Απορροής Ποταμών. Υδατικού Διαμερίσματος. Λεκανών Απορροής Ποταμών. Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας (EL09)

Transcript

1 1 η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Λεκανών Απορροής Ποταμών 1 η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Υδατικού Διαμερίσματος ΔΥΤΙΚΗΣ Λεκανών ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Απορροής Ποταμών (EL09) Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης

2

3

4

5 1 Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ ΤΟΥ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (EL09) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΕΥΣΕΙΣ... xiii 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ - 1 η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γενικά Ευχαριστίες ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 1 ης ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ Απαιτήσεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και στόχοι της 1 ης Αναθεώρησης Περιληπτική περιγραφή του Σχεδίου Διαχείρισης Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ Απαιτήσεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ για τη δημόσια διαβούλευση Συμμετέχοντες, χρονοδιάγραμμα διαβούλευσης και τρόποι συμμετοχής Αποτελέσματα διαβούλευσης και ενσωμάτωση ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΕ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ / ΔΡΑΣΕΙΣ Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική Σχέδια Διαχείρισης κινδύνων ξηρασίας/λειψυδρίας Κλιματική Αλλαγή ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ το 1 ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ ΠΡΟΟΔΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΤΡΩΝ ΤΟΥ 1 ου ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Γενικά στοιχεία για το Πρόγραμμα Μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ Πρόοδος εφαρμογής των μέτρων Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων i

6 2.1.3 Εμπειρία από την Εφαρμογή του Προγράμματος Μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ ΚΥΡΙΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ 1 ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Νέες αναλυτικές μεθοδολογίες για κρίσιμα θέματα εφαρμογής της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ Καταγραφή των κύριων διαφοροποιήσεων ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ ΛΕΚΑΝΕΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Γεωγραφική θέση - Γεωμορφολογία Κλίμα Υδατικοί πόροι Υδρογεωλογικά χαρακτηριστικά ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Διοικητική δομή και πληθυσμός Χρήσεις γης Ζήτηση και κύριες χρήσεις ύδατος ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ Ταυτότητα της Αρμόδιας Αρχής Κύριες αρμοδιότητες Συναρμοδιότητες στη ΛΑΠ Αλιάκμονα ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ Ποτάμια ΥΣ Λιμναία ΥΣ Μεταβατικά ΥΣ Παράκτια ΥΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (ΙΤΥΣ) ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (ΤΥΣ) Μεθοδολογία προσδιορισμού ΙΤΥΣ ΤΥΣ ii Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

7 4.3.2 Ποτάμια ΥΣ Λιμναία ΥΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Γενικά Περιοχές που προορίζονται για άντληση ύδατος για ανθρώπινη κατανάλωση Υδατικά συστήματα που έχουν χαρακτηρισθεί ως ύδατα αναψυχής Περιοχές ευαίσθητες στην παρουσία θρεπτικών ουσιών Περιοχές που προορίζονται για την προστασία οικοτόπων ή ειδών Περιοχές που προορίζονται για την προστασία υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία ΠΙΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΔΙΑΧΥΤΕΣ ΠΗΓΕΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΥΔΡΟΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΑΠΟΛΗΨΕΙΣ ΛΟΙΠΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΙΕΣΕΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Εκτίμηση των επιπτώσεων στα επιφανειακά ΥΣ Εκτίμηση των επιπτώσεων στα υπόγεια ΥΣ Διείσδυση θαλασσινού νερού Υφαλμύριση ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Εκτίμηση της κατάστασης των ποτάμιων ΥΣ Εκτίμηση της κατάστασης των λιμναίων ΥΣ Εκτίμηση της κατάστασης των μεταβατικών ΥΣ Εκτίμηση της κατάστασης των παράκτιων ΥΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΣ Εκτίμηση της κατάστασης των υπόγειων ΥΣ Συγκριτικά αποτελέσματα σε σχέση με το 1 ο ΣΔΛΑΠ ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων iii

8 7 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΔΑΤΟΣ, ΠΑΡΟΧΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣεων υδατοσ Υπηρεσίες ύδατος Πάροχοι υπηρεσιών ύδατος Χρήσεις Υπηρεσιών ύδατος ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΔΑΤΟΣ Χρηματοοικονομικό κόστος Περιβαλλοντικό κόστος Κόστος πόρου ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΥΔΑΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ Υπηρεσία παροχής νερού ύδρευσης και υπηρεσία αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων Υπηρεσία παροχής νερού για αγροτική χρήση ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΣ ΠΟΡΟΥ Εκτίμηση Περιβαλλοντικού κόστους Εκτίμηση Κόστους Πόρου Ανάκτηση Περιβαλλοντικού Κόστους και Κόστους Πόρου ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Γενικά Στόχοι για τα επιφανειακά ΥΣ Στόχοι για τα υπόγεια ΥΣ Στόχοι για τις προστατευόμενες περιοχές ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΣ (ΑΡΘΡΟ 4.4 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/60/ΕΚ) ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΥΣΤΗΡΟΙ ΣΤΟΧΟΙ (ΑΡΘΡΟ 4.5 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/60/ΕΚ) ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ (ΑΡΘΡΟ 4.6 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/60/ΕΚ) ΝΕΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ (ΑΡΘΡΟ 4.7 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/60/ΕΚ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΡΩΝ ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟ ΥΔ EL ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΒΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ Εισαγωγικά στοιχεία iv Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

9 9.2.2 Δράσεις σε εφαρμογή Ενωσιακών Οδηγιών (Ομάδα I Βασικών Μέτρων) Άλλα Βασικά Μέτρα (Ομάδα II Βασικών Μέτρων) Εκτίμηση δυνατότητας επίτευξης Καλής κατάστασης ως το 2021 μετά την εφαρμογή του προγράμματος βασικών μέτρων Συμπληρωματικά μέτρα ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΡΑΣΗΣ ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΕΚΥΨΑΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΗΣ 1 ΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ 1 ΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΑ ΥΔΑΤΑ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Διεθνής Λεκάνη Πρεσπών Διεθνής Λεκάνη Αξιού στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΕΣ ΛΕΚΑΝΕΣ ΤΟΥ ΥΔ Στοιχεία συνεργασίας και συντονισμού με τις αρμόδιες Αρχές της Αλβανίας Στοιχεία συνεργασίας και συντονισμού με τις αρμόδιες Αρχές της πγδμ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΥΔ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (E09) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1-1: Κατάλογος Αναλυτικών Κειμένων Τεκμηρίωσης που υποστηρίζουν το ΣΔΛΑΠ Πίνακας 2-1: Αριθμός βασικών μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ ανά είδος ενεργειών Πίνακας 2-2: Πίνακας 2-3: Πίνακας 2-4: Συνοπτική παρουσίαση της προόδου εφαρμογής των Βασικών Μέτρων του Προγράμματος Μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ Συνοπτική παρουσίαση της προόδου εφαρμογής των Συμπληρωματικών Μέτρων του Προγράμματος Μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ Συνοπτική παρουσίαση των διαφοροποιήσεων του παρόντος προσχεδίου σε σχέση με το 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης Πίνακας 3-1: Διοικητική Υπαγωγή ΥΔ EL Πίνακας 3-2: Πίνακας 3-3: Μόνιμος Πληθυσμός Δήμων του ΥΔ EL09 ετών και Ποσοστιαία Μεταβολή Μόνιμος Πληθυσμός ΥΔ EL09, ετών ανά ΛΑΠ & Ποσοστιαία Μεταβολή Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων v

10 Πίνακας 3-4: Ταυτότητα Εθνικής Αρμόδιας Αρχής Πίνακας 3-5: Ταυτότητα Περιφερειακών Αρμόδιων Αρχών Πίνακας 3-6: Βαθμός εμπλοκής Αρμοδίων αρχών στη εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ Πίνακας 3-7: Λεκάνες Απορροής Ποταμών και Αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πίνακας 4-1: Αριθμός Επιφανειακών ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) ανά ΛΑΠ Πίνακας 4-2: Πίνακας 4-3: Πίνακας 4-4: Χαρακτηριστικά Μεσογειακού τύπου ποταμών, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Απόφαση 2013/480/ΕΚ και την MED GIG Τύποι ποτάμιων ΥΣ που διακρίθηκαν που διακρίθηκαν στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) ανά ΛΑΠ Ποτάμια ΥΣ και νέα τυπολογία, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Απόφαση 2013/480/ΕΚ και την MED GIG, ανά ΛΑΠ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-5: Τύποι τεχνητών λιμνών (ταμιευτήρες) Πίνακας 4-6: Τύποι φυσικών λιμνών Πίνακας 4-7: Λιμναία ΥΣ και ποτάμια ΙΤΥΣ λιμναίου τύπου (ταμιευτήρες) με νέα τυπολογία ανά ΛΑΠ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-8: Τύποι Μεταβατικών ΥΣ (ΕΛΚΕΘΕ/ΕΚΒΥ, 2008) Πίνακας 4-9: Μεταβατικά ΥΣ ανά ΛΑΠ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-10: Δείκτες που επιλέγονται για τον καθορισμό των συνθηκών αναφοράς Πίνακας 4-11: Παράκτια ΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-12: Υπόγεια ΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-13: Ποτάμια ΙΤΥΣ-ΤΥΣ με σταθμό παρακολούθησης στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-14: Εποπτική εικόνα του αριθμού και της κάλυψης των ΙΤΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-15: Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα ποτάμια ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-16: Τεχνητά Ποτάμια ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-17: Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα Ποτάμια ΥΣ λιμναίου τύπου (ταμιευτήρες) στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-18: Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα Λιμναία ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-19: Προστατευόμενα επιφανειακά ΥΣ που προορίζονται για υδροληψία με σκοπό την ανθρώπινη κατανάλωση Πίνακας 4-20: Περιοχές άντλησης ύδατος ανθρώπινης κατανάλωσης ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-21: Περιοχές προστασίας ακτών κολύμβησης παράκτιων υδάτων (Οδηγία 2006/7/ΕΚ) Πίνακας 4-22: Περιοχές αναψυχής εσωτερικών υδάτων Πίνακας 4-23: Ευπρόσβλητες Ζώνες και ΥΥΣ που υφίστανται ή ενδέχεται να υποστούν νιτρορρύπανση στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Πίνακας 4-24: Ευπρόσβλητες Ζώνες και ΕΥΣ που υφίστανται ή ενδέχεται να υποστούν νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης περιοχών στο ΥΔ EL09, στη ΛΑΠ Αλιάκμονα Πίνακας 4-25: Ευαίσθητες Περιοχές στο ΥΔ EL Πίνακας 4-26: Περιοχές προστασίας οικοτόπων και ειδών σύμφωνα με το Ν. 3937/ vi Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

11 Πίνακας 4-27: Εθνικά Πάρκα (N.1650/86) Πίνακας 4-28: Εθνικοί Δρυμοί (Ν.Δ. 996/71) Πίνακας 4-29: Υγρότοποι Διεθνούς Σημασίας (Ramsar) Πίνακας 4-30: Προστατευόμενες περιοχές προστασίας υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία (στις περιοχές αυτές εφαρμόζονται οι στόχοι που ορίζονται στην Οδηγία 2006/113/ΕΚ & την Οδηγία 2006/44/ΕΚ) Πίνακας 5-1: Σημειακές πιέσεις που εξετάστηκαν Πίνακας 5-2: Πίνακας 5-3: Πίνακας 5-4: Πίνακας 5-5: Πίνακας 5-6: Εκτιμώμενα φορτία από σημαντικές σημειακές πιέσεις στη ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) Εκτιμώμενα φορτία από σημαντικές σημειακές πιέσεις στη ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Διάχυτες πιέσεις που εξετάστηκαν. Αντιστοίχηση με κατάλογο πιέσεων του κατευθυντηρίου κειμένου της ΕΕ Νο Εκτιμώμενα φορτία (σε tn/έτος) από σημαντικές διάχυτες πιέσεις στη ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) Εκτιμώμενα φορτία (σε tn/έτος) από σημαντικές διάχυτες πιέσεις στη ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Πίνακας 5-7: Ταμιευτήρες στο ΥΔ EL Πίνακας 5-8: Αξιολόγηση πιέσεων στα υδρομορφολογικά χαρακτηριστικά των ΥΣ του ΥΔ EL Πίνακας 5-9: Συνολικές απολήψεις στο ΥΔ για κάθε κατηγορία πιέσεων Πίνακας 5-10: Ετήσια τροφοδοσία και απολήψεις από τα ΥΥΣ της ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) Πίνακας 5-11: Ετήσια τροφοδοσία και απολήψεις από τα ΥΥΣ της ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Πίνακας 5-12: Συγκεντρωτικός πίνακας σημαντικών πιέσεων στο ΥΔ EL Πίνακας 5-13: Στατιστικά στοιχεία εκτίμησης κινδύνου μη επίτευξης στόχων επιφανειακών ΥΣ της ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) - Πλήθος ΥΣ Πίνακας 5-14: Στατιστικά στοιχεία εκτίμησης κινδύνου μη επίτευξης στόχων επιφανειακών ΥΣ της ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) - Πλήθος ΥΣ Πίνακας 5-15: Πίνακας ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης ΥΥΣ στη ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) Πίνακας 5-16: Πίνακας ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης ΥΥΣ στη ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Πίνακας 6-1: Ποιοτικά στοιχεία και συστήματα ταξινόμησης της οικολογικής κατάστασης των επιφανειακών ΥΣ Πίνακας 6-2: Εκτίμηση της κατάστασης των ποτάμιων ΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Πίνακας 6-3: Πίνακας 6-4: Διαφορές στην κατάσταση των ποτάμιων ΥΣ μεταξύ του 1 ου και του αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Εκτίμηση της κατάστασης των ταμιευτήρων (ιδιαιτέρως τροποποιημένων ποτάμιων ΥΣ) του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Πίνακας 6-5: Εκτίμηση της κατάστασης των λιμναίων ΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Πίνακας 6-6: Διαφορές στην κατάσταση των λιμναίων ΥΣ, συμπεριλαμβανομένων των ταμιευτήρων, μεταξύ του 1 ου και του αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ στο ΥΔ Πίνακας 6-7: Εκτίμηση της κατάστασης των μεταβατικών ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων vii

12 Πίνακας 6-8: Διαφορές στην κατάσταση των μεταβατικών ΥΣ μεταξύ του 1 ου και του αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Πίνακας 6-9: Εκτίμηση της κατάστασης των παράκτιων ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Πίνακας 6-10: Διαφορές στην κατάσταση των παράκτιων ΥΣ μεταξύ του 1 ου και του αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Πίνακας 6-11: Ποιοτικά Πρότυπα Υπογείων Υδάτων Πίνακας 6-12: Ανώτερες Αποδεκτές Τιμές Ρύπων Υπογείων Υδάτων Πίνακας 6-13: Υπόγεια ΥΣ στη ΛΑΠ Πρεσπών- Χημική και Ποσοτική κατάσταση Πίνακας 6-14: Υπόγεια ΥΣ στη ΛΑΠ Αλιάκμονα - Χημική και Ποσοτική κατάσταση Πίνακας 6-15: Μεταβολή στην κατάσταση των ΥΥΣ μεταξύ Εγκεκριμένου Σχεδίου Διαχείρισης και 1 ης Αναθεώρησης Πίνακας 7-1: Πάροχοι υπηρεσιών ύδρευσης / αποχέτευσης στις ΛΑΠ του ΥΔ EL Πίνακας 7-2: Ανάκτηση Χρηματοοικονομικού κόστους Ύδρευσης στις ΛΑΠ του ΥΔ EL Πίνακας 7-3: Πάροχοι νερού για αγροτική χρήση στις ΛΑΠ του ΥΔ EL Πίνακας 7-4: Ανάκτηση Χρηματοοικονομικού κόστους παροχής νερού για αγροτική χρήσης στις ΛΑΠ του ΥΔ EL Πίνακας 7-5: Περιβαλλοντικό Κόστος ανά ΛΑΠ του ΥΔ EL Πίνακας 7-6: Κατανομή περιβαλλοντικού Κόστους ανά χρήση ύδατος στις ΛΑΠ του ΥΔ EL Πίνακας 7-7: Κόστος Πόρου ανά ΛΑΠ του ΥΔ EL Πίνακας 7-8: Κατανομή Κόστους Πόρου ανά χρήση ύδατος στις ΛΑΠ του ΥΔ EL Πίνακας 8-1: Στόχοι για τα επιφανειακά ΥΣ ως το Πίνακας 8-2: Στόχοι κατάστασης ΥΥΣ ως το Πίνακας 8-3: Εξαιρέσεις ΥΣ ως το Πίνακας 9-1: Δράσεις σε εφαρμογή Ενωσιακών Οδηγιών Πίνακας 9-2: Βασικά Μέτρα Άλλων Κατηγοριών Πίνακας 9-3: ΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας για τα οποία κρίνεται απαραίτητη η λήψη συμπληρωματικών μέτρων Πίνακας 9-4: Συμπληρωματικά Μέτρα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΚΟΝΩΝ Εικόνα 11-1: Λεκάνη απορροής Πρεσπών Εικόνα 11-2: Διεθνής Λεκάνη Απορροής Αξιού ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΧΑΡΤΩΝ Χάρτης 1: Υδατικά Διαμερίσματα Ελλάδας Χάρτης 2: Όρια ΥΔ EL09 - Λεκάνες Απορροής και Επιφανειακά Υδατικά Συστήματα Χάρτης 3: Υδρολιθολογικός Χάρτης του ΥΔ EL Χάρτης 4: Διοικητική Διαίρεση του ΥΔ EL09 σε επίπεδο Περιφερειακών Ενοτήτων Χάρτης 5: Διοικητική Διαίρεση του ΥΔ EL09 σε επίπεδο Δήμων viii Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

13 Χάρτης 6: Επιφανειακά ΥΣ και τυπολογία στο ΥΔ EL Χάρτης 7: ΥΥΣ Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας Χάρτης 8: ΙΤΥΣ και ΤΥΣ, στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Χάρτης 9: Χάρτης 10: Επιφανειακά & Υπόγεια ΥΣ που χρησιμοποιούνται ή προορίζονται για υδροληψία με σκοπό την ανθρώπινη κατανάλωση Περιοχές προστασίας ακτών κολύμβησης εσωτερικών και παράκτιων υδάτων Χάρτης 11: Περιοχές ευαίσθητες στην παρουσία θρεπτικών Χάρτης 12: Περιοχές που προορίζονται για την προστασία οικοτόπων και ειδών Χάρτης 13: ΥΣ Προστασίας υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία Χάρτης 14: Σημειακές πηγές ρύπανσης στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Χάρτης 15: Διάχυτες πηγές ρύπανσης στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Χάρτης 16: Χάρτης 17: Χάρτης 18: Αξιολόγηση πιέσεων στα υδρομορφολογικά χαρακτηριστικά στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Αξιολόγηση του κινδύνου μη επίτευξης των στόχων της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ για τα επιφανειακά ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Οικολογική κατάσταση των επιφανειακών ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Χάρτης 19: Χημική κατάσταση των επιφανειακών ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Χάρτης 20: Συνολική κατάσταση των επιφανειακών ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Χάρτης 21: Ποιοτική (χημική) Κατάσταση ΥΥΣ ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Χάρτης 22: Ποσοτική Κατάσταση ΥΥΣ ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Διάγραμμα 3-1: Κύριες Χρήσεις γης Διάγραμμα 3-2: Χρήσεις ύδατος Διάγραμμα 5-1: Εκτιμώμενα φορτία BOD 5, N και Ρ από σημειακές πιέσεις στις ΛΑΠ του ΥΔ EL Διάγραμμα 5-2: Εκτιμώμενα φορτία BOD 5, N και Ρ από διάχυτες πιέσεις στις ΛΑΠ του ΥΔ EL Διάγραμμα 5-3: Εκτίμηση κινδύνου μη επίτευξης στόχων επιφανειακών ΥΣ στις ΛΑΠ του ΥΔ EL Διάγραμμα 7-1: Ανάκτηση χρηματοοικονομικού κόστους ύδρευσης από παρόχους υπηρεσιών ύδρευσης / αποχέτευσης (ΔΕΥΑ & Δήμοι) ανά ΛΑΠ του ΥΔ EL Διάγραμμα 7-2: Ανάκτηση χρηματοοικονομικού κόστους παροχής νερού για αγροτική χρήση στις ΛΑΠ του ΥΔ EL ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 6-1: Κατηγορίες ποιοτικών στοιχείων που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ix

14 Σχήμα 6-2: Λογικό διάγραμμα ταξινόμησης της κατάστασης φυσικού υδατικού συστήματος και χρωματικός κώδικας για κάθε κλάση ποιότητας σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ Σχήμα 6-3: Λόγος οικολογικής απόκλισης (EQR) Σχήμα 6-4: Κατηγορίες αξιολόγησης της χημικής κατάστασης επιφανειακών ΥΣ Σχήμα 6-5: Διάγραμμα αξιολόγησης της συνολικής κατάστασης των επιφανειακών ΥΣ x Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

15 ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ AR BQEs EQR MED GIG NR PAR PNR SCI SPA WFD WG ECOSTAT WISE ΑΑΤ ΑΠΕ ΓΟΕΒ ΕΥΑ Υ Μ ΥΚΜ ΕΕ ΕΓΥ ΕΕΛ ΕΖ ΕΚ ΕΚΒΥ ΕΛΚΕΘΕ ΕΛΣΤΑΤ ΕΜΕΚΑ Ε-ΜΕΜΡ ΕΜΣ ΕΟΚ ΕΟΧ ΕΠ ΑΛΑ ΕΣΠΑ ΕΣΠΚΑ Σε κίνδυνο (At Risk) Στοιχεία Βιολογικής Ποιότητας Ecological Quality Ratio (λόγος οικολογικής απόκλισης) Μεσογειακή Οµάδα ιαβαθµονόµησης Όχι σε κίνδυνο (Not at Risk) Πιθανόν σε κίνδυνο (Probably At Risk) Πιθανόν όχι σε κίνδυνο (Probably Not at Risk) Site of Community Importance Special Protection Area Water Framework Directive Οµάδα Εργασίας για την Οικολογική Κατάσταση Water Information System of Europe Ανώτερες Αποδεκτές Τιµές Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας Γενικός Οργανισµός Εγγείων Βελτιώσεων ηµοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης Αποχέτευσης ιεύθυνση Υδάτων υτικής Μακεδονίας ιεύθυνση Υδάτων Κεντρικής Μακεδονίας Ευρωπαϊκή Ένωση Ειδική Γραµµατεία Υδάτων Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυµάτων Ειδική Ζώνη ιατήρησης Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών Ελληνική Στατιστική Αρχή Επιτροπή Μελέτης των Επιπτώσεων της Κλιµατικής Αλλαγής Ευρωπαϊκό Μητρώο Έκλυσης και Μεταφοράς Ρύπων Ετήσια Μέση Συγκέντρωση Ευρωπαϊκή Οικονοµική Κοινότητα Ευρωπαϊκός Οικονοµικός Χώρος Εθνικό Πάρκο «ΕΛΤΑ ΑΞΙΟΥ ΛΟΥ ΙΑ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ» Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς Εθνική Στρατηγική για την Προσαρµογή στη Κλιµατική Αλλαγή Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων xi

16 ΕΤΠΑ ΕΥΑΘ ΕΥ ΑΠ ΑΕ ΕΥΣ ΖΕΠ ΙΝΑΛΕ ΙΤΥΣ ΚΚ ΚΥΑ ΛΑΠ ΜΕΣ ΜΟ ΜΠΠ Ν ΟΠΥ ΟΤΑ ΠΑΑ ΠΑΘΕ πγ Μ Π ΠΕ ΠΕΠ ΠΛΑΠ ΠΝΚ ΠΟΑΥ ΠΠΠ ΠΣΘ Σ ΚΠ Σ ΛΑΠ/Σ ΣΜΠΕ ΣΠΕ ΤΚΣ ΤΛ ΤΟΕΒ ΤτΕ Ευρωπαϊκό Ταµείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης Α.Ε. Εταιρεία Ύδρευσης & Αποχέτευσης Πρωτευούσης Επιφανειακό Υδατικό Σύστηµα Ζώνη Ειδικής Προστασίας Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας Ιδιαιτέρως Τροποποιηµένα Υδατικά Συστήµατα Καθοδηγητικό Κείµενο Κοινή Υπουργική Απόφαση Λεκάνη Απορροής Ποταµού Μέγιστη Επιτρεπόµενη Συγκέντρωση Μέγιστο Οικολογικό υναµικό Μητρώο Προστατευόµενων Περιοχών Νόµος Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα (2000/60/EK) Οργανισµός Τοπικής Αυτοδιοίκησης Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης αυτοκινητόδροµος Πατρών - Aθηνών - Θεσσαλονίκης - Ευζώνων πρώην Γιουγκοσλαβική ηµοκρατία της Μακεδονίας Προεδρικό ιάταγµα Περιφερειακή Ενότητα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράµµατα Περιοχή Λεκάνης Απορροής Ποταµού Περιοχές Νερών Κολύµβησης Περιοχή Οργανωµένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών Πρότυπα Ποιότητας Περιβάλλοντος Πολεοδοµικό Συγκρότηµα Θεσσαλονίκης Σχέδιο ιαχείρισης Κινδύνων Πληµµύρας Σχέδιο ιαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταµού Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίµηση Τόπος Κοινοτικής Σηµασίας Τεχνητή Λίµνη Τοπικός Οργανισµός Εγγείων Βελτιώσεων Τράπεζα της Ελλάδος xii Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

17 ΤΥΣ ΥΑ Υ ΥΜΕΠΕΡΑΑ ΥΠΑΑΤ ΥΠΕΝ ΥΠΕΞ ΥΥΣ ΥΣ ΦΕΚ ΧΑ Α ΧΥΤΑ Τεχνητό Υδατικό Σύστηµα Υπουργική Απόφαση Υδατικό ιαµέρισµα Υποδοµές Μεταφορών, Περιβάλλον & Αειφόρος Ανάπτυξη Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίµων Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας Υπουργείο Εξωτερικών Υπόγειο Υδάτινο Σώµα Υδάτινο Σώµα Φύλλο Εφηµερίδας της Κυβερνήσεως Χώρος Ανεξέλεγκτης ιάθεσης Απορριµµάτων Χώρος Υγειονοµικής Ταφής Απορριµµάτων Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων xiii

18

19 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ - 1 Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γενικά Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει από τις αρχές του 2000 μια νέα πολιτική για τη διαχείριση των υδατικών πόρων. Βασικό εργαλείο προώθησης της νέας πολιτικής είναι η Οδηγία Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για τα ύδατα. Η εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την κοινοτική Οδηγία-Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ έγινε με το Ν. 3199/2003 (ΦΕΚ Α 280) και το Π.Δ. 51/2007 (ΦΕΚ Α 54). Με τις διατάξεις αυτές ενσωματώνονται στην εθνική νομοθεσία οι βασικές έννοιες της Οδηγίας για τους υδατικούς πόρους και ταυτόχρονα συγκροτείται η νέα διοικητική δομή και καθορίζονται οι αρμοδιότητες των επιμέρους φορέων, τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και σε περιφερειακό. Προτεραιότητα και αναγκαίο βήμα για την εφαρμογή της Οδηγίας στη χώρα μας αποτέλεσε η κατάρτιση των Σχεδίων Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών των 14 Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας, όπως αυτά έχουν καθορισθεί με την υπ αριθ. οικ. 706/2010 Απόφαση της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων (ΦΕΚ 1383/Β / και ΦΕΚ 1572/Β / διόρθωσης του Παραρτήματος ΙΙ). Τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής συντάσσονται με ευθύνη των αρμόδιων αρχών της κάθε Περιοχής Λεκάνης Απορροής Ποταμού (που αντιστοιχεί στον όρο Υδατικό Διαμέρισμα του Άρθρου 3 του ΠΔ 51/2007). Με βάση τα σχετικά αιτήματα των Γενικών Γραμματέων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της, η Ειδική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ανέλαβε την εκπόνηση των Σχεδίων Διαχείρισης των 14 Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας. Σύμφωνα με το Άρθρο 5 του Ν. 4117/2013 (ΦΕΚ Α 29), με τον οποίο τροποποιήθηκε ο Ν. 3199/2003 και το ΠΔ 51/2007, προβλέπεται ότι στην περίπτωση αυτή το Σχέδιο Διαχείρισης εγκρίνεται από την Εθνική Επιτροπή Υδάτων μετά από εισήγηση της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας. Τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών των ΥΔ της χώρας αναθεωρούνται και ενημερώνονται ανά εξαετία. Τα πρώτα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών κάθε ΥΔ της χώρας, που έχουν εγκριθεί, αφορούν στον 1 ο Κύκλο Διαχείρισης ( ) και ισχύουν μέχρι την αναθεώρησή τους. Τα Σχέδια Διαχείρισης καταρτίζονται με την 1 η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών των 14 Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, αφορούν στον 2 ο Κύκλο Διαχείρισης ( ). Τον Νοέμβριο του 2015, προκηρύχθηκε από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων (ΕΓΥ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), ανοικτός διεθνής διαγωνισμός για την ανάθεση της μελέτης Κατάρτιση 1 ης Αναθεώρησης Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών των 14 Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας, σύμφωνα με τις Προδιαγραφές της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, κατ εφαρμογή του Ν. 3199/2003 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει και του ΠΔ 51/2007. Μελέτη Μ4: ΥΔΑΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (EL09) KAI ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ (EL10). Σε συνέχεια του διαγωνισμού, με την από 09/01/2017 Σύμβαση, ανατέθηκε από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων η εκπόνηση της ως άνω μελέτης στην Κοινοπραξία 1 ης Αναθεώρησης ΣΔΛΑΠ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 1

20 Υδατικών Διαμερισμάτων Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας που αποτελείται από τα Γραφεία Μελετών: «ECOS Μελετητική Α.Ε.», «ΞΕΝΟΦΩΝ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ & ΣΥΝ/ΤΕΣ Ε.Ε.», και «ΚΩΣΤΑΚΟΣ ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ». με Εκπρόσωπο και Συντονιστή της Σύμπραξης τον Δρ. Πολιτικό Μηχανικό Παναγιώτη Διονύσιο Παναγόπουλο και Αναπληρωτή Εκπρόσωπο τον Αναστάσιο Βαρβέρη, Χημικό D.E.S.S. Περιβάλλοντος. Σε όλες τις φάσεις του έργου (προδιαγραφές και διενέργεια διαγωνισμού, επίβλεψη εκπόνησης και υλοποίηση της διαβούλευσης) το συντονισμό και τη γενική επίβλεψη είχαν οι προϊστάμενοι της ΕΓΥ και οι συντονιστές των μελετών: Γκίνη Μαρία, ΠΕ Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών με Α βαθμό, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Προστασίας και Διαχείρισης Υδάτινου Περιβάλλοντος Νίκα Κωνσταντίνα, ΠΕ Γεωτεχνικών (Γεωπόνων) με Α βαθμό, Προϊσταμένη του Τμήματος Επιφανειακών και Υπογείων Υδάτων της Διεύθυνσης Προστασίας και Διαχείρισης Υδάτινου Περιβάλλοντος Σπυρόπουλος Νικόλαος, ΠΕ Γεωτεχνικών (Γεωλόγος) με Α βαθμό, Προϊστάμενος Διεύθυνσης Σχεδιασμού και Διαχείρισης Υπηρεσιών Ύδατος Λιάκου Σπυριδούλα, ΠΕ Μηχανικών (Χημικών Μηχανικών) με Α βαθμό Νικολάρου Χρυσούλα, ΠΕ Γεωτεχνικών (Γεωπόνων) με Α βαθμό Πλιάκας Θεόδωρος, ΠΕ Περιβάλλοντος (Φυσικών) με Α βαθμό Τασόγλου Σπυρίδων, ΠΕ Γεωτεχνικών (Γεωλόγων) με Α βαθμό. Τα μέλη της Επιτροπής Επίβλεψης όπως έχουν οριστεί με την υπ αριθ. πρωτ. οικ. 696/ απόφαση της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων είναι οι ακόλουθοι: Τακτικά Μέλη 1. Λιάκου Σπυριδούλα (Συντονίστρια), ΠΕ Μηχανικών (Χημικών Μηχανικών) με Α βαθμό, 2. Τσάτσιου Κωνσταντίνα, ΠΕ Μηχανικών (Χημικών Μηχανικών) με Β βαθμό, 3. Αλεξάκη Ευφροσύνη, ΠΕ Περιβάλλοντος (Χημικών) με Β βαθμό, 4. Θεοφιλόπουλος Γεώργιος, ΠΕ Γεωτεχνικών (Βιολόγων) με Α βαθμό, 5. Πλιάκας Θεόδωρος, ΠΕ Περιβάλλοντος (Φυσικών) με Α βαθμό. Αναπληρωματικά Μέλη 1. Παναγιωτοπούλου Γεωργία, ΠΕ Περιβάλλοντος (Περιβαλλοντολόγος) με Α βαθμό, 2. Κουράκος Γεώργιος, ΠΕ Μηχανικών (Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών) με Β βαθμό, 3. Μητσιάνη Χριστίνα, ΠΕ Περιβάλλοντος (Μηχανικών Περιβάλλοντος) με Α βαθμό, 4. Λιάκου Ελένη, ΠΕ Μηχανικών (Χημικών Μηχανικών) με Β βαθμό, 5. Τασόγλου Σπυρίδων, ΠΕ Γεωτεχνικών (Γεωλόγων) με Α βαθμό. Πέραν των ανωτέρω σημαντική υπήρξε η συμβολή και των λοιπών στελεχών της ΕΓΥ στην ολοκλήρωση του έργου και ιδίως: Παπασπυρόπουλος Κωνσταντίνος, Γεωλόγος Λάππας Ιωάννης, Γεωλόγος 2 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

21 Ποδηματά Μαριάνθη, Περιβαλλοντολόγος. Επίσης με την υπ. αριθ. πρωτ. οικ. 650/ απόφαση του Ειδικού Γραμματέα Υδάτων συγκροτείται Υποστηρικτική Ομάδα 1 ης Αναθεώρησης των Εγκεκριμένων Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας υπό το συντονισμό της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων με σκοπό: τη γόνιμη ανταλλαγή απόψεων που θα οδηγήσει στη βέλτιστη αναθεώρηση του περιεχομένου των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών της χώρας, την κατάρτιση ενός Προγράμματος Μέτρων με συγκεκριμένες, μετρήσιμες, εφικτές, ρεαλιστικές και χρονικά προσδιορισμένες δράσεις, με στόχο την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων των Σχεδίων Διαχείρισης, τη συνδιαμόρφωση κατευθυντήριων οδηγιών για την κατάρτιση της 1 ης Αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης, τον έλεγχο των παραδοτέων από τις επιμέρους Φάσεις των μελετών για την κατάρτιση της 1 ης Αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης, την αξιολόγηση-ενσωμάτωση των παρατηρήσεων της διαβούλευσης στα Σχέδια Διαχείρισης. Η Ομάδα Υποστήριξης απαρτίζεται από εκπροσώπους των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας. Ειδικότερα, η εν λόγω Υποστηρικτική Ομάδα για το Υδατικό Διαμέρισμα της Δυτικής Μακεδονίας (EL09) αποτελείται από τους κάτωθι εκπροσώπους της Δ/νσης Υδάτων Δυτικής Μακεδονίας: 1. Μιχελάκης Βασίλειος, ΠΕ Μηχανικών Αρχιτεκτόνων, Συντονιστής Α.Δ Ηπείρου- Δ. Μακεδονίας, με αναπληρωτή τον Βλατή Ιωάννη, ΠΕ Μηχανικών, Προϊστάμενο της Δ/νσης Υδάτων Δ. Μακεδονίας 2. Γρηγοριάδου Ελπίδα, ΠΕ Μηχανικών, Προϊσταμένη του Τμήματος Παρακολούθησης και Προστασίας Υδατικών Πόρων της Δ/νσης Υδάτων Δ. Μακεδονίας, με αναπληρώτρια την Μιχαηλίδου Παρθένα, ΠΕ Μηχανικών, στέλεχος της Δ/νσης Υδάτων Δ. Μακεδονίας 3. Γιαννούλα Πηνελόπη, ΠΕ Μηχανικών Προϊσταμένη του Τμήματος Διοικητικής Υποστήριξης και Επικοινωνίας της Δ/νσης Υδάτων Δ. Μακεδονίας, με αναπληρωτή τον Ρακόπουλο Γεώργιο, ΠΕ Γεωτεχνικών, στέλεχος της Δ/νσης Υδάτων Δ. Μακεδονίας Ευχαριστίες Τα μέλη της Ομάδας Μελέτης εκφράζουν θερμές ευχαριστίες τους: στους επιβλέποντες του έργου (τακτικά και αναπληρωματικά μέλη) για τις χρήσιμες παρατηρήσεις τους και την καθοδήγησή τους καθ όλη τη διάρκεια εκπόνησης της Μελέτης, στον Ειδικό Γραμματέα Υδάτων, ομότιμο καθηγητή κύριο Ιάκωβο Γκανούλη, στους Διευθυντές και τους Τμηματάρχες της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων, καθώς και σε όλα τα στελέχη της ΕΓΥ τα οποία συμμετείχαν στην επίτευξη του κατά το δυνατόν αρτιότερου αποτελέσματος, στους Προϊσταμένους και τα στελέχη Αποκεντρωμένων Διοικήσεων Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας και Μακεδονίας Θράκης, στα στελέχη των Διευθύνσεων Υδάτων Δυτικής Μακεδονίας και Κεντρικής Μακεδονίας, για την εποικοδομητική και καθοριστική συμβολή τους. Δικηγόρος-Νομικός Εμπειρογνωμονας στη Διεύθυνση Διεθνών και Ευρωπαϊκών Δραστηριοτήτων Επίσης θα θέλαμε να εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στην κα Βιβέκα Ραυτοπούλου, του ΥΠΕΝ, για την νομική υποστήριξη στην κατάρτιση του παρόντος Σχεδίου. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 3

22 1.2 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ, γνωστή ως Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα (ΟΠΥ) που τέθηκε σε ισχύ στις 22 Δεκεμβρίου 2000, θέσπισε, για πρώτη φορά, το πλαίσιο για την προστασία των επιφανειακών, υπογείων και παράκτιων/μεταβατικών υδάτων συνολικά σε επίπεδο Λεκάνης Απορροής Ποταμού (ΛΑΠ). Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ αποτελεί μια συνολική και καινοτόμο προσπάθεια προστασίας και διαχείρισης των υδατικών πόρων και συνιστά το πιο βασικό θεσμικό εργαλείο που εισάγεται στον τομέα των υδάτων, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Συνδυάζει ποιοτικούς, οικολογικούς και ποσοτικούς στόχους για την προστασία των εσωτερικών επιφανειακών (ποταμών και λιμνών), των μεταβατικών, των παράκτιων και των υπόγειων υδάτων και θέτει ως κεντρική ιδέα την ολοκληρωμένη διαχείρισή τους στη γεωγραφική κλίμακα των Λεκανών Απορροής Ποταμών. Επιπλέον, επαναπροσδιορίζει την έννοια της Λεκάνης Απορροής Ποταμού, η οποία περιλαμβάνει επίσης τα δέλτα, τις εκβολές ποταμών και τα παράκτια οικοσυστήματα. Παράλληλα, αντιμετωπίζονται συνολικά όλες οι χρήσεις και υπηρεσίες ύδατος, συνυπολογίζοντας την αξία του νερού για το περιβάλλον, την υγεία, την ανθρώπινη κατανάλωση και την κατανάλωση σε παραγωγικούς τομείς. Η Οδηγία ενισχύει και διασφαλίζει τη συμμετοχή του κοινού με τη δημιουργία συστηματικών και ουσιαστικών διαδικασιών διαβούλευσης. Παράλληλα, προωθεί την αειφόρο και ολοκληρωμένη διαχείριση των διασυνοριακών λεκανών απορροής ποταμών. Στο ίδιο πλαίσιο, η Οδηγία 2000/60/ΕΚ δημιουργεί και εισάγει νέες προσεγγίσεις στην αντιμετώπιση κινδύνων από τις πλημμύρες και την ξηρασία. Το θεσμικό πλαίσιο της Ελλάδας έχει εναρμονισθεί με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ, με τις ακόλουθες νομοθετικές διατάξεις: 1. Το Ν. 3199/ (ΦΕΚ Α 280) για την «προστασία και διαχείριση των υδάτων - εναρμόνιση με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Σημειώνεται ότι οι τελευταίες τροποποιήσεις του έγιναν το 2013 με το Νόμο 4117/ (ΦΕΚ Α 29/ άρθρο πέμπτο) «Κύρωση της από 31 Οκτωβρίου 2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Τροποποίηση της παρ. 16 του άρθρου 49 του Ν. 4030/2011 «Νέος τρόπος έκδοσης αδειών δόμησης, ελέγχου κατασκευών και λοιπές διατάξεις (Α 249)» και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής», με τον οποίο αντικαθίσταται η παράγραφος 2 του άρθρου 7 του Ν. 3199/2003 και καθορίζεται ότι «Ύστερα από αίτημα του Γενικού Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης είναι δυνατόν το Σχέδιο Διαχείρισης να καταρτίζεται, να αναθεωρείται ή να ενημερώνεται από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Στην περίπτωση αυτή το Σχέδιο Διαχείρισης εγκρίνεται από την Εθνική Επιτροπή Υδάτων μετά από εισήγηση της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων». Αλλες τροποποιήσεις έχουν γίνει με τον Ν. 4315/ (ΦΕΚ Α 269/ άρθρο 24) «Πράξεις εισφοράς σε γη και σε χρήμα Ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις και άλλες διατάξεις». το οποίο διορθώθηκε με το ΦΕΚ 93Α/ «Διόρθωση Σφάλματος στο ΦΕΚ 269, τ.α / », καθώς και με τον Ν. 4423/2016 (ΦΕΚ Α 182/ ) «Δασικές Συνεταιριστικές Οργανώσεις και άλλες διατάξεις», άρθρο 53, το οποίο αφορά στη σύσταση του Συμβουλίου Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. 4 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

23 2. Το Προεδρικό Διάταγμα υπ' αριθ. 51/ (ΦΕΚ Α 54) "Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για την ολοκληρωμένη προστασία και διαχείριση των υδάτων σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ «για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2000", κατ' εξουσιοδότηση των διατάξεων του Άρθρου 15, παράγραφος 1 του Νόμου 3199/2003 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Σημειώνεται ότι οι τροποποιήσεις του ΠΔ 51/2007 έγιναν με τρεις (3) Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις το 2010, 2011, 2013 [ΚΥΑ υπ αριθ /2641/Ε103/10 (ΦΕΚ 1909 Β/ ) περί τροποποίησης του παραρτήματος ΙΧ του ΠΔ 51/2007, ΚΥΑ υπ αριθ /2037/Ε.103/2011 (ΦΕΚ 2516/Β/2011) περί τροποποίησης του άρθρ. 12 του ΠΔ 51/2007, ΚΥΑ υπ αριθ. οικ /16 (ΦΕΚ 1635 Β/ ) περί τροποποίησης του Παραρτήματος III του ΠΔ 51/2007] και με το Ν.4117/2013(ΦΕΚ Α 29) «Κύρωση της από 31 Οκτωβρίου 2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Τροποποίηση της παρ. 16 του άρθρου 49 του Ν. 4030/2011 «Νέος τρόπος έκδοσης αδειών δόμησης, ελέγχου κατασκευών και λοιπές διατάξεις (Α 249)» περί τροποποίησης του άρθρ. 8 του ΠΔ 51/2007. Κατ' εξουσιοδότηση των διατάξεων του Ν. 3199/2003 και του ΠΔ 51/2007, όπως έχουν τροποποιηθεί και ισχύουν, έχουν εκδοθεί οι παρακάτω Αποφάσεις: 1. Η ΚΥΑ 47630/ (ΦΕΚ Β 1688) «Διάρθρωση της Διεύθυνσης Υδάτων της Περιφέρειας», με την οποία συγκροτήθηκαν οι Διευθύνσεις Υδάτων των 13 Περιφερειών της χώρας, όπως αυτή ισχύει μετά το Ν.3852/2010 (ΦΕΚ Α 87) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης» και τα κατ εξουσιοδότηση αυτού Προεδρικά Διατάγματα περί Οργανισμών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων της χώρας (ΠΔ 141/2010 (ΦEΚ Α 234), Οργανισμός της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας και Π.Δ. 142/2010 (ΦΕΚ Α 235) Οργανισμός της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης). 2. Η ΚΥΑ 49139/ (ΦΕΚ Β 1695), «Οργάνωση της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων», όπως αυτή αντικαταστάθηκε με την ΚΥΑ 322/ (ΦΕΚ Β 679) «Οργάνωση της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το ΠΔ 132/2017 (ΦΕΚ Α 160/ ) «Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Υ.Π.ΕΝ)», Κεφ.Ζ. 3. Η ΥΑ με αριθ / (ΦΕΚ Β 895) «Τρόπος λειτουργίας του Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων». 4. Η ΥΑ με αριθ / (ΦΕΚ Β 1736) «Συγκρότηση Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Η πλέον πρόσφατη συγκρότηση του Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων έγινε με την υπ. αριθ / ΥΑ (ΑΔΑ: ΒΕΥΤΟ-ΘΩΔ). 5. Η Απόφαση υπ αριθ. οικ. 706/ της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων (ΦΕΚ Β 1383/2010) «Καθορισμός των Λεκανών Απορροής Ποταμών της χώρας και ορισμού των αρμόδιων Περιφερειών για τη διαχείριση και προστασία τους», σε εφαρμογή του Άρθρου 3 του Π.Δ. 51/2007, όπως διορθώθηκε με το ΦΕΚ 1572/Β /2010 ισχύει μετά την έγκριση των εκάστοτε Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας. 6. Η ΚΥΑ / (ΦΕΚ Β 2017) «Ορισμός Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της ποιότητας και της ποσότητας των υδάτων με καθορισμό των θέσεων (σταθμών) μετρήσεων Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 5

