ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΑΠ-ΝΔΦΚ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ

Transcript

1 ΤΜΗΜΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ

2 ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Η οικονομική δραστηριότητα τείνει στην ικανοποίηση των αναγκών του καταναλωτή, ο οποίος με δεδομένο το εισόδημα και τις τιμές των αγαθών προσπαθεί να πετύχει τη μέγιστη χρησιμότητα. Οι μέθοδοι συμπεριφοράς του καταναλωτή είναι οι εξής: Η κλασική προσέγγιση της χρησιμότητας ή η θεωρία της Απόλυτης Χρησιμότητας Η θεωρία της Τακτικής Χρησιμότητας ή η προσέγγιση με τις καμπύλες αδιαφορίας Η θεωρία της αποκαλυφθείσας χρησιμότητας (περισσότερο σύγχρονη θεωρία) ΑΠΟΛΥΤΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Ο καταναλωτής είναι σε θέση να εκτιμήσει ή να αποφανθεί για το απόλυτο μέγεθος της χρησιμότητας ενός αγαθού, δηλαδή ότι η χρησιμότητα είναι μετρήσιμη σε απόλυτους όρους ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Συνολκή χρησιμότητα ενός αγαθού ή μιας υπηρεσίας είναι η συνολική ικανοποίηση που απολαμβάνει ο καταναλωτής από την κατανάλωση μιας ποσότητας από το αγαθό αυτό. 2

3 U ή TU=ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Η καμπύλη αυξάνεται στην αρχή με φθίνοντα ρυθμό, αλλά μετά το σημείο κορεσμού η μέγιστη συνολική χρησιμότητα μειώνεται ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ U=f(q x,q y ) ΟΡΙΑΚΗ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Οριακή χρησιμότητα ενός αγαθού είναι η μεταβολή της συνολικής χρησιμότηταςαν αυξηθεί η καταναλωση του αγαθού κατά μια μονάδα. U x =MU x =θ U/ θq x (οριακή χρησιμότητα) Η οριακή χρησιμότητα είναι η παράγωγος της συναρτήσεως συνολικής χρησιμότητας ως προς την ποσότητα του αγαθού. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΑΞΙΩΜΑ ΦΘΙΝΟΥΣΑΣ ΟΡΙΑΚΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ Η ικανοποίηση του καταναλωτή από την χρησιμοποίηση ενός αγαθού μειώνεται όσο αυξάνεται η ποσότητα του αγαθού που καταναλώνει (ή η συνολική χρησιμότητα αυξάνεται με φθίνοντα ρυθμό όταν αυξάνεται η καταναλισκόμενη ποσότητα). ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΜΕ ΕΝΑ ΑΓΑΘΟ 3

4 Ο καταναλωτής μπορεί ή να αγοράσει το αγαθό Χ ή να κρατήσει το χρηματικό του εισόδημα Υ. Η συνάρτηση χρησιμότητας είναι: U=f(q x ) (όπου η χρησιμότητα μετράται σε χρηματικές μονάδες) Αν ο καταναλωτής αγοράζει q x ποσότητα, η δαπάνη του είναι P x xq x. O καταναλωτής επιδιώκει να μεγιστοποιήσει τη διαφορά μεταξύ της χρησιμότητας και της δαπάνης, δηλαδή U- P x xq x =0 Η αναγκαία συνθήκη μέγιστο απαιτεί όπως η μερική παράγωγος της συναρτήσεως χρησιμότητας ως προς q x είναι ίση με μηδεν. ΘU/Θq x Θ(P x xq x )/Θq x =0, ΘU/Θq x =P x, MU x =P x O καταναλωτής βρίσκεται σε ισορροπία όταν η ΜU x ισούται με την τιμή της αγοράς P x. Αγοράζει q x και q y και αποκομίζει U 1. Το σημείο Ε δείχνει αυτό το συνδυασμό. 4

