ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Transcript

1 ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

2 ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Η τουριστική παραγωγή στο βραχυχρόνιο διάστημα. Η τουριστική παραγωγή με ένα μεταβλητό συντελεστή παραγωγής: συνολικό, μέσο και οριακό τουριστικό προϊόν. Σχέσεις και μορφή των καμπυλών συνολικού, μέσου και οριακού τουριστικού προϊόντος. Η συνάρτηση τουριστικής παραγωγής. Η τουριστική παραγωγή στο μακροχρόνιο διάστημα. Η τουριστική παραγωγή με δύο μεταβλητούς συντελεστές παραγωγής. Ο άριστος συνδυασμός των παραγωγικών τουριστικών πόρων.

3 Εισαγωγή Αντικείμενο της θεωρίας της τουριστικής παραγωγής είναι ο μετασχηματισμός των τουριστικών εισροών (π.χ. υπηρεσίες εργασίας, κεφαλαιουχικά αγαθά, έδαφος, επιχειρηματικές ή διοικητικές ικανότητες) σε τουριστικές εκροές (δηλαδή ένα διαφορετικό ή νέο τουριστικό προϊόν ή μια νέα τουριστική υπηρεσία). Ουσιαστικά, περιλαμβάνει την ανάλυση του πως ο επιχειρηματίας - με δεδομένες τις τεχνολογικές συνθήκες συνδυάζει διαφορετικές εισροές τουριστικών συντελεστών για να παράγει ένα συγκεκριμένο τουριστικό προϊόν, με οικονομικά αποδεκτό τρόπο. Η θεωρία της τουριστικής παραγωγής θεωρείται το υπόβαθρο της θεωρίας του τουριστικού κόστους, η οποία με τη σειρά της θεωρείται το υπόβαθρο για την ερμηνεία του νόμου της συμπεριφοράς των τουριστικών επιχειρήσεων.

4 Εισαγωγή Οι επιχειρηματίες της τουριστικής βιομηχανίας είναι υποχρεωμένοι να πάρουν αποφάσεις σχετικά: με το αν θα πρέπει να παράγουν ή να σταματήσουν την παραγωγή τους, με το ποια ποσότητα τουριστικού προϊόντος θα πρέπει να παραχθεί, με το ποιους συνδυασμούς παραγωγικών συντελεστών θα πρέπει να γίνεται η τουριστική παραγωγή, καθώς και με το είδος της τεχνολογίας που θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν για την παραγωγή των διαφόρων τουριστικών προϊόντων. Τα δύο πρώτα θέματα, είναι αντικείμενο της θεωρίας του τουριστικού κόστους, ενώ τα άλλα δύο θέματα, είναι αντικείμενο της θεωρίας της τουριστικής παραγωγής.

5 Η τουριστική παραγωγή στο βραχυχρόνιο διάστημα Στο βραχυχρόνιο διάστημα ο κεφαλαιουχικός εξοπλισμός ή οι άλλοι συντελεστές της τουριστικής επιχείρησης είναι σταθεροί και τα μεγέθη δεδομένα. Ετσι, ο μόνος τρόπος για να μεταβληθεί η ποσότητα του παραγόμενου τουριστικού προϊόντος είναι να χρησιμοποιηθούν μικρότερες ή μεγαλύτερες ποσότητες εργασίας, υλικών και άλλων μέσων. Στηνπερίπτωσηαυτή,ηαύξησητουτουριστικούπροϊόντοςδενείναι απροσδιόριστη, αλλά υπόκειται σε ορισμένους περιορισμούς, που καθορίζονται από το νόμο της φθίνουσας απόδοσης που ισχύει και στην τουριστική παραγωγή. Συγκεκριμένα, καθώς όλο και μεγαλύτερες ποσότητες του μεταβλητού τουριστικού συντελεστή (εργασία) χρησιμοποιούνται μαζί με σταθερή ποσότητα της σταθερής τουριστικής εισροής (κεφάλαιο), φθάνουμε τελικά σε ένα σημείο πέρα από το οποίο πρόσθετες αυξήσεις του μεταβλητού τουριστικού συντελεστή προκαλούν όλο και μικρότερες οριακές συνεισφορές στο συνολικό τουριστικό προϊόν.

