Κοινωνιολογία της Υγείας και της Ασθένειας (Ψυχοκοινωνικές και Πολιτιστικές Διαστάσεις Υγείας και Αρρώστιας)

Transcript

1 Κοινωνιολογία της Υγείας και της Ασθένειας (Ψυχοκοινωνικές και Πολιτιστικές Διαστάσεις Υγείας και Αρρώστιας) 1989 Γνώσεις, Στάσεις, Πιστεύω και Πρακτικές των Αθηναίων σχετικά με το AIDS (ΚΑΒΡ) Συνεργαζόμενοι φορείς : W.H.O. Έναρξη : Λήξη : 1990 Με τη διανομή ερωτηματολογίου της ΠΟΥ σε 1200 Αθηναίους φάνηκε ότι οι περισσότεροι ήταν καλά πληροφορημένοι, όμως υπήρχαν περιπτώσεις απαντήσεων που χαρακτηρίζονταν από αμφιβολίες και αντιφάσεις. Οι Αθηναίοι δείχνουν ανοχή στους ασθενείς με AIDS και δεν δέχονται η αντιμετώπιση να γίνεται με περιοριστικά μέτρα. Διαπιστώνονται αλλαγές στη σεξουαλική συμπεριφορά, κυρίως στους νέους, σ' αυτούς που γνωρίζουν ασθενείς με AIDS και σ' αυτούς χωρίς μόνιμο σύντροφο. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αποτελούν τις κυριότερες πηγές πληροφόρησης για το AIDS. Αν και οι περισσότεροι θεωρούσαν το προφυλακτικό σαν το πρωταρχικό μέσο προστασίας ενάντια στο AIDS, διαπιστώθηκε μια αντίσταση ως προς τη χρήση του AIDS: Γνώσεις, Στάσεις, Πιστεύω και Πρακτικές των μαθητών. Προ-έρευνα. Συνεργαζόμενοι φορείς : W.H.O. Έναρξη : Λήξη : 1990 Δοκιμή ερωτηματολογίου της Π.Ο.Υ. αναφορικά με γνώσεις, στάσεις, πιστεύω και πρακτικές, σε μαθητές με διαφορετικές τεχνικές : μέσα στην τάξη από τους ίδιους τους μαθητές, σε μικρές ομάδες, με προσωπική συνέντευξη. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υψηλό ποσοστό μαθητών γνωρίζει τους τρόπους μετάδοσης του AIDS, κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής, την κοινή χρήση σύριγγας και τον κάθετο τρόπο μετάδοσης. Ως προς τις στάσεις και τα πιστεύω, παρατηρείται σύγχυση και αμφιθυμία. Το ερωτηματολόγιο της Π.Ο.Υ. φάνηκε ότι με κατάλληλες τροποποιήσεις και βελτιώσεις μπορεί να λειτουργήσει στη χώρα μας. Από τις τεχνικές που ακολουθήθηκαν, η προσωπική συνέντευξη ήταν η καλύτερη μέθοδος συλλογής στοιχείων AIDS και κοινωνία : Η περίπτωση Togo και Mauritius. Συνεργαζόμενοι φορείς : W.H.O. Έναρξη : Λήξη : 1992 Διαπολιτιστική σύγκριση του συμπλόκου ΣΕΑΑ/AIDS -Κοινωνία με τη βοήθεια της Παραγοντικής Ανάλυσης Αντιστοιχιών, της Ανάλυσης Πολλαπλών Αντιστοιχιών και της Αυτόματης Ιεραρχικής Ταξινόμησης που επιτρέπουν την ανάδειξη και τη σύγκριση 1 / 7

2 τυπολογίας κοινωνικών ομάδων και κοινωνικών σχημάτων πρόσληψης του ΣΕΑΑ/AIDS. Παράλληλα διαπιστώθηκε ότι οι σταθερότυποι της πρόσληψης του ΣΕΑΑ/AIDS επηρεάζονται από τις μεταβλητές : θρησκεία, αστική / αγροτική περιοχή, εκπαίδευση, ηλικία, οικογενειακή κατάσταση. Η όλη ανάλυση στηρίχθηκε σε δύο έρευνες ΚΑΒΡ (1989) στις χώρες Mauritius (N=2463) και Togo (N=2332) με βάση το ερωτηματολόγιο ΚΑΒΡ της Π.Ο.