Ηλικιωμένοι στην Κοινότητα και το Ίδρυμα - στον Αστικό Ιστό και την Ύπαιθρο. Γνωστικές Λειτουργίες και Ποιότητα Ζωής (ΠΖ)

Transcript

1 Ηλικιωμένοι στην Κοινότητα και το Ίδρυμα - στον Αστικό Ιστό και την Ύπαιθρο Γνωστικές Λειτουργίες και Ποιότητα Ζωής (ΠΖ) Μητράκη Μαριλένα Κοινωνική Λειτουργός

2 Ένα από τα χαρακτηριστικά της Παγκόσμιας Κοινωνίας είναι η γήρανση του πληθυσμού. Το γήρας είναι μία φυσιολογική κατάσταση για τον άνθρωπο, δεν είναι νόσος και αποτελεί μέρος της εξελικτικής διεργασίας της ζωής. Στην Ελλάδα, το όριο είναι τα 65 έτη, παλαιότερα ήταν τα 60 και ενδέχεται να αυξηθεί στα 70 έτη.

3 Αρκετές μελέτες στα πλαίσια της κοινωνικής γεροντολογίας, λίγες όμως ερευνούν τον αντίκτυπο των περιβαλλοντολογικών αλλαγών στην διαβίωση των ηλικιωμένων στις αγροτικές και αστικές περιοχές. (Scharf και λοιποί.,2002). Η διάκριση αγροτικών αστικών: παγκοσμιοποίηση, νέα τεχνολογία και τι επιπτώσεις έχουν στην γήρανση (Wahl, 2005). Μέσα σε αυτό το κλίμα των αλλαγών προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε τις διαφορές που μπορεί να υπάρχουν σήμερα στις γνωστικές λειτουργίες των ηλικιωμένων ανάμεσα στο άστυ και στην ύπαιθρο και να τις συνδέσουμε με την Ποιότητα Ζωής (ΠΖ) τους.

4 υπάρχουν μεταβολές στις γνωστικές ικανότητες και λειτουργίες από την ενηλικίωση μέχρι το γήρας και που μπορεί να οφείλεται αυτό? Όταν αναφερόμαστε σε γνωστικές λειτουργίες «εννοούμε τους διάφορους μηχανισμούς που χρησιμοποιεί ο ανθρώπινος νους προκειμένου να επεξεργαστεί διάφορες πληροφορίες».

5 Τέτοιες λειτουργίες είναι: Η αντίληψη Η προσοχή Η γλώσσα Η μνήμη Η λήψη αποφάσεων και Η σκέψη (Α. Κωσταρίδου-Ευκλείδη)

6 Η έκπτωση των γνωστικών λειτουργιών -> αντικείμενο μελέτης: Αύξηση ποσοστού πληθυσμού με κάποια μορφή άνοιας (κυρίως Άνοια τύπου Alzheimer) Σοβαρές επιπτώσεις σε πάσχοντα, οικογένεια και κοινωνία

7 Ποιότητα Ζωής (ΠΖ) ορισμός Η διάσταση της ΠΖ σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (1995) αφορά την αντίληψη της θέσης του ατόμου στη ζωή σε συνάρτηση με τους στόχους, τις προσδοκίες, τα πρότυπα και τις ανησυχίες του. Είναι μία ευρεία έννοια που περιλαμβάνει την σωματική υγεία την ψυχολογική κατάσταση το βαθμό ανεξαρτησίας τις κοινωνικές σχέσεις τα εξέχοντα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος. «Η μελέτη της Ποιότητας Ζωής έχει στο επίκεντρο τον ασθενή και όχι την ασθένεια» Μούγιας, 2011

8 Ποιότητα ζωής στην Τρίτη ηλικία Η ποιότητα ζωής στην Τρίτη ηλικία μελετά κυρίως τους εξής άξονες: Την γενική κατάσταση της υγείας των ηλικιωμένων Την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση Την ικανοποίηση από τη ζωή Την αυτοεκτίμηση

9 Σκοπός της Έρευνας Η μελέτη αυτή στοχεύει στην εξέταση του παραγόντων όπως ΠΖ, κατάθλιψη, λειτουργικότητα ηλικιωμένων και άλλων κοινωνικοδημογραφικών στοιχείων πως επιδρούν στις γνωστικές λειτουργίες των ηλικιωμένων επιπλέον στόχος ήταν να γίνουν συγκρίσεις ανάμεσα σε αστικές και αγροτικές περιοχές.