5 Έννοια καμπύλης αδιαφορίας ΔΧ/ΔY=αρνητικος Ορισμός: Καμπύλη Αδιαφορίας είναι ο γεωμετρικός τόπος των σημείωνσυνδυασμών των αγαθών Χ και Υ που αποφέρουν στον καταναλωτή την ίδια χρησιμότητα. C,Γ= άλλα αγαθά Χάρτης Καμπυλών Αδιαφορίας Είναι το σύνολο των καμπυλών αδιαφορίας που περιγράφουν τις προτιμήσεις ενός ατόμου. Χαρακτηριστικά Καμπυλών Αδιαφορίας 1. Έχουν αρνητική κλίση 2. Ο χάρτης των καμπυλών αδιαφορίας γεμίζει ολόκληρο το διάστημα των αγαθών 3. Είναι κυρτές προς την αρχή των αξόνων/ ο Οριακός Λόγος Υποκαταστάσεως μειώνεται. 5

6 Η κλίση μιας καμπύλης αδιαφορίας ΔΥ/ΔΧ είναι ο λόγος που ο καταναλωτής θέλει να υποκαταστήσει το αγαθό Χ για Υ, έτσι ώστε να παραμείνει η χρησιμότητα σταθερή. συνεπάγεται ότι U1=U 3 U 1 =U 2 U 2 =U 3 U 3 >U 1 αυτό Άρα το σημείο C θα βρίσκεται στην ίδια καμπύλη αδιαφορίας με το Β, αντίθετα με την υπόθεση. ΟΡΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ Είναι σημαντικό να βρούμε το ρυθμό υποκαταστάσεως μεταξύ των αγαθών που καταναλώνονται. Ο ρυθμός υποκαταστάσεως μετράται από τον λόγο ΔΥ/ΔΧ και ονομάζεται Οριακός Λόγος Υποκαταστάσεως του ενός αγαθού στο άλλο (του αγαθού Χ στο Υ). 6

7 ΟΡΙΣΜΟΣ Ο ΟΛΥ ΧΥ εκφράζει τον αριθμό των μονάδων του αγαθού Υ που ο καταναλωτής θυσιάζει για να αποκτήσει μια επιπλέον μονάδα του Χ, ώστε να μείνει σταθερή η συνολική χρησιμότητα. Κλίση καμπύλης=- ΔΥ/ΔΧ=ΟΛΥ ΧΥ Και U X /U Y =- ΔΥ/ΔΧ Κατά μήκος μίας καμπύλης αδιαφορίας μειώνεται η ποσότητα του Υ που ο κατναλψωτης είναι διατεθείμενος να δώσει, για να πάρει μια πρόσθετη μονάδα του Χ(δηλαδη ο ΟΛΥ ΧΥ μειώνεται). ΓΡΑΜΜΗ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ Έχει ένα δεδομένο Υ, Υ=Ρ x Χq x + P Y Xq Y Υποθέτουμε ότι αγοράζει 2 αγαθά Χ,Υ τιμές Ρ Χ, Ρ Υ και αγοράζει ποσότητες q x, q y. Aπό την ένωση των σημείων Χ,Υ προκύπτει η γραμμή εισοδηματικού περιορισμού, της οποίας η κλίση ισούται με το λόγο των τιμών των αγαθών. Το σύνολο των συνδυασμών που μπορεί να πραγματοποιήσει ο καταναλωτής αν δαπανήσει ολόκληρο το χρηματικό του εισόδημα. Γεωμετρικά η κλίση της Γραμμής Εισοδηματικού Περιορισμού είναι: ΟΥ 1 /OX 1 =Ρ Χ /P Y (αρνητική κλίση) Mαθηματικά η κλίση είναι η παράγωγος: Θq x /Θq y = - P X /P Y 7

