΕΣΥΕ(2006) 28

29 Πίνακας 2: Ζώνες παραγωγής ερυθρών ξηρών οίνων Ο.Π.Α.Π. ΖΩΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΡΥΘΡΩΝ ΞΗΡΩΝ ΟΙΝΩΝ Ο.Π.Α.Π ΑΜΥΝΤΑΙΟ (ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ) Ξίνόμαυρο ΑΡΧΑΝΕΣ (ΚΡΗΤΗ) Κοτσιφάλι, Μανδηλαριά ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ (ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ) Ξινόμαυρο, Νεγκόσκα ΔΑΦΝΕΣ (ΚΡΗΤΗ) Λιάτικο ΛΗΜΝΟΣ (ΑΝ. ΑΙΓΑΙΟ) Λημνιό ΜΕΛΙΤΩΝΑ ΠΛΑΓΙΕΣ (ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ) Λημνιό, Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc ΜΕΣΕΝΙΚΟΛΑ(ΘΕΣΣΑΛΙΑ) Μαύρο Μεσενικόλα, Carignan, Syrah ΝΑΟΥΣΑ(ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ) Ξινόμαυρο ΝΕΜΕΑ (ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ) Αγιωργίτικο ΠΑΡΟΣ (ΚΥΚΛΑΔΕΣ) Μανδηλαριά, Μονεμβάσια ΠΕΖΑ (ΚΡΗΤΗ) Κοτσιφάλι, Μανδηλαριά ΡΑΨΑΝΗ (ΘΕΣΣΑΛΙΑ) Ξινόμαυρο, Σταυρωτό, Κρασάτο ΡΟΔΟΣ (ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ) Μανδηλαριά ΣΗΤΕΙΑ (ΚΡΗΤΗ) Λιάτικο, Μανδηλαρι Πηγή: ΕΣΥΕ(2006) Πίνακας 3: Ζώνες παραγωγής αφρωδών ξηρών οίνων Ο.Π.Α.Π ΖΩΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΑΦΡΩΔΩΝ ΞΗΡΩΝ ΟΙΝΩΝ Ο.Π.Α.Π ΑΜΥΝΤΑΙΟ (ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ) Ξινόμαυρο (Ροζέ) ΖΙΤΣΑ (ΗΠΕΙΡΟΣ) Ντεμπίνα (Λευκό) Πηγή: ΕΣΥΕ(2006) Πίνακας 4: Ζώνες παραγωγής επιδόρπιων οίνων Ο.Π.Ε. ή Ο.Π.Α.Π. ΖΩΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΠΙΔΟΡΠΙΩΝ ΟΙΝΩΝ Ο.Π.Ε ή Ο.Π.Α.Π 29

30 ΔΑΦΝΕΣ (ΚΡΗΤΗ) Λιάτικο ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ ΜΑΥΔΟΔΑΦΝΗ (ΕΠΤΑΝΗΣΑ) Μαυροδάφνη, Κορινθιακή ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ ΜΟΣΧΑΤΟΣ (ΕΠΤΑΝΗΣΑ) Μοσχάτο Λευκό ΛΗΜΝΟΣ ΜΟΣΧΑΤΟΣ (ΑΝ. ΑΙΓΑΙΟ) Μοσχάτο Αλεξανδρείας ΝΕΜΕΑ(ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ) Αγιωργίτικο ΠΑΤΡΑ ΜΑΥΡΟΔΑΦΝΗ (ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ) Μαυροδάφνη, Κορινθιακή ΠΑΤΡΑ ΜΟΣΧΑΤΟΣ (ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ) Μοσχάτο Λευκό ΡΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΜΟΣΧΑΤΟΣ (ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ) Μοσχάτο Λευκό ΡΟΔΟΣ ΜΟΣΧΑΤΟΣ (ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ) Μοσχάτο Τρανί, Μοσχάτο Λευκό ΣΑΜΟΣ ΜΟΣΧΑΤΟΣ (ΑΝ. ΑΙΓΑΙΟ) Μοσχάτο Λευκό ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ VINSANTO (ΚΥΚΛΑΔΕΣ) Ασύρτικο, Αϊδάνι ΣΗΤΕΙΑ (ΚΡΗΤΗ) Λιάτικο Πηγή:ΕΣΥΕ (2006) ii. Τύποι Οίνων Οι τύποι των κρασιών αφορούν το χρώμα, την περιεκτικότητα σε σάκχαρα και την περιεκτικότητα σε διοξείδιο του άνθρακα. Χρώμα: Με βάση το χρώμα, τα κρασιά μπορούν να διακριθούν σε λευκά, ροζέ και ερυθρά. Το χρώμα τους εξαρτάται από το είδος του σταφυλιού που χρησιμοποιήθηκε αλλά και από το είδος οινοποίησης. Πρέπει να υπογραμμιστεί πως το τελικό χρώμα δεν προέρχεται από σταφύλια ίδιου χρώματος. Τα στερεά μέρη (στέμφυλα) του σταφυλιού είναι αυτά που περιέχουν τις χρωστικές ουσίες και δίνουν το χρώμα στο κρασί, μόνο εάν και τα ίδια συμμετέχουν στη διαδικασία της ζύμωσης. Έτσι, ποικιλίες κόκκινων ή ακόμη και μαύρων σταφυλιών παράγουν το κόκκινο κρασί, εφόσον τα στερεά μέρη τους συμμετέχουν στη διαδικασία της ζύμωσης. Το λευκό κρασί μπορεί να παραχθεί από οποιαδήποτε ποικιλία, αν διαχωριστούν τα στερεά μέρη κατά τη ζύμωση και το ροζέ παράγεται μόνο αν τα στερεά μέρη παραμείνουν στη ζύμωση για 30

31 ένα μικρό χρονικό διάστημα, το οποίο δεν ξεπερνά την διάρκεια μια ημέρας (Rouzet & Sequin, 2001). Περιεκτικότητα σε σάκχαρα: Με βάση την γλυκύτητα, δηλαδή την περιεκτικότητα σακχάρων, τα κρασιά διακρίνονται σε ξηρά, ημίξηρα, ημίγλυκα και γλυκά. Η γλυκύτητα τους οφείλεται στα σάκχαρα που παραμένουν αζύμωτα εάν διακοπεί η αλκοολική ζύμωση. Υπάρχουν κρασιά που η διακοπή της αλκοολικής ζύμωσης μπορεί να είναι είτε φυσική, είτε με τεχνητό τρόπο, δηλαδή με την προσθήκη αλκοόλης (Rouzet & Sequin, 2001). Περιεκτικότητα σε διοξείδιο του άνθρακα: Ανάλογα με την περιεκτικότητα σε διοξείδιο του άνθρακα τα κρασιά διακρίνονται σε ήσυχα, ημιαφρώδη και αφρώδη. Το διοξείδιο του άνθρακα μπορεί να προέρχεται από την αλκοολική ζύμωση και να έχει διατηρηθεί στο κρασί, οπότε ο οίνος να ονομάζεται φυσικός αφρώδης ή να έχει προστεθεί εκ των υστέρων, οπότε ο οίνος είναι τεχνητός αφρώδης (Rouzet & Sequin, 2001). Εικόνα 2: Τύποι Οίνων ΤΥΠΟΙ ΟΙΝΩΝ ΧΡΩΜΑ ΛΕΥΚΟΣ ΡΟΖΕ ΕΡΥΘΡΟΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΣΑΚΧΑΡΑ ΞΗΡΟΣ ΗΜΙΞΗΡΟΣ ΗΜΙΓΛΥΚΟΣ ΓΛΥΚΑ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΗΣΥΧΟΣ ΗΜΙΑΦΡΩΔΗΣ ΑΦΡΩΔΗΣ Πηγή: Rouzet & Sequin,

32 1.2.2 Νομοθεσία για την προστασία του Περιβάλλοντος Το άρθρο 24 του Συντάγματος της Ελλάδας θεωρείται βασική αρχή για την προστασία του περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα, ορίζει, ότι «η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας». Ο νόμος 1650/1986 είναι ο πιο βασικός νόμος για το περιβάλλον. Με βάση αυτόν τον νόμο η προστασία του περιβάλλοντος είναι απαραίτητη «ώστε ο άνθρωπος, ως άτομο και ως μέλος του κοινωνικού συνόλου, να ζει σε ένα υψηλής ποιότητας περιβάλλον μέσα στο οποίο προστατεύεται η υγεία του και ευνοείται η ανάπτυξη της προσωπικότητάς του». Όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι υποχρεωμένα να τηρούν τους νόμους που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος, σύμφωνα με το άρθρο 2 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Οι κανονισμοί και οι οδηγίες εστιάζουν την προσοχή τους τόσο σε ζητήματα του φυσικού περιβάλλοντος (κλιματική αλλαγή, ατμοσφαιρική ρύπανση, θόρυβος, προστασία υδάτινων πόρων κλπ), όσο και σε ζητήματα που αφορούν τα χημικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται και την σωστή πληροφόρηση. H δικαιοδοσία της ΕΕ για τη δημιουργία περιβαλλοντικής νομοθεσίας προκύπτει από τα άρθρα της Συνθήκης για την ΕΕ. Οι βασικές έννοιες για την προστασία του περιβάλλοντος είναι οι εξής: Η αποτροπή της ρύπανσης και γενικότερα της υποβάθµισης του περιβάλλοντος και η λήψη όλων των αναγκαίων, για το σκοπό αυτόν, προληπτικών µέτρων. Η διασφάλιση της ανθρώπινης υγείας και από τις διάφορες µορφές υποβάθµισης του περιβάλλοντος και ειδικότερα από τη ρύπανση και τις οχλήσεις. Η προώθηση της ισόρροπης ανάπτυξης του εθνικού χώρου συνολικά και των επί µέρους γεωγραφικών και οικιστικών ενοτήτων του και µέσα από την ορθολογική διαχείριση του περιβάλλοντος. Η διασφάλιση της δυνατότητας ανανέωσης φυσικών πόρων και η ορθολογική αξιοποίηση των µη ανανεώσιµων ή σπάνιων σε σχέση µε τις τωρινές και τις µελλοντικές ανάγκες και µε κριτήρια την προστασία του περιβάλλοντος. 32

33 Η διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας των φυσικών οικοσυστηµάτων και η διασφάλιση της αναπαραγωγικής τους ικανότητας. Η αποκατάσταση του περιβάλλοντος (Νόμος 1650/1986). Το βασικό διεθνές πρότυπο που καθορίζει τις προδιαγραφές για την ανάπτυξη και εφαρμογή Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης και που το ακολουθούν οι περισσότερες επιχειρήσεις είναι το πρότυπο ISO 14001:1996 (International Organization for Standardization). Αυτό το πρότυπο ανήκει στη σειρά διεθνών προτύπων ISO ενώ παράλληλα με αυτό έχει θεσπιστεί και ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός EMAS. Ο κανονισμός αυτός δηλαδή το Κοινοτικό Σύστημα Οικολογικής Διαχείρισης και Ελέγχου, είναι ένα σύστημα που προβλέπει στον έλεγχο και στη διαχείριση του περιβάλλοντος. Συγκεκριμένα, το πρότυπο ISO δύναται για να αναπτυχθούν οι πολιτικές και οι στόχοι, σύμφωνα με τις νομοθετικές απαιτήσεις. Με τα συστήματα της Περιβαλλοντικής Διαχείρισης όλες οι επιχειρήσεις μπορούν να πιστοποιούν την περιβαλλοντική τους αξιοπιστία, γεγονός που οδηγεί σε αύξηση των κερδών, αλλά και σε αύξηση των αποδόσεων. 1.3 Οικονομικό Περιβάλλον Το οικονομικό περιβάλλον είναι ένα σύνθετο περιβάλλον που αποτελείται από σημαντικές μεταβλητές, οι οποίες επηρεάζουν τις δραστηριότητες όλων των επιχειρήσεων, αλλά και την πορεία τους σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο. Τα επιτόκια, ο πληθωρισμός, το εισόδημα, οι δείκτες χρηματιστηρίου είναι κάποιοι οικονομικοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την ροή της επιχείρησης. Για αυτό είναι αναγκαίο οι επιχειρήσεις να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις οικονομικές μεταβλητές οι οποίες είναι η προσφορά χρήματος, ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ, τα ποσοστά ανεργίας, τα διαμορφωμένα επιτόκια, το διαθέσιμο εισόδημα, η σταθερότητα των εθνικών νομισμάτων, η τάση του γενικού δείκτη τιμών, η φάση του οικονομικού κύκλου, το επίπεδο μισθών, η νομισματική και δημοσιονομική πολιτική καθώς και το ύψος των πραγματοποιηθέντων επενδύσεων (Γεωργόπουλος, 2006, σελ. 90, 93, 94). Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν μιας οικονομίας δείχνει την οικονομική δραστηριότητα μιας χώρας και είναι βασικό εθνικολογιστικό στοιχείο. Είναι η συνολική αξία των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται σε μια οικονομία κατά την διάρκεια μιας περιόδου από 33

34 συντελεστές παραγωγής που ανήκουν στους κατοίκους της χώρας. Ο ρυθμός ανάπτυξης του Α.Ε.Π αποτελεί δείκτη ευημερίας για μια χώρα (Αγαπητός, 2006 ). Την περίοδο ο ρυθμός ανάπτυξης του GDP (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) στην Ελλάδα, σύμφωνα με την παγκόσμιο τράπεζα έχει ως εξής: Πίνακας 5: Ρυθμός ανάπτυξης Α.Ε.Π. GDP Growth Rate % , , , , , , , , , , , , , , ,65 Πηγή: worldbank, 2015 Βάσει των ανωτέρω γίνεται σαφές ότι θετικός ήταν ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας την περίοδο , ενώ την περίοδο σημειώθηκαν αρνητικοί ρυθμοί ανάπτυξης, δηλαδή ύφεση και ως εκ τούτου γίνεται σαφές ότι η ελληνική οικονομία κατά την περίοδο συρρικνώθηκε και είχε αρνητικά αποτελέσματα, που επηρέασαν τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Όσον αφορά το διαθέσιμο εισόδημα, ορίζεται ως «το άθροισμα των ατομικών εισοδημάτων, τα οποία υπάρχουν στη διάθεση των ατόμων προς κατανάλωση ή αποταμίευση» (Αγαπητός, 2002). Είναι το εθνικό εισόδημα που διανέμεται στα άτομα και προκύπτει από το προσωπικό εισόδημα εάν αφαιρεθεί ο φόρος εισοδήματος. Συγκεκριμένα, κατά την περίοδο η καταναλωτική δαπάνη σε ποσοστό του Α.Ε.Π. είχε ως εξής: Πίνακας 6: Διαθέσιμο εισόδημα , ,

35 , , , , , , , , , , , , ,33182 Πηγή: world bank, 2015 Βάσει των ανωτέρω παρατηρείται ότι σε ποσοστό του Α.Ε.Π., η καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε την περίοδο Έκτοτε συγκρατήθηκε σε ίδια επίπεδα πέριξ του 91%, ωστόσο δεδομένη της μείωσης τους Α.Ε.Π, γίνεται σαφές ότι σε τρέχουσες τιμές η καταναλωτική δαπάνη μειώθηκε αισθητά. Άλλη μια μεταβλητή που πρέπει να αναλυθεί είναι η ανεργία. Ανεργία υπάρχει στην οικονομία όταν ο παραγωγικός συντελεστής εργασίας δεν απασχολείται πλήρως. Μετριέται με το «ποσοστό του εργατικού δυναμικού» που αδυνατεί να βρει κατάλληλη απασχόληση. Υπάρχουν πέντε ήδη ανεργίας. Η ανεργία τριβής, η εποχιακή ανεργία, η κυκλική ανεργία, η διαρθρωτική ανεργία και η αναπτυξιακή ανεργία.(αγαπητός, 2002). Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ στο τρίμηνο Απριλίου Ιουνίου 2014 το ποσοστό διαμορφώθηκε στο 26,6% έναντι 27,8% στο προηγούμενο τρίμηνο. Κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2014 ο αριθμός των απασχολούμενων ανήλθε σε άτομα και των ανέργων Η απασχόληση αυξήθηκε κατά 1,6% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και κατά 0,1% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του Ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε κατά 4,6% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο και κατά 3,6% σε σχέση με το δεύτερο τρίμηνο του Αναλυτικά, η ανεργία στην Ελλάδα κατά την περίοδο , διαμορφώθηκε ως εξής: Πίνακας 7: Δείκτης ανεργίας % Ποσοστό Ανεργίας (%) , , , ,60 35

