ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Transcript

1 ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Ο κίνδυνος της σύγχυσης στο Δίκαιο των σημάτων Επιμέλεια: Χατζησταύρου Βασιλεία Κομοτηνή Δεκέμβριος

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Συντομογραφίες... 4 Εισαγωγή... 6 Ι. Θεμελιώδεις έννοιες του σήματος... 9 Α. Είδη σημάτων... 9 Β. Κτήση του δικαιώματος επί του σήματος και σημεία απαράδεκτα προς καταχώριση ως σήματα Γ. Το δικαίωμα χρήσης του σήματος Δ. Προστασία του σήματος i) Προστασία αλλοδαπών σημάτων ii) Σήμα υπηρεσιών Ε. Μεταβίβαση του σήματος ΣΤ. Απώλεια του δικαιώματος επί του σήματος Συλλογικό σήμα Κοινοτικό σήμα Σήματα, ενδείξεις γεωγραφικής προελεύσεως και βεβαιώσεις ιδιοτυπίας. 21 Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας ΙΙ. Ο κίνδυνος σύγχυσης στο ελληνικό δίκαιο των σημάτων Α. Ο Ν. 2239/ Β. Ο κίνδυνος σύγχυσης των σημάτων στην εγχώρια έννομη τάξη Γ. Η παρεχόμενη προστασία κατά την προσβολή σήματος i) Προστασία ενόψει του δικαιώματος χρήσης ii) Προστασία για σήματα αλλοδαπών ΙΙΙ. Ο κίνδυνος σύγχυσης στην ευρωπαϊκή έννομη τάξη

3 Α. Η οδηγία 2004/48/ΕΚ Β. Οι υποχρεώσεις των κρατών-μελών κατά την ενσωμάτωση της οδηγίας 2004/48/ΕΚ i) Η μεταφορά της οδηγίας 2004/48/ΕΚ στο εγχώριο δίκαιο ii) Το δικαίωμα ενημέρωσης και η συμμόρφωση με το ius commune IV. Σύγχρονες τάσεις Α. Το νέο νομικό πλαίσιο ένεκα του Ν. 4072/ Β. Επιμέρους δυνατότητες σε εξαιρετικές περιπτώσεις Γ. Νομολογιακή προσέγγιση Συγκριτική Διαφήμιση i) Ο κίνδυνος σύγχυσης ως ασφαλιστική δικλείδα για την έννομη προστασία του σήματος ii) Ο κίνδυνος σύγχυσης στο domain name iii) Η νομολογία του ΔΕΚ και του ΔΕΕ ως εργαλείο οριοθέτησης της έννοιας του κινδύνου σύγχυσης Συμπεράσματα Βιβλιογραφία Νομολογία Νομοθεσία

4 Συντομογραφίες ΑΠ Άρειος Πάγος αποφ. Απόφαση αριθμ. Αριθμός βλ. Βλέπε γνωμ. Γνωμοδότηση ΔΕΕ Δικαστήριο Ευρωπαϊκής Ένωσης ΔΕΚ Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ΕΕ Ευρωπαϊκή Ένωση εκδ. εκδόσεις / έκδοση ΕΕμπΔ Επιθεώρηση Εμπορικού Δικαίου ν. Νόμος 4

5 Ολ. Ολομέλεια ο.π Όπως παραπάνω παραγρ. Παράγραφος ΦΕΚ Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως 5

6 Εισαγωγή Η οδηγία του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών-μελών περί σημάτων (89/104/ΕΟΚ) στοχεύει πρωτίστως στην προστασία των καταχωρισμένων σημάτων και προβλέπει πως η διατήρηση του δικαιώματος επί του κατατεθέντος σήματος εξαρτάται από τους ίδιους όρους σε όλα τα κράτη-μέλη, γεγονός που επιβάλει την κατάρτιση ενός ενδεικτικού καταλόγου σημείων που μπορούν να αποτελούν ένα σήμα, από την στιγμή, που βάσει αυτών, διακρίνονται τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες μιας επιχείρησης από τα αντίστοιχα άλλων επιχειρήσεων 1. Σύμφωνα με το άρθρο 2 της εν λόγω οδηγίας, το σήμα μπορεί να συνίσταται από λέξεις, εικόνες, αριθμούς και σχήματα του προϊόντος ή της συσκευασίας του. Είναι δε άκυρα σύμφωνα με την επόμενη παράγραφο της οδηγίας, σήματα που αντίκεινται στα χρηστά ήθη, σήματα παραπλανητικά για το κοινό, όσον αφορά την φύση, την ποιότητα ή την γεωγραφική προέλευση του προϊόντος ή της υπηρεσίας, σήματα που στερούνται διακριτικού χαρακτήρα, σήματα που συνίστανται αποκλειστικά από σημεία ή ενδείξεις τα οποία έχουν καταστεί συνήθη στην καθημερινή γλώσσα ή στην θεμιτή και πάγια πρακτική του εμπορίου, σήματα που περιλαμβάνουν σημεία μεγάλης συμβολικής σημασίας, όπως για παράδειγμα θρησκευτικό σύμβολο καθώς επίσης και σήματα πανομοιότυπα με προγενέστερο ή σήματα που λόγω της ταυτότητας ή της ομοιότητας με το προγενέστερο σήμα προκαλούν κίνδυνο σύγχυσης στο κοινό, συμπεριλαμβανομένου και του κινδύνου συσχέτισης των δύο σημάτων. Κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 5 παρ. 1 της οδηγίας 89/104, το καταχωρισμένο σήμα παρέχει στον δικαιούχο αποκλειστικό δικαίωμα, μπορεί δηλαδή αυτός να απαγορεύει σε κάθε τρίτο να χρησιμοποιεί στις συναλλαγές, χωρίς την συγκατάθεσή του, σημεία που εμπίπτουν σε κάποια από τις αναφερόμενες στα στοιχεία α και β περιπτώσεις του άρθρου 5 παρ Βόζεμπεργκ Θ., Η έννοια και το απαράδεκτο του σήματος, τόμ. 5ος Βιβλιοθήκης Εμπορικού και Ναυτικού Δικαίου, Αθήναι

7 Σύμφωνα, λοιπόν, με το στοιχείο α της σχετικής οδηγίας, ο δικαιούχος του σήματος μπορεί να απαγορεύει σε κάθε τρίτο να χρησιμοποιεί στις συναλλαγές, χωρίς την συγκατάθεσή του, σημείο πανομοιότυπο με το σήμα για προϊόντα ή υπηρεσίες πανομοιότυπες με εκείνες για τις οποίες το σήμα έχει καταχωρισθεί. Υπ' αυτήν την έννοια το αποκλειστικό αυτό δικαίωμα παρέχεται προκειμένου να διασφαλίζει ο δικαιούχος ότι το σήμα μπορεί να επιτελέσει τις λειτουργίες του, χωρίς αυτές να θιγούν από τρίτους. Τέτοιες λειτουργίες είναι αναμφίβολα η εγγύηση προς τους καταναλωτές για την προέλευση ή την ποιότητα του προϊόντος ή της υπηρεσίας, καθώς και η χρήση του σήματος ως μέσου διαφημίσεως 2. Σύμφωνα με το στοιχείο β της ίδιας παραγράφου, μπορεί ο δικαιούχος να απαγορεύει σε κάθε τρίτο την χρήση σημείου, για το οποίο λόγω της ταυτότητας ή της ομοιότητας των προϊόντων ή των υπηρεσιών που καλύπτονται από το σήμα και το σημείο, υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης του κοινού, συμπεριλαμβανομένου και του κινδύνου συσχέτισης του σημείου με το σήμα. Είναι με άλλα λόγια δυνατή η επέμβαση του δικαιούχου, όταν το σήμα του χαίρει ιδιαίτερης φήμης και η χρήση του σημείου μπορεί να επιφέρει στον τρίτο εμπορικό όφελος, ενώ στον δικαιούχο ζημία, χωρίς ωστόσο απαραίτητα να δημιουργείται κίνδυνος σύγχυσης, της οποίας «η εκτίμηση για την ύπαρξή της πρέπει κατά το ΔΕΚ όσον αφορά την οπτική, ακουστική ή εννοιολογική εκτίμηση των εξεταζόμενων σημάτων- να στηρίζεται στην συνολική εντύπωση που προκαλούν τα σήματα, λαμβανομένων υπ' όψιν μεταξύ άλλων των διακριτικών και κυρίαρχων στοιχείων τους», επειδή «ο μέσος καταναλωτής προσλαμβάνει συνήθως το σήμα ως ολότητα και δεν επιδίδεται σε εξέταση των διαφόρων λεπτομερειών του» 3. Δεν απαιτείται, συνεπώς, η ύπαρξη τέτοιου βαθμού ομοιότητας μεταξύ του σήματος που χαίρει φήμης και του χρησιμοποιούμενου από τον τρίτο σημείου, ώστε να υφίσταται κίνδυνος συγχύσεως του ενδιαφερόμενου κοινού. Αρκεί ο 2 Κουτσούκης Δ., Δίκαιο σημάτων, Δίκαιο σημάτων, συλλογικόν έργον, επιμέλεια ύλης Ρόκας Ν., Ασπρογέρακας Γρίβας Κ.. Νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας και αθεμίτου ανταγωνισμού, ΝοΒ