8 1. Αλλάζει θέση εάν μεταβληθεί το χρηματικό εισόδημα 2. Αλλάζει κλίση εάν αλλάζει ο λόγος των τιμών των αγαθών ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Ο καταναλωτής επιδιώκει να μεγιστοποιήσει την ικανοποίηση του με το περιορισμένο εισόδημα του παίρνοντας τον κατάλληλο συνδυασμό. 1. Από τον χάρτη καμπυλών αδιαφορίας βλέπούμε πως ο καταναλωτής κατατάσσει τις προτιμήσεις του 2. Από τη γραμμή εισοδηματικού περιορισμού ορίζονται οι δυνατότητες πραγματοποιήσεως των επιθυμιών του καταναλωτή. 8

9 Η ευθεία ΑΒ απεικονίζει τη γραμμή εισοδηματικού περιορισμού του καταναλωτή δοθέντος του χρηματικού εισοδήματος και των τιμών των αγαθών. Άρα ο καταναλωτής μπορεί να αγοράσει όλους τους συνδυασμούς Χ,Υ που βρίσκονται πάνω στην ΑΒ. Όμως ο καταναλωτής επιτυγχάνει τημέγιστη συνολική χρησιμότητα στο σημείο όπου η γραμμή του εισοδηματικού περιορισμού εφάπτεται με την καμπύλη αδιφορίας ΙΙ.Στο Ε ο καταναλωτής βρίσκεται σε ισορροπία εφόσον πραγματοποιεί τη μέγιστη δυνατή χρησιμότητα. ΟΛΥ= - ΔΥ/ΔΧ= U X /U Y -P X /P Y = - ΔΥ/ΔΧ= U X /U Y =ΟΛΥ ΧΥ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΧΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ Αν ενώσουμε τα σημεία ισορροπίας του καταναλωτή προκύπτει η καμπύλη εισοδήματος/καταναλωτή ΡΣ που είναι ο γεωμετρικός τόπος των σημείων ισορροπίας του καταναλωτή όταν μεταβάλλεται το Υ-εισόδημα. Εδώ το Χ είναι κανονικό αγαθό γιατί έχει θετική κλίση η ΡΣ, δηλαδή αυξανομένου του εισοδήματος αυξάνεται η κατανάλωση του. Ο γεωμετρικός τόπος των σημείων που συνδυάζουν την σε ισορροπία ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού με τα αντίστοιχα επίπεδα χρηματικού εισοδήματος ονομάζεται Καμπύλη Εngel. 9

10 Μορφές ΚαμπύληςEngel 1. Αν η Καμπύλη Engel είναι της μορφής ΑΑ, κυρτή εκ των κάτω, τότε Ε Υ <1 αλλά Ε Υ >0 (βασικά ή πρώτης ανάγκης αγαθά) 2. Aν η καμπύλη Engel είναι της μορφής ΓΓ, κοίλη εκ των κάτω, τότε Ε Υ >1 (αγαθό πολυτελείας) 3. Aν η καμπύλη Engel είναι ευθεία γραμμή της μορφής ΒΒ, τότε Ε Υ =1 ΚΑΜΠΥΛΗ ΕΝGEL ΣΤΑ ΚΑΤΩΤΕΡΑ ΑΓΑΘΑ 1. Καμπύλη εισοδήματος- καταναλώσεως 10

11 2. Καμπύλη ΕNGEL:Κατώτερα αγαθά Εδώ η καμπύλη Εngel έχει αρνητική κλίση ΟΥΔΕΤΕΡΑ ΑΓΑΘΑ 11

12 Καμπύλη ζήτησης Συνολικό αποτέλεσμα τιμής θα ονομάζουμε την συνολική μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας από το αρχικό στο τελικό 12