36 , , , , , , , , , , ,50 Πηγή: worldbank, 2015 Βάσει των ανωτέρω, γίνεται σαφές ότι η ανεργία διαχρονικά αυξήθηκε. Συγκεκριμένα, από 11,7% διαμορφώθηκε στο 26,5% το έτος 2014 και ως εκ τούτου γίνεται σαφές ότι υπάρχει πλεονάζον εργατικό δυναμικό και μεγάλη ζήτηση εργασίας. Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας του οικονομικού περιβάλλοντος είναι η φάση του οικονομικού κύκλου που βρισκόμαστε και διαγράφει είτε ανοδική είτε καθοδική πορεία. Ένας οικονομικός κύκλος αποτελείται από τις εξής φάσεις (Αγαπητός, 2006): 1. Ύφεση 2. Ανάρρωση 3. Ένταση 4. Κρίση Στη διαχρονική πορεία μιας οικονομίας παρατηρούνται περίοδοι οικονομικής δραστηριότητας ευημερίας και περίοδοι οικονομικής ύφεσης και κρίσης. Οι διακυμάνσεις αυτές ονομάζονται οικονομικός ή επιχειρηματικός κύκλος, ο οποίος κινείται γύρω από ένα κεντρικό μονοπάτι της οικονομίας. Η ερμηνεία των αιτιών και η πολιτική για την αντιμετώπιση αυτών των διακυμάνσεων διαφέρουν ανάλογα με τη σχολή οικονομικής σκέψης (κλασική ή κεϋνσιανή) όπου βασική προϋπόθεση είναι η ευκαμψία ή δυσκαμψία τιμών μισθών αντίστοιχα. Όσον αφορά το επίπεδο τιμών στην Ελλάδα, ο κατώτατος μισθός είναι 751. Μισθός που χαρακτηρίζεται ο χαμηλότερος στην ευρωζώνη. Ο μισθός αποτελεί την αμοιβή εκμίσθωσης εργασίας, δηλαδή το χρηματικό ποσό που εισπράττει ο εργαζόμενος και μπορεί να καταβάλλεται κατά χρονικά διαστήματα ή σε ποσοστό επί των κερδών. Διακρίνεται σε ακαθάριστο και καθαρό, ονομαστικό ή πραγματικό. Σε κάθε περίπτωση όμως αποτελεί 36

37 κινητήριο δύναμη για τα οικονομούντα άτομα και το μέγεθος του επηρεάζει τόσο την κατανάλωση όσο και την αποταμίευση (Αγαπητός, 2002). 1.4 Κοινωνικοπολιτιστικό Περιβάλλον Ως κοινωνικοπολιτιστικό περιβάλλον ορίζεται το σύνολο των αξίων, ιδανικών και πιστεύω που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία ή ομάδα (Kotler, 2001). Για τις επιχειρήσεις ο παράγοντας αυτός είναι πολύ σημαντικός, καθώς αποτελεί έναν μικρόκοσμο της κοινωνίας και η λειτουργία του θα πρέπει να μη προσβάλλει το κοινό αίσθημα. Έτσι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη και να λειτουργούν με βάση τις αξίες και τα πιστεύω της κοινωνίας που επιβιώνουν, αλλά και με βάση την ιδεολογία των ανθρώπων στους οποίους απευθύνονται (Γεωργόπουλος, 2006). Οι παράγοντες που απαρτίζουν το κοινωνικοπολιτιστικό περιβάλλον είναι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής των ανθρώπων, οι αγοραστικές συνήθειες, η οικογενειακή δομή που κυριαρχεί σε κάθε κοινωνία, η σύνθεση του πληθυσμού, ο βαθμός αύξησης του πληθυσμού, το επίπεδο μόρφωσης, τα διάφορα δημογραφικά στοιχεία, η θέση της γυναίκας στο εργασιακό περιβάλλον, η ισότητα των μειονοτήτων, η κοινωνική υπευθυνότητα, ο κώδικας ηθικής των επιχειρήσεων, οι ευκαιρίες καριέρας (Γεωργόπουλος, 2006, σελ 90,95). Είναι επίσης απαραίτητο καθώς μεταβάλλονται οι προσδοκίες και οι συνήθειες μιας κοινωνίας, να μεταβάλλονται και τα στελέχη κάθε επιχείρησης προκειμένου να μπορούν να ανταπεξέλθουν. Η αρχή αυτή δεν αφορά μόνο τις υπηρεσίες και τα προϊόντα που προσφέρονται αλλά και τις εσωτερικές πολιτικές. Ο τρόπος με τον οποίο κάθε επιχείρηση μπορεί να αντιμετωπίζει το κοινωνικό πολιτιστικό περιβάλλον είναι η συνεχής ανάλυσή του και η σύμπλευση με τα βασικά χαρακτηριστικά του Πληθυσμός της Ελλάδας Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή (2011) ο μόνιμος πληθυσμός της χώρας είναι κάτοικοι. Από αυτούς είναι άρρενες (ποσοστό 49,0 %) και θήλεις (ποσοστό 51,0%). 37

38 Διάγραμμα 1. Μόνιμος πληθυσμός Ελλάδας Πηγή: ΕΣΥΕ, Μόρφωση Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία ερευνών, το ποσοστό των Ελλήνων που έχουν πτυχίο πανεπιστημίου είναι χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ευρώπης. Συγκεκριμένα, το 2012 το ποσοστό των νέων ηλικίας 30 έως 34 ετών στην Ελλάδα είχε ολοκληρώσει σπουδές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ανερχόταν σε 30,9%, σε αντίθεση με το ποσοστό των νέων της Ευρώπης που ανερχόταν σε 35,8%. Στόχος για την Ελλάδα είναι η αύξηση του ποσοστού σε 32% μέχρι το 2020, γεγονός που ίσως δημιουργήσει χάσμα ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες όσον αφορά την εκπαίδευση. Οι Ελληνίδες κατέχουν ένα εμφανές προβάδισμα στην μόρφωση. Το 34,2% έχουν ολοκληρώσει πανεπιστημιακές σπουδές, ενώ το ποσοστό των Ελλήνων κυμαίνεται στο 27,6%. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, οι Ιρλανδοί κατέχουν τα πρωτεία με ποσοστό 51,1%, ακολουθούν οι Κύπριοι με 49,9%, και οι Λουξεμβούργιοι με 49,6%. Στα χαμηλότερα επίπεδα μόρφωσης βρίσκονται οι Ιταλοί με 21,7% και οι Ρουμάνοι με 21,8%. 38

39 Μια άλλη παράμετρος που πρέπει να εξεταστεί είναι η εγκατάλειψη της εκπαίδευσης. Το 11,4% των Ελλήνων έχει ολοκληρώσει μόνο την υποχρεωτική εκπαίδευση, σε σχέση με τους νέους της Ευρώπης (12,8%). Αξίζει να σημειωθεί, πως η χώρα μας έχει καταγράψει σημαντική βελτίωση, καθώς το ποσοστό το 2005 ήταν 13,6%. 1.5 Τεχνολογικό Περιβάλλον «Οι τεχνολογικοί παράγοντες αναφέρονται στις δραστηριότητες εκείνες που έχουν να κάνουν με τη δημιουργία νέας γνώσης και τη μεταφορά της γνώσης αυτής σε νέα προϊόντα, διαδικασίες υλικά κ.λπ».(γεωργόπουλος, 2006, σελ 97) Είναι γεγονός πως το τεχνολογικό περιβάλλον αναπτύσσεται και αλλάζει με ταχείς ρυθμούς. Καινούριοι μηχανολογικοί εξοπλισμοί, καινοτομίες στις μεθόδους παραγωγής και ταχύτητα στην μετάδοση δεδομένων και πληροφοριών, αποτελούν ένα μικρό δείγμα των αλλαγών του τεχνολογικού περιβάλλοντος. Οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να ενημερώνονται και να αφομοιώνουν αυτές τις αλλαγές προκειμένου να αναπτύξουν νέες τεχνολογίες, ικανές να προσφέρουν νέες ευκαιρίες και να αναπτύξουν ακόμα μεγαλύτερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνεται ότι το τεχνολογικό περιβάλλον περιλαμβάνει τις ανακαλύψεις της επιστήμης, την χρήση εξειδικευμένων μηχανημάτων, την επεξεργασία δεδομένων, των μεθόδων παραγωγής και τις επιπτώσεις από την ανάπτυξη συσχετιζόμενων προϊόντων. Συμπεραίνουμε λοιπόν πως το τεχνολογικό περιβάλλον επιδρά άμεσα στο εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης. Επηρεάζει ποιοτικά και ποσοτικά τη φύση του εξοπλισμού της και των εργαζομένων, το είδος των προϊόντων και των υπηρεσιών. 1.6 Γενικά χαρακτηριστικά του κλάδου Ο κλάδος της οινοποιίας αποτελεί έναν παραδοσιακό τομέα της Ελλάδας. Η ανάπτυξη του κλάδου και η παραγωγή εξαρτάται κυρίως από τις κλιματολογικές και τις εδαφολογικές συνθήκες. 39

40 Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα, τα κρασιά διαχωρίζονται σε V.Q.P.R.D.(Vins de Qualite Produits dans une Region Determinee) και σε Οίνους Ποιότητας Παραγόμενοι σε Καθορισμένη περιοχή (ΥΑΑΤ,2015) Το ελληνικό αμπέλι αναγνωρίζεται ως το πιο αρχαίο παγκοσμίως. Στην Ελλάδα η αμπελοκαλλιέργεια καταλαμβάνει 1,3 εκατομμύρια στρέμματα εκ των οποίων το 48% κατέχει η οινάμπελος. Σήμερα στην Ελλάδα καλλιεργούνται πολλές ποικιλίες. Οι πιο πολλές είναι γηγενείς, δηλαδή προέρχονται από τα βάθη των αιώνων. Με το πέρασμα των χρόνων ο ελληνικός αμπελώνας βελτιώθηκε και εμπλουτίστηκε και με άλλες ποικιλίες. Το γεγονός, ότι υπάρχει μεγάλη ποικιλία, έχει το πλεονέκτημα, ότι δίνει μεγάλη γκάμα κρασιών, τα οποία έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά. Όσον αφορά τον διαχωρισμό στους τύπους του κρασιού υπάρχουν τρία κριτήρια (Ρούσου, 2008). Συγκεκριμένα για το νησί της Σάμου όπου θα γίνει εκτενέστερη ανάλυση για την Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών (ΕΟΣΣ) στα επόμενα κεφάλαια, παράγεται το μοσχάτο κρασί SAMOS, από μοσχάτα σταφύλια, τα οποία παράγονται σε πλαγιές μέχρι ύψους 900 μέτρων και με χαμηλή, ελεγχόμενη στρεμματική απόδοση. Η γεύση (και το άρωμα) του Μοσχάτου Σάμου είναι μοναδική, γεμάτη αρώματα. Τα διάφορα φρούτα, άνθη πορτοκαλιάς και τα ροδοπέταλα, κυριαρχούν σε κάθε γουλιά κρασιού. Η ΕΟΣΣ παράγει γλυκά και ξηρά κρασιά. Όσον αφορά τα γλυκά κρασιά ανήκουν στα κρασιά Ελεγχόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΟΠΕ), ενώ όσον αφορά τα ξηρά, τα περισσότερα είναι Τοπικοί Οίνοι. 1.7 Η Αγορά Ο παραγωγικός τομέας του κρασιού αποτελείται από μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων, των οποίων το μέγεθος και η δραστηριότητα διαφέρουν, καθώς η διαδικασία παραγωγής, από την παραλαβή της πρώτης ύλης μέχρι την διάθεση του τελικού προϊόντος, περιλαμβάνει πολλά στάδια (ICAP, 2007). Τα οινοποιεία πραγματοποιούν την πρώτη φάση της παραγωγής κρασιού, το οποίο στην συνέχεια διατίθεται απευθείας στον καταναλωτή ή προωθείται σε εμπορικές επιχειρήσεις για μεταπώληση στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Επιπλέον δραστηριοποιούνται στον κλάδο και 40

41 πολλοί συνεταιρισμοί, που στόχος τους είναι η συλλογή της παραγόμενης ποσότητας και στην συνέχεια η εμπορία, η επεξεργασία και η τυποποίηση. Τα διάφορα επιδοτούμενα προγράμματα (LEADER, Ο.Π.Α.Α.Χ και Κ.Ο.Ε) στάθηκαν αρωγή στην εδραίωση και εξάπλωση πολλών οινοποιείων. Ως εκ τούτου παρατηρήθηκε ιδιαίτερα αυξημένη ζήτηση στην κατανάλωση όλων των ποικιλιών του οίνου, γεγονός που έφτασε στα ύψη στον κορεσμό στην αγορά κρασιού. Σημειώνεται, ότι οι ρυθμοί ένταξης του οίνου στην καθημερινότητά μας εντατικοποιούνται όλο και περισσότερο. Η μετουσίωση της μεσογειακής διατροφής σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, η κακής ποιότητας σύγχρονης ζωής, η έλλειψη ελεύθερου χρόνου και ο κατακλυσμός του άγχους μας ωθούν στην ψυχική και σωματική ευφορία μέσα από τους δρόμους του κρασιού. 1.8 Παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση του κρασιού Ο πιο σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει την ζήτηση του κρασιού είναι η εποχικότητα. Λόγω των γιορτινών περιόδων είναι γεγονός πως από τον μήνα Οκτώβριο έως τον μήνα Μάιο σημειώνεται μεγαλύτερη κατανάλωση, καθώς αρκετοί επιλέγουν το κρασί ως δώρο. Στον αντίποδα, οι καλοκαιρινοί μήνες δεν συμβάλλουν στη ζήτηση του κρασιού, λόγω ζέστης. Πρέπει να σημειωθεί όμως πως οι αλλοδαποί τουρίστες καταναλώνουν κρασί, ακόμα και στους καλοκαιρινούς μήνες στην χώρα μας. Το κρασί προτιμάται από όλα τα κοινωνικά στρώματα, αν και δεν είναι αγαθό πρώτης ανάγκης. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι παρά την οικονομική κρίση που σημειώνεται στις μέρες μας, και το μειωμένο εισόδημα των καταναλωτών σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές, τα ποσοστά της κατανάλωσης οίνου παρουσιάζουν μικρές αυξομειώσεις. Η μόνη αλλαγή που παρατηρείται, σύμφωνα με πληροφορίες της ΕΟΣΣ είναι η μεταστροφή από το εμφιαλωμένο κρασί στο χύμα. Το κρασί έχει αρκετά υποκατάστατα προϊόντα, όπως για παράδειγμα τα αλκοολούχα ποτά και κυρίως η μπύρα και τα αναψυκτικά. Τα υποκατάστατα αυτά προϊόντα επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη ζήτηση του κρασιού, καθώς τα περισσότερα διατίθενται σε χαμηλότερες τιμές. Επιπλέον την ζήτηση μπορεί να επηρεάσουν και οι διατροφικές συνήθειες. Οι καταναλωτές οι οποίοι είναι λάτρεις της υγιεινής διατροφής και της μεσογειακής δίαιτας εμπεριέχουν στο διατροφολόγιό τους το κρασί, αφού αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό. 41