8 βαθμός ομοιότητας μεταξύ αυτών των δύο, ώστε το ενδιαφερόμενο κοινό να συσχετίζει το σημείο με το σήμα, να θεωρεί δηλ. αυτό πως ανάμεσα στις επιχειρήσεις υπάρχουν οικονομικές, οργανωτικές, συμβατικές ή άλλες επιχειρηματικές σχέσεις. Συνεπώς, ενώ ο κίνδυνος συγχύσεως ως στοιχείο του πραγματικού απαιτείται στο αρ. 5 παρ. 1 της οδηγίας 89/104, απουσιάζει από την δεύτερη παράγραφο, αφού «η παρεχόμενη προστασία έχει χειραφετηθεί από αυτόν, είτε πρόκειται για άμεσο είτε έμμεσο κίνδυνο συγχύσεως 4». Μάλιστα, η προστασία από τον κίνδυνο σύγχυσης είναι μεγαλύτερη, εφόσον ο «κίνδυνος σύγχυσης είναι τόσο μεγαλύτερος όσο σημαντικότερη είναι η διακριτική ισχύς του προγενέστερου σήματος» 5. Σκοπός, λοιπόν, της κοινοτικής πρόβλεψης, η οποία έχει ενσωματωθεί και στο ελληνικό δίκαιο, είναι η προστασία της καλής φήμης (good will) του σήματος, και μέσω αυτής και η προστασία της αντίστοιχης περιουσιακής αξίας που αυτό ενσωματώνει 6. Ενόψει των παραπάνω, σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι η πολύπλευρη διερεύνηση του πλαισίου του κινδύνου σύγχυσης στο δίκαιο των σημάτων τόσο σε ελληνικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ως εκ τούτου, κρίνεται αναγκαία η παράθεση του νομικού πλαισίου ελέω των επιμέρους νομοθετημάτων και της πλούσιας νομολογιακής προσέγγισης του ζητήματος του κινδύνου σύγχυσης. 4 Σινανιώτη Α., Η εναρμόνιση των νομοθεσιών περί σημάτων στα κράτη-μέλη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, ΝοΒ ΔιοικΠρΑθ. (τριμ.) 11522/1996 ΕπισκΕΔ , παρατηρ. Παμπούκη Κ. 6 ΠολΠρΑθ 9349/1997 ΕΕμπΔ , παρατηρ. (γνμδ.) Ρόκα Ν. 8

9 Ι. Θεμελιώδεις έννοιες του σήματος Α. Είδη σημάτων Βάσει διαφόρων κριτηρίων (μορφής, προορισμού, δικαιούχου κ.λπ.) τα σήματα διακρίνονται σε διάφορα είδη, ιδίως τα εξής 7 : 1. Λεκτικά και εικαστικά. Τα λεκτικά σχηματίζονται, γενικώς, εκ μιας ή περισσοτέρων λέξεων, και εμφανίζονται στις συναλλαγές ηχητικώς ή οπτικώς. Τα εικαστικά σχηματίζονται από παραστάσεις (απεικονίσεις), είτε άχρωμες (ασπρόμαυρα), είτε έγχρωμες. Ως εικαστικά δύναται να χαρακτηρισθούν και γράμματα, αριθμοί ή λέξεις, εάν, λόγω της γραφικής των διαμορφώσεως, επικρατούν στοιχείο σε αυτά είναι η απεικόνιση. 2. Σύνθετα. Εάν το σήμα σχηματίζεται από περισσότερες της μιας λέξεις ή εικόνες ή από τον συνδυασμό τούτων, το σήμα είναι σύνθετο. 3. Εμπορικά και βιομηχανικά. Εμπορικό είναι το σήμα που προσδιορίζει την προέλευση του εμπορεύματος εξ ορισμένης επιχειρήσεως, η οποία δεν παράγει αυτό, αλλά απλώς το εμπορεύεται (μεταπρατική επιχείρηση). Το βιομηχανικό σήμα προσδιορίζει την προέλευση του εμπορεύματος εξ ορισμένης παραγωγικής επιχειρήσεως. Επομένως, επί του αυτού σήματος δύναται να συνυπάρξουν εμπορικό και βιομηχανικό σήμα Ατομικά και συλλογικά σήματα. Τα ατομικά σήματα διακρίνουν προϊόντα ή υπηρεσίες προερχόμενες εκ της επιχειρήσεως του δικαιούχου, ο οποίος δύναται να είναι φυσικό ή νομικό πρόσωπον 9. Στα συλλογικά σήματα, δικαιούχος είναι μόνο νομικό πρόσωπο (συνεταιρισμός, σύλλογος, ένωση), διακρίνονται δε προϊόντα, εμπορεύματα ή υπηρεσίες προερχόμενες εκ των κατ' ιδίαν μελών αυτού Βούτσης Κ., Προστασία της επιχειρήσεως, Β' έκδ.,1990, σελ Άρθρο 19 παρ. 3 ν. 2239/ Άρθρο 18 ν. 2239/ Άρθρο 25 ν. 2239/1994 9

10 5. Σήματα προνοίας και αμυντικά. Προνοίας είναι το σήμα, του οποίου η καταχώριση γίνεται με πρόθεση χρήσεως αυτού υπό του δικαιούχου όχι αμέσως, αλλά στο μέλλον. Στο αμυντικό σήμα δεν υπάρχει σοβαρή πρόθεση χρήσεως αυτού ούτε στο μέλλον, αλλά χρησιμεύει μόνον προς διεύρυνση της νομικής προστασίας άλλου κυρίου σήματος του δικαιούχου, προς το οποίον παρομοιάζει, εξ ου είναι διαγραπτέο Ομώνυμα σήματα και σήματα φήμης. Εάν το σήμα σχηματίζεται από όνομα, το ίδιο δε όνομα έχει ήδη κατατεθεί ως σήμα από άλλο για να διακρίνει ταυτόσημα ή ομοειδή προϊόντα (ομώνυμα σήματα), αρκεί να προστεθεί διακριτικό σημείο για την σαφή διάκρισή του από το προγενέστερο 12. Προκειμένου περί σήματος φήμης (παγκοίνως γνωστού), η διαφοροποίηση του μεταγενεστέρου σήματος πρέπει να είναι περισσότερο έντονη για να μην βλάψει την φήμη αυτού, ακόμη και αν προορίζεται να διακρίνει ανόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες 13. Β. Κτήση του δικαιώματος επί του σήματος και σημεία απαράδεκτα προς καταχώριση ως σήματα. Το δικαίωμα προς αποκλειστική χρήση του σήματος κτάται μόνον δια της καταχωρίσεως αυτού σύμφωνα προς τις διατάξεις του νόμου 14. Κατά το άρθρον 3 παρ. 1 του νόμου 2239/1994, δεν καταχωρίζονται ως σήματα τα εξής σημεία ή ενδείξεις 15 : 1. Τα μη δυνάμενα να αποτελέσουν σήμα κατά το άρθρον 1 του νόμου (άρθρ. 3 παρ. 1 περ. α ). 2. Τα στερούμενα διακριτικού χαρακτήρα (άρθρ. 3 παρ. 1περ. β'). 11 Άρθρο 17 παρ. 1 στοιχ. α' ν. 2239/ Άρθρο 5 ν. 2239/ Άρθρο 4 παρ. 1 περ. γ' ν. 2239/ Άρθρο 2 ν. 2239/ Χαρίση-Στάμου Η., Η διαδικασία κτήσεως του δικαιώματος στο σήμα,

11 3. Τα συνιστάμενα αποκλειστικώς εκ σημείων ή ενδείξεων που δύνανται να χρησιμεύσουν στις συναλλαγές προς δήλωση του είδους, της ποιότητας, της ποσότητας, των ιδιοτήτων, του προορισμού, της αξίας, του τόπου προελεύσεως ή του χρόνου παραγωγής του προϊόντος ή παροχής της υπηρεσίας ή άλλων χαρακτηριστικών του προϊόντος ή της υπηρεσίας (περιγραφικά σημεία, άρθρο 3 παρ. 1περ. γ). 4. Τα συνιστάμενα από σημεία ή ενδείξεις που έχουν γίνει συνήθη στην πρακτική των συναλλαγών (κοινόχρηστα, άρθρ. 3 παρ. 1 περ. δ'). 5. Τα αποτελούμενα από το σχήμα του προϊόντος (άρθρο 3 παρ. 1 περ. ε'). 6. Όσα αντίκεινται στην δημόσια τάξη ή τα χρηστά ήθη (άρθρο 3 παρ. 1 περ. στ') Αυτά που δύνανται να παραπλανήσουν το κοινό, ιδίως διότι περιέχουν αναληθείς δηλώσεις ή παραστάσεις ως προς την φύση, την ποιότητα ή την γεωγραφική προέλευση του προϊόντος ή της υπηρεσίας (άρθρο 3 παρ. 1 περ. ζ'). Εντούτοις, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του άνω άρθρου 3 παρ. 1 περ. β', γ' και δ', γίνονται δεκτά για καταχώριση ως σήματα σημεία ή ενδείξεις, εάν απέκτησαν διακριτικό χαρακτήρα λόγω της χρήσεώς τους μέχρι της τελευταίας συζήτησης(άρθρο 3 παρ. 3) 17. Εξάλλου, κατά την διάταξη του άρθρου 3 παρ. 2 του νόμου 2239/1994, δεν γίνονται δεκτά για καταχώριση ως σήματα τα εξής: 1. Κρατικά και θρησκευτικά σύμβολα, παραστάσεις και λέξεις (σημαία, εμβλήματα, θυρεός και τα επισήματα του ελληνικού κράτους και των λοιπών κρατών της διεθνούς συμβάσεως ενώσεως των Παρισίων προς προστασία της βιομηχανικής ιδιοκτησίας (άρθρ. 3 παρ. 2 περ. α ). 16 Ψάρας Α., Ο περιορισμός προστασίας του σήματος. Άρθρο 20 του ν. 2239/1994, ΔΕΕ Δήμας Α., Ανάλυση του δικαιώματος στο σήμα - Εξαίρεση - Διαφημιστική λειτουργία σήματος, ΔΕΕ