13 σημείο ισορροπίας του καταναλωτή και μετράται πάνω στην καμπύλη τιμής-καταναλώσεως. Αποτέλεσμα υποκαταστάσεως:εάν θέλουμε να έχουμε το πραγματικό εισόδημα Ρ, επιβάλλεται ένας φόρος, ο οποίος αφαιρεί από τον καταναλωτή την επιπλέον αγοραστική δυναμη.αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να παραμείνει στην αρχική καμπύλη αδιαφορίας. Εάν θέλουμε να έχουμε σταθερό πραγματικό εισόδημα, επιβάλλεται ένας φόρος, ο οποίος αφαιρεί από τον καταναλωτή την επιπλέον αγοραστική δύναμη. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να παραμείνει στην αρχική καμπύλη αδιαφορίας ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Η συναρτηση παραγωγής ενός προϊόντος περιγράφει τις τεχνολογικές δυνατότητες για την παραγωγή του σε δεδομένο χρόνο και ορίζεται ως η σχέση που δείχνει τη μέγιστη του ποσότητα του προϊόντος που μπορεί να παραχθεί κατά μονάδα χρόνου από την χρησιμοποίηση δεδομένων παραγωγικών συντελεστών, με δεδομένη τεχνολογία. Μαθηματικά η βραχυχρόνια θεωρία παραγωγής: Q=f(x 1,x 2,,x n) Q=f(K,L) Όπου Q η ποσότητα παραγωγής και x 1,x 2,,x n η ποσότητα συντελεστών. ΚΑΜΠΥΛΗ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Συνολικό προϊόν της εργασίας είναι η ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος που προέρχεται από τη χρησιμοποίηση της εργασίας που οι άλλοι συντελεστές παραγωγής είναι σταθεροί. Η συμπεριφορά του Συνολικού προϊόντος αντανακλά το Νόμο Φθινουσών Αποδόσεων. 13

14 ΜΕΣΟ ΠΡΟΪΟΝ ΑΡ=ΜΠ=Q/L OΡΙΑΚΟ ΠΡΟΪΩΝ ΜΡ=ΟΠ=ΘQ/ΘL Tο οριακό προϊών κάθε συντελεστή είναι η μερική παράγωγος της συνάρτησης παραγωγής Q=f(K,L) προς τον αντίστοιχο συντελεστή. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ:Το οριακό προϊόν κάθε συντελεστή είναι η μερική παραγωγός της συνάρτησης παραγωγής Q=f(K,L) ως προς τον συντελεστή αυτού. ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ:Το μέσο προϊόν σε δοθέν σημείο της ΣΠ δίνεται από την κλίση της ευθείας που συνδέει το σημείο αυτό με την αρχή των αξόνων (0,0) Το Οριακό προϊόν στα διάφορα σημεία της καμπύλης ΣΠ δίνεται από την κλίση της γραμμής, η οποία φέρεται εφαπτόμενη στα διάφορα αυτά σημεία. ΝΟΜΟΣ ΦΘΙΝΟΥΣΩΝ ΑΠΟΔΟΣΕΩΝ: Αν αυξάνεται η μεταβλητή εισροή(εργασία), αυξάνεται και το παραγόμενο προϊόν αλλά αναλογικά λιγότερο. ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Q=f(K.L) KAMΠΥΛΗ ΙΣΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Καμπύλη ισοπαραγωγής είναι ο γεωμετρικός τόπος των σημείων εισροών Κ και L, οι οποίοι μπορούν να παράγουν την ίδια ποσότητα προϊόντος, που σημαίνει οποιονδήποτε συνδυασμό K,L και αν παράγουμε μας δίνει την ίδια ποσότητα προιοντος.το σύνολο των καμπυλών ισοπαραγωγής που πληρούν το πρώτο τεταρτημόριο ονομάζεται χάρτης καμπυλών ισοπαραγωγής. Μαθηματικά η καμπύλη ισοπαραγωγής είναι: Q=f(K,L) όπου Q δείχνει σταθερή ποσότητα προϊόντος Χαρακτηριστικά καμπυλών ισοπαραγωγής 1. Η κλίση πρέπει να είναι αρνητική 2. Το Q μεταβάλλεται προς την ίδια κατεύθυνση που μεταβάλλεται οποιαδήποτε από τις εισροές δηλαδή: ΘQ/ΘL>0, ΘQ/ΘK>Ο 14