42 Τέλος, σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τη ζήτηση του κρασιού είναι η διαφήμιση και η προβολή. Σχετικές έρευνες που αποδεικνύουν ότι το κρασί συμβάλλει στην μακροζωία αλλά και στις θετικές επιδράσεις έχουν ως αποτέλεσμα οι καταναλωτές να καταναλώνουν περισσότερο κρασί. 1.9 Εξωτερικό εμπόριο Εξαγωγές Η κρίση που επικρατεί σήμερα στην Ελλάδα, ανάγκασε πολλούς να προσγειωθούν απότομα στην πραγματικότητα (Μαύρος, 2010). Έτσι, οι επιχειρήσεις αναγκάζονται εκ των πραγμάτων να στραφούν στις αγορές του εξωτερικού, για να αντλήσουν κέρδη. Την κατάσταση αυτή καθιστά όλο και πιο δύσκολη το γεγονός ότι η Αργεντινή, η Χιλή, η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και οι περιοχές της Νοτίου Αφρικής, έχουν κατακτήσει ήδη τις αγορές της δύσης. Παρόλα αυτά, το 2014 καταγράφηκε σημαντική αύξηση των εξαγωγών στην ελληνικού οίνου, τόσο σε όγκο(15,54%), όσο και σε αξία (5,20%), σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (ΚΕΟΣΟΕ, 2015). Τα συγκεκριμένα στοιχεία, τα οποία επεξεργάστηκε όπως κάθε χρόνο η Κεντρική Συνεταιριστική Ένωση Αμπελοοινικών Προϊόντων (ΚΕΟΣΟΕ), καταδεικνύουν εντυπωσιακή αύξηση σε όγκο των εξαγωγών οίνου προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατά 19,90%. Αντιστοίχως, η αξία τους καταγράφει μικρότερη άνοδο κατά 6,67%. Παράλληλα, παρατηρείται μείωση της μέσης τιμής εξαγωγής ανά λίτρο κατά 11,06%, από 2,17 ευρώ το 2013 σε 1,93 ευρώ το 2014 (ΚΕΟΣΟΕ, 2015) Εισαγωγές Θετικό είναι το εμπορικό ισοζύγιο οίνων στη χώρα μας αναφέρει η ΚΕΟΣΟΕ, το οποίο οφείλεται στην σταθερή σχεδόν σχέση που διατηρεί ο όγκος εξαγωγών σε σύγκριση με τον εισαγόμενο όγκο οίνων. Ο όγκος εισαγωγών οίνου, σε εκατόλιτρα, από χώρες της ΕΕ μειώθηκε κατά 12,06% έναντι του 2013 ( HL / HL / 2013), αυξήθηκε όμως κατά 42

43 10,03% κατ αξία ( / 2014, / 2013), ενώ αύξηση παρουσίασε και η Μέση Τιμή ανά λίτρο (ΜΤ/Lt) κατά 24,5% (1,83 /2014 1,47 /2013) Οι εισαγωγές οίνων από Τρίτες Χώρες εμφάνισαν πτώση κατά 54,14% σε όγκο (2.159 HL/2014, HL/2013), αλλά εμφάνισε μικρή άνοδο σε αξία της τάξεως 2,84% ( /2014, /2013) και διπλασιασμό ταυτόχρονα της ΜΤ/lt (3,92 /lt/2014, 1,75/lt/2013). Όσον αφορά τις χώρες εισαγωγής από την ΕΕ, πρώτη κατατάσσεται η Ιταλία με σταθερά σχεδόν μεγέθη σε σχέση με το 2013, δηλαδή κατ αξία /2014 έναντι /2013 (+5,73%), κατ όγκο lt/2014, lt/2013 (11,76%), ενώ η ΜΤ/lt ανήλθε σε 1,20 /lt/2014 από 1,26 /lt/2013 ( 5,39%) επιβεβαιώνοντας και μέσω των αριθμών, ότι οι εισαγωγές από την Ιταλία, οδεύουν στη χαμηλή κατηγορία τιμής οίνων στην κατανάλωση. Αξιοσημείωτη είναι η πτώση των εισαγωγών οίνου από τη Βουλγαρία κατά 78,56% σε αξία και 82,33% σε όγκο με ΜΤ/lt στα 0,58. Αύξηση παρουσιάζουν οι εισαγωγές οίνων από Γαλλία (+13,15% σε αξία, μείωση όμως σε όγκο 7,63% και αύξηση ΜΤ / lt +22,49%), από Γερμανία (+100,19% σε αξία, +33,30% σε όγκο, +50,18% ΜΤ / lt). Οι εισαγωγές από Τρίτες χώρες δεν έχουν μεγάλη σημασία, αφού από την Χιλή εισήχθησαν lt, από την Αργεντινή lt, χώρες που κατατάσσονται πρώτες, ως προς τον όγκο (ΚΕΟΣΟΕ, 2015). 43

44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Μίκρο Περιβάλλον Υπόδειγμα Porter 2.1 Γενικά Το μίκρο περιβάλλον ή αλλιώς άμεσο ή ανταγωνιστικό περιβάλλον είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει και αναπτύσσεται η επιχείρηση (Kotler & Keller, 2002). Αποτελείται από στοιχεία με τα οποία έρχεται σε άμεση και καθημερινή επαφή μια επιχείρηση. Οι μη ελεγχόμενοι παράγοντες του μίκρο περιβάλλοντος του μάρκετινγκ είναι: Οι πελάτες Ο ανταγωνισμός Οι προμηθευτές Οι μεσάζοντες Το κοινό Η επιχείρηση Σύμφωνα με τους Wheelen & Hunger (2008), το μίκρο περιβάλλον περιλαμβάνει το σύνολο των παραγόντων που επηρεάζουν άμεσα και έμμεσα την οικονομία. Είναι το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει και αναπτύσσεται μια επιχείρηση και περικλείει παράγοντες που όλοι επηρεάζουν άμεσα την επιχειρηματική δραστηριότητα. Οι παράγοντες αυτοί βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση με την επιχείρηση και αποτελούν στοιχεία κάθε κλάδου και της οικονομίας γενικότερα. Σκοπός κάθε επιχείρησης είναι να συνδυάζει τους παράγοντες με τέτοιο τρόπο ώστε να αντλεί πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων ανταγωνιστών της. Οι πελάτες μιας επιχείρησης και πιο συγκεκριμένα η συμπεριφορά τους σίγουρα επηρεάζει τον τρόπο που πραγματοποιείται το Μάρκετινγκ. Ο ανταγωνισμός και η μελέτη του απασχολεί άμεσα αυτούς που ασχολούνται με το Μάρκετινγκ. Μια είσοδος νέου ανταγωνιστή μπορεί να οδηγήσει μια επιχείρηση αλλαγή του μείγματος Μάρκετινγκ της όπως για παράδειγμα μπορεί να αλλάξει τη τιμολογιακή πολιτική, τον σχεδιασμό προϊόντων ή και τις διαφημίσεις. Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι άμεσοι και οι έμμεσοι ανταγωνιστές. Ειδικότερα πρέπει να: 44

45 Εξετάζουμε ποιές μπορεί να είναι οι μελλοντικές κινήσεις των εταιριών που το αποτελούν Αποκρυπτογραφούμε τις βασικές τους πεποιθήσεις Ξεκαθαρίζουμε την γενική στρατηγική που ακολουθούν Γίνεται εντοπισμός των δυνατοτήτων των ανταγωνιστών Οι προμηθευτές μιας επιχείρησης μπορούν να επηρεάσουν τις στρατηγικές Μάρκετινγκ υπό την έννοια ότι αποτελούν σημαντικό παράγοντα στην δημιουργία και ολοκλήρωση ενός προϊόντος. Για αυτό το λόγο τα τελευταία χρόνια οι περισσότερες εταιρίες συνεργάζονται και δημιουργούν συμμαχίες με τους προμηθευτές τους (Kotler & Keller, 2002). Οι μεσάζοντες/ενδιάμεσοι μιας επιχείρησης διευκολύνουν την μεταφορά των προϊόντων στον καταναλωτή. Διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην επιτυχημένη διείσδυση των προϊόντων στις αγορές και όποιες αλλαγές, μπορούν να τροποποιήσουν σημαντικά όχι μόνο το κομμάτι της διανομής του μείγματος Μάρκετινγκ αλλά και του σχεδιασμού του προϊόντος (π.χ. συγκεκριμένη συσκευασία, ποιότητα προϊόντος κλπ.) (Kotler & Keller, 2002). Το κοινό μιας επιχείρησης είναι οποιαδήποτε ομάδα ατόμων ή οργάνωση η οποία έχει λόγο να ενδιαφέρεται και να την απασχολούν οι ενέργειες αυτής. Πέρα από το απλό ενδιαφέρον, το κοινό πολλές φορές επηρεάζει και τις τελικές αποφάσεις της επιχείρησης. Κάποιες από τις πιο σημαντικές ομάδες ενδιαφέροντος είναι: Η χρηματοοικονομική κοινότητα Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης Η κυβέρνηση/τοπική αυτοδιοίκηση Ομάδες καταναλωτών Ο ίδιος ο οργανισμός και πιο συγκεκριμένα τα μέσα που διαθέτει, η δομή και η κουλτούρα του μπορεί να επηρεάζει τον τρόπο που ασκείται το Μάρκετινγκ. Η έννοια του εσωτερικού Μάρκετινγκ αναφέρεται στις διεργασίες που θα υποκινήσουν και θα διευκολύνουν όλα τα στελέχη του οργανισμού έτσι ώστε να υιοθετήσουν την ιδεολογία Μάρκετινγκ. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στις επιχειρήσεις υπηρεσιών, όπου η αποτελεσματικότητα τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό στην αποτελεσματικότητα του προσωπικού (Kotler & Keller, 2002). 45

46 2.2 Ανάλυση με το υπόδειγμα Porter O Michael Porter, θεωρείται ο πατέρας στη στρατηγική ανταγωνισμού. Θεωρεί πως μια επιχείρηση έχει ως στόχο την ένταση του ανταγωνισμού μέσα στον κλάδο στον οποίο βρίσκεται. Ο βαθμός και το επίπεδο της έντασης καθορίζονται από τις πέντε δυνάμεις, οι οποίες με την σειρά τους καθορίζουν και την κερδοφορία του κλάδου.. Το υπόδειγμα PORTER είναι ένα μοντέλο της διοίκησης επιχειρήσεων. Με βάση το συγκεκριμένο μοντέλο αναλύεται η ανταγωνιστική στρατηγική (competitive strategy) ή το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα(competitive advantage). Οι πέντε δυνάμεις του υποδείγματος PORTER (υφιστάμενος ανταγωνισμός, απειλή νέων υποκατάστατων προϊόντων, απειλή νέων ανταγωνιστών, διαπραγματευτική δύναμη αγοραστών, διαπραγματευτική δύναμη προμηθευτών), καθορίζουν τη σχετική ελκυστικότητα και την κερδοφορία μιας επιχείρησης, προβάλλοντας την ένταση του ανταγωνισμού. Η ισχύς των δυνάμεων αυτών και η ο βαθμός αποκόμισης κερδών για μια επιχείρηση είναι μεγέθη αντιστρόφως ανάλογα. Όσο πιο ισχυρή είναι μια δύναμη, τόσο εντονότερη είναι η επιρροή της στη χάραξη της στρατηγικής της επιχείρησης. Κάθε δύναμη μπορεί να θεωρηθεί απειλή, γιατί αφήνει μικρότερα περιθώρια ελιγμών προς επίτευξη κερδοφορίας και έτσι μπορεί στο μέλλον να σταθεί εμπόδιο στις δραστηριότητες μιας επιχείρησης. Δεν πρέπει όμως να αποκλείουμε το γεγονός ότι μπορεί μια δύναμη να μετατραπεί σε ευκαιρία και να ωφελήσει. Οι πέντε αυτές δυνάμεις που καθορίζουν το βαθμό έντασης του ανταγωνισμού είναι οι εξής (Kotler & Keller, 2002): Η απειλή από τους νέο εισερχόμενους στο βιομηχανικό κλάδο Η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών Η διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών Η πίεση ή απειλή από υποκατάστατα προϊόντα Η ένταση του ανταγωνισμού μεταξύ των υφιστάμενων επιχειρήσεων Στο διάγραμμα 3.1 που ακολουθεί παρουσιάζονται αυτές οι πέντε δυνάμεις 46

47 Διάγραμμα 2: Δυνάμεις Porter Απειλή εισόδου νέων ανταγωνιστών Διαπραγματευτική δύναμη προμηθευτών Αντιπαλότητα μεταξύ υφιστάμενων επιχερήσεων Διαπραγματευτική δύναμη αγοραστών Απειλή υποκατάστατων προϊόντων/υπηρεσιών Πηγή: Kotler P

48 2.3 Ανάλυση Ανταγωνιστικού Περιβάλλοντος Υφιστάμενος Ανταγωνισμός Ο υφιστάμενος ανταγωνισμός είναι η πιο σημαντική δύναμη. Καθημερινά οι ανταγωνιστές σε όλες τις επιχειρήσεις, συνεταιρισμούς και βιομηχανίες προσπαθούν με διάφορους τρόπους να υπερτερήσουν των αντιπάλων τους. Μερικοί από αυτούς είναι η μείωση τιμών, η βελτίωση της εικόνας, η καλύτερη διανομή, η άμεση εξυπηρέτηση πελατών καθώς και η βελτίωση ποιότητας των προϊόντων και υπηρεσιών. Η δημιουργία και η διατήρηση ενός ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Όσο πιο έντονος είναι ο υπάρχων ανταγωνισμός τόσο λιγότερο ελκυστική είναι η επιχείρηση/συνεταιρισμός/βιομηχανία. Ο ανταγωνισμός είναι γενικά εντονότερος όταν: Η ζήτηση αυξάνεται με σχετικά αργούς ρυθμούς (ή μειώνεται απότομα). Όταν η πίτα δηλαδή είναι σε όλη την έκταση σταθερή τότε είναι συνεπάγεται ότι οι ανταγωνιστές στοχεύουν στην διατήρηση ή στην αύξηση του μεριδίου τους. Αυξάνεται το ποσοστό των ανταγωνιστών ή αυξάνεται το ποσοστό δυνατοτήτων τους. Το προϊόν είναι παρόμοιο με αυτά των ανταγωνιστών. Το κόστος αλλαγής (switching cost) είναι χαχηλό για τους καταναλωτές. Δημιουργούνται υψηλά εμπόδια εξόδου (exit barriers). Στον οινοποιητικό κλάδο συναντάμε αθέμιτο ανταγωνισμό από επιχειρήσεις που διακινούν χύμα κρασί (Kotler & Keller, 2002) Απειλή Νέων Ανταγωνιστών Όσον αφορά την απειλή νέων ανταγωνιστών, όταν τα εμπόδια εισόδου είναι σε χαμηλά επίπεδα, η απειλή νέων ανταγωνιστών αυξάνεται σημαντικά. Αντίθετα, η απειλή είναι μηδαμινή, όταν τα εμπόδια εισόδου βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα. Τα συνηθέστερα εμπόδια εισόδου που επηρεάζουν και τον κλάδο που αναλύουμε είναι: 48