Υ. που χρησιμοποιήθηκε στην έρευνα. Πρότυπα Σεξουαλικότητας σε άνδρες με σεξουαλικές δυσλειτουργίες Συνεργαζόμενοι φορείς: Ανδρολογικό Ινστιτούτο Αθηνών Έναρξη : Λήξη : 1992 Στόχος του έργου ήταν να προσδιορίσει το φάσμα των διαφόρων πλευρών της σεξουαλικότητας και να διερευνήσει πώς τα παραδοσιακά και σύγχρονα κοινωνικά και πολιτιστικά πρότυπα για την σεξουαλικότητα συνυπάρχουν στην ελληνική κοινωνία. Έγιναν 30 ημικατευθυνόμενες συνεντεύξεις σε ένα μη αντιπροσωπευτικό δείγμα ανδρών, ηλικίας χρόνων που επισκέφθηκαν το Ανδρολογικό Ινστιτούτο για προβλήματα ανικανότητας και ούρησης. Οι συνεντεύξεις βασίστηκαν σε ερωτηματολόγιο, το οποίο ήταν χωρισμένο σε δύο ενότητες : α) Κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά και β) τέσσερις θεματικές υπο-ενότητες : 1) συνέχεια και ασυνέχεια των σεξουαλικών προτύπων, 2) ανδρική και γυναικεία υπόσταση, 3) ικανότητα διαφοροποίησης εννοιών γύρω από τη σεξουαλικότητα, 4) η σεξουαλικότητα σαν στοιχείο δόμησης της ατομικής και συλλογικής υπόστασης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα σεξουαλικά πρότυπα βρίσκονται σε μια μεταβατική φάση. Πράξεις και ιδέες που στο παρελθόν φαινόταν να αποτελούν κανόνες, εμφανίζονται σήμερα χαλαρές ενώ γίνεται προσπάθεια για την αναθεώρηση και επαναπροσδιορισμό των ορίων τους AIDS, Σεξουαλικότητα και κοινωνικές αναπαραστάσεις Συνεργαζόμενοι φορείς : Γ.Γ.Ε.Τ. Έναρξη : Λήξη : 1994 Μελέτη των κοινωνικών αναπαραστάσεων σχετικά με το AIDS και τη σεξουαλικότητα με ημικατευθυνόμενες συνεντεύξεις σε 3 ομάδες : νέοι σε έλεγχο οροθετικότητας, αιμοδότες και άνεργοι. Εφαρμογή πειραματικών μεθόδων σε φοιτητές Ψυχολογίας. Οι 3 ομάδες ταξινομούνται σύμφωνα με τα εξής κριτήρια : 1.Προσωπική εμπλοκή με τους κινδύνους και τις απειλές του AIDS. 2.Σημασία της σεξουαλικότητας και των αναπαραστάσεων στη διαμόρφωση των αντιστοίχων σχημάτων πρόσληψης. 3.Δυνατότητα ελέγχου των συνθηκών και καταστάσεων στις οποίες ελλοχεύουν κίνδυνοι και απειλές. 2 / 7

3 1996 Μελλοντικές επιπτώσεις της Βιοτεχνολογίας στη Γεωργία και στη Διαδικασία Παραγωγής και Επεξεργασίας Τροφίμων - Έρευνα DELPHI. Ελληνική έκθεση Συνεργαζόμενοι φορείς: Γερμανία - FhG/ISI, Ολλανδία -TNO, Ιταλία - CERISS, Ελλάδα - ΕΣΔΥ. Έναρξη : Λήξη : 1998 Ερευνητικό έργο με στόχο την πρόβλεψη (forecasting) και στάθμιση (assessment) των πιθανών επιπτώσεων της σύγχρονης βιοτεχνολογίας στον αγροτικό τομέα και σε αυτόν των τροφίμων και στις πέντε συμμετέχουσες χώρες. Ο στόχος αυτός των συνθηκών που καθορίζουν το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνεται η παραγωγή, χρήση και κατανάλωση της σύγχρονης βιοτεχνολογίας (π.χ. θεσμικές, οικονομικές, νομικές, ηθικές, οικολογικές κ.