15 1. Αφού υποθέσουμε ότι βρισκόμαστε στο στάδιο ΙΙ παραγωγής, όπου λειτουργεί ο ορθολογικός επιχειρηματίας.η μετακίνηση πάνω στην ίδια καμπύλη ισοπαραγωγής (Q=σταθερό) είναι δυνατή μόνο με την υποκατάσταση των εισροών.αν αυξάνεται η ποσότητα της εργασίας πρέπει να μειώνεται η ποσότητα του κεφαλαίου ώστε το προϊόν να είναι σταθερό.η υποκατάσταση αυτή μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας απεικονίζεται με μια καμπύλη που έχει αρνητική κλίση.ο λόγος dk/dl που δείχνει την κλίση της εφαπτομένης σε ένα σημείο της καμπύλης ισοπαραγωγής, είναι αρνητικός. 2. Οι καμπύλες ισοπαραγωγής έχουν αρνητική κλίση.η ίδια απόδειξη ισχύει και με το τι ισούται ο Οριακός Λόγος Τεχνικής Υποκαταστάσεως. ΑΚΡΑΙΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΜΠΥΛΩΝ ΙΣΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ 15

16 Όταν οι εισροές αποτελούν τέλεια υποκαταστατα μεταξύ τους ΟΛΤΥ είναι σταθερός, η καμπύλη ισοπαραγωγής έχει σχήμα ευθείαςγραμμής με αρνητική κλίση. Όταν 2 συντελεστές μπορούν να παράγουν μόνο από σταθερές αναλογίες, ο ΟΛΤΥ ΔΕΝ μπορεί να οριστεί. ΟΡΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ Η ικανότητα υποκαταστάσεως ενός συντελεστή σε ένα άλλο, ώστε τοεπίπεδο παραγωγής να παραμείνει αμετάβλητο, μετράται από την κλίση της ισοπαραγωγής. Η απαιτούμενη μεταβολή της ποσότητας ενός συντελεστή(k) για αντιστάθμιση μιας κατά μια μονάδα μεταβολής του άλλου (L), ώστε το επίπεδο της παραγωγής να παραμείνει αμετάβλητο, ονομάζεται ΟΛΤΥ και εκφράζεται ως: ΟΛΤΥ= - ΔΚ/ΔL και για απειροελάχιστες μεταβολές ο ΟΛΤΥ γίνεται: ΟΛΤΥ=- dk/d L O ΟΛΤΥ ισούται με τον με τον αρνητικό λόγο των οριακών προϊόντων. 16

17 ΑΡΧΗ ΦΘΙΝΟΝΤΟΣ ΟΛΤΥ Όσο αυξάνεται η ποσότητα της εργασίας (L) ως προς το κεφάλαιο (K) για την δεδομένη παραγωγή τόσο αυξάνεται η δυσκολία για να αντιμετωπιστεί η επίδραση που ασκεί στην παραγωγή η μείωση του κεφαλαίου.η ιδιότητα αυτή του ΟΛΤΥ να μειώνεται κατά μήκος μιας καμπύλης ισοπαραγωγής, καθώς κινούμαστε πάνω από αριστερά προς τα δεξιά, ονομάζεται αρχή του φθίνοντος ΟΛΤΥ να εξηγεί την έννοια της κυρτότητας.οι τιμές του ΟΛΤΥ κυμαίνονται μηδέν και άπειρου. ΓΡΑΜΜΗ ΙΣΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Είναι ο γεωμετρικός τόπος των συνδυασμών των εισροών Κ και L που μπορεί να αγοράσει ο παραγωγός αν διαθέσει ένα ορισμένο χρηματικό ποσό (δοθέντος των κι w).αν τ η τιμή του κεφαλαίου και w η τιμή της εργασίας, ο παραγωγός διαθέτει C χρηματικό ποσό για την αγορά όσο το δυνατόν μεγαλύτερων ποσοτήτων από αυτές, τότε η σχέση WxL+τxK=C εξίσωση Κόστους Η ευθεία ίσου κόστους έχει αρνητική κλίση εφόσον οι τα και w θετικές. ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΟΘΕΝΤΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ Αν ο παραγωγός διαθέτει C ποσό από την αγορά των εισροών και οι τιμές τκαι w είναι δεδομένες, τότε η γραμμή ίσου κόστους είναι αυστηρά καθορισμένη. Αν οι καμπύλες ισοπαραγωγής Ι,ΙΙ,ΙΙΙ δείχνουν συνδυασμούς που παράγουν q I,q II,q II, o παραγωγός επιτυγχάνει τη μέγιστη παραγωγή, δηλαδή βρίσκεται σε ισορροπία (δεδομένης της γραμμής ίσου κόστους Κ 1 L 1 ) στο σημείο όπου η Κ 1 L 1 εφάπτεται μιας καμπύλης ισοπαραγωγής. 17

