ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ για Πολίτες

Transcript

1 ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ για Πολίτες Copyright Ιούνιος 2009, Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός Διεύθυνση Σώµατος Σαµαρειτών, Διασωστών και Ναυαγοσωστών Τµήµα Εκπαίδευσης 1

2 ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ για Πολίτες Εγχειρίδιο Εκπαιδευόµενου Ενότητα «Εξειδικευµένες Τεχνικές ΚΑΑ» ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Γ. ΓΕΡΑΣΙΜΑΤΟΣ - ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΡΙΟΣ Ι. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ Copyright Ιούνιος 2009, Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός Διεύθυνση Σώµατος Σαµαρειτών, Διασωστών και Ναυαγοσωστών Τµήµα Εκπαίδευσης 2

3 ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ για Πολίτες Εγχειρίδιο Εκπαιδευόµενου Ενότητα «Εξειδικευµένες Τεχνικές ΚΑΑ» Αφιερωµένο σε ΣΕΝΑ που έχεις την θέληση και την ικανότητα να σώζεις ανθρώπινες ζωές. 3

4 ενότητα Εξειδικευµένες Τεχνικές ΚΑΑ 4

5 Εξειδικευµένες Τεχνικές Καρδιοαναπνευστικής Αναζωογόνησης (ΚΑΑ) Όταν διατίθεται εξειδικευµένος εξοπλισµός, ή όταν υπάρχουν στο σηµείο παραπάνω του ενός αρωγού, τότε η αντιµετώπιση της κατάστασης διευκολύνεται. Συνεπώς, ειδικές κατηγορίες αρωγών, που συνήθως διαθέτουν εξειδικευµένο εξοπλισµό ή ενεργούν σε οµάδες, όπως είναι οι πυροσβέστες, οι ναυαγοσώστες, οι αστυνοµικοί κλπ., θα πρέπει να γνωρίζουν την χρήση εξειδικευµένου εξοπλισµού, αλλά και την εφαρµογή τεχνικών ΚΑΑ προχωρηµένου επιπέδου. Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση µε δύο Αρωγούς Η ΚΑΑ µε δύο αρωγούς είναι λιγότερο κουραστική απ ότι όταν γίνεται από έναν αρωγό. Είναι ό µως σηµαντικό, να γνωρίζουν καλά την τεχνική και οι δύο αρωγοί, και να έχουν κάνει αρκετή εξάσκηση. Γι αυτό συνίσταται η τεχνική αυτή να εφαρµόζεται µόνο από εκπαιδευµένο υγειονοµικό προσωπικό και από απλούς διασώστες που ανήκουν σε εκπαιδευµένες οµάδες όπως οµ άδες διάσωσης ή πρώτων βοηθειών. Οποτεδήποτε είναι δυνατό, οι αρωγοί που έχουν εκπαιδευτεί θα πρέπει να εφαρµόζουν ΚΑΑ µε δυο αρωγούς. Γι αυτό πρέπει να γνωρίζουν τα εξής: 5