α.). Χρησιμοποιήθηκε η τεχνική της μεθόδου DELPHI σαν ένα από τα πιο αξιόπιστα εργαλεία συστηματικής πρόβλεψης των εξελίξεων στην τεχνολογία, την επιστήμη και την κοινωνία. Σύμφωνα με τις επιταγές της μεθόδου αυτής, στην παρούσα έρευνα έγινε διανομή / χρήση του ερωτηματολογίου 2 φορές, στις ομάδες ειδικών (experts) - διαφορετικής κοινωνικής προέλευσης - που κλήθηκαν να το απαντήσουν (περιείχε 71 ερωτήματα/ζητήματα που έπρεπε να απαντηθούν στο πλαίσιο έξι κατηγοριών απαντήσεων). Η βιοτεχνολογία / χρήση γενετικής μηχανικής στο χώρο της γεωργίας και των τροφίμων είναι ένα κοινωνικό ζήτημα στο οποίο οι διάφορες κοινωνικές ομάδες αναφέρονται με τρόπο «ξεχωριστό» χωρίς να αποτελεί ακόμη πόλο προσανατολισμών και πρωτοβουλιών των κοινωνικών πρωταγωνιστών στην Ελλάδα, δηλ. δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί και καθοριστεί η κοινωνική της δυναμική. Στα τέλη του 1998 αναμένονται τα τελικά αποτελέσματα της έρευνας που θα αφορούν τις απόψεις των ειδικών και των πέντε (5) χωρών για τις ζητούμενες μελλοντικές δυνατότητες του τεχνολογικού συστήματος της σύγχρονης βιοτεχνολογίας. Η σεξουαλική συμπεριφορά και οι κίνδυνοι μόλυνσης από τον ιό HIV στην Ευρώπη. Έρευνα του γενικού πληθυσμού βασισμένη σε κοινό πρωτόκολλο. Συνεργαζόμενοι φορείς : Facultes Universitaires Saint-Louis, Βρυξέλλες, Ε.Ε/DG-V Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας. Έναρξη : Λήξη : 1999 Ευρωπαϊκό συντονισμένο ερευνητικό έργο, στα πλαίσια του προγράμματος «Europe against AIDS», με συμμετοχή 10 χωρών της Κοινότητας. Στόχος του προγράμματος είναι η βελτίωση στη συγκρισιμότητα ορισμένων σημαντικών μεταβλητών που σχετίζονται με τη σεξουαλική συμπεριφορά, την πιθανή επικίνδυνη συμπεριφορά και την πρόληψη. Τα αποτελέσματα θα χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία μιας μονάδας μέτρησης της πιθανότητας κινδύνου και του βαθμού προστασίας του πληθυσμού. Αναμένεται τα αποτελέσματα αυτής της προσπάθειας να συμβάλλουν ουσιαστικά στην πρόληψη. 3 / 7

4 1999 Η Σεξουαλική Υγεία των γυναικών στην εφηβεία και αναπαραγωγική ηλικία του Νομού Σερρών. Συνεργαζόμενοι φορείς : Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας Έναρξη : Λήξη : 2000 Σκοπός της ποιοτικής αυτής έρευνας που υλοποιήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος INTERREG II, ΔΙΚΕΔΥ Σερρών ήταν η διερεύνηση των προβλημάτων υγείας - με έμφαση στην σεξουαλική και αναπαραγωγική υγεία- των γυναικών της περιοχής καθώς και των μετακινούμενων πληθυσμών. Πιο συγκεκριμένα στόχος της μελέτης ήταν η συλλογή στοιχείων σχετικά με τη σεξουαλική υγεία των γυναικών και ειδικότερα τη συχνότητα εκτρώσεων και βίας σε νέες γυναίκες στην εφηβεία ηλικίας ετών και σε γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία (έως 45 ετών). Επίσης δόθηκε έμφαση στη μελέτη του φαινομένου της βίας στην οικογένεια. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, λαμβάνοντας υπόψη την διερεύνηση των Υγειονομικών Υπηρεσιών του Νομού αλλά και τις απόψεις των γυναικών της περιοχής των Σερρών, μπορεί να ειπωθεί ότι γενικά δεν εμφανίζεται κάποιο σημαντικό πρόβλημα που να σχετίζεται με την σεξουαλική υγεία ή τη βία κατά των γυναικών. Ειδικότερα, μέσα από τις απαντήσεις των ίδιων των γυναικών παρατηρούμε ότι οι γυναίκες αναφέρουν ως τα σημαντικότερα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουν στην