18 ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΔΟΘΕΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Αν δίνεται η καμπύλη ισοπαραγωγής (το επίπεδο παραγωγής) θέλουμε να βρούμε το ελάχιστο κόστος για να επιτευχθεί αυτό το επίπεδο παραγωγής. Η ελαχιστοποίηση του συνολικού κόστους επιτυγχάνεται στο συνδυασμό όπου ο ΟΛΤΥ ισούται με το λόγο των τιμών των εισροών. ΟΛΤΥ ΚL =MRTS KL =w/τ. 18

19 ΜΕΓΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ Ο παραγωγός προσπαθεί να μεγιστοποιήσει το συνολικό κέρδος από τις πωλήσεις του προϊόντος. Για μεγιστοποίηση των κερδών ισχύει η σχέση: MRTS KL =ΟΠ L /ΟΠ Κ =w/τ. ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Οι αποδόσεις κλίμακας αναφέρονται στη συμπεριφορά του συνολικού προϊόντος όταν όλες οι εισροές είναι μεταβλητές.οι δυνατές περιπτώσεις αντιδράσεως της παραγόμενης ποσότητας σε μια αναλογική μεταβολή όλων των εισροών είναι τρεις: 1. Η ποσοστιαία μεταβολή Q > ποσοστιαία μεταβολή των εισροών. Η περίπτωση αυτή συναρτήσεως παραγωγής χαρακτηρίζεται από αυξανόμενες αποδόσεις κλίμακας. 2. Η ποσοστιαία μεταβολή Q < ποσοστιαία μεταβολή των εισροών. Η περίπτωση αυτή συναρτήσεως παραγωγής χαρακτηρίζεται από φθίνουσες αποδόσεις κλίμακας. 19

20 3. Η ποσοστιαία μεταβολή Q = ποσοστιαία μεταβολή των εισροών. Η περίπτωση αυτή συναρτήσεως παραγωγής χαρακτηρίζεται από σταθερές αποδόσεις κλίμακας Οι 3 περιπτώσεις σταθερών, αυξανομένων και φθινουσών αποδόσεων κλίμακας εξηγούνται διαγραμματικά: Που οφείλονται οι αποδόσεις κλίμακας; 1. Στην τεχνολογία και την εξειδίκευση Λόγοι αυξανομένων αποδόσεων στις μεγάλες επιχειρήσεις γίνεται δυνατή η εξειδίκευση των εργατών Καταμερισμός των έργων Χρήση πολύπλοκου μηχανολογικού εξοπλισμού 2. Αδιαιρετότητα πολλών στοιχείων κόστους Οι μεγάλες επιχειρήσεις κρατούν λιγότερα αποθέματα πρώτων υλών, ενδιάμεσων και τελικών προϊόντων Όσες επιχειρήσεις χρησιμοποιούν μηχανήματα του ίδιου τύπου διατηρούν σε εφεδρεία μικρότερο αριθμό μηχανημάτων Λόγοι φθινουσών αποδόσεων κλίμακας 1. Απώλεια αρίστου ελέγχου 2. Χρήση πεπαλαιωμένης τεχνολογίας ΘΕΩΡΙΑ ΚΟΣΤΟΥΣ ΒΡΑΧΥΧΡΟΝΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΟΣΤΟΥΣ Η συνάρτηση κόστους παραγωγής της επιχείρησης στη βραχυχρόνια περίοδο προκύπτει από τη βραχυχρόνια συνάρτηση παραγωγής και δείχνει τη σχέση μεταξύτων διάφορων επίπεδων παραγωγής του προϊόντος και του απαιτούμενου για την πραγματοποίηση αυτών ελάχιστου κόστους. ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ-ΣΚ ΣΚ=ΣΣΚ+ΣΜΚ 20