6 Η πρώτη προτεραιότητα σας είναι να καλέσετε βοήθεια. Αυτό ενδεχοµένως να σηµαίνει ότι ο ένας αρωγός θα πρέπει να αρχίσει µόνος του ΚΑΑ, ενώ ο δεύτερος θα πρέπει να ψάξει για τηλέφωνο. Αν υπάρχει εξοπλισµός (π.χ. ΑΕΑ, οξυγόνο, φαρµακείο, µάσκα εµφυσήσεων), ο δεύτερος αρωγός θα πρέπει να φέρει τον εξοπλισµό πριν βοηθήσει τον πρώτο αρωγό στην εκτέλεση της ΚΑΑ. Είναι προτιµότερο οι αρωγοί να δουλεύουν από διαφορετική πλευρά τ ου θύµ ατος. Ένας αρωγός τοποθετείται κοντά στο κεφάλι και αναλαµβάνει τις εµφυσήσεις και ο άλλος τοποθετείται στο θώρακα και αναλαµβάνει τις θωρακικές συµπιέσεις. Ο αρωγός που βρίσκεται στο θώρακα είναι υπεύθυνος για τον αρχικό έλεγχο συνείδησης και αναπνοής, ενώ ο αρωγός που βρίσκεται στο κεφάλι είναι υπεύθυνος για την κλήση εκτάκτου ανάγκης. Ο λόγος συµπιέσεων αναπνοών θα πρέπει να είναι 30 : 2. Όταν τελειώνουν οι 30 συµπιέσεις, ο αρωγός που δίνει τις εµφυσήσεις θα πρέπει να έχει ήδη πάρει τη σωστή θέ ση, ώστε να δώσει τις εµφυσήσεις µε τη µικρότερη δυνατή καθυστέρηση. Σε αυτό µπορεί να βοηθήσει, αν ο αρωγός που κάνει τις συµπιέσεις µετράει φωναχτά. Η ανύψωση του σαγονιού και η έκταση του κεφαλιού πρέπει να διατηρούνται συνεχώς. Οι εµφυσήσεις θα πρέπει να διαρκούν 1 δευτερόλεπτο η καθεµία, όπως στην ΚΑΑ µε έναν αρωγό, και κατά τη διάρκειά τους οι θωρακικές συµπιέσεις θα πρέπει να σταµατούν. Θα πρέπει να ξεκινούν πάλι, αµ έσως µετά την δεύτερη ε µφύσηση, αµέσως µόλις ο αρωγός αποµακρύνει τα χείλη του από το πρόσωπο του θύµατος. 6

7 Αν οι αρωγοί επιθυµούν να αλλάξουν θέσεις, συνήθως επειδή αυτός που κάνει τις θωρακικές συµπιέσεις κουράζεται, αυτό θα πρέπει να γίνεται γρήγορα και οµαλά. Ο αρωγός που εκτελεί θωρακικές συµπιέσεις θα πρέπει να αλλάζει κάθε 2 λεπτά περίπου. Μάσκα Εµφυσήσεων Τσέπης (POCKET MASK) Η χρήση της µάσκας εµφυσήσεων είναι προτιµητέα έναντι της εµφύσησης στόµα µε στόµα ή στόµα µε µύτη, γιατί εξασφαλίζει καλύτερα τον αρωγό από διάφορες ασθένειες, καθώς και διότι επιτρέπει τον εµ πλουτισµό της εµφύσησης µε οξυγόνο. Πολλοί αρωγοί την αγοράζουν σαν µέρος του προσωπικού τους εξοπλισµού. Η µάσκα εµφυσήσεων είναι κατασκευασµένη από εύκαµπτο και διαφανές υλικό και έχει τέτοια µορφή ώστε να ασφαλίζει πάνω στο πρόσωπο του θύµατος και να σφραγίζει από τυχόν διαρροές αέρα. Οι µάσκες εµφυσήσεων που κυκλοφορούν σήµερα έχουν βαλβίδα µιας διεύθυνσης, φίλτρο και θηλή για εµπλουτισµό µε οξυγόνο. Η µάσκα εµφυσήσεων µπορεί να χρησιµοποιηθεί µε δυο τρόπους. Κατά τη µια τεχνική, ο αρωγός τοποθετείται στο πλάι του θύµατος, όπως στην κανονική ΚΑΑ. Αυτή η τεχνική επιτρέπει σε έναν αρωγό να εκτελεί ΚΑΑ σε ένα θύµα καρδιακής ανακοπής, χρησιµοποιώντας τη µάσκα εµφυσήσεων για να χορηγεί τις εµφυσήσεις. Η µάσκα τοποθετείται πάνω στο πρόσωπο του θύµατος και ο αρωγός γονατίζει στο πλάι του θύµατος. Το κεφάλι του θύµατος τοποθετείται σε θέση έκτασης. Το ένα χέρι του αρωγού (αυτό που βρίσκεται πιο κοντά στο κεφάλι του θύµατος) πιέζει το µέτωπο, σταθεροποιώντας το κεφάλι σε έκταση, και πιάνει το πάνω µέρος της µάσκας, σχηµατίζοντας µε τον αντίχειρα και το δείκτη µια λαβή σχήµατος C και σταθεροποιώντας έτσι το πάνω µέρος της µάσκας. Ο 7