περιοχή τον καρκίνο ιδιαίτερα του μαστού και των γεννητικών οργάνων, την κατάθλιψη αλλά και τα ψυχολογικά προβλήματα γενικότερα. Από τη διερεύνηση των μητρώων θανάτου του Δήμου Σερρών φαίνεται ότι ο καρκίνος του μαστού αλλά και των γεννητικών οργάνων αποτελούν μια από τις κυριότερες αιτίες θανάτου των γυναικών στην περιοχή. Σε θέματα σεξουαλικής υγείας η έλλειψη ενημέρωσης εστιάζεται κυρίως στις μεθόδους αντισύλληψης και ειδικότερα σε σχέση με την αποτελεσματικότητα τους. Στο θέμα της κακοποίησης είναι εμφανής η έλλειψη καταγεγραμμένων στοιχείων στις αρμόδιες υπηρεσίες του Νομού, που όμως δεν σχετίζεται πάντοτε με την ανυπαρξία του φαινομένου. Τέλος σε σχέση με τους μετακινούμενους πληθυσμούς υπάρχει μια μερίδα γυναικών που συνδέουν την αύξηση της βίας και της εγκληματικότητας με την παρουσία των μεταναστών στο Νομό Γυναικείο Δίκτυο PHASE ( Prevention of HIV, AIDS and STD's in Europe), Πρόληψη του ιού HIV, AIDS και ΣΜΝ στην Ευρώπη Συνεργαζόμενοι φορείς : Stichting soabestrijding (Ολλανδικό Ίδρυμα για τον έλεγχο των ΣΜΝ) και της Escuela Andaluza de Salud Publica ( Σχολή Δημόσιας Υγείας Ανδαλουσίας)Ισπανία. Έναρξη : 2001-Λήξη: 2002 Σκοπός του προγράμματος PHASE είναι : *Η δημιουργία δικτύου για την πρόληψη των ΣΜΝ και του HIV στις γυναίκες σε 10 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. *Η καταγραφή και ανταλλαγή πληροφοριών, εμπειριών και δεξιοτήτων στο 4 / 7

5 σχεδιασμό επιτυχημένων προληπτικών πολιτικών για το HIV/AIDS και τα ΣΜΝ στο γενικό γυναικείο πληθυσμό *Η ενθάρρυνση της συνεργασίας μεταξύ μη κυβερνητικών και κυβερνητικών οργανώσεων σε εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο. *Η καταγραφή και παρουσίαση των καλύτερων ενεργειών επιτυχημένης προληπτικής πολιτικής για το HIV/AIDS και τα ΣΜΝ με στόχο ομάδες γυναικών του γενικού πληθυσμού. *Η προώθηση και ανάπτυξη, μέσω πιλοτικών προγραμμάτων, προληπτικών στρατηγικών και οδηγιών με στόχο τις γυναίκες του γενικού πληθυσμού και η μεγιστοποίηση των υπαρχουσών πηγών και πρωτοβουλιών *Η συμβολή στο σχεδιασμό προληπτικής πολιτικής για το HIV/AIDS και τα ΣΜΝ μεταξύ των γυναικών και η ενδυνάμωση της σημασίας της σεξουαλικής υγείας των γυναικών στην καθημερινή ζωή. HERO: Ενδυνάμωση των κρατουμένων με παροχή πληροφόρησης σε θέματα υγείας και εκπαίδευσης με τη χρήση νέων τεχνολογιών Συνεργαζόμενοι φορείς : The Tavistock Institute, Oxford Computer Consultants, MWA Consulting, Scienter, Departimento Scienze Dell'Educazione, University of Bologna, Univerisdad Politecnica de Madrid (UPM), Friedrich-Alexander-Universitδt Erlangen-Nόrnberg (FIM), Κέντρο Πολλαπλής Παρέμβασης, ΚΕΘΕΑ Έναρξη: 01/04/ Λήξη: 30/09/2003 Το έργο HERO (Health Promotion and Educational Support for the Rehabilitation of Offenders) πραγματοποιείται στο πλαίσιο των προγραμμάτων IST της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο βασικός σκοπός του έργου είναι να αναπτύξει, να δοκιμάσει και να