12 2. Σημεία ή ενδείξεις η κατάθεση των οποίων αντίκειται στην καλή πίστη ή γίνεται κακόπιστα (άρθρ. 3 παρ. 2 περ. β'). Επίσης, κατά το άρθρον 4 παρ. 1 περ. α'-γ' του νόμου 2239/1994, αποκλείονται ως σήματα σημεία ή ενδείξεις, εάν ταυτίζονται με προγενέστερο σήμα, και προορίζονται για τα ίδια ή παρόμοια προϊόντα, ή υπάρχει κίνδυνος συγχύσεως του καταναλωτικού κοινού σε σχέση με το προγενέστερο σήμα, ή προσβάλλεται προγενέστερο σήμα φήμης 18. Εάν το προγενέστερο σήμα είναι φήμης, η διαφοροποίηση του μεταγενέστερου σήματος πρέπει να είναι έντονη. Με τον τρόπο αυτό αποκλείεται όχι μόνον ο κίνδυνος συγχύσεως, αλλά και ο κίνδυνος να προσπορίσει ο κύριος του μεταγενέστερου σήματος, χωρίς εύλογη αιτία, αθέμιτο όφελος από τον διακριτικό χαρακτήρα ή την φήμη του προγενεστέρου σήματος ή να βλάψει τον διακριτικό χαρακτήρα ή την φήμη αυτού, ακόμη και αν το μεταγενέστερο σήμα προορίζεται να διακρίνει προϊόντα ή υπηρεσίες που δεν ομοιάζουν με εκείνα για τα οποία έχει καταχωρηθεί το προγενέστερο σήμα 19. Εκ των ανωτέρω προκύπτει, κυρίως, ότι για να γίνει δεκτό προς καταχώριση ένα σήμα πρέπει να είναι ειδικό και νέο. Ειδικό είναι το σήμα όταν έχει διακριτική δύναμη και δύναται ευχερώς να καταστήσει αντιληπτή στο κοινό την προέλευση του προϊόντος ή της υπηρεσίας εξ ορισμένης επιχειρήσεως. Αποκλείονται, επομένως, ως σήματα, τα κοινόχρηστα ή στερούμενα παντός διακριτικού χαρακτήρα ή τα συνιστάμενα αποκλειστικώς εκ γραμμών, αριθμών, σημείων ή ενδείξεων, όταν αυτά δύνανται να χρησιμεύσουν προς δήλωση του είδους, της ποιότητος, της ποσότητος, του βάρους, του προορισμού της αξίας, του τόπου προελεύσεως του εμπορεύματος ή του προϊόντος Μηνούδης Μ., Σήμα φήμης, ΝοΒ Κιάντου Παμπούκη Α., Το παγκοίνως γνωστόν σήμα, ΕΕμπΔ ΑΠ 1131/1995 ΔΕΕ Εφ. Αθ. 4543/1997 ΕΕμπΔ

13 Ακόμη, νέο είναι το σήμα όταν διακρίνεται κατά τρόπον ευδιάκριτο από άλλο σήμα και δεν προκαλεί σύγχυση στο κοινό. Δεν γίνονται, επομένως, δεκτά, ως σήματα, τα αποτελούντα παραποίηση ή απομίμηση νομίμως προδηλωθέντος και μη διαγραφέντος σήματος το οποίο χρησιμεύει στη διάκριση του αυτού ή παρομοίου προϊόντος, εμπορεύματος ή υπηρεσίας, με την σχετική διάκριση μεταξύ σημάτων ασθενών, συνήθους διακριτικής δυνάμεως και φήμης, οπότε και μικρή ομοιότητα προς τα τελευταία δύναται να προκαλέσει σύγχυση και να αντίκειται στην καλή πίστη (άρθρο 3 παρ. 1 περ. ε, 2 α. ν. 1998/ 1939) 21. Εξάλλου, δεν δύναται να γίνει δεκτό προς καταχώριση ένα σήμα όταν αντιτίθεται σε άλλα δικαιώματα τρίτου, κατά το άρθρον 4 παρ. 3 του νόμου 2239/ Ειδικότερα: 1. Εάν προσκρούει σε δικαίωμα μη καταχωρημένου σήματος ή άλλου διακριτικού γνωρίσματος, χρησιμοποιημένου στις συναλλαγές και παρέχοντος το δικαίωμα να απαγορεύει την χρήση μεταγενεστέρου σήματος (άρθρο 4 παρ. 2 παρ. α'). 2. Εάν προσκρούει σε προγενέστερο δικαίωμα της προσωπικότητας τρίτου ή άλλο δικαίωμα μη ρυθμιζόμενο υπό του νόμου 2239/ Εάν είναι ενδεχόμενο να δημιουργήσει σύγχυση με σήμα χρησιμοποιούμενο στο εξωτερικό. Τέλος, έγγραφη συναίνεση του δικαιούχου προγενεστέρου σήματος αίρει το κώλυμα καταχωρίσεως σήματος, εκτός εάν αντίκειται στο δημόσιο συμφέρον ή δημιουργείται σοβαρός κίνδυνος παραπλανήσεως του κοινού (άρθρο 4 παρ. 4). 21 Παμπούκη Κ., Το δίκαιο των διακριτικών γνωρισμάτων. Συμβολή στην θεωρία των άυλων αγαθών, τόμ. Α, 12, 18, Δελούκα Α., Ο νέος νόμος 2239/1994 για τα εμπορικά σήματα, ΕΕμπΔ επ. 13

14 Γ. Το δικαίωμα χρήσης του σήματος. Με την καταχώριση του σήματος αποκτάται το αποκλειστικό δικαίωμα χρήσεως αυτού (άρθρα 2, 18 ν. 2239/1994). Αυτό σημαίνει ότι το σήμα τίθεται υπό την αποκλειστική εξουσία του δικαιούχου, παρέχουσα σε αυτόν την δυνατότητα να εμποδίζει κάθε τρίτο στην εκμετάλλευση του σήματος. Το δικαίωμα, δηλαδή, επί του σήματος είναι απόλυτο, όπως τα προβλεπόμενα από τον ΑΚ εμπράγματα δικαιώματα 23, με την διαφορά ότι αυτά έχουν ως αντικείμενο υλικά αγαθά, ενώ εκείνο άυλα. Η αποκλειστικότητα του δικαιώματος χρήσεως του σήματος νοείται εντός των ορίων λειτουργίας αυτού. Προκύπτει, λοιπόν, ότι το δικαίωμα χρήσεως του σήματος δεν εκτείνεται πέραν των προϊόντων ή υπηρεσιών που προορίζεται να διακρίνει. Επομένως, οποιοσδήποτε δύναται να χρησιμοποιεί το σήμα προς διάκριση ανόμοιων προϊόντων ή υπηρεσιών, και την αυτήν προς το σήμα ένδειξη εφ' όσον δεν γίνεται εν είδει σήματος (άρθρο 1, 19 επ. ν. 2239) 24. Παραπέρα, με έγγραφη συμφωνία μεταξύ του δικαιούχου του σήματος και τρίτου επιτρέπεται η καταχώριση του ιδίου σήματος προς διάκριση των αυτών ή παρομοίων προϊόντων ή υπηρεσιών, εν όλω ή εν μέρει, επ' ονόματι του τρίτου. Αλλά τούτο υπό τον όρο ότι δεν δημιουργεί κίνδυνο παραπλανήσεως του κοινού, ούτε αντίκειται στο δημόσιον συμφέρον (παράλληλη κατάθεση). Η παράλληλη κατάθεση συνιστά περιορισμένο, αλλά και αποκλειστικό (απόλυτο) δικαίωμα, και ο δικαιούχος του δικαιώματος αυτού, έναντι των τρίτων, προστατεύεται ιδίω δικαιώματι (άρθρο 16 παρ. 1 ν. 2239/1994). Εξάλλου, με έγγραφη συμφωνία μεταξύ του δικαιούχου του σήματος και τρίτου (αδειούχου), επιτρέπεται η αποκλειστική ή μη χρήση του σήματος, υπό 23 Άρθρο 60 ΑΚ 24 Μαρίνος Μ.-Θ., Κίνδυνος συγχύσεως επί προσβολής σήματος, απόδειξη, παρατηρ. Νομολ., ΕΕμπΔ

15 τους ως άνω όρους, για το σύνολο ή μέρος των καλυπτομένων προϊόντων ή υπηρεσιών (άρθρο 16 παρ. 2) 25. Ο αδειούχος χρήσεως σήματος δύναται, εάν τούτο έχει συμφωνηθεί, να παραχωρήσει περαιτέρω αδείας χρήσεως σήματος με τους άνω όρους και διαδικασία (άρθρ. 16 παρ. 3). Η χρήση του σήματος γίνεται με διάφορους τρόπους. Ιδίως, με την τοποθέτηση αυτού επί του προϊόντος ή του εμπορεύματος το οποίον προορίζεται να διακρίνει, επί της συσκευασίας αυτού, των τιμολογίων, των τιμοκαταλόγων, των αγγελιών και των παντός είδους διαφημίσεων και χαρακτηρισμού της παρεχομένης υπηρεσίας (άρθρο 18 παρ. 1) 26. Κατά την διάταξη του άρθρου 18 2 ως χρήση θεωρείται επίσης: 1. Η χρήση του σήματος υπό μορφή διαφέρουσα ως προς τα στοιχεία του, αλλά μη μεταβάλλουσα τον διακριτικό του χαρακτήρα. 2. Η χρήση του σήματος με την συγκατάθεση του δικαιούχου, όπως και η χρήση συλλογικού σήματος από δικαιούμενα προς τούτο πρόσωπα. 3. Η τοποθέτηση του σήματος επί προϊόντων ή της συσκευασίας τους στην Ελλάδα με προορισμό αποκλειστικώς την εξαγωγή. Ο δικαιούχος του σήματος δικαιούται να απαγορεύει σε τρίτους να χρησιμοποιούν στις συναλλαγές σημεία ή ενδείξεις που αποτελούν παραποίηση ή απομίμηση του σήματός του (άρθρο 4 παρ. 1, 8 3). 25 Αρyυριάδης Α., Η εναρμόνιση του ελληνικού με το ευρωπαϊκό δίκαιο ευρεσιτεχνίας, ΕΕΚ επ. 26 ΜονΠρΠειρ. 3347/1996 ΕΕμπΔ , παρατηρ. Π. Σελέκου ΠολΠρΑθ 5701 /1986 ΕΕμπΔ