24 και των φορέων που υποχρεούνται στη λειτουργία τους, κατά το άρθρο 4, παράγραφος 4 του Ν.3199/2003». 7. Η ΚΥΑ / (ΦΕΚ Β 2878 και Β 3142) «Κατηγορίες αδειών χρήσης και εκτέλεσης έργων αξιοποίησης των υδάτων. Διαδικασία και όροι έκδοσης των αδειών, περιεχόμενο και διάρκεια ισχύος τους και άλλες συναφείς διατάξεις», όπως τροποποιήθηκε με τις ΚΥΑ οικ / (ΦΕΚ Β 1435) και οικ / (ΦΕΚ Β 69) και την ΚΥΑ υπ αριθ. οικ / (ΦΕΚ Β 814) και ισχύει, και με την οποία αντικαταστάθηκαν οι ΚΥΑ 43504/ (ΦΕΚ Β 1784) και ΚΥΑ / (ΦΕΚ Β 1440). 8. Η ΚΥΑ / (ΦΕΚ Β 1751) «Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του». 9. Απόφαση της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων με την οποία εγκρίθηκε το πρώτο Σχέδιο Διαχείρισης ΛΑΠ (Απόφαση υπ αριθ. Ε.Γ. οικ. 107, ΦΕΚ 181/Β/ ). Άμεσα συναφές με την εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ είναι και το θεσμικό πλαίσιο, με το οποίο ενσωματώθηκε, στο Εθνικό δίκαιο, η Κοινοτική νομοθεσία για την προστασία των υδάτων, όπως ορίζεται στο Παράρτημα VI της Οδηγίας (Μέρος Α) και τυχόν άλλες διατάξεις του Εθνικού Δικαίου που σχετίζονται με θέματα προστασίας και διαχείρισης υδατικών πόρων: i. Η ΚΥΑ 8600/416/Ε103/ (ΦΕΚ Β 356) σχετικά με την «ποιότητα και μέτρα διαχείρισης των υδάτων κολύμβησης, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2006/7/ΕΚ σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και την κατάργηση της οδηγίας 76/160/ΕΟΚ όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με το άρθρο 18 της ΚΥΑ / «Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ Β 354). ii. Η υπ αριθ. Υ2/2600/ (ΦΕΚ Β 892) απόφαση σχετικά «με την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης» με την οποία ενσωματώθηκε η Οδηγία 98/83/ΕΚ για το πόσιμο νερό, όπως έχει τροποποιηθεί από την ΥΑ ΔΥΓ2/Γ.Π.οικ.38295/2007(ΦΕΚ Β 630), όπως διορθώθηκε με το ΦΕΚ 986/Β / , και ισχύει. iii. H ΚΥΑ /2016, (ΦΕΚ Β 354) «Καθορισμός κανόνων, μέτρων και όρων για την αντιμετώπιση κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης σε εγκαταστάσεις ή μονάδες, λόγω της ύπαρξης επικίνδυνων ουσιών, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2012/18/ΕΕ «για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζομένων με επικίνδυνες ουσίες και για την τροποποίηση και στη συνέχεια την κατάργηση της οδηγίας 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 4ης Ιουλίου iv. Ο Ν.1650/1986 (ΦΕΚ Α 160) με τον οποίο ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο η Οδηγία 85/337/ΕΟΚ «για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον» και η μεταγενέστερη σχετική διάταξη Ν.3010/2002 (ΦΕΚ Α 91) «Εναρμόνιση του Ν. 1650/86 με τις οδηγίες 97/11/ΕΚ και 96/61/ΕΚ, διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες διατάξεις» για την ενσωμάτωση της οδηγίας 97/11/ΕΚ περί τροποποιήσεως της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον αλλά και της οδηγίας 96/61/ΕΚ σχετικά με την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης. 6 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

25 v. Ο Ν.4258/ (ΦΕΚ Α 94) για την «Διαδικασία Οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα ρυθμίσεις Πολεοδομικής νομοθεσίας και άλλες διατάξεις» και εκδόθηκε η ΚΥΑ /2017 με «Διαδικασία Οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα ρυθμίσεις Πολεοδομικής νομοθεσίας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ B 428). vi. Η ΚΥΑ 80568/4225/ (ΦΕΚ Β 641) «Μέθοδοι, όροι και περιορισμοί για τη χρησιμοποίηση στη γεωργία της ιλύος που προέρχεται από επεξεργασία οικιακών και αστικών λυμάτων» για την εναρμόνιση με τις διατάξεις της υπ αριθ. 86/278/ΕΟΚ οδηγίας σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και ιδίως του εδάφους κατά τη χρησιμοποίηση της ιλύος καθαρισμού λυμάτων στη γεωργία. vii. Η ΚΥΑ 5673/400/ (ΦΕΚ Β 192) «Μέτρα και όροι για την επεξεργασία αστικών λυμάτων» και οι τροποποιητικές αυτής αποφάσεις Υ.Α /1982/ (ΦΕΚ Β 1811) και Υ.Α /939/ (ΦΕΚ Β 405), σχετικά με την εναρμόνιση του εθνικού δικαίου με τις διατάξεις της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ για την επεξεργασία αστικών λυμάτων και την τροποποιητική αυτής Οδηγία 98/15/ΕΚ. viii. Η ΚΥΑ 16190/1335/ (ΦΕΚ Β 519) «Μέτρα και όροι για την προστασία των νερών από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης» για την εναρμόνιση με την Οδηγία 91/676/ΕΟΚ για την προστασία από τη νιτρορύπανση. ix. Η ΚΥΑ 19652/1906/ (ΦΕΚ Β 1575) «Προσδιορισμός των νερών που υφίστανται νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης- Κατάλογος ευπρόσβλητων ζωνών, σύμφωνα με τις παραγράφους 1 και 2 αντίστοιχα του άρθρου 4 της υπ αριθ /1335/1997 Κοινής Υπουργικής Απόφασης «Μέτρα και όροι για την προστασία των νερών από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης» (Β 519) Τροποποίηση των άρθρων 3, 4, 5 και 8 της απόφασης αυτής» (Β 1575), όπως τροποποιήθηκε με την ΥΑ 20419/2522/2001 (ΦΕΚ Β 1212), την ΥΑ 24838/1400/Ε103/2008 (ΦΕΚ Β 1132), την ΥΑ /2010 (ΦΕΚ Β 1843), την ΥΑ /2013 (ΦΕΚ Β 983), την ΥΑ /2014 (ΦΕΚ Β 3224) και ισχύει. x. Ο Ν. 4036/ (ΦΕΚ Α 8) «Διάθεση γεωργικών φαρμάκων στην αγορά, ορθολογική χρήση αυτών και συναφείς διατάξεις» για την έγκριση και έλεγχο φυτοπροστατευτικών προϊόντων, προς εφαρμογή των Κ 1107/2009, Κ 396/2005 και της Οδηγίας 2009/128/ΕΚ, σχετικά με τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά και την κατάργηση των οδηγιών 79/117/ΕΟΚ και 91/414/ΕΟΚ του Συμβουλίου όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. xi. Η ΥΑ 1420/82031/2015 (ΦΕΚ Β 1709) «Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης» όπως τροποποιήθηκε από την ΥΑ 2001/118518/2015, (ΦΕΚ 2359/Β/2015) «Τροποποίηση της αριθ. 1420/82031 (ΦΕΚ 1709/Β/2015) απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης». xii. Η KYA H.Π /1807/E103/ (ΦΕΚ Β 1495) «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας και των οικοτόπων/ενδιαιτημάτων της, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ Περί διατηρήσεως των άγριων πτηνών, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 2ας Απριλίου 1979, όπως κωδικοποιήθηκε με την οδηγία 2009/147/ΕΚ» και η τροποποιητική αυτής ΚΥΑ Η.Π. 8353/276/Ε103/2012 (ΦΕΚ Β 415). Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 7

26 xiii. H ΚΥΑ 33318/3028/ (ΦΕΚ Β 1289) «καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτημάτων) καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» και την τροποποίηση αυτής ΚΥΑ ΗΠ 14849/853/Ε103/2008 (ΦΕΚ Β 645) σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας. xiv. KYA 50743/2017 (ΦΕΚ Β 4432) «Αναθεώρηση εθνικού καταλόγου περιοχών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura Άμεσα συναφείς είναι και οι διατάξεις που αναφέρονται σε μεταγενέστερες ή θυγατρικές Οδηγίες, που συμπληρώνουν την Οδηγία 2000/60/ΕΚ: α. Η ΚΥΑ 39626/2208/Ε130/ (ΦΕΚ Β 2075), σχετικά με τον καθορισμό μέτρων για την προστασία των υπόγειων νερών από τη ρύπανση και την υποβάθμιση, με την οποία ενσωματώθηκε η Θυγατρική Οδηγία 2006/118/ΕΚ σχετικά με «την προστασία των υπόγειων υδάτων από τη ρύπανση και την υποβάθμιση», κατ' εφαρμογή των διατάξεων του Άρθρου 17 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, όπως τροποποιήθηκε με την ΚΥΑ /1241/16 (ΦΕΚ Β 2888). β. Η ΚΥΑ Η.Π /2641/Ε103/ (ΦΕΚ Β 1909) «Καθορισμός Προτύπων Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΠΠΠ) για τις συγκεντρώσεις ορισμένων ρύπων και ουσιών προτεραιότητας στα επιφανειακά ύδατα, σε συμμόρφωση προς τις διατάξεις της οδηγίας 2008/105/ ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16 ης Δεκεμβρίου 2008 "σχετικά με Πρότυπα Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΠΠΠ) στον τομέα της πολιτικής των υδάτων και σχετικά με την τροποποίηση και μετέπειτα κατάργηση των οδηγιών του Συμβουλίου 82/176/ΕΟΚ, 83/513/ΕΟΚ, 84/156/ΕΟΚ, 84/491/ ΕΟΚ και 86/280/ΕΟΚ και την τροποποίηση της οδηγίας 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου", καθώς και για τις συγκεντρώσεις ειδικών ρύπων στα εσωτερικά επιφανειακά ύδατα και άλλες διατάξεις» όπως τροποποιήθηκε από την ΚΥΑ οικ /2016 (ΦΕΚ Β 69), σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2013/39/ΕΚ και ισχύει. γ. Η ΚΥΑ 38317/1621/Ε103/ (ΦΕΚ Β 1977) «Τεχνικές προδιαγραφές και ελάχιστα κριτήρια επιδόσεων των αναλυτικών μεθόδων για τη χημική ανάλυση και παρακολούθηση της κατάστασης των υδάτων, σε συμμόρφωση προς τις διατάξεις της οδηγίας 2009/90/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 31 ης Ιουλίου 2009 «για τη θέσπιση τεχνικών προδιαγραφών για τη χημική ανάλυση και παρακολούθηση της κατάστασης των υδάτων, σύμφωνα με την οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου». δ. Η ΥΑ 1811/ (ΦΕΚ Β 3322) «Ορισμός ανώτερων αποδεκτών τιμών για τη συγκέντρωση συγκεκριμένων ρύπων, ομάδων ρύπων ή δεικτών ρύπανσης σε υπόγεια ύδατα, σε εφαρμογή της παραγράφου 2 του Άρθρου 3 της υπ αριθ.: 39626/2208/Ε130/2009 κοινής υπουργικής απόφασης (Β 2075)». ε. Η ΚΥΑ /2011 (ΦΕΚ Β 354) «Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων και άλλες διατάξεις», όπως έχει τροποποιηθεί από την ΚΥΑ οικ /2013 (ΦΕΚ Β 2220) και ισχύει. στ. Η ΚΥΑ 31822/1542/Ε103 (ΦΕΚ Β 1108/ ) «Αξιολόγηση και διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2007/60/ ΕΚ «για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας», του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 8 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

27 της 23ης Οκτωβρίου 2007 όπως τροποποιήθηκε με την ΚΥΑ /924/2017 (ΦΕΚ Β / ). ζ. Ο Ν. 3983/2011 (ΦΕΚ Α 144/ ) "Εθνική Στρατηγική για τη προστασία και διαχείριση του θαλασσίου περιβάλλοντος" και η υπ αριθμ. 1175/2012 (ΦΕΚ Β 2939) Απόφαση του Αναπληρωτή ΥΠΕΚΑ «Έγκριση περιβαλλοντικών στόχων και δεικτών για τα θαλάσσια ύδατα, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 10 του Ν. 3983/2011», η υπ αριθμ /2016 Απόφαση του Αν. Υ.Π.ΕΝ. (ΦΕΚ Β 3799/ ) «Έγκριση των προγραμμάτων παρακολούθησης για τη συνεχή εκτίμηση των θαλασσίων υδάτων του άρθρου 11 του Ν.3983/2011», καθώς και η ΚΥΑ οικ /2017 (ΦΕΚ Β 11/ ) «Ορισμός αρμόδιων φορέων για την παρακολούθηση για την παρακολούθηση της ποιότητας των θαλασσίων υδάτων και καθορισμός των υποχρεώσεών τους, σύμφωνα με το άρθρο 19, παρ. 1 του ν.3983/2011». 1.3 ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 1 ΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ Απαιτήσεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και στόχοι της 1 ης Αναθεώρησης Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ θέτει την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και τους οικολογικούς στόχους στο επίκεντρο μιας προσέγγισης με βάση την ενοποιημένη διαχείριση των υδάτων σε κλίμακα λεκάνης απορροής ποταμού. Για το σκοπό αυτό, απαιτείται κατάλληλος προγραμματισμός εφαρμογής με το σχεδιασμό και συντονισμό επιμέρους δράσεων ώστε η τελική έκβαση να είναι η «καλή κατάσταση» (ή το «καλό δυναμικό») των υδατικών συστημάτων. Η εφαρμογή της Οδηγίας, περιλαμβάνει τις ακόλουθες κύριες συνιστώσες: 1. Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης και προκαταρκτική ανάλυση χάσματος. 2. Οργάνωση των περιβαλλοντικών στόχων. 3. Κατάρτιση Προγραμμάτων Παρακολούθησης. 4. Ανάλυση χάσματος. 5. Κατάρτιση του Προγράμματος Μέτρων. 6. Κατάρτιση Σχεδίου Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμού. 7. Εφαρμογή του Προγράμματος Μέτρων. 8. Αξιολόγηση Προγράμματος Μέτρων. 9. Διαβούλευση με το κοινό, ενεργός συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών. Σε σχέση με την εφαρμογή των επιμέρους απαιτήσεων της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, έχουν ολοκληρωθεί, μεταξύ άλλων, οι ακόλουθες ενέργειες: Έχουν προσδιορισθεί και καταγραφεί, με την Απόφαση 706/ (ΦΕΚ 1383/Β / & ΦΕΚ 1572/Β / ), της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων «περί καθορισμού των Λεκανών Απορροής Ποταμών της χώρας και ορισμού των αρμόδιων Περιφερειών για τη διαχείριση και προστασία τους», οι επιμέρους Λεκάνες Απορροής Ποταμών και τα Υδατικά Διαμερίσματα (περιοχές Λεκανών Απορροής Ποταμών) όπως αυτή ισχύει μετά την έγκριση των Πρώτων Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών των 14 Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 9

28 Έχουν καταρτισθεί, εγκριθεί και υποβληθεί στην ΕΕ 1 τα πρώτα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών όλων (και των 14) των Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας για την περίοδο ( ). Τα πρώτα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών περιλαμβάνουν όλες τις αναλυτικές πληροφορίες που απαιτούνται από το Άρθρο 13 και το Παράρτημα VII της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Έχουν συνταχθεί από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων (Δεκέμβριος 2014) και υποβληθεί στην ΕΕ οι Ενδιάμεσες Εκθέσεις Προόδου Εφαρμογή των Προγραμμάτων Μέτρων των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών της χώρας. Έχει διαμορφωθεί και λειτουργεί το Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης της κατάστασης των υδάτων της χώρας 2, το οποίο περιλαμβάνει πάνω από τα 2000 σημεία παρακολούθησης της ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης των επιφανειακών και υπογείων υδάτων. Σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών αναθεωρούνται και ενημερώνονται ανά εξαετία. Τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών που καταρτίζονται στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης, για κάθε ένα από τα Υδατικά της Διαμερίσματα της χώρας (Χάρτης 1), αφορούν στην περίοδο Στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών, πραγματοποιούνται οι ακόλουθες ενέργειες: Επικαιροποίηση του προσδιορισμού και του χαρακτηρισμού των επιφανειακών (ποτάμιων, λιμναίων, μεταβατικών και παράκτιων) και υπόγειων υδατικών συστημάτων. Επανεξέταση και ενημέρωση των τυπο-χαρακτηριστικών συνθηκών αναφοράς και της αξιολόγησης/ταξινόμησης της κατάστασης/δυναμικού των επιφανειακών (οικολογική, χημική), συμπεριλαμβανομένων των ιδιαιτέρως τροποποιημένων και τεχνητών, και των υπόγειων (ποσοτική, ποιοτική) υδατικών συστημάτων, με βάση τα νέα δεδομένα που είναι διαθέσιμα από τη λειτουργία του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της κατάστασης των υδάτων. Αξιολόγηση εκ νέου των επιφανειακών συστημάτων που εμφανίζουν σημαντικές υδρομορφολογικές τροποποιήσεις, προκειμένου να καθοριστούν αυτά που συνιστούν ιδιαιτέρως τροποποιημένα (ΙΤΥΣ) και τεχνητά (ΤΥΣ). Επικαιροποίηση του καταλόγου των σημαντικών πιέσεων όπως έχουν περιληφθεί στα 1 α Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών της χώρας, καθώς και των επιπτώσεών τους. Επικαιροποίηση του Μητρώου Προστατευόμενων Περιοχών, με βάση νέα στοιχεία που έχουν προκύψει από την εφαρμογή σχετικών ενωσιακών Οδηγιών. Επικαιροποίηση των στοιχείων για τα προγραμματιζόμενα έργα/δραστηριότητες αξιοποίησης υδατικών πόρων. Επανεξέταση των περιβαλλοντικών στόχων για όλα τα επιφανειακά και υπόγεια υδατικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των ιδιαιτέρως τροποποιημένων και τεχνητών. Εκτίμηση της προόδου σε σχέση με την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της Οδηγίας, όπως είχαν καθορισθεί στα πρώτα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών της χώρας. Αναθεώρηση των Προγραμμάτων Βασικών και Συμπληρωματικών Μέτρων για την προστασία και την αποκατάσταση των υδατικών πόρων για κάθε ΥΔ, όπως περιλαμβάνονται στα εγκεκριμένα/πρώτα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών της χώρας, σύμφωνα με Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

29 το Άρθρο 11 και στο Παράρτημα VI της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 12 και Παράρτημα VIII του ΠΔ 51/2007). Επικαιροποίηση της οικονομικής ανάλυσης των χρήσεων ύδατος (συμπεριλαμβανομένης της κοστολόγησης με τις αναμενόμενες νέες κατευθύνσεις της ΕΚ), λαμβάνοντας υπόψη την ΚΥΑ / (ΦΕΚ Β 1751) «Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του» και με βάση τα πλέον πρόσφατα δεδομένα από τις σχετικές υπηρεσίες νερού. Καταγραφή των μέχρι σήμερα διακρατικών συνεργασιών και προώθηση της υλοποίησης κοινών ή συμβατών Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών στις διακρατικές λεκάνες απορροής, σύμφωνα τις κατευθύνσεις από την ΕΓΥ. Χάρτης 1: Υδατικά Διαμερίσματα Ελλάδας Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 11

30 Αναθεώρηση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) για τον εντοπισμό, περιγραφή και αξιολόγηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον από την εφαρμογή των προαναφερθέντων Προγραμμάτων Μέτρων και των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών της χώρας. Πληροφόρηση του κοινού και προώθηση της ενεργούς συμμετοχής του, καθώς και δημοσιοποίηση και δημόσια διαβούλευση των Προσχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών της χώρας, έξι μήνες πριν την ολοκλήρωσή τους, σύμφωνα με το Άρθρο 14 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και το Άρθρο 15 του ΠΔ 51/2007. Κάλυψη των υποχρεώσεων της χώρας σε σχέση με την υποβολή εκθέσεων και λοιπών στοιχείων στην ΕΕ σχετικά με τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών της χώρας, μέσω και του ηλεκτρονικού συστήματος WISE (Water Information System for Europe), σύμφωνα με τις προδιαγραφές που έχουν καθορισθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος. Οι επιπτώσεις από την εφαρμογή των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών της χώρας δεν μπορεί παρά να είναι θετικές, σε μια εποχή κατά την οποία οι υδατικοί πόροι της χώρας αντιμετωπίζουν αυξανόμενες πιέσεις. Η εφαρμογή τους θα προσφέρει τις βάσεις για την στήριξη μιας σταθερής πολιτικής διαχείρισης υδάτων, που θα οδηγήσει στην αποτελεσματική προστασία και στην ορθολογική χρήση των πολύτιμων υδατικών μας πόρων Περιληπτική περιγραφή της 1 ης Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης Το Σχέδιο Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμού (ΣΔΛΑΠ) αποτελεί ταυτόχρονα το βασικό εργαλείο προγραμματισμού αλλά και τον κεντρικό μηχανισμό αναφοράς της χώρας προς την ΕΕ. Στα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών των ΥΔ της χώρας, καθορίζονται τα ρεαλιστικά μέτρα που πρόκειται να εφαρμοστούν προκειμένου να επιτευχθούν οι περιβαλλοντικοί στόχοι και οι στόχοι της Οδηγίας Πλαίσιο εν γένει, αιτιολογώντας παράλληλα οποιαδήποτε παρέκκλιση. Τα Κεφάλαια που απαρτίζουν την 1 η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης περιγράφονται συνοπτικά παρακάτω. Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή 1 η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ Στο Κεφάλαιο 1 (το παρόν κεφάλαιο), παρατίθενται βασικές πληροφορίες σε σχέση με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ, αλλά και οι επιθυμητοί στόχοι της διαχείρισης των υδατικών πόρων της χώρας και γίνεται μνεία των συντελεστών κατάρτισης του Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ της χώρας στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης. Περιγράφεται το πλαίσιο των ενεργειών κατά τη διαδικασία διαβούλευσης και η σημασία και οι σκοποί της συμμετοχικής διαδικασίας που προβλέπονται από την Οδηγία για τα 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 14). Τέλος, παρουσιάζονται συνοπτικά οι συνέργειες του Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ με σχετικές ενωσιακές Οδηγίες. Κεφάλαιο 2. Διαφοροποιήσεις σε σχέση με το 1 ο ΣΔΛΑΠ Στο Κεφάλαιο 2, περιγράφεται η πρόοδος υλοποίησης του Προγράμματος Μέτρων του 1 ου Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ καθώς και οι αλλαγές που έλαβαν χώρα μεταξύ έγκρισης των 1 ων Σχεδίων Διαχείρισης και της 1 ης Αναθεώρησης αυτών. Παρουσιάζονται οι νέες αναλυτικές μεθοδολογίες σύμφωνα με το WFD Reporting Guidance 2016, που αναπτύχθηκαν στα πλαίσια της 1 ης Αναθεώρησης για τα κρίσιμα θέματα εφαρμογής της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και καταγράφονται οι κύριες διαφοροποιήσεις σε επιμέρους θέματα. Κεφάλαιο 3. Περιγραφή του Υδατικού Διαμερίσματος Αρμόδιες αρχές Στο Κεφάλαιο 3, αναλύονται τα φυσικά και ανθρωπογενή χαρακτηριστικά των επιμέρους Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος και τα στοιχεία των αρμόδιων αρχών που 12 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

31 σχετίζονται με τη διαχείριση των υδατικών πόρων, βάσει των Άρθρων 3 και 24 και του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Κεφάλαιο 4. Καθορισμός Υδατικών Συστημάτων Στο Κεφάλαιο 4, παρουσιάζεται συνοπτικά η μεθοδολογία στα πλαίσια της 1 ης Αναθεώρησης, στην οποία βασίστηκε ο καθορισμός των επιφανειακών και υπόγειων υδατικών συστημάτων σύμφωνα με το Άρθρο 5 και το Παράρτημα V της Οδηγίας και τα αποτελέσματα εφαρμογής της στις ΛΑΠ του ΥΔ. Για τα επιφανειακά ΥΣ (ποτάμια, λιμναία, μεταβατικά και παράκτια) γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στα κριτήρια προσδιορισμού τους, στην αναγνώριση των Τεχνητών και Ιδιαιτέρως Τροποποιημένων Υδατικών Συστημάτων, στην τυπολογία και στον προσδιορισμό τυποχαρακτηριστικών συνθηκών αναφοράς μέσω δεικτών που αντιστοιχούν σε αδιατάρακτες (φυσικές) συνθήκες. Για τα υπόγεια Υδατικά Συστήματα περιγράφεται ο προσδιορισμός τους βάσει των υδρολιθολογικών τους χαρακτηριστικών και τελικά, ο αρχικός και περαιτέρω χαρακτηρισμός τους. Κεφάλαιο 5. Πιέσεις & Επιπτώσεις Στο Κεφάλαιο 5, δίδεται περίληψη της ανάλυσης των ανθρωπογενών πιέσεων και των επιπτώσεών τους στα επιφανειακά και υπόγεια υδατικά συστήματα βάσει της νέας μεθοδολογίας που αναπτύχθηκε κατά την 1 η Αναθεώρηση, και συνοψίζεται τελικά η ένταση της πίεσης ανά πηγή και συνολικά. Κεφάλαιο 6. Κατάσταση Υδατικών Συστημάτων Το Κεφάλαιο 6, αναφέρεται στην αξιολόγηση της κατάστασης των επιφανειακών και υπόγειων υδατικών συστημάτων του ΥΔ με βάση τα αποτελέσματα από τη λειτουργία του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της Ποιότητας και της Ποσότητας των Υδάτων, όπως καθορίζεται από την ΚΥΑ / (ΦΕΚ Β 2017). Για τα φυσικά επιφανειακά υδατικά συστήματα γίνεται η ταξινόμησή τους ως προς την οικολογική και χημική τους κατάσταση και για τα ιδιαιτέρως τροποποιημένα και τεχνητά υδατικά συστήματα (ΙΤΥΣ και ΤΥΣ) η ταξινόμησή τους ως προς το οικολογικό δυναμικό και τη χημική τους κατάσταση, ενώ στατιστικά στοιχεία δίνονται ανά ΛΑΠ και για το ΥΔ συνολικά για το σύνολο των ΥΣ καθώς και χωριστά για τα ΙΤΥΣ - ΤΥΣ. Για τα υπόγεια υδατικά συστήματα γίνεται ο προσδιορισμός της ποσοτικής και χημικής τους κατάστασης. Κεφάλαιο 7. Οικονομική ανάλυση χρήσεων ύδατος Το Κεφάλαιο 7, πραγματεύεται την κοινωνικοοικονομική ανάλυση των κύριων χρήσεων ύδατος σε συνδυασμό με τις υφιστάμενες πιέσεις που αυτές συνεπάγονται και καταλήγει στην εκτίμηση του βαθμού ανάκτησης του κόστους για τις κύριες χρήσεις ύδρευση, βιομηχανική και αγροτική. Προσδιορίζονται οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος στο Υδατικό Διαμέρισμα και αξιολογείται η εφαρμοζόμενη σήμερα στο Υδατικό Διαμέρισμα κοστολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών, με ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων και αντίστοιχων στοιχείων των παρόχων υπηρεσιών νερού ύδρευσης, αποχέτευσης και άρδευσης. Το Κεφάλαιο αυτό αποτελεί εφαρμογή των Άρθρων 5 και 9 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Κεφάλαιο 8. Περιβαλλοντικοί στόχοι & Εξαιρέσεις Στο Κεφάλαιο 8, γίνεται καταγραφή των κύριων περιβαλλοντικών στόχων για τα επιφανειακά και υπόγεια υδατικά συστήματα, τις προστατευόμενες περιοχές, τα συστήματα που αποτελούν ΙΤΥΣ ή ΤΥΣ, καθώς και όσων υπάγονται σε «εξαιρέσεις» των παραγράφων 4 έως 7 του Άρθρου 4 της Οδηγίας στα πλαίσια της 1 ης Αναθεώρησης. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 13

32 Κεφάλαιο 9. Πρόγραμμα μέτρων Στο Κεφάλαιο 9, παρουσιάζεται το αναθεωρημένο Πρόγραμμα Μέτρων για την προστασία και αποκατάσταση των υδατικών συστημάτων, λαμβάνοντας υπόψη την ανάλυση των πιέσεων, την κατάσταση των υδατικών συστημάτων, καθώς και τους περιβαλλοντικούς στόχους και τις εξαιρέσεις από την επίτευξη των στόχων. Κεφάλαιο 10. Επόμενα βήματα Στο Κεφάλαιο 10, αναφέρονται δυσκολίες που παρουσιάστηκαν καθ όλη τη διάρκεια κατάρτισης της 1 ης Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ, επισημαίνονται κρίσιμες παράμετροι για τον προγραμματισμό της εφαρμογής του Αναθεωρημένου Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ και υπογραμμίζονται θέματα που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή τόσο κατά την εφαρμογή του, όσο και κατά την Αναθεώρησή του για την τρίτη διαχειριστική περίοδο ( ). Κεφάλαιο 11. Διασυνοριακή συνεργασία Γίνεται αναφορά στο πλαίσιο διασυνοριακής συνεργασίας με τις γείτονες χώρες (πγδμ και Αλβανία) στο τομέα διαχείρισης των υδάτων για τις διασυνοριακές λεκάνες απορροής Αξιού και Πρεσπών. Λόγω της ιδιαίτερης περιβαλλοντικής και διασυνοριακής σημασίας της υδρολογικής λεκάνης των λιμνών Μικρής και Μεγάλης Πρέσπας, έχει συνταχθεί στο πλαίσιο των προβλέψεων της παραγράφου 5 του Άρθρου 13 της Οδηγίας λεπτομερέστερο Σχέδιο Διαχείρισης της εν λόγω υδρολογικής υπολεκάνης η οποία εντάσσεται στην Λεκάνη Απορροής Πρεσπών. Το Σχέδιο Διαχείρισης της Υπολεκάνης Πρεσπών αποτελεί τμήμα του Σχεδίου Διαχείρισης. Σε ειδικό Κεφάλαιο, στο τέλος του παρόντος, παρουσιάζονται συγκεντρωτικά στατιστικά στοιχεία για τα Υδατικά Συστήματα του Υδατικού Διαμερίσματος. Η 1 η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης συνοδεύεται από Κείμενα Τεκμηρίωσης που πραγματεύονται αναλυτικά επιμέρους θέματα του Σχεδίου. Στον ακόλουθο Πίνακα παρουσιάζονται τα Αναλυτικά Κείμενα Τεκμηρίωσης που υποστηρίζουν το ΣΔΛΑΠ. α/α 1 Πίνακας 1-1: Κατάλογος Αναλυτικών Κειμένων Τεκμηρίωσης που υποστηρίζουν το ΣΔΛΑΠ Κεφάλαιο της 1 ης Αναθεώρησης Τίτλος Κειμένου του Σχεδίου Διαχείρισης που εξειδικεύεται/τεκμηριώνεται ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΑΡΧΩΝ ΚΑΙ 3.4 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ 2 3α 3β 4 5 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΥΔΡΟΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΩΝ ΑΛΛΟΙΩΣΕΩΝ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ, ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ «ΕΞΑΙΡΕΣΕΩΝ» ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

33 α/α Τίτλος Κειμένου ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ, ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ, ΤΥΠΟ-ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Κεφάλαιο της 1 ης Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης που εξειδικεύεται/τεκμηριώνεται 4.1, 6.1 και , 6.2, και ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΜΗΤΡΩΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΔΑΤΟΣ (ΥΔΡΕΥΣΗ, ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ 13 ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΕΙΔΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΥΠΟΛΕΚΑΝΗΣ ΠΡΕΣΠΩΝ ΤΗΣ ΛΑΠ ΠΡΕΣΠΩΝ ΤΟΥ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Ολα τα κεφάλαια που γίνεται αναφορά στη ΛΑΠ Πρεσπών Για την 1 η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας ακολουθείται η διαδικασία της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης (ΣΠΕ) κατ εφαρμογή της ΚΥΑ με Α.Π. ΥΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/οικ / για την «εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ» (ΦΕΚ Β 1225/2006), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων εντοπίζει, περιγράφει και αξιολογεί σε στρατηγικό επίπεδο τις επιπτώσεις στο περιβάλλον από την εφαρμογή των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών σε κάθε Υδατικό Διαμέρισμα, αναλύοντας τη σκοπιμότητα των Σχεδίων Διαχείρισης και αξιολογώντας εναλλακτικά σενάρια λύσεων στα ζητήματα διαχείρισης υδάτων. Σε συνέχεια του πρώτου διαχειριστικού κύκλου, τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών αξιολογούνται περιβαλλοντικά σε στρατηγικό επίπεδο, διαμορφώνοντας τις αναγκαίες συνθήκες για φιλικότερο προς το περιβάλλον σχεδιασμό σε πρώιμο στάδιο. Η διαδικασία της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης περιλαμβάνει τα ακόλουθα 4 βασικά στάδια: τη διερεύνηση των περιβαλλοντικών ζητημάτων, μέσω της μελέτης εκτίμησης των επιπτώσεων στο περιβάλλον από το προτεινόμενο Σχέδιο, τη διαβούλευση με τους πολίτες, την ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων της περιβαλλοντικής διερεύνησης και διαβούλευσης στην προς έγκριση μορφή του Σχεδίου, την παρακολούθηση των μελλοντικών επιπτώσεων από την εφαρμογή του Σχεδίου. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 15

34 Η έγκριση του Σχεδίου και της ΣΜΠΕ γίνεται με ενιαία διοικητική πράξη από την Αρχή Σχεδιασμού (ΕΓΥ/ΥΠΕΝ), έπειτα από προώθηση "εισήγησης έγκρισης ΣΜΠΕ" από την αρμόδια για την περιβαλλοντική έγκριση του Σχεδίου Περιβαλλοντική Υπηρεσία (ΔΙΠΑ/ΥΠΕΝ) προς την Αρχή σχεδιασμού [άρθρο 7 της ΥΑ ΥΠΕΧΩΔΕ/ΕΥΠΕ/οικ /2006 (ΦΕΚ 1225Β'/ ) όπως τροποποιήθηκε από την ΥΑ αριθμ. οικ (ΦΕΚ 3759Β / ) και ισχύει]. 1.4 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ Απαιτήσεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ για τη δημόσια διαβούλευση Η ενημέρωση του κοινού σε όλα τα στάδια της εφαρμογής της, αποτελεί απαίτηση της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 14), ενώ η ενεργός συμμετοχή θα πρέπει να ενθαρρύνεται. Όλα τα σημαντικά ζητήματα θα πρέπει να συζητηθούν με τα ενδιαφερόμενα μέρη, τις αρμόδιες αρχές και το ευρύ κοινό μέσω κατάλληλων δράσεων διαβούλευσης και συμμετοχικών διαδικασιών. Τα κράτη μέλη, για κάθε περιοχή λεκάνης απορροής ποταμού, δημοσιεύουν και θέτουν στη διάθεση του κοινού για τη διατύπωση παρατηρήσεων: χρονοδιάγραμμα και πρόγραμμα εργασιών για την εκπόνηση του σχεδίου ενδιάμεση επισκόπηση των σημαντικών ζητημάτων διαχείρισης των υδάτων που εντοπίστηκαν στο Υδατικό Διαμέρισμα αντίγραφο του προσχεδίου διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμού Συμμετέχοντες, χρονοδιάγραμμα διαβούλευσης και τρόποι συμμετοχής Στη διαδικασία συμμετοχής του κοινού κλήθηκαν να συμμετέχουν όλοι όσοι επηρεάζουν την καλή κατάσταση των υδάτων του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας και επηρεάζονται από αυτήν. Οι διαβουλευόμενοι εμπίπτουν σε μία τουλάχιστον από τις παρακάτω κατηγορίες: φορέας λήψης αποφάσεων διαχειριστής χρήστης ή καταναλωτής νερού εμπειρογνώμονας ή ειδικός Ως φορείς λήψης αποφάσεων θεωρούνται όλα τα άτομα ή οι φορείς που έχουν θεσμική αρμοδιότητα στη λήψη αποφάσεων, σε θέματα σχετικά με τη διαχείριση του νερού όπως οι εκπρόσωποι του Κοινοβουλίου, τα Υπουργεία, οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, οι Περιφέρειες, οι Περιφερειακές Ενότητες, οι Δήμοι και οι αντίστοιχες υπηρεσίες τους. Ο όρος διαχειριστές αναφέρεται σε όλους όσοι έχουν ρόλο εφαρμογής στη διαχείριση των υδάτων και γενικότερα στην υλοποίηση των προβλεπόμενων από την Οδηγία Πλαίσιο 2000/60. Οι χρήστες ή καταναλωτές νερού εκπροσωπούνται στη λίστα φορέων από αντίστοιχες ενώσεις, επιμελητήρια και συλλόγους αγροτών, βιομηχανικών και εμπορικών δραστηριοτήτων και άλλων φορέων που εκπροσωπούν το ευρύ κοινό. Στην κατηγορία εμπειρογνώμονες ειδικοί εντάσσονται επιστήμονες, σύμβουλοι, εκπαιδευτικά ιδρύματα, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και άλλοι ειδικοί φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Η διαδικασία διαβούλευσης επί της 1 ης Αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών διήρκησε από 30/11/2015 μέχρι 15/ και περιελάβανε τα ακόλουθα: 16 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

35 Α Φάση: Το Νοέμβριο 2015 αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ ( το αντικείμενο των προβλεπόμενων εργασιών κατάρτισης της 1 ης Αναθεώρησης του ΣΔΛΑΠ καθώς επίσης και το αναλυτικό χρονοδιάγραμμα αυτών για την ενημέρωση του κοινού. Β Φάση: Τον Ιούνιο του 2016 αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ στοιχεία των σημαντικών θεμάτων διαχείρισης των υδατικών πόρων σε κάθε ΛΑΠ που περιελάβανε συνοπτικά, τα αποτελέσματα του Εθνικού Δικτύου παρακολούθησης της κατάστασης των υδάτων της χώρας για το Υδατικό Διαμέρισμα, τις κύριες πιέσεις, τον καθορισμό και την καταγραφή των αρμοδίων αρχών και των φορέων που συμμετέχουν στη διαβούλευση. Επίσης το Δεκέμβριο του 2016 αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα οι βασικές κοινές μεθοδολογίες για την ταξινόμηση της κατάστασης των υδατικών συστημάτων, την αξιολόγηση των πιέσεων και των επιπτώσεων περιλαμβανομένων και των υδρομορφολογικών πιέσεων, τον καθορισμό των Ιδιαιτέρως Τροποποιημένων Υδατικών Συστημάτων και τον προσδιορισμό των Εξαιρέσεων του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Γ Φάση: Τον Ιούνιο 2017 αναρτήθηκε σε ειδική ιστοσελίδα της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων ( το Προσχέδιο της 1 ης Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας, καθώς επίσης και σχετικό ερωτηματολόγιο. Η φάση αυτή περιελάμβανε και τη δημοσιοποίηση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Η διαβούλευση ολοκληρώθηκε 15/12/2017. Για τους σκοπούς της διαβούλευσης της 1 ης Αναθεώρησης των ΣΔΛΑΠ υλοποιήθηκε από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων ειδική ιστοσελίδα ( στην οποία δόθηκε η δυνατότητα για υποβολή σχολίων (ανάρτηση σχολίων στο διαδίκτυο), καθώς και η δυνατότητα συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου διαβούλευσης. Στην ιστοσελίδα δόθηκε η δυνατότητα ανάρτησης δημόσιων σχολίων επί του υλικού που δημοσιεύθηκε. Επιπλέον, στην ιστοσελίδα αυτή διατίθενται όλα τα στοιχεία του πρώτου Σχεδίου Διαχείρισης με τα σχετικά γεωχωρικά δεδομένα που αφορούν τα Υδατικά Συστήματα και την κατάστασή τους, καθώς επίσης και λοιπά σχετικά στοιχεία που σχετίζονται με την Διαχείριση των Υδατικών Πόρων όπως το Εθνικό Μητρώο Σημείων Υδροληψίας Επιφανειακών και Υπογείων Υδάτων, η Εθνική Βάση δεδομένων Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων κλπ. Πλέον των ανωτέρω, κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης υπήρχε η δυνατότητα παρεμβάσεων στην κατάρτιση της 1 ης Αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών με , fax ή ταχυδρομικά, με στόχο την κατάθεση διαφορετικών απόψεων και την παροχή πληροφοριών. Με σκοπό την ενθάρρυνση της ενεργού συμμετοχής φορέων αλλά και του κοινού κατά τη διαδικασία της 1 ης Αναθεώρησης ΣΔΛΑΠ υλοποιήθηκαν τα ακόλουθα: Συναντήσεις εργασίας μεταξύ της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων, των Αναδόχων και εμπλεκόμενων φορέων (Υπουργείων, Αποκεντρωμένης Διοίκησης, Περιφερειών και λοιπών τοπικών φορέων) για ανταλλαγή στοιχείων και απόψεων. Ειδικές συναντήσεις εργασίας με τις αρμόδιες Δ/νσεις Υδάτων για τη διαμόρφωση τόσο του προσχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ όσο και του προγράμματος μέτρων. Ειδική μέριμνα δόθηκε στην άμεση εμπλοκή των Δ/νσεων Υδάτων στην κατάρτιση της 1 ης Αναθεώρησης δεδομένου ότι αποτελούν το κύριο πυλώνα εφαρμογής των Σχεδίων Διαχείρισης σε περιφερειακό επίπεδο ως φορείς που ασκούν τις αρμοδιότητες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης στο τομέα των υδάτων. Στο πλαίσιο αυτό Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 17

36 - Δημιουργήθηκε ειδική Υποστηρικτική Ομάδα με σκοπό την υποβοήθηση της ΕΓΥ στην παρακολούθηση και στη διαμόρφωση της 1 ης Αναθεώρησης των εγκεκριμένων Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας (ΑΔΑ:Ψ3Π14653Π8-ΑΛΥ) με στελέχη από τις Δ/νσεις Υδάτων όλης της χώρας, η οποία συμμετείχε ενεργά σε όλα τα στάδια διαμόρφωσης των Σχεδίων Διαχείρισης των ΥΔ αρμοδιοτήτων τους - Διοργανώθηκε ειδική τριήμερη συνάντηση εργασίας στην Αθήνα με τις Δ/νσεις Υδάτων της χώρας (από 1/11 έως 3/11) στην οποία συζητήθηκαν τα θέματα της 1 ης Αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών που σχετίζονται με το πρόγραμμα μέτρων και την οριστικοποίησή του, αλλά και θέματα που σχετίζονται με τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας. Διοργανώθηκε από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων με την αρωγή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ανοικτή ημερίδα στην Κοζάνη την 20/9/2017 με θέμα Διαβούλευση 1 ης Αναθεώρησης Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας και σκοπό την ενημέρωση του κοινού και των Φορέων του Υδατικού Διαμερίσματος. Επισημαίνεται ότι η ημερίδα αυτή διοργανώθηκε στο πλαίσιο διήμερου ενημέρωσης του κοινού για το Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών και το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας. Συνολικά, στην ημερίδα συμμετείχαν 145 άτομα. Κατά τη διάρκεια της ημερίδας δόθηκε η δυνατότητα για συμπλήρωση των ερωτηματολογίων διαβούλευσης και για προφορικές παρεμβάσεις, ενώ μετά το πέρας των ημερίδων υπήρξε η δυνατότητα για υποβολή γραπτών σχολίων. Μετά την υλοποίηση της ημερίδας καταρτίστηκε ο κατάλογος των συμμετεχόντων, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων επικοινωνίας τους, και παραλήφθηκε το οπτικοακουστικό υλικό, του οποίου έγινε απομαγνητοφώνηση με στόχο την κατάρτιση των πρακτικών. Τέλος επισημαίνεται ότι η διαδικασία διαβούλευσης της ΣΜΠΕ υλοποιήθηκε παράλληλα με τη διαδικασία διαβούλευσης του Σχεδίου Διαχείρισης γεγονός που συνέβαλε σημαντικά στην διαμόρφωση του Οριστικού Σχεδίου Διαχείρισης Αποτελέσματα διαβούλευσης και ενσωμάτωση Η διαδικασία της διαβούλευσης σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε με βάση τις απαιτήσεις της Οδηγίας, που προβλέπουν μια σειρά δράσεων ώστε να εξασφαλισθεί η πρόσβαση των πολιτών και των εμπλεκόμενων φορέων στο σύνολο της διατιθέμενης πληροφορίας με στόχο την ενεργό συμμετοχή στη διαμόρφωση της 1 ης Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος. Τα βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν είναι τα εξής: Ικανοποιητική συμμετοχή των φορέων της Δημόσιας Διοίκησης. Μέτρια συμμετοχή πολιτών και ΜΚΟ. Υψηλός βαθμός περιβαλλοντικής ευαισθησίας για τους υδατικούς πόρους. Η διαδικασία της διαβούλευσης κρίνεται επιτυχής αφού ανέδειξε όλα εκείνα τα σημεία / προβλήματα / ελλείψεις που προέκυψαν κατά την εφαρμογή των 1ων Σχεδίων Διαχείρισης υδατικών πόρων στη χώρα, κατέδειξε την ανάγκη αναθεώρησης και εν τέλει συνέβαλε στην οριστική διαμόρφωση της 1ης Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας (EL09). 18 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

37 Συνοπτικά οι κύριες αλλαγές / συμπληρώσεις / προσθήκες που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Διαχείρισης ως αποτέλεσμα της διαβούλευσης αφορούν τα ακόλουθα: Επικαιροποίηση δεδομένων που παρουσιάζονται στο Σχέδιο Διαχείρισης με βάση τα στοιχεία που διατέθηκαν ή/και επισημάνσεις που τέθηκαν υπόψη κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης. Τα δεδομένα αυτά αφορούν κυρίως σε θέματα που σχετίζονται με τις απολήψεις υδάτων στο υδατικό διαμέρισμα αλλά και σε στοιχεία για τις χρήσεις υδάτων, τα σημεία υδροληψίας, τις ενέργειες που έχουν υλοποιηθεί στο πλαίσιο των πρώτων Σχεδίων Διαχείρισης κλπ. Την επανεξέταση και τελικώς την απένταξη του συνόλου του ταμιευτήρα Παπαδιάς από το Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών, δεδομένου ότι σύμφωνα με τα στοιχεία που διατέθηκαν για τον προγραμματισμό των έργων ύδρευσης από τον ταμιευτήρα και λαμβάνοντας υπόψη την αναδιαμόρφωση του προγράμματος μέτρων της αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης και ειδικότερα του μέτρου Μ09Β0403 «Προστασία υδροληπτικών έργων επιφανειακών υδάτων για ύδρευση», κρίθηκε ότι εξασφαλίζεται η άμεση προστασία της υδροληψίας που προορίζεται για ύδρευση. Αναμόρφωση του τελικού προγράμματος μέτρων που περιλαμβάνει: - την αναδιατύπωση συγκεκριμένων μέτρων σχετικά με τη συγκεκριμενοποίηση/ εξειδίκευση περιορισμών αλλά και δράσεων που ορίζονται σε αυτά. - τη διόρθωση των φορέων υλοποίησης των μέτρων. - τη διαφοροποίηση στην περιγραφή ορισμένων μέτρων ώστε να συμπεριλάβουν δράσεις οι οποίες προγραμματίζονται από τους φορείς υλοποίησης ή/και τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία. - την εισαγωγή στοχευμένων συμπληρωματικών μέτρων για την επίτευξη συγκεκριμένων και τοπικά σημαντικών στόχων διαχείρισης, επαύξησης της υφιστάμενης γνώσης και βελτίωσης των περιβαλλοντικών και υδατικών συνθηκών. Η διαδικασία της διαβούλευσης και τα αποτελέσματα της τα οποία παρουσιάστηκαν συνοπτικά στις παραπάνω ενότητες, περιγράφονται αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΈΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ». 1.5 ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΜΕ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ / ΔΡΑΣΕΙΣ Η υλοποίηση της περιβαλλοντικής πολιτικής της Ε.Ε. σε σχέση με τη διαχείριση των υδάτων εκφράζεται σε επίπεδο θεσμικού πλαισίου με τη θέσπιση των τριών βασικών Οδηγιών: της Οδηγίας-Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60/ΕΚ, (ΟΠΥ) σχετικά με το πλαίσιο κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων, της Οδηγίας για τις Πλημμύρες 2007/60/ΕΚ, σχετικά με την αξιολόγηση και διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας και της Οδηγίας για τη Θαλάσσια Στρατηγική 2008/56/ΕΚ, σχετικά με τη διαχείριση και προστασία των θαλάσσιων υδάτων. Σημαντική πρόκληση, όσον αφορά στη διαχείριση των υδάτων, αποτελεί η προετοιμασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κλιματική αλλαγή, η οποία αναμένεται να προκαλέσει αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης ακραίων φαινομένων, όπως οι πλημμύρες και οι ξηρασίες. Η περιβαλλοντική πολιτική για τα ύδατα παρέχει στις ευρωπαϊκές χώρες ένα κοινό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των αναμενόμενων προβλημάτων από την κλιματική αλλαγή, βασισμένο στη Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 19