49 Οικονομίες κλίμακας: Αυτό συμβαίνει όταν η τεχνολογία παραγωγής συνεπάγεται υψηλά πάγια έξοδα σε σχέση με το κόστος λειτουργίας. Καθώς η εταιρεία αναπτύσσεται, το κόστος παραγωγής θα είναι πολύ χαμηλότερο και ως εκ τούτου, είναι δυνατή η παραγωγή πιο αποδοτικών προϊόντων από μια μικρή επιχείρηση. Διαφοροποίηση προϊόντος: Η διαφοροποίηση προϊόντος σημαίνει ότι τα προϊόντα διαφέρουν κατά πολύ σε σύγκριση με τα προϊόντα των ανταγωνιστών. Αυτό επιτυγχάνεται με τη διαφοροποίηση σε συγκεκρινένα χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα διαφοροποίηση της τεχνολογιας, των α υλών, της εικόνας του προϊόντος κ.α. Κεφαλαιακές απαιτήσεις: Πρέπει να δοθεί μεγάλη έμφαση στα εφάπαξ εξόδων. Εφάπαξ έξοδα είναι παρελθοντικά έξοδα που δεν μπορούν να ανακτηθούν, εάν μια εταιρεία αποφασίσει να εγκαταλείψει την αγορά. Πρέπει είναι απαραίτητη η παρακολούθηση ειδικών θεμάτων του τομέα. (Kotler & Keller, 2002) Κόστος αλλαγής: Το κόστος αλλαγής απευθύνεται στους καταναλωτές που επιθυμούν την επιστροφή και αντικατάσταση του προϊόντος. Πρόσβαση σε κανάλι διανομής. Μειονεκτήματα κόστους ανεξαρτήτως μεγέθους: Οι επιχειρήσεις λόγω της τεχνολογίας παραγωγής και την αγορά φθηνών πόρων έχουν πλεονέκτημα με άλλες (Kotler & Keller, 2002) Κίνδυνοι από Υποκατάστατα Προϊόντα Μια άλλη δύναμη είναι η απειλή των υποκατάστατων προϊόντων. Είναι φανερό πως όλες οι επιχειρήσεις σε μια συγκεκριμένη βιομηχανία έχουν ως ανταγωνιστές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε άλλες βιομηχανίες. Η απειλή των υποκατάστατων προϊόντων είναι πιο έντονη όταν: Τα υποκατάστατα προϊόντα έχουν συμφέρουσα τιμή Τα υποκατάστατα προϊόντα είναι παρόμοιας ή βελτιωμένης ποιότητας Υπάρχει χαμηλό κόστος αλλαγής για τους τελικούς χρήστες Υπάρχουν καλά και άμεσα διαθέσιμα υποκατάστατα προϊόντα ή εμφανίζονται συνεχώς καινούρια 49

50 Οι παράγοντες που πρέπει να μελετώνται κατά την ανάλυση του κινδύνου από υποκατάστατα προϊόντα είναι: Η ύπαρξη κοντινών υποκατάστατων. Οι καταναλωτές στην περίπτωση όπου θεωρήσουν ότι υπάρχει συνάφεια μεταξύ των υποκατάστατων προϊόντων, αντιμετωπίζουν μικρό κόστος μετακίνησης και είναι πιθανό να προτιμήσουν κάποιο από τα υποκατάστατα προϊόντα. Η επίδραση της τιμής. Απειλή μπορεί να δημιουργηθεί αν η τιμή των υποκατάστατων προϊόντων είναι χαμηλότερη από τα προϊόντα του κλάδου. Οι τάσεις των καταναλωτών. Οι καταναλωτικές συνήθειες και τάσεις μπορούν να οδηγήσουν σε απειλή από τα υποκατάστατα (Kotler & Keller, 2002) Διαπραγματευτική Δύναμη Προμηθευτών Επιπλέον η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών, η οποία είναι πολύ σημαντική, στοχεύει στην αύξηση των τιμών ή στην χειροτέρευση της ποιότητας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να πιεσθεί η κερδοφορία στο σύνολο της σε περίπτωση που δεν μπορεί να εφαρμοστεί η αύξηση των τιμών στους τελικούς καταναλωτές. Η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών είναι εντονότερη όταν: Υπάρχει μικρή προσφορά των προϊόντων των προμηθευτών Το προϊόν άλλου προμηθευτή είναι διαφοροποιημένο με αποτέλεσμα να μεταβάλλει σημαντικά την ποιότητα του τελικού προϊόντος Υπάρχουν λίγοι προμηθευτές Οι επιχειρήσεις της βιομηχανίας αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος αλλαγής προμηθευτών Προμηθευτές των επιχειρήσεων είναι οι αμπελοκαλλιεργητές και οι οινοπαραγωγοί και οι ενώσεις αγροτικών συνεταιρισμών. Οι παράγοντες οι οποίοι πρέπει να μελετώνται κατά την ανάλυση της διαπραγματευτικής δύναμης των προμηθευτών είναι: 50

51 Ο αριθμός των προμηθευτών, ο οποίος όταν είναι μεγάλος σηματοδοτεί την εύκολη αλλαγή των προμηθευτών, ενώ όταν είναι μικρός γίνεται φανερή η σχέση εξάρτησης, σχέση που υποδηλώνει πίεση για την επιχείρηση. Η υποκατάσταση προϊόντων των προμηθευτών. Η έλλειψη υποκατάστατων, υποχρεώνει τις επιχειρήσεις να αγοράζουν από τους υπάρχοντες προμηθευτές, των οποίων η διαπραγματευτική δύναμη αυξάνεται. Ο βαθμός διαφοροποίησης. Ανάμεσα στους προμηθευτές υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση του προϊόντος. Έτσι αν η επιχείρηση έχει άμεση εξάρτηση από έναν προμηθευτή αυξάνεται η διαπραγματευτική δύναμη της επιχείρησης, ενώ στην περίπτωση αδιαφοροποίητου προϊόντος, η αλλαγή του προμηθευτή είναι ευκολότερη. Η δυνατότητα κάθετης ολοκλήρωσης των προμηθευτών προς τα εμπρός. Στην περίπτωση της καθετοποίησης προς τα εμπρός, ο προμηθευτής αυξάνει την διαπραγματευτική του δύναμη ως εν δυνάμει ανταγωνιστής Διαπραγματευτική Δύναμη Αγοραστών Τέλος, όσον αφορά την διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών, οι αγοραστές πιέζουν συνήθως τη βιομηχανία για μείωση τιμών, βελτίωση ποιότητας, γεγονός που οδηγεί σε αύξηση ανταγωνιστικότητας ανάμεσα στις επιχειρήσεις. Η δύναμη των καταναλωτών είναι έντονη όταν: Υπάρχει χαμηλό κόστος αλλαγής σε υποκατάστατα προϊόντα. Η ζήτηση δεν είναι υψηλή. Οι αγοραστές δεν αποτελούν μεγάλο μέγεθος, έτσι ώστε να έχουν χαμηλές τιμές. Υπάρχει μικρός αριθμός αγοραστών. Οι αγοραστές είναι καλά ενημερωμένοι. Γνωρίζουν τα χαρακτηριστικά του προϊόντος. Στον οινοποιητικό κλάδο, οι αγοραστές των προϊόντων είναι κυρίως τα σουπερμάρκετ. Οι παράγοντες οι οποίοι πρέπει να μελετώνται κατά την ανάλυση της διαπραγματευτικής δύναμης των αγοραστών είναι: 51

52 Το μέγεθος των αγοραστών. Αν το μέγεθος είναι μεγάλο τότε ο αγοραστής διαθέτει μεγάλο μερίδιο των πωλήσεων της επιχείρησης και αυτό οδηγεί στην αυξημένη διαπραγματευτική δύναμη. Τα χαρακτηριστικά των προϊόντων. Ένα προϊόν μπορεί να χαρακτηριστεί σπουδαίο ή μη από τους αγοραστές και μπορεί να μειώσει την διαπραγματευτική δύναμη, στην περίπτωση που είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για να λάβουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που φέρει. Αριθμός προμηθευτών. Αρκετές ομοειδείς επιχειρήσεις οι οποίες μπορούν να προμηθεύσουν τον αγοραστή μπορούν να οδηγήσουν σε αλλαγή του προμηθευτή. Το πόσο εύκολα ή δύσκολα μπορεί να αλλάξει ο προμηθευτής, διαμορφώνεται και η διαπραγματευτική δύναμη του αγοραστή. Η κάθετη ολοκλήρωση του αγοραστή προς τα πίσω. Η ολοκλήρωση του αγοραστή προς τα πίσω αποτελεί μεγάλη απειλή για τις επιχειρήσεις καθώς ο αγοραστής γίνεται ο ίδιος παραγωγός και άμεσος ανταγωνιστής. 2.4 Αξιολόγηση των Πέντε Δυνάμεων του Porter Όλες οι δυνάμεις ασκούν είτε αρνητικά, είτε θετικά πίεση στον κλάδο και στις επιχειρήσεις που δρουν μέσα σε αυτόν. Κάθε επιχείρηση που αποφασίζει να εισχωρήσει και να επεκταθεί στην εκάστοτε αγορά στόχο, έρχεται αντιμέτωπη με διάφορες απειλές. Μία επιχείρηση μπορεί να αποτύχει λόγω της ανταγωνιστικότητάς της με άλλες ομοειδείς επιχειρήσεις που. Η τακτική που εφαρμόζεται προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος και η αποτυχία και να οδηγήσει σε μακροζωία και σε κέρδος είναι η αύξηση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Είναι γεγονός πως ο ανταγωνισμός μπορεί να επιφέρει ευημερία στους καταναλωτές και καινοτόμες ιδέες στους επιχειρηματίες. Αναλυτικότερα, αναλύονται οι δυνάμεις, οι οποίες βοηθούν τους καταναλωτές να μην στρέφονται στα ολιγοπώλια και στα μονοπώλια. Ο ανταγωνισμός αναφέρεται στο βαθμό στον οποίο οι εταιρίες ανταποκρίνονται στις ανταγωνιστικές κινήσεις των άλλων εταιριών. Ο ανταγωνισμός που υπάρχει ανάμεσα στις εταιρείες γίνεται αντιληπτός με διάφορους εκδοχές. Για παράδειγμα εμφανίζεται στις τιμές, στα προϊόντα, στα επίπεδα με τα οποία εξυπηρετούνται οι πελάτες, στις διαφημίσεις, στα δίκτυα 52

53 διανομής κ.α. Οι υγιείς συνθήκες ανταγωνισμού, συμβάλλον στην ανάπτυξη τόσο των επιχειρήσεων, όσο και της οικονομίας. Ο ανταγωνισμός αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο για μια επιχείρηση αφού τα έσοδα της εξαρτώνται από αυτό. Συγκεκριμένα τα έσοδα μιας επιχείρησης μπορεί να μεταβληθούν λόγω μεταβολής της τιμής της επιχείρησης, ή λόγω μεταβολής της τιμής ανταγωνιστικών επιχειρήσεων. Όσο μεγαλύτερος είναι ο ανταγωνισμός, τόσο εντονότερα μειώνεται το επίπεδο τιμών. Οι πελάτες είναι η συνήθως η πιο ανταγωνιστική δύναμη. Οι επιχειρήσεις, ελέγχουν ποιες μεθόδους χρησιμοποιούν πιο πολύ οι ανταγωνιστές και ισχυροποιούνται στην αγορά, ενώ οι καταναλωτές επιζητούν χαμηλές τιμές και καλύτερη ποιότητα, γεγονός που οδηγεί τις επιχειρήσεις σε αντιπαράθεση και σε μείωση της κερδοφορίας. Η απειλή για τους νεοεισερχόμενους βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα. Ο ρυθμός ανάπτυξης στην αγορά οίνου είναι μικρός, γεγονός που κάνει τον κλάδο λιγότερο ελκυστικό σε νέες επιχειρήσεις. Τέλος, τα υποκατάστατα παίζουν σημαντικό ρόλο όταν πελάτες ελκύονται από προϊόντα διαφορετικών επιχειρησιακών τομέων. Λόγω των υποκατάστατων, η πολιτική των τιμών που έχει η επιχείρηση έχει ένα όριο, ώστε να μην στραφούν οι καταναλωτές σε άλλα προϊόντα (Kotler & Keller, 2002). 2.5 Μια Επιπλέον Δύναμη Σύμφωνα με τους Wheelen & Hunger (2008), για να είναι η ανάλυση του μίκροπεριβάλλοντος πιο ολοκληρωμένη υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να προστεθεί μια επιπλέον δύναμη στο μοντέλο του Porter. Αυτή η δύναμη είναι η «σχετική δύναμη των άλλων ομάδων ενδιαφερόντων». Τέτοιες μπορεί να είναι οι τοπικές κοινωνίες, οι πιστωτές, οι έμποροι, οι κρατικές ομάδες κ.α. Από την πλευρά της ανταγωνιστικής στρατηγικής, ένα πολύ σημαντικό θέμα είναι η εκτίμηση της δύναμης των κοινωνικών εταίρων στην όλη κατεύθυνση ενός οργανισμού, δηλαδή στην αποστολή και τους σκοπούς. Ωστόσο αυτό μπορεί να είναι θετικό και αρνητικό. Πολλές φορές 53

54 είναι οι επιχειρήσεις που επιζητούν την συνεισφορά αλλά και τις συζητήσεις με αυτούς που έχουν τη δύναμη (Wheelen & Hunger, 2008). 54

55 ΜΕΡΟΣ Β ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΟΙΝΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΥ ΣΑΜΟΥ 55

56

57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΙ 3.1 Γενικά Ως Συνεταιρισμός ορίζεται σύμφωνα με την Διεθνή Συνεταιριστική συμμαχία «η αυτόνομη ένωση προσώπων που συγκροτείται εθελοντικά για την αντιμετώπιση των κοινών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών αναγκών και επιδιώξεων τους, διαμέσου μιας συνιδιόκτητης και δημοκρατικά διοικούμενης επιχείρησης». Ο συγκεκριμένος ορισμός υιοθετήθηκε σε παγκόσμιο συνέδριο συνεταιριστικών οργανώσεων που διεξήχθη στο Μάντσεστερ της Αγγλίας το έτος Στα μέσα του 19 ου αιώνα έγινε ευρέως γνωστός τόσο γιατί εξέφραζε μια ιδεολογία αλλά και γιατί απέβλεπε σε ένα κίνημα με κοινωνικοοικονομικό περιεχόμενο. Το κίνημα αυτό απευθυνόταν στην επίλυση μεγάλων προβλημάτων που αντιμετώπιζαν οι ασθενείς τάξεις εργαζομένων. Η ελευθερία της συγκρότησης συνεταιρισμού για την επιδίωξη νόμιμων σκοπών θεμελιώνεται στα συντάγματα όλων των φιλελεύθερων και δημοκρατικών πολιτειών και είναι γνωστό ως «δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι.» Η ιστορία του Σαμιώτικου κρασιού θεμελιώνεται από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με έναν μύθο, ο Αγκαίος, ήρωας της Αργοναυτικής Εκστρατείας που βασίλεψε και στο νησί της Σάμου, μελέτησε και δίδαξε τον τρόπο με τον οποίο καλλιεργούσαν το αμπέλι οι κάτοικοι του νησιού. Αναφορές όμως για τα σαμιώτικα κρασιά έχουν γίνει και άλλους σημαντικούς ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης, όπως ο Ιπποκράτης, ο Γαληνός, ο Θεόφραστος. Αξίζει να σημειωθεί πως γίνονται πολλές αναφορές ακόμη και σήμερα, για το πλοίο «Κυρήνεια» όπου μετέφερε κρασιά σε διάφορα λιμάνια. Η Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου, βρίσκεται στον νομό Σάμου, στην περιοχή Μαλαγάρι και στην περιοχή Καρλοβάσου. 57