16 Δ. Προστασία του σήματος. Στον δικαιούχο του σήματος παρέχεται από το νόμο, με μία σειρά αστικών και ποινικών κυρώσεων, διττή προστασία. Πιο συγκεκριμένα, η αστική προστασία συνίσταται στην έγερση αγωγής με αίτημα την άρση της προσβολής, την παράλειψή της στο μέλλον και αποζημίωση 27. Οι αγωγές αυτές εγείρονται ενώπιον του μονομελούς πρωτοδικείου από εκείνον που έχει αξίωση παροχής προστασίας επί παραλείψει της πράξεως προσβολής του δικαιώματός του επί του σήματος. Ο ενάγων δύναται, λοιπόν, να ζητήσει αυτή την προστασία και κατά την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων. Ως προς τις αστικές αξιώσεις του δικαιούχου του σήματος, αυτές παρέχονται κατά των τρίτων οι οποίοι, παρανόμως, χρησιμοποιούν το σήμα με έναν από τους ενδεικτικώς αναφερομένους από το νόμο τρόπους 28. Δεν απαγορεύεται δε η χρήση μόνο του αυτού σήματος από τον τρίτον, αλλά και ενδείξεις οι οποίες ομοιάζουν με αυτό (απομίμηση ή παραποίηση), οι οποίες δημιουργούν κίνδυνο σύγχυσης στο κοινό 29. Η ποινική προστασία του σήματος παρέχεται με τη θέσπιση ορισμένων αδικημάτων, τιμωρουμένων με φυλάκιση, τουλάχιστον και χρηματική ποινή (άρθρ. 28 ν. 2239/1994). Τα αδικήματα αυτά είναι τα εξής: 1. Η παραποίηση ή η εν γνώσει χρησιμοποίηση παραποιουμένου σήματος. 2. Η εν γνώσει τοποθέτηση άλλου σήματος επί των ιδίων προϊόντων ή εμπορευμάτων. 3. Η εν όλω ή εν μέρει, προς σκοπό παραπλανήσεως των αγοραστών, απομίμηση ή εν γνώσει χρησιμοποίηση αλλότριου σήματος. 27 Άρθρα 26 ν. 2239/1994, 914 επ. ΑΚ, 1 ν. 146/ Μαρίνος Μ.-Θ., Κίνδυνος συγχύσεως επί προσβολής σήματος, απόδειξη, παρατηρ. Νομολ., ΕΕμπΔ Μαρίνος Μ.-Θ., Το κοινοτικό σήμα - Βασικές ρυθμίσεις του κανονισμού 40/1994, ΕΕuρ.Δ

17 4. Η εν γνώσει πώληση ή έκθεση προς πώληση ή κυκλοφορία προϊόντων ή "εμπορευμάτων" φερόντων σήμα, το οποίον αποτελεί παραποίηση ή απομίμηση αλλότριου σήματος. 5. Η χρήση σήματος κατά παράβαση του άρθρου 19 (ίδια και αλλότρια προϊόντα ή υπηρεσίες ως προς την χρήση του σήματος επ' αυτών). 6. Η χρησιμοποίηση εν είδει σήματος εμβλημάτων ή συμβόλων του ελληνικού κράτους και πάσης αρχής, όπως και θρησκευτικών συμβόλων. iii) Προστασία αλλοδαπών σημάτων. Ο νόμος 2239/1994 "περί σημάτων" καθορίζει στο άρθρον 33 αυτού και την προστασία, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, των αλλοδαπών σημάτων. Η προστασία αυτή παρέχεται, εφόσον υπάρχει αμοιβαιότητα με την προστασία των ελληνικών σημάτων, και έχει προηγηθεί κατάθεση του αλλοδαπού σήματος σύμφωνα με τις διατυπώσεις που απαιτούνται από το νόμο. Ως αλλοδαπό σήμα λογίζεται το σήμα, το οποίον χρησιμοποιεί Έλληνας ή αλλοδαπός που διατηρεί την εμπορική του εγκατάσταση εκτός Ελλάδος 30. iv) Σήμα υπηρεσιών. Ο θεσμός του σήματος υπηρεσιών διέπεται από το νόμο 2239/1994 "περί σημάτων", ο οποίος κατατάσσει τις υπηρεσίες στις κάτωθι κατηγορίες και δη 31 : 1. Διαφήμιση, διαχείριση εμπορευμάτων, υποθέσεων, διοίκηση εμπορικών επιχειρήσεων, εργασίες γραφείου 2. Ασφάλειες, οικονομικές υποθέσεις, νομισματικές υποθέσεις, υποθέσεις αφορώσες τα ακίνητα 3. Κατασκευές, επισκευές, υπηρεσίες εγκαταστάσεως 30 Βούτσης Κ., Προστασία της επιχειρήσεως, Β' έκδ.,.1990, σελ 44 επ. 31 Πελεκάνος Γ., Το περίφημο σήμα. Λειτουργία, προστασία, πολιτική, ΕΕμπΔ

18 4. Τηλεπικοινωνίες 5. Μεταφορά, συσκευασία και αποθήκευση εμπορευμάτων, οργάνωση ταξιδιών 6. Επεξεργασία υλικών 7. Εκπαίδευση, επιμόρφωση, ψυχαγωγία, αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες 8. Εστίαση (διατροφή), προσωρινή κατάλυση, ιατρικές φροντίδες, υγιεινή και ομορφιά, κτηνιατρικές και αγροτικές υπηρεσίες, νομικές υπηρεσίες, επιστημονική και βιομηχανική έρευνα, προγραμματισμός με ηλεκτρονικούς υπολογιστές, υπηρεσίες μη ταξινομούμενες σε άλλη κατηγορία Ε. Μεταβίβαση του σήματος. Ο νόμος 2239/1994 «περί σημάτων» καθιέρωσε το σύστημα της ελεύθερης μεταβίβασης του σήματος, ανεξαρτήτως της μεταβιβάσεως της επιχειρήσεως. Το άρθρον 22 διευκρινίζει, ακόμη, ότι η μεταβίβαση χωρεί και αν το σήμα αποτελείται από όνομα φυσικού ή νομικού προσώπου. Συνακόλουθα, αναγνωρίζεται το σήμα ως αυτόνομο και ανεξάρτητο άυλο περιουσιακό στοιχείο της επιχειρήσεως, το οποίο μπορεί να μεταβιβασθεί ελεύθερα. Εξάλλου, και το όνομα τρίτου ακόμη προσώπου, με την συναίνεσή του, δύναται να κατατεθεί ως σήμα, αρκεί να μη δημιουργείται κίνδυνος παραπλάνησης ή προσβολής δικαιώματος άλλου προσώπου (άρθρα 4-5, 22 ν. 2239/1994) 32. Αλλά εκτός από την εκούσια μεταβίβαση, και η αναγκαστική μεταβίβαση του σήματος επιτρέπεται ελεύθερα (κατάσχεση, πτώχευση). Το άρθρο 24 του νόμου 2239 ορίζει τα εξής 33 : 32 ΑΠ 751/1995 ΕεμπΔ Βούτσης Κ., Προστασία της επιχειρήσεως, Β' έκδ.,1990, σελ

19 1. Το σήμα δύναται να μεταβιβασθεί και αυτοτελώς, επί πτωχεύσεως του δικαιούχου. 2. Δεν κατάσχεται, ούτε εκποιείται εν πτωχεύσει το σήμα, όταν αποτελείται από το όνομα του δικαιούχου. ΣΤ. Απώλεια του δικαιώματος επί του σήματος. Ως προς την απώλεια του δικαιώματος επί του σήματος, ο νόμος περί σημάτων ορίζει ότι το δικαίωμα απόλλυται με τη λήξη της διάρκειας της προστασίας του, ήτοι με την παρέλευση δεκαετίας από της επομένης της καταθέσεως, εφόσον δεν ανανεώθηκε 34. Ως λόγους διαγραφής το άρθρον 17 του ν. 2239/1994 ορίζει τους εξής 35 : 1. Την μη χρησιμοποίηση ή την παύση χρησιμοποιήσεως του σήματος επί μία πενταετία. 2. Την παύση της λειτουργίας της επιχειρήσεως, επίσης, για μια πενταετία. 3. Το επιγενόμενο κοινόχρηστο του σήματος συνεπεία της συμπεριφοράς ή αδράνειας του δικαιούχου. 4. Εάν η χρήση του σήματος από τον δικαιούχο ή με την συγκατάθεσή του ενδέχεται να παραπλανήσει το κοινό ως προς την φύση, την ποιότητα ή την γεωγραφική προέλευση των προϊόντων ή των υπηρεσιών. 5. Την ύπαρξη λόγου για τον οποίον καθίσταται το σήμα απαράδεκτο προς καταχώριση κατά τα άρθρα 3 και 4 του νόμου. Το άρθρον 17, όμως, προσθέτει στην δεύτερη παράγραφό του ότι το σήμα δεν διαγράφεται: 34 Ταβλαρίδης Π., Η παράταση της προστασίας εμπορικού σήματος, ΝΔ Σοφής Χ., Ερμηνεία του άρθρου 17, στο Δίκαιο σημάτων, συλλογικό έργο, επιμέλεια ύλης Ρόκας Ν., 1996, σελ

