Περιεχόμενα σε Συντομία

Transcript

1 Περιεχόμενα σε Συντομία Πρόλογος Σελίδα v ΜΕΡΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ 1 Κεφάλαιο 1 Φύση & Πεδίο της Οικονομικής 3 Κεφάλαιο 2 Σπανιότητα, Ανταλλαγή και Κόστος Ευκαιρίας 17 Κεφάλαιο 3 Γραφήματα, Τύποι και Αριθμοί 35 ΜΕΡΟΣ 2 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ & ΣΥΜΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ 53 Κεφάλαιο 4 Ζήτηση, Προσφορά και η Αγορά 55 Κεφάλαιο 5 Ελαστικότητα Ζήτησης 85 Κεφάλαιο 6 Θεωρία της Συμπεριφοράς του Καταναλωτή 107 Παράρτημα: Ανάλυση Καμπυλών Αδιαφορίας 121 ΜΕΡΟΣ 3 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΩΛΗΤΩΝ 125 Κεφάλαιο 7 Θεωρία της Επιχείρησης και των Κερδών 127 Κεφάλαιο 8 Παραγωγή και Κόστη 143 Παράρτημα: Γραμμή Ίσου Προϊόντος και Γραμμή Ίσου Κόστους 161 ΜΕΡΟΣ 4 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΟΜΕΣ ΑΓΟΡΑΣ 169 Κεφάλαιο 9 Μεγιστοποίηση Κερδών: Βασικές Αρχές 171 Παράρτημα: Ανάλυση Νεκρού Σημείου (Break-even Analysis) 179 Κεφάλαιο 10 Τέλειος Ανταγωνισμός και Μονοπώλιο 183 Κεφάλαιο 11 Μονοπωλιακός Ανταγωνισμός και Ολιγοπώλιο 205 Κεφάλαιο 12 Ειδικές Πρακτικές Τιμολόγησης και Θεωρία Παιγνίων 225 ΜΕΡΟΣ 5 ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 241 Κεφάλαιο 13 Ο Ρόλος της Κυβέρνησης στην Οικονομία και Εξωτερικότητες 243 Κεφάλαιο 14 Η Αγορά Εργασίας 259 ΜΕΡΟΣ 6 Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 267 Κεφάλαιο 15 Εθνικό Εισόδημα 269 Παράρτημα: Αποταμίευση και Επένδυση στους Εθνικούς Λογαριασμούς 320 Κεφάλαιο 16 Συνολική Ζήτηση και Συνολική Προσφορά 293 Κεφάλαιο 17 Ανεργία: Αίτια και Συνέπειες 323 Παράρτημα: Ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση 341 Κεφάλαιο 18 Μεγέθυνση και Ανάπτυξη 345 Παράρτημα: Οι Αναπτυξιακοί Στόχοι της Χιλιετίας (Millennium Development Goals) 372 ΜΕΡΟΣ 7 Η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 375 Κεφάλαιο 19 Πληθωρισμός: Μέτρηση, Αίτια και Επιπτώσεις 377 Κεφάλαιο 20 Χρήμα και Αγορά Χρήματος 393 Κεφάλαιο 21 Τραπεζικός Τομέας και Δημιουργία Χρήματος 401 Κεφάλαιο 22 Κεντρική Τράπεζα: Λειτουργίες και Εργαλεία 413 ΜΕΡΟΣ 8 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ 431 Κεφάλαιο 23 Νομισματική Πολιτική 433 Κεφάλαιο 24 Δημοσιονομική Πολιτική 461 ΜΕΡΟΣ 9 Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 491 Κεφάλαιο 25 Διεθνές Εμπόριο 493 Κεφάλαιο 26 Ισοζύγιο Πληρωμών και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες 521

2 Παραρτήματα 625 Πίνακες Παρούσας Αξίας 631 Απαντήσεις στις Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής με Μονό Αριθμό 634 Γλωσσάρι Οικονομικών Όρων 643 Θεματικό Ευρετήριο 659