21 Το χρηματικό ποσό το οποίο δαπανάται για την απόκτηση όλων των εισροών Συνολικό σταθερό κόστος=πάγια έξοδα, το χρηματικό ποσό που δαπανάται για όλες τις σταθερές εισροές. Δηλαδή αυτές που δεν μεταβάλλονται από τις μεταβολές του παραγόμενου προϊόντος. ΣΜΚ=Συνολικό Μεταβλητό Κόστος, το ποσόν που δαπανάται για όλες τις μεταβλητές εισροές. Μεταβάλλεται μαζί με την ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος (έξοδα για εργασία, πρώτες ύλες, καύσιμα κτλ.) Το βραχυχρόνιο Συνολικό Κόστος δείχνει το ελάχιστο δυνατό κόστος μιας οποιασδήποτε ποσότητας παραγόμενου προϊόντος. ΜΕΣΟ ΣΤΑΘΕΡΟ ΚΟΣΤΟΣ-ΜΣΚ Γραφικά το ΜΣΚ προκύπτει από την κλίση των ακτίνων που φέρονται από την αρχή των αξόνων πάνω στα διάφορα σημεία της γραμμής του Συνολικού Σταθερού Κόστους, τα οποία αντιστοιχούν στα διάφορα επίπεδα παραγωγής. Το ΜΣΚ μειώνεται συνεχώς και προσεγγίζει ασυμπτωτικά τους 2 άξονες. Είναι μια ορθογώνια υπερβολή. 21

22 ΜΕΣΟ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟ ΚΟΣΤΟΣ-ΜΜΚ ΣΧΕΣΗ ΚΑΜΠΥΛΩΝ ΜΕΣΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ-ΜΕΣΟΥ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΟΡΙΑΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ 1. Η καμπύλη οριακού κόστους τέμνει την καμπύλη ΜΜΚ και ΜΚ στο ελάχιστο σημείο τους 2. Η καμπύλη ΟΚ τέμνει πρώτα την καμπύλη ΜΜΚ(σε μικρότερο επίπεδο παραγωγής) και κατόπιν την καμπύλη ΜΚ. 3. Η καμπύλη ΟΚ τέμνει τις καμπύλες ΜΜΚ και ΜΚ με το ανερχόμενο τμήμα τους ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΕΩΣ Είναι το μέτρο του βαθμού αντιδράσεως της γινόμενης ποσότητας ενός αγαθού ως προς την μεταβολή της τιμής. Μέτρηση της ελαστικότητας Η ελαστικότητα ζητήσεως ενός αγαθού δίνεται: Ε= % Μεταβολή Ζητούμενης Ποσότητας/ % Μεταβολή Τιμής Και με αλγεβρική μορφή: Ε= Δq X P/ΔΡ X q 22