8 δείκτης και ο µέσος του άλλου χεριού σταθεροποιούν το κάτω µέρος της µάσκας και εκτελούν ανύψωση της κάτω γνάθου. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται σφράγιση της µάσκας πάνω στο πρόσωπο του θύµατος και ο αρωγός µπορεί να χορηγήσει εµφυσήσεις. Ο αρωγός που χειρίζεται τη µάσκα κάθε φορά που χρειάζεται σκύβει και φυσά µέσα στη µάσκα για να χορηγήσει τις εµφυσήσεις. Μετά από κάθε εµφύσηση, ο αρωγός πρέπει να αποµακρύνει το στόµα του από το στόµιο της µάσκας, για να γίνει παθητικά η εκπνοή. Όταν πρέπει να χορηγηθούν εµφυσήσεις σε ένα θύµα µε κάκωση σπονδυλικής στήλης, και υπάρχουν τουλάχιστον 2 αρωγοί, επιβάλλεται η διατήρηση του αυχένα σε ευθεία ουδέτερη θέση. Στην περίπτωση αυτή, η µάσκα εµφυσήσεων επιτρέπει σε έναν αρωγό να ανοίγει τ ον αεραγωγό, να διατηρεί ακινητοποίηση της κεφαλής και να χορηγεί τις εµφυσήσεις. Αυτό γίνεται ως εξής: ένας αρωγός τοποθετεί τα χέρια του στις παρειές της κεφαλής έτσι ώστε να την ακινητοποιήσει το κεφάλι σε ευθεία ουδέτερη θέση. Με τους δυο αντίχειρες κρατάει τη µάσκα πάνω στο πρόσωπο του θύµατος (δεν τοποθετεί τους αντίχειρες πάνω στα ζυγωµατικά, αλλά πάνω στη µάσκα). Μπορεί να ανοίγει ταυτόχρονα και τον αεραγωγό µε τον χειρισµό ώθησης του πώγωνα (jaw thrust). Ο αρωγός αυτός δεν µπορεί να εκτελεί ταυτόχρονα και θωρακικές συµπιέσεις, γι αυτό και απαιτούνται τουλάχιστον 2 αρωγοί για την εκτέλεση ΚΑΑ όταν εφαρµόζεται η τεχνική αυτή. Ο χειρισµός αυτός µπορεί να χρησιµοποιηθεί και όταν δεν υπάρχει υποψία κάκωσης αυχένα, αλλά υπάρχουν δυο ή περισσότεροι αρωγοί: ο αρωγός που εκτελεί τις εµφυσήσεις σταθεροποιεί το κεφάλι σε θέση έκτασης, αντί σε ευθεία ουδέτερη θέση. Μπορεί να δηµιουργηθεί µεγάλη πίεση αεραγωγού αν ο όγκος εµφύσησης ή η ταχύτητα ροής αέρα είναι υπερβολικά. Το αποτέλεσµα ε ίναι η γαστρική διάταση και συνεπώς ο 8