38 διαχείριση σε επίπεδο λεκανών απορροής και θεσπίζει έναν μηχανισμό που στοχεύει στην προετοιμασία και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Ο σχεδιασμός για την ξηρασία και τις πλημμύρες αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του μηχανισμού αυτού Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Η Οδηγία 2007/60/EK αφορά στη θέσπιση κοινοτικού πλαισίου για την αξιολόγηση και την διαχείριση των κινδύνων πλημμύρας, με στόχο τη μείωση των αρνητικών τους συνεπειών στην ανθρώπινη υγεία και ζωή, στο περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά, την οικονομική δραστηριότητα και τις υποδομές. Η Oδηγία αυτή συμπληρώνει την Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60/EK για την ολοκληρωμένη προστασία και την αειφορική διαχείριση των υδατικών πόρων και θα πρέπει τα μέτρα που θα λαμβάνονται από τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση των πλημμυρών να εναρμονίζονται με αυτή. Επιπλέον, αναφέρεται σε οποιοδήποτε τύπο πλημμύρας ανεξάρτητα από την προέλευσή του, την περιοχή όπου εκδηλώνεται και την αιτία που την προκάλεσε. Ο συντονισμός των δύο Οδηγιών αποτελεί την ολοκληρωμένη διαχείριση της λεκάνης απορροής ποταμών. Έτσι, στους Xάρτες Kινδύνων Πλημμύρας περιγράφονται οι δυνητικές αρνητικές συνέπειες που συνδέονται με τις πλημμύρες, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι προστατευόμενες περιοχές που αναφέρονται στην Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα (προστατευόμενες περιοχές του Παραρτήματος V (παρ. Α παρ. 1, 3 και 5) του άρθρου 19 του ΠΔ 51/2007) και ενδέχεται να πληγούν λαμβάνοντας έτσι υπόψη τους περιβαλλοντικούς στόχους του άρθρου 4 του ΠΔ 51/2007. Επιπλέον, τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας συμπληρώνουν τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών, σύμφωνα με το άρθρο 10 (παρ. 6) του ΠΔ 51/2007. Ακόμη, τα στάδια εφαρμογής που ορίζει η Οδηγία 2007/60/ΕΚ, θα πρέπει να επαναλαμβάνονται κάθε 6 έτη συγχρονισμένα με τα βήματα της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Τέλος, η ενεργός συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων σύμφωνα με το άρθρο 9 της ΚΥΑ HΠ /1542/Ε103/2010 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με την ΚΥΑ /924/2017, συντονίζεται, κατά περίπτωση, με την ενεργό συμμετοχή των ενδιαφερομένων στο πλαίσιο εφαρμογής του άρθρου 15 του ΠΔ 51/2007. Σύμφωνα με την Οδηγία 2007/60/ΕΚ, η οποία ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με την ΚΥΑ 31822/1542/Ε103 (ΦΕΚ Β 1108/ ) όπως τροποποιήθηκε με την ΚΥΑ /924/2017 (ΦΕΚ Β / ) η διαδικασία διαχείρισης και αξιολόγησης του κινδύνου πλημμυρών υλοποιείται σε τρία στάδια. Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων ολοκλήρωσε, το 2012, το 1 ο στάδιο που αφορά στην προκαταρκτική εκτίμηση των κινδύνων πλημμύρας για όλα τα Υδατικά Διαμερίσματα της χώρας και τον προσδιορισμό των περιοχών με σοβαρή πιθανότητα πλημμύρας (Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας). Όλες οι διαθέσιμες πληροφορίες - καταγραφές πλημμυρών που σημειώθηκαν στο παρελθόν (ιστορικές πλημμύρες / σημαντικές ιστορικές πλημμύρες) και προκάλεσαν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις καθώς και οι Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας για το σύνολο της επικράτειας είναι διαθέσιμες στις ακόλουθες ιστοσελίδες: WISE, 10 η Ανακοίνωση σχετικά με την εφαρμογή της ΟΠΥ: «Κλιματική αλλαγή: Αντιμετώπιση των πλημμυρών, της ξηρασίας και των αλλαγών στα υδάτινα οικοσυστήματα» 20 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

39 - Σχετικά με την εφαρμογή των επόμενων σταδίων της Οδηγίας εκπονούνται 5 μελέτες σε επίπεδο Υδατικού Διαμερίσματος, υπό την επίβλεψη της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων. Οι μελέτες αυτές καλύπτουν το σύνολο των Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας και περιλαμβάνουν για τις Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας, την κατάρτιση των Χαρτών Επικινδυνότητας Πλημμύρας και Χαρτών Κινδύνων Πλημμύρας, που αφορούν στο 2 ο στάδιο εφαρμογής της Οδηγίας, και τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, που αφορούν στο 3 ο στάδιο εφαρμογής της. Ήδη, οι Χάρτες Επικινδυνότητας Πλημμύρας και οι Χάρτες Κινδύνων Πλημμύρας έχουν ολοκληρωθεί και έχουν αναρτηθεί τα απαιτούμενα κείμενα και οι χάρτες στον ιστότοπο του ΥΠΕΝ ( και στη βάση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (European Environment Information and Observation Network) στην ηλεκτρονική διεύθυνση: (Reportnet) για το σύνολο των δεκατεσσάρων (14) Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας. Τα Σχέδια Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας με τα Προγράμματα Μέτρων βρίσκονται στο στάδιο της διαβούλευσης και έχουν επίσης αναρτηθεί στον ιστότοπο του ΥΠΕΝ ( Επιπλέον, η Ειδική Γραµµατεία Υδάτων εκπονεί ξεχωριστή µελέτη µε τίτλο: «Σχέδιο ιαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας Λεκάνης Απορροής π. Έβρου. Εφαρμογή της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ» που περιλαμβάνει το σύνολο των δράσεων που προβλέπονται από την Οδηγία 2007/60/ΕΚ για τη Λεκάνη Απορροής του π. Έβρου. Σήμερα, στο πλαίσιο της ανωτέρω μελέτης για τη Λεκάνη Απορροής π. Έβρου, έχει ολοκληρωθεί το σύνολο της μελέτης, δηλαδή, η Προκαταρκτική Αξιολόγηση Κινδύνων Πλημμύρας, η κατάρτιση των Χαρτών Επικινδυνότητας Πλημμύρας και των Χαρτών Κινδύνων Πλημμύρας για τις Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας καθώς και η κατάρτιση του Σχεδίου Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας. Οι Χάρτες Επικινδυνότητας Πλημμύρας και Κινδύνων Πλημμύρας έχουν αναρτηθεί στους ιστότοπους του ΥΠΕΝ ( και και στη βάση της ΕΕ (European Environment Information and Observation Network) στη διεύθυνση (Reportnet). Το Σχέδιο Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας έχει αναρτηθεί στον ιστότοπο του ΥΠΕΝ ( και η δημοσιοποίησή του στην εφημερίδα της Ελληνικής Κυβέρνησης και στη βάση της ΕΕ (European Environment Information and Observation Network) αναμένεται άμεσα (μετά την έγκριση του Σχεδίου από την Εθνική Επιτροπή Υδάτων). Aπό το κείμενο της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ, είναι εμφανές ότι οι κατευθυντήριες γραμμές είναι ίδιες με αυτές που έχει ήδη θέσει η Οδηγία Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ, στα κοινά σημεία των δύο οδηγιών. Ειδικότερα προωθείται η διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ των μελών κρατών, επιβάλλεται η διαχείριση ανά λεκάνη απορροής ποταμού και εξασφαλίζεται η ενεργός συμμετοχή όλων των φορέων στις δραστηριότητες προστασίας και διαχείρισης των υδάτων Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική Η Οδηγία 2008/56/ΕΚ για τη Θαλάσσια Στρατηγική, στοχεύει στην αειφόρο χρήση των Ευρωπαϊκών θαλασσών (Βόρεια Θάλασσα, Βαλτική, Μαύρη Θάλασσα, Μεσόγειος), στη διατήρηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και στην προστασία των βασικών πόρων από τους οποίους εξαρτώνται οι κοινωνικές και οικονομικές δραστηριότητες που σχετίζονται με τη θάλασσα. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 21

40 Προκειμένου να επιτευχθεί ο γενικός αυτός στόχος, η Οδηγία 2008/56/ΕΚ: - καλεί τα Κράτη Μέλη να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα και να εφαρμόσουν τις απαραίτητες θαλάσσιες στρατηγικές, ώστε να επιτύχουν ή να διατηρήσουν την καλή περιβαλλοντική κατάσταση των θαλάσσιων υδάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης έως το 2020 και - καθορίζει τους κοινούς στόχους, ωστόσο η επιλογή των κατάλληλων διαχειριστικών μέτρων επαφίεται στα επί μέρους Κράτη-Μέλη σε αναγνώριση της ποικιλίας καταστάσεων, προβλημάτων και αναγκών στις επί μέρους θαλάσσιες περιοχές, θέτοντας ως προτεραιότητα την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Τα Κράτη Μέλη που μοιράζονται μια θαλάσσια περιοχή καλούνται να αναπτύξουν από κοινού στρατηγικές με συντονισμό των δράσεων και σε συνεργασία με τρίτες χώρες της περιοχής. Όσο είναι δυνατόν τα Κράτη Μέλη θα πρέπει να συνεργασθούν στα πλαίσια υφισταμένων περιφερειακών συνθηκών συνεργασίας, όπως π.χ. η Συνθήκη της Βαρκελώνης για τη Μεσόγειο 4. Με την Οδηγία (ΕΕ) 2017/845 της Επιτροπής, της 17ης Μαΐου 2017, έγινε τροποποίηση της Οδηγίας 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όσον αφορά τους ενδεικτικούς καταλόγους στοιχείων που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για την εκπόνηση των θαλάσσιων στρατηγικών, ενώ με την Απόφαση (ΕΕ) 2017/848 της Επιτροπής, της 17ης Μαΐου 2017, θεσπίστηκαν κριτήρια και μεθοδολογικά πρότυπα για την καλή περιβαλλοντική κατάσταση των θαλάσσιων υδάτων καθώς και προδιαγραφών και τυποποιημένων μεθόδων για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση, και καταργήθηκε η απόφαση 2010/477/ΕΕ. Με τον Ν. 3983/2011 "Εθνική Στρατηγική για τη προστασία και διαχείριση του θαλασσίου περιβάλλοντος" (ΦΕΚ 144/Α/ ) έγινε εναρμόνιση του εθνικού δικαίου με την Οδηγία 2008/56/ΕΚ και ορίστηκε η Ειδική Γραμματεία Υδάτων (ΕΓΥ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ως αρμόδια αρχή για την εφαρμογή της ΟΠΘΣ. Η ΕΓΥ στο πλαίσιο εφαρμογής του πρώτου σταδίου του σχεδίου των θαλάσσιων στρατηγικών υπέβαλε, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας διαβούλευσης, προς την ΕΕ το έτος 2012, Τεχνική Έκθεση με αντικείμενο : (α) την προκαταρκτική αξιολόγηση της περιβαλλοντικής κατάστασης των θαλασσίων υδάτων καθώς και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που αναπτύσσονται σε αυτά, (β) τον καθορισμό των ποιοτικών προτύπων της Καλής Περιβαλλοντικής Κατάστασης και (γ) τον καθορισμό δέσμης στόχων προσανατολισμού προς την επίτευξη της Καλής Περιβαλλοντικής Κατάστασης. 4 Για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των παράκτιων περιοχών της Μεσογείου, η οποία εφαρμόζεται μέσω του Μεσογειακού Προγράμματος δράσης (Mediterranean Action Plan) και διαμορφώνει πολιτικές και στρατηγικές για την προστασία της βιοποικιλότητας και του θαλάσσιου και παράκτιου περιβάλλοντος. Σε αναγνώριση της σημασίας της κλιματικής αλλαγής για την περιοχή της Μεσογείου, το 2008 τα κράτη της Σύμβασης της Βαρκελώνης υπέγραψαν το Πρωτόκολλο για μια Ολοκληρωμένη Διαχείριση της Παράκτιας Ζώνης της Μεσογείου, θέτοντας ως προτεραιότητα την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Η διακήρυξη του Marrakesh, που υιοθετήθηκε από τη Σύμβαση της Βαρκελώνης τον Νοέμβριο του 2009, επισημαίνει την ανάγκη για άμεση δράση προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι σοβαρές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα οικοσυστήματα και στους πόρους. 22 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

41 Στη συνέχεια, με την αρ. 1175/2012 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 2939/Β/ ), εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί στόχοι και δείκτες για τα θαλάσσια ύδατα της Ελλάδας, βάσει της αρχικής αξιολόγησης των θαλασσίων υδάτων. Τα προγράμματα παρακολούθησης για τη συνεχή εκτίμηση της περιβαλλοντικής κατάστασης των θαλασσίων υδάτων εγκρίθηκαν με την αρ /2016 Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 3799/Β/ ) και η σχετική τεχνική έκθεση, που περιγράφει τα προγράμματα παρακολούθησης, υποβλήθηκε στην ΕΕ το Ακολούθως, με την αρ /2017 Κοινή Υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 11/Β/ ) ορίστηκαν το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και το Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας (ΙΝΑΛΕ του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ), ως αρμόδιοι φορείς για την παρακολούθηση της ποιότητας των θαλασσίων υδάτων και καθορίστηκαν οι υποχρεώσεις τους. τον Απρίλιο του 2017, ξεκίνησε η δημόσια διαβούλευση για την κατάρτιση των προγραμμάτων των μέτρων για την επίτευξη της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης των θαλάσσιων υδάτων της χώρας. με την αρ Υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 268/ΥΟΔΔ/ ) πραγματοποιήθηκε η τροποποίηση της σύνθεσης και συγκρότηση της Εθνικής Επιτροπής Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής (ΕΕΘΠΕΣ). Μετά την ολοκλήρωση της κατάρτισης των προγραμμάτων των μέτρων, στο πλαίσιο επικαιροποίησης των θαλασσίων στρατηγικών για κάθε θαλάσσια υποπεριοχή, ακολουθεί κάθε έξη έτη από την αρχική θέσπιση τους, επανεξέταση (α) της αρχικής αξιολόγησης και του καθορισμού της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης (β) των περιβαλλοντικών στόχων (γ) των προγραμμάτων παρακολούθησης και (δ) των προγραμμάτων μέτρων. Η εφαρμογή της Οδηγίας για την Θαλάσσια Στρατηγική σε συνδυασμό με την υλοποίηση της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Ύδατα, διαμορφώνουν ένα πλαίσιο ολοκληρωμένης διαχείρισης και προστασίας του υδατικού πλούτου και του θαλάσσιου περιβάλλοντος της χώρας Σχέδια Διαχείρισης κινδύνων ξηρασίας/λειψυδρίας Η διαχείριση της ξηρασίας και η αντιμετώπιση της λειψυδρίας, με έμφαση στην περιοχή της Μεσογείου, είναι αντικείμενα που έχουν μελετηθεί από ομάδες εργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μεμονωμένους ερευνητές. Σε αναφορές της ΕΕ 5,6 παρουσιάζονται οι οργανωτικές, μεθοδολογικές και επιχειρησιακές συνιστώσες της διαχείρισης, ο σχεδιασμός και η υλοποίηση των μέτρων αντιμετώπισης, καθώς και η συμβατότητα των μέτρων με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Οδηγίας-Πλαίσιο 2000/60 για τα ύδατα. Ειδικότερα, για την επιλογή των μέτρων εξετάζονται παράγοντες, όπως το θεσμικό και νομικό πλαίσιο, η εκτίμηση του ρίσκου και της τρωτότητας, η συμμετοχή των ενδιαφερομένων (stakeholders) στη διαχείριση, καθώς και η ετοιμότητα της κοινωνίας μέσω του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Τέλος, έχουν καταγραφεί και αξιολογηθεί 5 Mediterranean water scarcity & drought working group (MED WS&D WG), Technical report on water scarcity and drought management in the Mediterranean and the Water Framework Directive, Water Scarcity Drafting Group, Water scarcity management in the context of WFD, MED Joint Process WFD /EUWI, June Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 23

42 συγκεκριμένες πρακτικές και μέτρα που εφάρμοσαν χώρες της Μεσογείου, όπως η Ισπανία, η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Γαλλία, η Τυνησία και η Παλαιστίνη. Από τον πρώτο κιόλας κύκλο των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών των ΥΔ της χώρας ( ), έχουν εκπονηθεί Σχέδια Διαχείρισης Ξηρασίας τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών. Στα Σχέδια αυτά καθορίζονται οι κατάλληλοι δείκτες που χρησιμοποιούνται για την έγκαιρη διάγνωση της ξηρασίας ώστε να περιοριστούν κατά το δυνατό οι δυσμενείς επιπτώσεις. Τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα του Σχεδίου Διαχείρισης Ξηρασίας αξιοποιούνται στο παρόντα διαχειριστικό κύκλο αφενός για τον καθορισμό του προγράμματος μέτρων και αφετέρου για τον καθορισμό της διαδικασίας αξιολόγησης των περιόδων παρατεταμένης ξηρασίας κατά τις οποίες ενεργοποιούνται οι εξαιρέσεις του Άρθρου 4.6 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ Κλιματική Αλλαγή Η μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος (ΕΜΕΚΑ, 2011) κατέδειξε ότι οι μεταβολές στη συχνότητα και ένταση των ακραίων φαινομένων θα είναι μια από τις κύριες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής για τον ελλαδικό χώρο με επακόλουθες αρνητικές επιδράσεις στην ευπάθεια των κοινωνιών και οικοσυστημάτων λόγω της έκθεσής τους σε νέας έντασης περιβαλλοντικούς κινδύνους. Πιο συγκεκριμένα, η καλοκαιρινή ξηρασία αναμένεται να αυξηθεί ακόμα περισσότερο οδηγώντας σε επιμήκυνση των περιόδων ξηρασίας και σε πιέσεις στα υδατικά αποθέματα περιοχών με ήδη αυξημένη ευπάθεια. Παράλληλα, οι υψηλής έντασης βροχοπτώσεις αναμένεται να γίνουν πιο συχνές στα επόμενα 70 χρόνια, με συνέπεια στις αστικές περιοχές οι ξαφνικές πλημμύρες να γίνονται όλο και πιο συχνές 7 λόγω των έντονων τοπικών βροχοπτώσεων. Τον Δεκέμβριο του 2014, το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (νυν Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας / ΥΠΕΝ), το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών και η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας που αφορούσε εκτός των άλλων και στην σύνθεση του κειμένου της Εθνικής Στρατηγικής για την Προσαρμογή στη Κλιματική Αλλαγή (ΕΣΠΚΑ). Έτσι η Επιτροπή Μελέτης των Επιπτώσεων της Κλιματικής Αλλαγής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΕΜΕΚΑ), με την στήριξη της ΤτΕ και την κατ αρχήν συνεισφορά της Δ/νσης Κλιματικής Αλλαγής και Ποιότητας της Ατμόσφαιρας του ΥΠΕΝ, συνέταξαν σχέδιο ΕΣΠΚΑ, που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση (από 24/11/2015 έως 08/12/2015), τα αποτελέσματα της οποίας αξιολογήθηκαν από άτυπη ομάδα στην οποία μετείχαν μέλη της ΕΜΕΚΑ, της ΤτΕ καθώς και στελέχη της Δ/νσης Κλιματικής Αλλαγής και Ποιότητας της Ατμόσφαιρας. Στο πλαίσιο αυτό το 2016 το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας συνέταξε την Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στη Κλιματική Αλλαγή 8, η οποία θέτει τους γενικούς στόχους, τις κατευθυντήριες αρχές και τα μέσα υλοποίησης μιας σύγχρονης αποτελεσματικής και αναπτυξιακής στρατηγικής προσαρμογής στο πλαίσιο που ορίζεται από την σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή, τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και τη διεθνή εμπειρία. Η Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στη Κλιματική Αλλαγή καθορίζει δράσεις και μέτρα ανά τομέα που επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή. Για τους υδατικούς πόρους οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: 7 ΕΟΠ, Το ευρωπαϊκό περιβάλλον Kατάσταση και προοπτικές 2015: Συνθετική έκθεση. Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, Κοπεγχάγη Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

43 Δράση 1. Δημιουργία γεωπύλης (geo-portal) ενσωμάτωσης πληροφορίας σχετικά με τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους υδατικούς πόρους. Σκοπός της δράσης είναι η συγκέντρωση του συνόλου της πληροφορίας (δεδομένα, μελέτες, περιγραφική πληροφορία) που αφορά στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους υδατικούς πόρους και τη διάθεση της πληροφορίας στο διαδίκτυο. Δράση 2. Έργα αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους υδάτινους πόρους που αφορούν στα ακόλουθα: Άνοδος της στάθμης της θάλασσας /Παράκτιες ζώνες. Εκτίμηση επιπτώσεων σε παράκτιες περιοχές από άνοδο της στάθμης της θάλασσας ή/και διάβρωση ακτών και υποστήριξη φορέων για σχεδιασμό και υλοποίηση κατάλληλων έργων Μείωση (ποσοτική και ποιοτική) της απόδοσης των υδροληπτικών έργων. Η ποσοτική μείωση της απόδοσης των παράκτιων υδροληπτικών έργων (κύριο μέτρο αποτροπής ή μείωσης της υφαλμύρωσης). Αντιμετώπιση: Η αποφυγή ή ο περιορισμός του φαινομένου, συνίσταται στη μείωση ή ολική διακοπή των αντλήσεων των παράκτιων υδροφορέων, αλλά και των απολήψεων επιφανειακού νερού που εκβάλλει στη θάλασσα. Μεταβολή του επιπέδου βάσης της απορροής. Η μεταβολή του επιπέδου βάσης της απορροής, που είναι μια μεταβολή του καθεστώτος διαβρώσεων και αποθέσεων, σχετίζεται με το διαβρωτικό ή αποθετικό καθεστώς των ανάντη κλάδων του υδρογραφικού δικτύου. Αντιμετώπιση: Οι επιπτώσεις μπορούν να εντοπιστούν και να ποσοτικοποιηθούν με τη χρήση ειδικών μοντέλων, για διάφορα σενάρια του φαινομένου. Μεταβολή του φαινομένου βάρους κατασκευών. Η είσοδος της θάλασσας στην ενδοχώρα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του επιπέδου της υπόγειας υδροφορίας, με μεταβολή του φαινόμενου βάρους των κατασκευών (άνωση). Οι αυξομειώσεις της στάθμης και της άνωσης με παράκτια έργα, θα προκαλέσει καταπόνηση των θεμελιώσεων. Αντιμετώπιση: Η μελέτη του φαινομένου, όπως προηγουμένως Προληπτικά μέτρα Μελέτη τρωτότητας υπόγειων υδατικών συστημάτων και σωμάτων. Απαιτείται σύνταξη χαρτών τρωτότητας, εσωτερικής ή φυσικής τρωτότητας (natural or intrinsic vulnerability) και ειδικής ή ολοκληρωτικής τρωτότητας (specific or integrated vulnerability). Μελέτη υδρογραμμάτων πηγαίων εκφορτίσεων. Κατασκευή, ανάλυση και μελέτη υδρογράμματος βασικών πηγαίων εκφορτίσεων. Βασικό μέλημα η εκτίμηση της διαθέσιμης παροχής την ξηρή περίοδο του έτους. Αντιδιαβρωτική προστασία εδαφών. Το φαινόμενο είναι αρκετά συχνό και ενοχλητικό από τους κυματισμούς και τις μικροκαταστροφές του ερπυσμού, μέχρι και της μεγάλης κλίμακας ολισθήσεις, καταπτώσεις, καθιζήσεις και άλλες μορφές εδαφικής αστάθειας Ερημοποίηση. Οι παράγοντες που προκαλούν το φαινόμενο της ερημοποίησης είναι: το κλίμα, η φυσιογραφία, η γεωλογία, το έδαφος, η υδρολογία και υδρογεωλογία, καθώς και οι ανθρωπογενείς δραστηριότητες όπως για παράδειγμα η γεωργική υπερεκμετάλλευση, η υπερβόσκηση. Η Ελλάδα όπως και οι υπόλοιπες χώρες της λεκάνης της Μεσογείου αντιμετωπίζει υψηλό κίνδυνο ερημοποίησης του εδάφους (εκτιμάται σε τουλάχιστον 35% του χερσαίου χώρου). Περιοχές υψηλού Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 25

44 κινδύνου θεωρούνται τα νησιά του Αιγαίου, η Κρήτη, ένα μέρος της Θεσσαλίας, η Ανατολική Στερεά Ελλάδα και η Ανατολική Πελοπόννησος Διατήρηση οικολογικής παροχής. Κάθε υδατικό σώμα επιτελεί ένα συγκεκριμένο ρόλο στη διατήρηση του οικοσυστήματος και επηρεάζεται από την έλλειψη της οικολογικής παροχής: μια συγκεκριμένη παροχή που συνεχίζει τη ροή της όταν υπάρχει διακοπή της φυσικής απορροής για συγκεκριμένους λόγους και δεν πάει, τουλάχιστον στο σύνολό της, «χαμένη» στη θάλασσα. Αντιμετώπιση: Η αναγκαιότητα (σωστής) εκτίμησης της οικολογικής παροχής, με τα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής, καθίσταται πλέον επιτακτική. Το κενό, στην Ελλάδα, καλύπτεται προσωρινώς από την ΚΥΑ για τις ΑΠΕ. Αρδευτικό νερό. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα αναφέρονται στη μείωση της προσφοράς και στο αρδευτικό νερό. Αν αυτό συνδυαστεί με την αύξηση των θερμοκρασιών, επαπειλείται εντατικοποίηση της άρδευσης και μεγαλύτερη διάρκεια αρδεύσεων. Αρδευτικά δίκτυα. Τα αρδευτικά δίκτυα, όπου αυτά υπάρχουν, εμφανίζουν σημαντικές υδατικές απώλειες λόγω παλαιότητας, κακής, ελλιπούς ή ανύπαρκτης συντήρησης, τύπου κατασκευής κλπ. (αντικατάσταση φθαρμένων τμημάτων ή αλλαγή αρδευτικής μεθόδου, ακόμα και αλλαγή καλλιεργειών). Αντιμετώπιση: Σε συνεργασία με τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς θα πρέπει να ενεργοποιηθεί ένα μεγάλο πρόγραμμα επισκευής αρδευτικών δικτύων, επέκτασης χρήσης αρδευτικών δικτύων, διερεύνησης δυνατότητας επιλογής ποικιλιών που απαιτούν λιγότερο νερό, επιλογή ποικιλιών που ευδοκιμούν εκτός θέρους, κατάργησης δωρεάν χορήγησης αρδευτικού νερού, άρδευσης με επαναχρησιμοποιούμενα νερά, τοποθέτησης υδρομετρητή στην κεφαλή αναγκαστικώς λειτουργουσών ιδιωτικών αρδευτικών γεωτρήσεων και έλεγχος απολήψεων με βάση προηγηθείσα μελέτη της περιοχής. Επιστρεφόμενη αρδευτική ροή. Πρόκειται για πρόβλημα που εντοπίζεται σε περιοχές άρδευσης με νερό που αντλείται από την ίδια περιοχή που αρδεύεται, ιδιαιτέρως όταν η άρδευση είναι συχνή. Μετά από κάθε άντληση άρδευση, ένα υπόλοιπο αρδευτικού νερού επιστρέφει στον υδροφόρο ορίζοντα, έχοντας υποστεί τέσσερις διαδικασίες ρύπανσης, Αν ληφθεί υπ όψη ότι οι ταχύτητες του υπόγειου νερού στα πορώδη μέσα είναι της τάξης των μερικών μέτρων ή δεκάδων μέτρων κατ έτος, γίνεται αντιληπτό ότι, μετά από κάποιες αρδεύσεις, το αρδευτικό νερό είναι σοβαρώς ρυπασμένο. Αντιμετώπιση: Εναλλαγή χρήσης αρδευτικού νερού, όπου είναι δυνατό, μερικώς ή στο σύνολό του. Υδρευτικά δίκτυα. Οι απώλειες νερού από τα υδρευτικά δίκτυα των πόλεων είναι σημαντικές. Αυτό οφείλεται στην παλαιότητα μεγάλων τμημάτων των δικτύων. Ένα άλλο πρόβλημα στο θέμα αυτό είναι η αντικατάσταση των τμημάτων των δικτύων που αποτελείται από σωλήνες αμιαντοτσιμέντου για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας. Αντιμετώπιση: Συνεργασία Περιφερειών και ΟΤΑ, συνιστάται επισκευή φθαρμένων τμημάτων και αντικατάσταση τμημάτων αμιαντοσωλήνων υδρευτικών δικτύων. Εμφιαλωμένα νερά. Εμφιαλωμένα νερά είναι πόσιμα νερά τα οποία πρέπει να τηρούν ποιοτικές προδιαγραφές. Οι ζώνες περιμετρικής προστασίας υδροληψιών και εγκαταστάσεων εμφιαλώσεως νερού αποτελούν καθημερινή πρακτική, για 26 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

45 δεκαετίες, στις ανεπτυγμένες χώρες και πριν απ όλες, στην Ευρώπη. Ο λόγος της ύπαρξής τους είναι η αποφυγή ρύπανσης του υπόγειου νερού, με το οποίο υδρεύονται ομάδες πληθυσμών, από ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι ζώνες αυτές, μετά από ειδική υδρογεωλογική μελέτη, καθορίζονται ως Ζώνη Ι (άμεσης προστασίας direct protection zone,) Ζώνη ΙΙ (βιολογικής προστασίας biological protection zone), Ζώνη III (χημικής προστασίας chemical protection zone). Καθορίζεται, επίσης, η Γραμμή Χ Ημερών για τους βασικούς παθογόνους μικροοργανισμούς (pathogenic microorganisms), ανάλογα με την ταχύτητα κίνησης του κάθε μικροοργανισμού. Διασυνοριακά νερά. Το θέμα αφορά επιφανειακά (κυρίως) και υπόγεια νερά με την Ελλάδα να βρίσκεται σε θέση κατάντη (Έβρος, Στρυμόνας, Νέστος, Αξιός), με εξαίρεση την περίπτωση του Αώου, όπου η Ελλάδα βρίσκεται ανάντη. Τα προβλήματα εντοπίζονται στον ποσοτικό τομέα (έλλειψη νερού ή πλημμυρικές παροχές) και στον ποιοτικό τομέα (χημισμός και ρύπανση νερού). Στα υπόγεια νερά έχουν εντοπισθεί περιοχές ενδιαφέροντος στην Ήπειρο (υδρογεωλογική λεκάνη των πηγών Χειμάρρας, κυρίως, ευρισκόμενη στην Ελλάδα), στις Πρέσπες (διαφυγές υπόγειων υδάτων, μαζί με τα επιφανειακά) και αλλού. Αφαλατώσεις. Σήμερα, το πρόβλημα ύδρευσης στα νησιά αντιμετωπίζεται, επικουρικώς, με τη χρήση μικρών μονάδων αφαλάτωσης, που όμως εμφανίζουν σημαντικά προβλήματα, όπως το υψηλό κόστος αγοράς και συντήρησης, η ενεργοβόρος λειτουργία τους, η διάθεση του αλμόλοιπου και οι οργανοληπτικοί χαρακτήρες του αφαλατωμένου νερού, που επιβάλλουν την ανάμιξή του με το υπόγειο νερό πριν από την είσοδό του στο υδρευτικό δίκτυο. Δράση 3. Εξοικονόμηση νερού Αποτελεσματική χρήση του νερού Μείωση της άντλησης των υδροφόρων οριζόντων. Αφορά κυρίως περιοχές όπου παρατηρείται έλλειψη νερού τόσο το χειμώνα, όσο και το καλοκαίρι. Περιλαμβάνει τα ακόλουθα μέτρα: Μέτρο 1. Προώθηση της εξοικονόμησης νερού σε όλους τους τομείς και τις χρήσεις, ιδίως σε περιοχές αντιμετωπίζουν ελλείψεις και υποστήριξη της ανακύκλωσης των όμβριων υδάτων. Μέτρο 2. Ενθάρρυνση της επεξεργασίας αποβλήτων και χρήσης ανακυκλωμένου νερού στη φυτική παραγωγή ή σε χώρους πράσινου, ιδιαίτερα στις περιοχές που παρουσιάζουν ελλείψεις. Μέτρο 3. Βελτίωση της αποδοτικότητας στον τομέα της ενέργειας με όρους υδατικής απόληψης και κατανάλωσης και μελλοντικών υδροηλεκτρικών ενεργειακών σταθμών. Μέτρο 4. Βελτιστοποίηση του υφιστάμενου υδατικού αποθέματος στον γεωργικό τομέα και δημιουργία τεχνητών ταμιευτήρων σε συμφωνία με περιβαλλοντικούς περιορισμούς, επιπροσθέτως των μέτρων βελτίωσης για την υδατική χρήση. Μέτρο 5. Ενθάρρυνση αλλαγής καταναλωτικών προτύπων και νοοτροπιών ιδιωτών Δράση 4. Ανάπτυξη των δραστηριοτήτων και των χρήσεων γης που είναι συμβατές με τους τοπικούς διαθέσιμους υδάτινους πόρους. Αυτό περιλαμβάνει προσδιορισμό σεναρίων δυνητικής προσαρμογής για δραστηριότητες που περιέχουν βαριές υδατικές καταναλώσεις, σε περιοχές που αντιμετωπίζουν ελλείψεις, βελτιστοποιώντας τα υδατικά αποθέματα, αναπτύσσοντας αποδοτικές γεωργικές δραστηριότητες και μειώνοντας την Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 27

46 αδιαπερατότητα των εδαφών, επομένως προωθώντας την κατείσδυση του νερού. Περιλαμβάνει τα ακόλουθα μέτρα: Μέτρο 1. Προσδιορισμός των σεναρίων δυνητικής προσαρμογής για τις δραστηριότητες που χρησιμοποιούν μεγάλες ποσότητες νερού σε περιοχές που ήδη αντιμετωπίζουν ελλείψεις. Μέτρο 2. Βελτιστοποίηση των υφιστάμενων μεθόδων αποθήκευσης νερού και δημιουργία νέων, εάν απαιτείται, ιδίως με την αντικατάσταση αντλήσεων κατά τη διάρκεια των περιόδων χαμηλής ροής. Μέτρο 3. Ορθολογική χρήση του νερού σε δραστηριότητες όπως ο γεωργικός τομέας, ο τουρισμός κλπ. Μέτρο 4. Βελτίωση του δυναμικού κατείσδυσης στα εδάφη, ώστε να χρησιμοποιείται και το νερό της βροχής. Δράση 5. Ένταξη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στον υδατικό σχεδιασμό και την υδατική διαχείριση, ιδιαιτέρως στα επόμενα προγράμματα παρέμβασης υπηρεσιών υδάτων ( ) και προγράμματα ανάπτυξης της υδατικής διαχείρισης ( ). Η δράση αυτή έχει ως στόχο να ενσωματώνονται οι αναμενόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και τα μέτρα προσαρμογής που απαιτούνται στα εργαλεία σχεδιασμού διαχείρισης των υδάτων σε κλίμακα υδρογραφικής λεκάνης. Δράση 6. Αξιολόγηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Εφόσον το "καύσιμο" των υδροηλεκτρικών έργων είναι το νερό, σκοπός της παρούσας δράσης είναι η μελέτη, και αξιολόγηση των επιπτώσεων λόγω επικείμενης μείωσης της επιφανειακής απορροής στα υδροηλεκτρικά έργα της χώρας, τόσο από οικονομικής πλευράς (μείωση παραγόμενης ενέργειας), όσο και από κοινωνικοοικονομικής (μείωση διαθέσιμου νερού για γεωργική χρήση) και περιβαλλοντικής πλευράς (διατήρηση οικολογικής παροχής) Δράση 7. Εκπαιδευτικά προγράμματα που να αφορούν την επίδραση των κλιματικών αλλαγών στους υδατικούς πόρους Η διαμόρφωση του προγράμματος μέτρων λαμβάνει υπόψη και ενσωματώνει δράσεις που περιλαμβάνονται στη Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή. 28 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

47 2 ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ 2.1 ΠΡΟΟΔΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΤΡΩΝ ΤΟΥ 1 ΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Γενικά στοιχεία για το Πρόγραμμα Μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ Το 1 ο ΣΔΛΑΠ του ΥΔ EL09 εγκρίθηκε από την Εθνική Επιτροπή Υδάτων το 2014 (ΦΕΚ 181/Β/ ). Μετά την έγκριση του Σχεδίου Διαχείρισης, η εφαρμογή του προγράμματος μέτρων που καθορίστηκε σε αυτό είναι υποχρεωτική. Το πρόγραμμα μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ περιλάμβανε δράσεις και έργα (μέτρα) με καθορισμένη περίοδο εφαρμογής ως ακολούθως : Βραχυπρόθεσμα Μέτρα. Μέτρα με ορίζοντα εφαρμογής έως το Τα μέτρα αυτά, είτε εφαρμόζονται άμεσα από την Έγκριση του Σχεδίου Διαχείρισης δεδομένου ότι αφορούν ρυθμίσεις που καθορίζονται σε αυτό, είτε απαιτούν για την εφαρμογή τους την υλοποίηση ενεργειών που είναι δυνατόν να δρομολογηθούν άμεσα. Τα μέτρα αυτά αφορούν κυρίως σε θεσμικές και διοικητικές ρυθμίσεις που εντάσσονται στις λειτουργικές διαδικασίες των αρμοδίων φορέων ή/και στις διαδικασίες αδειοδότησης και συμπληρώνουν πλέον το θεσμικό και επιχειρησιακό πλαίσιο της Διαχείρισης των Υδάτων. Μεσοπρόθεσμα Μέτρα. Μέτρα τα οποία ήταν δυνατόν να αρχίσουν να εφαρμόζονται μετά το Για τα μέτρα αυτά ήταν απαραίτητο να υλοποιηθούν ενέργειες για την εξασφάλιση της χρηματοδότησή τους. Ουσιαστικά περιλάμβανε μέτρα τα οποία αφορούν στο 2 ο Διαχειριστικό Κύκλο της Οδηγίας ώστε να δοθεί η δυνατότητα ωρίμανσής τους. Τα μέτρα αυτά αποτελούν το βασικό πλαίσιο του προγράμματος μέτρων της παρούσας 1 ης Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης και επανεξετάζονται με βάση τα αποτελέσματα του προγράμματος παρακολούθησης αλλά και της κατάστασης των υδατικών συστημάτων. Στο πλαίσιο αυτό εξειδικεύονται, όπου απαιτηθεί ή/και διαφοροποιούνται με βάση τα νέα δεδομένα. Μακροπρόθεσμα Μέτρα. Μέτρα που απαιτούν ενέργειες/δράσεις ωρίμανσης ή/και επιπλέον δεδομένα ώστε να είναι δυνατή η εφαρμογή τους. Για τα μέτρα αυτά καθορίζεται χρονοδιάγραμμα δράσεων ωρίμανσης. Τα μακροπρόθεσμα μέτρα του 1 ου Σχεδίου Διαχείρισης καθορίστηκαν με ορίζοντα υλοποίησης έως το 2027 και επανεξετάστηκαν κατά την αναθεώρηση του προγράμματος μέτρων που περιλαμβάνεται στο παρόν Σχέδιο Διαχείρισης Πρόοδος εφαρμογής των μέτρων Η πρόοδος εφαρμογής των μέτρων επηρεάζεται άμεσα από: Το διαθέσιμο χρόνο από την έγκριση του 1 ου Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) έως σήμερα, περίπου 3 χρόνια, που είναι σχετικά μικρός για την πλήρη εφαρμογή ορισμένων δράσεων που απαιτούν σημαντικό χρόνο ωρίμανσης. Τις ιδιαίτερα δυσμενείς οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στην χώρα, οι οποίες οδήγησαν σε περιορισμένους ρυθμούς διάθεσης των απαραίτητων πιστώσεων για την υλοποίηση των μέτρων. Τους διαθέσιμους πόρους (ανθρώπινους και οικονομικούς) των αρμοδίων φορέων για την υλοποίηση των μέτρων. Μια επιπλέον παράμετρος που καθόρισε την πορεία υλοποίησης του προγράμματος μέτρων είναι η μετάβαση από το ΕΣΠΑ στο νέο ΕΣΠΑ Την περίοδο ολοκλήρωσης του 1 ου Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 29

48 Σχεδίου Διαχείρισης υπήρχαν περιορισμένες δυνατότητες ένταξης στο ΕΣΠΑ νέων έργων/δράσεων που περιλαμβάνονται στα μέτρα λόγω της επικείμενης ολοκλήρωσης του προγράμματος. Επιπλέον την ίδια περίοδο το πλαίσιο των διαδικασιών ένταξης έργων/δράσεων στο νέο ΕΣΠΑ ήταν υπό διαμόρφωση και δεν ήταν δυνατή η άμεση ενεργοποίησή τους. Οι παράγοντες αυτοί διαμόρφωσαν σημαντικά το πλαίσιο υλοποίησης του προγράμματος μέτρων η εφαρμογή του οποίου είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα Τομεακά και Περιφερειακά Προγράμματα των Ευρωπαϊκών και Επενδυτικών Διαθρωτικών Ταμείων της ΕΕ. Το Πρόγραμμα Μέτρων του 1 ου Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας περιλάμβανε: Βασικά Μέτρα τα οποία απαιτούνται για την εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας για την προστασία των υδάτων και την επίτευξη των στόχων του Άρθρου 4 που περιλαμβάνουν: - Μέτρα τα οποία ουσιαστικά αφορούν στις δράσεις που υλοποιούνται στο ΥΔ για την εφαρμογή ήδη υφιστάμενων Οδηγιών που σχετίζονται με τα ύδατα, πλην της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και αναφέρονται στο Άρθρο 10 και στο Μέρος Α του Παραρτήματος VI της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. - Μέτρα τα οποία εντάσσονται στις κατηγορίες που αναφέρονται στις παραγράφους β έως ιβ του Άρθρου 11 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Συμπληρωματικά μέτρα τα οποία περιλαμβάνονται στις κατηγορίες που αναφέρονται στο μέρος Β του Παραρτήματος VI της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Ειδικότερα για το ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας καθορίστηκαν 39 Βασικά Μέτρα. Στους πίνακες που ακολουθούν δίνονται συνοπτικά στοιχεία για το είδος των ενεργειών που αφορούν τα μέτρα αυτά, καθώς επίσης και στοιχεία για τον αριθμό των μέτρων ανά κατηγορία μέτρων της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και για την πρόοδο υλοποίησής τους. Πίνακας 2-1: Αριθμός βασικών μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ ανά είδος ενεργειών Ενέργειες Δράσεις που αφορούν τα μέτρα Αριθμός μέτρων Διοικητικές πράξεις 23 Κατασκευές 2 Μελέτες 6 Μέτρα που αφορούν σε διοικητικές πράξεις αλλά απαιτούν μελέτες ή έρευνες εξειδίκευσης Μέτρα που αφορούν σε Υπηρεσίες /συμβουλευτικές δράσεις 1 Σύνολο 39 Πίνακας 2-2: Συνοπτική παρουσίαση της προόδου εφαρμογής των Βασικών Μέτρων του Προγράμματος Μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ Κατηγορία μέτρων Αριθμός Αριθμός Αριθμός Συνολικός μέτρων που μέτρων σε μέτρων που Αριθμός έχουν εξέλιξη / υπό δεν έχουν Μέτρων ολοκληρωθεί κατασκευή ξεκινήσει ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ (ΆΡΘΡΟ 9) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

49 Κατηγορία μέτρων ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΑΠΟΔΟΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΧΡΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ (ΆΡΘΡΟ 4) ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟ (ΆΡΘΡΟ 7) ΜΕΤΡΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΑΠΟΛΗΨΗΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟΥ ΚΑΙ ΥΠΟΓΕΙΟΥ ΝΕΡΟΥ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΕΧΝΗΤΟΥ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΣ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΣΗΜΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΑΠΟΡΡΙΨΕΩΝ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΔΙΑΧΥΤΕΣ ΠΗΓΕΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΣTHN ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΥΔΡΟΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΟΥΣΙΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΟΦΕΙΛΟΜΕΝΑ ΣΕ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ/ΑΚΡΑΙΑ ΦΥΣΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ Συνολικός Αριθμός Μέτρων Αριθμός μέτρων που έχουν ολοκληρωθεί Αριθμός μέτρων σε εξέλιξη / υπό κατασκευή Αριθμός μέτρων που δεν έχουν ξεκινήσει ΣΥΝΟΛΟ Επιπλέον των ανωτέρω βασικών μέτρων, το πρόγραμμα μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ περιλάμβανε 39 συμπληρωματικά μέτρα που αφορούν σε 9 κατηγορίες μέτρων της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Ο αριθμός των μέτρων ανά κατηγορία και η πορεία υλοποίησής τους δίνονται στον πίνακα που ακολουθεί. Πίνακας 2-3: Συνοπτική παρουσίαση της προόδου εφαρμογής των Συμπληρωματικών Μέτρων του Προγράμματος Μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ Κατηγορία μέτρων Αριθμός μέτρων Αριθμός μέτρων σε Αριθμός μέτρων Συνολικός Αριθμός που έχουν εξέλιξη / υπό που δεν έχουν Μέτρων ολοκληρωθεί κατασκευή ξεκινήσει Διοικητικά Μέτρα/Νομοθετικά μέτρα Οικονομικά ή φορολογικά μέτρα Περιβαλλοντικές συμφωνίες μετά από διαπραγμάτευση Έλεγχοι εκπομπής ρύπων Έργα έρευνας, ανάπτυξης και επίδειξης Λοιπά μέτρα Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 31

50 Κατηγορία μέτρων Συνολικός Αριθμός Μέτρων Αριθμός μέτρων που έχουν ολοκληρωθεί Αριθμός μέτρων σε εξέλιξη / υπό κατασκευή Αριθμός μέτρων που δεν έχουν ξεκινήσει Έλεγχος απολήψεων Έργα Δομικών Κατασκευών Εκπαιδευτικά μέτρα ΣΥΝΟΛΟ Αναλυτικά στοιχεία για την πρόοδο εφαρμογής του Προγράμματος Μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ δίνονται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ» Εμπειρία από την Εφαρμογή του Προγράμματος Μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ Η κατάρτιση αλλά και η διαδικασία εφαρμογής του Προγράμματος Μέτρων του εγκεκριμένου Σχεδίου Διαχείρισης (1 ου κύκλου διαχείρισης) αποτέλεσε σημαντική συνιστώσα για τη δημιουργία κατάλληλης δομής συνεργασίας των εμπλεκόμενων υπηρεσιών και των πολιτών σε θέματα που σχετίζονται με τη διαχείριση των υδάτων. Επίσης, δόθηκε η δυνατότητα να θεσπιστούν τα κατάλληλα νομοθετήματα και εργαλεία και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες βασικές δομές, μέσω των οποίων θα μπορούν στο μέλλον να εξειδικευτούν συγκεκριμένες δράσεις για την προστασία των υδάτων. Κατά το 1 ο κύκλο διαχείρισης εντοπίστηκαν τα σημεία όπου απαιτείται συστηματοποίηση των πληροφοριών σχετικά με τις χρήσεις ύδατος και έγιναν τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση αυτή με την καταγραφή και την κατάρτιση του Εθνικού Μητρώου Σημείων Υδροληψίας από επιφανειακά νερά, και την καταγραφή των γεωτρήσεων για τα υπόγεια ύδατα 9. Επίσης δόθηκε η δυνατότητα βελτίωσης της γνώσης σχετικά με την κατάσταση των υδάτων μέσω του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης ώστε να είναι δυνατή η λήψη στοχευμένων μέτρων. Αναβαθμίστηκαν και συστηματοποιήθηκαν τόσο οι δομές παρακολούθησης της κατάστασης των υδάτων όσο και οι σχετικές τράπεζες πληροφοριών, με αποτέλεσμα να βελτιωθεί η προσβασιμότητα σε αυτές αλλά και να είναι διαθέσιμες οι σχετικές πληροφορίες ώστε να διευκολύνεται η δυνατότητα λήψης τεκμηριωμένων αποφάσεων 10. Αναδείχθηκαν ειδικά θέματα τα οποία λόγω έλλειψης συστηματοποιημένης γνώσης της κατάστασης δεν τύχαιναν τη δέουσα αντιμετώπιση όπως π.χ. οι μορφολογικές αλλοιώσεις ποτάμιων υδάτινων σωμάτων. Λόγω της φύσης των μέτρων τα οποία στην πλειοψηφία τους ήταν μέτρα διοικητικού ή διερευνητικού χαρακτήρα για τη βελτίωση της γνώσης σε ορισμένα θέματα, τα θετικά αποτελέσματα ως προς την άμεση βελτίωση της κατάστασης των ΥΣ και των ΥΥΣ είναι περιορισμένα. Κατά την πρόοδο εφαρμογής του προγράμματος μέτρων αναδείχθηκαν επίσης και ορισμένα θέματα τα οποία αποτελούν τους βασικούς άξονες επανεξέτασης και αναθεώρησης του προγράμματος μέτρων του παρόντος Σχεδίου Διαχείρισης (2 ος κύκλος διαχείρισης) που παρουσιάζεται στο Κεφάλαιο 9. Οι άξονες αυτοί συνοπτικά περιλαμβάνουν τις ακόλουθες συνιστώσες: 9 Ιστοσελίδα Εθνικού Μητρώου Σημείων Υδροληψίας Ιστοσελίδα Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της Κατάστασης των Υδάτων 32 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