6 Η τουριστική παραγωγή με ένα μεταβλητό συντελεστή παραγωγής: συνολικό, μέσο και οριακό τουριστικό προϊόν Στην βραχυχρόνια περίοδο, η τουριστική παραγωγή ενσωματώνει τις παρακάτω τρεις υποθέσεις: α. Υπάρχει μία μόνο μεταβλητή τουριστική εισροή. β. Υπάρχει μία μόνο σταθερή τουριστική εισροή, η οποία χρησιμοποιείται σε σταθερή ποσότητα από την τουριστική επιχείρηση της οποίας οι εγκαταστάσεις είναι σταθερές και δεν προσαρμόζονται. γ. Οι εισροές (σταθερή και μεταβλητή) μπορούν να συνδυαστούν σε διάφορες αναλογίες για να παραχθεί το συγκεκριμένο τουριστικό προϊόν.

7 Συνολικό, μέσο και οριακό τουριστικό προϊόν

8 Συνολικό, μέσο και οριακό προϊόν της τουριστικής επιχείρησης

9 Η καμπύλη συνολικού τουριστικού προϊόντος της τουριστικής επιχείρησης

10 Σχέσεις και μορφή των καμπυλών συνολικού, μέσου και οριακού τουριστικού προϊόντος Οι σχέσειςή οι χαρακτηριστικές ιδιότητες που υπάρχουν ανάμεσα στο συνολικό τουριστικό προϊόν (TP), το μέσο τουριστικό προϊόν (AP) και το οριακό τουριστικό προϊόν (MP) παρουσιάζονται συνοπτικά στο Διάγραμμα 12.2.

11 Φάσεις της τουριστικής παραγωγής

12 Η συνάρτηση τουριστικής παραγωγής Η μαθηματική διατύπωση της συνάρτησης τουριστικής παραγωγής δίνεται από τη σχέση:. Q f ( K, L, X... X 1 n ) Όπου Q = το παραγόμενο τουριστικό προϊόν K = το χρησιμοποιούμενο τουριστικό κεφάλαιο L = η χρησιμοποιούμενη τουριστική εργασία X 1...X n = τυχόν άλλοι χρησιμοποιούμενοι παραγωγικοί συντελεστές f = η συγκεκριμένη μορφή μετασχηματισμού. Η συνάρτηση τουριστικής παραγωγής είναι γραμμικά ομογενής (linearly homogeneous), εάν μία δεδομένη ποσοστιαία μεταβολή σε όλους τους χρησιμοποιηθέντες παραγωγικούς συντελεστές έχει ως αποτέλεσμα την ίδια ακριβώς ποσοστιαία μεταβολή στο τουριστικό προϊόν. Στην περίπτωση αυτή, οι συναρτήσεις του οριακού και του μέσου τουριστικού προϊόντος, εξαρτώνται από τον λόγο κατά τον οποίο συνδυάζονται οι τουριστικές εισροές και είναι ανεξάρτητες των απολύτων μεγεθών των.

13 Ελαστικότητες τουριστικής παραγωγής Ελαστικότητα τουριστικής παραγωγής τουριστικό κεφάλαιο (εk): ως προς την εισροή Q K / Q / K Q K K Q Q K : K Ελαστικότητα τουριστικής παραγωγής τουριστική εργασία (εl): Q / Q L / L Q L L Q Q K ως προς την εισροή Q L : L Από τις παραπάνω ισότητες τα ΔQ/ΔK και ΔQ/ΔL είναι εξ ορισμού τα οριακά τουριστικά προϊόντα των εισροών τουριστικό κεφάλαιο (K) και τουριστική εργασία (L). Ομοίως, τα Q/K και Q/L είναι τα μέσα τουριστικά προϊόντα των εισροών κεφάλαιο (K) και εργασία (L).Έτσι, για τις παραπάνω δύο περιπτώσεις ελαστικοτήτων τουριστικής παραγωγής έχουμε τις ακόλουθες μαθηματικές εκφράσεις: Q L K L MP AP MP AP K K L L

14 Συντελεστής τουριστικής συνάρτησης Ο συντελεστής τουριστικής συνάρτησης (ε TF ), δείχνει την ποσοστιαία μεταβολή του τουριστικού προϊόντος που προκύπτει από την αύξηση όλων των εισροών κατά την ίδια αναλογία (Δλ/λ). Η μαθηματική έκφραση του συντελεστή της τουριστικής συνάρτησης (ε TF ) είναι η ακόλουθη: TF Q / Q / Q Q Αν χρησιμοποιηθούν οι ορισμοί των ελαστικοτήτων τουριστικής παραγωγής ως προς την εισροή κεφάλαιο (K) και την εισροή εργασία (L), τότε ο συντελεστής της τουριστικής συνάρτησης (ε TF ) είναι το άθροισμα των ελαστικοτήτων της τουριστικής παραγωγής ως προς όλες τις τουριστικές εισροές. Δηλαδή έχουμε: ε TF = Ε κ + Ε L