3 Περιεχόμενα σε Λεπτομέρεια Πρόλογος Για τους Συγγραφείς Σελίδα v xiii ΜΕΡΟΣ 1 INTRODUCTION 1 Κεφάλαιο 1 Φύση και Πεδίο Εφαρμογής της Οικονομικής 3 Μαθησιακά Αποτελέσματα 3 Προεπισκόπηση 3 Διδάγματα από την πρόσφατη οικονομική ύφεση 3 Τρέχοντα οικονομικά θέματα 4 Ορισμός της οικονομικής 6 Το θεμελιώδες οικονομικό πρόβλημα 6 Σπανιότητα 7 Πεδίο εφαρμογής της οικονομικής 7 Μικροοικονομική 7 Μακροοικονομική 8 Η οικονομική ως επιστήμη 8 Θεωρίες, υποδείγματα (μοντέλα) και υποθέσεις 9 Θεωρία και πολιτική 11 Είδη οικονομικής ανάλυσης 12 Θετική οικονομική ανάλυση 12 Κανονιστική οικονομική ανάλυση 13 Ερωτήσεις Μελέτης 14 Κεφάλαιο 2 Σπανιότητα, Ανταλλαγή και Κόστος Ευκαιρίας 17 Μαθησιακά Αποτελέσματα 17 Προεπισκόπηση 17 Σπανιότητα και επιλογή 19 Σπανιότητα, ανταλλαγή και κόστος ευκαιρίας 20 Καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων (ΚΠΔ) 20 Καθήκοντα ενός οικονομικού συστήματος 22 ΠΟΙΑ και ΠΟΣΑ αγαθά να παραχθούν 22 ΠΩΣ να παραχθούν αγαθά 23 ΓΙΑ ΠΟΙΟΝ να παραχθούν αγαθά 25 Συντονισμός των οικονομικών επιλογών: Αγορά και το σύστημα τιμών 26 Α ρόλος των αγορών 26 Το «αόρατο χέρι» του Άνταμ Σμιθ 27 Ο ρόλος των τιμών 27 Διάφορα οικονομικά συστήματα 28 Ερωτήσεις Μελέτης 30 Κεφάλαιο 3 Βασικά Μαθηματικά Εργαλεία: Γραφικές Παραστάσεις & Αριθμοί 35 Μαθησιακά Αποτελέσματα 35 Προεπισκόπηση 35 Σχεδίαση/χάραξη ζεύγη αριθμών 35 Η χρήση γραφημάτων για παρουσίαση δεδομένων 36 Πως εκφράζουμε οικονομικές σχέσεις 38 Από πίνακα σε γραφική παράσταση 39 Ceteris paribus 39 Η κλίση μιας γραμμής 39 Ποσοστιαία μεταβολή/μεγέθυνση 42 Λόγος (Ratio) 43 Διάγραμμα διασποράς 43

4 Συνολικές, μέσες και οριακές τιμές μεγεθών 44 Χρονική Αξία του Χρήματος (Time value of money) 46 Μελλοντική αξία και ανατοκισμός 46 Παρούσα αξία και προεξόφληση 48 Ερωτήσεις Μελέτης 49 ΜΕΡΟΣ 2 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ 53 Κεφάλαιο 4 Ζήτηση, Προσφορά και η Αγορά 55 Μαθησιακά Αποτελέσματα 55 Προεπισκόπηση 55 Η αγορά 55 Ο Νόμος της Ζήτησης 56 Ο νόμος της ζήτησης 56 Η ατομική ζήτηση 57 Αποτέλεσμα υποκατάστατης και αποτέλεσμα εισοδήματος 58 Από την ατομική ζήτηση στη ζήτηση της αγοράς 58 Χάραξη της καμπύλης ζήτησης 60 Λοιποί προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης 60 Μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης 63 Ο Νόμος της Προσφοράς 65 Πίνακας προσφοράς και καμπύλη προσφοράς της αγοράς 65 Λοιποί προσδιοριστικοί παράγοντες της προσφοράς 66 Μετατόπιση της καμπύλης προσφοράς 67 Ισορροπία στην Αγορά 68 Τα απλά μαθηματικά της ισορροπίας 69 Περιπτώσεις ανισορροπίας στην αγορά: πλεόνασμα & έλλειψη 69 Μεταβολές σε ζήτηση και μετατόπιση ισορροπίας 70 Μεταβολές σε προσφορά και μετατόπιση ισορροπίας 71 Ταυτόχρονες μεταβολές σε ζήτηση και προσφορά 73 Παρεμβάσεις και έλεγχοι στην αγορά 74 Ερωτήσεις Μελέτης 76 Κεφάλαιο 5 Ελαστικότητα της Ζήτησης 85 Μαθησιακά Αποτελέσματα 85 Προεπισκόπηση 85 Ελαστικότητα Ζήτησης ως προς την Τιμή 85 Υπολογισμός της ελαστικότητας ζήτησης ως προς την τιμή 86 Ελαστική και ανελαστική ζήτηση 87 Ελαστικότητα τόξου 89 Ελαστικότητα σημείου 90 Πραγματικές ελαστικότητες ζήτησης ως προς τιμή 90 Καθοριστικοί παράγοντες ελαστικότητας ζήτησης 90 Ελαστικότητα ζήτησης και συνολικά έσοδα 92 Εισοδηματική Ελαστικότητα 95 Σταυροειδής Ελαστικότητα 96 Ελαστικότητα Προσφοράς ως προς την τιμή 97 Ερωτήσεις Μελέτης 99 Κεφάλαιο 6 Θεωρία της Συμπεριφοράς του Καταναλωτή 107 Μαθησιακά Αποτελέσματα 107 Προεπισκόπηση 107 Οι Προτιμήσεις για Κατανάλωση 108 Ανάλυση χρησιμότητας 108