51 Ο προγραμματισμός και η κατάρτιση του προγράμματος μέτρων θα πρέπει να βασιστεί αφενός στις πραγματικές οικονομικές δυνατότητες της χώρας και τα διαθέσιμα οικονομικά εργαλεία και αφετέρου στο διαθέσιμο δυναμικό των εμπλεκόμενων φορέων. Έτσι θα αποφευχθεί το φαινόμενο μη υλοποίησης μέτρων λόγω έλλειψης πόρων που παρατηρήθηκε κατά το 1 ο Κύκλο Διαχείρισης. Βέβαια, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η εφαρμογή του 1 ου Κύκλου συνέπεσε με απρόβλεπτες οικονομικές εξελίξεις που επηρέασαν το σύνολο της χώρας και είχαν αποτέλεσμα το δραστικό περιορισμό των διαθέσιμων πόρων. Τα μέτρα θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα στοχευμένα σε στρατηγικής σημασίας πιέσεις και στόχους, ώστε να αυξηθεί η αποτελεσματικότητά τους. Με τη γνώση που έχει αποκτηθεί από την εφαρμογή των μέτρων του 1 ου Κύκλου αυτό θα είναι δυνατό να επιτευχθεί. Έτσι, τα αποτελέσματα σχετικά με τη βελτίωση της κατάστασης των ΥΣ αναμένεται να είναι θετικά. 2.2 ΚΥΡΙΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Η κατάρτιση της 1 ης Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης λαμβάνει υπόψη: Τα αποτελέσματα δράσεων και ενεργειών που έχουν υλοποιηθεί έως σήμερα στο πλαίσιο αύξησης της γνώσης σχετικά με την κατάσταση των υδάτων και τις πιέσεις που δέχονται καθώς επίσης και τις ενέργειες που υλοποιήθηκαν για την κάλυψη των κενών που εντοπίστηκαν στο 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης. Τις νέες απαιτήσεις που απορρέουν από τα κατευθυντήρια κείμενα εφαρμογής της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ που εκδίδονται από την ΕΕ. Τα αποτελέσματα της Ειδικής Έκθεσης Αξιολόγησης των Σχεδίων Διαχείρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία υλοποιήθηκε στο πλαίσιο ενημέρωσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την πορεία υλοποίησης της Οδηγίας, και είναι διαθέσιμη στην Ιστοσελίδα της ΕΕ 11. Με βάση τα ανωτέρω, τα διαθέσιμα δεδομένα για την αξιολόγηση της κατάστασης των υδάτων και για τη διαμόρφωση των μέτρων για την επίλυση των προβλημάτων που εντοπίζονται είναι πληρέστερα σε σχέση με το 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης. Επίσης, έγινε σημαντική προσπάθεια ανάπτυξης νέων, κοινών για όλα τα ΥΔ, μεθοδολογικών εργαλείων, τα οποία διαφοροποιούνται σε σχέση με αυτά που είχαν χρησιμοποιηθεί στο 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης. Οι διαφοροποιήσεις αυτές αφορούν ευρύ φάσμα επιμέρους κρίσιμων δράσεων που υλοποιούνται στο πλαίσιο το Σχεδίου Διαχείρισης όπως πχ η επανεξέταση της τυπολογίας των Υδατικών Συστημάτων, η μεθοδολογία ταξινόμησης της κατάστασης των επιφανειακών Υδατικών Συστημάτων, η μεθοδολογία αξιολόγησης των πιέσεων και ιδιαίτερα των υδρομορφολογικών. Στα κεφάλαια που ακολουθούν παρατίθενται συνοπτικά οι νέες αναλυτικές μεθοδολογίες που αναπτύχθηκαν για κρίσιμα θέματα εφαρμογής της Οδηγίας, καθώς επίσης και οι κύριες διαφοροποιήσεις που επήλθαν από αυτές. Στο πλαίσιο αυτό, τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται στην παρούσα 1 η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης μπορεί να θεωρηθεί ότι ενέχουν αυξημένο βαθμό αξιοπιστίας. Η οποιαδήποτε σύγκριση των αποτελεσμάτων μεταξύ του 1 ου Σχεδίου Διαχείρισης και της παρούσας Αναθεώρησης θα πρέπει να γίνεται λαμβάνοντας υπόψη τις διαφοροποιήσεις των μεθοδολογικών προσεγγίσεων που ακολουθήθηκαν, ώστε τα εξαγόμενα συμπεράσματα να είναι αξιόπιστα Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 33

52 2.2.1 Νέες αναλυτικές μεθοδολογίες για κρίσιμα θέματα εφαρμογής της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ Όπως αναφέρθηκε στο προηγούμενο κεφάλαιο, για την Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης τω Υδατικών Διαμερισμάτων της χώρας αναπτύχθηκαν ειδικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις για ορισμένα κρίσιμα θέματα εφαρμογής της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Για τη διαμόρφωση των αναλυτικών μεθοδολογιών συστάθηκαν από την Ειδική Γραμματεία Υδάτων (ΕΓΥ) Ομάδες Εργασίας από τους Αναδόχους εκπόνησης των μελετών της 1 ης Αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών, της Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων (ΕΓΥ) για τον καθορισμό των μεθόδων ταξινόμησης της οικολογικής κατάστασης όλων των κατηγοριών επιφανειακών υδάτων και Επιστημονικών Φορέων λειτουργίας του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης (ΕΛΚΕΘΕ και ΕΚΒΥ). Οι αναλυτικές μεθοδολογίες διαμορφώθηκαν, μεταξύ άλλων, με βάση τα αντίστοιχα Κείμενα Κατευθυντήριων Γραμμών (Guidance Documents) της ΕΕ, τις συστάσεις από την ΕΕ σε συνέχεια της αξιολόγησης των 1 ων Σχεδίων Διαχείρισης, τα διαθέσιμα στοιχεία από τη λειτουργία του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της κατάστασης των υδάτων, και λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στη χώρα μας. Όλες οι αναλυτικές μεθοδολογίες οι οποίες αποτελούν και Αναλυτικά Κείμενα Τεκμηρίωσης της 1 ης Αναθεώρησης ΣΔΛΑΠ είναι διαθέσιμες στη σχετική ιστοσελίδα της ΕΓΥ 12 και είναι οι ακόλουθες: Ανάλυση των ανθρωπογενών πιέσεων και των επιπτώσεών τους στα επιφανειακά και υπόγεια υδατικά συστήματα. Προσδιορισμός και κριτήρια αξιολόγησης υδρομορφολογικών αλλοιώσεων. Προσδιορισμός των ιδιαιτέρως τροποποιημένων (ΙΤΥΣ) και τεχνητών (ΤΥΣ) υδατικών συστημάτων. Προσδιορισμός των εξαιρέσεων από την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ: - Προσδιορισμός των εξαιρέσεων των παραγράφων 4 έως 6, του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ ( ). - Προσδιορισμός των εξαιρέσεων της παραγράφου 7, του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (4.7), περί νέων τροποποιήσεων. Αξιολόγηση (ταξινόμηση) της κατάστασης των επιφανειακών υδάτων: - Αξιολόγηση της οικολογικής και χημικής κατάστασης των ποτάμιων υδατικών συστημάτων. - Αξιολόγηση της οικολογικής και χημικής κατάστασης των λιμναίων υδατικών συστημάτων. - Αξιολόγηση της οικολογικής και χημικής κατάστασης των παράκτιων και μεταβατικών υδατικών συστημάτων. Επιπρόσθετα, η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων για τον καθορισμό των μεθόδων ταξινόμησης της οικολογικής κατάστασης όλων των κατηγοριών επιφανειακών υδάτων ανέπτυξε αναλυτικές εθνικές μεθοδολογίες αξιολόγησης των επιμέρους βιολογικών στοιχείων ποιότητας (BQEs), για κάθε κατηγορία επιφανειακών υδάτων οι οποίες έχουν εγκριθεί Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

53 από την ΕΕ στο πλαίσιο της άσκησης διαβαθμονόμησης που διενεργείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι μεθοδολογίες αυτές είναι επίσης διαθέσιμες στην ιστοσελίδα της ΕΓΥ 13 και αφορούν τα ακόλουθα: Αναλυτικές μεθοδολογίες αξιολόγησης των βιολογικών στοιχείων ποιότητας στους ποταμούς. Αναλυτικές μεθοδολογίες αξιολόγησης των βιολογικών στοιχείων ποιότητας στις λίμνες. Αναλυτικές μεθοδολογίες αξιολόγησης των βιολογικών στοιχείων ποιότητας στα παράκτια και μεταβατικά ύδατα. Οι ανωτέρω εθνικές μεθοδολογίες, μετά τις Αποφάσεις της ΕΕ με τα αποτελέσματα της Διαβαθμονόμησης των μεθοδολογιών από όλα τα Κράτη Μέλη (Intercalibration Decisions), μπορούν να επικαιροποιούνται, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με βάση τις διαδικασίες που ορίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Καταγραφή των κύριων διαφοροποιήσεων Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται συνοπτικά οι διαφοροποιήσεις που εντοπίζονται σε κάθε επιμέρους αντικείμενο του Αναθεωρημένου Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών σε σχέση με το 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης, με βάση τα ανωτέρω αναφερθέντα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 35

54 Πίνακας 2-4: Συνοπτική παρουσίαση των διαφοροποιήσεων του παρόντος προσχεδίου σε σχέση με το 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης Αντικείμενο Αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ/Δραστηριότητα Διαφοροποίηση σε σχέση με 1 ο ΣΔΛΑΠ Συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων 36 ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Οι αρμόδιες αρχές δε διαφοροποιούνται σε σχέση με το 1 ο ΣΔΛΑΠ. Στην Αναθεώρηση η καταγραφή των βασικών αρχών/φορέων που εμπλέκονται στη Διαχείριση των Υδάτων όπως προκύπτει από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο εξορθολογίζεται και παρουσιάζεται με βάση τις απαιτήσεις του νέου κατευθυντηρίου κειμένου για την υποβολή στοιχείων στην ΕΕ (GD Reporting 2016). Κατά την Αναθεώρηση διαμορφώνεται νέα τυπολογία για τα ποτάμια και λιμναία ΥΣ. Επίσης, οι ταμιευτήρες δηλώνονται ως Ποτάμια Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα ΥΣ αλλά η τυποποίηση και αξιολόγηση τους γίνονται με τα στοιχεία και τα εργαλεία που προορίζονται για τις λίμνες, καθώς οι λίμνες είναι η κατηγορία φυσικών επιφανειακών υδάτων προς την οποία ομοιάζουν περισσότερο. Με βάση τα ανωτέρω επανεξετάζεται ο αριθμός των ΥΣ. Σημειώνεται ότι κατά την αναθεώρηση αναδιαμορφώνονται οι κωδικοί των ΥΣ. Το GR στην αρχή των κωδικών γίνεται EL για λόγους συμβατότητας με τις βάσεις δεδομένων της ΕΕ Επανεξετάζεται ο αριθμός των ΥΥΣ με βάση τα νεότερα στοιχεία που προέκυψαν από το Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης ή/και επιμέρους ειδικές μελέτες που έχουν υλοποιηθεί από την έγκριση του 1ου ΣΔΛΑΠ έως σήμερα. Σημειώνεται ότι κατά την αναθεώρηση αναδιαμορφώνονται οι κωδικοί των ΥΥΣ. Το GR στην αρχή των κωδικών γίνεται EL για λόγους συμβατότητας με τις βάσεις δεδομένων της ΕΕ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων Παρουσιάζονται σχηματοποιημένα και με εύληπτο τρόπο οι εμπλεκόμενες στη διαχείριση των υδάτων αρχές και φορείς, καθώς επίσης οι αρμοδιότητες και οι ρόλοι τους στο πλαίσιο κατάρτισης και εφαρμογής της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται συνοπτικά στο Κεφάλαιο 3.4 του παρόντος και αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥΣ». Στο ΥΔ EL09 δεν προκύπτουν διαφοροποιήσεις ως προς τον αριθμό των Υδατικών Συστημάτων σε σχέση με το 1 ο ΣΔΛΑΠ. Οι διαφοροποιήσεις αφορούν τους τύπους των Ποτάμιων και Λιμναίων ΥΣ και πρακτικά επηρεάζουν της μεθοδολογία ταξινόμησης της κατάστασής τους. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται συνοπτικά στο Κεφάλαιο 4.1 του παρόντος και αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ, ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ, ΤΥΠΟ-ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ». Σημειώνεται ότι στα πρώτα ΣΔΛΑΠ, όλοι οι εσωποτάμιοι ταμιευτήρες είχαν προσδιορισθεί ως λιμναία ΙΤΥΣ. Κατά την 1 η Αναθεώρηση προσδιορίζονται ορθώς ως ποτάμια ΙΤΥΣ, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις σχετικές κατευθυντήριες της ΕΕ Στο ΥΔ EL09 εντοπίζονται οι ακόλουθες διαφοροποιήσεις ως προς το καθορισμό των ΥΥΣ σε σχέση με το 1 ο ΣΔΛΑΠ: Τα καρστικά υποσυστήματα GR09AF011 και GR09AF012 ενοποιήθηκαν και προέκυψε το ενιαίο καρστικό ΥΥΣ Τρικλαρίου όρους Καστοριάς Πρεσπών με κωδικό EL09AF010. Επίσης τα Υποσυστήματα Κοκκώδες Πρεσπών, Χαλάρας Μαυρόκαμπου και Απόσκεπου Κεφαλαρίου αναθεωρήθηκαν σε δευτερεύοντα ΥΥΣ με κωδικούς EL09AF013,

55 Αντικείμενο Αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ/Δραστηριότητα ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (ΙΤΥΣ) ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (ΤΥΣ) ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Διαφοροποίηση σε σχέση με 1 ο ΣΔΛΑΠ Τα Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα ΥΣ που έχουν καθοριστεί στο 1 ο ΣΔΛΑΠ επανεξετάζονται με βάση τη νέα μεθοδολογία που έχει καθοριστεί (βλ. παραπάνω κεφ ) και τα στοιχεία του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης Επανεξετάζεται το ΜΠΠ που είχε διαμορφωθεί στο 1 ο ΣΔΛΑΠ με βάση: Τις νέες περιοχές Natura 2000 που έχουν προταθεί από το ΥΠΕΝ με βάση τις προβλέψεις των Οδηγιών για τα πτηνά (2009/147/ΕΚ) και για τους οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ). Τα αποτελέσματα παρακολούθησης των Ακτών Κολύμβησης και τις προβλέψεις της Οδηγίας περί υδάτων κολύμβησης (2006/7/ΕΚ). Λοιπές οδηγίες για την προστασία των υδάτων με αυστηρότερους στόχους όπως οι Οδηγίες για το πόσιμο ύδωρ (80/778/ΕΟΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 98/83/ΕΚ), για τα οστρακοειδή (2006/113/ΕΚ), περί ιχθύων γλυκού ύδατος (2006/44/ΕΚ), για την προστασία από νιτρορρύπανση (91/676/ΕΟΚ) και για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων (91/271/ΕΟΚ). Νεότερα στοιχεία που προέκυψαν από την έγκριση του 1 ου ΣΔΛΑΠ και τα σχετικά Κείμενα Κατευθυντηρίων Γραμμών της ΕΕ. Συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων EL και EL αντίστοιχα. Τέλος τα δευτερεύοντα ΥΥΣ GR Κοίτης ποταμού Σιούτσα και GR Αετιάς Γρεβενών ενσωματώθηκαν στο ΥΥΣ EL090A351 Μεσοελληνικής Αύλακας. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται συνοπτικά στο Κεφάλαιο 4.2 του παρόντος και αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ» Η εφαρμογή της νέας Μεθοδολογίας Αρχικού και Οριστικού Προσδιορισμού ΙΤΥΣ και ΤΥΣ δε διαφοροποιεί τον αριθμό των ΙΤΥΣ και ΤΥΣ που καθορίστηκαν στο 1 ο ΣΔΛΑΠ. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται συνοπτικά στο Κεφάλαιο 4.3 του παρόντος και αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ». Δηλώνονται τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα που συνδέονται με τις προστατευόμενες περιοχές. Στο ΥΔ προστέθηκε μία νέα ακτή Κολύμβησης εσωτερικών υδάτων στη Λίμνη Πρέσπα και αφαιρέθηκε ο Ταμιευτήρας Παπαδιάς ως αποτέλεσμα της διαβούλευσης καθώς διατέθηκαν νεότερα στοιχεία για την πρόοδο των προγραμματιζόμενων έργων υδροληψίας και συγκεκριμενοποιήθηκε σχετικό μέτρο για την προστασία των έργων υδροληψίας πόσιμου νερού από επιφανειακά ύδατα. Οι λοιπές περιοχές δε διαφοροποιούνται Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται συνοπτικά στο Κεφάλαιο 4.4 του παρόντος και αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΜΗΤΡΩΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ». Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 37

56 Αντικείμενο Αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ/Δραστηριότητα Διαφοροποίηση σε σχέση με 1 ο ΣΔΛΑΠ Συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων 38 ΠΙΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Η αξιολόγηση των πιέσεων και των επιπτώσεων γίνεται στην αναθεώρηση με βάση τη νέα κοινή μεθοδολογία που αναπτύχθηκε και τα νεότερα στοιχεία που προέκυψαν από την έγκριση του 1 ου ΣΔΛΑΠ. Σημαντική διαφοροποίηση αποτελεί η αξιολόγηση των πιέσεων στα υδρομορφολογικά χαρακτηριστικά των Υδατικών Συστημάτων για τις οποίες αναπτύχθηκε ειδική μεθοδολογική προσέγγιση και γίνεται αναλυτικότερα. Κατά την αναθεώρηση, η ταξινόμηση της κατάστασης των επιφανειακών ΥΣ υλοποιείται με βάση τις νέες μεθοδολογικές προσεγγίσεις που αναπτύχθηκαν από την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή της ΕΓΥ για τον καθορισμό των μεθόδων ταξινόμησης της οικολογικής κατάστασης όλων των κατηγοριών επιφανειακών υδάτων και εγκρίθηκαν από την ΕΕ και τα στοιχεία του Δικτύου Παρακολούθησης της Κατάστασης των Υδάτων. Για τα ΥΣ τα οποία δεν παρακολουθούνται η ταξινόμηση της κατάστασης τους γίνεται με ομαδοποίηση βάσει της τυπολογίας τους και τις πιέσεις που δέχονται. Η μεθοδολογία ταξινόμησης της κατάστασης των ΥΥΣ δεν διαφοροποιείται σε σχέση με το 1 ο ΣΔΛΑΠ. Η Ταξινόμηση των ΥΥΣ γίνεται με βάση τα νεότερα στοιχεία του δικτύου παρακολούθησης. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων Στο ΥΔ EL09 οι μεθοδολογικές προσεγγίσεις που είχαν ακολουθηθεί στο 1 ο ΣΔΛΑΠ είναι σε μεγάλο βαθμό παρόμοιες με αυτές της Αναθεώρησης. Οι διαφοροποιήσεις που προκύπτουν προέρχονται κυρίως από τα νεότερα δεδομένα που είναι διαθέσιμα και αφορούν την πληρέστερη εικόνα των καλλιεργούμενων εκτάσεων, την εγκατάσταση νέων δραστηριοτήτων, την καλύτερη αποτύπωση των δραστηριοτήτων στο ΥΔ. Οι πιέσεις και τα φορτία που προκύπτουν από τις καταγραφείσες πιέσεις συνδέονται με τα Υδατικά Συστήματα ώστε να βελτιστοποιηθεί η σύνδεση των μέτρων με αυτές. Όσον αφορά τις πιέσεις στα υδρομοφολογικά χαρακτηριστικά των ΥΣ αξιολογούνται πληρέστερα και αξιοποιούνται ώστε να προσδιοριστούν προκαταρκτικά τα ΙΤΥΣ του ΥΔ. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται συνοπτικά στο Κεφάλαιο 5 του παρόντος και αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ». Η 1 η αναθεώρηση περιλαμβάνει πληρέστερη και πιο αξιόπιστη αποτύπωση της κατάστασης των επιφανειακών ΥΣ. Αποτέλεσμα της εφαρμοσθείσας μεθοδολογικής προσέγγισης είναι η σημαντική μείωση των ΥΣ με άγνωστη κατάσταση. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται συνοπτικά στο Κεφάλαιο 6.1 του παρόντος και αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ, ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ, ΤΥΠΟ-ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ». Η αναθεώρηση περιλαμβάνει αποτύπωση της κατάστασης των ΥΥΣ με βάση τα νεότερα στοιχεία παρακολούθησης. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται συνοπτικά στο Κεφάλαιο 6.2 του παρόντος και αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ».

57 Αντικείμενο Αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ/Δραστηριότητα ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ Διαφοροποίηση σε σχέση με 1 ο ΣΔΛΑΠ Η 1 η Αναθεώρηση ππεριλαμβάνει σημαντικό αριθμό δειγματοληψιών από το σχεδόν για τo σύνολο των Βιολογικών Ποιοτικών Στοιχείων, των Φυσικοχημικών και Χημικών Ποιοτικών Στοιχείων αλλά και των υδρομορφολογικών ποιοτικών στοιχείων των επιφανειακών ΥΣ. Επίσης περιλαμβάνει μετρήσεις τόσο της ποιοτικής όσο και της ποσοτικής κατάστασης των ΥΥΣ Για την οικονομική ανάλυση των χρήσεων ύδατος ακολουθούνται οι προβλέψεις της νέας ΚΥΑ οικ / «Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του.» και τα μεθοδολογικά εργαλεία που προέκυψαν από το έργο της ΕΓΥ «ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ & ΥΠΟΒΟΗΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΓΥ ΣΕ ΘΕΜΑΤΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΔΑΤΟΣ» Κατά την 1 η Αναθεώρηση ο καθορισμός των περιβαλλοντικών στόχων και των εξαιρέσεων γίνεται με βάσει τις νέες μεθοδολογικές προσεγγίσεις που αναπτύχθηκαν σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της ΕΕ. Συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων Τα στοιχεία για το πρόγραμμα παρακολούθησης που αξιοποιούνται παρουσιάζονται συνοπτικά στο Κεφάλαιο 6.3 του παρόντος και αναλυτικά στα Κείμενα Τεκμηρίωσης «ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ, ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ, ΤΥΠΟ-ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ» και «ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ» για το δίκτυο των Επιφανειακών και Υπογείων ΥΣ αντίστοιχα Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται συνοπτικά στο Κεφάλαιο 7 του παρόντος και αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΔΑΤΟΣ (ΥΔΡΕΥΣΗ, ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ)». Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται συνοπτικά στο Κεφάλαιο 8 του παρόντος και αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΕΞΑΙΡΕΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ». Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 39

58 Αντικείμενο Αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ/Δραστηριότητα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΡΩΝ Διαφοροποίηση σε σχέση με 1 ο ΣΔΛΑΠ Το πρόγραμμα μέτρων όπως καθορίζεται στην παρούσα 1 η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης περιλάμβανε συνοπτικά τις ακόλουθες νέες προσεγγίσεις σε σχέση με το 1 ο ΣΔΛΑΠ: Την εξειδίκευση/επαναδιατύπωση μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ που συνεχίζονται και στον παρόντα Διαχειριστικό κύκλο. Τη διαμόρφωση νέων μέτρων για την αντιμετώπιση των πιέσεων που δέχονται τα ΥΣ και τη επίτευξη των στόχων που καθορίζονται Τη συσχέτιση των μέτρων με συγκεκριμένες σημαντικές πιέσεις που έχουν εντοπιστεί στο ΥΔ Τη συσχέτιση των μέτρων με Βασικές Κατηγορίες Μέτρων όπως ορίστηκαν από την ΕΕ και συγκεκριμένους δείκτες παρακολούθησης της προόδου εφαρμογής τους. Τη συσχέτιση των μέτρων με τις εθνικές δράσεις για την προσαρμογή στη Κλιματική Αλλαγή όπως αυτές καθορίζονται στην Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στη Κλιματική Αλλαγή (ΥΠΕΝ 2016) Συνοπτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων Το νέο πρόγραμμα μέτρων όπως τελικά προέκυψε από τη διαδικασία διαβούλευσης του Προσχεδίου και της ΣΜΠΕ παρουσιάζεται συνοπτικά στο Κεφάλαιο 9 του παρόντος και αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ». 40 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

59 3 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΟΣ ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ 3.1 ΛΕΚΑΝΕΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ Με την απόφαση 706/ (ΦΕΚ Β 1383/ & ΦΕΚ Β 1572/ ), της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων «περί καθορισμού των Λεκανών Απορροής Ποταμών της χώρας και ορισμού των αρμόδιων Περιφερειών για τη διαχείριση και προστασία τους» και τις αποφάσεις έγκρισης της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων των 1 ων ΣΔΛΑΠ καθορίστηκαν οι σαράντα-έξι (46) Λεκάνες Απορροής Ποταμών, οι οποίες υπάγονται σε δεκατέσσερις (14) Περιοχές Λεκανών Απορροής Ποταμών (που αντιστοιχούν στον όρο Υδατικά Διαμερίσματα του Άρθρου 3 του ΠΔ 51/2007). Ως «Λεκάνη απορροής ποταμού» ορίζεται η εδαφική έκταση από την οποία αποστραγγίζεται το σύνολο της απορροής (βροχόπτωση ή/ και χιονόπτωση) μιας περιοχής, μέσω του υδρογραφικού δικτύου της (διαδοχικών ρευμάτων, χειμάρρων, ποταμών, και πιθανώς λιμνών) και παροχετεύεται στη θάλασσα μέσω της εκβολής (ή δέλτα) ποταμού. Το ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας, έκτασης ,56 km 2, σύμφωνα με τον παραπάνω ορισμό και την υπ. αριθ. 706/ Απόφαση της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων (ΦΕΚ Β /1383), αποτελείται από δύο (2) Λεκάνες Απορροής Ποταμού (ΛΑΠ) (Χάρτης 2) : Πρεσπών (EL0901), με έκταση 1.209,43 km 2 Αλιάκμονα (EL0902), με έκταση ,13 km 2. Χάρτης 2: Όρια ΥΔ EL09 - Λεκάνες Απορροής και Επιφανειακά Υδατικά Συστήματα 14 Αναφέρεται στη χερσαία έκταση του ΥΔ. Δεν περιλαμβάνονται τα παράκτια ΥΣ, η έκταση των οποίων είναι 1.127,14 km 2 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 41

60 3.1.1 ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) Η ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) διοικητικά υπάγεται στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και οφείλει το όνομά της στις δύο από τις σπουδαιότερες λίμνες της Ελλάδας, της Μικρής και Μεγάλης Πρέσπας. Καλύπτει μικρό τμήμα του ΥΔ EL09 στο ΒΔ άκρο του. Δυτικά και βόρεια οριοθετείται από τα σύνορα Αλβανίας και πγδμ, αντίστοιχα, προς νότο από τα όρη Τρικλάρι, Βαρνούντα και Βέρνο και ανατολικά από το όρος Βόρα. Το ανάγλυφο της ΛΑΠ είναι ορεινό με το μέσο υψόμετρό της να είναι m περίπου. Οι κύριοι ορεινοί όγκοι που αναπτύσσονται στη ΛΑΠ, έχουν ως αποτέλεσμα τη διάκριση δύο επιμέρους κύριων υδρολογικών υπολεκανών: της Κλειστής Λεκάνης των Λιμνών Πρεσπών και της Λεκάνης Αξιού Τμήμα Φλώρινας. Η δεύτερη στην ουσία αφορά την υδρολογική λεκάνη του ποταμού Λύγκου ή Σακουλέβα. Το χαρακτηριστικό και των δύο αυτών υπολεκανών είναι ότι πρόκειται για τμήματα διασυνοριακών λεκανών εκ των οποίων η μεν πρώτη είναι τριεθνής και μοιράζεται μεταξύ της Ελλάδας, Αλβανίας και πγδμ, ενώ η δεύτερη μοιράζεται μεταξύ Ελλάδας και πγδμ. Τα κύρια υδατικά στοιχεία της ΛΑΠ είναι: Ο ποταμός Λύγκος που αποτελεί τμήμα της ευρύτερης υδρολογικής λεκάνης του Αξιού. Οι παραπόταμοί του αποστραγγίζουν την ορεινή ζώνη περιμετρικά της πεδιάδας της Φλώρινας, ενώ ο κύριος κλάδος του καταλήγει στην πγδμ, όπου συμβάλει στον ποταμό Τσέρνα (Εριγώνα). Ο τελευταίος αποτελεί παραπόταμο του ποταμού Αξιού, που εισέρχεται ξανά σε ελληνικό έδαφος για να εκβάλει τελικά στο Θερμαϊκό Κόλπο. Ο ποταμός Άγιος Γερμανός που εντοπίζεται στην υπολεκάνη των Πρεσπών. Αποτελείται από δύο ανάντη κλάδους, το ρέμα Σιρόκας και το ρέμα Γαϊδουρίτσα, των οποίων η συμβολή δημιουργεί το ρέμα του Αγίου Γερμανού που εκβάλλει τελικά στη Μεγάλη Πρέσπα. Οι φυσικές λίμνες Μικρής και Μεγάλης Πρέσπας. Η υπολεκάνη των Πρεσπών βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της χώρας και εφάπτεται στα σύνορα με την Αλβανία και την πγδμ. Αποτελεί μια κλειστή λεκάνη που περιβάλλεται στα δυτικά, προς τα ελληνοαλβανικά σύνορα, από τα όρη Βροντερό και Ντέβας, στα ανατολικά από το όρος Βαρνούντας ή Περιστέρι και στα νότια από το όρος Τρικλάριο ή Σφήκα. Καμία από τις δυο λίμνες δεν ανήκει εξολοκλήρου στην Ελλάδα. Η Μικρή Πρέσπα μοιράζεται ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Αλβανία, ενώ η Μεγάλη Πρέσπα ανάμεσα στην Ελλάδα, την Αλβανία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (πγδμ). Αποτελούν καρστικές λίμνες, που αναπτύσσονται σε ανθρακικά πετρώματα, τα οποία απαντώνται σε αφθονία στο μεγαλύτερο μέρος της κλειστής λεκάνης των λ. Πρεσπών. Οι δύο λίμνες χωρίζονται μεταξύ τους από ένα στενό ισθμό. Στην περιοχή της Κούλας επικοινωνούν με θυρόφραγμα μέσω του οποίου τα νερά της Μικρής Πρέσπας καταλήγουν στη Μεγάλη Πρέσπα λόγω υψομετρικής διαφοράς στάθμης των λιμνών. Σήμερα το θυρόφραγμα διαχειρίζεται ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Πρεσπών βάσει της ΚΥΑ (ΦΕΚ Δ 302/2009), η οποία προσδιορίζει την επιθυμητή διακύμανση στάθμης μεταξύ 854,40 m και 854,80 m, ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η περιβαλλοντική διαχείριση των νερών της λίμνης. Η λίμνη Μικρή Πρέσπα έχει έκταση 47,4 km 2, από τα οποία 42,9 km 2 αποτελούν το ελληνικό τμήμα, ενώ το υπόλοιπο ανήκει στην Αλβανία. Η Μεγάλη Πρέσπα έχει έκταση 281,7 km 2, από τα οποία λιγότερο από 38,64 Κm 2 ανήκουν στην Ελλάδα. Η τεχνητή λίμνη Παπαδιάς. Το 2008 ολοκληρώθηκε η κατασκευή του φράγματος Παπαδιάς, στον ποταμό Γεροπόταμο της Π.Ε. Φλώρινας, από τη ΔΕΗ ΑΕ. Στη θέση του φράγματος η λεκάνη απορροής ανέρχεται σε 77 Κm 2, ενώ η μέση υπερετήσια παροχή σε 15x10 6 m 3 /έτος. Η ωφέλιμη χωρητικότητα της λίμνης του φράγματος ανέρχεται σε 13x10 6 m 3 περίπου στη μέγιστη στάθμη 42 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

61 λειτουργίας της (+928m). Το νερό του ταμιευτήρα Παπαδιάς χρησιμοποιείται για την ψύξη των μονάδων του Θερμοηλεκτρικού Σταθμού Μελίτης της ΔΕΗ ΑΕ ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Η ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902), μπορεί να διακριθεί σε τέσσερις επιμέρους υδρολογικές υπολεκάνες: του Αλιάκμονα, της Κλειστής Λεκάνης Πτολεμαΐδας, της Περιφερειακής Τάφρου και της Πεδιάδας Κατερίνης. Η πρώτη, του Αλιάκμονα, και μεγαλύτερη ακολουθεί τα όρια της φυσικής υδρολογικής λεκάνης του ομώνυμου ποταμού (όπου περιλαμβάνεται και η υδρολογική λεκάνη της λίμνης Καστοριάς). Η κλειστή λεκάνη Πτολεμαΐδας οριοθετείται από το ομώνυμο οροπέδιο, που αποστραγγίζεται επιφανειακά στο σύστημα φυσικών λιμνών Βεγορίτιδας, Πετρών, Ζάζαρης και Χειμαδίτιδας, οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους μέσω τεχνητών καναλιών. Η υπολεκάνη της Περιφερειακής Τάφρου αποστραγγίζει τα νερά των ορεινών όγκων Βερμίου και Βόρα μέσω των κύριων ποταμών Αλμωπαίου, Εδεσσαίου, Αράπιτσα και Τριπόταμου στην Περιφερειακή Τάφρο (Τ66) που αποτελεί και το όριο με το Υδατικό Διαμέρισμα Κεντρικής Μακεδονίας (ΥΔ EL10). Τέλος, η Πεδιάδα Κατερίνης αναπτύσσεται στο ΝΑ άκρο του Υδατικού Διαμερίσματος και αποτελείται από πολλές σχετικά μικρές υδρολογικές λεκάνες με κυριότερη αυτή του ρέματος Μαυρονέρι, που απορρέουν στο Θερμαϊκό Κόλπο. Τα κύρια υδατικά στοιχεία της ΛΑΠ είναι: Ο ποταμός Αλιάκμονας που είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας που ρέει εξ ολοκλήρου σε ελληνικό έδαφος. Οι πηγές του εντοπίζονται στα όρη Βέρνο (Βίτσι) και Γράµµος. Οι βασικοί κλάδοι από τις πηγές του ενώνονται πριν από το Άργος Ορεστικό και σχηματίζουν την κυρίως κοίτη του Αλιάκμονα, ενώ κατάντη της ίδιας πόλης εισρέουν και τα πλεονάζοντα ύδατα της λίμνης Καστοριάς. Στη συνέχεια, ο ποταμός συνεχίζει την πορεία του προς νότο συγκεντρώνοντας τις απορροές από τους επιμέρους παραποτάμους του με κυριότερους τους Πραμόριτσα, Γρεβενίτικο και Βενέτικο. Στη περιοχή του Καρπερού η διεύθυνση του αλλάζει και γίνεται ΒΔ και στη συνέχεια αφού διέρχεται από τη στενωπό μεταξύ του Βερμίου και των Πιερίων ορέων διαρρέει την πεδιάδα της Βέροιας για περίπου 42 km για να καταλήξει τελικά η εκβολή του στο Θερμαϊκό κόλπο βόρεια του χωριού Μεθώνη. Μετά την κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων δέχεται στην πεδινή κοίτη του, κοντά στο χωριό Κουλούρα, τα νερά της Περιφερειακής Τάφρου (Τ66) με αποτέλεσμα την αύξηση του μεγέθους της υδρολογικής του λεκάνης από km² σε Κm². Η Περιφερειακή Τάφρος αποτελεί ένα μεγάλο αποστραγγιστικό έργο. Η κατασκευή της έγινε το 1932, με σκοπό να συγκεντρώνει τις απορροές των υδατορευμάτων του Αλμωπαίου, της περιφερειακής τάφρου Δροσερού, η οποία αποχετεύει τα νερά των κλιτύων του όρους Πάικο, καθώς και των υδατορευμάτων του Ανατολικού Βερμίου, κυριότερα από τα οποία είναι ο Βόδας (Εδεσσαίος), ο Αράπιτσας και ο Τριπόταμος. Ξεκινά από το ύψος του χωριού Σανδάλιο, ανατολικά της Έδεσσας και εκβάλλει στον ποταμό Αλιάκμονα κοντά στο χωριό Κουλούρα, λίγο πριν την εκβολή αυτού στο Θερμαϊκό κόλπο. Το ρέμα Σουλού που αποστραγγίζει στη λίμνη Βεγορίτιδα το μεγαλύτερο τμήμα των επιφανειακών υδάτων της κλειστής λεκάνης της Πτολεμαΐδας και του αποξηραμένου έλους Σαριγκιόλ. Το Μαυρονέρι, οι πηγές του οποίου εντοπίζονται στο ΝΔ τμήμα του ορεινού συγκροτήματος των Πιερίων. Στη συνέχεια και αφού συγκεντρώσει τις απορροές άλλων μικρότερων υδατορευμάτων, εισέρχεται στην πεδιάδα της Κατερίνης με την ονομασία Αίσωνας και τελικά εκβάλλει στο Θερμαϊκό κόλπο. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 43

62 Η λίμνη Καστοριάς που περικλείεται από τα βουνά Χελώνη και Βέρνο (βόρεια), Άσκιο, Τσούκα, Κορησσός και Πύργος (νοτιοανατολικά), Βίγλα και Σαμαρίνα (δυτικά), Ούχι και Καϊνάκη (ανατολικά). Πρόκειται για μια ανοιχτή λίμνη, τα νερά της οποίας μέσω του ρέματος Γκιόλε διοχετεύονται στον ποταμό Αλιάκμονα. Το σχήμα της είναι νεφροειδές, η επιφάνειά της καλύπτει συνολική έκταση 28,8 km 2, η περίμετρός της αγγίζει τα 33,6 km, ενώ το μέγιστο βάθος της φτάνει τα 9,1 μέτρα, περίπου. Τροφοδοτείται εκτός από τα ρέματα και το νερό της βροχής και από πολλές υπολίμνιες πηγές, ενώ ο έλεγχος της στάθμης της (μέγιστη και κατώτερη στάθμη +630,27 και +628,8m αντίστοιχα) και της υπερχειλίζουσας ποσότητας γίνεται στο νότιο τμήμα της, στην έξοδό της στο ρέμα Γκιόλε, με χρήση ηλεκτροκίνητου θυροφράγματος. Η λίμνη Βεγορίτιδα που είναι μια από τις μεγαλύτερες και βαθύτερες λίμνες της ΛΑΠ Αλιάκμονα. Λόγω των σημαντικών απολήψεων που έλαβαν χώρα στο παρελθόν για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των ΑΗΣ Πτολεμαΐδας και του ΥΗΣ Άγρα παρατηρήθηκε σημαντική πτώση της στάθμης της λίμνης φτάνοντας στο χαμηλότερο παρατηρημένο υψόμετρο +509,7m το Νοέμβριο του 1998, ενώ τα τελευταία χρόνια φαίνεται να αντιστρέφεται, ανακάμπτοντας στα +518 m περίπου. Η λίμνη Πετρών που βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη των 5 km δυτικά της Λ. Βεγορίτιδας. Το βάθος της κυμαίνεται από 1 έως 3,5 m, η στάθμη της βρίσκεται στα +572 m, περίπου, ενώ το εμβαδό της είναι 12,4 km 2 περίπου. Επικοινωνεί μέσω αγωγού με τη λ. Βεγορίτιδα, ενώ αποτελεί τμήμα της ευρύτερης υδρολογικής λεκάνης που ξεκινά από τη λίμνη Ζάζαρη και μέσω των λιμνών Χειμαδίτιδας και Πετρών καταλήγει στη λίμνη Βεγορίτιδα. Η λίμνη Ζάζαρη που βρίσκεται περίπου 15 km ΝΔ της λίμνης Πετρών. Βρίσκεται σε υψόμετρο 602 m, έχει εμβαδόν περίπου 1,7 km 2. Το μέγιστο βάθος της είναι 3 m και το μέσο 1,5 m. Τροφοδοτείται από τον ποταμό Σκλήθρο, αλλά και από υπόγειες πηγές, ενώ στη συνέχεια τροφοδοτεί με τη σειρά της τη λίμνη Χειμαδίτιδα. Η λίμνη Χειμαδίτιδας που βρίσκεται 2km νότια της λ. Ζάζαρης. Καταλαμβάνει έκταση 9,6 km 2 περίπου. Βρίσκεται περίπου 9 m χαμηλότερα από τη λ. Ζάζαρη και δέχεται τα υπερχειλίζοντα ύδατα της λίμνης μέσω υφιστάμενης ενωτικής διώρυγας, μήκους περίπου 2 Km, ενώ τα πλεονάζοντα ύδατά της διοχετεύονται, μέσω της τάφρου Αμύντα, προς τη λίμνη Πετρών. Το μέσο βάθος της δεν ξεπερνά το 1 m και το μέγιστο τα 2,5 m. Η σημερινή λίμνη αποτελεί τμήμα μεγαλύτερης παλαιότερα λίμνης, ένα σημαντικό μέρος της οποίας στραγγίστηκε μεταπολεμικά και μετατράπηκε σε καλλιεργούμενες εκτάσεις. Η τεχνητή λίμνη Ιλαρίωνα που τέθηκε σε λειτουργία το Η θέση του φράγματος βρίσκεται στην περιοχή του δήμου Καμβουνίων, ανάντη του φράγματος Πολύφυτου. Λειτουργός του φράγματος είναι η ΔΕΗ και ο κύριος σκοπός του είναι η παραγωγή ενέργειας, ενώ δευτερευόντως θα εξυπηρετεί και αρδευτικές ανάγκες. Η λίμνη έχει στενόμακρο σχήμα και επιφάνεια λίμνης 21,9 km 2 και με λεκάνη απορροής km 2. Η τεχνητή λίμνη Πολύφυτου. Είναι μια τεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε το 1975 από τη ΔΕΗ με κύριο σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Η λεκάνη απορροής της λίμνης έχει έκταση km², περιλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα των επαρχιών Κοζάνης και Βοΐου της Π.Ε. Κοζάνης, καθώς και των Π.Ε. Γρεβενών και Καστοριάς και περικλείεται από τα όρη Βόιο, Β. Πίνδο, Καμβούνια, Πιέρια, Άσκιο, Βέρνο και Τρικλάριo. Η λίμνη έχει στενόμακρο σχήμα, με μέγιστο πλάτος 2,5 km ενώ ανάλογα με το ισοζύγιο εισροών εκροών το μήκος της λίμνης μεταβάλλεται από 22 km έως 31 km. Η ωφέλιμη χωρητικότητα της λίμνης ανέρχεται σε 1.220x10 6 m 3, ενώ η μέγιστη στάθμη λειτουργίας της βρίσκεται στο +291m. 44 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

63 Η τεχνητή λίμνη Σφηκιάς. Το 1985, κατάντη του υδροηλεκτρικού σταθμού του Πολυφύτου κατασκευάστηκε, επίσης από τη ΔΕΗ, το φράγμα του υδροηλεκτρικού σταθμού της Σφηκιάς, με αποτέλεσμα τη δημιουργία της τεχνητής λίμνης. Ο ταμιευτήρας, ο οποίος βρίσκεται 20 km νότια της Βέροιας, έχει έκταση στρέμματα. Η ωφέλιμη χωρητικότητα της λίμνης ανέρχεται σε 17,6 x10 6 m 3, ενώ η μέγιστη στάθμη λειτουργία της είναι +146 m. Η τεχνητή λίμνη Ασωμάτων. Το 1985, κατασκευάστηκε επίσης το υδροηλεκτρικό έργο Ασωμάτων, το οποίο είναι συνέχεια των σε σειρά μεγάλων έργων του Αλιάκμονα. Ο ταμιευτήρας του δημιουργεί έχει ωφέλιμο όγκο 10x10 6 m 3 και εμβαδόν στρέμματα, ενώ η μέγιστη στάθμη λειτουργίας του βρίσκεται στα +85m. Ο αναρυθμιστικός ταμιευτήρας Αγίας Βαρβάρας. Αμέσως κατάντη της Τ.Λ. Ασωμάτων υπάρχει ο αναρυθμιστικός ταμιευτήρας της Αγίας Βαρβάρας, με ωφέλιμη χωρητικότητα 1,25x10 6 m 3, ο οποίος κατασκευάστηκε για την ορθολογικότερη διαχείριση των υδάτων (ημερήσια αναρρύθμιση) που απελευθερώνονται από τα ανάντη φράγματα. Έτσι, δίνεται η δυνατότητα διοχέτευσής τους προς την πεδιάδα Θεσσαλονίκης για την άρδευση έκτασης στρεμμάτων και για την ύδρευση της πόλης της Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, στη ΛΑΠ Αλιάκμονα διακρίνονται δύο περιοχές αλληλεπίδρασης του γλυκού με το θαλάσσιο νερό: το εκβολικό σύστημα του ποταμού Αλιάκμονα και η λιμνοθάλασσα του Κίτρους στην ΠΕ της Πιερίας, ενώ η παράκτια ζώνη χαρακτηρίζεται από μια επιμήκη ομαλή ακτογραμμή. 3.2 ΦΥΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Γεωγραφική θέση - Γεωμορφολογία Το Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Μακεδονίας (ΥΔ EL09) εντοπίζεται στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας. Οριοθετείται στα βόρεια από τα σύνορα Ελλάδας - πγδμ ενώ στα ανατολικά, με κατεύθυνση από βορρά προς νότο, από το όρος Πάικο, την Περιφερειακή Τάφρο και το Θερμαϊκό Κόλπο. Στα νότια, με κατεύθυνση από ανατολικά προς δυτικά, από τα όρη Όλυμπος, Καμβούνια και Χάσια και τέλος στα δυτικά, με κατεύθυνση από νότο προς βορρά, από τα όρη Λύγκος, Βόϊο και τα σύνορα Ελλάδας Αλβανία. Όσο αφορά τη θέση του σε σχέση με τα άλλα υδατικά διαμερίσματα της χώρας, στα ανατολικά του βρίσκεται το Υδατικό Διαμέρισμα της Κεντρικής Μακεδονίας (ΥΔ EL10), στα νότια το Υδατικό Διαμέρισμα της Θεσσαλίας (ΥΔ EL08) και στα δυτικά το ΥΔ Ηπείρου (ΥΔ EL05). Το ανάγλυφο του υδατικού διαμερίσματος είναι κυρίως ορεινό-ημιορεινό, καθώς μόνο το 30% της έκτασης του ΥΔ βρίσκεται κάτω από τα 600 m. Κύριο γνώρισμά του αποτελεί η ύπαρξη εννέα κορυφών με υψόμετρο άνω των 2000 m, με χαρακτηριστικότερη αυτή του Ολύμπου (Μύτικας, 2.917m). Στο δυτικό και κεντρικό τμήμα του υδατικού διαμερίσματος διακρίνονται δύο μεγάλοι ορεινοί όγκοι με διεύθυνση Β Ν. Ο πρώτος αποτελείται από τα όρη Βέρνο (2.128 m), Άσκιο (2.111 m) και Βούρινο (1.688 m), ενώ ο δεύτερος από τα όρη Βόρας (2.524 m), Βέρμιο (2.052 m) και Πιέρια (2.180 m). Ανάμεσα σε αυτούς τους ορεινούς όγκους διακρίνονται οι επίπεδες εκτάσεις της Καστοριάς, Φλώρινας, Πτολεμαΐδας και Γρεβενών. Στο ανατολικό τμήμα του υδατικού διαμερίσματος το ανάγλυφο γίνεται ομαλό και κυριαρχούν οι πεδινές εκτάσεις της Έδεσσας, της Νάουσας, της Βέροιας και της Πιερίας. Η ακτογραμμή του ΥΔ είναι σχεδόν ευθεία, με ήπιο ανάγλυφο και συνολικό μήκος 80 km. Χαρακτηριστικά της ακτογραμμής είναι η ύπαρξη της λιμνοθάλασσας των αλυκών του Κίτρους και του δέλτα της εκβολής του Αλιάκμονα. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 45