9 κίνδυνος αναγωγής και εισρόφησης του γαστρικού περιεχοµένου. Η πιθανότητα γαστρικής διάτασης αυξάνεται µε: Την κακή τοποθέτηση της κεφαλής και του αυχένα σε θέση έκτασης Την απόφραξη (µερική ή ολική) του αεραγωγού Την ανεπάρκεια του οισοφαγικού σφιγκτήρα (παρούσα σε όλους τους ασθενείς µε καρδιακή ανακοπή) Την υψηλή πίεση εµφύσησης Από την άλλη πλευρά, αν η ροή αέρα είναι χαµηλή, ο χρόνος εµφύσησης θα αυξηθεί, µε αποτέλεσµα τη µείωση του διαθέσιµου χρόνου για θωρακικές συµπιέσεις. Χορηγείτε κάθε εµφύσηση σε περίπου 1 δευτερόλεπτο και χορηγείτε τόσο αέρα όσο αντιστοιχεί στην έκπτυξη του θώρακα σε µια κανονική αναπνοή. Είναι ο καλύτερος συµβιβασµός µεταξύ της χορήγησης επαρκούς όγκου αέρα, της ελαχιστοποίησης του κινδύνου γαστρικής διάτασης και εξασφάλισης επαρκούς χρόνου για θωρακικές συµπιέσεις. Κατά την ΚΑΑ µε χρήση µάσκας εµφυσήσεων, χορηγείτε 2 εµφυσήσεις µετά από κάθε 30 συµπιέσεις (ΚΑΑ µε ένα ή δυο αρωγούς). Χορήγηση Οξυγόνου Ένας ενήλικας εκτελεί περίπου αναπνοές / λεπτό. Με κάθε αναπνοή, ο ενήλικας λαµβάνει περίπου 500 κυβικά εκατοστά αέρα, τα οποία περιέχουν περίπου 21% οξυγόνο. Το οξυγόνο αυτό επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του οργανισµού. 9

10 Όταν η ποσότητα του οξυγόνου που λαµβάνει ο άνθρωπος είναι µικρότερη από την απαιτούµενη, τότε µιλάµε για υποαερισµό. Ο υποαερισµός µειώνει την ποσότητα του οξυγόνου που µεταφέρει το αίµα (υποξία), συνεπώς και την ποσότητα του οξυγόνου που διατίθεται στα κύτταρα, θέτοντας σε κίνδυνο την επιβίωση του ατόµου. Υποαερισµός προκαλείται στις εξής περιπτώσεις: Μερική ή ολική απόφραξη του ανώτερου ή κατώτερου αεραγωγού (π.χ. από ξένο σώµα, ή λόγω χάλασης της γλώσσας, ή εξαιτίας τραυµατισµού του προσώπου, ή σαν συνέπεια αλλεργικής αντίδρασης). Μειωµένο βάθος αναπνοών («ρηχές» αναπνοές), που µπορεί να προκαλείται από τραυµατισµό του θώρακα, π.χ. σπασµένα πλευρά, από δύσπνοια, ή από άλλη εσωτερική αιτία (π.χ. µειωµένο βάθος αναπνοών στο υποογκαιµικό σοκ). Μειωµένη συχνότητα αναπνοών, η οποία µπορεί να είναι αποτέλεσµα απώλειας αισθήσεων, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου ή κακώσεων κεφαλής κρανίου. Απουσία αυτόµατης αναπνοής (καρδιοαναπνευστική ανακοπή). Ο αρωγός πρέπει να αντιµετωπίσει όσο τ ο δυνατόν γρηγορότερα τον υποαερισµό, προκειµένου να σώσει τη ζωή του τραυµατία ή ασθενούς. Για να το επιτύχει αυτό, ο αρωγός πρέπει να διατηρήσει ανοιχτό αεραγωγό και να φροντίσει ο ασθενής να λαµβάνει την απαραίτητη ποσότητα 10