αξιολογήσει συγκεκριμένες εφαρμογές και υπηρεσίες από το χώρο της Κοινωνίας της Πληροφορίας με στόχο τη στήριξη στην αποκατάσταση (rehabilitation) των κρατουμένων. Οι βασικές ομάδες-στόχοι του έργου είναι οι κρατούμενοι που μπαίνουν για πρώτη φορά στη φυλακή (ηλικίας κυρίως ετών) και οι κρατούμενοι που έχοντας εκτίσει την ποινή τους, πρόκειται να βγουν από τη φυλακή. Για αυτές τις δύο ομάδες, το HERO προσφέρει δύο ειδών υπηρεσίες μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών (Η/Υ): υπηρεσίες προαγωγής της υγείας και υπηρεσίες μάθησης. Με τον τρόπο αυτό δημιουργείται ένα «περιβάλλον μάθησης» στο οποίο α) οι κρατούμενοι που μπαίνουν στη φυλακή για πρώτη φορά ενδυναμώνονται, έτσι ώστε να είναι σε θέση να διαχειρίζονται τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες και τις ανάγκες υγείας τους, μέσα στη φυλακή και β) οι κρατούμενοι που πρόκειται να βγουν από τη φυλακή, προετοιμάζονται - αναπτύσσοντας τις δεξιότητές τους - για την επανένταξή τους στην κοινωνία. Το πρόγραμμα βασίζεται αποκλειστικά στη χρησιμοποίηση Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, εφαρμογών Η/Υ [π.χ. βάσεις δεδομένων, προγράμματα (Software) παροχής και διαχείρισης πληροφοριών, προγράμματα μάθησης και (αυτο-)αξιολόγησης] και στην ανάπτυξη τοπικών δικτύων Η/Υ (LANs). Στην Ελλάδα, το έργο εφαρμόζεται στην Κλειστή Φυλακή Χαλκίδας, στη Κλειστή Φυλακή Γυναικών Κορυδαλλού και στο Κέντρο Πολλαπλής Παρέμβασης του ΚΕΘΕΑ.H ηλεκτρονική διεύθυνση του έργου είναι: / 7

6 Daily Dose: Ζώντας με την καθημερινή Χρήση Συνεργαζόμενοι φορείς : ΜΚΟ Stichting MAINLINE. Χρηματοδότηση : Ε.Ε και Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας (Δ/νση Εκπαίδευσης και έρευνας) Έναρξη: 01/01/ Λήξη: 31/12/2004 Το πρόγραμμα αυτό διεξάγεται σε συνεργασία με τη ΜΚΟ Stichting MAINLINE, της Ολλανδίας, που είναι και οι συντονιστές του Ευρωπαϊκού έργου. Πρόκειται για Ευρωπαϊκό πρόγραμμα που εγκρίθηκε από τη διεύθυνση SANCO/G/4 στα πλαίσια του Προγράμματος AIDS και άλλα μεταδοτικά νοσήματα (Programme of AIDS and other communicable diseases). Στόχος του έργου είναι να γίνει μια σύγκριση μεταξύ της πολιτικής και των πρακτικών που ισχύουν στις 12 Ευρωπαϊκές χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, σε σχέση με την πρόσβαση και τη συμμόρφωση σε αντιρετροϊκή θεραπεία των οροθετικών ατόμων που είναι χρήστες ναρκωτικών ουσιών. Συντονίστρια έργου: Ε. Ιωαννίδη (eioannid@nsph.gr) Επικοινωνία στο Οδοντιατρείο: Σχέση Οδοντίατρου - Ασθενή Συνεργαζόμενοι φορείς: Τμ. Κοινωνικής Οδοντιατρικής Πανεπιστημίου Κοπεγχάγης Έναρξη: Φεβρουάριος 2003 Όπως όλοι γνωρίζουμε, η σχέση μεταξύ οδοντίατρου και ασθενή είναι πολυδιάστατη και αμφίδρομα απαιτητική. Θεραπευτής και θεραπευόμενος καλούνται να συνεργαστούν προκειμένου να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτελέσμα, που δεν είναι άλλο παρά η θεραπεία και η πρόληψη των νόσων του στόματος. Η συνεργασία αυτή