64 3.2.2 Κλίμα Το μεγαλύτερο μέρος του Υδατικού Διαμερίσματος έχει ηπειρωτικό κλίμα, ενώ τα παράκτια και τα ορεινά τμήματα έχουν θαλάσσιο και ορεινό κλίμα αντίστοιχα. Η γεωγραφική θέση και το ανάγλυφο του διαμερίσματος συμβάλλουν στη μεγάλη κλιματική ποικιλία του. Το μέσο ετήσιο ύψος βροχής κυμαίνεται από 600 μέχρι mm, ενώ στα ορεινά τμήματα ξεπερνάει και τα mm. Οι χιονοπτώσεις είναι αρκετά συνηθισμένες κατά το διάστημα Νοεμβρίου - Απριλίου. Η μέση ετήσια θερμοκρασία κυμαίνεται μεταξύ 14,5 C και 17,0 C, με ψυχρότερο μήνα τον Ιανουάριο και θερμότερο τον Ιούλιο Υδατικοί πόροι Η μέση ετήσια συνολική προσφορά νερού στο Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Μακεδονίας, ανέρχεται σε 3,2x10 9 m 3. Από το σύνολο της παραπάνω ποσότητα καλύπτονται οι ανάγκες του ΥΔ EL09 και μέρους αυτών του ΥΔ της Κεντρικής Μακεδονίας (ΥΔ EL10) καθώς ποσότητα νερού ίση με 500x10 6 m 3 περίπου μεταφέρεται μέσω της Ενωτικής Διώρυγας Αλιάκμονα-Αξιού για την κάλυψη αρδευτικών αναγκών του ΓΟΕΒ Πεδιάδας Θεσσαλονίκης-Λαγκαδά και του αρδευτικού δικτύου του Δήμου Αλεξάνδρειας καθώς και ποσότητα της τάξεως των 50 x10 6 m 3 (με μέγιστο 98 x10 6 m 3 ανάλογα με τις ανάγκες) για την κάλυψη των υδρευτικών αναγκών της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλονίκης, αρμοδιότητας ΕΥΑΘ Υδρογεωλογικά χαρακτηριστικά Υδρογεωλογικές συνθήκες Κατηγοριοποίηση Σχηματισμών Στο ΥΔ EL09 αναπτύσσονται αξιόλογες υδροφορίες εντός των Τεταρτογενών σχηματισμών και εντός των καρστικών ανθρακικών σχηματισμών, ενώ μικρότερης σημασίας υδροφορίες αναπτύσσονται σε ρωγματικούς σχηματισμούς. Αναλυτικά οι υδροφορίες που αναπτύσσονται είναι: Προσχωματικοί ή Kοκκώδεις Υδροφορείς. Στην κατηγορία αυτή εντάσσεται το σύνολο των τεταρτογενών σχηματισμών, καθώς και οι πλειστοκανικές αποθέσεις με τις υδροφορίες να αναπτύσσονται στις αδρο μεσο - κλαστικές αποθέσεις. Εντός των προσχωματικών σχηματισμών αναπτύσσεται: - ένας ελεύθερος ή φρεάτιος υδροφόρος ορίζοντας, ο οποίος συναντάται συνήθως στην ευρύτερη κοίτη των ποταμών / χειμάρρων και λιμνών. - μία σειρά επάλληλων υπόγειων υδροφόρων μερικώς υπό πίεση, οι οποίοι συνήθως παρουσιάζουν μερική επικοινωνία με τον ελεύθερο υδροφόρο ορίζοντα. - μία σειρά επάλληλων υπόγειων υδροφόρων υπό πίεση. Η δημιουργία επάλληλων υπόγειων υδροφόρων, μερικώς υπό πίεση ή υπό πίεση, οφείλεται στην παρεμβολή εντός των αδρο - μεσοκλαστικών αποθέσεων, υδροστεγανών οριζόντων. Επισημαίνεται ότι η, συνεχής με το βάθος, παρεμβολή υδροστεγανών (συνήθως αργιλικών) ενστρώσεων, λειτουργεί θετικά στην προστασία από τη ρύπανση των βαθύτερα ευρισκόμενων υδροφορέων (υδροφορείς μέτριας τρωτότητας). Στο ΥΔ EL09 οι κυριότεροι υδροφορείς εντός προσχωματικών σχηματισμών εντοπίζονται στην περιοχή Καστοριάς, Γρεβενών, Φλώρινας, Αμυνταίου, Πτολεμαΐδας, Άρνισσας, Πέλλας, Αλμωπαίου, Κάτω ρου Αλιάκμονα, Κατερίνης και Κολινδρού. 46 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

65 Καρστικοί Yδροφορείς. Τα υδροφόρα συστήματα αποτελούνται από καρστικοποιημένους ανθρακικούς σχηματισμούς. Η κυκλοφορία του νερού γίνεται μέσω των καρστικών δομών (διευρυμένες ρωγμές, έγκοιλα, αγωγοί κ.λπ.) και εξαρτάται από τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά (άνοιγμα, συνέχεια κ.λπ.) αλλά και το βαθμό πλήρωσης αυτών. Η εκφόρτιση των καρστικών υδροφορέων γίνεται μέσω καρστικών πηγών, προς συνορεύοντα κοκκώδη (συνήθως) συστήματα και προς τη θάλασσα (εφόσον πρόκειται για παράκτιους σχηματισμούς). Οι καρστικοί υδροφορείς παρουσιάζουν μεγάλη τρωτότητα στη ρύπανση καθώς συνήθως φθάνουν ακάλυπτοι στην επιφάνεια του εδάφους, παρουσιάζουν μεγάλο συντελεστή κατείσδυσης και γρήγορη κίνηση του νερού λόγω των ανοικτών, καρστικοποιημένων δομικών ασυνεχειών ή/και των καρστικών δομών. Στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας, οι καρστικοί υδροφορείς παρουσιάζουν σημαντική εξάπλωση, επεκτείνονται κάτω από προσχωματικούς υδροφορείς και σε αρκετές περιπτώσεις, αποτελούν τους κύριους υδροφορείς ύδρευσης. Οι κυριότεροι από αυτούς εντοπίζονται στην περιοχή Τρικαλαρίου Καστοριάς, ΝΔ Βερμίου Άσκιου, ΒΑ Βερμίου και Λιτόχωρου. Ρωγματικοί υδροφορείς. Οι υδροφορείς αυτοί αναπτύσσονται σε κάθε είδους λιθολογικό σχηματισμό βραχώδους δομής (πλην των ανθρακικών σχηματισμών), ο οποίος παρουσιάζει αναπτυγμένο και συνεχές δίκτυο δομικών ασυνεχειών ή/και ζώνες έντονου κερματισμού, οι οποίες συνήθως ταυτίζονται με μεγάλες τεκτονικές δομές. Η κυκλοφορία του νερού γίνεται μόνο μέσω του δικτύου ασυνεχειών και - κυρίως - μέσω των κερματισμένων δομών καθώς και στη διεπιφάνεια που αναπτύσσεται μεταξύ της επιφανειακής ζώνης χαλάρωσης (πλευρικά κορήματα/αποσαθρώματα) και του υποκείμενου υγιούς βραχώδους υποβάθρου. Επισημαίνεται ότι, στους υπόψη σχηματισμούς ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσία τεκτονισμένων ζωνών με ζώνη μυλωνιτίωσης από αργιλοϊλυώδη υλικά, καθώς αυτή λειτουργεί ως στεγανό διάφραγμα για την κίνηση του νερού. Η εκφόρτιση των ρωγματικών υδροφορέων γίνεται μέσω: α)πηγών, οι οποίες εμφανίζονται πλησίον της βαθιάς γραμμής ρεμάτων ή σε θέσεις όπου είτε το υγιές βραχώδες υπόβαθρο είτε η ζώνη έντονου τεκτονισμού εμφανίζεται στο φυσικό έδαφος και β)με πλευρική διήθηση προς τους εκατέρωθεν ευρισκόμενους σχηματισμούς. Η ανόρυξη υδρογεωτρήσεων στοχεύει στον εντοπισμό μεγάλων τεκτονικών δομών όπου λαμβάνει χώρα η επιλεκτική κίνηση του υπόγειου νερού. Η τρωτότητα των υδροφορέων αυτών έναντι ρύπανσης εξαρτάται από το είδος του σχηματισμού και την παρουσία εδαφικού καλύμματος λεπτοκλαστικών υλικών, το οποίο μειώνει την κατείσδυση ή δεσμεύει το ρυπαντικό φορτίο. Αξιόλογοι ρωγματικοί υδροφορείς εντοπίζονται κυρίως στο ανατολικό και νότιο τμήμα του Υ.Δ. Δυτικής Μακεδονίας, στις περιοχές Γρεβενών, Πιερίων, Νάουσας, Αλμωπίας, Αριδαίας, Βούρινου, Βόρα, Βαρνούντα-Βέρνου και Βόρειας Πίνδου Υδρολιθολογική Ταξινόμηση Σχηματισμών Υδρολιθολογικός Χάρτης Αρχικό κριτήριο για το διαχωρισμό των Υπόγειων Υδατικών Συστημάτων αποτέλεσε η υδρολιθολογική συμπεριφορά των σχηματισμών εντός των οποίων αναπτύσσονται οι υπόγειες υδροφορίες. Τα κριτήρια που χρησιμοποιήθηκαν για την κατηγοριοποίηση των υδροφόρων Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 47

66 συστημάτων είναι η υδροπερατότητα των σχηματισμών και η δυναμικότητα των υπόγειων υδροφορέων. Οι σχηματισμοί διακρίθηκαν αρχικά σε υδροπερατούς, ημιπερατούς και υδροστεγανούς, και στη συνέχεια σε περαιτέρω κατηγορίες βάσει της δυναμικότητας, της έκτασης και της λιθολογίας του κάθε σχηματισμού, οπότε προέκυψε το παρακάτω βασικό σύστημα ταξινόμησης: Υδροπερατοί σχηματισμοί: Χωρίζονται σε δύο (2) επί μέρους κατηγορίες: τους μικροπερατούς ή πορώδεις σχηματισμούς και τους μακροπερατούς ή ρωγμώδεις σχηματισμούς. Ημιπερατοί σχηματισμοί: μικροπερατοί ή και μακροπερατοί σχηματισμοί. Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται επίσης όλοι οι υδροπερατοί σχηματισμοί: α)μικρής έκτασης, μικρής δυναμικότητας και β) περιορισμένης σημασίας. Υδροστεγανοί σχηματισμοί: χωρίζονται σε δύο (2) επί μέρους κατηγορίες, τους πρακτικά αδιαπέρατους σχηματισμούς και τους αδιαπέρατους σχηματισμούς ή σχηματισμούς μικρού πάχους που από κάτω τους αναπτύσσονται αξιόλογα υδροφόρα συστήματα. Στο Χάρτη που ακολουθεί δίνεται ο υδρολιθολογικός χάρτης του Υδατικού Διαμερίσματος. 48 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

67 Χάρτης 3: Υδρολιθολογικός Χάρτης του ΥΔ EL09 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 49

68

69 3.3 ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Διοικητική δομή και πληθυσμός Το Υδατικό Διαμέρισμα EL09 εντοπίζεται στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας και περιλαμβάνει τις Λεκάνες Απορροής Ποταμού (ΛΑΠ) Πρεσπών (EL0901) και Αλιάκμονα (EL0902). Η έκτασή του είναι km και υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας (65,1%) και στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης (33,1%). Μικρής υδρολογικής σημασίας τμήματα του ΥΔ, υπάγονται στις Περιφέρειες Ηπείρου (0,4%) και Θεσσαλίας (1,4%). Εντός του υδατικού διαμερίσματος περιλαμβάνεται εξ ολοκλήρου η Περιφερειακή Ενότητα (ΠΕ) Φλώρινας, σχεδόν στο σύνολό τους οι ΠΕ Καστοριάς, Γρεβενών, Κοζάνης και Πιερίας καθώς και μεγάλα τμήματα των ΠΕ Ημαθίας και Πέλλας (Χάρτης 4). Επιπλέον, το ΥΔ καλύπτει το σύνολο των δώδεκα (12) δήμων της Περιφέρειας της Δυτικής Μακεδονίας, σημαντικά τμήματα από δέκα (10) δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας των Περιφερειακών Ενοτήτων Ημαθίας, Πέλλας και Πιερίας και μικρά τμήματα από ένα (1) δήμο της Ηπείρου της Περιφερειακής ενότητας Ιωαννίνων και δύο (2) της Θεσσαλίας, των Περιφερειακών Ενοτήτων Τρικάλων και Λάρισας. Χάρτης 4: Διοικητική Διαίρεση του ΥΔ EL09 σε επίπεδο Περιφερειακών Ενοτήτων Στον πίνακα που ακολουθεί, (Πίνακας 3-1) παρουσιάζεται η διοικητική υπαγωγή του ΥΔ EL09 στα δύο επίπεδα τοπικής αυτοδιοίκησης σύμφωνα με το ν.3852/2010 (ΦΕΚ Α 87/ ) «Νέα Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 51

70 Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης» και το ποσοστό της έκτασης του ΥΔ EL09 που εμπίπτει στα σχετικά διοικητικά όρια. Πίνακας 3-1: Διοικητική Υπαγωγή ΥΔ EL09 Διοικητική Διαίρεση % Έκτασης ΥΔ Πλήθος Οικισμών εντός ΥΔ Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας 65, Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών 14, Δήμος Γρεβενών 12, Δήμος Δεσκάτης 2,39 14 Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς 11, Δήμος Καστοριάς 5,58 56 Δήμος Νεστορίου 2,88 19 Δήμος Ορεστίδος 2,61 33 Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης 25, Δήμος Βοΐου 7,39 79 Δήμος Εορδαίας 5,19 32 Δήμος Κοζάνης 7,84 78 Δήμος Σερβίων Βελβεντού 4,73 32 Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας 14, Δήμος Αμυνταίου 4,38 29 Δήμος Πρεσπών 3,77 21 Δήμος Φλώρινας 6,01 55 Περιφέρεια Ηπείρου 0,37 1 Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων 0,37 1 Δήμος Μετσόβου 0,37 1 Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας 33, Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας 9,28 76 Δήμος Αλεξάνδρειας 0,98 12 Δήμος Βέροιας 5,51 45 Δήμος Νάουσας 2,79 19 Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας 13,56 86 Δήμος Αλμωπίας 7,27 40 Δήμος Έδεσσας 4,58 31 Δήμος Πέλλας 0,34 2 Δήμος Σκύδρας 1,37 15 Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας 10,31 80 Δήμος Δίου Ολύμπου 2,78 13 Δήμος Κατερίνης 5,01 47 Δήμος Πύδνας Κολινδρού 2,52 20 Περιφέρεια Θεσσαλίας 1,36 0 Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας 1,00 0 Δήμος Ελασσόνας 1,00 0 Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων 0,36 0 Δήμος Καλαμπάκας 0,36 0 Στο Χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζεται η Διοικητική Διαίρεση του ΥΔ EL09 σε επίπεδο Δήμων. 52 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

71 Χάρτης 5: Διοικητική Διαίρεση του ΥΔ EL09 σε επίπεδο Δήμων Ο Πίνακας 3-2 που ακολουθεί εμφανίζει το μόνιμο 15 πληθυσμό των Καλλικρατικών Δήμων του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας καθώς και την ποσοστιαία μεταβολή αυτών για τα έτη 2001 και 2011, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Ο πληθυσμός του Υδατικού Διαμερίσματος σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011 εκτιμάται σε κατοίκους ενώ το 2001 το αντίστοιχο νούμερο ήταν κάτοικοι. Η κατανομή του πληθυσμού ανά ΛΑΠ και Υπολεκάνη αλλά και η ποσοστιαία μεταβολή του μεταξύ απεικονίζονται στον παρακάτω πίνακα (Πίνακας 3-3). Αύξηση πληθυσμού εμφανίζεται μόνο στους Δήμους, όπου βρίσκονται τα μεγάλα αστικά κέντρα και είναι έδρες των Περιφερειακών Ενοτήτων, πλην των περιπτώσεων των Δήμων Καστοριάς, Φλώρινας και Έδεσσας όπου εμφανίζεται μείωση πληθυσμού της τάξης του 3,29%, 2,1% και 2,55% αντίστοιχα. Μεγαλύτερη αύξηση πληθυσμού παρατηρείται στο Δήμο Κατερίνης με ποσοστιαία αύξηση της τάξης του 2,95% ενώ ακολουθούν ο Δήμος Κοζάνης, Βέροιας και Γρεβενών με ποσοστά 1,66%, 1,55% και 0,33% αντίστοιχα. Στους υπόλοιπους δήμους του Υδατικού Διαμερίσματος σημειώνεται μείωση πληθυσμού, η οποία κυμαίνεται μεταξύ 1% και 17%, ενώ στο Δήμο Πρεσπών ξεπερνά το 25%. 15 Ο μόνιμος πληθυσμός, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, αφορά τον αριθμό των ατόμων που έχουν τη συνήθη διαμονή τους στην κάθε Περιφέρεια, Περιφερειακή Ενότητα, Δήμο, Δημοτική Ενότητα, Δημοτική ή Τοπική Κοινότητα και οικισμό της Χώρας. Στο Μόνιμο Πληθυσμό περιλαμβάνονται όλα τα άτομα ανεξαρτήτως υπηκοότητας (ελληνικής ή άλλης χώρας), τα οποία κατά την Απογραφή Πληθυσμού 2011 δήλωσαν τόπο συνήθους διαμονής τους εντός της Ελληνικής Επικράτειας. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 53

72 Πίνακας 3-2: Μόνιμος Πληθυσμός Δήμων του ΥΔ EL09 ετών και Ποσοστιαία Μεταβολή Μόνιμος Πληθυσμός Ποσοστιαία Διοικητική Διαίρεση Μεταβολή Περιφερειακή Ενότητα Γρεβενών % Δήμος Γρεβενών ,33% Δήμος Δεσκάτης ,93% Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς % Δήμος Καστοριάς ,29% Δήμος Νεστορίου ,44% Δήμος Ορεστίδος ,44% Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης % Δήμος Βοΐου % Δήμος Εορδαίας ,07% Δήμος Κοζάνης ,66% Δήμος Σερβίων Βελβεντού ,38% Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας % Δήμος Αμυνταίου ,54% Δήμος Πρεσπών ,91% Δήμος Φλώρινας ,10% Περιφερειακή Ενότητα Ημαθίας % Δήμος Αλεξάνδρειας ,82% Δήμος Βέροιας ,55% Δήμος Νάουσας ,89% Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας % Δήμος Αλμωπίας ,39% Δήμος Έδεσσας ,55% Δήμος Πέλλας ,66% Δήμος Σκύδρας ,57% Περιφερειακή Ενότητα Πιερίας % Δήμος Δίου Ολύμπου ,79% Δήμος Κατερίνης ,95% Δήμος Πύδνας Κολινδρού ,51% Μείωση πληθυσμού παρατηρείται και στις δύο ΛΑΠ του Υδατικού Διαμερίσματος EL09, καθώς και σε όλες τις Υπολεκάνες, με μεγαλύτερη σε αυτή της Υπολεκάνης Πρεσπών, όπου η μείωση του πληθυσμού είναι της τάξης του 25%, ενώ δεν υπάρχει ούτε ένας οικισμός με αύξηση πληθυσμού. Η μόνη Υπολεκάνη στην οποία εμφανίζεται τάση αύξησης του πληθυσμού είναι η Υπολεκάνη Πεδιάδας Κατερίνης, στην οποία η αύξηση αγγίζει μόλις το 1% και αποδίδεται κυρίως στην αύξηση του πληθυσμού της πόλης της Κατερίνης. Πίνακας 3-3: Μόνιμος Πληθυσμός ΥΔ EL09, ετών ανά ΛΑΠ & Ποσοστιαία Μεταβολή Μόνιμος Πληθυσμός Μόνιμος Πληθυσμός Ποσοστιαία Διοικητική Διαίρεση Μεταβολή Υδατικό Διαμέρισμα EL ,47% ΛΑΠ Πρεσπών ,65% 54 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

73 Διοικητική Διαίρεση Μόνιμος Πληθυσμός 2001 Μόνιμος Πληθυσμός 2011 Ποσοστιαία Μεταβολή Υπολεκάνη Πρεσπών ,45% Υπολεκάνη Αξιού ,48% ΛΑΠ Αλιάκμονα ,39% Υπολεκάνη Πεδιάδα Κατερίνης ,86% Υπολεκάνη Πτολεμαΐδας ,20% Υπολεκάνη Περιφ.Τάφρου ,63% Υπολεκάνη Αλιάκμονα ,76% Χρήσεις γης Οι κύριες χρήσεις γης στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας παρουσιάζονται στο διάγραμμα που ακολουθεί. Διάγραμμα 3-1: Κύριες Χρήσεις γης Στο Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Μακεδονίας οι δασικές περιοχές είναι η κυρίαρχη χρήση με ποσοστό ~55%. Οι ορεινές περιοχές του ΥΔ καλύπτονται από μικτά δάση και δάση πλατύφυλλων κυρίως, ενώ σε μικρότερο βαθμό από δάση κωνοφόρων. Στο παραπάνω ποσοστό περιλαμβάνονται και οι δασικές θαμνώδεις εκτάσεις, στις οποίες εντοπίζονται συνδυασμοί θαμνώδους ή/και ποώδους βλάστησης. Σημαντικό είναι επίσης το ποσοστό (9% της συνολικής έκτασης του ΥΔ) που καταλαμβάνουν οι φυσικοί βοσκότοποι και οι λιβαδικές εκτάσεις, καθώς επίσης και οι εκτάσεις με αραιή βλάστηση, οι οποίες εντοπίζονται κυρίως ενδιάμεσα των δασικών εκτάσεων. Η γεωργική γη είναι η αμέσως επόμενη κυρίαρχη χρήση στο Υδατικό Διαμέρισμα με ποσοστό ~38% επί του συνόλου. Η μόνιμα αρδευόμενη γεωργική γη αποτελεί μόνο το 2,5% αυτής, ενώ το υπόλοιπο είναι αρόσιμη γη και ετερογενής γεωργικές περιοχές (ετήσιες καλλιέργειες, σύνθετες καλλιέργειες κ.α.). Το σύνολο των καλλιεργούμενων εκτάσεων εντοπίζεται σε τρεις άξονες με κατεύθυνση βορράνότου. Ο πρώτος άξονας εντοπίζεται στο δυτικό τμήμα του Υδατικού Διαμερίσματος κατά μήκος του π. Αλιάκμονα, ο δεύτερος στο κεντρικό τμήμα, από τη λίμνη Πολυφύτου βόρεια προς Κοζάνη και Πτολεμαΐδα συνεχίζοντας στην πεδιάδα της Φλώρινας, ενώ ο τρίτος άξονας στο ανατολικό τμήμα Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 55

74 του Υδατικού Διαμερίσματος και περιλαμβάνει κυρίως περιοχές της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, μεταξύ των οποίων την πεδιάδα της Κατερίνης κατά μήκος του ΠΑΘΕ και τα πεδινά τμήματα των Περιφερειακών Ενοτήτων Ημαθίας και Πέλλας. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αυτό το τμήμα εντοπίζεται και το μεγαλύτερο ποσοστό των μόνιμων καλλιεργειών (Αμπελώνες, Οπωροφόρα Δένδρα κ.α.). Ιδιαίτερη χρήση στο Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Μακεδονίας αποτελεί αυτή της εξόρυξης ενεργειακών ορυκτών, η οποία καταγράφεται σε μεγάλες ζώνες, αλλά και σε κάποιες μικρότερες περιοχές. Οι μεγαλύτερες ζώνες εντοπίζονται στο λεκανοπέδιο Κοζάνης Εορδαίας καθώς και στα όρια των Περιφερειακών Ενοτήτων Κοζάνης-Φλώρινας και αποτελούν τη βάση των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ για την εξόρυξη λιγνίτη. Μια ακόμα διακριτή ζώνη εξόρυξης λιγνίτη αφορά στην περιοχή της Βεύης, της Περιφερειακής Ενότητας Φλώρινας. Μικρότερες ζώνες εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή του Τρανόβαλτου όπου εντοπίζονται οι παλιές εξορυκτικές εγκαταστάσεις αμιάντου. Επιπλέον, υπάρχουν και μεταλλευτικές δραστηριότητες πολύ σημαντικών ορυκτών στις ευρύτερες περιοχές Νεράιδας, Λευκαριών, Λιβαδερού και Χρωμίου της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης, Σκούμτσας και Κνίδης της Περιφερειακής Ενότητας Γρεβενών και Ιεροπηγής της Περιφερειακής Ενότητας Καστοριάς Ζήτηση και κύριες χρήσεις ύδατος Η μέση ετήσια συνολική προσφορά νερού στο Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Μακεδονίας (EL09), ανέρχεται σε 3,2x10 9 m 3. Από την παραπάνω ποσότητα, καλύπτονται οι ανάγκες του ΥΔ EL09 και μέρους αυτών του ΥΔ της Κεντρικής Μακεδονίας (ΥΔ EL10) καθώς ποσότητα νερού ίση με 500x10 6 m 3 περίπου μεταφέρεται μέσω της Ενωτικής Διώρυγας Αλιάκμονα-Αξιού για την κάλυψη αρδευτικών αναγκών του ΓΟΕΒ Πεδιάδας Θεσσαλονίκης-Λαγκαδά και του αρδευτικού δικτύου Αλεξάνδρειας καθώς και ποσότητες της τάξεως των 50 x10 6 m 3 (με μέγιστο 98 x10 6 m 3 ανάλογα με τις ανάγκες) για την κάλυψη των υδρευτικών αναγκών της ευρύτερης περιοχής Θεσσαλονίκης, αρμοδιότητας ΕΥΑΘ 16. Κυρίαρχη χρήση στο ΥΔ EL09 αποτελεί η άρδευση, ενώ ακολουθεί η ύδρευση και η χρήση του νερού στους ΑΗΣ του υδατικού διαμερίσματος (Διάγραμμα 3-2). 16 Οι μέγιστες ποσότητες καθορίζονται σε ετήσια βάση με κοινή απόφαση των Συντονιστών των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων Μακεδονίας Θράκης και Δυτικής Μακεδονίας Ηπείρου μετά από διαβούλευση όλων των εμπλεκόμενων φορέων (ΔΕΗ, ΕΥΑΘ, ΓΟΕΒ, εκπροσώπους των Δ/νσεων Υδάτων Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας, Δήμους). Η τελευταία σε ισχύ Κοινή Απόφαση είναι η υπ αριθμ / (ΑΔΑ: 7ΦΙ0Ρ1Υ-ΥΙ5). η οποία ορίζει ότι η μέγιστη ποσότητα που μπορεί να διατεθεί για την κάλυψη των αρδευτικών αναγκών των δικτύων του ΓΟΕΒ Θεσσαλονίκης, του αρδευτικού δικτύου Δήμου Βέροιας, του αρδευτικού δικτύου Δήμου Αλεξάνδρειας και του αρδευτικού δικτύου Πύδνας Κολινδρού είναι 523 εκατ m 3 περίπου. Επίσης, ορίζεται ότι η μέγιστη ποσότητα που μπορεί να διατεθεί για την κάλυψη των αναγκών ύδρευσης αρμοδιότητας ΕΥΑΘ είναι 98 εκατ m 3. Η πραγματική απολήψιμη ποσότητα διαμορφώνεται ανάλογα με τις ανάγκες. 56 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

75 3.4 ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ Ταυτότητα της Αρμόδιας Αρχής Διάγραμμα 3-2: Χρήσεις ύδατος Σύμφωνα με το N. 3199/2003 (ΦΕΚ Α 280), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, για την Προστασία και Διαχείριση των Υδάτων, ο οποίος εναρμονίζει το Εθνικό Δίκαιο προς τις διατάξεις της ως άνω Οδηγίας, ορίζονται οι αρμόδιες αρχές για την προστασία και διαχείριση των υδάτων. Οι αρμόδιες αρχές είναι: Η Εθνική Επιτροπή Υδάτων, έχει ορισθεί ως το υψηλού επιπέδου διυπουργικό όργανο και έχει την ευθύνη χάραξης της πολιτικής για τη διαχείριση και προστασία των υδατικών πόρων της χώρας και αποτελείται από τους υπουργούς: α) Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ως Πρόεδρο, β) Υποδομών και Μεταφορών β) Οικονομικών, γ) Οικονομίας και Ανάπτυξης δ) Εσωτερικών ε) Διοικητικής Ανασυγκρότησης στ) Υγείας, ζ) Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Στην Επιτροπή μπορεί να συμμετέχουν, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου, και άλλοι Υπουργοί εφόσον συζητούνται θέματα αρμοδιότητάς τους, ενώ μετέχει και ο Υπουργός Εξωτερικών, όταν συζητούνται θέματα που αφορούν σε διακρατικά ύδατα. Το Εθνικό Συμβούλιο Υδάτων, γνωμοδοτεί προς την Εθνική Επιτροπή Υδάτων για τα εθνικά προγράμματα προστασίας και διαχείρισης του υδατικού δυναμικού της χώρας, ενώ λαμβάνει γνώση της Ετήσιας Έκθεσης, την οποία υποβάλλει η Εθνική Επιτροπή Υδάτων, σχετικά με την κατάσταση του υδάτινου περιβάλλοντος της χώρας, την εφαρμογή της νομοθεσίας για την προστασία και διαχείριση των υδάτων, καθώς και για τη συμβατότητα με το ενωσιακό κεκτημένο. Αποτελείται από 26 μέλη (εκπροσώπους κομμάτων και φορέων) και Πρόεδρο τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 57

76 Ενέργειας. Το Εθνικό Συμβούλιο Υδάτων συγκαλείται από τον Πρόεδρό του τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων, η οποία έχει την αρμοδιότητα κατάρτισης των προγραμμάτων προστασίας και διαχείρισης των υδατικών πόρων της χώρας και του συντονισμού των υπηρεσιών και κρατικών φορέων για κάθε ζήτημα που αφορά στην προστασία και διαχείριση των υδάτων. Η Γραμματεία, σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, καταρτίζει τα εθνικά προγράμματα προστασίας και διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού της χώρας και παρακολουθεί και συντονίζει την εφαρμογή τους. Επίσημη Επωνυμία Ακρωνύμιο Νομικό Καθεστώς Διατάξεις Δημιουργίας και Καθορισμού Αρμοδιοτήτων Στοιχεία Επικοινωνίας Πίνακας 3-4: Ταυτότητα Εθνικής Αρμόδιας Αρχής Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΕΓΥ Ενιαίος διοικητικός τομέας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας - Ν. 3199/2003 (ΦΕΚ Α 280) για την Προστασία και Διαχείριση των Υδάτων, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, ιδίως με τους Ν.4117/2013 (ΦΕΚ Α 29) και Ν.4315/2014 (ΦΕΚ Α 269) όπως διορθώθηκε με το ΦΕΚ 93/Α/ και Ν. 4423/2016 (ΦΕΚ 182/Α/2016). - ΠΔ 132/2017 (ΦΕΚ Α 160) «Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας» Ταχυδρομική διεύθυνση Αμαλιάδος 17 Ταχ. Κωδικός Πόλη Χώρα Ιστοσελίδα Σημεία Επαφής Αθήνα Ελλάδα wfdver.ypeka.gr Τηλ: info.egy@prv.ypeka.gr Επιπλέον σε θέματα εφαρμογής της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ εμπλέκονται σε Εθνικό Επίπεδο τα ακόλουθα Υπουργεία: Υπ. Εξωτερικών, Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Υπ. Υποδομών και Μεταφορών, Υπ. Οικονομίας και Ανάπτυξης, Υπ. Υγείας, Υπ. Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Υπ. Εσωτερικών. Σε περιφερειακό επίπεδο οι αρμόδιες αρχές είναι: Το Συμβούλιο Υδάτων Αποκεντρωμένης Διοίκησης, το οποίο συνιστάται σύμφωνα με το άρθρο 6 του Ν.3199/03, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 53 του Ν (ΦΕΚ Α 182/ ), σε κάθε Αποκεντρωμένη Διοίκηση και αποτελεί όργανο κοινωνικού διαλόγου και διαβούλευσης για θέματα προστασίας και διαχείρισης των υδάτων. Στην περίπτωση που το Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών του Υδατικού Διαμερίσματος καταρτίζεται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Το Συμβούλιο Υδάτων Αποκεντρωμένης Διοίκησης γνωμοδοτεί πριν την έγκριση του Σχεδίου Διαχείρισης και εκφράζει τη γνώμη του προς το Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης [ή άλλως προς το Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης, κατά το άρθρο 28 του Ν. 4325/2015 (ΦΕΚ Α 47)] για κάθε θέμα προστασίας και διαχείρισης των υδάτων που αυτός του υποβάλλει. Το Συμβούλιο Υδάτων Αποκεντρωμένης Διοίκησης, πριν γνωμοδοτήσει για το Σχέδιο Διαχείρισης, το δημοσιοποιεί προκειμένου το κοινό να 58 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

77 πληροφορηθεί το περιεχόμενο του και να συμμετάσχει στη δημόσια διαβούλευση γι αυτό, μέσα σε προθεσμία που ορίζει το Συμβούλιο Υδάτων Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Οι Διευθύνσεις Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, µέσω των οποίων ασκούνται οι αρμοδιότητες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης για την προστασία και διαχείριση των υδάτων. Επίσημη Επωνυμία Ακρωνύμιο Νομικό Καθεστώς Διατάξεις Δημιουργίας και Καθορισμού Αρμοδιοτήτων Στοιχεία Επικοινωνίας Ταχυδρομική διεύθυνση Πίνακας 3-5: Ταυτότητα Περιφερειακών Αρμόδιων Αρχών Α.Δ Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας Διεύθυνση Υδάτων Δυτικής Μακεδονίας ΔΥΔΜ Οργανική Μονάδα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας Υπάγεται στη Γενική Διεύθυνση Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής Ν. 3199/2003 (ΦΕΚ Α 280), για την Προστασία και Διαχείριση των Υδάτων Ν.3852/2010 (ΦEΚ Α 87) Πρόγραμμα Καλλικράτης Ν. 4117/2013 (ΦΕΚ Α 29) Άρθρο 5 Θέματα τιμολογιακής πολιτικής των υδάτων και λοιπές διατάξεις ΠΔ 141/2010 (ΦEΚ Α 234), Οργανισμός της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας. Απόφαση Γ.Γ. Αποκεντρωμένων Διοικήσεων υπ αριθ /1167/ (ΦΕΚ Β 2921/ ) - Καθορισμός Αρμοδιοτήτων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων Ηπείρου - Δυτικής Μακεδονίας και Μακεδονίας - Θράκης, επί των λεκανών Απορροής του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας (ΥΔ EL09), για την έκδοση αδειών χρήσης υδάτων και εκτέλεσης έργων αξιοποίησης τους. Περιοχή ΖΕΠ Ταχ. Κωδικός Πόλη Χώρα Ιστοσελίδα Σημεία Επαφής Κοζάνη Ελλάδα Τηλ: Φαξ: vlatis@apdhp-dm.gov.gr Επίσημη Επωνυμία Ακρωνύμιο Νομικό Καθεστώς Διατάξεις Δημιουργίας και Καθορισμού Αρμοδιοτήτων Α.Δ. Μακεδονίας Θράκης Διεύθυνση Υδάτων Κεντρικής Μακεδονίας ΔΥΚΜ Οργανική Μονάδα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης Υπάγεται στη Γενική Διεύθυνση Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής Ν. 3199/2003 (ΦΕΚ Α 280) για την Προστασία και Διαχείριση των Υδάτων Ν.3852/2010 (ΦEΚ Α 87) Πρόγραμμα Καλλικράτης, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει Ν. 4117/2013 (ΦΕΚ Α 29) Άρθρο 5 Θέματα τιμολογιακής πολιτικής των υδάτων και λοιπές διατάξεις, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει με την παρ. 1 του αρθ. 33 του Ν. 4258/2014 (ΦΕΚ Α 94) Π.Δ. 142/2010 (ΦΕΚ Α 235) Οργανισμός της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας - Θράκης. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 59

78 Επίσημη Επωνυμία Στοιχεία Επικοινωνίας Ταχυδρομική διεύθυνση Α.Δ. Μακεδονίας Θράκης Διεύθυνση Υδάτων Κεντρικής Μακεδονίας Λεωφ. Γεωργικής Σχολής 32, Ταχ. Κωδικός Πόλη Χώρα Ιστοσελίδα Σημεία Επαφής Θεσσαλονίκης Ελλάδα Τηλ: , Φαξ: Επιπλέον σε θέματα εφαρμογής της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ εμπλέκονται σε Περιφερειακό Επίπεδο οι ΟΤΑ Α και Β Βαθμού Κύριες αρμοδιότητες Σύμφωνα με τη "Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης" Ν.3852/2010 (ΦΕΚ Α 87), οι εκ του Ν.3199/2003 (ΦΕΚ Α 280) περί προστασίας και διαχείρισης των Υδατικών πόρων προβλεπόμενες αρμοδιότητες επιμερίζονται μεταξύ της Κρατικής Διοίκησης και των Περιφερειών. Η Κρατική Διοίκηση επιφορτίζεται με την ευθύνη χάραξης της στρατηγικής προστασίας και διαχείρισης και οι περιφέρειες κυρίως με την υλοποίηση του στρατηγικού σχεδιασμού. Πιο συγκεκριμένα, η αρμοδιότητα για τον καθορισμό των μέτρων για την προστασία των υδάτων ασκείται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση ενώ ο έλεγχος τήρησης αυτών, όπως και ο έλεγχος της διαχείρισης υπόγειων και επιφανειακών αρδευτικών υδάτων, ο έλεγχος της εκτέλεσης εργασιών για την ανεύρεση υπόγειων υδάτων και εκτέλεσης έργων αξιοποίησης υδάτινων πόρων, ο έλεγχος των σημειακών και διάχυτων εκπομπών ρύπων στα ύδατα ασκείται από την Περιφέρεια και τους Δήμους. Στο σχήμα που ακολουθεί απεικονίζονται διαγραμματικά οι αρμόδιες αρχές σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. 60 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

79 Στον παρακάτω πίνακα δίδεται μια εποπτική εικόνα της φύσης του ρόλου που διαδραματίζει κάθε αρμόδια αρχή ανά θεματικό αντικείμενο στο πλαίσιο της διαχείρισης και προστασίας των υδάτων. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 61

80 Πίνακας 3-6: Βαθμός εμπλοκής Αρμοδίων αρχών στη εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ Ρόλοι Αρχή Ανάλυση πιέσεων και επιπτώσεων Οικονομική ανάλυση Παρακολούθηση επιφανειακών υδάτων Παρακολούθηση υπόγειων υδάτων Αξιολόγηση κατάστασης επιφανειακών υδάτων Αξιολόγηση κατάστασης υπόγειων υδάτων Κατάρτιση ΣΔΛΑΠ Κατάρτιση ΠΜ Εφαρμογή μέτρων Συμμετοχή του κοινού Επιβολή κανονισμών Συντονισμός εφαρμογής Υποβολή στοιχείων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ειδική Γραμματεία Υδάτων του ΥΠΕΝ Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Β Διεύθυνση Υδάτων Αποκεντρωμένης Διοίκησης Σ Σ Σ Σ Β Β Β Β - Υπ. Εξωτερικών Σ - B - - Υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων B - Σ - - Υπ. Υποδομών και Μεταφορών B - Σ - - Υπ. Οικονομίας και Ανάπτυξης B - Σ - - Υπ. Υγείας B - Σ - - Υπ. Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής B - Σ - - Υπ. Εσωτερικών B - Σ - - Δήμοι B Σ - - Περιφέρειες B Σ Σ - - Β Βασικός Ρόλος Σ Συμπληρωματικός Ρόλος - Κανένας ρόλος Βασικό προαπαιτούμενο για την αποτελεσματική εφαρμογή των Σχεδίων Διαχείρισης ΛΑΠ της χώρας, είναι η συναίνεση και ο αναγκαίος συντονισμός των εμπλεκόμενων δημόσιων φορέων για την υλοποίηση και εφαρμογή των προβλεπόμενων στο ΣΔΛΑΠ σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης. Σε εθνικό επίπεδο αυτό διασφαλίζεται από την Εθνική Επιτροπή Υδάτων. Σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης η ΕΓΥ έχει το θεσμικό ρόλο της παρακολούθησης, συνδρομής και εποπτείας των Δ/νσεων Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, πλην όμως αυτές υπάγονται διοικητικά στο Υπουργείο Εσωτερικών. Αυτή η θεσμική ιδιαιτερότητα έχει τις ακόλουθες επιπτώσεις: α) αποδυναμώνεται ο εποπτικός ρόλος της ΕΓΥ η οποία έχει αποκλειστική αρμοδιότητα για την εφαρμογή της εθνικής πολιτικής σχετικά με την προστασία και διαχείριση των υδατικών πόρων της χώρας, β) δημιουργούνται προβλήματα και δυσλειτουργίες στην εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ, κυρίως όταν το Υδατικό Διαμέρισμα εκτείνεται στα διοικητικά όρια περισσότερων της μιας Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, διότι δυσχεραίνεται σημαντικά ο απαιτούμενος συντονισμός όλων των εμπλεκόμενων δημόσιων φορέων συμπεριλαμβανομένων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, γ) διασπάται η απαιτούμενη ενιαία αντιμετώπιση στην εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ όπως θα έπρεπε για την επιδιωκόμενη αποτελεσματικότητά του. 62 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

81 3.4.3 Συναρμοδιότητες στη ΛΑΠ Αλιάκμονα Η Εθνική Επιτροπή Υδάτων με την υπ αριθ. οικ. 706/ Απόφαση (ΦΕΚ Β 1383/ και ειδικότερα στο Παράρτημα ΙΙ αυτής, όπως αυτή διορθώθηκε με το ΦΕΚ Β 1572/ , όρισε τις τότε περιφέρειες που είναι αρμόδιες ανά Λεκάνη Απορροής σε κάθε Υδατικό Διαμέρισμα της χώρας. Έτσι για στο ΥΔ EL09 της Δυτικής Μακεδονίας προκύπτει ότι: Για τη Λεκάνη Απορροής Πρεσπών (με κωδικό EL0901) αρμόδια Περιφέρεια είναι αυτή της Δυτικής Μακεδονίας, ενώ σε επίπεδο Αποκεντρωμένης Διοίκησης αρμόδια είναι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας τις αρμοδιότητες της οποίας ασκεί η Διεύθυνση Υδάτων Δυτικής Μακεδονίας. Για τη Λεκάνη Απορροής Αλιάκμονα (με κωδικό EL0902) συν-αρμόδιες Περιφέρειες είναι κυρίως η Δυτική Μακεδονία και η Κεντρική Μακεδονία. Σε επίπεδο Αποκεντρωμένης Διοίκησης συναρμόδιες αρχές είναι η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου - Δυτικής Μακεδονίας και η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας Θράκης, τις αρμοδιότητες των οποίων ασκούν αντίστοιχα οι Διευθύνσεις Υδάτων Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας. Κωδικός ΛΑΠ EL0901 Πίνακας 3-7: Λεκάνες Απορροής Ποταμών και Αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ονομασία ΛΑΠ Πρεσπών EL0902 Αλιάκμονα Περιφέρειες που εκτείνονται γεωγραφικά εντός των ορίων των Λεκανών Απορροής Ποταμού Δυτικής Μακεδονίας (98,08%) Κεντρικής Μακεδονίας (1,92%) Δυτικής Μακεδονίας (61,77%) Κεντρικής Μακεδονίας (36,26%) Θεσσαλίας (1,51%) Ηπείρου (0,46%) Αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση, Σύμφωνα με ΦΕΚ Β 1383, 1572/2010 και ν. 3852/2010 Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας / Μακεδονίας-Θράκης Mε κοινή Απόφαση των Γενικών Γραμματέων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας και Μακεδονίας-Θράκης [υπ αριθ /1167/ ΦΕΚ Β 2921/ «Καθορισμός Αρμοδιοτήτων Αποκεντρωμένων Διοικήσεων Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας και Μακεδονίας Θράκης, επί των λεκανών Απορροής του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας (ΥΔ EL09)»], καθορίστηκαν οι αρμοδιότητες των Διευθύνσεων Υδάτων Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας επί της λεκάνης απορροής Αλιάκμονα (EL0902), όσον αφορά στην έκδοση αδειών χρήσης υδάτων και εκτέλεσης έργων αξιοποίησης. Η απόφαση αυτή μπορεί να αναθεωρηθεί συμπεριλαμβάνοντας και άλλες πτυχές των αρμοδιοτήτων των Διευθύνσεων Υδάτων λαμβάνοντας υπόψη τα νεότερα δεδομένα. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 63