20 1. Εάν παρά την ύπαρξη προγενέστερου αντιτιθεμένου σήματος, το σήμα αυτό είναι διαγραπτέο λόγω μη χρήσεως αυτού ή παύσεως λειτουργίας της επιχειρήσεως για μια πενταετία. 2. Εάν ο δικαιούχος προγενέστερου σήματος ή άλλου δικαιώματος ανέχθηκε εν γνώσει του την χρήση μεταγενεστέρου σήματος συνεχώς επί μία πενταετία, εκτός εάν η κατάθεση του σήματος αυτού έγινε κακόπιστα. Εξάλλου, κατά την διάταξη του άρθρου 17 παρ. 3, το σήμα δεν διαγράφεται: 1. Εάν αποδειχθεί ότι η μη χρήση του σήματος ή η παύση της λειτουργίας της επιχειρήσεως επί μίαν πενταετία οφείλεται σε εύλογη αιτία. 2. Εάν, στο διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της λήξεως της πενταετίας μη χρήσεως του σήματος και της υποβολής αιτήσεως διαγραφής αυτού, ο δικαιούχος του σήματος προέβη σε έναρξη ή επανάληψη της ουσιαστικής χρήσεως αυτού. Συλλογικό σήμα Χαρακτηριστικό του συλλογικού σήματος είναι ότι, επ' αυτού, η ιδιότητα του δικαιούχου του σήματος και του δικαιουμένου σε χρήση αυτού δεν συμπίπτει (άρθρ. 25 ν. 2239/1994). Πράγματι, το συλλογικό σήμα ανήκει εις συνεταιρισμούς, ενώσεις ή συλλόγους οι οποίοι, και αν ακόμη δεν έχουν επιχείρηση, επιδιώκουν, όμως, επαγγελματικούς σκοπούς, και έχουν νομική προσωπικότητα. Επομένως, δικαιούχος συλλογικού σήματος είναι μόνον νομικό πρόσωπο το οποίο, έστω και αν έχει ιδία επιχείρηση, δεν δικαιούται να χρησιμοποιεί αυτό 36. Το συλλογικό σήμα χρησιμοποιείται μόνον από τα μέλη του νομικού προσώπου τα οποία, έναντι αλλήλων, ασκούν ανεξάρτητες επιχειρήσεις. Ως προς το νομικό πρόσωπο δικαιούχο του σήματος, αυτό χρησιμοποιεί προς διάκριση των προϊόντων, εμπορευμάτων ή υπηρεσιών της επιχειρήσεώς του 36 ΑΠ 751/1995 ΔΕΕ ΔΕΣ 222/1997, ΕΕμπΔ

21 όχι συλλογικό σήμα, αλλά ατομικό 37. Το καταστατικό του νομικού προσώπου καθορίζει τους όρους ασκήσεως της χρήσεως από τα μέλη του του συλλογικού σήματος 38. Υπό αυτή την έννοια, τα μέλη του νομικού προσώπου αποκτούν εκ του νόμου ενοχικό δικαίωμα χρήσεως του συλλογικού σήματος, και όχι απόλυτο, αφού αυτό ανήκει στο νομικό πρόσωπο. Το νομικό πρόσωπο, επομένως, ασκεί τις σχετικές αγωγές κατά το δίκαιον των σημάτων, ενώ τα μέλη του, επί προσβολής του συλλογικού σήματος, έχουν μόνον τις αγωγές του αστικού δικαίου και του αθέμιτου ανταγωνισμού (άρθρ. 914 επ. ΑΚ, 1, 3 ν. 146/1914). Κοινοτικό σήμα Μεταξύ των διεθνών σημάτων τα οποία χορηγούνται βάσει διεθνούς συνθήκης, και ισχύουν ως ημεδαπά σήματα στην Ελλάδα και άλλες χώρες, είναι και το κοινοτικό σήμα. Τούτο χορηγείται και ισχύει, συμφώνως προς τας διατάξεις του κανονισμού 40/1994/ΕΟΚ, σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι προστατευόμενες βασικές λειτουργίες του κοινοτικού σήματος είναι η λειτουργία προελεύσεως, η εγγυητική λειτουργία και η διαφημιστική. Η προστασία παρέχεται σε σήματα πράγματι χρησιμοποιούμενα για μία πενταετία στις συναλλαγές εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης των δικαιούχων να κάνουν χρήση αυτών 39. Σήματα, ενδείξεις γεωγραφικής προελεύσεως και βεβαιώσεις ιδιοτυπίας. Με τις ενδείξεις γεωγραφικής προελεύσεως προστατεύεται η φήμη των γεωργικών προϊόντων που είναι γνωστά στο καταναλωτικό κοινό, κυρίως, από τον τόπον παραγωγής των, όπως τα κρασιά, οι σταφίδες, το λάδι κ.ά. Για 37 Δελούκα Α., Ο νέος νόμος 2239/1994 για τα εμπορικά σήματα, ΕΕμπΔ επ. 38 Σινανιώτη Μαρούδη Α., Το σήμα υπηρεσιών, Μαρίνος Μ.-Θ., Ερμηνεία άρθρου 27 ν. 2239/1994, στο Δίκαιο σημάτων, συλλογικό έργο, επιμέλεια Ρόκας Ν., 1996, σελ

22 τα εν λόγω προϊόντα υπάρχει σχετική νομοθεσία αποβλέπουσα στην διαφύλαξη της γνησιότητάς τους από άποψη ποιότητας και τόπου προελεύσεως. Εντούτοις, η προστασία αυτών δεν αντιμετωπίζεται σαν τα σήματα ως άυλο αγαθό με απόλυτο δικαίωμα σε περίπτωση απατηλής ενδείξεως γεωγραφικής προελεύσεως, αλλά ως παραπλανητική διαφήμιση που υπάγεται στις διατάξεις του ν. 146/1914 περί αθέμιτου ανταγωνισμού 40. Συνακόλουθα, οι ενδείξεις γεωγραφικής προελεύσεως νοούνται ως συλλογικά διακριτικά γνωρίσματα, και όχι σαν ατομικά, όπως είναι το σήμα και η επωνυμία. Προς την κατεύθυνση της πληρέστερης προστασίας τους το Συμβούλιο υιοθέτησε δύο κανονισμούς 41 : Α. Τον κανονισμό 2081/92 για την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων (Π.Γ.Ε.) και των ονομασιών προελεύσεως (Π.Ο.Π.), όπως συμπληρώθηκε από τον κανονισμό 2037 /93 της Επιτροπής. Β. Τον κανονισμό 2082/92 για τις βεβαιώσεις ιδιοτυπίας (Β.Ι.) των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, όπως συμπληρώθηκε από τον κανονισμό 1848/93 της Επιτροπής. Σκοπός των δύο αυτών κανονισμών είναι η προστασία των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, τα οποία διακρίνονται ποιοτικώς από άποψη τόπου προελεύσεως και ιδιοτυπίας τρόπου παραγωγής ή συστάσεως. Αντικείμενο προστασίας του κανονισμού 2081/92 είναι οι γεωγραφικές ενδείξεις και η ονομασία προέλευσης διαφόρων γεωργικών προϊόντων και τροφίμων (τυριά, κρέατα, φρούτα, αιθέρια έλαια, φυσικά μεταλλικά νερά κ.ά.) που προορίζονται για κατανάλωση. Ο κανονισμός εξασφαλίζει και την προστασία των σημάτων. Προς αυτή την κατεύθυνση, θεσπίζει κανόνες επιλύσεως της συγκρούσεως μεταξύ αυτών και των γεωγραφικών ενδείξεων και των ονομασιών προελεύσεως. 40 Νικολόπουλος Τ., Η Κοινοτική προστασία των ονομασιών προέλευσης των γεωγραφικών ενδείξεων και της ιδιοτυπίας των αγροτικών και διατροφικών προϊόντων. 41 Κανονισμοί 2081 και 2082/92 της 14 Ιουλίου1992, ΕΕυρΔ

23 Τα γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα προστατεύονται και ως προς το περιεχόμενο και τα ιδιαίτερα συστατικά των, μέσω μιας βεβαιώσεως ιδιοτυπίας. Με τη βεβαίωση αυτή διακρίνεται ένα γεωργικό προϊόν ή τρόφιμο από παρόμοια προϊόντα ή τρόφιμα της αυτής κατηγορίας. Η ιδιοτυπία βασίζεται σε ορισμένες προδιαγραφές σχετικά με τις χρησιμοποιηθείσες παραδοσιακές πρώτες ύλες, την παραδοσιακή μέθοδο παραγωγής, τα κύρια φυσικά, χημικά ή άλλα χαρακτηριστικά 42. Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, πιστοποιητικά υποδείγματος χρησιμότητας, και βεβαιώσεις τεχνικού νεωτερισμού. Στις νέες εφευρέσεις οι οποίες είναι επιδεκτικές βιομηχανικής εφαρμογής χορηγούνται, βάσει του νόμου 1733/1987 «Μεταφορά τεχνολογίας, εφευρέσεις, τεχνολογική καινοτομία και σύσταση Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας», δικαιώματα αποκλειστικά και κατά χρόνο περιορισμένα υπό το όνομα «Διπλώματα ευρεσιτεχνίας». 42 Ρόκας Ν., Ενδείξεις γεωγραφικής προελεύσεως, ΕΕμπΔ επ., 161 επ. 23