5 Οριακή χρησιμότητα 109 Φθίνουσα οριακή χρησιμότητα 110 Οι Εισοδηματικές Δυνατότητες για Κατανάλωση 111 Γραμμή προϋπολογισμού (εισοδηματικός περιορισμός) 111 Εξίσωση του προϋπολογισμού / εισοδήματος 112 Μεταβολές στο εισόδημα 113 Μεταβολές στις τιμές 113 Μεγιστοποίηση χρησιμότητας 114 Αποτελέσματα εισοδήματος και υποκατάστασης 115 Εύρεση (εξαγωγή) της καμπύλης ζήτησης του καταναλωτή 116 Εύρεση (εξαγωγή) της καμπύλης ζήτησης της αγοράς 117 Ερωτήσεις Μελέτης 118 Παράρτημα: Ανάλυση Καμπυλών Αδιαφορίας 121 Καμπύλες αδιαφορίας 121 Ισορροπία του καταναλωτή 122 Ερωτήσεις Μελέτης 122 ΜΕΡΟΣ 3 Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΙ Η ΣΥΜΕΡΙΦΟΡΑ ΤΩΝ ΠΩΛΗΤΩΝ 125 Κεφάλαιο 7 Η Θεωρία της Επιχείρησης και των Κερδών 127 Μαθησιακά Αποτελέσματα 127 Προεπισκόπηση 127 Η επιχείρηση ως νομική οντότητα 127 Βασικές λογιστικές έννοιες 128 Οι λειτουργίες της επιχείρησης 129 Επιδιώξεις/σκοποί της επιχείρησης 130 Θεωρίες μεγιστοποίησης κερδών 130 Θεωρίες μη μεγιστοποίησης 131 Οικονομικά κέρδη vs. λογιστικά κέρδη 133 Θεωρίες κερδών 134 Ο ρόλος των κερδών στην οικονομία 135 Ερωτήσεις Μελέτης 136 Κεφάλαιο 8 Παραγωγή και Κόστη 143 Μαθησιακά Αποτελέσματα 143 Προεπισκόπηση 143 Ανάλυση Παραγωγής 143 Συνάρτηση παραγωγής 143 Βραχυπρόθεσμα (SR) και μακροπρόθεσμα (LR) 144 Βραχυπρόθεσμη συνάρτηση παραγωγής: Ένας μεταβλητός συντελεστής 145 Νόμος του φθίνοντος οριακού προϊόντος 146 Βέλτιστη χρήση του μεταβλητού συντελεστή 147 Ανάλυση Κόστων 148 Σχετικά κόστη 148 Συναρτήσεις και καμπύλες βραχυπρόθεσμων κόστων 149 Καμπύλες παραγωγής και καμπύλες κόστων μαζί 150 Μακροπρόθεσμος ορίζοντας: Αποδόσεις κλίμακας 151 Ελάχιστη αποτελεσματική κλίμακα 153 Οικονομίες φάσματος 153 Καμπύλη εκμάθησης 153 Στρατηγικές ελαχιστοποίησης κόστων 154 Ερωτήσεις Μελέτης 156

6 Παράρτημα: Καμπύλες Ίσου Προϊόντος και Ίσου Κόστους 161 Ανάλυση καμπυλών ίσου προϊόντος 161 Οριακός λόγος τεχνικής υποκατάστασης 161 Γραμμή ίσου κόστους 162 Εξίσωση ίσου κόστους 163 Βέλτιστος συνδυασμός συντελεστών 165 Ερωτήσεις Μελέτης 167 ΜΕΡΟΣ 4 ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΑΓΟΡΑΣ 169 Κεφάλαιο 9 Μεγιστοποίηση Κερδών: Βασικές Αρχές 171 Μαθησιακά Αποτελέσματα 171 Προεπισκόπηση 171 Η βέλτιστη ποσότητα παραγωγής: Έσοδα και κόστη μαζί 172 Μεγιστοποίηση κερδών 172 Χρησιμοποιώντας συνολικά έσοδα και συνολικά κόστη 173 Χρησιμοποιώντας οριακά έσοδα και οριακά κόστη 173 Σημείο παύσης εργασιών 175 Μεγιστοποίηση πωλήσεων (εσόδων) 176 Ανάλυση Νεκρού Σημείου (Break-even Analysis) 179 Αλγεβρική ανάλυση νεκρού σημείου εργασιών 179 Ανάλυση ευαισθησίας 180 Ανάλυση νεκρού σημείου με κέρδη-στόχο 181 Ερωτήσεις Μελέτης 182 Κεφάλαιο 10 Τέλειος Ανταγωνισμός και Μονοπώλιο 183 Μαθησιακά Αποτελέσματα 183 Προεπισκόπηση 183 Συγκριτικά χαρακτηριστικά διαφόρων δομών αγοράς 183 Τέλειος Ανταγωνισμός 185 Προσδιορισμός βέλτιστης παραγωγής σε τέλειο ανταγωνισμό 185 Προσδιορισμός τιμής ισορροπίας στην αγορά 186 Οριζόντια καμπύλη ζήτησης της επιχείρησης σε τέλειο ανταγωνισμό 186 Μεγιστοποίηση κερδών βραχυπρόθεσμα 188 Απόφαση για τερματισμό εργασιών 190 Εξαγωγή της βραχυπρόθεσμης καμπύλης προσφοράς της επιχείρησης 190 Μακροπρόθεσμη ισορροπία σε τέλειο ανταγωνισμό 191 Μονοπώλιο 193 Φραγμοί εισόδου 193 Ζήτηση σε μονοπώλιο 193 Μεγιστοποίηση κερδών από μονοπώλιο 195 Ελαχιστοποίηση ζημιών από μονοπώλιο 196 Σύγκριση μονοπωλίου με τέλειο ανταγωνισμό 196 Ερωτήσεις Μελέτης 198 Κεφάλαιο 11 Μονοπωλιακός Ανταγωνισμός και Ολιγοπώλιο 205 Μαθησιακά Αποτελέσματα 205 Προεπισκόπηση 205 Μονοπωλιακός Ανταγωνισμός 206 Διαφοροποίηση προϊόντων 206 Μεγιστοποίηση κερδών σε μονοπωλιακό ανταγωνισμό 206 Αποτελεσματικότητα και υπερβάλλουσα παραγωγική ικανότητα στην αγορά 208 Ολιγοπώλιο 210