82

83 4 ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 4.1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ Σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 2, παρ. 1) ο χαρακτηρισμός και καθορισμός των επιφανειακών υδάτων στοχεύει αρχικά στην αναγνώριση των επιφανειακών υδατικών συστημάτων και την κατάταξή της σε 4 κατηγορίες: Ποταμοί: Συστήματα εσωτερικών υδάτων τα οποία ρέουν, κατά το πλείστο στην επιφάνεια του εδάφους αλλά μπορεί για ένα μέρος της διαδρομής τους να ρέουν υπογείως. Λίμνες: Συστήματα στάσιμων εσωτερικών υδάτων Μεταβατικά ύδατα: Συστήματα επιφανειακών υδάτων πλησίον του στομίου ποταμών τα οποία είναι εν μέρει αλμυρά λόγω της γειτνίασής τους με παράκτια ύδατα αλλά τα οποία μπορεί να επηρεάζονται ουσιαστικά από ρεύματα γλυκού νερού. Παράκτια: Τα επιφανειακά ύδατα που βρίσκονται στην πλευρά της ξηράς μίας γραμμής κάθε σημείο της οποίας βρίσκεται σε απόσταση ενός ναυτικού μιλίου προς τη θάλασσα από το πλησιέστερο σημείο της γραμμής βάσης από την οποία μετράται το εύρος των χωρικών υδάτων και τα οποία κατά περίπτωση εκτείνονται μέχρι του απώτερου ορίου των μεταβατικών υδάτων. Ο καθορισμός των παραπάνω κατηγοριών χρησιμεύει ως πλαίσιο για την περαιτέρω διάκριση υδατικών συστημάτων και για το λόγο αυτό θα πρέπει να ακολουθούνται οι ακόλουθοι γενικοί περιορισμοί: Να αναγνωριστούν τα σημαντικά συστήματα υδάτων και να προσδιοριστούν τα εξωτερικά όρια τους. Να αναγνωριστούν τα όρια μεταξύ των διαφορετικών κατηγοριών των τύπων υδατικών συστημάτων. Το Σύστημα Επιφανειακών Υδάτων, σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 2, παρ. 1 Οδηγίας), ορίζεται ως: «διακεκριμένο και σημαντικό στοιχείο επιφανειακών υδάτων, όπως π.χ. μια λίμνη, ένας ταμιευτήρας, ένα ρεύμα, ένας ποταμός ή μια διώρυγα, ένα τμήμα ρεύματος, ποταμού ή διώρυγας, μεταβατικά ύδατα ή ένα τμήμα παράκτιων υδάτων». Εκτός των παραπάνω κατηγοριών, τα Συστήματα Επιφανειακών Υδάτων διακρίνονται ως προς το βαθμό επέμβασης των ανθρώπων σε αυτά, σε: 1. Φυσικά υδατικά συστήματα. 2. Τεχνητά υδατικά συστήματα (ΤΥΣ): «ένα σύστημα επιφανειακών υδάτων που δημιουργείται με δραστηριότητα του ανθρώπου» (Ορισμός σύμφωνα με Άρθρο 2, παρ. 8 Οδηγίας). 3. Ιδιαιτέρως τροποποιημένα υδατικά συστήματα (ΙΤΥΣ): «ένα σύστημα επιφανειακών υδάτων του οποίου ο χαρακτήρας έχει μεταβληθεί ουσιαστικά λόγω φυσικών αλλοιώσεων από τις δραστηριότητες του ανθρώπου και το οποίο ορίζεται από το κράτος μέλος» (Ορισμός σύμφωνα με Άρθρο 2, παρ. 9 Οδηγίας). Η σημαντικότητα ενός στοιχείου επιφανειακών υδάτων αφορά κυρίως στο μέγεθός του. Η Οδηγία ισχύει για το σύνολο των επιφανειακών υδάτων, χωρίς να προσδιορίζεται κάποιο ελάχιστο μέγεθος για αυτά. Ωστόσο, τα επιφανειακά ύδατα περιλαμβάνουν έναν μεγάλο αριθμό πολύ μικρών στοιχείων και το διοικητικό φορτίο για την διαχείρισή όπως, προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους της Οδηγίας, μπορεί να αποδειχθεί τεράστιο έτσι ώστε να μη καταστεί δυνατή η διαχείρισή του. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 65

84 Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ δεν περιλαμβάνει ένα όριο για πολύ μικρά υδατικά συστήματα. Εντούτοις, η Οδηγία (Παράρτημα ΙΙ) καθορίζει δύο συστήματα για τη διάκριση των υδατικών συστημάτων σε τύπους (διαδικασία τυπολογίας), το Σύστημα Α και το Σύστημα Β. Μόνο η τυπολογία με βάση το Σύστημα Α διευκρινίζει τιμές για τους παράγοντες μεγέθους για τους ποταμούς και τις λίμνες. Το μικρότερο εύρος μεγέθους για έναν τύπο ποταμών του Συστήματος Α είναι km 2 περιοχή λεκάνης απορροής. Το μικρότερο εύρος μεγέθους για έναν τύπο λιμνών του Συστήματος Α είναι 0,5 1 km 2 επιφανειακή έκταση. Κανένα όριο ή εύρος μεγέθους δεν δίνεται για τα μικρά μεταβατικά και παράκτια ύδατα. Και στα δύο συστήματα Α & Β χρησιμοποιούνται οι ίδιοι υποχρεωτικοί παράγοντες. Η διαφορά μεταξύ τους είναι ότι το Σύστημα Α καθορίζει πώς θα χαρακτηριστούν χωρικά τα υδατικά συστήματα σε συγκεκριμένες κλάσεις υψομέτρου, μεγέθους και βάθους, ενώ το Σύστημα Β επιτρέπει τη χρήση πρόσθετων παραγόντων καθώς και ευέλικτο εύρος κλάσεων των παραγόντων. Σημειώνεται πως εφόσον χρησιμοποιηθεί το Σύστημα Β, θα πρέπει να καλύπτεται ο ίδιος αριθμός των κλάσεων ανά παράγοντα που υπάρχει στο Σύστημα Α, δηλ. η εφαρμογή του συστήματος Β πρέπει να επιτύχει τουλάχιστον το ίδιο επίπεδο διαφοροποίησης με το σύστημα Α. Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω και με βάση το σχετικό Κατευθυντήριο Κείμενο (Guidance Document) για τα υδατικά συστήματα, δίνεται η δυνατότητα διαφοροποίησης της παραπάνω προσέγγισης σε περιοχές με πολλά μικρά υδατικά συστήματα, ως εξής: Εξετάζεται αν περιλαμβάνονται μικρά στοιχεία επιφανειακών υδάτων ως τμήματα ενός παρακείμενου μεγαλύτερου υδατικού συστήματος της ίδιας κατηγορίας επιφανειακών υδάτων και του ίδιου τύπου, όπου είναι δυνατόν. Όπου αυτό δεν είναι δυνατό, ελέγχονται προκαταρκτικά τα μικρά στοιχεία επιφανειακών υδάτων για τον προσδιορισμό τους ως υδατικό σύστημα, σύμφωνα με τη σημασία τους στο πλαίσιο των σκοπών και απαιτήσεων της Οδηγίας, όπως: οικολογική σημασία, επίτευξη των στόχων μιας προστατευόμενης περιοχής, σημαντικές δυσμενείς επιπτώσεις σε άλλα επιφανειακά ύδατα στην περιοχή λεκάνης ποταμού. Στην περίπτωση αυτή, μικρά στοιχεία τα οποία: - ανήκουν στην ίδια κατηγορία και τύπο, - επηρεάζονται από ίδια κατηγορία και επίπεδο πίεσης και - έχουν μια επιρροή σε άλλο καλά οριοθετημένο υδατικό σύστημα, μπορούν να ομαδοποιηθούν για τους σκοπούς αξιολόγησης και αναφοράς. Τα μικρά στοιχεία επιφανειακών υδάτων που δεν προσδιορίζονται ως επιφανειακά υδατικά συστήματα, προστατεύονται και, όπου είναι απαραίτητο, βελτιώνονται στην έκταση που απαιτείται για να επιτευχθούν οι στόχοι της Οδηγίας για τα υδατικά συστήματα στα οποία είναι άμεσα ή έμμεσα συνδεμένα. Σχετικά με τη διακριτότητα ενός συστήματος επιφανειακών υδάτων, στο σχετικό κατευθυντήριο κείμενο αναφέρεται ότι: «Για να είναι ένα υδατικό επιφανειακό σύστημα διακεκριμένο στοιχείο επιφανειακών υδάτων, δεν πρέπει να επικαλύπτονται το ένα με τον άλλο ή να αποτελούνται από στοιχεία επιφανειακών υδάτων που δεν είναι παρακείμενα». Ειδικότερα, στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης, στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) διατηρήθηκαν τα εκατό εξήντα οκτώ (168) επιφανειακά υδατικά συστήματα όπως αυτά προσδιορίστηκαν κατά το 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης, η κατανομή των οποίων στο ΥΔ αλλά και ανά ΛΑΠ παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. 66 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

85 Πίνακας 4-1: Αριθμός Επιφανειακών ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) ανά ΛΑΠ Τύπος ΥΣ ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) ΛΑΠ ΥΔ ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Σύνολο ΥΔ Ποτάμια ΥΣ Ποτάμια Λιμναίου τύπου (ταμιευτήρες) Λιμναία ΥΣ Μεταβατικά ΥΣ Παράκτια ΥΣ Σύνολο ΥΣ Το σύνολο των επιφανειακών υδατικών συστημάτων παρουσιάζεται στις ακόλουθες ενότητες, βάσει της νέας τυπολογίας (κυρίως για τα ποτάμια ΥΣ) που οριστικοποιήθηκε στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης Ποτάμια ΥΣ Η Μεσογειακή Γεωγραφική Ομάδα Διαβαθμονόμησης (Mediterranean Intercalibration Group), στην οποία ανήκει η Ελλάδα, καθόρισε αρχικά, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Απόφαση 2008/915/ΕΚ, 5 τύπους για τα ποτάμια (βλ. ακόλουθο πίνακα) ενώ πρόσθεσε και το «καθεστώς ροής ποταμού» σαν μία ιδιαίτερης σημασίας παράμετρο για τη Μεσόγειο. Στη συνέχεια, λόγω των προβλημάτων των Κρατών Mελών της Μεσογείου να εντάξουν τους ποταμούς τους στους παραπάνω τύπους, οι περιγραφείς που κατηγοριοποιούν τους τύπους τους μειώθηκαν. Έτσι, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Απόφαση 2013/480/ΕΚ, η οποία καταργεί την Απόφαση 2008/915/ΕΚ, οι περιγραφές που παρέμειναν είναι: η Λεκάνη Απορροής (με λιγότερες κλάσεις μεγέθους), η γεωλογία και το καθεστώς ροής. Πίνακας 4-2: Χαρακτηριστικά Μεσογειακού τύπου ποταμών, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Απόφαση 2013/480/ΕΚ και την MED GIG Χαρακτηρισμός Λεκάνη Καθεστώς Τύπος Γεωλογία Ποταμού Απορροής (km²) ροής R-M1 Μικρά μεσογειακά ρέματα <100 Μικτή (εκτός από πυριτικά) Έντονα εποχικό R-M2 Μεσαία μεσογειακά ρέματα Μικτή (εκτός από πυριτικά) Έντονα εποχικό R-M3 Μεγάλα μεσογειακά ρέματα Μικτή (εκτός από πυριτικά) Έντονα εποχικό R-M4 Ορεινά μεσογειακά ρέματα Μη πυριτικό υπόβαθρο Έντονα εποχικό R-M5 Εποχικά ρέματα - Περιοδικό Στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) εντοπίζονται 150 ποτάμια ΥΣ, τα οποία στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης, χαρακτηρίστηκαν βάσει της νέας Τυπολογίας (Πίνακας 4-2). Η αναλυτική μεθοδολογία προσδιορισμού παρουσιάζεται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ, ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ, ΤΥΠΟ-ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ». Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 67

86 Τα ποτάμια υδατικά συστήματα του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09), καθώς και η νέα τυπολογία τους παρουσιάζονται ανά Λεκάνη Απορροής Ποταμού (ΛΑΠ) σε Πίνακα (Πίνακας 4-3 έως Πίνακας 4-4) και σε Χάρτη (Χάρτης 6 στο τέλος του κεφαλαίου 4.1), όπου: Στη ΛΑΠ Πρεσπών αναγνωρίστηκαν συνολικά 22 ποτάμια ΥΣ με συνολικό μήκος 121,51 km (Πίνακας 4-3) και διακρίθηκαν συνολικά 2 τύποι ποτάμιων ΥΣ. Επίσης αναγνωρίζεται 1 ποτάμιο ΙΤΥΣ Λιμναίου τύπου (ταμιευτήρας), η ΤΛ Παπαδιάς με έκταση 0,58 km 2 που παρουσιάζεται αναλυτικά στο κεφ λόγω του λιμναίου χαρακτήρα που εμφανίζει. Στη ΛΑΠ Αλιάκμονα αναγνωρίστηκαν συνολικά εκατό είκοσι οκτώ (128) ποτάμια ΥΣ με συνολικό μήκος 1.417,67 Km και διακρίθηκαν συνολικά 7 τύποι ποτάμιων ΥΣ. Επίσης αναγνωρίζονται 6 ποτάμια ΙΤΥΣ Λιμναίου τύπου (ταμιευτήρες), που περιλαμβάνουν αυτόν της Πραμόριτσας και τους εν σειρά ταμιευτήρες της ΔΕΗ που αναπτύσσονται από το μέσο έως κάτω ρου του π. Αλιάκμονα: Ιλαρίωνας, Πολύφυτος, Σφηκιά, Ασώματα, Αγία Βαρβάρα με έκταση 108,14 km 2 που παρουσιάζονται αναλυτικά στο κεφ λόγω του λιμναίου χαρακτήρα που εμφανίζουν. Πίνακας 4-3: Τύποι ποτάμιων ΥΣ που διακρίθηκαν που διακρίθηκαν στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) ανά ΛΑΠ Τύποι ΥΣ R-M1 (Μικρά μεσογειακά ρέματα) R-M2 (Μεσαία μεσογειακά ρέματα) R-M3 (Μεγάλα μεσογειακά ρέματα) R-M4 (Ορεινά μεσογειακά ρέματα) R-M5 (Εποχικά ρέματα) R-L2 (Πολύ μεγάλοι ποταμοί) ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Μήκος Τύπων ΥΣ Πλήθος Τύπων ΥΣ Μήκος Τύπων ΥΣ Πλήθος Τύπων ΥΣ km % Πλήθος % km % Πλήθος % 60,82 50,1% 13 59,1% 277,42 19,4% 34 26,6 60,69 49,9% 9 40,9% 735,51 51,3% 49 38,3 193,96 13,5% 25 19,5 155,68 10,9% 13 10,1 61,29 4,3% 6 4,8 8,63 0,6% 1 0,8 Σύνολα 121,51 100% % 1432,49 100% % 68 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

87 Πίνακας 4-4: Ποτάμια ΥΣ και νέα τυπολογία, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Απόφαση 2013/480/ΕΚ και την MED GIG, ανά ΛΑΠ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) α/α (Βλ Χάρτη 6) Όνομα ΥΣ Κωδικός ΥΣ ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) Κατηγορία Μήκος (km) Άμεση Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Aθροιστική Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Μέση Ετήσια Απορροή (hm 3 ) 1 Παλιόρεμα (Άγιος Γερμανός) EL0901R N ΦΥΣ 2,60 1,7 65,5 24,9 R-M1 2 Άγιος Γερμανός (Στάρα) Ρ. EL0901R N ΦΥΣ 5,18 18,2 63,81 24,4 R-M1 3 Καλονέρι EL0901R N ΦΥΣ 8,35 25,87 25,87 10,5 R-M1 4 Συράκιο Ρ. EL0901R N ΦΥΣ 6,79 19,74 19,73 8 R-M1 5 Λύγκος Π. EL0901R0F N ΦΥΣ 5,01 113,71 862,65 227,7 R-M2 6 Καλλινικιώτικο Ρ. EL0901R0F N ΦΥΣ 3,76 13,01 116,9 26,1 R-M2 7 Καλλινικιώτικο Ρ. EL0901R0F N ΦΥΣ 10,00 61,19 103,89 23,2 R-M2 8 Καλλινικιώτικο Ρ. EL0901R0F N ΦΥΣ 2,50 42,7 42,7 9,5 R-M1 9 Λύγκος Π. EL0901R0F N ΦΥΣ 5,47 10,65 632,01 176,3 R-M2 10 Παλαιό Ρ. EL0901R0F N ΦΥΣ 11,98 44,94 177,64 49,6 R-M2 11 Παλαιό Ρ. EL0901R0F N ΦΥΣ 10,00 56,24 132,72 37,1 R-M2 12 Λύγκος Π. EL0901R0F N ΦΥΣ 6,29 198,94 443,72 123,9 R-M2 13 Φλωρίνης Π. EL0901R0F N ΦΥΣ 1,03 1,14 141,67 24,8 R-M2 14 Τροπαιούχος Π. EL0901R0F N ΦΥΣ 6,65 35,39 87,73 24,5 R-M1 15 Τροπαιούχος Π. EL0901R0F N ΦΥΣ 5,00 52,35 52,35 14,6 R-M1 16 Φλωρίνης Π. EL0901R0F N ΦΥΣ 3,65 3,75 52,8 14,7 R-M1 17 Φλωρίνης Π. EL0901R0F H ΙΤΥΣ 2,12 5,26 47,54 13,25 R-M1 18 Φλωρίνης Π. EL0901R0F N ΦΥΣ 5,00 43,79 43,79 12,2 R-M1 19 Μέλπω Ρ. EL0901R0F N ΦΥΣ 7,15 47,76 103,1 28,8 R-M2 20 Μέλπω Ρ. EL0901R0F N ΦΥΣ 2,50 2,62 55,34 15,5 R-M1 21 Ασπρόρεμα EL0901R0F N ΦΥΣ 3,20 11,06 11,06 3,1 R-M1 22 Δροσοπηγιώτικο Ρ. EL0901R0F N ΦΥΣ 7,28 41,67 41,67 11,6 R-M1 Τύπος ΥΣ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 69

88 70 α/α (Βλ Χάρτη 6) Όνομα ΥΣ Κωδικός ΥΣ ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Κατηγορία Μήκος (km) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων Άμεση Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Aθροιστική Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Μέση Ετήσια Απορροή (hm 3 ) 23 Κοιλάδα Π. (Σουλού Ρ.) EL0902R N ΦΥΣ 24,76 851, ,16 128,6 R-M4 24 Ρ. Σουλού (Εντός Ορυχείων) EL0902R H ΙΤΥΣ 14,26 169,44 543,02 39,5 R-M2 25 Ρ. Σουλού (Σαρί Γκιόλ) EL0902R A ΤΥΣ 8 373,59 373,59 24 R-M2 26 Διώρυγα Πετρών-Βεγορίτιδα EL0902R A ΤΥΣ 2,64 1, R-M1 27 Αμύντας Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 7,25 54,13 252,43 42,8 R-M4 28 Κανάλι Χειμαδίτις EL0902R H ΙΤΥΣ 7,62 66,82 198,29 36,8 R-M2 29 Διώρυγα Ζάζαρη-Χειμαδίτις EL0902R A ΤΥΣ 2,24 1, R-M1 30 Σκλήθρο Ρέμα EL0902R H ΙΤΥΣ 6,92 94,97 94,97 19,7 R-M1 31 Ρέμα (Κορινού) (Διευθετημένο τμήμα) EL0902R H ΙΤΥΣ 3,97 4,85 60,13 9,7 R-M5 32 Ρέμα (Κατερίνη) EL0902R N ΦΥΣ 23,84 55,25 55,25 9 R-M1 33 Αλιάκμων Π. (Κρασοπούλι ώς Δέλτα) EL0902R H ΙΤΥΣ 20,28 27, , ,7 R-M3 34 Κρυονέρι (Διευθετημένο τμήμα) EL0902R H ΙΤΥΣ 7,96 10,92 77,5 12,5 R-M5 35 Κερασιές (Κρυονέρι) Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 18 66,59 66,59 10,7 R-M5 36 Αλιάκμων Π. (Τ66 ως Κρασοπούλι) EL0902R H ΙΤΥΣ 8,63 14, , R-L2 37 Αλιάκμων Π. (Τ66 ως Κρασοπούλι) EL0902R H ΙΤΥΣ 7,5 84, ,8 2474,4 R-M3 38 Κρασοπούλι Ρ. (Διευθετημένο τμήμα) EL0902R H ΙΤΥΣ 6,26 30, R-M2 39 Κρασοπούλι Ρ. (Διευθετημένο τμήμα) EL0902R H ΙΤΥΣ 5 15,2 103,9 25,6 R-M2 40 Κρασοπούλι Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 16,73 88,7 88,7 21,9 R-M1 41 Αλιάκμων Π. (Αλιάκμων ως Τ66) EL0902R H ΙΤΥΣ 5,98 12, , ,9 R-M3 42 Αλιάκμων Π. (Αλιάκμων ως Τ66) EL0902R H ΙΤΥΣ 5,63 42, , ,9 R-M3 43 Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) EL0902R A ΤΥΣ 8,59 44, ,4 771,7 R-M3 44 Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) EL0902R A ΤΥΣ 7,12 40, ,51 694,8 R-M3 45 Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) EL0902R A ΤΥΣ 5,85 1, ,54 650,3 R-M3 46 Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) EL0902R A ΤΥΣ 9,52 30, ,1 547,7 R-M3 Τύπος ΥΣ

89 α/α (Βλ Χάρτη 6) Όνομα ΥΣ Κωδικός ΥΣ Κατηγορία Μήκος (km) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων Άμεση Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Aθροιστική Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Μέση Ετήσια Απορροή (hm 3 ) 47 Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) EL0902R A ΤΥΣ 1,47 0, ,64 529,7 R-M3 48 Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) EL0902R A ΤΥΣ 1,68 0, ,02 450,9 R-M3 49 Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) EL0902R A ΤΥΣ 9,06 151,2 151,27 37,2 R-M2 50 Τριπόταμος Π. EL0902R N ΦΥΣ 16,07 212,05 212,05 65,8 R-M2 51 Κοντίχα Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 22,94 134,28 134,28 34,2 R-M2 52 Αράπιτσας Π. EL0902R N ΦΥΣ 19,34 185,63 295,89 102,2 R-M2 53 Αράπιτσας Π. EL0902R N ΦΥΣ ,26 110,26 38,1 R-M4 54 Λιανόρεμα EL0902R N ΦΥΣ 16,85 54,98 54,98 11,7 R-M1 55 Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Τμήμα Σκύδρας) EL0902R H ΙΤΥΣ 4,98 12,44 304,39 78,7 R-M2 56 Εδεσσαίος (Βόδας) Π. EL0902R N ΦΥΣ 5,66 121,31 291,95 75,5 R-M4 57 Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Τμήμα μεταξύ των ΥΗΣ) EL0902R H ΙΤΥΣ 4,47 43,41 170,64 44,2 R-M2 58 Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Υπόγεια Εκτροπή) EL0902R H ΙΤΥΣ 2,19 0, R-M1 59 Εδεσσαίος (Βόδας) Π. Εκτροπή προς ΥΗΣ Άγρα EL0902R H ΙΤΥΣ 1,53 43,77 127,22 32,8 R-M1 60 Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Τμήμα Άγρας) EL0902R H ΙΤΥΣ 7,08 83,45 83,45 21,4 R-M1 61 Μαυροπόταμος Π. EL0902R N ΦΥΣ 2,5 10, ,4 413,6 R-M3 62 Μαυροπόταμος Π. EL0902R N ΦΥΣ 23,67 225, ,41 410,9 R-M3 63 Μεγάλο Ρ. - Καραβίδια Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 127,01 777,16 812,65 327,5 R-M2 64 Ασπροπόταμος EL0902R N ΦΥΣ 7,02 35,6 35,54 14,3 R-M1 65 Αλιάκμων Π. (Πολύφυτο-Σφηκιά) EL0902R H ΙΤΥΣ 4,46 22, , ,6 R-M3 66 Σκουλαρίτικος Λάκκος EL0902R N ΦΥΣ 3,61 3,96 33,04 7 R-M1 67 Σκουλαρίτικος Λάκκος EL0902R N ΦΥΣ 2,5 29,08 29,08 6,2 R-M1 68 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 9,59 66, ,7 1265,4 R-M3 69 Φτελιάς Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 15 81,91 114,24 24,4 R-M5 70 Φτελιάς Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 6,01 32,33 32,33 6,9 R-M1 71 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 3,14 6, , ,6 R-M3 Τύπος ΥΣ 71

90 72 α/α (Βλ Χάρτη 6) Όνομα ΥΣ Κωδικός ΥΣ Κατηγορία Μήκος (km) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων Άμεση Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Aθροιστική Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Μέση Ετήσια Απορροή (hm 3 ) 72 Αγίου Μάρκου Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 4,7 39,87 39,87 8,5 R-M5 73 Αικατερίνης Λάκκος EL0902R N ΦΥΣ 8,92 46,4 46,22 9,9 R-M1 74 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 6,22 35, ,58 917,4 R-M3 75 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 10,31 25, ,25 865,4 R-M3 76 Σμίξη Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 5,55 114,77 114,98 25,5 R-M2 77 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 3,42 7, ,78 859,6 R-M3 78 Βίντσα Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 7,14 35,24 35,24 7,8 R-M1 79 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 10,59 58, ,17 821,2 R-M3 80 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 10,49 84, ,3 808,1 R-M3 81 Ακονιού Λάκκος EL0902R N ΦΥΣ 5,68 44,42 44,42 9,8 R-M1 82 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 8,86 100, ,97 656,5 R-M4 83 Καραβίδα Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 7,29 35,26 35,26 7,8 R-M1 84 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 8,28 61, ,51 598,7 R-M3 85 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 11,34 127, ,97 583,2 R-M3 86 Ποταμιά EL0902R N ΦΥΣ 6,25 50,78 50,78 11,3 R-M1 87 Σιούτσα Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 8,55 105,77 105,75 23,5 R-M2 88 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 13,53 35, ,53 528,1 R-M4 89 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 1,39 0, ,4 445,2 R-M3 90 Βενέτικος Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 22,4 107,98 856,26 315,8 R-M2 91 Βενέτικος Π. EL0902R N ΦΥΣ 12, ,11 222,7 R-M2 92 Βενέτικος Π. EL0902R N ΦΥΣ 14,13 63,48 200,4 83,7 R-M2 93 Βενέτικος Π. EL0902R N ΦΥΣ 20,68 136,93 136,93 57,2 R-M2 94 Κουτσαφίρα Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 5,28 8,4 201,17 62,5 R-M2 95 Σταυροπόταμος EL0902R N ΦΥΣ 12,62 114,59 114,59 35,5 R-M2 96 Κουτσαφίρα Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 12,6 78,13 78,18 24,4 R-M1 Τύπος ΥΣ

91 α/α (Βλ Χάρτη 6) Όνομα ΥΣ Κωδικός ΥΣ Κατηγορία Μήκος (km) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων Άμεση Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Aθροιστική Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Μέση Ετήσια Απορροή (hm 3 ) 97 Βενέτικος Π. EL0902R N ΦΥΣ 8,41 29,4 285,71 119,5 R-M2 98 Βενέτικος Π. EL0902R N ΦΥΣ 1,69 4,32 256,3 107,2 R-M2 99 Βενέτικος Π. EL0902R N ΦΥΣ 27,99 150,11 150,14 62,8 R-M2 100 Ασπροπόταμος EL0902R N ΦΥΣ 22,78 101,83 101,84 42,6 R-M2 101 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 8,94 57, ,09 391,7 R-M3 102 Ποταμιά Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 14,6 72,36 72,36 16 R-M1 103 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 6,01 22,6 1021,47 322,8 R-M3 104 Γρεβενιώτικος Π. EL0902R N ΦΥΣ 27,02 179,91 179,91 44,1 R-M2 105 Αλιάκμων Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 7,14 18,42 626,73 181,3 R-M2 106 Ντρουμπέτα Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 3,34 10,67 79,49 17,6 R-M1 107 Λυσσασμένης Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 6,21 31,74 31,74 7 R-M1 108 Ποταμιά Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 4,76 37,08 37,08 8,2 R-M1 109 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 3,04 17,17 411,17 104,2 R-M2 110 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 43, R-M2 111 Μυλοπόταμος EL0902R N ΦΥΣ 6,14 78,39 86,6 19,2 R-M1 112 Μυλοπόταμος EL0902R N ΦΥΣ 2,5 8,22 8,22 1,8 R-M1 113 Πραμορίτσα Π. EL0902R N ΦΥΣ 22,11 120,31 416,97 132,3 R-M2 114 Πραμορίτσα Π. EL0902R N ΦΥΣ 20,52 94,32 296,66 94,3 R-M2 115 Κουτσομηλιά Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 12,46 31,71 96,11 30,6 R-M1 116 Κουτσομηλιά Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 5,59 59,26 59,26 18,9 R-M1 117 Παλαιοχώρι Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 11,79 106,23 106,23 33,9 R-M2 118 Μυρίχος Π. EL0902R N ΦΥΣ 11,25 128,47 128,47 32,4 R-M2 119 Πόρος Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 9,56 91,21 91,21 23 R-M1 120 Γκιόλε Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 4,53 15,52 311,66 74 R-M4 121 Γκιόλε Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 5 29,05 296,14 70,7 R-M2 Τύπος ΥΣ 73

92 74 α/α (Βλ Χάρτη 6) Όνομα ΥΣ Κωδικός ΥΣ Κατηγορία Μήκος (km) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων Άμεση Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Aθροιστική Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Μέση Ετήσια Απορροή (hm 3 ) 122 Ξηροπόταμος EL0902R N ΦΥΣ 11,67 100,46 100,46 24,2 R-M5 123 Βέλας Π. EL0902R N ΦΥΣ 13,38 45,19 211,37 53,3 R-M2 124 Βέλας Π. EL0902R N ΦΥΣ 19,59 124,07 166,18 41,9 R-M4 125 Βέλας Π. EL0902R N ΦΥΣ 7,5 42,11 42,11 10,6 R-M4 126 Στραβοπόταμος EL0902R N ΦΥΣ 15,73 55,37 150,31 53,9 R-M2 127 Στραβοπόταμος EL0902R N ΦΥΣ 7,5 94,95 94,95 34 R-M4 128 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 11,85 23,51 372,14 133,4 R-M2 129 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 34,32 237,01 348, R-M4 130 Αλιάκμων Π. EL0902R N ΦΥΣ 10,68 111,62 111,62 40 R-M2 131 Βροχοπόταμος EL0902R N ΦΥΣ 10 66,26 197,14 70,7 R-M2 132 Βροχοπόταμος EL0902R N ΦΥΣ 14,58 130,7 130,88 46,9 R-M2 133 Χελοπόταμος EL0902R H ΙΤΥΣ 6,8 18,34 65,06 82,5 R-M2 134 Ξηρολάκκι EL0902R N ΦΥΣ 20,32 239,29 239,35 75,4 R-M2 135 Μαυρονέρι (Διευθετημενη κοίτη) EL0902R H ΙΤΥΣ 4,44 14,84 590,27 179,8 R-M2 136 Μαυρονέρι Π. EL0902R N ΦΥΣ 6,32 31,64 575, R-M2 137 Πέλεκας Π. EL0902R N ΦΥΣ 6,55 19,31 227,88 57,4 R-M2 138 Πέλεκας Π. EL0902R N ΦΥΣ 23,78 135,76 135,76 34,2 R-M2 139 Πατσιάρης Ρ. EL0902R N ΦΥΣ 17,05 72,81 72,81 18,3 R-M1 140 Μαυρονέρι Π. EL0902R N ΦΥΣ 14,44 46,4 315,83 110,6 R-M2 141 Πιστεριές Π. EL0902R N ΦΥΣ 12,18 42,34 64,79 23,6 R-M1 142 Πιστεριές Π. EL0902R N ΦΥΣ 7,5 22,45 22,45 8,2 R-M1 143 Μαυρονέρι Π. EL0902R N ΦΥΣ 3,5 25,44 204,64 74,9 R-M2 144 Πετριώτικος Π. EL0902R N ΦΥΣ 14,12 65,1 65,04 23,8 R-M1 145 Μαυρονέρι Π. EL0902R N ΦΥΣ 12,76 31,08 114,17 41,8 R-M2 146 Μαυρονέρι Π. EL0902R N ΦΥΣ 7,5 83,16 83,08 30,4 R-M1 Τύπος ΥΣ

93 α/α (Βλ Χάρτη 6) Όνομα ΥΣ Κωδικός ΥΣ Κατηγορία Μήκος (km) Άμεση Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Aθροιστική Λεκάνη Απορροής (km 2 ) Μέση Ετήσια Απορροή (hm 3 ) 147 Ρέμα Μάννα (Διευθετημένο τμήμα) EL0902R H ΙΤΥΣ 1,34 51,36 105,79 41 R-M2 148 Μαυρολόγγος Π. EL0902R N ΦΥΣ 6,87 7,68 54,34 21 R-M1 149 Μαυρολόγγος Π. EL0902R N ΦΥΣ 7,18 11,16 46,66 18,1 R-M4 150 Μαυρολόγγος Π. EL0902R N ΦΥΣ 5 35,46 35,5 13,8 R-M4 ΦΥΣ: Φυσικό ΥΣ, ΙΤΥΣ: Ιδιαίτερα τροποποιημένο ΥΣ, ΤΥΣ: Τεχνητό ΥΣ Τύπος ΥΣ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 75

94 4.1.2 Λιμναία ΥΣ Οι λίμνες τις Ελλάδας παρουσιάζουν διαφορές σε σχέση με το υψόμετρο στο οποίο απαντούν, την επιφάνεια, το βάθος, τον τύπο στρωμάτωσης, τον χρόνο παραμονής, τα φυσικοχημικά χαρακτηριστικά των υδάτων τους. Ορισμένες δε από αυτές καλύπτονται εκτεταμένα από καλαμώνες και κατά τους θερινούς μήνες δεν έχουν νερό (π.χ. Δύστος, Στυμφαλία). Παρόλες τις επιμέρους διαφορές τους, κατά την παρούσα φάση που είναι διαθέσιμα βιολογικά και άλλα δεδομένα, κρίνεται απαραίτητη η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη ομαδοποίησή τους σε τύπους, και για τη διευκόλυνση της διατύπωσης των εθνικών μεθόδων ταξινόμησης, περιλαμβανομένων των συνθηκών αναφοράς. Κατά την επεξεργασία των δεδομένων φυτοπλαγκτού για την εφαρμογή της Μεσογειακής μεθόδου ταξινόμησης με βάση το φυτοπλαγκτόν στις τεχνητές λίμνες (Tsiaoussi et al. 2016a), οι ταμιευτήρες κατατάχθηκαν σε τύπους L-M5/7 και L-M8, με βάση το γεωλογικό υπόβαθρο και την τυπολογία που προτάθηκε από τον πρώτο κύκλο των σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής, εξαιρουμένων εκείνων που είχαν μέσο βάθος κατώτερο των 15 m. Τύπος L-M5/7 L-M8 Πίνακας 4-5: Τύποι τεχνητών λιμνών (ταμιευτήρες) Κατακρημνίσματα (mm) και Υψόμετρο Γνωρίσματα Λίμνης θερμοκρασία ( (m) o Επιφάνεια C) (km (ετήσιες μέσες 2 ) τιμές Ταμιευτήρες, βαθείς, μεγάλοι, πυριτικοί, «υγρές» περιοχές Ταμιευτήρες, βαθείς, μεγάλοι, ασβεστολιθικοί Μέσο Βάθος (m) Λεκάνη Απορροής (km 2 ) < > 800 ή/και < 15 > 0.5 > 15 < < > 0.5 > 15 < GR-SR Ταμιευτήρες, ρηχοί < > 0.5 < 15 - Στον τύπο GR-SR κατατάσσονται σε επίπεδο χώρας οι τεχνητές λίμνες μέσου βάθους < 15 m: ΤΛ Στράτου, ΤΛ Πουρνάρι ΙΙ, ΤΛ Λευκογείων, ΤΛ Αδριανής, ΤΛ Κάρλας και ΤΛ Κερκίνη. Στον τύπο αυτό, αναλόγως του μέσου βάθους τους, μπορούν να ενταχθούν και οι λιμνοδεξαμενές των νησιών του Αιγαίου. Στο ΥΔ δεν εντοπίζονται τεχνητές λίμνες του τύπου αυτού. Κατά την επεξεργασία των δεδομένων με βάση το φυτοπλαγκτόν και τα υδρόβια μακρόφυτα στις φυσικές λίμνες, αυτές κατατάχτηκαν σε τρεις τύπους (GR-DNL, GR-SNL, GR-VSNL) (βλ. πίνακα 4-7). Για τους δύο τύπους (GR-DNL, GR-SNL) αναπτύχθηκαν εθνικές μέθοδοι ταξινόμησης για το φυτοπλαγκτόν και τα υδρόβια μακρόφυτα (Tsiaoussi et al b, Zervas et al. 2016). Για τον τρίτο προαναφερόμενο τύπο απαιτούνται περισσότερα δεδομένα τα οποία θα επιτρέψουν τον υπολογισμό τους. Τύπος Πίνακας 4-6: Τύποι φυσικών λιμνών Υψόμετρο Επιφάνεια Μέσο Γνωρίσματα Λίμνης (m) (km 2 ) Βάθος (m) Γνωρίσματα μίξης GR-DNL Φυσικές λίμνες, βαθιές > 0.5 > 9 Θερμές μονομεικτικές GR-SNL Φυσικές λίμνες, ρηχές > Πολυμεικτικές GR-VSNL Φυσικές λίμνες, πολύ ρηχές > 0.5 < 3 Πολυμεικτικές 76 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

95 Στον ακόλουθο πίνακα και σε Χάρτη (Χάρτης 6) παρουσιάζονται τα φυσικά λιμναία υδατικά συστήματα και οι ταμιευτήρες (δηλ. ποτάμια ΙΤΥΣ λιμναίου τύπου) του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) με την νέα τυπολογία, ανά ΛΑΠ: Στη ΛΑΠ Πρεσπών έχουν εντοπιστεί : - δύο φυσικές λίμνες η Μικρή και η Μεγάλη Πρέσπα. Η συνολική έκταση των λιμναίων ΥΣ, εντός της ΛΑΠ, ανέρχεται σε 81,54 km 2 και διακρίθηκαν δύο (2) τύποι λιμναίων ΥΣ, και - 1 ταμιευτήρας (που θεωρείται ποτάμιο ΙΤΥΣ λιμναίου τύπου) της ΤΛ Παπαδιάς, με έκταση 0,58 km 2. Στη ΛΑΠ Αλιάκμονα αναγνωρίστηκαν συνολικά πέντε (5) λιμναία ΥΣ, συνολικής έκτασης 210,93 Km 2 και διακρίθηκαν τρεις (3) τύποι λιμναίων ΥΣ και έξι (6) Ποτάμια ΥΣ Λιμναίου τύπου. Πίνακας 4-7: Λιμναία ΥΣ και ποτάμια ΙΤΥΣ λιμναίου τύπου (ταμιευτήρες) με νέα τυπολογία ανά ΛΑΠ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) α/α Όνομα ΥΣ Κωδικός ΥΣ Κατηγορία Έκταση (km 2 ) Τύπος ΥΣ ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) 1 Μεγάλη Πρέσπα EL0901LFA N ΦΥΣ 281,68 (38,64 Ελλάς) GR-DNL 2 Μικρή Πρέσπα EL0901L0A N ΦΥΣ 47,38 (42,9 Ελλάς) GR-SNL 3 ΤΛ Παπαδιά EL0901L H ΙΤΥΣ 0,58 L-M 5/7 ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) 4 Βεγορίτιδα EL0902L N ΦΥΣ 53,96 GR-DNL 5 Ζάζαρη EL0902L N ΦΥΣ 1,7 GR-SNL 6 Καστοριάς EL0902L H ΙΤΥΣ 28,84 GR-SNL 7 Χειμαδίτιδα EL0902L N ΦΥΣ 9,57 GR-VSNL 8 Πετρών EL0902L N ΦΥΣ 12,36 GR-VSNL 9 ΤΛ Ιλαρίωνα EL0902L H ΙΤΥΣ 24,92 L-M 5/7 10 ΤΛ Πολυφύτου EL0902L H ΙΤΥΣ 74,70 L-M 5/7 11 ΤΛ Σφηκιάς EL0902L H ΙΤΥΣ 4,41 L-M 5/7 12 ΤΛ Ασωμάτων EL0902L H ΙΤΥΣ 2,62 L-M 5/7 13 ΤΛ Αγ. Βαρβάρα EL0902L H ΙΤΥΣ 1,34 L-M 5/7 14 ΤΛ Πραμοριτσα EL0902L H ΙΤΥΣ 0,30 L-M 5/7 ΦΥΣ: Φυσικό ΥΣ, ΙΤΥΣ: Ιδιαίτερα τροποποιημένο ΥΣ, ΤΥΣ: Τεχνητό ΥΣ Μεταβατικά ΥΣ Τα μεταβατικά ύδατα χαρακτηρίζονται από ευρείες διακυμάνσεις των φυσικών και χημικών παραμέτρων που καθορίζουν την κατανομή και τη δομή των βιοκοινωνιών. Ο χαρακτηρισμός των τύπων στα μεταβατικά ύδατα αποτελεί πρόκληση για την επιστημονική κοινότητα, εξαιτίας του μωσαϊκού τύπου των ενδιαιτημάτων τους και της ιδιαίτερα υψηλής στο χώρο και στο χρόνο φυσικής τους μεταβλητότητας. Τα συστήματα τυπολογίας βασίζονται στη γεωλογία, ενώ από ένα μεγάλο μέρος εξετάζει την αλατότητα σαν θεμελιώδη παράμετρο κατάταξης. Από γεωλογική άποψη έχουν προταθεί οι παρακάτω φυσιογραφικοί τύποι: στόμια ποταμών (π.χ. δέλτα, εκβολές), λιμνοθάλασσες, αλμυρά έλη, παράκτιοι νερόλακκοι. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 77

96 Τα συστήματα που οδήγησαν στην τελική τυπολογία είναι το Σύστημα Β της Οδηγίας, το «Σύστημα της Βενετίας», το σύστημα των Guelorget & Perthuisot (1983; 1992) και η διάκριση των λιμνοθαλασσών με βάση την έκτασή τους. Τα ανωτέρω συστήματα περιγράφονται στο κεφάλαιο 2.4 του Κειμένου Τεκμηρίωσης «ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ, ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ, ΤΥΠΟ-ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ». Με βάση όλα τα παραπάνω αποφασίστηκε η διάκριση των μεταβατικών υδάτων της Ελλάδας σε δύο τύπους: Λιμνοθάλασσες. Εκβολές ποταμών ή Δέλτα. Στον ακόλουθο Πίνακα δίνεται περιληπτικά η διακύμανση των κυριότερων αβιοτικών παραμέτρων στους δύο τύπους μεταβατικών υδάτων της Ελλάδας. Πίνακας 4-8: Τύποι Μεταβατικών ΥΣ (ΕΛΚΕΘΕ/ΕΚΒΥ, 2008) Εύρος Χαρακτηριστικά Τύπος Όνομα Αλατότητα Βαθμός Έκθεσης παλίρροιας ανάμιξης Μερικώς Μικροπαλίρροια έως πολύ Προστατευόμενα Λιμνοθάλασσα (5-> 30 PSU) έως πλήρως Ευρύαλα στρωματοποιημένα TW 1 (<1m) προστατευόμενα αναμειγμένα TW 2 Δέλτα / Εκβολή ποταμού Ευρύαλα (5 -> 30 PSU) Μικροπαλίρροια (<1m) Προστατευόμενα έως πολύ προστατευόμενα Μερικώς στρωματοποιημένα έως πλήρως αναμειγμένα Βάθος Αβαθή (<30m) Αβαθή (<30m) Στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09), όσον αφορά τη ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) δεν υπάρχουν μεταβατικά ΥΣ. Στη ΛΑΠ Αλιάκμονα διακρίνονται δύο (2) μεταβατικά ΥΣ, το Εκβολικό σύστημα Λουδία Αλιάκμονα και η Λιμνοθάλασσα του Κίτρους, τα οποία παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα και στο Χάρτη 4-1. Σύμφωνα με την τυπολογία των μεταβατικών ΥΣ το πρώτο εντάσσεται στην κατηγορία Εκβολές / δέλτα ποταμού (TW 2) και το δεύτερο στην κατηγορία Λιμνοθάλασσες (ΤW 1). Πίνακας 4-9: Μεταβατικά ΥΣ ανά ΛΑΠ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Έκταση α/α Όνομα ΥΣ Κωδικός ΥΣ Κατηγορία (km 2 ) 1 EL0902Τ N ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Εκβολικό σύστημα Λουδία - Αλιάκμονα Τύπος ΥΣ ΦΥΣ 33,23 TW 2 2 EL0902Τ N Λιμνοθάλασσα Κίτρους ΦΥΣ 4,5 ΤW 1 ΦΥΣ: Φυσικό ΥΣ, ΙΤΥΣ: Ιδιαίτερα τροποποιημένο ΥΣ, ΤΥΣ: Τεχνητό ΥΣ Παράκτια ΥΣ Ο χαρακτηρισμός των παράκτιων τύπων προτάθηκε να γίνει με βάση κυρίως: το υπόστρωμα των ακτών (δύο κατηγορίες υποστρώματος), το βάθος (δύο κατηγορίες βάθους) και τον βαθμό έκθεσης στον κυματισμό (τρεις κατηγορίες: μετρίως εκτεθειμένες ακτές, προστατευμένες και πολύ προστατευμένοι κόλποι). Στα πλαίσια της άσκησης διαβαθμονόμησης στη Μεσόγειο το βάθος διακρίθηκε σε δύο κατηγορίες, στα ρηχά και βαθιά νερά. Ως ανώτερο όριο των βαθέων υδάτων 78 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

97 ορίστηκαν τα 40 m, που αποτελούν το σύνηθες κατώτερο όριο εξάπλωσης της Posidonia oceanica. Στα πλαίσια της εφαρμογής της διαβαθμονόμησης στη Μεσόγειο το υπόστρωμα χωρίστηκε σε δύο βασικούς τύπους, το βραχώδες και το ιζηματικό. Στο βραχώδες ταξινομήθηκε το σκληρό υπόστρωμα και στο ιζηματικό όλα τα χαλαρά ιζήματα προϊόντα διάβρωσης, αποσάθρωσης ή μεταφοράς που διαφοροποιούνται σε διάφορους τύπους (άμμος-χαλίκι-κροκάλες-βότσαλο, ιλύς, μεικτά ιζήματα) ανάλογα με την κοκκομετρική τους σύσταση. Σε πολλές περιπτώσεις σε έναν τύπο υδατικού σώματος συναντώνται διαφορετικά υποστρώματα στο θαλάσσιο πυθμένα. Επιλέγονται τα κυρίαρχα υποστρώματα. Θεωρητικά με τον τρόπο αυτό προέκυπταν 9 τύποι, τελικά όμως κάποιοι από τους τύπους αυτούς δεν συναντώνται στην Ελλάδα (π.χ. ρηχές εκτεθειμένες ακτές ή βαθιές προστατευμένες). Η έκθεση στον κυματισμό, παράγοντας - κλειδί στις ενδοπαράλιες και υποπαράλιες κοινότητες, διαφοροποιεί τις μετρίως εκτεθειμένες ακτές της Ελλάδας από τους πολύ προστατευμένους ημίκλειστους κόλπους και από άλλες Μεσογειακές ή Ευρωπαϊκές ακτές με διαφορετική έκθεση. Έτσι τελικά προέκυψαν αρχικά 4 βασικοί τύποι ανάλογα με το βάθος και το υπόστρωμα και ένας πέμπτος που αφορούσε στους πολύ προστατευμένους κόλπους με μικρή έκθεση στον κυματισμό. Τόσο στο 1 ο ΣΔΛΑΠ όσο και στην 1 η αναθεώρηση, εφαρμόζεται η τυπολογία σύμφωνα με το Σύστημα Β (βλ. παρ. 4.1) και προκύπτει τελικά ένας (1) τύπος παράκτιων υδάτων. Από την εφαρμογή του intercalibration προέκυψε ότι οι δείκτες για το καθορισμό των συνθηκών αναφοράς είναι ανεξάρτητοι από τους τύπους. Οι δείκτες που επιλέγονται για τον καθορισμό των συνθηκών αναφοράς παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα (Απόφαση της ΕΕ 915/2008/EEC). Πίνακας 4-10: Δείκτες που επιλέγονται για τον καθορισμό των συνθηκών αναφοράς Βιολογικό Στοιχείο Ποιότητας Πανίδα βενθικών ασπόνδυλων Φυτοπλαγκτόν Μακροφύκη Δείκτης ΒΕΝΤΙΧ μg/l Χλωροφύλλης-α ΕΕΙ - οικολογικής ποιότητας Στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09), όσον αφορά τη ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) δεν υπάρχουν παράκτια ΥΣ. Στη ΛΑΠ Αλιάκμονα διακρίνονται δύο (2) παράκτια ΥΣ, ο Έξω Θερμαϊκός Κόλπος Ακτή Κατερίνης και ο Έσω Θερμαϊκός Κόλπος Αλιάκμονας Ποταμός, τα οποία παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα και σε Χάρτη (Χάρτης 6). Πίνακας 4-11: Παράκτια ΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Έκταση α/α Όνομα ΥΣ Κωδικός ΥΣ Κατηγορία (km 2 ) ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) 1 2 Έξω Θερμαϊκός Κόλπος Ακτή Κατερίνης Έσω Θερμαϊκός Κόλπος Αλιάκμονας Ποταμός ΦΥΣ: Φυσικό ΥΣ, ΙΤΥΣ: Ιδιαίτερα τροποποιημένο ΥΣ, ΤΥΣ: Τεχνητό ΥΣ Τύπος ΥΣ EL0902C0001Ν ΦΥΣ 1.014,22 ΙΙΙΕ EL0902C0002Ν ΦΥΣ 112,92 ΙΙΙΕ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 79