11 οξυγόνου. Έτσι, σε περιπτώσεις υποαερισµού, ο αρωγός χρειάζεται να χορηγήσει συµπληρωµατικό (ιατρικό) οξυγόνο στον ασθενή ή τραυµατία. Σε περιπτώσεις που η ποσότητα αέρα που λαµβάνεται δεν είναι επαρκής, ο αρωγός µπορεί να χορηγήσει έως και 100% οξυγόνο στον εισπνεόµενο αέρα, σε µια προσπάθεια να αντιρροπίσει την µειωµένη ποσότητα αέρα, «φορτώνοντας» το αίµα µε οξυγόνο. Το ιατρικό οξυγόνο λαµβάνεται από φιάλες ιατρικού οξυγόνου υπό πίεση. Από νοµοθετικής απόψεως, το οξυγόνο θεωρείται φάρµακο, και συνεπώς µπορεί να χορηγείται µόνο από ιατρούς. Εξαίρεση αποτελούν οι επείγουσες καταστάσεις, όπου το οξυγόνο µπορεί να χορηγείται από άτοµα εκπαιδευµένα στην παροχή Πρώτων Βοηθειών. Στα πλαίσια των Πρώτων Βοηθειών χορηγούµε οξυγόνο σε δυο µεγάλες κατηγορίες ασθενών: τους ασθενείς που δεν έχουν αυτόµατη αναπνοή και συνεπώς χρήζουν ΚΑΑ, και τους ασθενείς που έχουν µεν αυτόµατη αναπνοή, αλλά δεν λαµβάνουν επαρκή ποσότητα οξυγόνου. Ασθενείς χωρίς αυτόµατη αναπνοή Στους ασθενείς που δεν έχουν αυτόµατη αναπνοή, θα πρέπει να εκτελείται ΚΑΑ, όπως είναι ήδη γνωστό. Η εµφύσηση µε εκπνεόµενο αέρα περιέχει 16 17% οξυγόνο, το οποίο είναι το ελάχιστο επαρκές για έναν ενήλικα. Κάνοντας σωστή χρήση της µάσκας εµφυσήσεων και της διάταξης οξυγόνου, ο αρωγός µπορεί να χορηγήσει έως και 50% οξυγόνο µε κάθε εµφύσηση, γεγονός που βελτιώνει σηµαντικά τις πιθανότητες επιβίωσης του θύµατος. 11

12 Απαιτείται η συνεργασία 2 αρωγών τουλάχιστον. Ο απαραίτητος εξοπλισµός περιλαµβάνει µάσκα εµφυσήσεων µε θηλή οξυγόνου, διάταξη οξυγόνου και σωληνάκι οξυγόνου. Οι εµφυσήσεις χορηγούνται κανονικά µε τη µάσκα εµφυσήσεων. Δεν πρέπει να καθυστερήσει η ΚΑΑ για την εύρεση ή τη συναρµολόγηση του εξοπλισµού οξυγόνου: ο πρώτος αρωγός ξεκινά ΚΑΑ µε µάσκα εµφυσήσεων (αν είναι άµεσα διαθέσιµη), ενώ ο δεύτερος ειδοποιεί την υπηρεσία εκτάκτου ανάγκης, φέρνει εξοπλισµό (ΑΕΑ, φαρµακείο, οξυγόνο), συναρµολογεί το οξυγόνο και βοηθά τον πρώτο στην ΚΑΑ. Το σωληνάκι του οξυγόνου τοποθετείται στη θηλή της µάσκας και η φιάλη ανοίγεται σ ε παροχή 10lt / min. Οι εµφυσήσεις εκτελούνται κανονικά µέσα από τη µάσκα εµφυσήσεων, η οποία έχει συνδεθεί µε το οξυγόνο. Ο όγκος και η διάρκεια της ε µφύσησης δε µεταβάλλονται. Με τον τρόπο αυτό, η κάθε εµφύσηση που χορηγείται περιέχει έως και 50% οξυγόνο. Ασθενείς µε αυτόµατη αναπνοή Οι ασθενείς αυτοί διατηρούν την αυτόµατη αναπνοή τους, αλλά δεν λαµβάνουν επαρκή ποσότητα οξυγόνου. Συνεπώς, χρειάζονται συµπληρωµατικό οξυγόνο. Ο αρωγός καλείται να εµπλουτίσει τον αέρα που αναπνέει ένας τέτοιος ασθενής µε επιπλέον οξυγόνο. Προφανώς, οι ασθενείς αυτοί δεν χρειάζονται εµφύσηση αέρα. Παραδείγµατα συµβάντων όπου απαιτείται χορήγηση συµπληρωµατικού οξυγόνου σε ασθενείς ή τραυµατίες που διατηρούν αυτόµατη αναπνοή είναι: Απώλεια αισθήσεων Μετά την ανάνηψη (επιτυχή ΚΑΑ ΑΕΑ) Υποογκαιµικό σοκ Σοκ άλλης µορφής (αλλεργικό κλπ.) Θωρακικό άλγος (σύµπτωµα στηθάγχης κλπ) 12