24 ΙΙ. Ο κίνδυνος σύγχυσης στο ελληνικό δίκαιο των σημάτων Α. Ο Ν. 2239/1994 Εκκινώντας, από τις διατάξεις των άρθρων 1, 2, 4 1 εδ.α β και γ 18 παρ.1 και 26 του Ν. 2239/1994 συνάγονται τα εξής 43 : α) Σήμα θεωρείται κάθε σημείο, επιδεικτικό γραφικής παραστάσεως, ικανό να διακρίνει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες μιας επιχειρήσεως από εκείνα άλλων επιχειρήσεων, β) Με την καταχώριση του σήματος, η οποία γίνεται σύμφωνα με όσα ορίζουν τα άρθρα επ. του ίδιου νόμου, παρέχεται στον καταθέτη το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσεως του σήματος στα προϊόντα ή εμπορεύματα για την διάκριση των οποίων αυτό προορίζεται, όποιος δε χρησιμοποιεί ή παραποιεί ή απομιμείται σήμα που ανήκει σε άλλο μπορεί να εναχθεί για παράλειψη ή αποζημίωση ή και για τα δύο. γ) Παραποίηση του σήματος συνιστά η ακριβής ή κατά τα κύρια αυτού μέρη αντιγραφή ή αναπαράσταση του, ενώ απομίμηση αποτελεί η ιδιαίτερη προσέγγιση προς το ξένο σήμα, η οποία όμως λόγω οπτικής ή και ηχητικής εντυπώσεως, που προκαλεί η όλη παράσταση και ανεξάρτητα από τις επί μέρους ομοιότητες και διαφορές των δύο σημάτων, είναι δυνατόν να προκαλέσει για το κοινό, με λήψη υπόψη, ως μέτρου, του άπειρου μέσου ατόμου και όχι του εξειδικευμένου χρήστη, σύγχυση υπό την έννοια θεωρήσεως, εκ πλάνης, του προϊόντος στο οποίο χρησιμοποιείται, ως προερχομένου από την επιχείρηση του δικαιούχου του σήματος ή από επιχείρηση διάφορη μεν, σχετιζόμενη όμως οργανικώς, προς την επιχείρηση του δικαιούχου, κατά την παραγωγή ή τη διάθεση του προϊόντος. Στην περίπτωση δε σύνθετου σήματος, αποτελουμένου από λέξεις, σχηματικές απεικονίσεις και χρωματισμούς, κρίσιμη για τη συναγωγή συμπεράσματος περί υπάρξεως ή μη απομιμήσεώς του, είναι η συνολική εντύπωση που προκαλεί το καθένα από τα παραβαλλόμενα, στο μέσο, μη 43 Μαρίνος Μ.-Θ., Κίνδυνος συγχύσεως επί προσβολής σήματος, απόδειξη, παρατηρ. Νομολ., ΕΕμπΔ

25 έμπειρο, άτομο του καταναλωτικού κοινού. Σε ένα τέτοιο σύνθετο σήμα ιδιαίτερη σημασία για το σχηματισμό συνολικής εντυπώσεως έχει το λεκτικό μέρος του σήματος, χωρίς όμως να αποκλείεται στη συγκεκριμένη περίπτωση κρίσιμο να είναι το εικαστικό μέρος, ιδιαίτερα όταν το καταναλωτικό κοινό συνδέει τη σχηματική απεικόνιση με την επιχείρηση και η απεικόνιση έχει καθιερωθεί στις συναλλαγές ως διακριτικό γνώρισμα, ώστε στους καταναλωτές να υφίσταται ο κίνδυνος συνειρμικής συσχετίσεως 44. Όσο δε μεγαλύτερος είναι ο βαθμός καθιερώσεως μιας ενδείξεως στις συναλλαγές τόσο μεγαλύτερη διακριτική δύναμη διαθέτει και επομένως οι προϋποθέσεις για τον αποκλεισμό της παραποιήσεως ή απομιμήσεως πρέπει να είναι αυστηρότερες 45. δ) Ιδιαίτερη κατηγορία σημάτων αποτελούν τα "σήματα φήμης", σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 4 παρ. 1γ του ανωτέρω νόμου. Στα σήματα αυτά ο νομοθέτης παρέχει διευρυμένη νομική προστασία πέραν της για τα κοινά διακριτικά γνωρίσματα προβλεπομένης, προς τον σκοπό αφενός της αποτροπής του παρασιτικού ανταγωνισμού από τρίτους, πλην του δικαιούχου, συνισταμένου στην εμπορική αξιοποίηση της φήμης τού σήματος προς ίδιο, αθέμιτο όφελος, και αφετέρου του κινδύνου υπονομεύσεως της ιδιαιτέρας των σημάτων αυτών διακριτικής δυνάμεως 46. Η έννοια του "σήματος φήμης", μη προσδιοριζόμενη υπό του νομοθέτου, δύναται να καθοριστεί με βάση ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια, όπως α) ο αυξημένος βαθμός καθιερώσεως του σήματος στις συναλλαγές, υπό την έννοια ότι η ανταγωνιστική δύναμη της ενδείξεως να εκδηλώνεται σε μεγάλο βαθμό, να έγινε δηλαδή γνωστή πέραν από τον σχετικό κύκλο των καταναλωτών, β) η μοναδικότητα του σήματος, υπό την έννοια ότι αυτό δεν έχει φθαρεί, χρησιμοποιούμενο κατά τρόπο ευρύ από τρίτους σε ανόμοια προϊόντα, γ) η ιδιοτυπία στην εν γένει εμφάνιση και την εκφραστική του 44 ΠολΠρΑθ 194/1997 ΕΕμπΔ ΜονΠρΠειρ. 3347/1996 ΕΕμπΔ , παρατηρ. Π. Σελέκου ΠολΠρΑθ 5701 /1986 ΕΕμπΔ Ρόκας Ν., Λειτουργικές μεταβολές του δικαιώματος στο σήμα, ΕΕμπΔ

26 δύναμη, δ) η ύπαρξη ιδιαιτέρας θετικής εκτιμήσεως του καταναλωτικού κοινού, αναφορικώς με τα προϊόντα που διακρίνει, ε) το καλυπτόμενο από το σήμα μερίδιο αγοράς, η χρονική διάρκεια της χρησιμοποιήσεως του, στ) το μέγεθος των επενδύσεων που έχει πραγματοποιήσει η επιχείρηση για την προβολή του, ζ) η γεωγραφική έκταση, εντός της οποίας το σήμα χαίρει φήμης 47. Εάν πρόκειται περί σήματος φήμης η χρησιμοποίηση του μεταγενεστέρου σήματος είναι απαγορευμένη, εάν θα προσπόριζε στον χρήστη αυτού, χωρίς εύλογη αιτία, αθέμιτο όφελος από το διακριτικό χαρακτήρα ή τη φήμη του προγενεστέρου σήματος. Επί ενός τέτοιου σήματος δεν είναι απαραίτητο να δημιουργείται κίνδυνος συγχύσεως 48. Αρκεί ότι η χρήση του θα βλάψει τον διακριτικό χαρακτήρα ή την φήμη του σήματος φήμης ή θα προσπορίσει χωρίς εύλογη αιτία, αθέμιτο όφελος στον μεταγενέστερο μη δικαιούχο. Ειδικότερα, ενόψει της ανωτέρω διευρυμένης νομικής προστασίας του σήματος φήμης, η προστασία του έναντι του κινδύνου της υποσκάψεως δεν συναρτάται οπωσδήποτε από την διαπίστωση τέτοιου βαθμού ομοιότητος μεταξύ του φημισμένου σήματος και του υπό του μη δικαιούχου χρησιμοποιημένου σημείου, ώστε να υφίσταται κίνδυνος συγχύσεως τους από το ενδιαφερόμενο κοινό 49. Αρκεί η ύπαρξη για την προστασία του σήματος φήμης κάποιου βαθμού ομοιότητος μεταξύ των δύο σημάτων, ώστε να είναι δυνατή υπό του καταναλωτικού κοινού συνειρμική διασύνδεση του υπό του μη σηματούχου χρησιμοποιουμένου σημείου και του σήματος φήμης. Αθέμιτο δε όφελος προσπορίζεται ο τρίτος, όταν, χρησιμοποιώντας το ξένο σήμα φήμης, μεταφέρει στα προϊόντα που παράγει ή εμπορεύματα ή υπηρεσίες που προσφέρει την καλή εντύπωση που έχουν για το σήμα οι συναλλαγές, δημιουργώντας την εντύπωση ότι ο δικαιούχος του σήματος φήμης βρίσκεται 47 Κιάντου Παμπούκη Α., Το παγκοίνως γνωστόν σήμα, ΕΕμπΔ Παμπούκη Κ., Το δίκαιο των διακριτικών γνωρισμάτων. Συμβολή στην θεωρία των άυλων αγαθών, τόμ. Α, 12, 18, ΑΠ 1131/1995 ΔΕΕ Εφ. Αθ. 4543/1997 ΕΕμπΔ

27 σε οικονομικό και εν γένει οργανωτικό δεσμό με τον τρίτο ή ότι επεξέτεινε τη δραστηριότητα του και στα προϊόντα ή τις υπηρεσίες του τρίτου και εφόσον αυτός ο τρίτος καρπώνεται χωρίς αντάλλαγμα την προσπάθεια του σηματούχου να καθιερώσει το σήμα του στην αγορά. Βλάβη του διακριτικού χαρακτήρα του σήματος φήμης επέρχεται, κυρίως, όταν αυτό χάνει την ελκτική του δύναμη. Το τελευταίο επέρχεται ακόμη και όταν το διακριτικό γνώρισμα του τρίτου χρησιμοποιείται σε ανόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες 50. Παρά δε την γραμματική διατύπωση της διατάξεως του εδαφίου γ του άρθρου 4 παρ. 1 του Ν. 2239/1994, στην οποία γίνεται μνεία περί μη παρομοίων προϊόντων ή υπηρεσιών η διάταξη αυτή, τελολογικώς ερμηνευομένη πρέπει να ερμηνευθεί διασταλτικώς, καταλαμβάνουσα και τις περιπτώσεις που το προγενέστερο σήμα φήμης χρησιμοποιείται από τον μη δικαιούχο προς διάκριση παρομοίων προϊόντων ή υπηρεσιών. Τούτο δε γιατί η ανωτέρω μνεία έχει ως σκοπό μόνο να υπογραμμίσει ότι οι κανόνες αυτοί έχουν εφαρμογή και όταν δεν είναι παρόμοια τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες. Προς αποφυγήν συγχύσεως στις επιχειρήσεις, έκαστος διακριτικός τίτλος πρέπει να διαφέρει κατά τρόπον ευδιάκριτο από τους λοιπούς διακριτικούς τίτλους. Χρήση ξένου διακριτικού τίτλου, έστω με μικρές παραλλαγές γεννά ποινική και αστική ευθύνη του νόμου περί αθέμιτου ανταγωνισμού, εφόσον οι παραλλαγές δεν αποκλείουν τον κίνδυνο συγχύσεως 51. Β. Ο κίνδυνος σύγχυσης των σημάτων στην εγχώρια έννομη τάξη Ακολούθως προς το άρθρ. 1 1 του Ν. 2239/1994 «περί σημάτων», που αποτελεί ενσωμάτωση κατά βάση στο ελληνικό δίκαιο της Οδηγίας 89/104/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 21 ης Δεκεμβρίου 1988, θεωρείται σήμα κάθε σημείο επιδεκτικό γραφικής παράστασης, ικανό να διακρίνει τα προϊόντα ή και τις υπηρεσίες μιας επιχείρησης από εκείνα άλλων επιχειρήσεων. 50 Απόφαση ΔΕΚ στην υπόθεση G-408/01 ως προς την ερμηνεία του άρθρου 5 2 της οδηγίας 89/104/ΕΟΚ για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί σημάτων που είναι ταυτόσημο με το άρθρο 4 1γ του Ν. 2239/94 51 Άρθρο 13 επ. ν. 146/