98 ΙΙΕ Σημείωση: Η αρίθμηση των ποτάμιων ΥΣ είναι συμβατή με την αρίθμηση του Πίνακα στη σελίδα 67 (Πίνακας 4-4) Χάρτης 6: Επιφανειακά ΥΣ και τυπολογία στο ΥΔ EL09 80 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

99 4.2 ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Στα πλαίσια της 1 ης Αναθεώρησης του ΣΔΛΑΠ του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας (EL09) επανεξετάσθηκαν τα οριοθετημένα ΥΥΣ. Ο αρχικός προσδιορισμός και οριοθέτηση των ΥΥΣ είχε πραγματοποιηθεί με βάση τα ακόλουθα κριτήρια: Τον υδρογεωλογικό χαρακτήρα των γεωλογικών σχηματισμών που συνθέτουν το υπόγειο υδατικό σύστημα και την ανάπτυξη υπόγειας υδροφορίας. Έγινε διάκριση σε καρστικά, κοκκώδη, ρωγματώδη και μεικτά υπόγεια υδατικά συστήματα και ενιαιοποιήθηκαν μικροί επιμέρους υδροφόροι. Τη δυναμικότητα των υπόγειων υδροφόρων η οποία προκύπτει από τα υφιστάμενα στοιχεία τροφοδοσίας, υδροληψίας και εκμετάλλευσης του υπόγειου δυναμικού. Τις χρήσεις του υπόγειου υδατικού συστήματος. Την αλληλεξάρτηση του υπόγειου υδατικού συστήματος με επιφανειακά ύδατα και χερσαία οικοσυστήματα. Την ύπαρξη περιοχών που βρίσκονται σε κίνδυνο λόγω πιέσεων (π.χ. υπεραντλήσεις, υφαλμύρινση) κακή ποιοτική κατάσταση, ύπαρξη αυξημένου φυσικού υποβάθρου. Στη διάρκεια της 1 ης αναθεώρησης η επανεξέταση των ΥΥΣ (είτε διαχωρισμός κάποιων ΥΥΣ σε υποσυστήματα είτε ένταξη περιοχών που δεν είχαν προσδιορισθεί ως ΥΥΣ, σε υφιστάμενα ή ως νέα ΥΥΣ), βασίσθηκε, εκτός των προαναφερομένων κριτηρίων, και στα αποτελέσματα του προγράμματος παρακολούθησης, στην ποιοτική προσέγγιση των πιέσεων και στις υφιστάμενες χρήσεις γης. Οι κύριες διαφοροποιήσεις στα ΥΥΣ σε σχέση με το 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης αφορούν στα ακόλουθα: Τα καρστικά υποσυστήματα GR09AF011 και GR09AF012 ενοποιήθηκαν και προέκυψε το ενιαίο καρστικό ΥΥΣ Τρικλαρίου όρους Καστοριάς Πρεσπών με κωδικό EL09AF010. Τα Υποσυστήματα Κοκκώδες Πρεσπών, Χαλάρας Μαυρόκαμπου και Απόσκεπου Κεφαλαρίου αναθεωρήθηκαν σε δευτερεύοντα ΥΥΣ με κωδικούς EL09AF013, EL και EL αντίστοιχα. Τα δευτερεύοντα ΥΥΣ GR Κοίτης ποταμού Σιούτσα και GR Αετιάς Γρεβενών ενσωματώθηκαν στο ΥΥΣ EL090A351 Μεσοελληνικής Αύλακας. Στον ακόλουθο πίνακα και χάρτη παρουσιάζονται τα πενήντα δύο (52) ΥΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09), όπως αυτά προέκυψαν μετά την επανεξέταση. α/α Πίνακας 4-12: Υπόγεια ΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Κωδικός Όνομα ΥΥΣ ΥΥΣ Έκταση (km 2 ) 1 ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΡΙΚΛΑΡΙΟΥ ΟΡΟΥΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ - ΠΡΕΣΠΩΝ EL09AF ,29 ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ EL ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ EL ,11 3 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΊΑΣ - ΧΙΛΙΟΔΕΝΔΡΟΥ EL ,67 ΣΥΣΤΗΜΑ ΛΕΚΑΝΗΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ EL ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΓΡΕΒΕΝΩΝ EL ,81 5 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΛΟΝΕΡΙΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ EL ,80 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 81

100 α/α Όνομα ΥΥΣ Κωδικός ΥΥΣ Έκταση (km 2 ) 6 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΠΥΛΩΡΙΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ EL ,62 7 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ EL ,73 8 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΟΙΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΚΟΥ EL ,82 9 ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΛΩΡΙΝΑΣ EL090F ,46 10 ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ ΦΛΩΡΙΝΑΣ EL ,44 ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ EL ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ EL ,88 12 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΝΟΤΙΟΥ ΠΕΔΙΟΥ EL ,84 13 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΡΥΟΧΩΡΙΟΥ ΚΛΕΙΤΟΥΣ - ΤΕΤΡΑΛΟΦΟΥ EL ,97 ΣΥΣΤΗΜΑ ΝΔ ΒΕΡΜΙΟΥ ΟΡΟΥΣ EL ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΝΔ ΒΕΡΜΙΟΥ - ΑΣΚΙΟΥ ΟΡΟΥΣ EL ,19 15 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΒΑΤΕΡΟΥ EL ,39 16 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΞΗΡΟΛΙΜΝΗΣ EL ,93 17 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΡΟΚΟΥ EL ,34 18 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΛΕΥΚΟΠΗΓΗΣ EL ,05 19 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΓΙΛΟΥ - ΠΡΩΤΟΧΩΡΙΟΥ EL ,27 20 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ EL ,64 ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΔ ΒΕΡΜΙΟΥ ΟΡΟΥΣ EL ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΒΔ ΒΕΡΜΙΟΥ (Π.ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ) EL ,42 22 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΝΙΣΣΑΣ ΠΕΛΛΑΣ EL ,23 23 ΣΥΣΤΗΜΑ BA ΒΕΡΜΙΟΥ ΟΡΟΥΣ EL090F ,71 24 ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ - ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΒΕΡΜΙΟΥ ΟΡΟΥΣ EL ,43 25 ΣΥΣΤΗΜΑ ΝΑ ΒΕΡΜΙΟΥ (ΒΕΡΟΙΑ) EL ,51 26 ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΛΜΩΠΑΙΟΥ EL ,33 27 ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΤΩ ΡΟΥ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ EL ,44 ΣΥΣΤΗΜΑ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ EL ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΟΚΚΩΔΕΣ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ EL ,23 29 ΥΠΟΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΡΣΤΙΚΟ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ EL ,45 30 ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ EL ,02 31 ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΟΛΙΝΔΡΟΥ EL ,12 32 ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΑΣΟΧΩΡΙΟΥ ΓΡΕΒΕΝΩΝ EL ,59 33 ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΡΙΚΟΚΚΙΑΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ EL ,14 34 ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΛΙΟΥΡΙΑΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ EL ,73 35 ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΟΡΗΣΟΥ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ EL ,27 36 ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΑΛΑΤΕΙΑΣ - ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΟΖΑΝΗΣ EL ,83 37 ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΙΕΡΙΩΝ EL ,95 38 ΣΥΣΤΗΜΑ ΝΑΟΥΣΑΣ EL ,00 39 ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΛΜΩΠΙΑΣ EL ,12 82 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

101 α/α Όνομα ΥΥΣ Κωδικός ΥΥΣ Έκταση (km 2 ) 40 ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΡΙΔΑΙΑΣ EL090F ,63 41 ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΟΥΡΙΝΟΥ EL ,68 42 ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΟΡΑ EL090F ,46 43 ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΑΡΝΟΥΝΤΑ -ΒΕΡΝΟΥ EL090F ,26 44 ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΙΝΔΟΥ EL ,43 45 ΣΥΣΤΗΜΑ ΒΕΥΗΣ-ΦΛΑΜΠΟΥΡΟΥ EL090F ,30 46 ΣΥΣΤΗΜΑ ΝΥΜΦΑΙΟΥ-ΒΛΑΣΤΗΣ EL ,02 47 ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΕΡΔΙΚΚΑ- ΦΙΛΩΤΑ EL ,29 48 ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΣΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΥΛΑΚΑΣ EL090A ,01 49 ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΛΑΤΗΣ - ΛΙΒΑΔΕΡΟΥ EL ,08 50 ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΕΣΠΩΝ EL09AF013 24,83 51 ΣΥΣΤΗΜΑ ΧΑΛΑΡΑΣ ΜΑΥΡΟΚΑΜΠΟΥ EL ,38 52 ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΠΟΣΚΕΠΟΥ ΚΕΦΑΛΑΡΙΟΥ EL ,10 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 83

102 Χάρτης 7: ΥΥΣ Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας. 84 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

103 4.3 ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (ΙΤΥΣ) ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (ΤΥΣ) Μεθοδολογία προσδιορισμού ΙΤΥΣ ΤΥΣ Η μέχρι σήμερα ανθρώπινη δραστηριότητα έχει αλλοιώσει τα αρχικά χαρακτηριστικά ορισμένων υδατικών συστημάτων. Οι μεταβολές αυτές, ανεξάρτητα από τους λόγους για τους οποίους έγιναν και από το μέγεθος της αλλαγής που έχουν επιφέρει στα υδατικά συστήματα, τα καθιστούν κατά μια έννοια ιδιαίτερα. Επομένως, τα συστήματα αυτά αξιολογούνται με διαφορετικό τρόπο από την Οδηγία 2000/60/ΕΚ σε σχέση με τα υπόλοιπα, και ονομάζονται Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα Υδατικά Συστήματα (ΙΤΥΣ). Αντίστοιχα, σε ορισμένες περιπτώσεις κατασκευάζονται με ανθρώπινη πρωτοβουλία έργα που δημιουργούν υδατικά συστήματα σε σημεία όπου προηγουμένως δεν υπήρχαν. Αυτά τα συστήματα ονομάζονται Τεχνητά Υδατικά Συστήματα (ΤΥΣ). Στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης αντιμετώπισης των θεμάτων που άπτονται της αξιολόγησης υδρομορφολογικών αλλοιώσεων σε σχέση με διάφορες διαδικασίες εφαρμογής της ΟΠΥ, ανάμεσα στις οποίες είναι και ο αρχικός προσδιορισμός ΙΤΥΣ και ΤΥΣ, αναπτύχθηκε εξειδικευμένη μεθοδολογία αξιολόγησης υδρομορφολογικών αλλοιώσεων ως πιέσεων με σκοπό την κάλυψη των παραπάνω ελλείψεων και κενών και την διαχείριση των ζητημάτων υδρομορφολογικών πιέσεων και αλλοιώσεων με ενιαίο και συνεπή τρόπο. Η μεθοδολογία αυτή αξιοποιείται μεταξύ άλλων και στον αρχικό προσδιορισμό ΙΤΥΣ. Η μεθοδολογία παρουσιάζεται λεπτομερώς σε σχετικό κατευθυντήριο κείμενο της ΕΓΥ 17. Σημειώνεται ότι στα 1 α ΣΔΛΑΠ, όλοι οι εσωποτάμιοι ταμιευτήρες είχαν προσδιορισθεί ως λιμναία ΙΤΥΣ. Κατά την 1 η Αναθεώρηση προσδιορίζονται ορθώς ως ποτάμια ΙΤΥΣ, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις σχετικές κατευθυντήριες της ΕΕ. Η μεθοδολογία προσδιορισμού των ΙΤΥΣ-ΤΥΣ, όπως αναπτύχθηκε για τον 2 ο διαχειριστικό κύκλο παρουσιάζεται αναλυτικά στα ακόλουθα Κείμενα Τεκμηρίωσης: «ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ» και «ΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ» Η επανεξέταση των προηγουμένως προσδιορισθέντων ΙΤΥΣ στην 1 η Αναθεώρηση διαμορφώνεται σε σημαντικό βαθμό από τη λειτουργία του δικτύου παρακολούθησης στο διάστημα που μεσολάβησε από την έγκριση του 1 ου ΣΔΛΑΠ, το οποίο συμπεριέλαβε και αρκετούς σταθμούς παρακολούθησης σε προσδιορισμένα ΙΤΥΣ και ΤΥΣ. Όπως είναι προφανές, δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στα αποτελέσματα της παρακολούθησης και κατά τούτο, η επανεξέταση του προσδιορισμού ΙΤΥΣ-ΤΥΣ βασίζεται κατά προτεραιότητα στην ύπαρξη σταθμού παρακολούθησης στο εκάστοτε υπό εξέταση ΙΤΥΣ ή ΤΥΣ. 17 Διαθέσιμο στο: Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 85

104 Ακολούθως, για όσα προσδιορισμένα ΙΤΥΣ-ΤΥΣ δε διέθεταν δεδομένα παρακολούθησης, η επανεξέταση βασίσθηκε στην αξιολόγηση των υδρομορφολογικών πιέσεων, αλλοιώσεων και τροποποιήσεων που διενεργήθηκε στο πλαίσιο της ανάλυσης πιέσεων και επιπτώσεων. Τα προσδιορισμένα ποτάμια ΙΤΥΣ-ΤΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) στα οποία λειτούργησε σταθμός παρακολούθησης κατά την τριετία είναι τα ακόλουθα: Πίνακας 4-13: Ποτάμια ΙΤΥΣ-ΤΥΣ με σταθμό παρακολούθησης στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) α/α Όνομα ΥΣ Κατηγο Οικολογική Χημική Αριθμός Κωδικός ρία κατάσταση κατάσταση Σταθμών 1 Ρέμα (Κορινού) EL0902R000 ΙΤΥΣ (Διευθετημένο τμήμα) H Καλή Καλή 1 2 Κρυονέρι (Διευθετημένο EL0902R000 ΙΤΥΣ τμήμα) H Ελλιπής Καλή 1 3 Αλιάκμων Π. (Τ66 ως EL0902R000 ΙΤΥΣ Κρασοπούλι) H Μέτρια Καλή 1 4 Περιφερειακή Τάφρος EL0902R000 Κατώτερη ΤΥΣ Μέτρια (Τ66) A της καλής 1 5 Περιφερειακή Τάφρος EL0902R000 ΤΥΣ (Τ66) A Μέτρια Καλή 1 6 Περιφερειακή Τάφρος EL0902R000 Κατώτερη ΤΥΣ Ελλιπής (Τ66) A της καλής 1 7 Μαυρονέρι (Διευθετημένη κοίτη) ΙΤΥΣ EL0902R H Ελλιπής Καλή 1 Τα αποτελέσματα της επανεξέτασης του αρχικού προσδιορισμού ΙΤΥΣ-ΤΥΣ του 1 ου ΣΔΛΑΠ περιγράφονται αναλυτικά στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΟΡΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ». Η επανεξέταση του προσδιορισμού ΙΤΥΣ-ΤΥΣ για τα σώματα χωρίς δεδομένα παρακολούθησης διενεργείται αποκλειστικά μέσω της αξιολόγησης της υδρομορφολογικής κατάστασης των σωμάτων, με την εφαρμογή της σχετικής μεθοδολογίας που έχει καταρτισθεί. Στον πίνακα που ακολουθεί (Πίνακας 4-14) παρατίθενται συνοπτικά ο αριθμός τα ΙΤΥΣ και ΤΥΣ που προέκυψε με βάσει τα ανωτέρω. Πίνακας 4-14: Εποπτική εικόνα του αριθμού και της κάλυψης των ΙΤΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) ΙΤΥΣ ΤΥΣ Αριθμός ΥΣ Κάλυψη έκτασης - μήκους (%) Αριθμός ΥΣ Κάλυψη έκτασης - μήκους (%) Λιμναία Υδατικά Συστήματα 1 15,34% - - Ποτάμια Υδατικά Συστήματα (κατά μήκος ποταμών ρεμάτων) Ποτάμια Υδατικά Συστήματα (ταμιευτήρες) 22 8,11% 10 3,65% 7 100% - - Μεταβατικά Υδατικά Συστήματα 0 0% 0 0% Παράκτια Υδατικά Συστήματα 0 0% 0 0% Στη συνέχεια παρατίθενται τα υδατικά συστήματα τα οποία χαρακτηρίστηκαν οριστικά ως ιδιαιτέρως τροποποιημένα και τεχνητά ανά λεκάνη απορροής ποταμού του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) (βλ. ακόλουθους πίνακες και Χάρτης 8). 86 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

105 4.3.2 Ποτάμια ΥΣ Στη ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) έχουν καταγραφεί ως Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα ποτάμια δύο (2) ΥΣ: το τμήμα του π. Φλωρίνης (Σακουλέβας) που διέρχεται μέσα από την πόλη της Φλώρινας καθώς επίσης και ο ταμιευτήρας (που θεωρείται ποτάμιο ΙΤΥΣ) της ΤΛ Παπαδιάς με έκταση 0,58 km 2. Στη ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) έχουν προσδιοριστεί : είκοσι ένα (21) Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα ποτάμια ΥΣ. Από αυτά τα οκτώ (8) αποτελούν διευθετήσεις ρεμάτων, κυρίως στα πεδινά τμήματα, για την αποφυγή πλημμυρικών φαινομένων, επτά (7) αφορούν στην εκτροπή ρεμάτων, με σκοπό είτε την εκμετάλλευση των ορυχείων της Πτολεμαΐδας, είτε τη βελτίωση υδραυλικής επικοινωνίας μεταξύ υδατικών συστημάτων με στόχο την καλύτερη αποστράγγιση και τέλος, έξι (6) υπόκεινται στην επίδραση της σειράς των μεγάλων φραγμάτων του ποταμού Αλιάκμονα και έχουν διευθετηθεί, έξι (6) ταμιευτήρες (ποτάμια ΙΤΥΣ), που έχουν προέλθει από τη δημιουργία φραγμάτων, δέκα (10) Τεχνητά ποτάμια ΥΣ, εκ των οποίων δύο (2) εξασφαλίζουν την υδραυλική επικοινωνία μεταξύ των λιμνών της κλειστής λεκάνης της Βεγορίτιδας διευκολύνοντας την αποστράγγιση παλαιότερων ελωδών περιοχών, ένα (1), αφορά την αποστράγγιση του παλιού έλους Σαρί Γκιολ και επτά (7) αποτελούν τμήματα της Περιφερειακής τάφρου -Τ66. Πίνακας 4-15: Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα ποτάμια ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Μήκος Λεκάνη Καθορισμένη Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Τύπος (Km) (km 2 ) Χρήση ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) EL0901R0F H Φλωρίνης Π. R-M1 2,12 5,26 Διευθέτηση ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) EL0902R H EL0902R H Τμήμα Αλιάκμων Π. μεταξύ Πολύφυτου- Σφηκιάς R-M3 4,46 22,62 R-M3 5,98 12,31 EL0902R H Τμήμα Αλιάκμων Π. R-M3 5,63 42,17 EL0902R H κατάντη φραγμάτων ΔΕΗ R-M3 7,50 84,58 EL0902R H ως Δέλτα) R-L2 8,63 14,41 Επίδραση μεγάλων φραγμάτων Διευθέτηση - Επίδραση μεγάλων φραγμάτων EL0902R H R-M3 20,28 27,15 EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. - Τμήμα υγρότοπος Άγρα R-M1 7,08 83,45 Διευθέτηση EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Τμήμα Επιφανειακή Εκτροπή R-M1 1,53 43,77 Εκτροπή προς ΥΗΣ Άγρα EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Τμήμα Υπόγεια Εκτροπή προς ΥΗΣ Άγρα R-M1 2,19 0,66 Εκτροπή EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. Εκτροπή - Τμήμα από ΥΗΣ Άγρα ως R-M2 4,47 43,41 Διευθέτηση ΥΗΣ Εδεσσαίου EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. Εκτροπή - R-M2 4,98 12,44 Εκτροπή Σκύδρας Διευθέτηση EL0902R H Ρ. Σουλού Τμήμα εντός Ορυχείων R-M2 14,26 169,44 Εκτροπή - Διευθέτηση Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 87

106 Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Τύπος Μήκος (Km) Λεκάνη (km 2 ) Καθορισμένη Χρήση EL0902R H Κανάλι Χειμαδίτις R-M2 7,62 66,82 Εκτροπή EL0902R H Σκλήθρο Ρέμα R-M1 6,92 94,97 Εκτροπή - Αποστράγγιση έλους Χειμαδίτιδας EL0902R H Κρασοπούλι Ρ. R-M2 5,00 15,2 EL0902R H (Διευθετημένο τμήμα) R-M2 6,26 30,1 Διευθέτηση EL0902R H Κρυονέρι (Διευθετημένο τμήμα) R-M5 7,96 10,92 Διευθέτηση EL0902R H Μαυρονέρι Εκβολές R-M2 4,44 14,84 Διευθέτηση EL0902R H Ρέμα Κορινού 18 (Διευθετημένο τμήμα) R-M5 3,97 4,85 Διευθέτηση EL0902R H Ρέμα Μάννα (Διευθετημένο τμήμα) R-M2 1,34 51,36 Διευθέτηση EL0902R H Χελοπόταμος R-M2 6,80 18,34 Διευθέτηση Πίνακας 4-16: Τεχνητά Ποτάμια ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Μήκος Λεκάνη Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Τύπος Καθορισμένη Χρήση (Km) (km 2 ) ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) EL0902R A EL0902R A EL0902R A EL0902R A Διώρυγα Πετρών- Βεγορίτιδα Διώρυγα Ζάζαρη- Χειμαδίτις Ρ. Σουλού (Σαρί Γκιόλ) R-M1 2,64 1,61 R-M1 2,24 1,38 R-M2 8,00 373,59 R-M3 8,59 44,85 EL0902R A R-M3 7,12 40,69 EL0902R A R-M3 5,85 1,54 EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) R-M3 9,52 30,48 EL0902R A R-M3 1,47 0,23 EL0902R A R-M3 1,68 0,34 EL0902R A R-M2 9,06 151,2 Υδραυλική επικοινωνία λιμνών Βελτίωση κατάστασης λίμνης Υδραυλική επικοινωνία λιμνών Βελτίωση κατάστασης λίμνης Αποστράγγιση έλους Σαρί Γκιόλ Αποστράγγιση Λ. Γιαννιτσών 18 Λόγω των σχετικά περιορισμένων δεδομένων κρίθηκε σκόπιμο το ΥΣ να παραμείνει ως ΙΤΥΣ και ανάλογα με τα νεότερα αποτελέσματα του δικτύου να επανεξεταστεί εάν θα εφαρμοστούν σε αυτό τα προβλεπόμενα για τα ΙΤΥΣ μέτρα. 88 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

107 Πίνακας 4-17: Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα Ποτάμια ΥΣ λιμναίου τύπου (ταμιευτήρες) στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Έκταση Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Τύπος (Km 2 Καθορισμένη Χρήση ) ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) EL0901L H ΤΛ ΠΑΠΑΔΙΑ L-M 5/7 0,58 ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) EL0902L H ΤΛ ΙΛΑΡΙΩΝΑ L-M 5/7 21,9 EL0902L H ΤΛ ΠΟΛΥΦΥΤΟΥ L-M 5/7 74,0 EL0902L H ΤΛ ΣΦΗΚΙΑΣ L-M 5/7 4,3 EL0902L H ΤΛ ΑΣΩΜΑΤΩΝ L-M 5/7 2,6 EL0902L H ΤΛ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑ L-M 5/7 1,4 EL0902L H ΤΛ ΠΡΑΜΟΡΙΤΣΑ L-M 5/7 0, Λιμναία ΥΣ Δημιουργία ΤΛ πολλαπλής σκοπιμότητας Δημιουργία ΤΛ πολλαπλής σκοπιμότητας Στη ΛΑΠ Αλιάκμονα έχει προσδιοριστεί ως Ιδιαιτέρως Τροποποιημένο λιμναίο ΥΣ η λίμνη Καστοριάς που αφορά σε φυσική λίμνη, στην οποία έχουν γίνει ανθρωπογενείς επεμβάσεις στην ακτή της για οικιστική ανάπτυξη, καθώς και επεμβάσεις στην έξοδό της για αντιπλημμυρική προστασία (Πίνακας 4-18). Πίνακας 4-18: Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα Λιμναία ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Έκταση Α/Α Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Τύπος (Km 2 Επέμβαση ) ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Οικιστική ανάπτυξη/ 1 EL0902L Η Λ. Καστοριά GR-SNL 28,8 Αντιπλημμυρική προστασία Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 89

108 Χάρτης 8: ΙΤΥΣ και ΤΥΣ, στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) 90 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

109 4.4 ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Γενικά Σύμφωνα με το Άρθρο 6 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, τα Κράτη Μέλη εξασφαλίζουν τη δημιουργία μητρώου όλων των περιοχών που βρίσκονται στο εσωτερικό κάθε ΠΛΑΠ, οι οποίες έχουν χαρακτηρισθεί ως χρήζουσες ειδικής προστασίας βάσει των ειδικών διατάξεων της κοινοτικής νομοθεσίας για την προστασία των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων τους ή τη διατήρηση των οικοτόπων και των ειδών που εξαρτώνται από το νερό. Το μητρώο αυτό, που καλείται Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών (ΜΠΠ), περιλαμβάνει όλα τα υδατικά συστήματα που προσδιορίζονται από το Παράρτημα V του ΠΔ 51/2007. Το Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών περιλαμβάνει, σύμφωνα με το Παράρτημα V του ΠΔ 51/2007, όλους τους ακόλουθους τύπους περιοχών: α) Περιοχές που προορίζονται για την άντληση ύδατος για ανθρώπινη κατανάλωση, σύμφωνα με το Άρθρο 7 του ΠΔ 51/2007 (Άρθρο 7 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ), β) Περιοχές που προορίζονται για προστασία υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία, γ) Υδατικά συστήματα που έχουν χαρακτηριστεί ως ύδατα αναψυχής, συμπεριλαμβανομένων περιοχών που έχουν χαρακτηριστεί ως ύδατα κολύμβησης, δ) Περιοχές ευαίσθητες στην παρουσία θρεπτικών ουσιών, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών που χαρακτηρίζονται ως ευπρόσβλητες ζώνες, και των περιοχών που χαρακτηρίζονται ως ευαίσθητες, ε) περιοχές που προορίζονται για την προστασία οικοτόπων ή ειδών, όταν η διατήρηση ή η βελτίωση της κατάστασης των υδάτων είναι σημαντική για την προστασία τους, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών τόπων του προγράμματος ΦΥΣΗ 2000 (NATURA 2000). Κατηγορίες Περιοχών Προστασίας Άντληση ύδατος για ανθρώπινη κατανάλωση Ευαίσθητες στην παρουσία θρεπτικών ουσιών Αριθμός ΥΣ που σχετίζονται με τις περιοχές προστασίας Ποτάμια Ταμιευτήρες Λίμνες Μεταβατικά Παράκτια ΥΥΣ Υδατα αναψυχής 2 2 Ευπρόσβλητες Ζώνες Ευαίσθητες Περιοχές Προστασία οικοτόπων ή ειδών Προστασία υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία Αναλυτικά ο προσδιορισμός και η παρουσίαση των περιοχών που εντάσσονται στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης, περιλαμβάνονται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΜΗΤΡΩΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ». Ακολούθως παρουσιάζονται συνοπτικά οι περιοχές του ΜΠΠ ανά κατηγορία Περιοχές που προορίζονται για άντληση ύδατος για ανθρώπινη κατανάλωση Στο ΥΔ της Δυτικής Μακεδονίας (EL09) ένα μικρό τμήμα των αναγκών σε ύδρευση καλύπτεται από τα επιφανειακά νερά. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 91

110 Στη ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) εντοπίζονται δύο (2) υδροληψίες επιφανειακών υδάτων : στη ΔΕ Φλώρινας του Δήμου Φλώρινας στον ποταμό Δροσοπηγή, και στο Παλιό Ρέμα στη ΔΕ Μελίτης ενώ στη ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) έχουν εντοπιστεί τρεις (3) υδροληψίες: στο φράγμα Πραμόριτσα, στο φράγμα της Αγίας Βαρβάρας, και ο ποταμός Ενιπέας. Οσον αφορά στο Υπόγεια Υδατικά Συστήματα, στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09), τα κύρια ΥΥΣ που χρησιμοποιούνται για ανθρώπινη κατανάλωση και επομένως αποτελούν προστατευόμενες περιοχές ποσίμου ύδατος είναι επτά (07): το Υπ. ΒΔ Βερμίου (EL ), το ΥΥΣ BA Βερμίου Όρους (EL090F090), το ΥΥΣ Κεντρικού-Ανατολικού Βερμίου (EL ), το ΥΥΣ ΝΑ Βερμίου (EL ), το Υποσύστημα Λιτόχωρου (EL ), το ΥΥΣ Πιερίων και το βόρειο τμήμα του ΥΥΣ Τρικλαρίου Καστοριάς Πρεσπών (EL09AF010). Τα συστήμστα αυτά παρουσιάζονται στον πίνακα 4-20 Για την ένταξη ΥΥΣ στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών λαμβάνεται υπόψη το είδος του υδροφορέα του ΥΥΣ (π.χ. καρστικός, προσχωματικός κ.λπ.) και η τρωτότητα αυτών. Δεδομένης της πολύ μεγάλης έκτασης των περισσοτέρων από αυτά και της εκτεταμένης άντλησής τους για πόσιμο νερό, στο Μητρώο Προστατευομένων Περιοχών εντάσσονται κατ αρχήν τα καρστικά συστήματα ως τα περισσότερο ευάλωτα από άποψη τρωτότητας, ενώ στα υπόλοιπα ΥΥΣ η προστασία των υδάτων, που προορίζονται για πόσιμο, διασφαλίζεται με τα μέτρα και τις ζώνες προστασίας σε επίπεδο σημείων απόληψης. Σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας, τα μέτρα προστασίας δεν είναι απαραίτητο να εφαρμόζονται σε ολόκληρο το σύστημα που χαρακτηρίζεται ως προστατευόμενο, αλλά μόνο στις ζώνες προστασίας σημείων απόληψης ύδατος. Ακόμη, οι ζώνες προστασίας ορίζονται και σε σημεία υδροληψίας που βρίσκονται σε συστήματα που δεν χαρακτηρίζονται ως προστατευόμενα. Μέσω του Προγράμματος Μέτρων, καθορίζεται συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο προστασίας για τα ΥΣ που εντάσσονται στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών με σκοπό την ανθρώπινη κατανάλωση. Τα ανωτέρω συστήματα έχουν ενταχθεί στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών του 1 ου Σχεδίου Διαχείρισης ως περιοχές άντλησης πόσιμου ύδατος. Στο 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης είχε περιληφθεί στο Μητρώο και ο Ταμιευτήρας Παπαδιάς. Ο Ταμιευτήρας Παπαδιάς δεν εντάσσεται στο Μητρώο κατά την 1 η Αναθεώρηση ως αποτέλεσμα της διαβούλευσης και με βάση νεώτερα στοιχεία που προέκυψαν για τον προγραμματισμό των σχετικών έργων υδροληψίας, αλλά και την διαμόρφωση ειδικού μέτρου προστασίας τέτοιων έργων (Μ09Β0403 «Προστασία υδροληπτικών έργων επιφανειακών υδάτων για ύδρευση»). Στους παρακάτω Πίνακες δίνονται τα βασικά στοιχεία για τα Επιφανειακά και τα Υπόγεια Υδατικά Συστήματα του Υδατικού Διαμερίσματος, τα οποία εντάσσονται στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών. 92 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

111 Πίνακας 4-19: Προστατευόμενα επιφανειακά ΥΣ που προορίζονται για υδροληψία με σκοπό την ανθρώπινη κατανάλωση α / α ΛΑΠ Κωδικός Σχετιζόμενο Υδατικό Σύστημα Κωδικός Περιοχής Όνομα Κατηγορία Απολήψιμη ποσότητα για ύδρευση Πληθυσμός σχεδιασμού (κάτοικοι) Χρήση ύδρευσης από Πρεσπών Αλιάκμονα EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0902L H EL0902L H EL0902R N EL0902R N EL0901R0F NA7 EL0901R0F NA7 EL0901R0F NA7 EL0902L HA7 EL0902L HA7 EL0902R NA7 EL0902R NA7 Δροσοπηγή Ασπρόρεμα Παλιό Ρέμα Αγία Βαρβάρα Ποτάμιο Ποτάμιο Ποτάμιο Λιμναίο Δυναμικότητα 360 m 3 /h 2,0 x 10 6 m 3 / έτος 2,2 x 10 6 m 3 / έτος 45,1 x 10 6 m 3 / έτος Πραμόριτσα Λιμναίο Δ.Ε. Φλώρινας Δ.Ε. Φλώρινας Δ.Ε. Μελίτης ΕΥΑΘ* 58 οικισμοί της επαρχίας Βοΐου Ν. Κοζάνης μεταξύ των οποίων οι Εράτυρα, Νεάπολη, Σιάτιστα και Τσοτυλίου Πενταλόφου, Ορεστίδος, Ίωνος Ενιπέας Ποτάμιο - Δ.Ε. Λιτόχωρου Αλιάκμονας (Νεστόριο) Ποτάμιο Κατάντη οικισμοί Δήμου Νεστορίου *Δήμοι αρμοδιότητας ΕΥΑΘ: Θεσσαλονίκης, Κορδελιού Ευόσμου, Νεάπολης-Συκεών, Παύλου Μελά, Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Καλαμαριάς, Πυλαίας- Χορτιάτη, Ωραιοκάστρου, Δέλτα. Α/Α 1 Πίνακας 4-20: Περιοχές άντλησης ύδατος ανθρώπινης κατανάλωσης ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Κωδικός Κωδικός Είδος Ποιοτική Ποσοτική Ονομασία ΥΥΣ ΥΥΣ Περιοχής υδροφορέα κατάσταση κατάσταση Τρικλαρίου Καστοριάς Πρεσπών EL09AF010 Καρστικός Καλή Καλή (καρστικό τμήμα Πρεσπών) 2 Υπ. ΒΔ Βερμίου EL Καρστικός Καλή Κακή 3 BA Βερμίου Όρους EL090F090 Καρστικός Καλή Καλή 4 Κεντρικού-Ανατολικού Βερμίου EL Καρστικός Καλή Καλή 5 ΝΑ Βερμίου EL Καρστικός Καλή Καλή 6 Υπ.Λιτόχωρου EL Καρστικός Καλή Καλή 7 Πιερίων EL Ρωγματικός Καλή Καλή Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 93

112 Χάρτης 9: Επιφανειακά & Υπόγεια ΥΣ που χρησιμοποιούνται ή προορίζονται για υδροληψία με σκοπό την ανθρώπινη κατανάλωση Υδατικά συστήματα που έχουν χαρακτηρισθεί ως ύδατα αναψυχής Περιοχές προστασίας ακτών κολύμβησης παράκτιων υδάτων (Οδηγίες 76/160/ΕΟΚ και 2006/7/ΕΚ) Σύμφωνα με το Μητρώο Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης της Ελλάδας (ΕΓΥ, 2016), οι περιοχές υδάτων κολύμβησης και τα αντίστοιχα παράκτια ΥΣ στα οποία εντοπίζονται, στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 5 του Κειμένου Τεκμηρίωσης «ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ ΜΗΤΡΩΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ». Επισημαίνεται ότι το Μητρώο Ταυτοτήτων Υδάτων Κολύμβησης της Ελλάδας αναθεωρείται ανά διετία σύμφωνα με τη με αρ. πρωτ. οικ / εγκύκλιο της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων του Υ.Π.ΕΝ. περί αναθεώρησης του δικτύου παρακολούθησης της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης της χώρας με την προσθήκη και αφαίρεση υδάτων κολύμβησης. Οι περιοχές προστασίας ακτών κολύμβησης στα παράκτια ύδατα που έχουν ενταχθεί στο 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης δε διαφοροποιούνται. Έτσι στο ΥΔ EL09 εντοπίζονται 14 σταθμοί παρακολούθησης που συσχετίζονται με παράκτια ΥΣ που αντιστοιχούν σε 9 περιοχές προστασίας Ακτών Κολύμβησης, που παρουσιάζονται συνοπτικά στον πίνακα και την εικόνα που ακολουθούν. 94 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

113 Πίνακας 4-21: Περιοχές προστασίας ακτών κολύμβησης παράκτιων υδάτων (Οδηγία 2006/7/ΕΚ) α/α ΚΩΔΙΚΟΣ ΑΚΤΗΣ ΟΝΟΜΑ ΑΚΤΗΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΟ ΥΔΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΩΔΙΚΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΛΑΠ 1 GRBW Λεπτοκαρυά EL0902C0001N 2 GRBW Βαρικό EL0902C0001N 3 GRBW Λιτόχωρο EL0902C0001N 4 GRBW Ακτή Καλλιθέας EL0902C0001N 5 GRBW Ολυμπιακή Ακτή EL0902C0001N 6 GRBW Κορινός EL0902C0001N 7 GRBW Σκάλα Αλυκών EL0902C0002N 8 GRBW Αρχαία Πύδνα EL0902C0002N 9 GRBW Μακρύγιαλος EL0902C0002N Πηγή: ΕΞΩ ΘΕΡΜΑΙΚΟΣ - ΠΑΡΑΛΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΞΩ ΘΕΡΜΑΙΚΟΣ - ΠΑΡΑΛΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΞΩ ΘΕΡΜΑΙΚΟΣ - ΠΑΡΑΛΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΞΩ ΘΕΡΜΑΙΚΟΣ - ΠΑΡΑΛΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΞΩ ΘΕΡΜΑΙΚΟΣ - ΠΑΡΑΛΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΞΩ ΘΕΡΜΑΙΚΟΣ - ΠΑΡΑΛΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΕΣΩ ΘΕΡΜΑΙΚΟΣ - ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ ΕΣΩ ΘΕΡΜΑΙΚΟΣ - ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ ΕΣΩ ΘΕΡΜΑΙΚΟΣ - ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ EL0902 EL0902 E09L02 EL0902 EL0902 EL0902 EL0902 EL0902 EL Περιοχές προστασίας ακτών κολύμβησης εσωτερικών υδάτων (Οδηγίες 76/160/ΕΟΚ και 2006/7/ΕΚ) Σε εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου, στο 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης των Λεκανών απορροής Ποταμών του ΥΔ EL09 έχει καθοριστεί 1 περιοχή αναψυχής, με ύδατα κατάλληλα για κολύμβηση. Πρόκειται για τη λίμνη Βεγορίτιδα, με 1 θέση δειγματοληψίας σύμφωνα με το τελευταίο εγκεκριμένο πρόγραμμα παρακολούθησης της ΕΓΥ και τη σχετική αναφορά στο WISE ( Επιπλέον του ανωτέρου σημείου εντάσσεται στο Μητρώο και η Μεγάλη Πρέσπα Πλαζ ΕΟΤ στη Λίμνη Μ. Πρέσπα. Στον Πίνακα και το Χάρτη που ακολουθούν παρουσιάζονται οι περιοχές αυτές. Πίνακας 4-22: Περιοχές αναψυχής εσωτερικών υδάτων α/α ΚΩΔΙΚΟΣ ΑΚΤΗΣ ΟΝΟΜΑ ΑΚΤΗΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΟ ΥΔΑΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΩΔΙΚΟΣ 1 GRBW Βεγορίτιδα EL0902L N 2 GRBW Μεγάλη Πρέσπα Πλαζ ΕΟΤ EL0901LFA N ΟΝΟΜΑΣΙΑ Λίμνη Βεγορίτιδα Λίμνη Μ. Πρέσπα ΛΑΠ EL0902 EL0901 Ως προστατευόμενες περιοχές αναψυχής εσωτερικών υδάτων θεωρούνται οι περιοχές που διαθέτουν μοναδικά ή σπάνια χαρακτηριστικά κατάλληλα για δραστηριότητες αναψυχής, συγκεντρώνουν σημαντικό αριθμό επισκεπτών ή/και διαθέτουν σταθερές υποδομές απαραίτητες για την εκτέλεση των δραστηριοτήτων αυτών. Στο Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Μακεδονίας εντοπίζονται κι άλλες περιοχές εσωτερικών υδάτων που αξιοποιούνται για δραστηριότητες αναψυχής (π.χ. για κολύμπι, ράφτινγκ, καγιάκ και διάσχιση φαραγγιών). Ειδικότερα : Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 95

114 για κολύμπι χρησιμοποιούνται τα νερά των ποταμών Βενέτικου στο ύψος του φαραγγιού της Πορτίτσας και του Αλιάκμονα στο ύψος του Νεστόριου (όπου διοργανώνεται και μεγάλο ετήσιο φεστιβάλ) και της λίμνης Πολυφύτου (όπου περιστασιακά γίνονται αγώνες κολύμβησης). ναυταθλητικές δραστηριότητες ράφτινγκ και καγιάκ, διάσχιση φαραγγιών, γίνονται στον Βενέτικο και κωπηλασία στην Τεχνητή Λίμνη Πολυφύτου και στη Λίμνη Καστοριάς. Οι περιοχές αυτές δεν εντάσσονται στο μητρώο προστατευόμενων περιοχών καθώς κρίνεται ότι οι γενικοί στόχοι προστασίας των υδάτων της Οδηγίας διασφαλίζουν τις ανωτέρω δραστηριότητες για τις περιοχές αυτές. Κατά την επανεξέταση των ακτών κολύμβησης η οποία γίνεται περιοδικά στο πλαίσιο της Οδηγίας 2006/7/ΕΚ θα επανεξεταστούν οι ανωτέρω περιοχές που χρησιμοποιούνται για κολύμβηση και εφόσον πληρούνται όλα τα απαραίτητα κριτήρια μπορεί τα ΥΣ που χρησιμοποιούνται να οριστούν ως ύδατα κολύμβησης. ιαματικά λουτρά στις περιοχές του Λουτρακίου (Πόζαρ) : θερμά ιαματικά νερά, τα οποία αναβλύζουν από πηγές και διαμορφώνουν μια φυσική πισίνα με καταρράκτες και μια εξωτερική με ιαματικό νερό ενώ έχουν διαμορφωθεί με τεχνικά έργα και άλλες εσωτερικές εγκαταστάσεις (πισίνες, τμήμα μασάζ, αποδυτήρια κ.λ.π.). Στον Ν.3498/2006 (ΦΕΚ 230/Α'/ ) για την ανάπτυξη ιαματικού τουρισμού και λοιπές διατάξεις ορίζεται ότι ιαματική πηγή είναι φυσική ανάβλυση ή άντληση ιαματικού φυσικού πόρου με τεχνικό έργο, όπως από γεώτρηση, φρέαρ, τάφρο ή σήραγγα (φυσική ή τεχνητή) ή φυσική δημιουργία ιαματικού πηλού. Ας σημειωθεί ότι η υπ. αρ. 8600/416/E103 (ΦΕΚ 356/ ) ποιότητα και μέτρα διαχείρισης των υδάτων κολύμβησης σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2006/7/ΕΚ, αναφέρεται ότι η απόφαση δεν εφαρμόζεται στα κολυμβητήρια και τις δεξαμενές ιαματικών λουτρών. Χάρτης 10: Περιοχές προστασίας ακτών κολύμβησης εσωτερικών και παράκτιων υδάτων. 96 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

115 4.4.4 Περιοχές ευαίσθητες στην παρουσία θρεπτικών ουσιών Περιοχές ευπρόσβλητες στη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης (Οδηγία 91/676/ΕΟΚ) Σύμφωνα με τη νομοθεσία, το ανατολικό τμήμα του υδατικού διαμερίσματος EL09, εντάσσεται στην ορισθείσα ευπρόσβλητη ζώνη της πεδιάδας Θεσσαλονίκης Πέλλας Ημαθίας, ενώ μικρές περιοχές του νοτίου τμήματος του EL09 εντάσσονται στην ευπρόσβλητη ζώνη του Θεσσαλικού πεδίου. Επίσης στις ευπρόσβλητες σε νιτρορύπανση ζώνες εντάσσεται η περιοχή της Πτολεμαΐδας Κοζάνης. Έτσι στο Μητρώο Προστατευόμενων περιοχών εντάσσονται : Τα επιφανειακά και υπόγεια νερα της πεδιάδας Θεσσαλονίκης Πέλλας Ημαθίας (ΚΥΑ 20419/2522/2001 (ΦΕΚ 1212Β/2001)) Τα υπόγεια νερά στη περιοχής Πτολεμαΐδας - Κοζάνης (147070/2014 (ΦΕΚ 3224 Β/2014)) Τα υπόγεια νερά του Θεσσαλικού Πεδίου (πολύ μικρό τμήμα) (ΚΥΑ 19652/1906/1999 (ΦΕΚ 1575 Β/1999) Για τις περιοχές αυτές βρίσκεται σε ισχύ και έχει υποχρεωτική εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο η ΥΑ 1420/82031/2015 (ΦΕΚ 1709/Β/2015) «Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης», όπως τροποποιήθηκε από την ΥΑ 2001/118518/2015 (ΦΕΚ 2359/Β/2015) «Τροποποίηση της αριθ. 1420/82031 (ΦΕΚ 1709/Β/2015) απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης» Στο πλαίσιο εκπόνησης του Σχεδίου Διαχέιρισης εξετάστηκε η σκοπιμότητα ένταξης νέων περιοχών στις ευπρόσβλητες από νιτρορρύπανση ζώνες και δεν προέκυψε η ανάγκη προσθήκης κάποιας επιπλέον περιοχής Τα Επιφανειακά Υδατικά Συστήματα και τα Υπόγεια Υδατικά Συστήματα που περιλαμβάνονται στις παραπάνω ευπρόσβλητες ζώνες, αναφέρονται στους Πίνακες που ακολουθούν. Πίνακας 4-23: Ευπρόσβλητες Ζώνες και ΥΥΣ που υφίστανται ή ενδέχεται να υποστούν νιτρορρύπανση στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Ονομασία Ευπρόσβλητης Kωδ. ΥΥΣ Τύπος Υδροφορέα / Όνομα ΥΥΣ Παρατηρήσεις ζώνης ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) EL Κοκκώδες Σύστημα Πτολεμαΐδας Περιοχή EL Κοκκώδες υποσύστημα Πτολεμαΐδας Πτολεμαΐδας EL Κοκκώδες υποσύστημα Νοτίου Πεδίου Κοζάνης Κοκκώδες υποσύστημα Καρυοχωρίου - EL Κλείτους - Τετραλόφου EL Σύστημα ΝΔ Βερμίου Όρους EL Καρστικό υποσύστημα ΝΔ Βερμίου - Ένα πολύ μικρό τμήμα Άσκιου Όρους του εμπίπτει στη NVZ Πεδιάδα Θεσ/νίκης Πέλλας Ημαθίας EL EL EL Σύστημα ΒΔ Βερμίου Όρους Καρστικό υποσύστημα ΒΔ Βερμίου (π.εδεσσαίος) Κοκκώδες υποσύστημα Άρνισσας Πέλλας Τμήμα εντός ζώνης που αφορά το υποσύστημα EL Τμήμα εντός ζώνης Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 97