13 Δύσπνοια (κάθε µορφής ή αιτιολογίας) Κακώσεις θώρακα, κοιλίας, κεφαλής Προκειµένου να χορηγήσουµε οξυγόνο σε τέτοιους ασθενείς, χρειαζόµαστε διάταξη οξυγόνου και µάσκα εµφυσήσεων ή απλή µάσκα. Συνδέουµε τη µάσκα στη διάταξη οξυγόνου (βλ. πλαίσιο παραπάνω), και ανοίγουµε το ροόµετρο στα 10lt/min. Τοποθετούµε τη µάσκα στο πρόσωπο του ασθενούς, και του δίνουµε οδηγία να αναπνέει κανονικά. ΔΕΝ χορηγού µε εµφυσήσεις. Ο αέρας που εισπνέει το θύµα περιέχει έως και 50% οξυγόνο. 13

14 ΔΙΑΤΑΞΗ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΟΞΥΓΟΝΟΥ Η διάταξη ιατρικού οξυγόνου αποτελείται από τα εξής µέρη: Βαλίτσα µεταφοράς Οβίδα οξυγόνου: πρόκειται για την ίδια τη φιάλη που περιέχει το οξυγόνο, σε καθαρή µορφή, κατασκευασµένη από αλουµίνιο ή ανοξείδωτο χάλυβα. Στο επάνω τµήµα της φιάλης είναι τυπωµένα (διάτρητα) τα στοιχεία της φιάλης: στοιχεία κατασκευαστή, χωρητικότητα της φιάλης, µέγιστη πίεση, έλεγχοι. Η µέγιστη πίεση των φιαλών οξυγόνου είναι 300bar, αλλά η πίεση πλήρωσης δεν ξεπερνά τα 210bar, για λόγους ασφαλείας. Κάθε φιάλη οξυγόνου πρέπει να περνά οπτικό έλεγχο σε ετήσια βάση και υδροστατικό έλεγχο κάθε 5 έτη. Ρυθµιστής πίεσης οξυγόνου: µετατρέπει την πίεση της φιάλης (~200bar) σε µικρότερη πίεση, περίπου 5 7 ατµόσφαιρες, ώστε το οξυγόνο να µπορεί να χρησιµοποιηθεί. Μανόµετρο: δείχνει διαρκώς την πίεση της φιάλης (bar) Ρυθµιστής µετρητής παροχής οξυγόνου (ροόµετρο): ρυθµίζει και δείχνει την παροχή του οξυγόνου (lt/min). Σωληνώσεις οξυγόνου: µεταφέρουν το οξυγόνο από το ροόµετρο στις µάσκες οξυγόνου. Υγραντήρας (δεν φαίνεται στο σχήµα): είναι µια µικρή φιάλη, την οποία ο χειριστής γεµίζει µε φυσιολογικό ορό. Το οξυγόνο περνά µέσα από τη φιάλη και υγραίνεται πριν φθάσει στον τραυµατία ή ασθενή. Το πλεονέκτηµα είναι η µείωση του ερεθισµού του αεραγωγού. Αποτελεί τυπικό εξοπλισµό σε σταθερές φιάλες και σε φιάλες ασθενοφόρων, αλλά όχι σε φορητές διατάξεις. 14