7 Φραγμοί εισόδου 210 Αλληλεξαρτώμενες δράσεις και στρατηγικές 210 Υπόδειγμα της κεκαμμένης/τεθλασμένης καμπύλης ζήτησης 211 Μέσα ανταγωνισμού εκτός από την τιμή 213 Συγκέντρωση αγοράς 214 Καρτέλ: Ολιγοπώλιο με συνεννόηση/συνεργία 216 Προϋποθέσεις ύπαρξης καρτέλ 216 Εξαπάτηση από μέλη καρτέλ 217 Μεγιστοποίηση κερδών από καρτέλ 217 Ερωτήσεις Μελέτης 219 Κεφάλαιο 12 Ειδικές Πρακτικές Τιμολόγησης και Θεωρία Παιγνίων 225 Μαθησιακά Αποτελέσματα 225 Προεπισκόπηση 225 Ειδικές Πρακτικές Τιμολόγησης 226 (1) Διάκριση τιμών 226 (2) Τιμολόγηση προσαύξησης στο κόστος (cost-plus pricing) 227 (3) Τιμολόγηση κύκλου ζωής προϊόντων 228 (4) Ηγεσία τιμής 229 (5) Άλλες τακτικές τιμολόγησης 229 Διεκδικούμενες αγορές 231 Παγκοσμιοποίηση 232 Θεωρία Παιγνίων 232 Το εννοιολογικό πλαίσιο της θεωρίας παιγνίων 233 Πίνακας εξόφλησης και κυρίαρχη στρατηγική 234 Ισορροπία κατά Nash 235 Ανταγωνισμός, συνεργασία και δίλημμα των φυλακισμένων 236 Επαναλαμβανόμενα παίγνια και συμπεριφορά «tit-for-tat» 236 Αξιόπιστες απειλές και προ-δέσμευση 237 Αξιόπιστα σήματα και στρατηγικοί φραγμοί εισόδου 238 Τιμολόγηση στο όριο κόστους (limit pricing) 239 Επέκταση παραγωγικής ικανότητας (capacity expansion) 240 Ερωτήσεις Μελέτης 238 ΜΕΡΟΣ 5 ΔΗΜΌΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 241 Κεφάλαιο 13 Ο Ρόλος της Κυβέρνησης στην Οικονομία και Εξωτερικότητες 243 Μαθησιακά Αποτελέσματα 243 Προεπισκόπηση 243 Οικονομικές Λειτουργίες και Φορολογία 243 Οικονομικές λειτουργίες της κυβέρνησης 243 Κυβερνητικές παρεμβάσεις στην αγορά 245 Κατώτατοι μισθοί 245 Ανώτατα όρια τιμών 246 Ο κρατικός προϋπολογισμός 246 Κρατικές δαπάνες 247 Κρατικά έσοδα 248 Κρατικός ισολογισμός: Πλεονάσματα και ελλείμματα 248 Μελέτη Περίπτωσης 13.1: Κρατικός Προϋπολογισμός στην Κύπρο ( ) 249 Το φορολογικό σύστημα 252 Φορολογική επιβάρυνση 253 Μελέτη Περίπτωσης 13.2: Ημέρα φορολογικής ελευθερίας (Κύπρος και ΕΕ) 255 Δημόσια Αγαθά και Εξωτερικότητες 259 Δημόσια αγαθά και ιδιωτικά αγαθά 259