58 Εικόνα 3. Μουσείο Σαμιακού Οίνου Πηγή: ΕΟΣΣ, 2015 Η ΕΟΣΣ ιδρύθηκε το 1934 μετά από κινητοποίηση των αμπελουργών της Σάμου. Θεωρείται ένας από τους παλαιότερους συνεταιρισμούς της Ελλάδας. Στόχος της ίδρυσης ήταν η εξασφάλιση πλήρους ελέγχου όσον αφορά την οινοποίηση των σταφυλιών αλλά και την διακίνηση των κρασιών, χωρίς να παρεμβάλλονται κρασέμποροι της εποχής εκείνης. Με χαρακτήρα συνδικαλιστικής οργάνωσης, στάθηκε αρωγός προς τους αγρότες, για την προστασία των δικαιωμάτων τους απέναντι στους εμπόρους. Από το 1934 έως και σήμερα, η Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου (ΕΟΣΣ) συλλέγει το σταφύλι από τους παραγωγούς, παράγει το κρασί και έπειτα το διανέμει, σε χύμα κατάσταση ή εμφιαλωμένο, τόσο στην Ελλάδα όσο και στον υπόλοιπο κόσμο. Από τέλη του 19ου αιώνα η Σάμος έχει αναπτύξει ισχυρούς δεσμούς με τις αγορές της Ανατολής και της Δύσης. Τα σαμιώτικα κρασιά κατέκτησαν αυτές τις αγορές και στη συνέχεια η Καθολική Εκκλησία παραχώρησε στην ΕΟΣΣ το προνόμιο της παρασκευής οίνου για τη θεία Ευχαριστία, το οποίο διατηρείται μέχρι σήμερα. Οι εξαγωγές έχουν σημαντικό χαρακτήρα και καλύπτουν το 80% της ετήσιας παραγωγής που είναι περίπου τόνοι κρασί. Η Γαλλία από μόνη της εισάγει το 60% της παραγωγής του νησιού, ενώ άλλες χώρες που εισάγουν μεγάλες ποσότητες σαμιακών οίνων είναι η Αγγλία, η Αυστραλία, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γερμανία, η 58

59 Δανία, η Ελβετία, οι ΗΠΑ, η Ιταλία, ο Καναδάς, η Ολλανδία, η Σιγκαπούρη, η Σουηδία, η Φιλανδία, οι Σκανδιναβικές χώρες και οι χώρες της Άπω Ανατολής(Δημητρίου, 2006). Εικόνα 4. Μουσείο Σαμιακού Οίνου Πηγή: ΕΟΣΣ, 2015 Η φιλοσοφία της ΕΟΣΣ συνάδει με την υποστήριξη του εισοδήματος των καλλιεργητών άλλα και με την προβολή του νησιού. Όλες οι προσπάθειες της ξεκινούν από το σταφύλι των αμπελοκαλλιεργητών και καταλήγουν πάλι σε αυτούς. Βασικός στόχος της ΕΟΣΣ είναι η απόδοση στους καλλιεργητές μεγαλύτερου εισοδήματος και όχι το κέδρος του ίδιου του συνεταιρισμού. Μακροπρόθεσμα, η ΕΟΣΣ αποβλέπει στη διατήρηση της σύνδεσης του Σαμιώτη αμπελοκαλλιεργητή με τη γη και το αμπέλι, κατά συνέπεια η προστασία και ανάπτυξη της ποιοτικής αμπελοοινικής παραγωγής του νησιού. Κατ αυτόν τον τρόπο, το όραμα της ΕΟΣΣ είναι να αποτελεί μια πρότυπη συνεταιριστική επιχείρηση, που επιτελεί κοινωνικό και παρεμβατικό έργο, λειτουργώντας υπέρ του αμπελουργού και συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην οικονομική ανάπτυξη του νησιού της Σάμου (Δημητρίου, 2006) Ένας επιπλέον στόχος του συνεταιρισμού είναι ταύτιση του συνεταιρισμού με προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας. Με αυτόν τον τρόπο η ΕΟΣΣ μπορεί να εξασφαλίσει την 59

60 αναγνωρισιμότητα των προϊόντων της, να αυξήσει το μερίδιό της στην παγκόσμια αγορά, να ισχυροποιήσει την θέση της, να αυξήσει τον ανταγωνισμό, να αυξήσει τις πωλήσεις, με απώτερο σκοπό την επίτευξη καλύτερης και συνεχώς αυξανόμενης τιμής για το σταφύλι. Το πρώτο ελληνικό κρασί που έγινε ευρέως γνωστό και αναγνωρίστηκε σαν Ο.Π.Ε είναι το «ΣΑΜΟΣ» και αποτελεί έναν από τους καλύτερους πρεσβευτές της ελληνικής οινοποιίας στις παγκόσμιες αγορές. Τα προϊόντα της ΕΟΣΣ έχουν τιμηθεί με πολλά βραβεία σε εκθέσεις ανά τον κόσμο και έχουν υμνηθεί από την λαϊκή Μούσα αλλά και από μεγάλους ποιητές, όπως ο λόρδος Βύρων, που στο λυρικό του έργο «Δον Ζουάν» γράφει : «Γέμισε ξέχειλη την κούπα με σαμιώτικο κρασί» (Δημητρίου,2006). 3.2 Εσωτερική Ανάλυση Περιγραφή Επιχείρησης Η Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου ιδρύθηκε το 1934 με τον Ειδικό Νόμο Συγκροτείται από 25 αναγκαστικούς Πρωτοβάθμιους Οινοποιητικούς Συνεταιρισμούς. Βασικός στόχος της σύστασης της ΕΟΣΣ είναι η οινοποίηση και εμπορία οίνου και η αναγνωρισιμότητα της Σαμιακής Παραγωγής. Πέραν αυτής της βασικής δραστηριότητας η ΕΟΣΣ δραστηριοποιείται επίσης, στη διαχείριση επιδοτήσεων, σε ασφαλιστικές συνεργασίες και στην ανάλυση έργων κρατικής παρέμβασης. Η ΕΟΣΣ απασχολεί σε ετήσια βάση (για το έτος 2014) 110 εργαζόμενους, 80 μόνιμους και 30 έκτακτους. Στην περιουσία της συμπεριλαμβάνονται 2 οινοποιεία, συνολικής ετήσιας δυναμικότητας οινοποίησης και ετοίμων αποθεμάτων οίνων HL, δύο εμφιαλωτήρια, με μέση ημερήσια δυνατότητα εμφιάλωσης με μια βάρδια φιαλών αναλόγως των εμφιαλωμένων προϊόντων, ένα τυποποιητήριο ελαιολάδου, 4 καταστήματα από τα οποία τα 2 γεωργικών εφοδίων και τα 2 λιπασμάτων και ζωοτροφών, ως επίσης και ένα σημαντικό αριθμό ακινήτων τόσο σε κτήρια, όσο και σε οικόπεδα και καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Το βασικό όργανο διοίκησης της Ένωσης είναι το Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο απαρτίζεται από τους εκλεγμένους Πρόεδρο, Αντιπρόεδρο και Γραμματέα Ταμία, 3 εκλεγμένα μέλη και 2 διορισμένα μέλη, τον Διευθυντή της ΑΤΕ Σάμου και τον Διευθυντή της Διεύθυνσης Γεωργίας Σάμου. 60

61 Η στελεχιακή δομή, αποτελείται από τον Διευθυντή, Υποδιευθυντή, Προϊσταμένους Τμημάτων, Αναπληρωτές Προϊσταμένους Τμημάτων, Υπευθύνους Γραφείων και το υπαλληλικό, τεχνικό και εργατικό προσωπικό με αρμοδιότητες σύμφωνα με το τμήμα απασχόλησης. Συγκεκριμένα η ΕΟΣΣ είναι ένας συνεταιρισμός όπου δραστηριοποιείται έντονα στον προγραμματισμό, την καθοδήγηση, τον συντονισμό και τον έλεγχο της αναδιάρθρωσης του πρωτογενούς τομέα, με σύγχρονες δομές, γνώσεις και φιλοσοφία καλλιέργειας Προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρονται Το μοσχάτο κρασί ΣΑΜΟΣ παράγεται από την περίφημη ποικιλία Μικρόρωγο Μοσχάτο Λευκό Σάμου, καλλιεργείται στις πλαγιές του όρους Άμπελος, σε παραδοσιακούς αμπελώνες σε ύψωμα 900 μέτρων και με ελεγχόμενη, χαμηλή, στρεμματική απόδοση. Το άρωμα της ποικιλίας αυτής είναι πλούσιο και ξεχωριστό. Χαρακτηρίζεται από μια σύνθεση αρωματικών φρούτων όπως το σταφύλι, τα άνθη πορτοκαλιάς και τα ροδοπέταλα. Ο συνδυασμός αυτός έχει σαν αποτέλεσμα να ενισχύει τη γεύση του κρασιού. Η Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου παράγει ξηρά και γλυκά κρασιά. Όλα τα γλυκά κρασιά της Σάμου υπάγονται στην κατηγορία Ελεγχόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Ο.Π.Ε.) και τα περισσότερα από τα ξηρά κρασιά είναι Τοπικοί Οίνοι. 61

62 ΓΛΥΚΑ ΚΡΑΣΙΑ Εικόνα 5. Νέκταρ Εσοδείας ΝΕΚΤΑΡ ΕΣΟΔΕΙΑΣ 1975 Το Nectar 1975 θεωρείται ένα γλυκό και γευστικό κρασί το οποίο προέρχεται από παλιές εσοδείες. Χρώμα: σκουρόχρωμο, με γεύση σταφίδας, βερίκοκου, δαμάσκηνου, πορτοκαλιού, αλλά και κανέλας, καραμέλας βουτύρου και καφέ. Οι οινόφιλοι συνήθως το προτιμούν χωρίς τη συνοδεία κάποιου φαγητού καθώς δεν επιθυμούν την αλλοίωση του αρώματος. Συνδυάζεται όμως θαυμάσια με εκλεκτά επιδόρπια. Πηγή: ΕΟΣΣ Εικόνα 6. Anthemis ANTHEMIS Το Anthemis με την πάροδο του χρόνου έχει κατακτήσει την αγορά και έχει καθιερωθεί σε ένα από τα πιο γευστικά κρασιά της Ένωσης Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου. Χρώμα : Καφέ χρώμα, το οποίο προσδιορίζει την παλαίωσή του. Περιέχει αρώματα μελιού, κερήθρας μελιού, καραμέλας βουτύρου, γλυκών κουταλιού, κερασιών σε αλκοόλ, σε φόντο κακάο και σοκολάτας, συνθέτουν ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο και πυκνό αρωματικό προφίλ. Στη γεύση, η θαυμάσια ισορροπία του κατορθώνει να διατηρεί σχεδόν ανέπαφη την πρωτογενή φρεσκάδα του με τα αρώματα που έχει επιφέρει η παλαίωση. Πηγή: ΕΟΣΣ 62

63 Εικόνα 7. Nectar ΝECTAR Είναι το πιο γνωστό σαμιώτικο κρασί. Πολλές προσπάθειες μίμησης έχουν γίνει κατά το πέρασμα του χρόνου, χωρίς αποτέλεσμα όμως. Χρώμα: Χρυσό χρώμα Η γεύση του κρασιού μαρτυρά την παλαίωσή του. Μπορεί να ισορροπήσει άψογα με το φαγητό. Παράγεται από υπερώριμα λιαστά σταφύλια και παραμένει σε δρύινα βαρέλια για τουλάχιστον τρία χρόνια. Πηγή: ΕΟΣΣ Εικόνα 8. Grand Cru GRAND CRU Το πιο πολυβραβευμένο σαμιώτικο κρασί. Χρώμα: Ξανθό με ανταύγειες πορτοκαλιού Άρωμα: Έντονο και μεθυστικό άρωμα του μοσχάτου. Στη γεύση είναι γλυκό, με μεγάλη οξύτητα. Παράγεται πολύ ώριμα επιλεγμένα σταφύλια από ημιορεινούς αμπελώνες. Συνδυάζεται με γλυκά φρούτα αλλά και με αλμυρά πιάτα Πηγή: ΕΟΣΣ 63

64 Εικόνα 9. Vin Doux VIN DOUX Μέλος της κατηγορίας Vins de Liqueurs. Ελκυστική όψη και γεύση. Xρώμα: Χρυσό χρώμα με άρωμα βερίκοκου, ώριμου πεπονιού και καραμέλας βουτύρου. Συνδυάζεται με πολλά φαγητά και γλυκά. Πηγή:ΕΟΣΣ Εικόνα 10.Εκκλησιαστικός Οίνος ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΣ ΟΙΝΟΣ Ο εκκλησιαστικός οίνος είναι το οίνος της Θείας Κοινωνίας. Χρώμα: πορτοκαλί χρώμα Πολύ γλυκό στη γεύση, με σκοπό την αραίωση του κατά το μυστήριο. Αρώματα: Μυρωδιά από αποξηραμένα φρούτα. Πηγή:ΕΟΣΣ 64

65 ΞΗΡΑ ΚΡΑΣΙΑ Εικόνα 11. Golden Samena GOLDEN SAMENA Φρουτώδες, γλυκό και δροσιστικό κρασί με ιδιαίτερη όψη. Χρώμα : ανοιχτό και καθαρό κίτρινο με πράσινες ανταύγειες. Πλούσιο άρωμα ώριμων φρούτων όπως του βερίκοκου, του ροδάκινου και του πεπονιού. Συνδυάζεται με ανατολικές γεύσεις αλλά και πιάτα τόσο της διεθνούς όσο και της μεσογειακής κουζίνας. Εικόνα 12. Ψηλές Κορφές Πηγή: ΕΟΣΣ ΨΗΛΕΣ ΚΟΡΦΕΣ Χρώμα : Ανοιχτό και λαμπερό πράσινο. Παράγεται από σταφύλια των καλύτερων ορεινών αμπελώνων του νησιού, οι οποίες βρίσκονται σε αρχαιομένες χτιστές πεζούλες σε ύψος μέχρι και 900 μέτρα. Έντονη γεύση μοσχάτου, με ξηρό αλλά παράλληλα μεθυστικό χαρακτήρα. Το συγκεκριμένο κρασί είναι ένα δυναμικό κρασί που μπορεί να κρατηθεί μόνο του ως απεριτίφ αλλά και να συνδυαστεί με ελαφριά πρώτα πιάτα. Πηγή:ΕΟΣΣ 65

66 Εικόνα 13. Samena SAMENA Χρώμα: Λαμπερό κίτρινο, λαμπερό χρώμα και διακριτικά ανθώδη αρώματα, που δεν επισκιάζονται από εκείνα του μοσχάτου. Στη γεύση επικρατούν τα ανθώδη αρώματα και το μοσχάτο. Συνδυάζεται με μαγειρευτά φαγητά ή φαγητά φούρνου. Πηγή:ΕΟΣΣ Εικόνα 14. Αγέρι Αιγαίου ΑΓΕΡΙ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Χρώμα: Λαμπερό και ελκυστικό κίτρινο ή λαμπερό πράσινο. Η γεύση των εξωτικών φρούτων το καταστούν περιζήτητο και θεωρείται ένα ελαφρύ και φρουτώδες κρασί με αρώματα λουλουδιών. Πηγή: ΕΟΣΣ 66

