Τεύχος 1 ο - Άρθρο 7 o

Transcript

1 Τεύχος 1 ο - Άρθρο 7 o BLS. BASIC LIFE SUPPORT AND AUTOMATIC EXTERNAL DEFIBRILLATION (ΒΑΣΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΑΠΙΝΙΔΩΣΗ). Συγγραφέας: Τούλιος Γεώργιος* Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. * Associate editor, reviewer. Basic Life Support (BLS) είναι ένα πρωτόκολλο ιατρικής φροντίδας το οποίο χρησιμοποιείται σε ασθενείς ή θύματα από τραυματισμούς απειλητικούς για τη ζωή τους, μέχρι ο ασθενής να λάβει πλήρη ιατρική φροντίδα. Μπορεί να εφαρμοστεί από εκπαιδευμένο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού του ΕΚΑΒ και από άλλους που έχουν εκπαιδευτεί σχετικά. Το BLS γενικά χρησιμοποιείται στην προνοσοκομειακή φροντίδα και μπορεί να εφαρμοστεί χωρίς ιατρικό εξοπλισμό. Αν και έχουν εφαρμοστεί πολλά πρωτόκολλα σε πληθώρα χωρών του κόσμου, κυρίως του Δυτικού (Η.Π.Α., Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία, κ.τ.λ.) που εμφανίζουν πολλές ομοιότητες, φαίνεται ότι το BLS πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Αναζωογόνησης (ERC- European Resuscitation Council) να επικρατεί και να θεωρείται ως το καταλληλότερο. Αφορά κυρίως περιπτώσεις καρδιακής ανακοπής, πνιγμονής και ξηρού πνιγμού. Αυτό μπορεί να συμβεί σε πολλές περιπτώσεις και ιδιαίτερα σε αυτές που αφορούν τροχαία ή άλλα ατυχήματα, πολυτραυματίες, θύματα φυσικών καταστροφών, ασθενείς που υφίστανται οξείες καρδιογενείς ή αναπνευστικές επιπλοκές, εγκαυματίες, θύματα πνιγμού, δηλητηριάσεων, χρήσης ναρκωτικών, κ.ά.. Γενικά είναι καταστάσεις στις οποίες μπορεί να χαθεί εύκολα μία ζωή αν δεν παρασχεθούν οι πρώτες βοήθειες από κάποιον που βρίσκεται κοντά. Τέτοια περιστατικά συμβαίνουν παντού σε οποιαδήποτε στιγμή και αφορούν συνανθρώπους μας

2 κάθε ηλικίας. Το θέμα γίνεται πιο σοβαρό ειδικά όταν τα θύματα είναι μικρής ηλικίας πόσο μάλλον αν είναι παιδιά. (Στην εικόνα δίπλα απεικονίζεται ο τρόπος εφαρμογής της ΚΑΡΠΑ με 2 διασώστες, με τη χρήση συσκευής εμφύσησης αέρα (αμπού) στο θύμα και αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή. Πήγη: ηλεκτρονική διεύθυνση: Το BLS γενικά δεν περιλαμβάνει τη χρήση φαρμάκων ή εξειδικευμένων επεμβατικών τεχνικών και μπορεί να συνδεθεί με την παροχή προχωρημένης υποστήριξης της ζωής (advanced life support-als). Όλοι οι πολίτες μπορούν να αποκτήσουν τις δεξιότητες του BLS μετά από την παρακολούθηση ενός σύντομου σεμιναρίου. Σε διάφορα επαγγέλματα προαπαιτείται η πιστοποίηση γνώσεων BLS. Επαγγέλματα όπως του πυροσβέστη και του αστυνομικού απαιτούν την εν λόγω πιστοποίηση ενώ οι γνώσεις του BLS μπορούν να φανούν χρήσιμες και σε άλλους επαγγελματίες όπως σε καθηγητές, προσωπικό ασφαλείας, νοσηλευτές, κ.τ.λ.. Μία σύντομη περιγραφή του πρωτοκόλλου και των βημάτων του BLS and AED είναι: Όταν ένα θύμα έχει ένα ατύχημα: 1) Έλεγχος της ασφάλειας του χώρου και απομάκρυνση των περίεργων περαστικών. 2) Έλεγχος του επιπέδου συνείδησης του θύματος. Ρωτάμε το θύμα αν είναι καλά χτυπώντας το ελαφρά στον ώμο για να ελέγξουμε την ανταπόκρισή του. 3) Ζητάμε βοήθεια. Καλούμε το ΕΚΑΒ ή το αναθέτουμε σε κάποιον άλλο.