8 Αποτυχίες της αγοράς και εξωτερικότητες 261 Θετικές και αρνητικές εξωτερικότητες 262 Εξωτερικότητες στην παραγωγή 262 Φόροι ρύπανσης 263 Εμπορεύσιμες άδειες ρύπανσης 263 Ερωτήσεις Μελέτης 264 Κεφάλαιο 14 Αγορά Εργασίας 549 Μαθησιακά Αποτελέσματα 549 Προεπισκόπηση 549 Η αγορά εργασίας 550 «Παράγωγη» ζήτηση εργασίας 550 Προσδιοριστικοί παράγοντες της ζήτησης εργασίας 551 Οριακό προϊόν της εργασίας (MP L ) 553 Νόμος της φθίνουσας οριακής απόδοσης 554 Κανόνας μίσθωσης 554 Από ατομικές καμπύλες στην καμπύλη ζήτησης εργασίας της αγοράς 555 Προσφορά εργασίας 556 Ατομική καμπύλη προσφοράς εργασίας που «κλίνει προς τα πίσω» 556 Από ατομικές καμπύλες στην καμπύλη προσφοράς εργασίας της αγοράς 557 Λοιποί προσδιοριστικοί παράγοντες προσφοράς εργασίας 558 Ισορροπία στην αγορά εργασίας 558 Ανισορροπία στην αγορά εργασίας: πλεόνασμα & έλλειψη 559 Μεταβολές στη ζήτηση και προσφορά εργασίας 560 Ερωτήσεις Μελέτης 567 ΜΕΡΟΣ 6 Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ: ΕΘΝΙΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 267 Κεφάλαιο 15 Εθνικό Εισόδημα 269 Μαθησιακά Αποτελέσματα 269 Προεπισκόπηση 269 Θεμελιώδη ερωτήματα στη Μακροοικονομική 270 Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕγχΠ): Ορισμός, υπολογισμός, παραδείγματα 270 Οικονομικές δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνονται στο ΑΕγχΠ 271 Τελικά και ενδιάμεσα αγαθά 272 Από το ΑΕγχΠ στο ΑΕΠ 272 Μοντέλο κυκλικής ροής του εισοδήματος 273 Επεκτάσεις του βασικού μοντέλου 274 Προσθέτοντας τις επενδύσεις και την αποταμίευση 274 Προσθέτοντας το κράτος και το εξωτερικό εμπόριο 276 Τρείς τρόποι/μέθοδοι μέτρησης του ΑΕγχΠ 277 (1) Από την πλευρά της παραγωγής (προστιθέμενη αξία) 277 (2) Από την πλευρά των δαπανών 279 (3) Από την πλευρά των εισοδημάτων 280 Ονομαστικό και πραγματικό ΑΕγχΠ 283 Περιορισμοί του ΑΕγχΠ ως δείκτη ευημερίας 284 Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης (Human Development Index, HDI) 286 Ερωτήσεις Μελέτης 287 Παράρτημα: Αποταμίευση και Επενδύσεις στους Εθνικούς Λογαριασμούς 320 Κάποιες σημαντικές ταυτότητες 320 Εθνική αποταμίευση 320 Ιδιωτική αποταμίευση 321 Δημόσια αποταμίευση 321

9 Κεφάλαιο 16 Συνολική Ζήτηση και συνολική Προσφορά 293 Μαθησιακά Αποτελέσματα 293 Προεπισκόπηση 293 Συνολική Ζήτηση (AD) 293 Συνάρτηση κατανάλωσης 293 Λοιποί προσδιοριστικοί παράγοντες της κατανάλωσης 294 Αυτόνομες επενδύσεις και κρατικές δαπάνες 294 Η καμπύλη συνολικής ζήτησης (AD) 305 Η κλίση της καμπύλης AD 306 Λοιποί καθοριστικοί παράγοντες της AD 306 Μετατόπιση της καμπύλης AD 306 Πολλαπλασιαστής δαπανών 307 Αλγεβρικός υπολογισμός του πολλαπλασιαστή 308 Συνολική Προσφορά (AS) 309 α) Βραχυπρόθεσμη συνολική προσφορά 309 β) Η παραδοχή των σταθερών ή «δύσκαμπτων» τιμών (sticky prices) 310 γ) Δυνητικό vs. Πραγματικό προϊόν 310 δ) Κλασσική σχολή: μακροπρόθεσμη AS 310 ε) Κέϋνς: Καμπύλη συνολικής προσφοράς 310 Εισόδημα Ισορροπίας 311 1) Κλασσική σχολή: Βραχυπρόθεσμες προσαρμογές προς πλήρη απασχόληση 312 2) Κέϋνς: Βραχυπρόθεσμες προσαρμογές 312 Σύνοψη και Σύγκριση καμπύλης AS κατά Κέϋνς και κλασσική σχολή 314 Ερωτήσεις Μελέτης 315 Παράρτημα: Το Υπόδειγμα «Εισοδήματος-Δαπανών» του Κέϋνς 294 Προγραμματισμένη συνολική δαπάνη και οι συνιστώσες της 295 Κατανάλωση (C) και συνάρτηση κατανάλωσης 295 Οριακή ροπή προς κατανάλωση (MPC) 296 Αυτόνομες επενδύσεις (I) και κρατικές δαπάνες (G) 298 Προσδιορισμός του εισοδήματος ισορροπίας 299 Εξαγωγή της καμπύλης συνολικής ζήτησης (AD) 303 Ερωτήσεις Μελέτης 303 Κεφάλαιο 17 Ανεργία: Αίτια και Συνέπειες 323 Μαθησιακά Αποτελέσματα 323 Προεπισκόπηση 323 Η σύνδεση απασχόληση-παραγωγής 324 Ο νόμος του Okun 324 Απασχόληση και ανεργία: Ορισμοί και στατιστικές 325 Μέθοδοι μέτρησης της ανεργίας 327 (1) Έρευνα εργατικού δυναμικού 327 (2) Αιτήσεις για επίδομα ανεργίας 328 Ανεργία κατά ηλικιακή ομάδα 328 Διάρκεια ανεργίας 328 Στατική και δυναμική άποψη της αγοράς εργασίας 329 Αίτια για τις ροές της ανεργίας 330 Είδη / κατηγορίες ανεργίας 331 Ανεργία τριβής 331 Διαρθρωτική ανεργία 331 Κυκλική ανεργία 332 Εποχιακή ανεργία 332 Αναζήτηση εργασίας 333 Νομοθεσία για κατώτατους μισθούς 334 Μισθοί αποτελεσματικότητας 335 Συνέπειες της ανεργίας 335