67 Εικόνα 15. Εσωτερικός χώρος μουσείου οίνου Πηγή: ΕΟΣΣ, Επιλογή τοποθεσίας της επιχείρησης και παράγοντες επιλογής τοποθεσίας Η επιλογή της τοποθεσίας για την εγκατάσταση του συνεταιρισμού ήταν μια συνειδητοποιημένη απόφαση, έπειτα από πολλές μελέτες. Στόχος της τοποθεσίας είναι η εύκολη και γρήγορη πρόσβαση των αμπελοκαλλιεργητών και των πελατών από κάθε περιοχή, οι ευκολίες μετακίνησης, η άμεση εξυπηρέτησή τους και η διαθεσιμότητα των πόρων. Η ΕΟΣΣ κατέχει μία οινοποιητική εγκατάσταση στη περιοχή Μαλαγάρι που εξυπηρετεί κυρίως καλλιεργητές της νότιας Σάμου και εκεί βρίσκονται τα κεντρικά γραφεία και μια οινοποιητική εγκατάσταση στην περιοχή Καρλόβασι που εξυπηρετεί καλλιεργητές της βόρειας Σάμου. Η οινοποιητική εγκατάσταση του Μαλαγαρίου έχει στην κατοχή της από το 2005 και το Μουσείο Σαμιακού Οίνου, μουσείο που φιλοξενεί σπουδαία εκθέματα για την οινική ιστορία του νησιού. 67

68 3.3. Εξωτερική Ανάλυση Ανάλυση καταναλωτή Η ΕΟΣΣ πωλεί τα προϊόντα της με δύο τρόπους. Είτε σε χονδρική μορφή, είτε σε λιανική. Ο τρόπος καθώς και ο χρόνος πληρωμής καθορίζεται από την ΕΟΣΣ και τον πελάτη. Στην περίπτωση χονδρικής πώλησης συνηθίζεται έκπτωση της τάξεως του 15 20% σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. (ΕΟΣΣ, 2015) Η αγορά των προϊόντων μπορεί να γίνει ανά κιβώτιο, ανά φιάλη ή ανά ασκό και η διεξαγωγή πραγματοποιείται τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό, σε όλα τα μικρά και τα μεγάλα αστικά κέντρα. Εικόνα 16. Μουσείο οίνου Πηγή: Πηγή: ΕΟΣΣ,

69 Στη συνέχεια παρατίθενται οι πόλεις καθώς και γενικά στοιχεία σχετικά με τις εισαγωγικές δραστηριότητες του συνεταιρισμού. 1. ΑΘΗΝΑ: ΑΛΥΣΙΔΕΣ S/M ΑΛΥΣΙΔΕΣ HORECA ΕΙΔΙΚΟ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΙΟ ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΒΕΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ TOP KEY ACCOUNTS ΣΤΟΝΧΩΡΟΕΣΤΙΑΣΗΣ 2. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟ ΝΟΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΜΟΡΩΝ ΝΟΜΩΝ ΤΟ ΙΔΙΟ ΠΕΛΑΤΟΛΟΓΙΟ ΟΠΩΣ ΑΥΤΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ 3. ΝΗΣΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΝΑ ΝΗΣΙ, Ή ΜΕΧΡΙ ΤΡΙΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΠΕΛΑΤΩΝ, ΕΑΝ ΔΕΝ ΒΡΕΘΕΙ Ο ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ 4. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΣΤΕΡΕΑ & ΕΥΒΟΙΑ : ΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΡΙΝΘΙΑ: ΚΑΛΥΨΗ ΑΠΟ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ 5. ΘΕΣΣΑΛΙΑ: 2 3 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ 5 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΥΣ 6. ΚΕΝΤΡΙΚΗ & ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΣΤΙΣ ΣΕΡΡΕΣ, ΔΡΑΜΑ ΚΑΙ ΚΑΒΑΛΑ, ΕΔΕΣΣΑ ΚΑΙ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ. ΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΩΝ ΣΤΙΣ ΑΝΩΤΕΡΩ ΠΟΛΕΙΣ ΜΕΧΡΙ 2 ΤΟ ΠΟΛΥ ΑΝΑ ΠΟΛΗ. 69

70 7. ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: 1 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΜΕ 2 3 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΥΣ 8. ΘΡΑΚΗ: ΜΕΧΡΙ 2 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥΣ ΚΑΙ 2 ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΥΣ 9. ΑΝΑΤΟΛ. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ: 1 2 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥΣ ΚΑΙ 2 3 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΥΣ 10. ΔΥΤΙΚΗ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ: 2 3 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥΣ ΚΑΙ 2 3 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΥΣ 11. ΔΥΤ. ΣΤΕΡΕΑ & ΗΠΕΙΡΟ: 3 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ 5 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΥΣ 12. ΚΕΡΚΥΡΑ: 1 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ 3 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΥΣ 13. ΖΑΚΥΝΘΟΣ: ΕΑΝ ΒΡΕΘΕΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΦΕΡΕΓΓΥΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ, ΕΝΑΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ, ΕΙΔΑΛΛΩΣ ΚΑΛΥΨΗ ΑΠΟ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟ ΠΑΤΡΑΣ 14. ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑ: 1 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ 2 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΥΣ 15. ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ: 1 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΓΙΑ ΚΑΘΕ ΝΗΣΙ, ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΡΟΔΟ ΜΕΧΡΙ 5 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΥΣ 16. ΚΡΗΤΗ: ΜΕΧΡΙ 4 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ 6 ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΟΧΟΠΟΙΗΜΕΝΟΥΣ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΥΣ Πηγή: ΕΟΣΣ,

71 3.3.2 Ανάλυση ανταγωνισμού Υπάρχουν πολλές ποικιλίες σταφυλιών. Για το νησί της Σάμου ενδείκνυται το Μοσχάτο ως λευκός οίνος και το Φωκιανό ως κόκκινος οίνος. Η Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου στην προσπάθειά της να διαφοροποιηθεί από άλλους γνωστούς συνεταιρισμούς επιβάλλεται να εξετάσει την ποικιλία, η οποία θα ενταχθεί στην καλλιέργεια του νησιού, με στόχο την ισχυροποίηση της θέσης της. Από το 2004 έως το 2013 η μείωση των στρεμμάτων των αμπελώνων ήταν της τάξεως του 17,5%. Όμως η αύξηση της προσφοράς οίνων, η οποία υπερβαίνει την ζήτηση κυμαινόταν στο 38%. Η επιπλέον αυτή παραγωγή χρησιμοποιείται για βιομηχανικούς σκοπούς, αλλιώς εξάγεται, ή αποστάζεται. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τιμές των παραγωγών. Για τα σταφύλια που οινοποιούνται και θεωρούνται κρασιά ποιότητας, το 2014 η τιμή κυμάνθηκε περίπου στο 0.40 ευρώ/κιλό, για τους επιτραπέζιους οίνους στο 0.30 ευρώ/κιλό. Το δε 2013, το Μοσχάτο Πάτρας, από 12,3 1, πουλήθηκε στις 0.48 ευρώ/κιλό, από 16 και άνω στις 0.54 ευρώ/κιλό, το Αγιωργίτικο Νεμέας 0.37 ευρώ/κιλό, το Αθήρι Σαντορίνης 0.55 ευρώ/κιλό, το Cabernet Πάτρας 0.46 ευρώ/κιλό και Θήβας 0.44 ευρώ/κιλό. Θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι διαμορφούμενες τιμές στα προϊόντα σταφυλιών και οίνων (ΕΟΣΣ, 2014). Βασική σημασία για την ΕΟΣΣ, έχει ότι στον κλάδο, δραστηριοποιούνται οι πέντε μεγάλες εταιρίες, Κουρτάκης Τσάνταλης Μπουτάρης Μαλαματίνας Αχαΐα Clauss με την θυγατρική της Κυμοθόη, με συνολικές πωλήσεις το ,7δις δρχ, 7 μεσαίοι παραγωγοί με συνολικές πωλήσεις 11.8δις δρχ, 21 μικροί παραγωγοί με συνολικές πωλήσεις 9.1δις δρχ, 56 μικροί παραγωγοί, για τους οποίους δεν υπάρχουν δημοσιευμένα στοιχεία πωλήσεων, 24 οινοποιητικοί και αγροτικοί Συνεταιρισμοί, οι οποίοι, μέσω των ισολογισμών τους δείχνουν τις πωλήσεις γενικά από τις δραστηριότητές τους και όχι μόνο τις πωλήσεις οίνων, 8 εισαγωγικές μεγάλες επιχειρήσεις και ένας αριθμός μικρότερων άγνωστων. Επίσης οι μεγάλες αλυσίδες Super Market εισάγουν και αυτές κρασιά. Γενικά, όλοι οι ανωτέρω παραγωγοί, σε συνδυασμό με εισαγόμενα προϊόντα, προσφέρουν στην αγορά πάνω από 2000 κωδικούς προϊόντων που καλύπτουν, κάθε ιδιαίτερο τμήμα της αγοράς από άποψη, τιμής, ποιότητας, γεύσης, χρώματος, ελεγχόμενης παραγωγής, κλπ (ΕΟΣΣ, 2014). 71

72 Η διάρθρωση αυτή προσδιορίζει το ανταγωνιστικό περιβάλλον σε σχέση και με την πλεονασματική προσφορά προϊόντων, ως εντονότατα ανταγωνιστικό. Σε αυτό το περιβάλλον, όσοι έχουν τις δυνάμεις να παράγουν άριστα και ποιοτικά προϊόντα με εικόνα μικρού παραγωγού, να ελέγξουν ή και να συνεργαστούν στενά με τα κανάλια διανομής για την επίτευξη των στόχων διανομής, να προβούν σε ένα ευρύ φάσμα καταναλωτικών και εμπορικών προωθήσεων, ως επίσης να δημιουργήσουν την εικόνα του παραγωγού με την απόλυτη φροντίδα και ποιότητα για το αμπέλι, αυτοί θα επιβιώσουν. Οι ίδιοι εταιρικοί στόχοι θα πρέπει να επιτευχθούν και στο εξωτερικό. Γενικά, η εγχώρια παραγωγή συγκρινόμενη την τελευταία οινική 5ετία, με την προηγούμενη, δείχνει μείωση περίπου 3,5%, η οποία προήλθε κυρίως από τα οργανωμένα οινοποιεία ( 16%), ενώ στα μη οργανωμένα οινοποιεία δείχνει αύξηση κατά 25,8%, (έλλειψη κρατικής στρατηγικής). Τα δύο τελευταία οινικά έτη, συνέβη το αντίθετο, με τα οργανωμένα οινοποιεία να έχουν αυξήσει την παραγωγή τους κατά 3,4%, κυρίως από την αύξηση της παραγωγής στα προϊόντα ΟΠΑΠ και Τοπικών Οίνων, οι οποίοι παράγονται σχεδόν αποκλειστικά από αυτά. Η δε παραγωγή των επιτραπέζιων οίνων μειώνεται σταθερά κατά 1,8%, όταν συγκρίνονται οι δύο οινικές 5ετίες και 3,5% όταν συγκρίνονται τα δύο τελευταία οινικά έτη 2011/2012 και 2012/2013 Σε ότι αφορά τους λευκούς οίνους ενώ στην σύγκριση των 5ετιών, οι λευκοί επιτραπέζιοι δείχνουν μια μέση αύξηση 5,7% και οι λευκοί ΟΠΑΠ μείωση 1%, στα τελευταία δύο έτη, η τάση αυτή αντιστρέφεται και οι λευκοί επιτραπέζιοι μειώνονται σχεδόν κατά 15% και οι λευκοί ΟΠΑΠ αυξάνονται κατά 5,7%. Σε ότι αφορά τους ερυθρούς οίνους, η σύγκριση των δύο οινικών 5ετιών, έδειξε μείωση κατά 21,5%, η οποία προήλθε κυρίως από τους ερυθρούς επιτραπέζιους, κατά 22,6%. Η τάση αυτή αντιστρέφεται τα δύο τελευταία οινικά έτη με μέση αύξηση των ερυθρών κατά 38%. Βάσει αναφορών στην αγορά, κατά καιρούς, ενώ και στους ερυθρούς οίνους υπάρχει υπερπροσφορά, υπάρχει έλλειψη στους ερυθρούς ΟΠΑΠ και Τοπικούς ερυθρούς Οίνους. Στις εξαγωγές, τόσο στα λευκά, όσο και στα ερυθρά και ροζέ συμμετέχουν με περίπου 41%, τα αφρώδη με 3,1% και τα λοιπά με 15%. Συγκρίνοντας τις δύο οινικές πενταετίες, οι εξαγωγές έχουν αρνητική τάση 17,8%, σε όγκο. Όμως γίνεται σοβαρότατη αλλαγή στο προϊοντικό MIX, με ανάπτυξη των εξαγωγών ποιοτικών εμφιαλωμένων προϊόντων, έναντι των χύμα. Γι αυτόν τον λόγο τις ίδιες περιόδους, οι αξίες αυξήθηκαν κατά 54,4%. 72

73 Σε ότι αφορά τις εισαγωγές, αξιοσημείωτη είναι η εισαγωγή αφρωδών και υπό πίεση οίνων 15,623HL, ως επίσης και κρασιά με αποκτημένο αλκοολικό τίτλο >15%. Η S.W.O.T. Analysis (Strengths Weaknesses Opportunities Threats ) είναι μια πολύ γνωστή μέθοδος με την οποία αξιολογείται το εσωτερικό και το εξωτερικό περιβάλλον της εταιρείας. Με τη μέθοδο αυτή, αναλύεται το επιχειρηματικό περιβάλλον. Συγκεκριμένα όσον αφορά το εσωτερικό περιβάλλον αναλύονται οι δυνάμεις και οι αδυναμίες της επιχείρησης και όσον αφορά το εξωτερικό περιβάλλον, οι πιθανοί κίνδυνοι και οι ευκαιρίες της αγοράς. Ο στόχος της S.W.O.T. Analysis είναι να γνωστοποιήσει και να διασφαλίσει τις δυνάμεις, να διορθώσει τις αδυναμίες, να προβάλλει τις απειλές που μπορεί να προκύψουν και να βρεθεί ο κατάλληλος τρόπος εκμετάλλευσης των ευκαιριών που αποβλέπουν στην κερδοφορία. Επιπλέον με την συγκεκριμένη μέθοδο επισημαίνονται τα κύρια θέματα της επιχείρησης και εν συνεχεία με την κατάλληλη έρευνα περιβάλλοντος, διαμορφώνεται η στρατηγική, η πολιτική και οι τακτικές με τις οποίες διεισδύει και επεκτείνεται στην αγορά η επιχείρηση. 73

74 Εικόνα 17: SWOT Analysis 1. Δυνατότητα αύξησης πωλήσεων με μείωση αποθεμάτων χωρίς σημαντική αύξηση κόστου 2. Μοναδικότητα εδάφους 3. Προσήλωση στην επωνυμία 4. Διεθνώς βραβευμένοι οίνοι 5. Οι γλυκοί οίνοι ανήκουν στην κατηγορία ΟΠΕ 6. Ευελιξία επιχείρησης 7. Ορθό δίκτυο διανομής 8. Παραδοσιακό περιβάλλον 9. Μουσείο οίνου 1. Επισφαλής κεφαλαιακή διάρθρωση 2. Αγορά πρώτης ύλης ακριβότερα από τιμή πώλησης του τελικού προϊόντος σε χύμα μορφή 3. Εξάρτηση από λίγους βασικούς πελάτες στο εξωτερικό και στην αγορά εκτός Σάμου 4. Ανυπαρξία ισχυρού δικτύου διανομής 5. Πτώση εξαγωγών 6.Ανεπαρκή στατιστικά στοιχεία, πληροφοριακό σύστημα και μηχανογραφική υποστήριξη. 1.Δυνατότητα σύναψης συμβάσεων με μεγάλες αλυσίδες (π.χ. Μασούτης) 2. Δυνατότητα παραγωγής νέων προϊόντων (ημιαφρώδης οίνος) 3.Ενίσχυση τουρισμού 4. Επέκταση ηλικιακού κοινού & Wine Bars 5. Νέα χρηματοδοτικά προγράμματα για ενίσχυση υφιστάμενων της επιχείρησης 6.Σχεδιασμός μεγάλων επενδύσεων στην περιοχή 7.Προσφορά απασχόλησης με ταυτόχρονη μείωση της ανεργίας 1. Αρνητικό οικονομικό κλίμα εντός της ελληνικής αγοράς, κίνδυνος χώρας 2. Σημαντική πτώση τησ κατανάλωσης στους χώρους εστίασης 3. Απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες 4. Δημιουργία όμοιων οινοποιείων Πηγή: Ιδία επεξεργασία 74