10 ΔΕΙΓΜΑ Επιλογή δείγματος Το δείγμα προέρχεται από ένα νομό της Κρήτης Η συλλογή των στοιχείων έγινε από Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ) και ΚΑΠΗ. αστικά ΜΦΗ 2 3 ΚΑΠΗ 4 5 αγροτικά Η συλλογή στοιχείων πραγματοποιήθηκε με την χρήση ερωτηματολογίων, τα οποία δόθηκαν για να καλύψουν τις ανάγκες της συγκεκριμένης έρευνας. Χρησιμοποιήσαμε ποσοτική έρευνα και τα ερωτηματολόγια περιείχαν ερωτήσεις κλειστού τύπου, καθώς προσφέρονται καλύτερα για στατιστική ανάλυση και είναι εύκολο να απαντηθούν από τους ερωτώμενους.

11 Τεχνικές συλλογής στοιχείων Ερευνητικό υλικό Διαδικασία-Μετρήσεις ψυχοκοινωνική εκτίμηση με ατομική συνέντευξη (60 ), από 2 κοινωνικούς λειτουργούς και 2 γιατρούς. Η συστοιχία των κλιμάκων-εργαλείων που χρησιμοποιήθηκε στόχευε να διερευνήσει τη συνοσηρότητα των ηλικιωμένων, το επίπεδο των γνωστικών τους λειτουργιών, το επίπεδο της λειτουργικότητας, τη τάση για κατάθλιψη, την ποιότητα ζωής, την ψυχολογική ανθεκτικότητα των ηλικιωμένων, την υποκειμενική αντίληψη ψυχολογικής ευεξίας των ηλικιωμένων, την ικανοποίηση από την ζωή, την κοινωνική υποστήριξη και την σύντομη ανασκόπηση της υποκειμενικής αντίληψης για την υγεία.

12 Ερωτηματολόγια Mini Mental State Examination/ Hindi Mental State Examination IADL GDS IOS (Κλίμακα Σημαντικών Άλλων) PWB (Ψυχολογική Ευεξία) Ποιότητα ζωής

13 Διαδικασία Χορήγησης Ερωτηματολογίων Ηθικά ζητήματα Έγγραφη από: τους Δήμους στους οποίους υπάγονται τα ΚΑΠΗ τις διευθύνσεις των Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα Για ΜΦΗ ένας συγγενείς Η συμμετοχή στην έρευνα : εθελοντική και ανώνυμη Επιπλέον για τα ΚΑΠΗ, αποφασίσαμε σαν ερευνητική ομάδα, το δείγμα να είναι από τα παρόντα μέλη του ΚΑΠΗ την ημέρα που είχε οριστεί το ραντεβού για την έρευνα, τυχαία.

14 Στατιστική ανάλυση Τα στατιστικά μέτρα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν: χ², Pearson Correlation, Linear Regression Analysis (Method Stepwise) Η στατιστική ανάλυση έγινε με τη χρήση του SPSS v20

15 Πίνακας 1. Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Ηλικιωμένων Ηλικιωμένοι Ιδρυμάτων Αστικά ΚΑΠΗ Αγροτικά ΚΑΠΗ Σύνολο Μεταβλητές Ν % Ν % Ν % Ν % Φύλο Άνδρας 46 38, , , ,4% Γυναίκα 73 61, , , ,6% Σύνολο Ηλικία % 19 31, % 44 18,5% ,1% 12 20% 10 16,4% 35 14,7% ,1% 13 21,7% 19 31,1% 45 18,9% ,5% 16 26,7% 21 34,4% ,9%

16 Πίνακας 1. Δημογραφικά Χαρακτηριστικά Ηλικιωμένων Ηλικιωμένοι Ιδρυμάτων Αστικά ΚΑΠΗ Αγροτικά ΚΑΠΗ Σύνολο Μεταβλητές Ν % Ν % Ν % Ν % Μέση Ηλικία 81,69±9,4 74,1±7,1 77,1±7, ,61 9,02 Οικογενειακή κατάσταση Άγαμος/η 21 17,6% 1 1,7% ,2% Έγγαμος/η 5 4,2% 41 68,3% 34 55,7% 80 33,3% Διαζευγμένος/η 8 6,7% 2 3,3% 2 1,6% 11 4,6% Χήρος/α 85 71,4% 16 26,7% 26 42,6% ,9%

17 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Έγινε πολλαπλή γραμμική παλινδρόμηση (μέθοδος stepwise) για να ελεγχθεί η επίδραση ενός συνόλου παραγόντων (δηλ. Ψυχολογική ευεξία, Ικανοποίηση απο τη ζωή, Κατάθλιψη ηλικιωμένων, Κοινωνική υποστήριξη, ΠΖ, λειτουργικότητα) με το επίπεδο των γνωστικών λειτουργιών των ηλικιωμένων στα Ιδρύματα, στα ΚΑΠΗ, ανάμεσα στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές

18 MMSE (M.O. = 20,52 T.A. = 5.87) IADL (M.O. = T.A. = 5.38) GDS (M.O. = T.A.= 4.83)

19 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 1. Στο σύνολο του δείγματος το καλύτερο σκορ λειτουργικότητας σχετίζονταν με αυξημένη βαθμολογία στις γνωστικές λειτουργίες. Μεταβλητές β T- Value R² Adjusted R² SEE F chang e IADL ** **

20 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 2. Η κοινωνική υποστήριξη από φίλους και γενικά οι σχέσεις με τους άλλους σχετίζονταν με τη βαθμολογία στις γνωστικές λειτουργίες των ηλικιωμένων στο σύνολο των ΚΑΠΗ. Μεταβλητές β T- Value R² Adjusted R² SEE F change IOSb ** , **

21 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 3. Στα αστικά ΚΑΠΗ φαίνεται ότι οι γνωστικές λειτουργίες επηρεάζονται από την λειτουργικότητα. Μεταβλητές β T- Value R² Adjusted R² SEE F change IADL ** **

22 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 4. Η κοινωνική υποστήριξη από φίλους σχετίζονταν με τη βαθμολογία στις γνωστικές λειτουργίες των ηλικιωμένων στα αγροτικά ΚΑΠΗ. Μεταβλητές β T- Value R² Adjusted R² SEE F change IOSb ** **

23 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Έγινε πολλαπλή γραμμική παλινδρόμηση (μέθοδος stepwise) για να ελεγχθεί η επίδραση ενός συνόλου παραγόντων (δηλ. Ψυχολογική ευεξία, Ικανοποίηση απο τη ζωή, Κατάθλιψη ηλικιωμένων, Κοινωνική υποστήριξη, γνωστικές λειτουργίες, λειτουργικότητα) με το επίπεδο της Ποιότητας Ζωής των ηλικιωμένων στα Ιδρύματα, στα ΚΑΠΗ, ανάμεσα στις αστικές όσο και στις αγροτικές περιοχές

24 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 5. Στο σύνολο του δείγματος φαίνεται ότι η κατάθλιψη επηρεάζει την Π.Ζ. Μεταβλητές β T- Value R² Adjusted R² GDS *** SEE F chang e ,745 ***

25 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 6. Η Π.Ζ. επηρεάζεται από την κατάθλιψη στα Ιδρύματα Μεταβλητές β T- Value R² Adjusted R² GDS *** SEE F chang e ***

26 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 7. Η Π.Ζ. επηρεάζεται από την κατάθλιψη στα αγροτικά ΚΑΠΗ Μεταβλητές β T- Value R² Adjusted R² SEE F change GDS *** ***

27 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Με OnNE WAY ANOVA: Πιο υψηλοί Μ.Ο. ΠΖ σε αγροτικά ΚΑΠΗ Mmse σε αστικά ΚΑΠΗ WELLBEING σε αστικά ΚΑΠΗ IADL (χαμηλότερη λειτουργικότητα) σε Ιδρύματα

28 Συζήτηση Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης συμφωνούν με τα διεθνή: Η ΠΖ των ηλικιωμένων σχετίζεται με την κατάθλιψη. Υπάρχουν σχετικές μελέτες που συμφωνούν με το συγκεκριμένο εύρημα (Gary Naglie et al. 2012), (Rodríguez-Blázquez C, 2015), Πολλές μελέτες μας δείχνουν πόσο σημαντική είναι η κοινωνική υποστήριξη στις διάφορες εκφάνσεις της ζωής

29 Συμπεράσματα Τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης μας οδηγούν στα παρακάτω συμπεράσματα: Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα σε αστικές και αγροτικές περιοχές Υπάρχουν ουσιαστικοί παράγοντες που παρεμβαίνουν στις γνωστικές λειτουργίες των ηλικιωμένων με προεξάρχον παράγοντα την λειτουργικότητα Η κατάθλιψη αποτελεί βασικό παράγοντα που επηρεάζει την ΠΖ

30 Συμπεράσματα Διεπαγγελματική και Διεπιστημονική προσέγγιση απαιτείται για την αντιμετώπιση των αναγκών των ηλικιωμένων για να τους κρατήσουμε με καλή ΠΖ στην Κοινότητα που αυτό θα σημαίνει λιγότερο κόστος για Τους ίδιους Τις οικογένειές τους Τα ταμεία Την κοινωνία γενικότερα

31 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!