15 Η τουριστική παραγωγή στο μακροχρόνιο διάστημα Η τουριστική παραγωγή με δύο μεταβλητούς συντελεστές παραγωγής Στην μακροχρόνια περίοδο, δεχόμαστε ότι μια τουριστική επιχείρηση χρησιμοποιεί δύο μόνο συντελεστές τουριστικής παραγωγής (π.χ. εργασία και κεφάλαιο) για να παράγει ένα τουριστικό προϊόν και ότι οι δύο αυτοί συντελεστές μπορούν να μεταβάλλονται κατά περίπτωση. Η βασική επιδίωξη του επιχειρηματία είναι η επιλογή του συγκεκριμένου εκείνου συνδυασμού τουριστικών εισροών που ελαχιστοποιεί το κόστος τουριστικής παραγωγής σε οποιαδήποτε ύψος του παραγόμενου τουριστικού προϊόντος. Για την κατανόηση αυτού, είναι αναγκαίο να οριστεί η επιφάνεια συνολικής τουριστικής παραγωγής. Η επιφάνεια αυτή προκύπτει από μια συνεχή συνάρτηση τουριστικής παραγωγής που δείχνει το πλήθος των παραγωγικών δυνατοτήτων που μπορούν να υπάρξουν με τη χρησιμοποίηση όλων των συνδυασμών των συντελεστών εργασίας και κεφάλαιο, σε κάθε χρονική περίοδο και με δεδομένη την τεχνολογία.

16 Υποθετικές κλίμακες τουριστικής παραγωγής με δύο μεταβλητούς συντελεστές

17 Καμπύλες ίσου τουριστικού προϊόντος. K III 5 I II Από το Διάγραμμα μπορεί να σχηματιστεί και ο χάρτης καμπυλών ίσου τουριστικού προϊόντος ο οποίος αντιπροσωπεύει την υπάρχουσα τεχνολογία και έχει τα ίδια χαρακτηριστικά με τον χάρτη καμπυλών αδιαφορίας. Συγκεκριμένα, τα χαρακτηριστικά των καμπυλών ίσου τουριστικού προϊόντος είναι ότι αυτές έχουν αρνητική κλίση, στρέφουν το κυρτό μέρος τους προς την αρχή των αξόνων και δεν τέμνονται. Το οικονομικά χρήσιμο τμήμα της καμπύλης ίσου τουριστικού προϊόντος έχει αρνητική κλίση. L

18 Χάρτης καμπύλων ίσου τουριστικού προϊόντος

19 Οριακός λόγος τεχνικής τουριστικής υποκατάστασης Ο λόγος MRTSKL είναι επίσης ίσος με το οριακό τουριστικό προϊόν της εισροής τουριστική εργασία (L) προς το οριακό τουριστικό προϊόν της εισροής τουριστικό κεφαλαίο (K), διότι -ΔK/ΔL είναι το αρνητικό της κλίσης της καμπύλης ισοπαραγωγής, δηλαδή έχουμε: MRTS LK K L MP MP Όταν η τουριστική εργασία (L) υποκαθίσταται από το τουριστικό κεφάλαιο (K), το οριακό τουριστικό προϊόν της εργασίας μειούται, ενώ το οριακό τουριστικό προϊόν του κεφαλαίου αυξάνεται. Συνεπώς, καθώς μία τουριστική επιχείρηση κινείται προς τα κάτω, και κατά μήκος μιας καμπύλης ίσου τουριστικού προϊόντος, ο MRTSLK μικραίνει. Η ιδιότητα αυτή είναι γνωστή ως φθίνων οριακός λόγος τεχνικής υποκατάστασης. L K