3 (ΚΑΡΠΑ στο BLS: Σχήμα Α:Η πλάτη του θύματος θα πρέπει να βρίσκεται σε επίπεδο σκληρό έδαφος και το στόμα του πρέπει να ελεγχτεί για θραύσματα. Σχήμα Β: Αν το θύμα είναι αναίσθητο, ανοίξτε τον αεραγωγό, τοποθετείστε το κεφάλι σε έκταση. Σχήμα Γ: Αν το θύμα δεν αναπνέει, ξεκινήστε τεχνητή αναπνοή με τέσσερις γρήγορες γεμάτες εμφυσήσεις. Σχήμα Δ: Ελέγξτε για καρωτιδικό σφυγμό. Σχήμα Ε: Αν δεν υπάρχει σφυγμός, ξεκινήστε θωρακικές συμπιέσεις στο στέρνο. Σχήμα ΣΤ: Στόμα με στόμα αναζωογόνηση ενός παιδιού (Illustration by Electronic Illustrators Group.). 4) Τοποθετούμε την κεφαλή του θύματος σε θέση έκτασης για να απελευθερώσουμε τους αεραγωγούς. 5) Ελέγχουμε ζωτικά σημεία (αναπνοή, σφυγμό). 6) Α) Αν αναπνέει, τότε τον/την τοποθετούμε σε θέση ανάνηψης. Β) Αν δεν αναπνέει, τότε ξεκινάμε την καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ/CPR-Cardiopulmonary Resuscitation). 7) Επαναλαμβάνουμε 30 συμπιέσεις στο θώρακα (2 δάχτυλα πάνω από το τέλος της ξιφοειδούς απόφυσης του στέρνου) και 2 εμφυσήσεις ενώ η κεφαλή βρίσκεται σε έκταση με πλήρη εφαρμογή των χειλέων. Αυτό γίνεται για λίγα λεπτά. 8) Έπειτα τοποθετούμε τα ηλεκτρόδια του απινιδωτή στο θώρακα του θύματος όπως αναγράφεται στις οδηγίες της συσκευής και εφόσον απαιτείται χορηγούμε μία απινίδωση εφόσον φροντίσουμε να απομακρυνθούν όλοι από το θύμα. Οι απινιδώσεις χορηγούνται σύμφωνα με τις οδηγίες του αυτόματου απινιδωτή. Η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) και η απινίδωση μπορούν να

4 συνεχιστούν μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο. Ουσιαστικά αυτό κερδίζει πολύτιμο χρόνο ώστε να μπορέσει να παρασχεθεί στο βέλτιστο βαθμό η ALS (Advanced Life Support) φροντίδα. Επειδή συχνά δεν υπάρχει γνώση της τεχνικής ΚΑΡΠΑ πολλά θύματα καταλήγουν μετά τη μεταφορά τους στο νοσοκομείο, καθ ότι πολλά ζωτικά τους όργανα έχουν υποστεί ανεπανόρθωτες βλάβες. Μία σημαντική εξέλιξη στην εφαρμογή του BLS είναι η διαθεσιμότητα πλέον του αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή (AED) που χρησιμοποιείται για τη χορήγηση απινίδωσης. Αυτό έχει βελτιώσει σημαντικά το ποσοστό επιβίωσης σε περιπτώσεις καρδιακής ανακοπής. Θεωρούμε ότι οι αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές είναι ένα χρήσιμο εργαλείο σε τέτοιες περιπτώσεις και θα πρέπει να βρίσκονται σε κάθε δημόσιο χώρο, όπως σχολεία, πανεπιστήμια, υπηρεσίες, κέντρα διασκεδάσεως, οργανωμένες ακτές, ακόμη και στο σπίτι. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι τα βήματα του πρωτοκόλλου του BLS στηρίζονται στο αλγόριθμο ABCDE επείγουσας προνοσοκομειακής φροντίδας. (A-Airway) Αεραγωγός: διατήρηση ανοιχτού αεραγωγού με τη χρήση συσκευών αεραγωγού όπως στοματικού ή ρινικού αεραγωγού ή απλώς με έκταση της κεφαλής. (B-Breathing) Αναπνοή: η διατήρηση της πραγματικής ροής αέρα μέσω της αναπνοής (φυσικής ή τεχνητής) που συχνά υποβοηθείται από συσκευές οξυγόνου. (C-Circulation) Κυκλοφορικό: η ροή του αίματος στον οργανισμό βοηθείται σε επείγουσες καταστάσεις από την καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ). Το πρωτόκολλο BLS μπορεί να περιλαμβάνει μέτρα για τον τρόπο μεταφοράς του ασθενούς, όπως την προστασία της σπονδυλικής στήλης και την αποφυγή επιπρόσθετων τραυματισμών μέσω ακινητοποίησης και χρήσης νάρθηκα.