10 1) Οικονομικές συνέπειες 335 2) Μη οικονομικές συνέπειες 336 Κυβερνητικά μέτρα πολιτικής για την ανεργία 336 Ερωτήσεις Μελέτης 337 Παράρτημα: Ανεργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) 341 Πρόσφατες εξελίξεις στην ανεργία στην ΕΕ 341 Μακροπρόθεσμες τάσεις της ανεργίας στην ΕΕ 341 Κεφάλαιο 18 Οικονομική Μεγέθυνση και Ανάπτυξη 345 Μαθησιακά Αποτελέσματα 345 Προεπισκόπηση 345 Ορισμοί οικονομικής μεγέθυνσης και ανάπτυξης 346 Υπολογισμός του ρυθμού μεγέθυνσης 346 Ο κανόνας του «72» 347 Καμπύλη παραγωγικών δυνατοτήτων και οικονομική ανάπτυξη 348 Οικονομική ανάπτυξη στην Ευρώπη και στον κόσμο 348 Οικονομικές διακυμάνσεις και οικονομικοί κύκλοι 350 Στάδια οικονομικής ανάπτυξης κατά τον Rostow 352 Υποδείγματα οικονομικής ανάπτυξης 353 Η συνάρτηση παραγωγής 354 Παραγωγικότητα: Ρόλος και προσδιοριστικοί παράγοντες 354 Οικονομική ανάπτυξη και κυβερνητική πολιτική 358 (1) Εκπαίδευση 358 (2) Υγεία 358 (3) Επενδύσεις σε κεφάλαιο 359 α) Φθίνουσες οριακές αποδόσεις 359 β) Σχέση αποταμίευσης - επένδυσης 360 γ) Οικονομική σύγκλιση 362 (4) Άμεσες ξένες επενδύσεις (FDI) 363 (5) Έρευνα και ανάπτυξη 363 (6) Θεσμικό πλαίσιο 363 Μελέτη Περίπτωσης 18.1: Δείκτες οικονομικής ελευθερίας (Κύπρος και Ελλάδα) 365 Γενικά εμπειρικά αποτελέσματα των μοντέλων ανάπτυξης 367 Ερωτήσεις Μελέτης 368 ΜΕΡΟΣ 7 Η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 375 Κεφάλαιο 19 Πληθωρισμός: Μέτρηση, Αίτια και Συνέπειες 377 Μαθησιακά Αποτελέσματα 377 Προεπισκόπηση 377 Ορισμός του πληθωρισμού 377 Ο πληθωρισμός στην Κύπρο: Μια ιστορική ανασκόπηση 378 Υπολογισμός του ρυθμού πληθωρισμού 379 Είδη πληθωρισμού 381 Πληθωρισμός ζήτησης 381 Πληθωρισμός κόστους 382 Κόστη/Συνέπειες του πληθωρισμού 383 Προβλεπόμενος πληθωρισμός 383 Απρόβλεπτος πληθωρισμός 383 Συγκεκριμένα κόστη/συνέπειες του πληθωρισμού 384 Υπερπληθωρισμός 385 Πληθωρισμός και αύξηση της προσφοράς χρήματος 386 Ερωτήσεις Μελέτης 388