23 EIΣOΔHMATIKH ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΕΩΣ Ε Υ =Δq X Y/ ΔΥ Χ q Xρησιμεύει για τον χαρακτηρισμό των ζητούμενων αγαθών σε κανονικά και κατώτερα. Ε Υ >0- Κανονικά αγαθά Ε Υ <1 Βασικά ή πρώτης ανάγκης Ε Υ >1 Πολυτελείας Ε Υ <0- Κατώτερα αγαθά (Ζήτηση μειώνεται σε αύξηση του Υ) Ε Υ =0-Ουδέτερα αγαθά ΣΤΑΥΡΟΕΙΔΗΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΗΤΗΣΕΩΣ Μετράει τη σχέση μεταξύ 2 αγαθών Χ και Υ. Ε ΧΥ =% Μεταβολή ζητούμενης Ποσότητας Χ/ % Μεταβολή Τιμής Υ= = Δq x X P Y / ΔP y X q x Χρησιμεύει για διάκριση των αγαθών σε υποκατάστατα, συμπληρωματικά και ουδέτερα. Ε ΧΥ <0 Συμπληρωματικά Ε ΧΥ >0 Υποκατάστατα Ε ΧΥ =0 Ουδέτερα ΤΙΜΈΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΖΗΤΗΣΕΩΣ Ε>1, Ζήτηση ελαστική Ε<1, ζήτηση ανελαστική Ε=1, μοναδιαία ζήτηση 23

24 ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ Έστω η καμπύλη ζητήσεως του καταναλωτή DD είναι ευθεία ΑΒ και η τιμή της αγοράς είναι Ρ. Ο καταναλωτής στην τιμή αυτή αγοράζει 9 μονάδες από το αγαθό Χ και πληρώνει ένα ποσό Ρq για ένα αγαθό. Το γεγονός ότι η τιμή είναι χαμηλότερη από την τιμή που θα ήταν διατεθειμένος να πληρώσει για τις αρχικές μονάδες του Χ, σημαίνει ότι η πραγματική του δαπάνη είναι μικρότερη από την τιμή που θα θελε να δαπανήσει για να πάρει την ποσότητα q. Η διαφορά είναι το πλεόνασμα του καταναλωτή και είναι η σκιασμένη περιοχή του τριγώνου ΑΡΓ. ΚΑΜΠΥΛΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ 24

25 Μας δείχνει το ελάχιστο δυνατό κόστος μιας ποσότητας προϊόντος όταν οι εισροές είναι μεταβλητές. ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΩΣ Οι ΜΜΚ και ΜΟΚ ορίζονται όπως και στη βραχυχρόνια περίοδο και ισούται, ΜΜΚ=ΜΣΚ/q MOK=d(MΣK)/dq Οι θετικές οικονομίες κλίμακας είναι οι παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν την ΜΜΚ να μειώνεται στην αύξηση παραγωγής. Οφείλονται στην διαιρετότητα και εξειδίκευση εργασίας τεχνολογίας. Αντίστοιχα: Αρνητικές οικονομίες κλίμακας επηρεάζουν την ΜΜΚ να αυξάνεται στην αύξηση παραγωγής. Οφείλονται στην απώλεια ελέγχου και χρήση πεπαλαιωμένης. ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑΣ Έστω ότι βραχυχρόνια υπάρχει μια μεταβλητή εισροή Χ και μια σταθερή εισροή, το κεφάλαιο Ψ. Θα αποδείξουμε ότι το Οριακό Κοστος βραχυχρόνια ισούται με w/οπ Χ ΟΚ=Δ(ΣΚ)/Δq=w/ ΟΠ Χ Επειδή ισχύουν οι σχέσεις: Δ(ΣΚ)/ΔΧ=Δ(Χw +Ψτ)/ΔΧ=w Άρα: ΟΚ=w/ΟΠ Χ Το Μέσο Μεταβλητό Κόστος ισούται μακροχρόνια με w/μπ Κ ΜΜΚ=ΣΜΚ/q=w/MΠ Κ ΣΜΚ/X=Xw/X=w ΜΠ Κ =q/x και Χ/q=1/MΠ Κ Άρα ΜΜΚ=w/MΠ Κ 25