επηρεάζεται από μια σειρά παράγοντες όπως είναι, μεταξύ άλλων, το φύλο, η ηλικία, η προηγούμενη εμπειρία, οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και το σύστημα υγείας γενικότερα, παράγοντες δηλαδή οι οποίοι αφορούν και τις δύο εμπλεκόμενες ομάδες. Ο πολυεπίπεδος ρόλος του σύγχρονου οδοντίατρου, στον ιδιαίτερα ανταγωνιστικό χώρο του ελεύθερου επαγγέλματος, αλλά και οι αυξανόμενες ανάγκες των ασθενών για μια πιο ποιοτική φροντίδα της υγείας, αποτέλεσαν τα βασικά στοιχεία στα οποία στηρίχτηκε ο σχεδιασμός του παρόντος ερευνητικού έργου. Πιο συγκεκριμένα, το πρόγραμμα «Επικοινωνία στο οδοντιατρείο: Η σχέση οδοντίατρου-ασθενή» έχει ως στόχο να καταγράψει όλους τους πιθανούς παράγοντες που καθορίζουν την σχέση οδοντίατρου-ασθενή, να περιγράψει την ύπαρξη κάποιου μοντέλου επικοινωνίας, εάν αυτό υπάρχει, και να προσδιορίσει τα χαρακτηριστικά της κάθε ομάδας, τα οποία θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για την βελτιστοποίηση αυτής της σχέσης, στο μέλλον. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, επιλέχθησαν οι οδοντίατροι από δύο περιοχές της Αττικής (Περιστέρι και Χαλάνδρι) και ασθενείς των συγκεκριμένων οδοντιατρείων, καθώς κρίθηκε πως το δείγμα αυτό είναι αρκετά αντιπροσωπευτικό του πληθυσμού στη Αθήνας. Οι οδοντίατροι που θα συμμετάσχουν στο πρόγραμμα, θα πρέπει να συμπληρώσουν ένα ανώνυμο ερωτηματολόγιο οι ίδιοι και να προωθήσουν, προς συμπλήρωση, αντίστοιχα ερωτηματολόγια σε τέσσερις ασθενείς τους. Επικοινωνία στο Οδοντιατρείο: Σχέση Οδοντίατρου - Οδ. Εργαστηρίου Συνεργαζόμενοι φορείς: Τμ. Κοινωνικής Οδοντιατρικής Πανεπιστημίου Κοπεγχάγης Έναρξη: Φεβρουάριος 2003 Η σχέση μεταξύ οδοντίατρου και οδοντοτεχνίτη είναι πολυδιάστατη και αμφίδρομα απαιτητική. Οι δύο πλευρές καλούνται να συνεργαστούν με απώτερο στόχο την αποκατάσταση των βλαβών που έχει υποστεί η στοματική υγεία των ασθενών. Η συνεργασία αυτή επηρεάζεται από μια σειρά παράγοντες όπως είναι, μεταξύ άλλων, το φύλο, η ηλικία, η επαγγελματική εμπειρία, οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και το σύστημα 6 / 7

7 υγείας γενικότερα, παράγοντες δηλαδή οι οποίοι αφορούν και τις δύο εμπλεκόμενες ομάδες. Σκοπός του προγράμματος είναι να καταγράψει τις απόψεις και τις αντιλήψεις των εργαστηριούχων οδοντοτεχνιτών της Αθήνας οι οποίες αφορούν στην σχέση Οδοντίατρου-Οδ. Εργαστηρίου, προκειμένου να υπάρξει μια εικόνα της παρούσας κατάστασης. Για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός, δημιουργήθηκε ένα ερωτηματολόγιο το οποίο αποτελείται από μια σειρά ερωτήσεων που, με σαφή και απλό τρόπο, διερευνούν όλες τις διαστάσεις του ζητήματος. Τα ανώνυμα ερωτηματολόγια θα δίνονται προς συμπλήρωση σε ένα τυχαιοποιημένο δείγμα οδοντοτεχνιτών, στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών. Σε αυτή την πρώτη φάση το ερωτηματολόγιο απευθύνεται μόνο στους οδοντοτεχνίτες, ενώ σε επόμενη φάση θα συμμετέχουν και οδοντίατροι 7 / 7