11 Κεφάλαιο 20 Χρήμα και Αγορά Χρήματος 393 Μαθησιακά Αποτελέσματα 393 Προεπισκόπηση 393 Χρήμα: Μορφές και Λειτουργίες 394 Ορισμός του χρήματος 394 Το σύστημα αντιπραγματισμού ή ανταλλαγής 394 Μορφές χρήματος 395 Λειτουργίες του χρήματος 396 Μέσο συναλλαγής 396 Μονάδα μέτρησης αξίας (ή λογιστική μονάδα) 396 Μέσο αποθήκευσης αξίας 396 Πλεονεκτήματα του χρήματος 396 Χρήμα vs. πιστωτικές κάρτες 397 Διάφορες μετρήσεις της προσφοράς χρήματος (Μ1, Μ2, Μ3, κλπ.) 397 Ζήτηση και Προσφορά Χρήματος και τα Επιτόκια 400 Κίνητρα για τη ζήτηση του χρήματος 400 Κίνητρο για σκοπούς συναλλαγών 396 Κίνητρο για σκοπούς προφύλαξης 396 Κίνητρο για κερδοσκοπία / αγορά περιουσιακών στοιχείων 396 Συνολική ζήτηση χρήματος 401 Μεταβολές στο ΑΕγχΠ ή/και στο γενικό επίπεδο τιμών 401 Προσφορά Χρήματος 402 Προσδιορισμός ισορροπίας στην αγορά χρήματος 402 Ερωτήσεις Μελέτης 407 Κεφάλαιο 21 Τράπεζες και Δημιουργία Χρήματος 400 Μαθησιακά Αποτελέσματα 401 Προεπισκόπηση 401 Το Σύγχρονο Τραπεζικό Σύστημα 400 Επισκόπηση του χρηματοπιστωτικού συστήματος 400 Αλλαγές στο σύγχρονο χρηματοπιστωτικό σύστημα 401 Χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί 401 1) Τράπεζες και άλλα πιστωτικά ιδρύματα 401 2) Άλλοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί 402 Λειτουργίες του σύγχρονου τραπεζικού συστήματος 402 Πιστώσεις και ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος 402 Μια λογιστική άποψη των τραπεζών: Στοιχεία ενεργητικού και παθητικού 403 Στοιχεία παθητικού (πηγές κεφαλαίων) 403 Στοιχεία ενεργητικού (χρήσεις των κεφαλαίων) 404 Σχέδιο ασφάλισης καταθέσεων στην Κύπρο 405 Το πρόβλημα της ασύμμετρης πληροφόρησης στον τραπεζικό τομέα 406 Διαδικασία Δημιουργίας Χρήματος 414 Τραπεζικό σύστημα κλασματικών αποθεματικών 414 Διαδικασία δημιουργίας χρήματος 415 Ο πολλαπλασιαστής χρήματος 417 Ελάχιστα αποθεματικά και τραπεζικοί πανικοί 418 Ερωτήσεις Μελέτης 427 Κεφάλαιο 22 Κεντρική Τράπεζα: Λειτουργίες και Εργαλεία 413 Μαθησιακά Αποτελέσματα 413 Προεπισκόπηση 413 Λειτουργίες της κεντρικής τράπεζας 419 Εργαλεία και μέσα άσκησης νομισματικής πολιτικής 420 (1) Ποσοστό υποχρεωτικών αποθεματικών 420 (2) Προεξοφλητικό επιτόκιο 420 (3) Πράξεις ανοικτής αγοράς 421

12 Ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας 422 Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) 424 Καθήκοντα/Λειτουργίες του Ευρωσυστήματος 424 Ανεξαρτησία της ΕΚΤ 424 Εθνικές κεντρικές τράπεζες 425 Στόχοι πολιτικής της ΕΚΤ& του Ευρωσυστήματος 425 Εργαλεία νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ 425 Όργανα διοίκησης της ΕΚΤ 426 Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) 422 Κεντρικοί στόχοι και στρατηγικές προτεραιότητες 422 Στόχοι και εργαλεία 423 Το βασικό επιτόκιο 423 Η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής (MPC) 423 Ερωτήσεις Μελέτης 427 ΜΕΡΟΣ 8 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗΣ 431 Κεφάλαιο 23 Νομισματική Πολιτική 433 Μαθησιακά Αποτελέσματα 433 Προεπισκόπηση 433 Εργαλεία άσκησης νομισματικής πολιτικής 437 Νομισματική πολιτική κα επίδραση στην προσφορά χρήματος 438 Μηχανισμός νομισματικής μετάδοσης 440 Ο δίαυλος του επιτοκίου 440 Εναλλακτικές νομισματικές πολιτικές 441 Επεκτατική νομισματική πολιτική 441 Πολλαπλασιαστής δαπανών 441 Περιοριστική νομισματική πολιτική 443 Περιορισμοί στην άσκηση νομισματικής πολιτικής 444 Ενεργή vs. Παθητική νομισματική πολιτική 445 Σταθερός κανόνας νομισματικής μεγέθυνσης 445 Στόχευση του πληθωρισμού 446 Ο κανόνας Taylor 446 Νομισματική πολιτική και πληθωρισμός 448 Ποσοτική θεωρία του χρήματος 448 Η συνάρτηση ζήτησης χρήματος και η ποσοτική εξίσωση χρήματος 449 Σχέση ανάμεσα στον πληθωρισμό και το επιτόκιο 451 Η εξίσωση Fisher: Η επίδραση του πληθωρισμού 451 Η καμπύλη Phillips 452 Μακροπρόθεσμη καμπύλη Phillips 453 Μελέτη Περίπτωσης 22.1: Trade-off πληθωρισμού ανεργίας στην Κύπρο 454 Περιορισμοί στη χρήση εθνικής νομισματικής πολιτικής στην Ευρωζώνη 455 Ερωτήσεις Μελέτης 456 Παράρτημα: Αντιδράσεις Κεντρικών Τραπεζών σε Τραπεζικές Κρίσεις 341 1) Κανονισμοί και προστασία 341 2) Έγκαιρη και αποφασιστική χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής 342 3) Ευέλικτες και καινοτόμες παρεμβάσεις 342 4) Συνεργασία και σύγκλιση των παρεμβάσεων σε παγκόσμια κλίμακα 343 Κεφάλαιο 24 Δημοσιονομική Πολιτική 461 Μαθησιακά Αποτελέσματα 461 Προεπισκόπηση 461 Ορισμός της δημοσιονομικής πολιτικής 462 Σχέση δημοσιονομικής πολιτικής και οικονομίας 463 Σχολές σκέψης για τη δημοσιονομική πολιτική 462