75 Επίσης δίνονται στον παρακάτω πίνακα οι Δυνάμεις και οι Αδυναμίες των ανταγωνιστών. Εικόνα 18: Δυνάμεις και Αδυναμίες ανταγωνιστών Δυνάμεις Ανταγωνιστών Πλήρης προώθηση προϊόντων άρα και πωλήσεων Εύκολη πρόσβαση στα οινοποιεία Αξιόλογο δίκτυο εξυπηρέτησης πελατών Αδυναμίες Ανταγωνιστών Αδυναμία εύρεσης εξειδικευμένου προσωπικού Ομοειδή προϊόντα Αδυναμία συσχέτισης τιμών με την ποιότητα Πηγή: Ιδία επεξεργασία Ανάλυση αγοράς Χάρη στα επιδοτούμενα προγράμματα (LEADER, Ο.Π.Α.Α.Χ, Κ.Ο.Ε) πολλά οινοποιεία καταφέρνουν να επιβιώσουν και να προβληθούν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να προωθηθούν τα ελληνικά κρασιά σε νέες αγορές και έπειτα να σημειωθεί αύξηση της ζήτησης σε όλες τις ποικιλίες. Αποτελέσματα ερευνών απέδειξαν πως το κρασί κυριαρχεί στην καθημερινότητα αποδίδοντας μια ευχάριστη νότα στην ποιότητα της σύγχρονης ζωής. Οι καταναλωτές το συνδυάζουν είτε με την διασκέδασή τους, είτε με την διατροφή τους, είτε στο σπίτι. Στη συνέχεια παρουσιάζεται μια κατάσταση της ζήτησης της αγοράς όσον αφορά τις εξαγωγές ανά κατηγορία οίνων το τελευταίο έτος (ΕΟΣΣ, 2015). Πίνακας 8: Εξαγωγή Οίνο εμφιαλωμένοι Φιάλες Μ.Τ ανά φιάλη Μ.Τ ανά λίτρο Vin Doux 2,575 3,764 Grand Cru 3,093 6,203 75

76 Νέκταρ 4,344 8,327 Άνθεμις 3,244 6,864 Φυλλάς 3,525 4,700 Σύνολο Λευκών Γλυκών Εμφ/νων 2,898 4,681 Ψηλές Κορφές 3,130 4,173 Χρυσή Σάμαινα 2,943 3,962 Σάμαινα 1,887 2,516 Ρετσίνα 1,426 2,368 Sec Λευκός 1,070 2,140 Αγέρι 3,960 5,280 Δρυούσσα 3,313 4,417 Σύνολο Λευκών Ξηρών Εμφ/νων 2,768 3,761 Σελάνα 2,140 2,853 Φωκιανός 1,070 2,140 Σύνολο Ροζέ Ξηρών Εμφ/νων 1,445 2,459 Σύνολο Εμφ/νων 2,878 4,532 Grand Cru 1,343 DouxΤύπου Β' 9/15 1,779 Σύνολο Γλυκών Χύμα 1,371 Sec Ασκοί 1,600 Ρετσίνα Ασκοί 1,592 Σύνολο Ξηρών Λευκών Ασκών 1,598 Ξηρός Ασκός Ροζέ 1,600 Σύνολο Ξηρών Ασκών Ροζέ 1,600 Λευκός Ξηρός Μοσχάτος Χύμα 0,600 Σύνολο Ξηρών Χύμα 0,600 Θειωμένο Γλεύκος Χύμα 0,611 Σύνολο Θειωμένου Γλεύκους Χύμα 0,611 Γλεύκος Χύμα 0,611 Σύνολο Γλεύκους Χύμα 0,611 Σύνολο Ξηρών Χύμα 0,607 Σύνολο Γλυκών Χύμα 1,371 Σύνολο Οίνων Χύμα 1,104 Σύνολο Εξαγωγών 1,2 Πηγή: ΕΟΣΣ,

77 Εικόνα 19. Μουσείο Οίνου Πηγή: ΕΟΣΣ, Ανάλυση περιβάλλοντος Στην εποχή μας που η τεχνολογία ανθίζει, η παραγωγή κρασιού είναι πλήρως αυτοποιημένη. Με τη χρήση εξειδικευμένων μηχανημάτων έχει παρατηρηθεί αύξηση της παραγωγής, μείωση του απαιτούμενου χρόνου, μείωση του κόστους και βελτίωση της ποιότητας. Παρόλα αυτά, ένα μεγάλο μειονέκτημα που παρατηρείται με την χρήση των μηχανημάτων είναι η μείωση του εργατικού δυναμικού και των θέσεων εργασίας. Στις δύο περιοχές όπου βρίσκονται τα οινοποιεία πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις και συναντήσεις που έχουν στόχο την παροχή εκτεταμένης πληροφόρησης για τα προϊόντα, την τόνωση της ζήτησης, την γευσιγνωσία, και την ενδυνάμωση των πωλήσεων. Οι επισκέπτες που συμβάλλουν σε τέτοια μορφή οινο τουρισμού είναι κάθε ηλικίας, μεσαίων ή και υψηλών εισοδημάτων, κάτοικοι μεγάλων αστικών κέντρων με υψηλό μορφωτικό επίπεδο. 77

78 3.4. Επιλογή. Προσδιορισμός και υλοποίηση Στρατηγικής Στρατηγική Προϊόντων Εικόνα 20. Σαμιώτικα κρασιά Πηγή: ΕΟΣΣ, 2015 Με την παραπάνω εικόνα δύναται να διακρίνουμε μερικά από τα προϊόντα της ΕΟΣΣ. Είναι γεγονός πως η ετικέτα διαφέρει από ποικιλία σε ποικιλία. Τα χαρακτηριστικά που μπορούν να τονιστούν είναι το εμπορικό σήμα, το έτος εσοδείας και πληροφορίες σχετικά με τα λίτρα, τον τύπο και την περιεκτικότητα αλκοόλ του κρασιού. Η πολιτική τιμολόγησης της ΕΟΣΣ διαφέρει ανάλογα με την ποικιλία, τον χρόνο εσοδείας, τον βαθμό ωρίμανσης και από τη ζήτηση Πλάνο Μάρκετινγκ Μέσω των λειτουργιών του μάρκετινγκ μια επιχείρηση αποσκοπεί στο να δημιουργήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης που θα αποτελέσει το υπόβαθρο μακροχρόνιων σχέσεων με τους πελάτες καθώς και αύξηση των πωλήσεων και των κερδών. 78

79 3.4.3 Συμπεριφορά καταναλωτή Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην τελική επιλογή του κρασιού από τους καταναλωτές δεν είναι άλλοι από : Το φύλο των καταναλωτών Την ηλικία τους Τις διατροφικές συνήθειες Το εισόδημα Τα ήθη και τα έθιμα Τα κίνητρα και Την πηγή αγορών (προσωπική ή απρόσωπη μέσω του δικτυακού τόπου). Εικόνα 21: Αμπέλι Πηγή: ΕΟΣΣ, Προϊόν Η έμφαση που δίνει η ΕΟΣΣ στις εδαφοκλιματικές συνθήκες και στις καταναλωτικές ανάγκες, έχει ως αποτέλεσμα να στοχεύει στην φροντίδα και την ικανοποίηση των πελατών. 79

80 Συμπεραίνουμε λοιπόν πως το προϊόν μελετάται από το στάδιο της συλλογής και της παραγωγής, έως το στάδιο της διάθεσης στα κέντρα κατανάλωσης. Η μοναδικότητα και η ποιότητα των σαμιώτικών οίνων διακρίνεται εδώ και πολλές δεκαετίες. Η Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου έχει αποσπάσει πολλά βραβεία σε έγκριτους διεθνείς διαγωνισμούς. Συγκεκριμένα το γλυκό κρασί αποτυπώνεται στο μυαλό καταναλωτή, ιδίως των ρωμαιοκαθολικών, σαν ένα από τα κορυφαία κρασιά του είδους του, καθώς χρησιμοποιείται στη Θεία Ευχαριστία της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Παρακάτω παρατίθενται πινάκες με τα βραβεία των κρασιών, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία. Πίνακας 9: Βραβεία 2012 AWARDS Union of Winemaking Cooperatives of Samos International Competition, Θεσσαλονίκη Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Anthemis 500 ml 2006 Gold Samos Nectar 500 ml 2008 Gold Vinalies Internationales, Γαλλία Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Nectar 2007 Gold Samos Vin Doux 2010 Gold Samos Anthemis 2005 Silver 80

81 Concours Mondial de Bruxelles, Βέλγιο Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Nectar 2008 Grand Gold Ψηλές Κορφές/Psiles Korfes/High Peaks 2011 Silver Decanter 2012, Ηνωμένο Βασίλειο Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Vin Doux 2011 Bronze Samos Anthemis 2006 Commended Samos Grand Cru 2011 Silver Samos Nectar 2008 Silver International Wine and Spirits Competition, Ηνωμένο Βασίλειο Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Vin Doux 2011 Silver Samos Anthemis 2006 Silver Samos Nectar 2008 Silver Samos Grand Cru 2011 Bronze International Wine Challenge, Ηνωμένο Βασίλειο Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Vin Doux 2011 Silver Samos Anthemis 2006 Bronze Samos Grand Cru 2011 Bronze Samos Nectar 2008 Bronze Ψηλές Κορφές/Psiles Korfes/High Peaks 2011 Commended 81

82 Selections Mondiales des Vins, Καναδάς Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Vin Doux 2011 Gold Samos Nectar 2008 Gold 2013 AWARDS Union of Winemaking Cooperatives of Samos Challenge International du Vin, Γαλλία Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Doux 750 ml 2011 Gold Samos Nectar 750 ml 2008 Gold Samos Anthemis 750 ml 2006 Silver China Wine Awards, Κίνα Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Doux 750 ml 2012 Gold Samos Grand Cru 750 ml 2012 Silver Samos Nectar 750 ml 2009 Double Gold Trophy Samos Anthemis 750 ml 2007 Double Gold Ψηλές Κορφές/Psiles Korfes 2012 Double Gold Golden Samena 750 ml 2012 Gold Διαγωνισμός Οίνου Θεσσαλονίκης Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Doux 750 ml 2012 Gold Samos Grand Cru 500 ml 2012 Gold Samos Nectar 500 ml 2009 Gold 82

83 Decanter, Ηνωμένο Βασίλειο Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Doux 750 ml 2012 Silver Samos Grand Cru 750 ml 2012 Gold & Greek sweet fortified under 15 pounds trophy Samos Nectar 750 ml 2009 Silver Samos Anthemis 750 ml 2007 Silver Ψηλές Κορφές/Psiles Korfes 2012 Commended Women & Wines of the World, Mονακό Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Grand Cru 750 ml 2012 Gold Samos Nectar 750 ml 2009 Gold Samos Anthemis 750 ml 2007 Silver Ψηλές Κορφές/Psiles Korfes 2012 Gold Berliner Wein Trophy, Γερμανία Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Nectar 2007 Gold Samos Grand Cru 2011 Silver Concours Mondial de Bruxelles, Βέλγιο Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Doux 750 ml 2012 Silver Samos Nectar 750 ml 2009 Silver 83

84 2014 AWARDS Union of Winemaking Cooperatives of Samos Διεθνής διαγωνισμός Θεσσαλονίκης Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Nectar 500 ml 2012 Gold Samos Vin Doux 500 ml 2010 Silver Vinalies International, Γαλλία Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Nectar 2009 Gold Samos Vin Doux 2011 Silver Concours Mondial de Bruxelles, Βέλγιο Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Anthemis 2012 Gold Samos Nectar 2011 Silver Women and Wines of the World Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Anthemis 2011 Diamond Samos Nectar 2010 Silver Decanter 2014, Ηνωμένο Βασίλειο Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Anthemis 2009 Bronze 84

85 Samos Grand Cru 2010 Bronze Samos Nectar 2007 Bronze Samos Vin Doux 2010 Bronze Psiles Korfes 2010 Commended International Wine and Spirits Competition, Ηνωμένο Βασίλειο Κρασί Έτος εσοδείας Βραβείο Samos Anthemis 2009 Silver Best-in-Class Samos Grand Cru 2010 Silver Samos Nectar 2007 Silver Best-in-Class Samos Vin Doux 2010 Bronze Challenge International du Vin, Γαλλία Wine Vintage Awards Samos Anthemis 2011 Bronze Samos Vin Doux 2010 Bronze Πηγή: ΕΟΣΣ,

86 ΚΥΚΛΟΣ ΖΩΗΣ ΚΡΑΣΙΟΥ Εικόνα 22. Ο κύκλος ζωής του κρασιού Καλλιέργεια Αμπέλων Οινοποίηση Εμφιάλωση Απόβλητα Κατανάλωση Μεταφορά 86

87 Πηγή: Ιδία επεξεργασία Διάγραμμα 3: Ο κύκλος του κρασιού Απόβλητα Συσκευασίας Καλλιέργεια Λίπανση Αντιμετώπιση ασθενειών Χρήση Επεξεργασία Έκθλιψη Ζύμωση Παλαίωση Μεταφορά Εμφιάλωση

88 Διάγραμμα 4:Παραγωγή κρασιού Παραλαβή Διήθηση Ζύγισμα Παραγωγή Κρασιού Συμπύκνωση Έκθλιψη Ζύμωση Πηγή: Ιδία επεξεργασία 88

89 3.4.5 Τιμή Πίνακας 10: Τιμοκατάλογος εσωτερικού ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΤΙΜΗ TIMH 2O14 ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΥΠΟΣ ΧΡΩΜΑ ΚΙΒΩΤΙΟΥ ΦΙΑΛΗΣ ΟΙΝΟΙ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ "ΣΑΜΟΣ" ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗΣ ΟΙΝΟΙ ΓΛΥΚΕΙΣ ΟΠΕ "ΣΑΜΟΣ" - ΠΑΛΑΙΩΣΗΣ ΝΕΚΤΑΡ - ΦΙΑΛΗ 0,050 Γλυκύς, λευκός 100x50ml 0,82 0,76 ΝΕΚΤΑΡ - ΦΙΑΛΗ 0,750 Γλυκύς, λευκός 6x750ml 7,35 6,68 ΑΝΘΕΜΙΣ - ΦΙΑΛΗ 0,750 Γλυκύς, λευκός 6x750ml 5,75 4,77 ΟΙΝΟΙ ΓΛΥΚΕΙΣ ΟΠΕ GRAND CRU - ΦΙΑΛΗ 0,750 Γλυκύς, λευκός 6x750ml 5,25 4,93 ΕΚΚΛΗΣ. - ΦΙΑΛΗ 0,050 Γλυκύς, λευκός 100x50ml 0,68 0,66 ΕΚΚΛΗΣ. - ΦΙΑΛΗ 0,375 Γλυκύς, λευκός 24x375ml 2,70 2,4 ΕΚΚΛΗΣ. - ΦΙΑΛΗ 0,750 Γλυκύς, λευκός 12x750ml 4,90 4,67 MI-DOUX - ΦΙΑΛΗ 0,750 Γλυκύς, λευκός 12x750ml 3,95 3,39 DOUX - ΦΙΑΛΗ 0,050 Γλυκύς, λευκός 100x50ml 0,66 0,63 DOUX - ΦΙΑΛΗ 0,375 Γλυκύς, λευκός 12x375ml 2,05 1,91 DOUX - ΦΙΑΛΗ 0,750 Γλυκύς, λευκός 6x750ml 3,70 3,39 DOUX - ΦΙΑΛΗ 1,000 Γλυκύς, λευκός 6x1000ml 4,90 4,17 DOUX - ΦΙΑΛΗ 1,000 Γλυκύς, λευκός 12x1000ml 4,90 4,17 89