5 Σκεπτόμενοι λοιπόν τη χρησιμότητα των δεξιοτήτων του BLS για τους φοιτητές ιατρικής αποφασίστηκε να διοργανωθεί ένα «κλειστό» σεμινάριο εφαρμοσμένης εκπαίδευσης που η εκπαιδευτική του ύλη τεκμηριώνεται από τον αρμόδιο Ευρωπαϊκό Οργανισμό Αναζωογόνησης (E.R.C.- European Resuscitation Council). Προφανώς ο εκπαιδευτικός κύκλος δεν καλύπτει όλα τα θέματα που σχετίζονται με την επείγουσα ιατρική, αποτελεί όμως τη βάση για την προωθημένη υποστήριξη της ζωής αλλά και για την ποικιλότητα ή τις ιδιαιτερότητες που μπορεί να εμφανίσουν οι περιπτώσεις ανάγκης για υποστήριξη. Η τοπική επιτροπή Λάρισας της HelMSIC (Hellenic Medical Students International Committee-Ελληνική Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων και Ανταλλαγών Φοιτητών Ιατρικής) σε συνεργασία με την Αναισθησιολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, την Ελληνική Εταιρεία Επείγουσας Προνοσοκομειακής Φροντίδας και το ΕΚΑΒ Θεσσαλίας διοργάνωσε σεμινάριο με τίτλο «Εφαρμοσμένη Εκπαίδευση στην Επείγουσα Προνοσοκομειακή Ιατρική- Workshop on Emergency Prehospital Medicine» για φοιτητές ιατρικής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας στις 11 Απριλίου Το σεμινάριο διήρκησε 4,5 ώρες και τηρήθηκαν όλες οι προδιαγραφές του European Resuscitation Council (ERC) για την εκπαίδευση Basic Life Support and Automatic External Defibrillation (AED). Αφορούσε 60 φοιτητές ιατρικής και απαιτούσε υποχρεωτική παρακολούθηση. Σχηματίστηκαν δύο (2) ομάδες των 30 φοιτητών (πρωί και απόγευμα). Για την εκπαίδευση B.L.S: Η κάθε ομάδα χωρίστηκε σε 6 ομάδες των 5 φοιτητών με δύο εκπαιδευτές η κάθε μία. Το εκπαιδευτικό σχήμα επιτηρήθηκε από εκπρόσωπο του ERC. Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου υπήρχε καφές με μπουφέ, σύμφωνα με τις αρχές των σεμιναρίων του ERC (European Resuscitation Council). Οι πιστοποιήσεις χορηγήθηκαν μετά το τέλος του σεμιναρίου και κατάθεση των στοιχείων των συμμετεχόντων. Σημειώνουμε ότι θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον κ. Γεώργιο Βρετζάκη,

6 αναπληρωτή καθηγητή της έδρας της αναισθησιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας που στήριξε ενεργά τη διοργάνωση του σεμιναρίου. Το σεμινάριο στέφθηκε με επιτυχία και χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Όλοι οι συμμετέχοντες ήταν κατενθουσιασμένοι και έλαβαν επάξια τη πιστοποίηση από το ERC. Λόγω της μεγάλης ανταπόκρισης που είχε το σεμινάριο και της μεγάλης του επιτυχίας θεωρήσαμε σκόπιμο να επαναλάβουμε τη δράση φέτος, κι αν μας δοθεί η ευκαιρία κάθε χρόνο, δεδομένου ότι έχει δημιουργηθεί πλέον πιστοποιημένη ομάδα εκπαιδευτών για τη διεξαγωγή του σεμιναρίου στη Λάρισα με τη καθοδήγηση και συμβολή του κ. Γ. Βρετζάκη.