13 Είδη δημοσιονομικής πολιτικής 463 Διακριτική vs. μη διακριτικής 464 Επεκτατική δημοσιονομική πολιτική 464 Πολλαπλασιαστής δαπανών 465 Πολλαπλασιαστή φόρων 466 Ισοσκελισμένος προϋπολογισμός 467 Ένα απλό αλγεβρικό παράδειγμα 468 Περιοριστική δημοσιονομική πολιτική 469 Περιορισμοί της δημοσιονομική πολιτικής 470 1) Χρονική υστέρηση 470 2) Περιορισμένη διακριτικότητα 471 3) Διαθεσιμότητα έγκαιρων και αξιόπιστων δεδομένων Δημοσιονομική πολιτική και χρηματοπιστωτικές αγορές 471 Δημόσιος δανεισμός και παραγκωνισμός (crowding out effect) 471 Φορολογία ως αυτόματος σταθεροποιητής 472 Περιορισμοί στην άσκηση εθνικής δημοσιονομικής πολιτικής 472 Οικονομικά Supply-Side 473 Οι επιδράσεις των δημοσίων δαπανών στην προσφορά 473 Πολιτικές τύπου «supply-side» και φορολογία 473 Η καμπύλη Laffer 474 Ερωτήσεις Μελέτης 475 ΜΕΡΟΣ 9 Η ΔΙΕΘΝΉ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 491 Κεφάλαιο 25 Διεθνές Εμπόριο 493 Μαθησιακά Αποτελέσματα 493 Προεπισκόπηση 493 Γιατί εμπορεύονται τα έθνη; 493 Κίνητρα/λόγοι για το διεθνές εμπόριο 494 Τάσεις και δομή του εμπορίου 494 Πρωτοποριακές θεωρίες του εμπορίου 498 Απόλυτο πλεονέκτημα 498 Συγκριτικό πλεονέκτημα 498 Παράδειγμα συγκριτικού πλεονεκτήματος 499 Επιπτώσεις εμπορίου στην παραγωγή και κατανάλωση 501 Γραφική παράσταση του συγκριτικού πλεονεκτήματος 502 Το θεώρημα Hecksher-Ohlin 502 Αντιδράσεις στο ελεύθερο εμπόριο 504 Επιχειρήματα για προστατευτισμό 504 1) «Νηπιακή» βιομηχανία 504 2) Αντίποινα 504 Εργαλεία/μέτρα προστασίας (Φραγμοί στο εμπόριο) 506 1) Δασμοί 506 2) Εισαγωγικές ποσοστώσεις 508 3) Αυτοπεριορισμός των εξαγωγών 509 4) Διοικητικοί περιορισμοί 509 Παγκοσμιοποίηση 509 Πολυεθνικές εταιρίες 510 Επιχειρήματα υπέρ 511 Επιχειρήματα κατά 511 Ερωτήσεις Μελέτης 515 Κεφάλαιο 26 Ισοζύγιο Πληρωμών και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες 521 Μαθησιακά Αποτελέσματα 521 Προεπισκόπηση 521

14 Ισοζύγιο Πληρωμών 522 Το ισοζύγιο πληρωμών της Κύπρου (2012) 523 Το εμπορικό ισοζύγιο της Κύπρου 524 Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της Κύπρου 525 Προσδιοριστικοί παράγοντες του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών 525 Επιτόκια και ο λογαριασμός κεφαλαιακών πληρωμών 526 Γενική μακροοικονομική ισορροπία ανοικτής οικονομίας 527 Αγορά Ξένου Συναλλάγματος και Συναλλαγματικές Ισοτιμίες 527 Συναλλαγματικές ισοτιμίες 527 Η αγορά συναλλάγματος 528 Ο νόμος της ζήτησης για συνάλλαγμα και προσδιοριστικοί παράγοντες 529 Μεταβολές στη ζήτηση για ευρώ 530 Προσφορά ξένου συναλλάγματος 531 Μεταβολές στην προσφορά ευρώ 531 Ισορροπία και ανισορροπία στην αγορά συναλλάγματος 532 Μεταβολές στη ζήτηση και προσφορά συναλλάγματος 532 Ανατίμηση και υποτίμηση νομίσματος 533 Η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία 534 Ισοδύναμη συναλλαγματική ισοτιμία 534 Συναλλαγματικές ισοτιμίες και πολιτική ισοζυγίου πληρωμών 535 Καθεστώτα συναλλαγματικών ισοτιμιών 536 Κυμαινόμενες ισοτιμίες 536 Σταθερές ισοτιμίες 536 Παρεμβάσεις από την κεντρική τράπεζα στην αγορά συναλλάγματος 537 Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των κυμαινόμενων και σταθερών ισοτιμιών 538 Υβριδικά συστήματα ισοτιμιών 538 Ερωτήσεις Μελέτης 539 Παράρτημα: Απλή Άλγεβρα του Ισοζυγίου Πληρωμών 545 Κάποιες σημαντικές ταυτότητες 545 Σχέση μεταξύ εσωτερικής και εξωτερική σταθερότητας 545 Παραρτήματα 625 Πίνακες Παρούσας Αξίας 631 Απαντήσεις στις Ερωτήσεις Πολλαπλής Επιλογής με Μονό Αριθμό 634 Γλωσσάρι Οικονομικών Όρων 643 Θεματικό Ευρετήριο 645