15 ΧΡΗΣΗ ΔΙΑΤΑΞΗΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΟΞΥΓΟΝΟΥ Ανοίξτε τη στρόφιγγα στο κλείστρο της φιάλης: γυρίστε την αριστερόστροφα µέχρι να τερµατίσει, και µισή στροφή πίσω. Συνδέστε το σωληνάκι στη θηλή του ροόµετρου και στη θηλή της µάσκας που θα χρησιµοποιήσετε. Ανοίξτε το ροόµετρο και ρυθµίστε το στην επιθυµητή παροχή. Ελέγξτε για έξοδο αερίου από τη µάσκα. Τοποθετήστε τη µάσκα στο πρόσωπο του ασθενούς ή τραυµατία. Μέτρα ασφαλείας Χρησιµοποιείτε τον εξοπλισµό οξυγόνου µε προσοχή. Αποφύγετε τις µηχανικές καταπονήσεις. ΠΟΤΕ µην χρησιµοποιείτε οξυγόνο κοντά σε ανοικτή φλόγα, τσιγάρα, λάδι ή γράσσο. ΠΟΤΕ µην τοποθετείτε λάδι ή γράσσο στον εξοπλισµό οξυγόνου. Να θυµάστε ότι το οξυγόνο προάγει όλες τις µορφές καύσης. Μην επιτρέπετε σε κανέναν πλην εξειδικευµένων ατόµων να παρέµβει στον εξοπλισµό οξυγόνου. Αποθηκεύετε τις οβίδες οξυγόνου σε δροσερό σκιερό χώρο. Αποθηκεύετε τις οβίδες οξυγόνου σε οριζόντια θέση ή ασφαλισµένη σε σταθερό σηµείο. Πριν κάνετε απινίδωση, αφαιρέστε την παροχή οξυγόνου από τη µάσκα (µπορείτε να αφήσετε τη µάσκα επάνω στο πρόσωπο του θύµατος) και µετακινείστε όλη τη διάταξη τουλάχιστον 1 µέτρο µακριά από το θώρακα του θύµατος. 15

16 Σώµα Εθελοντών Σαµαρειτών, Διασωστών και Ναυαγοσωστών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού 16

17 Το παρόν εκπαιδευτικό εγχειρίδιο µε τίτλο ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ για Πολίτες Ενότητα ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΑ, Εγχειρίδιο Εκπαιδευόµενου, αποτελεί συµπληρωµατική εκπαίδευση της θεωρητικής κατάρτισης και πρακτικής εξάσκησης, του εκπαιδευτικού προγράµµατος Βασικές Γνώσεις Πρώτων Βοηθειών, το οποίο υλοποιείται από τον Ιανουάριο του 1998 σε όλη την επικράτεια της χώρας, από το Τµήµα Εκπαίδευσης τ ης Διεύθυνσης Σώµατος Σαµαρειτών, Διασωστών και Ναυαγοσωστών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού. Επιτρέπεται η αναδηµοσίευση, η αναπαραγωγή, η δηµόσια προβολή, από οποιονδήποτε τρίτο, έντυπα, οπτικοακουστικά ή ψηφιακά, υποχρεωτικά µε την έγγραφη άδεια του Τµήµατος Εκπαίδευσης και των Συγγραφέων του, αποκλειστικά και µόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς και µε την αυστηρή προϋπόθεση ότι χρησιµοποιείται εντελώς δωρεάν. Την επιµέλεια της έκδοσης, παραγωγής και διάθεσης του εκπαιδευτικού εγχειριδίου ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ για Πολίτες Ενότητα ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΑ, έχει ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός / Διεύθυνσης Σώµατος Σαµαρειτών, Διασωστών και Ναυαγοσωστών / Τµήµα Εκπαίδευσης ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Γ. ΓΕΡΑΣΙΜΑΤΟΣ, ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΑΡΙΟΣ Ι. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΩΝ, ΔΙΑΣΩΣΤΩΝ και ΝΑΥΑΓΟΣΩΣΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΤΡΑ, Ιούνιος