28 Συνεπώς, κυρίαρχο στοιχείο στην έννοια του σήματος είναι η διακριτική δύναμη, που οφείλει να έχει το σήμα προκειμένου να γίνει δεκτό και να καταχωρηθεί στο ειδικό βιβλίο σημάτων κατά το άρθρ. 14 του ίδιου νόμου 52. Το σήμα, δηλαδή, οφείλει πρωταρχικά να επιτελεί διακριτική λειτουργία, με την οποία στενά συνδεδεμένη είναι η λειτουργία προέλευσης που ακολούθως αναπτύσσει, έτσι ώστε τα σηματοδοτούμενα προϊόντα ή υπηρεσίες να εμφανίζονται πλέον ως προϊόντα ή υπηρεσίες συγκεκριμένης επιχείρησης και να αποφεύγεται αντίστοιχα ο κίνδυνος σύγχυσης με άλλη επιχείρηση, είτε αυτός αφορά την προέλευση των προϊόντων ή υπηρεσιών είτε την ταυτότητα των επιχειρήσεων ως προς τους φορείς τους ή ως προς την ύπαρξη μεταξύ τους οργανωτικής σχέσης ή οικονομικής συνεργασίας 53. Λαμβάνοντας υπ όψιν τα προειρημένα, ο κίνδυνος σύγχυσης, δηλαδή παραπλάνησης υπολογίσιμου μέρους του καταναλωτικού κοινού, ανάγεται σε κεντρική ιδέα για την παραδοχή, αλλά και για την προστασία του σήματος, αφού κατά μεν το άρθρ. 4 παρ. 1εδ β του Ν. 2239/1994, σήμα δεν γίνεται δεκτό εάν, λόγω της ταυτότητας με προγενέστερο σήμα και της ομοιότητας των προϊόντων ή υπηρεσιών ή της ομοιότητας με προγενέστερο σήμα και της ταυτότητας των προϊόντων ή υπηρεσιών ή της ομοιότητας με προγενέστερο σήμα και της ομοιότητας των προϊόντων ή υπηρεσιών, υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης του κοινού 54. Μάλιστα, κατά το άρθρ. 18 παρ. 3 του ίδιου νόμου, ο δικαιούχος του σήματος μπορεί να απαγορεύει σε κάθε τρίτο να χρησιμοποιεί στις συναλλαγές σημεία, τα οποία αποτελούν παραποίηση ή απομίμηση του σήματός του. Μολονότι έτσι δεν γίνεται ως προς την προστασία του σήματος ευθεία αναφορά στην ύπαρξη κινδύνου σύγχυσης, όπως αντίθετα γίνεται με το άρθρ. 5 παρ. 1 της Οδηγίας 89/104/ ΕΟΚ, ωστόσο με παραπομπή στο ως άνω άρθρ. 4 παρ. 1 του Ν. 2239/1994 ο κίνδυνος αυτός, στο μέτρο που αποτελεί 52 Δήμας Α., Ανάλυση του δικαιώματος στο σήμα - Εξαίρεση - Διαφημιστική λειτουργία σήματος, ΔΕΕ ΔΕΚ απόφαση της , LJT Diffusion S.A./Sadas Vertbauder S.A., C-291/2000, σκέψεις 50, 51, Συλλ 2003.Ι Άρθρο 4 παρ. 1 Ν. 2239/

29 λόγο απαραδέκτου για την καταχώρηση σήματος, ανάγεται αντίστροφα σε προϋπόθεση για την προστασία υφιστάμενου σήματος. Αναφορά στον κίνδυνο σύγχυσης δεν γίνεται και στην περίπτωση της λεγόμενης διπλής ταυτότητας μεταξύ σημείων και προϊόντων ή υπηρεσιών, που αποτελεί επίσης λόγο απαράδεκτου για την καταχώρηση σημείου ως σήματος και κατ' επέκταση προστασίας υφιστάμενου σήματος 55. Συγκεκριμένα, αφού το άρθρ. 4παρ.1α του Ν. 2239/1994 ορίζει σχετικά ότι σημείο δεν γίνεται δεκτό προς καταχώρηση, εάν ταυτίζεται με προγενέστερο σήμα και τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες, για τα οποία το σήμα έχει δηλωθεί, ταυτίζονται με εκείνα για τα οποία προστατεύεται το προγενέστερο σήμα. Αντίστοιχα και το άρθρο 5 παρ. 1α της Κοινοτικής Οδηγίας ορίζει ότι ο δικαιούχος του σήματος μπορεί να απαγορεύει σε κάθε τρίτο να χρησιμοποιεί στις συναλλαγές, χωρίς τη συγκατάθεσή του, σημείο πανομοιότυπο με το σήμα για προϊόντα ή υπηρεσίες πανομοιότυπες με εκείνες για τις οποίες το σήμα έχει καταχωρηθεί 56. Ωστόσο η παράλειψη αυτή δεν σημαίνει αντίστοιχη απεξάρτηση από τον κίνδυνο σύγχυσης, αλλά αντίθετα στην περίπτωση της διπλής ταυτότητας ο κίνδυνος αυτός είναι δεδομένος κατά την αντίληψη του νομοθέτη και τεκμαίρεται αμάχητα ως απόλυτος κίνδυνος, που συνεπάγεται απόλυτη προστασία 57. Περαιτέρω, πανομοιότυπο, κατά την Κοινοτική Οδηγία, είναι το σημείο που αναπαράγει χωρίς τροποποίηση ή προσθήκη όλα τα στοιχεία που συνθέτουν το σήμα ή όταν θεωρούμενο αυτό στο σύνολό του παρουσιάζει διαφορές τόσο αμελητέες, ώστε να περνούν απαρατήρητες από το μέσο καταναλωτή 58. Αντίστοιχα, κατά την ορολογία του Ν. 2239/1994, παραποίηση του σήματος συνιστά η ακριβής ή κατά τα κύρια αυτού μέρη αντιγραφή ή αναπαράστασή του, ενώ απομίμηση αποτελεί η ιδιαίτερη μεν προσέγγιση προς το ξένο σήμα, η οποία όμως, λόγω της οπτικής ή και ηχητικής 55 Ψάρας Α., Ο περιορισμός προστασίας του σήματος. Άρθρο 20 του ν. 2239/1994, ΔΕΕ Πρ. Αθ /1996 ΕΕμπΔ Προοίμιο, σκέψη 10, της Οδηγίας 89/104/ΕΟΚ 58 ΑΠ 1227/ /2008, ΝΟΜΟΣ 29

30 εντύπωσης που προκαλεί η όλη παράσταση, είναι δυνατόν, ανεξάρτητα από επί μέρους ομοιότητες και διαφορές, να προκαλέσει σύγχυση στο κοινό με μέτρο τον μέσο άπειρο και όχι εξειδικευμένο χρήστη. Εξάλλου, κατά τα άρθρα 2 και 18 παρ. 1 του Ν. 2239/1994 η καταχώρηση του σήματος παρέχει έκτοτε στο σηματούχο το δικαίωμα της αποκλειστικής χρήσης του και ιδίως, κατά την ενδεικτική αναφορά του νόμου, δικαιούται αυτός να επιθέτει το σήμα στα προϊόντα ή εμπορεύματα και στις υπηρεσίες που προορίζεται να διακρίνει, στα περικαλύμματα και στις συσκευασίες των εμπορευμάτων, στο χαρτί αλληλογραφίας, στα τιμολόγια, στους τιμοκαταλόγους, στις αγγελίες, στις κάθε είδους διαφημίσεις και έντυπο υλικό, καθώς και να το χρησιμοποιεί σε ηλεκτρονικά ή οπτικοακουστικά μέσα. Ως χρήση του σήματος κατά την παρ. 2β του αυτού άρθρ. 18 του Ν. 2239/1994 και την αντίστοιχη διάταξη του άρθρου 5 παρ. 3 γ της Κοινοτικής Οδηγίας θεωρείται και η επίθεση του σήματος σε προϊόντα ή στη συσκευασία τους στην Ελλάδα με προορισμό αποκλειστικά την εξαγωγή τους σε άλλη χώρα. Πρόκειται για αυτόνομη εξουσία που επιφυλάσσει ο νόμος στο σηματούχο, οπότε και χωρίς τον κίνδυνο σύγχυσης, που κατ αρχήν αποκλείεται στην περίπτωση αυτή στο πλαίσιο των εσωτερικών συναλλαγών, δικαιούται αυτός στο πλαίσιο αντίστοιχα της εσωτερικής έννομης τάξης (αρχή της εδαφικότητας), της προστασίας του άρθρ. 26 του Ν. 2239/ Περαιτέρω, κατά το άρθρο 1 του ν. 146/1914 περί αθέμιτου ανταγωνισμού 60, «απαγορεύεται κατά τας εμπορικάς, βιομηχανικάς ή γεωργικάς συναλλαγάς πάσα προς τον σκοπόν ανταγωνισμού γενομένη πράξις αντικείμενη εις τα χρηστά ήθη. Ο παραβάτης δύναται να εναχθεί προς παράλειψη και προς ανόρθωσιν της προσγενομένης ζημίας» και, κατά το άρθρο 13 1 και 4 του ιδίου νόμου, «όστις κατά τας συναλλαγάς ποιείται χρήσιν ονόματος τινός, εμπορικής επωνυμίας ή ιδιαιτέρου διακριτικού γνωρίσματος καταστήματος ή βιομηχανικής επιχειρήσεως ή εντύπου τινός κατά τρόπον δυνάμενον να 59 ΜονΠρ.Αθ /1979 ΕΕμπΔ επ. 60 Σινανιώτη Α., Η εναρμόνιση του δικαίου ευρεσιτεχνιών με τη σύμβαση για τη χορήγηση ευρωπαϊκών διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας και ο ν /1 987, ΕΕμπΔ