20 Οριακός λόγος τεχνικής τουριστικής υποκατάστασης

21 Καμπύλη ίσου τουριστικού κόστους

22 Ισορροπία παραγωγού τουριστικών προϊόντων

23 Ελαστικότητα τεχνικής τουριστικής υποκατάστασης Εάν διαταραχθεί η κατάσταση ισορροπίας της επιχείρησης από έναν συντελεστή παραγωγής (π.χ. το κεφάλαιο Κ), τότε ο παραγωγός μπορεί να υποκαταστήσει στην παραγωγή έναν άλλο συντελεστή παραγωγής (π.χ. την εργασία L) για να αποκαταστήσει την ισορροπία. Ο βαθμός υποκατάστασης του συντελεστή Κ από τον συντελεστή L, που προκύπτει από τη μεταβολή των σχετικών τιμών των συντελεστών παραγωγής, καλείται ελαστικότητα τεχνικής τουριστικής υποκατάστασης και εκφράζεται από τη μαθηματική σχέση: ( e ) ) LK ( ( MRTS K L LK K ) /( ) L ) / MRTS LK Γενικά, η ελαστικότητα τουριστικής υποκατάστασης μπορεί να είναι κάθε αριθμός μεγαλύτερος ή ίσος του μηδενός. Αν η ελαστικότητα τουριστικής υποκατάστασης είναι κοντά στο μηδέν, υπάρχουν ελάχιστες δυνατότητες για υποκατάσταση μεταξύ των τουριστικών εισροών. Αν η ελαστικότητα τουριστικής υποκατάστασης είναι μεγάλη, υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες για υποκατάσταση μεταξύ των τουριστικών εισροών

24 Αποδόσεις κλίμακας Εάν όλοι οι συντελεστές παραγωγής αυξηθούν κατά το ίδιο ποσοστό τότε το τουριστικό προϊόν αυξάνεται κατά το ίδιο ποσοστό, οπότε έχουμε σταθερές αποδόσεις κλίμακας, (constant returns to scale) εάν αυξηθούν κατά ένα μεγαλύτερο ποσοστό τότε έχουμε αύξουσες αποδόσεις κλίμακας (increasing returns to scale) και εάν αυξηθούν κατά ένα μικρότερο ποσοστό τότε έχουμε φθίνουσες αποδόσεις κλίμακας (decreasing returns to scale).

25 Γραμμή επέκτασης της τουριστικής παραγωγής

26 Άριστος συνδυασμός εισροών για μεγιστοποίηση του τουριστικού προϊόντος

27 Άριστος συνδυασμός εισροών για ελαχιστοποίηση του τουριστικού κόστους

28 Προβλήματα εξάσκησης και απαντήσεις Πρόβλημα Εάν η τιμή του κεφαλαίου (K) είναι 4 χρηματικές μονάδες, η τιμή της εργασίας (L) είναι 8 χρηματικές μονάδες και το συνολικό κόστος (TCKL) είναι 64 χρηματικές μονάδες. Ζητούνται τα ακόλουθα: α. Ποια είναι η κλίση της καμπύλης ίσου τουριστικού κόστους; β. Ποια είναι η εξίσωση της καμπύλης ίσου τουριστικού κόστους; Απάντηση α. Εάν η εργασία μετριέται κατά μήκος του οριζοντίου άξονα και το κεφάλαιο κατά μήκος του κατακόρυφου άξονα, η κλίση της καμπύλης ίσου τουριστικού κόστους είναι PL/PK=8/4=-2 και εκφράζει το λόγο της τεχνικής τουριστικής υποκατάστασης του Κ από τον L(MRTS LK ). Από σημαίνει ότι η τουριστική επιχείρηση για κάθε δύο μονάδες κεφαλαίου που δεν αγοράζει, μπορεί να αγοράσει μια πρόσθετη μονάδα εργασίας. β. H εξίσωση της καμπύλης ίσου τουριστικού κόστους είναι: TC P K P L KL K L όπου αντικαθιστώντας τα δεδομένα και λύνοντας ως προς Κ έχουμε 64 4K P8 K 64 8L Από αυτό μπορούμε να υπολογίσουμε τους συνδυασμούς μονάδων κεφαλαίου και εργασίας που η τουριστική επιχείρηση μπορεί να αγοράσει. Δηλ. για 0L και 64K ή για 1L και 63K.για 64L και 0K κ.ο.κ.,

29 Προβλήματα εξάσκησης και απαντήσεις Πρόβλημα Δίνεται η συνάρτηση τουριστικής παραγωγής Q= 10L + 20K και ζητείται να εξετάσετε εάν έχουμε αύξουσες, φθίνουσες ή σταθερές αποδόσεις κλίμακας. Απάντηση Από την εξίσωση Q= 10L + 20K έχουμε τους συνδυασμούς: Με 1Lκαι 1Κέχουμε Q=30 Με 2Lκαι 2Κέχουμε Q=60 Με 3Lκαι 3Κέχουμε Q=90κ.ο.κ. Συνεπώς, έχουμε σταθερές αποδόσεις κλίμακας, διότι όταν διπλασιάζουμε και τους δύο συντελεστές παραγωγής (κεφάλαιο και εργασία) διπλασιάζεται και το τουριστικό προϊόν και όταν τριπλασιάζουμε και τους δύο συντελεστές παραγωγής τριπλασιάζεται και το τουριστικό προϊόν κ.ο.κ.