90 ΤΟΠΙΚΟΙ ΟΙΝΟΙ - ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΜΟΣΧΑΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΗΤΙΚΟΣ - ΦΙΑΛΗ 0,750Ξηρός, λευκός 6x750ml 5,15 4,84 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟΙ ΟΙΝΟΙ - ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΜΟΣΧΑΤΟΥ GOLDEN SAMΕΝΑ - ΦΙΑΛΗ 0,375 Ξηρός, λευκός 24x375ml 2,15 1,85 GOLDEN SAMΕΝΑ - ΦΙΑΛΗ 0,750 Ξηρός, λευκός 12x750ml 3,90 3,52 ΔΟΡΥΣΣΑ - ΦΙΑΛΗ 0,750 Ξηρός, λευκός 12x750ml 3,50 3,01 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟΙ ΣΑΜΕΝΑ - ΦΙΑΛΗ 0,750 Ξηρός, λευκός 12x750ml 2,70 2,45 ΣΕΛΑΝΑ - ΦΙΑΛΗ 0,375 Ξηρός, ροζέ 24x375ml 1,48 1,34 ΣΕΛΑΝΑ - ΦΙΑΛΗ 0,750 Ξηρός, ροζέ 12x750ml 2,70 2,48 ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΟΙ ΟΙΝΟΙ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ ΚΑΤΆ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΡΕΤΣΙΝΑ - ΦΙΑΛΗ 0,750 Ξηρός, λευκός 12x750ml 2,70 Πηγή:ΕΟΣΣ,

91 Πίνακας 11: Τιμοκατάλογος εξωτερικού ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΙΔΟΥΣ Μ/Μ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΤΙΜΗ ΓΛΥΚΑ ΚΡΑΣΙΑ VIN DOUX ΦΙΑΛΗ 0.75 lit 2.68 NECTAR ΦΙΑΛΗ 0.75 lit 6.18 ANTHEMIS ΦΙΑΛΗ 0.75 lit 4.57 GRAND GRU ΦΙΑΛΗ 0.75 lit 4.07 ΞΗΡΑ ΚΡΑΣΙΑ ΨΗΛΕΣ ΚΟΡΦΕΣ ΦΙΑΛΗ 0.75 lit 3.16 Πηγή: ΕΟΣΣ,

92 Εικόνα 23: Αποθηκευτικοί χώροι Πηγή: ΕΟΣΣ, Διανομή Η διανομή, αποτελεί το σύνολο όλων εκείνων των ενεργειών, με βάση τους οποίους, τα προϊόντα της ΕΟΣΣ διατίθενται στους καταναλωτές. Μετά την παραγωγή, την τιμολογιακή πολιτική, την πολιτική πωλήσεων, τη διαφήμιση, τις εμπορικές προωθήσεις και την ανάλυση συμπεριφοράς της αγοράς, είναι ο σημαντικότερος παράγοντας, ο οποίος συμβάλλει στην αύξηση των πωλήσεων και στην ανάπτυξη του μεριδίου αγοράς. Με λίγα λόγια η διανομή είναι ο τρόπος και η διαδρομή που ακολουθεί το προϊόν. Η ΕΟΣΣ χρησιμοποιεί τόσο το άμεσο, όσο και το έμμεσο κανάλι διανομής. Συγκεκριμένα, με το άμεσο κανάλι, διεξάγει είτε χοντρικά είτε λιανικά από το οινοποιείο στους καταναλωτές. Έτσι οι ενδιαφερόμενοι έχουν την δυνατότητα να επισκεφθούν τον χώρο και να αντικρύσουν το περιβάλλον και τις συνθήκες παραγωγής. 92

93 Με το έμμεσο κανάλι, η διανομή επιτυγχάνεται μέσα από διάφορα δίκτυα ή κανάλια, προκειμένου να συνδεθεί η ΕΟΣΣ με τους καταναλωτές, χρησιμοποιώντας διάφορες ανεξάρτητες εταιρείες (πχ. αεροπορικές, ναυτιλιακές). Η διανομή των προϊόντων της Ένωσης Οινοποιητικών Συνεταιρισμών Σάμου στην ελληνική αγορά (εκτός της Σάμου) και στην Κύπρο, γίνεται από τη Β.Σ. ΚΑΡΟΥΛΙΑΣ ΑΒΕΕΠ. Όσον αφορά στη διανομή κρασιών στο εξωτερικό παρακάτω δίνεται πίνακας με τους κυριότερους αντιπροσώπους πελάτες της ΕΟΣΣ. Πίνακας 12: Αντιπρόσωποι ΧΩΡΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ CONTACT PERSON ΑΓΓΛΙΑ ECLECTIC WINES Rinerbank House, One Putney Bridge Approach, London SW6 3JD aol.com Mrs Mary Pateras ΑΥΣΤΡΑΛΙ Α ΑΥΣΤΡΑΛΙ Α ΑΥΣΤΡΑΛΙ Α DERKO PO BOX 2360 Mount Waverley 3149 Victoria LAMB FAMILY WINES ESTATE WINES DISTRIBUTOR S Unit 5/63 Elizabeth Bay Road, Elizabeth Bay, NSW 2011 UNIT 12 5 CLERKE PLACE KURNELL NSW 2231 AUSTRALIA ΑΥΣΤΡΙΑ BURSCHIK Zinckgasse 8, 1150 Wien ΑΥΣΤΡΙΑ JOHANNES Bockackerstraβe THURNHER S 13, NFG-GMBH A-6850 Dornbirn ΑΥΣΤΡΙΑ ΒΕΛΓΙΟ LA MERCANTILE SCARDOVI VINOHERCK SA Baumgasse 70, A-1030 Wien Kapucinessenstraat 9, 2000 Antwerp ΒΕΛΓΙΟ DIONYVIN Avenue Orban , Brussels 93 derkoimp@ hotmail.com bureau@ douglaslambwines.com.au joanne@estatewines.com. au office@ burschik.com jth@thurnher-wein.com pathanasiadis@lamercant ile.com eurovino@skynet.be info@dionyvin.be Mr. Vlachiotis John or David Lamb Ms Joanne Caravella Mr. Specht Mr. Hengl Mr. Athanasiadi s Mr. Stefaan De Wolf Mr. Alexandrou

94 ΒΕΛΓΙΟ PEGASOS WINES Kleine Hemmenweg 19, 3520 Zonhoven ΒΕΛΓΙΟ VB RECREA FRANCHOMMEL AAN 154, BUS BLANKENBERG E ΒΕΛΓΙΟ CANETTE SA Rue de Witte de Haelen Bruxelles ΓΑΛΛΙΑ CIE FRANCO HELLENIQUE DU SAMOS 18 Avenue Des Terroirs de France, Paris ΓΑΛΛΙΑ SARL DIONIS 32 Place de l Eglise, F69530 Orlienas ΓΑΛΛΙΑ EPSILON DISTRIBUTIO N SAS 33 Avenue de Franche Comte, Rungis M.I.N. ΓΑΛΛΙΑ OENOS Rue d Orsel Paris. ΓΑΛΛΙΑ SARL HELIODORE Chemin des Bolles Cabries ΓΕΡΜΑΝΙΑ CAVA TZIOLIS Schustehrusstr , Berlin ΓΕΡΜΑΝΙΑ GEBR. Heesenstrasse 90, NIKOLAOU G Dusseldorf MBH ΓΕΡΜΑΝΙΑ NOTOS WEIN Kaulbachstr. 61a, Munchen ΓΕΡΜΑΝΙΑ ENEXIA WEIN & MEHR Gettrup 1A, D Senden ΓΕΡΜΑΝΙΑ ELFO Schonebergstr. 29, Aachen ΓΕΡΜΑΝΙΑ OINOLOGOS Falkenstreinstr. 6, Flintsbach ΓΕΡΜΑΝΙΑ STEFANIDIS ΓΕΡΜΑΝΙΑ MAX PIEHL GmbH & Co. KG ΓΕΡΜΑΝΙΑ PIERIA IMPORT EXPORT Bielefelderstr Oerlinghausen Hardenstr.51, D-20539, Hamburg Kennedyallee 34 Frankfurt/Main, pegasos@ telenet.be thanosxatzin@gmail.com ttsanis@canette.be info-contact@dionisvins.fr info@epsilon.tm.fr Oenos.fpl@free.fr d.nicolaidis@hotmail.fr cava-tziolis@ symposio.com info@nikolaou.org Mr. Grousdanaki s Mr. Athanasios Chatzinikola ou Mr. Thomas Tsanis Mrs Bonaventure Mr. Ragot Mr. Papakirikos Mr. Georgios Ioannidis Danielle Nicolaidis Mr. Tziolis Mr. Kosmas Nikolaou zafiriadis@notos-wein.de Mr. Zafiriadis enexia@t-online.de Mrs Schaarschmi dt mail@elfo-ac.de Mr. Fotiadis info@oinologos.de info@maxpiehl.de info@stefanidisfeinkost.de kontakt@parthenonfrankfurt.de Mr. Chatzimilio udis Mr. Stefanidis Mr. Kokkinopliti s ΓΕΡΜΑΝΙΑ DYO Zschokkestrasse 57 info@dyogoumet.de Mr.

95 GOURMET Munchen, D Nikolaos Kallis ΔΑΝΙΑ GLUD VIN Nikkelvej 1, Mr. Glud 8900 Randers ΕΛΒΕΤΙΑ KEEL & CO. AG WEINE Konstanzerstrasse 9, 9512 Rossruti/Will 56 bluewin.ch Mr. Bucher ΕΛΒΕΤΙΑ ΕΛΒΕΤΙΑ SMYRLIADIS CIE IMPORT PACOR PRODUITS GRECS KALINOS WEINE Route de Lausanne 42. CH 1610-Oron la ville P.O. Box 121, 1723 Marly 2 ΕΛΒΕΤΙΑ Postfach Rudolfstetten ΕΣΘΟΝΙΑ ITIL TRADING Endla Tallinn Η.Π.Α. ATHENEE 21 Evans Ave., Hempstead N.Y ΙΑΠΩΝΙΑ WEINHAUS GERHARDT KK Hatagaya Plaza Bldg 5F, Hatagaya, Shibuya- Ku, Tokyo 95 info@smyrliadis.com pacor.produits. grecs@ bluewin.ch info@kalinos.ch damir@itiltrading.com andrea@ atheneeim porters.com Mr. Smyrliadis Mr. Corakianitis Mr. Christos Stathakis Mr. Damir Denisov Mrs. Englisis wineshop@gerhardt.co.jp - ΙΤΑΛΙΑ SARZI AMADE Via Oxilia 25/27, Milano info@sarziamade.it Mr. Amade ΙΤΑΛΙΑ ATHENA Via del Lavoro 4/A antoniobellinetti@yahoo.it Mr. Antonio Granarolo Bellinetti (BO) ΙΤΑΛΙΑ ELLENIKA Via Panama 52 Mr. Costas S.R.L Roma amministrazione@ellenik Linardos Italia a.it ΚΑΝΑΔΑΣ CANADIAN SHIPPING & TRADING 26 Viney Str, Kirkland, Quebec artemisamos@yahoo.ca Mrs Anastasiadis ΚΙΝΑ ΚΥΠΡΟΣ Greek Agricultural Products Asian Promotion Center ACM CHRISTOFIDE S LTD 1814,R&F Stanley International Apartment,3 Huaqiang Road, Zhujiang New Town, Guangzhou, China 6 25th March Latsia, Nicosia ΟΛΛΑΝΔΙΑ ARIDJIS B.V. Arkansasdreef 28, 3565 AR Utrecht, Postbus 5041, sofia@greekwines.cn ctheodoulou@acm.com.cy theologos@ aridjis.com Mrs Sofia Wang Mr. Konstantino s Theodoulou Mr. Aridjis

96 3502 JA Utrecht ΣΙΓΚΑΠΟΥ ΡΗ WINE CAVIAR. Maxwell Road # Red Dot Building Singapore ΣΟΥΗΔΙΑ OENOFOROS Karlavagen 108, 8 tr., , Stockholm ΣΕΡΒΙΑ EXTRA COFFEE D.O.O. Dimitrija Sabova 14a, Sremski Karlovci21205 ΤΣΕΧΙΑ VO-KARBULA Pod Vinohrady 1231, 69681, Bzenec, Czech ΤΣΕΧΙΑ ΤΣΕΧΙΑ ΦΙΝΛΑΝΔΙ Α ΧΟΝΓΚ ΚΟΓΚ Πηγή: ΕΟΣΣ, 2015 POSAM PRAHA S.R.O. DANIELLA MELIOSOVA- HERME. VAL WINE AGENTS Greek Agricultural Products As Holeckova103/31, Praha 5 Jeznik 2173/9 POD Bezrucovym Vrchem Krnov 1 Czech Republic Kristiinankatu 9, 3 KRS, Turku Kevin@WineCaviar.com info@oenoforos.se samosvinobogova@yahoo. com VO.Karbula@seznam.cz skneppova@ adamstudio.cz hermes.krnov@iol.cz andreas.lampi@ vinagenten.com gary@greekwines.cn Mr. Kevin Yeow Mr. Soldatos Mr. Giovanis Konstantino s Mr. Karbula Mrs Kneppova Vieroslava Mr. Thomas Melios Mr. Lampi Mr. Gary La Προώθηση Ο βασικός στόχος του συνεταιρισμού είναι προβολή και η προώθηση των σαμιώτικων κρασιών και των μεθόδων παραγωγής στις ήδη υπάρχουσες αγορές αλλά και σε νέες αγορές τόσο του εσωτερικού, όσο και του εξωτερικού. Με την κατάλληλη προβολή και προώθηση αυξάνονται οι πωλήσεις, μεγιστοποιείται το κέρδος, πραγματοποιείται έναρξη ή αύξηση των εξαγωγών και αυξάνεται η ζήτηση άρα κατ επέκταση μεγεθύνεται και το μερίδιο της αγοράς των σαμιώτικων οίνων στις αγορές στόχο. Σημαντικό ρόλο στην προώθηση παίζει η διαφήμιση, οι δημόσιες σχέσεις αλλά και διάφορες δράσεις που μπορεί να πραγματοποιήσει όπως για παράδειγμα εκθέσεις, γευσιγνωσίες και master classes. Με αυτόν τον τρόπο η ΕΟΣΣ γίνεται ευρέως γνωστή, ενδυναμώνονται οι πωλήσεις μέσω της 96

97 υποστήριξης του δικτύου και επιδιώκει έναν ισχυρό αντίκτυπο τόσο στην εικόνα των προϊόντων της, όσο και στις εξαγωγές των σαμιώτικων κρασιών. Συγκεκριμένα, με την κατάλληλη στρατηγική προώθησης επιτυγχάνεται: Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, με τον δικαιότερο ανταγωνισμό τόσο στην εσωτερική αγορά όσο και στις τρίτες χώρες Η αύξηση της ευαισθητοποίησης των καταναλωτών για τα πλεονεκτήματα των γεωργικών προϊόντων και των μεθόδων παραγωγής Η ενίσχυση της αναγνωρισιμότητας. Εικόνα 24: Εκθεσιακό περίπτερο στη Θεσσαλονίκη Πηγή: ΕΟΣΣ,