31 προκαλέσει σύγχυσιν με το όνομα, την εμπορικήν επωνυμίαν ή το ιδιαίτερον διακριτικό γνώρισμα, άτινα έτερος νομίμως μεταχειρίζεται, δύναται να υποχρεωθή υπό του τελευταίου εις παράλειψιν της χρήσεως. Ως ιδιαίτερον διακριτικόν γνώρισμα θεωρείται και ο ιδιαίτερος διασχηματισμός ή η ιδιαιτέρα διακόσμηση των εμπορευμάτων, της συσκευής ή του περικαλύμματος αυτών, εφόσον είναι γνωστά εις τους σχετικούς κύκλους των συναλλαγών ως διακριτικά σημεία των ομοίων εμπορευμάτων άλλου τινός». Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει 61 : α) ότι για την εφαρμογή του άρθρου 1 απαιτείται η πράξη αφενός να έγινε προς το σκοπό ανταγωνισμού και αφετέρου να αντίκειται στα χρηστά ήθη, ως κριτήριο των οποίων χρησιμεύουν οι ιδέες του κοινωνικού ανθρώπου που κατά την γενική αντίληψη σκέπτεται με χρηστότητα και φρόνηση και β) ότι για την ύπαρξη αθεμίτου ανταγωνισμού με τη χρήση ξένου διακριτικού γνωρίσματος απαιτείται δυνατότητα να προκληθεί σύγχυση, χωρίς την οποία αθέμιτος ανταγωνισμός δεν υπάρχει. Γ. Η παρεχόμενη προστασία κατά την προσβολή σήματος Από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 26 1 ν. 2239/1994 και 932 εδ. α' ΑΚ συνάγεται ότι, σε περίπτωση προσβολής καταχωρισμένου σήματος, ο σηματούχος δικαιούται να απαιτήσει την άρση ή/και παράλειψη της στο μέλλον και, εφόσον αυτή είναι υπαίτια, αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση της ηθικής του βλάβης 62. Η προσβολή του απόλυτου και αποκλειστικού δικαιώματος επί καταχωρισμένου σήματος συνιστά πράξη παράνομη και, εφόσον γίνεται υπαιτίως, συνιστά αδικοπραξία, επειδή ενέχει αφ' εαυτής εναντίωση προς την αποκλειστική εξουσία εκείνου. Δηλαδή, το γεγονός της επέμβασης δημιουργεί και την παράνομη πράξη κατ' άρθρο 914 ΑΚ και την ειδική διάταξη του άρθρου 26 ν. 2239/1994. Το τελευταίο άρθρο αποτελεί ειδική διάταξη σε σχέση με το άρθρο 914 ΑΚ και ως εκ τούτου τα 61 ΑΠ 1030/ Μαρίνος Μ.Θ., Η προσβολή του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων, ΕλλΔνη ,

32 άρθρα 914 επ. ΑΚ εφαρμόζονται όπου η ειδική διάταξη αφήνει κενά και στον βαθμό που δεν είναι ασυμβίβαστη η συμπληρωματική εφαρμογή με το νομοθετικό πνεύμα που την διέπει 63. Ώστε, τελικώς, εφαρμόζονται συμπληρωματικά τα άρθρα 922, 926 και 932 ΑΚ ως προς την αντίστοιχη ρύθμιση του άρθρου 65 ν. 2121/1993 και ως προς το άρθρο 17 ν. 1733/ Επιπλέον, η διάταξη του άρθρου 26 2 του ν. 2239/1994 ορίζει: «2. Η αγωγή εγείρεται ενώπιον του αρμοδίου Μονομελούς Πρωτοδικείου, ανεξαρτήτως ποσού, και δικάζεται κατά την τακτική διαδικασία», ενώ εκείνη της τρίτης παραγράφου του ίδιου άρθρου: «Οι διαφορές της πρώτης παραγράφου, αν ενωθούν με διαφορές εκ του ν. 146/1914 ή των άρθρων 914 επ. του Αστικού Κώδικα, μπορεί να εισάγονται και στα αρμόδια Πολυμελή Πρωτοδικεία». Η υπαγωγή των διαφορών περί σημάτων στην αρμοδιότητα των μονομελών πρωτοδικείων, ανεξαρτήτως ποσού, προκρίθηκε από τον νομοθέτη εν όψει της έντονης ανάγκης ταχύτητας στη δικανική κρίση επί διαφορών προσβολής σημάτων. Από το ως άνω νομικό πλαίσιο συνάγεται ότι το μονομελές πρωτοδικείο είναι αποκλειστικώς καθ' ύλην αρμόδιο για την εκδίκαση αγωγών, που έχουν ως ιστορική τους βάση την προσβολή καταχωρισθέντος σήματος κατά τις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 26 1, 18 3 και 4 1 ν. 2239/1994 και αίτημα τους την άρση ή παράλειψη της προσβολής ή/και την καταβολή αποζημίωσης και ηθικής βλάβης, ανεξαρτήτως ποσού 65. Ακόμη, το πολυμελές πρωτοδικείο καθίσταται καθ' ύλη αρμόδιο μόνο στην περίπτωση της κατ' άρθρο ΚΠολΔ αντικειμενικής σώρευσης αγωγών ή βάσεων, όπου εισάγεται έτερο αντικείμενο δίκης ερειδόμενο στην νομοθεσία περί αθέμιτου ανταγωνισμού ή στις διατάξεις των όρθρων 914 επ. ΑΚ. Αυτό συμβαίνει όταν το σήμα χρησιμοποιείται στα πλαίσια των συναλλαγών και ως διακριτικό γνώρισμα της επιχείρησης του ενάγοντος, οπότε με την σωρευόμενη αγωγή ζητείται η προστασία με βάση τον ν. 146/1914 του διακριτικού γνωρίσματος που ταυτίζεται με το σήμα και όχι του ίδιου του 63 Μαρίνος Μ.Θ., Δίκαιο Σημάτων, 2007, σελ. 325 επ. 64 Παμπούκη Κ., Κανόνες δικαίου, ΕπισκΕΔ υποσ Σινανιώτης-Μαρούδης Α., Το σήμα υπηρεσιών, 1995, σελ

33 σήματος 66, ή όταν πέραν του καταχωρισθέντος σήματος ζητείται η προστασία άλλων ιδιαίτερων διακριτικών γνωρισμάτων προϊόντος 67. Επομένως, η συμπληρωματική εφαρμογή της διατάξεως του άρθρου 932 εδ. α' ΑΚ επί αγωγής προσβολής καταχωρισμένου σήματος δεν εισάγει νέο αντικείμενο δίκης, ήτοι νέα διαφορά, ερειδόμενη στις διατάξεις των άρθρων 914 επ. ΑΚ. Τα αυτά ισχύουν και επί προσβολής κοινοτικού σήματος, σύμφωνα με τις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 91 1, 92 περ. α', 97 3 του Κανονισμού (ΕΚ) 40/94 του Συμβουλίου της 20ής Δεκεμβρίου 1993 «για το κοινοτικό σήμα» 68 και 7 2 ν. 2943/2001. Με αναφορά στην προστασία που παρέχεται, πρέπει να τονιστεί ότι κατά τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 682 ΚΠολΔ, κατά την ειδική διαδικασία των άρθρων 683 έως 703 τα δικαστήρια, σε επείγουσες περιπτώσεις ή για να αποτραπεί επικείμενος κίνδυνος, μπορούν να διατάξουν ασφαλιστικά μέτρα για την εξασφάλιση ή διατήρηση ενός δικαιώματος ή τη ρύθμιση μιας κατάστασης και να τα μεταρρυθμίζουν ή να τα ανακαλούν. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι βασικές προϋποθέσεις για τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων είναι να υπάρχει επείγουσα περίπτωση ή επικείμενος κίνδυνος προς αποτροπή του οποίου να κατατείνει το αιτούμενο ασφαλιστικό μέτρο και να πιθανολογείται η ύπαρξη δικαιώματος για την προστασία του οποίου επιδιώκεται το ασφαλιστικό μέτρο 69. Σύμφωνα με την πρόβλεψη του άρθρου ΚΠολΔ, η παρεχόμενη με την μορφή ασφαλιστικών μέτρων δικαστική προστασία αποσκοπεί στην προσωρινή εξασφάλιση του πιθανολογούμενου δικαιώματος ή την ρύθμιση ορισμένης κατάστασης προς αποτροπή επικείμενου κινδύνου -δηλαδή μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση κατά τη δίκη που εκκρεμεί ή πρόκειται να ανοιχθεί- όσο και στην αποφυγή ενδεχόμενης βλάβης κατά το διάστημα που απαιτείται για την διεξαγωγή της διαγνωστικής δίκης ή της αναγκαστικής 66 ΑΠ 1493/2009 ΔιΜΕΕ 2010, σελ , ΑΠ 872/2009 ΕλλΔνη ΠολΠρΑθ 1225/2006 ΕΕμπΔ Ο οποίος έχει ήδη καταργηθεί από τον κωδικοποιητικό Κανονισμό (ΕΚ) 207/2009 του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου Μαμόπουλος Π.,Ο νέος νόμος περί σημάτων (Ν. 3205/1955), ΕΕμπΔ