116 Ονομασία Ευπρόσβλητης ζώνης Kωδ. ΥΥΣ Τύπος Υδροφορέα / Όνομα ΥΥΣ Παρατηρήσεις EL EL EL EL Σύστημα Κεντρικού - Ανατολικού Βερμίου Όρους Σύστημα ΝΑ Βερμίου (Βέροια) Κοκκώδες Σύστημα Αλμωπαίου Κοκκώδες Σύστημα Κάτω ρου Αλιάκμονα EL Κοκκώδες Σύστημα Κολινδρού Μικρό τμήμα εντός ζώνης EL Ρωγματικό Σύστημα Πιερίων Τμήμα εντός ζώνης EL Ρωγματικό Σύστημα Νάουσας EL Ρωγματικό Σύστημα Αλμωπίας EL090F090 Σύστημα BA Βερμίου Όρους EL090F271 Ρωγματικό Σύστημα Αριδαίας EL090F291 Ρωγματικό Σύστημα Βόρα Τμήμα εντός ζώνης Πηγή : Τα Υπόγεια Υδατικά Συστήματα διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: 1. τους καρστικούς υδροφορείς, οι οποίοι είτε δεν παρουσιάζουν αυξημένες συγκεντρώσεις νιτρικών είτε παρουσιάζουν μόνο τοπικά σε θέσεις όπου το μορφολογικό ανάγλυφο και η παρουσία χαλαρών σχηματισμών ευνοούν την ανάπτυξη καλλιεργειών. 2. τους κοκκώδεις υδροφορείς, οι οποίοι παρουσιάζουν -είτε στο σύνολό τους είτε κατά περιοχές- αυξημένες συγκεντρώσεις νιτρικών. Το φαινόμενο αυτό, είναι ιδιαιτέρως έντονο στον φρεάτιο υδροφόρο ορίζοντα και βαίνει μειούμενο με το βάθος. Πίνακας 4-24: Ευπρόσβλητες Ζώνες και ΕΥΣ που υφίστανται ή ενδέχεται να υποστούν νιτρορρύπανση γεωργικής προέλευσης περιοχών στο ΥΔ EL09, στη ΛΑΠ Αλιάκμονα Ευπρόσβλητη Κωδικός περιοχή Επιφανειακού ΥΣ Όνομα ΕΥΣ Κατηγορία ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) EL0902R H Αλιάκμων Π. (Κρασοπούλι ώς Δέλτα) Ποτάμιο EL0902R N Κρασοπούλι Ρ. Ποτάμιο EL0902R H Κρασοπούλι Ρ. (Διευθετημένο τμήμα) Ποτάμιο EL0902R H Κρασοπούλι Ρ. (Διευθετημένο τμήμα) Ποτάμιο EL0902R N Τριπόταμος Π. Ποτάμιο EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Ποτάμιο EL0902R H Αλιάκμων Π. (Τ66 ως Κρασοπούλι) Ποτάμιο EL0902R H Αλιάκμων Π. (Τ66 ως Κρασοπούλι) Ποτάμιο EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Ποτάμιο EL0902R N Κοντίχα Ρ. Ποτάμιο Πεδιάδα Θεσ/νίκης EL0902R N Αράπιτσας Π. Ποτάμιο Πέλλας Ημαθίας EL0902R N Αράπιτσας Π. Ποτάμιο EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Ποτάμιο EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Ποτάμιο EL0902R N Λιανόρεμα Ποτάμιο EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Ποτάμιο EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Ποτάμιο EL0902R N Εδεσσαίος (Βόδας) Π. Ποτάμιο EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Τμήμα Σκύδρας) Ποτάμιο EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Τμήμα μεταξύ των ΥΗΣ) Ποτάμιο 98 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

117 Ευπρόσβλητη περιοχή Κωδικός Επιφανειακού ΥΣ Όνομα ΕΥΣ Κατηγορία EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Τμήμα Άγρας) Ποτάμιο EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. Εκτροπή προς ΥΗΣ Άγρα Ποτάμιο EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Ποτάμιο EL0902R N Μαυροπόταμος Π. Ποτάμιο EL0902R N Μαυροπόταμος Π. Ποτάμιο EL0902R N Μεγάλο Ρ. - Καραβίδια Ρ. Ποτάμιο EL0902R N Ασπροπόταμος Ποτάμιο EL0902R H Αλιάκμων Π. (Αλιάκμων ως Τ66) Ποτάμιο EL0902R H Αλιάκμων Π. (Αλιάκμων ως Τ66) Ποτάμιο EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Υπόγεια Εκτροπή) Ποτάμιο EL0902L N ΛΙΜΝΗ ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑ Λιμναίο EL0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΑΓ. ΒΑΡΒΑΡΑ Ταμιευτήρας EL0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΑΣΩΜΑΤΩΝ Ταμιευτήρας EL0902L H ΤΕΧΝΗΤΗ ΛΙΜΝΗ ΣΦΗΚΙΑΣ Ταμιευτήρας Σύμφωνα με ανωτέρω, κανένα ΥΣ στη ΛΑΠ Πρεσπών δεν εντάσσεται σε περιοχές που έχουν χαρακτηρισθεί ως ευπρόσβλητες στη νιτρορύπανση. Τα επιφανειακά ΥΣ τα οποία σχετίζονται με τις ευπρόσβλητες περιοχές στη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης εντοπίζονται μόνο στη ΛΑΠ Αλιάκμονα Περιοχές ευαίσθητες σύμφωνα με τα οριζόμενα στην Οδηγία 91/271/ΕΟΚ Στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας εντοπίζονται τέσσερα επιφανειακά υδατικά συστήματα που εμπίπτουν σε ευαίσθητους αποδέκτες του καταλόγου της ΚΥΑ 19661/1982/1999, όπως επικαιροποιήθηκε και συμπληρώθηκε με την ΚΥΑ 48392/939/2002, οι οποίοι αφορούν σε ύδατα όπου παρουσιάζεται ευτροφισμός ή όπου μπορεί, στο εγγύς μέλλον, να παρουσιασθεί ευτροφισμός αν δε ληφθούν προστατευτικά μέτρα). Τα ΥΣ αυτά παρουσιάζονται στο πίνακα που ακολουθεί και αποτυπώνονται στον ακόλουθο Χάρτη. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 99

118 Πίνακας 4-25:Ευαίσθητες Περιοχές στο ΥΔ EL09 Α/Α Κωδικός Ευαίσθητης Περιοχής Κωδικός ΥΣ Όνομα ΥΣ Κατηγορία 1. EL0902R NUW EL0902R N Γρεβενιώτης EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F H EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0901R0F NUW EL0902R NUW EL0902R HUW EL0902R AUW EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F H EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0901R0F N EL0902R N EL0902R H EL0902R A Σακουλέβας (Λύγκος) Σούλου Ποτάμιο 4. EL0902L NUW EL0902L N Πετρών Λιμναίο Χάρτης 11: Περιοχές ευαίσθητες στην παρουσία θρεπτικών 100 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

119 4.4.5 Περιοχές που προορίζονται για την προστασία οικοτόπων ή ειδών Προστατευόμενες περιοχές Natura 2000 (Οδηγίες 92/43/ΕΟΚ -2009/147/ΕΚ) Οι περιοχές προστασίας οικοτόπων και Ειδών (Habitat/species management areas) όπως προβλέπεται από τον Ν. 1650/1986 «για την προστασία του περιβάλλοντος», είναι αυτές οι οποίες, έχουν υπαχθεί στο δίκτυο της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (δίκτυο Natura 2000). Οι περιοχές προστασίας οικοτόπων και ειδών διακρίνονται σε Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ = Special Areas of Conservation), Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ = Special Protection Areas) και σε Καταφύγια Άγριας Ζωής (Wildlife refuges). Οι περιοχές προστασίας οικοτόπων και ειδών που έχουν ενταχθεί στο Μητρώο των Προστατευόμενων Περιοχών του ΥΔ EL09 παρουσιάζονται στον επόμενο πίνακα. Πίνακας 4-26: Περιοχές προστασίας οικοτόπων και ειδών σύμφωνα με το Ν. 3937/2011 Κωδικός προστ. περιοχής Ονομ. προσ. Περιοχή Επιφάνεια (ha) Κατ- Προστ. περ. Συσχετιζόμενο Υδατικό Σύστημα Κωδικός Ονομασία Κατηγορία Κωδ. Λεκάνης GR GR GR GR GR ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΡΕΣΠΩΝ ΟΡΟΣ ΒΟΡΑΣ ΟΡΗ ΒΑΡΝΟΥΝΤΑ ΟΡΟΣ ΒΕΡΝΟΝ - ΚΟΡΥΦΗ ΒΙΤΣΙ ΚΟΡΥΦΕΣ ΟΡΟΥΣ ΒΟΡΑΣ ΕΖΔ ΕΖΔ ΕΖΔ ΖΕΠ ΖΕΠ ΕΖΔ ΖΕΠ ΛΑΠ ΠΡΕΣΠΩΝ EL0901L0A N EL0901LFA N EL0901R N EL0901R Ν EL0902R N Μ. ΠΡΕΣΠΑ ΛΙΜΝΗ Στάρα Ρ. Παλιορεμα Μεγάλο ρ. - Καραβίδια ρ. Άγιος EL0901R N Γερμανός (Στάρα ρ) EL0901R N Συράκιο ρ. EL0901R N Καλονέρι EL0901R0F N EL0902R N EL0902R N Δροσοπηγιώτικο ρ. Ασπροπόταμος Μεγάλο ρ. - Καραβίδια ρ. ΠΟΤΑΜΙΟ ΠΟΤΑΜΙΟ ΠΟΤΑΜΙΟ ΠΟΤΑΜΙΟ ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902L H ΠΑΠΑΔΙΑ ΛΙΜΝΗ EL0901 EL0902 EL0902 &EL EL0901 GR ΔΕΛΤΑ ΑΞΙΟΥ- ΛΟΥΔΙΑ- ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ- ΑΛΥΚΗ ΚΙΤΡΟΥΣ 29647,09 ΖΕΠ ΛΑΠ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ EL0902Τ N EL0902R H ΕΚΒΟΛΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΛΟΥΔΙΑΣ - ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ (Κρασοπούλι ώς Δέλτα) ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΠΟΤΑΜΙΟ EL ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ & ΠΡΕΣΠΩΝ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 101

120 Κωδικός προστ. περιοχής Ονομ. προσ. Περιοχή Επιφάνεια (ha) Κατ- Προστ. περ. Συσχετιζόμενο Υδατικό Σύστημα Κωδικός Ονομασία Κατηγορία Κωδ. Λεκάνης GR ΔΕΛΤΑ ΑΞΙΟΥ- ΛΟΥΔΙΑ- ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ- ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΖΔ EL0902Τ N EL0902Τ N EL0902R H EL0902R H Λ-Θ ΚΙΤΡΟΥΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΕΚΒΟΛΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΛΟΥΔΙΑΣ - ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ (Κρασοπούλι ΠΟΤΑΜΙΟ ώς Δέλτα) Κρυονέρι (Διευθετημέν ΠΟΤΑΜΙΟ ο τμήμα) EL0902 GR ΣΤΕΝΑ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ ΕΖΔ EL0902L H EL0902L H ΤΕΧΝ. ΛΙΜΝΕΣ ΑΣΩΜΑΤΩΝ & ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΙΤΥΣ EL0902 GR GR GR GR ΛΙΜΝΗ ΑΓΡΑ ΛΙΜΝΗ ΚΑΙ ΦΡΑΓΜΑ ΑΓΡΑ ΑΛΥΚΗ ΚΙΤΡΟΥΣ - ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΛΙΜΝΗ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΕΖΔ ΕΖΔ ΖΕΠ ΕΖΔ EL0902R H EL0902R H EL0902Τ N ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π. (ΤΜΗΜΑ ΆΓΡΑΣ) ΕΔΕΣΣΑΙΟΣ (ΒΟΔΑΣ) Π. (ΤΜΗΜΑ ΆΓΡΑΣ) ΠΟΤΑΜΙΟ ΠΟΤΑΜΙΟ Λ-Θ ΚΙΤΡΟΥΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ EL0902L H ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΛΙΜΝΗ EL0902R N Ξηροπόταμος ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 EL0902 EL0902 EL0902 GR ΛΙΜΝΗ ΟΡΕΣΤΙΑΣ (ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ) ΖΕΠ EL0902L H ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΛΙΜΝΗ EL0902 GR ΛΙΜΝΕΣ ΧΕΙΜΑΔΙΤΙΔΑ ΖΑΖΑΡΗ ΕΖΔ EL0902L N EL0902L N EL0902R A EL0902R H EL0902R H ΧΕΙΜΑΔΙΤΙΔΑ, ΖΑΖΑΡΗ Διώρ. Ζάζαρη- Χειμαδίτις Σκλήθρο Ρέμα Κανάλι Χειμαδίτις ΛΙΜΝΗ ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 EL0902 GR ΛΙΜΝΕΣ ΧΕΙΜΑΔΙΤΙΔΑ ΖΑΖΑΡΗ ΖΕΠ EL0902L N EL0902L N EL0902R A EL0902R H EL0902R H ΧΕΙΜΑΔΙΤΙΔΑ, ΖΑΖΑΡΗ Διώρ. Ζάζαρη- Χειμαδίτις Σκλήθρο Ρέμα Κανάλι Χειμαδίτις ΛΙΜΝΗ ΠΟΤΑΜΙΟ EL Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

121 Κωδικός προστ. περιοχής Ονομ. προσ. Περιοχή Επιφάνεια (ha) Κατ- Προστ. περ. Συσχετιζόμενο Υδατικό Σύστημα Κωδικός Ονομασία Κατηγορία Κωδ. Λεκάνης GR GR ΛΙΜΝΗ ΠΕΤΡΩΝ ΛΙΜΝΕΣ ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑ ΠΕΤΡΩΝ ΖΕΠ ΕΖΔ EL0902L N ΠΕΤΡΩΝ ΛΙΜΝΗ Διώρυγα ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902R A Πετρών- Βεγορίτιδα EL0902L N ΒΕΓΟΡΙΤΙΔΑ, ΛΙΜΝΗ EL0902L N ΠΕΤΡΩΝ Διώρυγα EL0902R A Πετρών- ΠΟΤΑΜΙ Βεγορίτιδα EL0902 EL0902 GR ΟΡΟΣ ΒΕΡΜΙΟ ΕΖΔ EL0902R N EL0902R N Αράπιτσας ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 GR ΟΡΗ ΤΖΕΝΑ ΕΖΔ EL0902R N Μεγάλο ρ. - Καραβίδια ρ. ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 GR ΟΡΟΣ ΠΑΙΚΟ ΕΖΔ EL0902R N Μαυροπόταμος ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 GR ΟΡΗ ΤΖΕΝΑ & ΠΙΝΟΒΟ ΖΕΠ EL0902R N Μεγάλο ρ. - Καραβίδια ρ. ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 GR GR GR ΣΤΕΝΑ ΑΨΑΛΟΥ ΜΟΓΛΕΝΙΤΣΑ ΟΡΗ ΠΑΙΚΟ ΣΤΕΝΑ ΑΨΑΛΟΥ - ΜΟΓΛΕΝΙΤΣΑΣ ΟΡΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ ΕΖΔ ΖΕΠ ΖΕΠ ΕΖΔ EL0902R N EL0902R N EL0902R N EL0902R N EL0902R N Μαυροπόταμος Μαυροπόταμος Ξηρολάκκι Μαυρολόγγος ΠΟΤΑΜΙΟ ΠΟΤΑΜΙΟ ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 EL0902 EL0902 GR ΠΙΕΡΙΑ ΟΡΗ ΕΖΔ EL0902R N EL0902R N EL0902R N Πιστεριές Μαυρονέρι Σκουλαρίτικος Λάκκος ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 GR ΟΡΟΣ ΤΙΤΑΡΟΣ ΕΖΔ EL0902R N EL0902R N Μαυρονέρι ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 GR ΒΑΣΙΛΙΤΣΑ ΕΖΔ EL0902R N EL0902R N Ασπροπόταμος Βενέτικος ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 GR ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ ΕΖΔ EL0902R N Ασπροπόταμος ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 103

122 Κωδικός προστ. περιοχής Ονομ. προσ. Περιοχή Επιφάνεια (ha) Κατ- Προστ. περ. Συσχετιζόμενο Υδατικό Σύστημα Κωδικός Ονομασία Κατηγορία Κωδ. Λεκάνης GR GR ΒΑΛΙΑ ΚΑΛΝΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΤΗ Λ. ΑΩΟΥ ΟΡΗ ΟΡΛΙΑΚΑΣ & ΤΣΟΥΓΙΑΚΑΣ ΖΕΠ ΖΕΠ EL0902R N EL0902R N EL0902R N EL0902R N EL0902R N EL0902R N EL0902R N Ασπροπόταμος Βενέτικος ΠΟΤΑΜΙΟ ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 EL0902 EL0902R N Ασπροπόταμος ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 GR ΚΟΡΥΦΕΣ ΟΡΟΥΣ ΓΡΑΜΜΟΣ ΕΖΔ ΖΕΠ EL0902R N Αλιάκμων ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 GR GR ΟΡΟΣ ΒΟΥΡΙΝΟ (ΚΟΡΥΦΗ ΑΣΠΡΟΒΟΥΝΙ) ΟΡΗ ΒΟΡΕΙΟΥ ΒΟΥΡΙΝΟΥ ΚΑΙ ΜΕΛΛΙΑ ΕΖΔ ΖΕΠ EL0902R N Φτελιάς ρ ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902R N EL0902R N Μυλοπόταμος Φτελιάς ρ. ΠΟΤΑΜΙΟ EL0902 EL0902 Ας σημειωθεί ότι στη λεκάνη του Αλιάκμονα (EL0902), η Ειδική Ζώνη Διατήρησης ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΤΣΟΒΟΥ (ΑΝΗΛΙΟ ΚΑΤΑΡΑ) με κωδικό EL και έκταση 7328,8 ha μικρό τμήμα της οποίας εμπίπτει στο ΥΔ EL09, έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο των προστατευόμενων περιοχών των ΥΔ EL05 και ΥΔ EL08 και δεν περιλαμβάνεται στον παραπάνω κατάλογο. Επίσης στη λεκάνη του Αλιάκμονα (EL0902), η Ειδική Ζώνη Διατήρησης ΑΝΤΙΧΑΣΙΑ ΜΕΤΕΩΡΑ (με κωδικό EL και έκταση ha) μικρό τμήμα της οποίας εμπίπτει στο ΥΔ EL09 έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο των προστατευόμενων περιοχών του ΥΔ EL08 και δεν περιλαμβάνεται στον παραπάνω κατάλογο Άλλες Προστατευόμενες περιοχές (Εθνικά Πάρκα - Εθνικοί Δρυμοί - Βιογενετικά Αποθέματα) Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζονται άλλες περιοχές που προστατεύονται από την εθνική νομοθεσία ή από διεθνείς συμβάσεις που έχει υπογράψει η χώρα μας. Ειδικότερα, περιλαμβάνονται Εθνικά Πάρκα, Εθνικοί δρυμοί, περιοχές Ramsar, Βιογενετικά αποθέματα, κ.λπ. που βρίσκονται στα όρια της υπό μελέτη περιοχής. Το μεγαλύτερο τμήμα των περιοχών αυτών εντάσσεται σε καθεστώς ΕΖΔ και ΖΕΠ. Επισημαίνεται ότι πολλές από τις αναφερόμενες στη συνέχεια περιοχές προστατεύονται με περισσότερα του ενός καθεστώτα προστασίας, όπως π.χ. το Δέλτα Λουδία, Αξιού, Αλιάκμονα εκτός από Εθνικό πάρκο έχει οριστεί και περιοχή Ramsar. Ειδικότερα, τα όρια των ζωνών Α και Β προστασίας του Εθνικού Πάρκου Δέλτα Λουδία, Αξιού και Αλιάκμονα συμπίπτουν με τα όρια της 104 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

123 περιοχής Ramsar. Οι ζώνες Α και Β αποτελούν και Ειδική Ζώνη Διατήρησης σύμφωνα με την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ. Ανάλογα ισχύουν και για τη λίμνη Μικρή Πρέσπα. Στους πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζονται οι προστατευόμενες περιοχές από την εθνική και διεθνή νομοθεσία και ο συσχετισμός τους με τις περιοχές Natura. Πίνακας 4-27: Εθνικά Πάρκα (N.1650/86) A/A ΠΕΡΙΟΧΗ ΦΕΚ Καθορισμός περιοχής προστασίας της φύσης, εντός του Εθνικού Πάρκου Καθορισμός περιοχής απόλυτης προστασίας της φύσης, εντός του Εθνικού Πάρκου ΔΕΛΤΑ ΑΞΙΟΥ ΛΟΥΔΙΑ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ (Ε.Π.Δ.Α.Λ.Α.) ΠΡΕΣΠΩΝ (Ε.ΠΑ.Π.) ΒΟΡΕΙΑΣ ΠΙΝΔΟΥ Απόφαση 12966, ΦΕΚ 220/Δ/ Απόφαση 28651, ΦΕΚ 302/Δ/ Απόφαση 23069, ΦΕΚ 639/Δ/ Ζώνες ΠΔ1, ΠΔ2, ΠΔ3, ΠΔ4, ΠΑ, Β1, Β2, Β3, Β4, Β5, Β6 και Β7 Ζώνες Β1, Β2, Β3, Β4, Β5, Β6 και Β7 Ζώνη Ιγ Ζώνες ΑΠ1, ΑΠ2, ΑΠ3 και ΑΠ4 Ζώνες Α1, Α2 και Α3 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΠΕΡΙΟΧH ΕΖΔ GR GR GR GR GR GR GR GR Πίνακας 4-28: Εθνικοί Δρυμοί (Ν.Δ. 996/71) A/A ΠΕΡΙΟΧΗ ΦΕΚ 1. ΟΛΥΜΠΟΣ 2. ΠΙΝΔΟΣ 3. ΒΙΚΟΣ-ΑΩΟΣ 4. ΠΡΕΣΠΕΣ ΒΔ ΦΕΚ 248/Α/1938 ΒΔ 487/1966 ΦΕΚ 120/Α/1966 ΠΔ 213/1973 ΦΕΚ 198/Α/1973 ΠΔ 46/1974 ΦΕΚ 19/Α/1974 Πίνακας 4-29: Υγρότοποι Διεθνούς Σημασίας (Ramsar) ΚΩΔΙΚΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ ΠΕΡΙΟΧH ΕΖΔ 3EL007 Δέλτα Αξιού και Αλιάκμονα GR , GR EL008 Λίμνη Μικρή Πρέσπα GR Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Βιογενετικών Αποθεμάτων ιδρύθηκε το 1976 από το Συμβούλιο της Ευρώπης και αποσκοπεί στη διατήρηση αντιπροσωπευτικών δειγμάτων χλωρίδας, πανίδας και φυσικών περιοχών της Ευρώπης. Υπεύθυνος φορέας για τον χαρακτηρισμό των Βιογενετικών Αποθεμάτων είναι η Γενική Γραμματεία Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας. Στο ΥΔ EL09 απαντώνται οι εξής περιοχές: 1. Εθνικός Δρυμός Ολύμπου (Πυρήνας) 2. Εθνικός Δρυμός Πίνδου (Πυρήνας) 3. Εθνικός Δρυμός Πρεσπών (Δάσος Κέδρων) 4. Φυσικό Μνημείο Μικτού Δάσους Αλμωπίας Αριδαίας 5. Φυσικό Μνημείο Μικτού Δάσους Γράμμου. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 105

124 Στο Χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζονται οι περιοχές προστασίας Οικοτόπων και ειδών που εντάσσονται στο Μητρώο Προστασίας της ΟΠΥ. Χάρτης 12: Περιοχές που προορίζονται για την προστασία οικοτόπων και ειδών Περιοχές που προορίζονται για την προστασία υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία Στο πλαίσιο του 1 ου Σχεδίου Διαχείρισης, σχετικά με τα θαλάσσια ύδατα, προτάθηκαν για ένταξη στο ΜΠΠ, ως προστατευόμενες περιοχές οικονομικής σημασίας τα παράκτια υδατικά συστήματα που σχετίζονται με τις ΠΟΑΥ της ΚΥΑ 31722/ οι οποίες παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί (Πίνακας 4-30). Οι περιοχές αυτές δε διαφοροποιούνται σε σχέση με αυτές που έχουν ενταχθεί στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών στο 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών. Τα ύδατα, η προστασία των οποίων συμβάλει στην προστασία των ειδών με οικονομική σημασία αφορούν: 1. ύδατα στα οποία ασκείται η επαγγελματική αλιεία, 2. ύδατα που χρησιμοποιούνται σε υδατοκαλλιέργειες, 3. ύδατα/ περιοχές που συμβάλλουν στην αναπαραγωγή των αλιευμάτων και τις τροφικές ισορροπίες του υγρού μέσου. Στα παράκτια ΥΣ του ΥΔ EL09 υπάρχει σημαντικός αριθμός μονάδων υδατοκαλλιεργειών με αποτέλεσμα, την ένταξη των συσχετιζόμενων ΥΣ στο μητρώο προστατευόμενων περιοχών (περιοχές προστασίας υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία). 106 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

125 Στον Πίνακα και το Χάρτη που ακολουθούν παρουσιάζονται τα ΥΣ προστασίας των υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία. Σημειώνεται ότι οι ειδικοί περιβαλλοντικοί στόχοι για την προστασία των ειδών οικονομικής σημασίας στις περιοχές αυτές εφαρμόζονται στις ζώνες ανάπτυξης υδατοκαλλιεργειών και αλιείας. α/α Πίνακας 4-30: Προστατευόμενες περιοχές προστασίας υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία (στις περιοχές αυτές εφαρμόζονται οι στόχοι που ορίζονται στην Οδηγία 2006/113/ΕΚ & την Οδηγία 2006/44/ΕΚ) ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΗΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΣ ΟΝΟΜΑ ΥΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΤΟΧΩΝ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΣ EL0902R NFi EL0902R NFi EL0902R NFi EL0902R N EL0902R N EL0902R N Οδηγία 2006/44/ΕΚ περί της Αλιάκμονας Ποτάμιο EL0902R HFi EL0902R H ποιότητας των Εδεσσαίος Ποτάμιο EL0902R NFi EL0902R N γλυκών EL0902R NFi EL0902R N υδάτων Αράπιτσα Ποτάμιο ΠΕΡΙΟΧΗ Περιοχή προστασίας υδατοκαλλιεργειών εσωτερικών υδάτων 4 EL0902Τ NSH EL0902Τ N Οδηγία 2006/113/ΕΚ της ποιότητας των υδάτων για οστρακοειδή Εκβολικό σύστημα Λουδίας - Αλιάκμονας Μεταβατικό Περιοχή προστασίας Αλιείας στα μεταβατικά ύδατα 5 EL0902C0002ΝSH EL0902C0002Ν Οδηγία 2006/113/ΕΚ ποιότητας των υδάτων για οστρακοειδή Έσω Θερμαϊκός κόλπος - Αλιάκμονας Παράκτιο Περιοχή Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών Πιερίας Για τις ανωτέρω περιοχές επισημαίνονται τα ακόλουθα: 1. Από τις περιοχές προστασίας εξαιρούνται οι λιμένες, τα αλιευτικά καταφύγια, οι ζώνες διέλευσης σκαφών, οι ακτές κολύμβησης και οι ζώνες εκατέρωθεν των εκβολών αγωγών ακαθάρτων. 2. Στα ΥΣ που εντάσσονται στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών ως Περιοχές προστασίας υδατοκαλλιεργειών εσωτερικών υδάτων αναπτύσσονται μονάδες εντατικής καλλιέργειας Πέστροφας και γόνου Οξύρυγχου και Κορέγονου 3. Το Παράκτιο Υδάτινο Σώμα Έσω Θερμαϊκός κόλπος Αλιάκμονας (κωδ. EL0902C0002ΝSH) περιλαμβάνει την περιοχή Μακρύγιαλου Πιερίας η οποία έχει οριστεί ως ΠΑΥ Κατηγορίας Α (περιοχή ιδιαίτερα αναπτυγμένη) δυνάμει του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Υδατοκαλλιέργειες που εγκρίθηκε με την ΚΥΑ 31722/ (ΦΕΚ 2505 /Β/ ). Στην περιοχή αναπτύσσεται η μυτιλοκαλλιέργεια. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 107

126 Χάρτης 13: ΥΣ Προστασίας υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία 108 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

127 5 ΠΙΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Αντικείμενο του παρόντος κεφαλαίου είναι ο προσδιορισμός των ανθρωπογενών πιέσεων και των επιπτώσεών τους σε κάθε επιφανειακό και υπόγειο υδατικό σύστημα σύμφωνα με το Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, του ΠΔ 51/2007, το σχετικό Κείμενο Κατευθυντήριων Γραμμών (Guidance Document No 3: Analysis of Pressure and Impacts) καθώς επίσης και την μεθοδολογία που αναπτύχθηκε από την ΕΓΥ στο πλαίσιο της παρούσας Αναθεώρησης «Ανάλυση των ανθρωπογενών πιέσεων και των επιπτώσεών τους στα επιφανειακά και υπόγεια υδατικά συστήματα» 20 Ως ανθρωπογενείς πιέσεις στα υδατικά συστήματα, ορίζεται το σύνολο των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που επηρεάζουν ή μπορούν να επηρεάσουν τα υδατικά συστήματα της περιοχής, στην οποία αναπτύσσονται. Οι πιέσεις αυτές χαρακτηρίζονται ως σημαντικές εφόσον αποτελούν αιτία για τα ΥΣ να κινδυνεύουν να μην επιτύχουν τους περιβαλλοντικούς στόχους, σύμφωνα με το Καθοδηγητικό Κείμενο της ΕΕ N o 03. Τα βασικά στάδια της ανάλυσης των ανθρωπογενών πιέσεων είναι τα εξής: Ο προσδιορισμός των κύριων δραστηριοτήτων και των πιέσεων Ο προσδιορισμός των δυνητικά σημαντικών πιέσεων Ο προσδιορισμός και η αξιολόγηση των επιπτώσεων και Η αποτίμηση της πιθανότητας μη επίτευξης των περιβαλλοντικών στόχων έως το 2021 Στη συνέχεια παρουσιάζονται στοιχεία-αποτελέσματα της ανάλυσης ανθρωπογενών πιέσεων που έχει γίνει, για τις ανάγκες της 1 ης Αναθεώρησης των ΣΔΛΑΠ, στο πλαίσιο του Παραρτήματος Π5 «Ανάλυση ανθρωπογενών πιέσεων και των επιπτώσεων τους στα επιφανειακά και στα υπόγεια υδατικά συστήματα». Κατά την παρουσίαση των πιέσεων λαμβάνεται υπόψη η κατηγοριοποίηση των πιέσεων που γίνεται σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο με βάση το Καθοδηγητικό Κείμενο της ΕΕ N o ΣΗΜΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Στον πίνακα που ακολουθεί παρατίθεται ο συσχετισμός των σημειακών πιέσεων που εξετάστηκαν με βάση τη κοινή μεθοδολογία που αναπτύχθηκε σε εθνικό επίπεδο και είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα της ΕΓΥ, με την κατηγοριοποίηση των πιέσεων που γίνεται σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο, τους κύριους παράγοντες/δραστηριότητες που σχετίζονται με αυτές, καθώς επίσης και συνοπτική παρουσίαση των κύριων αποτελεσμάτων που προέκυψαν από την ανάλυση αυτή. Αναλυτικά στοιχεία για τα δεδομένα που αξιοποιήθηκαν, τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις που ακολουθήθηκαν και τα αποτελέσματα για κάθε μία από τις ανωτέρω πιέσεις δίνονται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ». Από την ανάλυση προέκυψε ότι οι σημαντικές σημειακές πιέσεις που εντοπίζονται στο ΥΔ09 είναι αυτές που παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί όπου δίνονται τα φορτία συμβατικών ρύπων τα οποία είναι δυνατό να ποσοτικοποιηθούν αλλά και οι λοιπές χημικές ουσίες που σχετίζονται με τις δραστηριότητες αυτές. Στο Χάρτη που ακολουθεί παρουσιάζονται οι σημειακές πηγές ρύπανσης στο Υδατικό Διαμέρισμα %20WFD%20Reporting%20Guidance.pdf Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 109

128 110 Πίεση που εξετάζεται βάσει εθνικής μεθοδολογίας Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) Μεγάλες Ξενοδοχειακές μονάδες Εκβολή δικτύων αποχέτευσης σε φυσικό αποδέκτη Βιομηχανικές δραστηριότητες Ατμοηλεκτρικοί σταθμοί Κατηγορία πιέσεων βάσει ΚΚ της ΕΕ/Κύριοι Παράγοντες δραστηριότητες Σημειακή - Αστικά λύματα/ Αστική ανάπτυξη Σημειακή Υπερχειλίσεις ομβρίων/ Αστική ανάπτυξη Σημειακή - Εγκαταστάσεις ΟΒΕ/ Βιομηχανία Σημειακή - Εγκαταστάσεις εκτός ΟΒΕ /Βιομηχανία Σημειακή - Μολυσμένες εγκαταστάσεις ή εγκαταλειμμένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις/ Βιομηχανία Πίνακας 5-1: Σημειακές πιέσεις που εξετάστηκαν Περιγραφή (Βάσει του ΚΚ της ΕΕ) Περιλαμβάνεται ή όχι στην οδηγία ΟΕΑΛ. Περιλαμβάνει απορρίψεις από μηπαραγωγικές εμπορικές περιοχές, που μπορούν σε μεγάλο βαθμό να εξομοιωθούν με τα αστικά λύματα. Περιλαμβάνει απορρίψεις ακατέργαστων ή μερικώς επεξεργασμένων αστικών λυμάτων που χαρακτηρίζονται ως σημειακές πηγές. Υπερχειλίσεις από χωρισμένους ή συνδυασμένους υπονόμους που αναγνωρίζονται ως σημειακές πηγές (για τις διάχυτες βλ. «Διάχυτη - Αστικές απορροές» παρακάτω). Βιομηχανικές σημειακές πηγές από εγκαταστάσεις που περιλαμβάνονται στο Ε-ΜΕΜΡ. Οποιεσδήποτε βιομηχανικές σημειακές πηγές που δεν περιλαμβάνονται στο Ε- ΜΕΜΡ. Ρύπανση που προκαλείται από μια εγκαταλειμμένη βιομηχανική εγκατάσταση ή μια βιομηχανική που έχει μολυνθεί λόγω βιομηχανικών δραστηριοτήτων στο παρελθόν, παράνομης απόρριψης βιομηχανικών αποβλήτων ή κάποιου ατυχήματος ρύπανσης και χαρακτηρίζεται ως σημειακή πηγή (για τις διάχυτες βλ. παρακάτω «Διάχυτη - Μολυσμένες Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων Συνοπτική αξιολόγηση πίεσης στο ΥΔ Η εφαρμογή της Οδηγίας για την Επεξεργασία Αστικών Λυμάτων στο ΥΔ είναι σε προχωρημένο στάδιο. Υπολογίζονται τα φορτία BOD, N και P από τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις (βλ. αναλυτικά παρακάτω). Οι οικισμοί που δεν εξυπηρετούνται από ΕΕΛ αντιμετωπίζονται ως διάχυτες πηγές ρύπανσης Δεν αποτελούν σημαντική πίεση στο ΥΔ. Εντοπίστηκαν μόνο 3 μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες στα παράκτια της ΠΕ Πιερίας Στο ΥΔ δεν έχουν εντοπιστεί τέτοια φαινόμενα Η βιομηχανική δραστηριότητα αποτελεί μία από τις σημαντικές δραστηριότητες στο ΥΔ με σημαντική συμβολή στα παραγόμενα φορτία. Επίσης στο ΥΔ λειτουργούν 6 ΑΗΣ με συνολική εγκατεστημένη ισχύ MW Στη θέση Ζιδάνι της Δ.Ε. Σερβίων λειτουργούσαν κατά το παρελθόν τα Μεταλλεία Αμιάντου Βόρειας Ελλάδας (ΜΑΒΕ) τα οποία σήμερα δεν λειτουργούν. Στην περιοχή έχει ολοκληρωθεί σημαντικό πρόγραμμα αποκατάστασης και για το λόγω αυτό δεν αξιολογείται πλέον ως σημαντική πίεση

129 Πίεση που εξετάζεται βάσει εθνικής μεθοδολογίας Διαρροές από ΧΑΔΑ και ΧΥΤΑ Απορροές από εξορυκτικές δραστηριότητες (ορυχεία, μεταλλεία) Υδατοκαλλιέργειες /Ιχθυοκαλλιέργειες Κατηγορία πιέσεων βάσει ΚΚ της ΕΕ/Κύριοι Παράγοντες δραστηριότητες Σημειακή - Χώροι διάθεσης αποβλήτων/ Αστική ανάπτυξη Σημειακή - ύδατα ορυχείων/ Βιομηχανία Σημειακή Υδατοκαλλιέργεια/ Αλιεία και ιχθυοκαλλιέργεια Περιγραφή (Βάσει του ΚΚ της ΕΕ) εγκαταστάσεις ή εγκαταλειμμένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις). Η κατηγορία αυτή δεν καλύπτει τρέχουσες βιομηχανικές δραστηριότητες. Σημειακές πηγές λόγω χώρων διάθεσης αστικών ή βιομηχανικών αποβλήτων. Σημειακές πηγές λόγω της συλλογής των υδάτων σε ένα επιφανειακό ή υπόγειο ορυχείο που θα πρέπει να οδηγηθούν στην επιφάνεια, προκειμένου να μπορεί το ορυχείο να συνεχίσει να εργάζεται. Δεν περιλαμβάνει λύματα προερχόμενα από τις βιομηχανικές διαδικασίες. Συνοπτική αξιολόγηση πίεσης στο ΥΔ Η εξάλειψη του φαινομένου της ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων και η παύση της παραβατικής συμπεριφοράς στη διάθεση των αποβλήτων αποτέλεσε στόχο που επετεύχθη στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας. Στο ΥΔ λειτουργούν 5 ΧΥΤΑ οι οποίοι χωροθετούνται εντός της ΛΑΠ Αλιάκμονα και δεν αξιολογούνται ως σημαντικές πιέσεις Στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας έχουν καταγραφεί : σαράντα (40) θέσεις παραγωγής αδρανών υλικών, μία (1) θέση εξόρυξης αμιάντου, τριάντα-οκτώ (38) λατομεία μαρμάρου και διακοσμητικών πλακών, δέκα εννέα (19) θέσεις εξόρυξης βιομηχανικών ορυκτών, πέντε (5) θέσεις εξόρυξης μεταλλευτικών ορυκτών, πέντε (5) θέσεις παραγωγής αργίλου, εννέα (9) θέσεις εξόρυξης λιγνίτη και ανθρακίτη, μία (1) θέση εκμετάλλευσης γηγενών αερίων Οι κυριότεροι ρύποι που συνδέονται με τις μεταλλευτικές δραστηριότητες παρουσιάζονται παρακάτω. Στις περιπτώσεις ελέγχου σε διάφορα υδροσημεία είναι δυνατή η εκτίμηση της υπέρβασης ή μη ενός χημικού στοιχείου, αλλά δεν είναι δυνατή η ποσοτικοποίηση του ρυπαντικού φορτίου / μονάδα χρόνου. Βλ. σχετική αναφορά παρακάτω Εντοπίζονται κυρίως στα παράκτια ύδατα του ΥΔ. Επίσης έχουν εντοπιστεί μονάδες εσωτερικών υδάτων. Οι εγκαταστάσεις υδατοκαλλιεργειών στα παράκτια καλύπτουν μία συνολική έκταση 1495 στρεμμάτων και βρίσκονται στο Παράκτιο σύστημα ΕΣΩ ΘΕΡΜΑΙΚΟΣ - ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ, ενώ αυτές των εσωτερικών υδάτων καλύπτουν έκταση 213 στρεμμάτων και ανήκουν στην ΛΑΠ του Αλιάκμονα. Οι ιχθυοκαλλιέργειες, ως δραστηριότητα, δεν επηρεάζουν τη φέρουσα ικανότητα του υγρού μέσου επειδή δεν καταναλώνουν φυσικούς πόρους (τα ψάρια τρέφονται με συνθετικές τροφές και η κατανάλωση οξυγόνου αποκαθίσταται άμεσα από τη φυσική διάλυση). Στα χερσαία ιχθυοτροφεία, παρόχθια ποταμών, λιμνών ή της θάλασσας, τα χρησιμοποιημένα νερά υφίστανται διαδικασίες αποδόμησης σε Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 111

130 Πίεση που εξετάζεται βάσει εθνικής μεθοδολογίας Κτηνοτροφικές μονάδες (Σταβλισμένη κτηνοτροφία) Κατηγορία πιέσεων βάσει ΚΚ της ΕΕ/Κύριοι Παράγοντες δραστηριότητες Σημειακή Άλλο Περιγραφή (Βάσει του ΚΚ της ΕΕ) Λοιπές σημειακές πηγές που δεν περιλαμβάνονται στις ανωτέρω κατηγορίες. Συνοπτική αξιολόγηση πίεσης στο ΥΔ εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού. Σε κάθε περίπτωση, οι συγκεντρώσεις ρυπαντικών ουσιών είναι περιορισμένες διότι προέρχονται από τους χώρους εκτροφής, όπου κάθε υπέρβαση ορίων θα προκαλούσε σημαντικές επιπτώσεις στα εκτρεφόμενα ψάρια Αποτελούν δραστηριότητα με σημαντική παραγωγή φορτίων BOD, N και P στο ΥΔ. 112 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

131 Χάρτης 14: Σημειακές πηγές ρύπανσης στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 113

132 Πίνακας 5-2: Εκτιμώμενα φορτία από σημαντικές σημειακές πιέσεις στη ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) ΒΟD5 N P Χημικές Ουσίες /ρύποι που συνδέονται Δραστηριότητα σε σε σε με τη δραστηριότητα tn/έτος tn/έτος tn/έτος Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας 41,1 24,7 4,1 - Λυμάτων (ΕΕΛ) Βιομηχανικές μονάδες 20,39 0,34 0,1 TSS, Λίπη, Έλαια Ατμοηλεκτρικοί σταθμοί 1 Μονάδα (ΑΗΣ Μελίτης) Cr, Zn, As, Cu, HC, PCBs, Cd, Pb, Hg, Ni Κτηνοτροφικές μονάδες 67,83 23,69 1,25 - Απορροές από εξορυκτικές δραστηριότητες (ορυχεία, μεταλλεία) - Βαρέα μέταλλα, ίνες αμιάντου κυρίως από τις δραστηριότητες στα λιγνιτωρυχεία και στα Μεταλλεία Νι και αμιάντου Πίνακας 5-3: Εκτιμώμενα φορτία από σημαντικές σημειακές πιέσεις στη ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Δραστηριότητα Χημικές Ουσίες /ρύποι που ΒΟD5 N P συνδέονται με την tn/έτος tn/έτος tn/έτος πίεση/δραστηριότητα Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) 892, ,8 - Βιομηχανικές μονάδες 2.301,7 425,1 68,7 TSS, Λίπη, Έλαια, SO4, Θειούχα, Cr, Φαινόλες Ατμοηλεκτρικοί σταθμοί 5 Μονάδες Cr, Zn, As, Cu, HC, PCBs, Cd, Pb, Hg, Ni Κτηνοτροφικές μονάδες 1.514,0 671,0 35,7 - Απορροές από εξορυκτικές δραστηριότητες (ορυχεία, μεταλλεία) - Βαρέα μέταλλα, ίνες αμιάντου κυρίως από τις δραστηριότητες στα λιγνιτωρυχεία και στα Μεταλλεία Νι και αμιάντου Στο διάγραμμα που ακολουθεί δίνονται συνολικά ετήσια φορτία BOD, N και P που παράγονται στις Λεκάνες Απορροής Ποταμών Πρεσπών (EL0901) και Αλιάκμονα (EL0902) από σημειακές πηγές ρύπανσης. 114 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

133 Διάγραμμα 5-1: Εκτιμώμενα φορτία BOD5, N και Ρ από σημειακές πιέσεις στις ΛΑΠ του ΥΔ EL ΔΙΑΧΥΤΕΣ ΠΗΓΕΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ Στον πίνακα που ακολουθεί παρατίθεται ο συσχετισμός των διάχυτων πιέσεων που εξετάστηκαν με βάση τη κοινή μεθοδολογία που αναπτύχθηκε σε εθνικό επίπεδο και είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα της ΕΓΥ, με την κατηγοριοποίηση των πιέσεων που γίνεται σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο, τους κύριους παράγοντες/δραστηριότητες που σχετίζονται με αυτές, καθώς επίσης και συνοπτική παρουσίαση των κύριων αποτελεσμάτων που προέκυψαν από την ανάλυση αυτή. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 115

134 Πίνακας 5-4: Διάχυτες πιέσεις που εξετάστηκαν. Αντιστοίχηση με κατάλογο πιέσεων του κατευθυντηρίου κειμένου της ΕΕ Νο 35 Πίεση που εξετάζεται βάσει εθνικής μεθοδολογίας Κατηγορία πιέσεων βάσει ΚΚ της ΕΕ/Κύριοι Παράγοντες δραστηριότητες Περιγραφή (Βάσει του ΚΚ της ΕΕ) Συνοπτική αξιολόγηση πίεσης στο ΥΔ Εκβολή δικτύων αποχέτευσης σε φυσικό αποδέκτη/ Άλλες Πιέσεις Γεωργικές δραστηριότητες Άλλες πιέσεις Άλλες πιέσεις Βιομηχανικές δραστηριότητες Διάχυτη - Αστικές απορροές/ Αστική ανάπτυξη, Βιομηχανία Διάχυτη Γεωργία/ Γεωργία Διάχυτη Δασοκομία/ Δασοκομία Διάχυτη Μεταφορές/ Μεταφορές Διάχυτη - Μολυσμένες εγκαταστάσεις ή εγκαταλειμμένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις/ Βιομηχανία Υπερχειλίσεις ομβρίων και απορρίψεις σε αστικοποιημένες περιοχές που δεν χαρακτηρίζονται ως σημειακές πηγές. Διάχυτη ρύπανση από οδικές και σιδηροδρομικές συγκοινωνίες, αεροπορία και έργα υποδομής. Ρύπανση που προκαλείται από μια εγκαταλειμμένη βιομηχανική εγκατάσταση ή μια βιομηχανική που έχει μολυνθεί λόγω βιομηχανικών δραστηριοτήτων στο παρελθόν, παράνομης απόρριψης βιομηχανικών αποβλήτων ή κάποιου ατυχήματος ρύπανσης και χαρακτηρίζεται ως διάχυτη πηγή (για τις σημειακές βλ. ανωτέρω «Σημειακή- Μολυσμένες εγκαταστάσεις ή εγκαταλειμμένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις). Η κατηγορία αυτή δεν καλύπτει τρέχουσες βιομηχανικές δραστηριότητες. Οι υπερχειλίσεις ομβρίων εξετάστηκαν στις σημειακές πιέσεις και δεν εντοπίστηκαν τέτοια φαινόμενα στο ΥΔ. Οι απορρίψεις από αστικές περιοχές που δε χαρακτηρίζονται ως σημειακές εξετάζονται στο πλαίσιο των άλλων πιέσεων και δε θεωρούνται σημαντικές στο ΥΔ Αναλύονται και υπολογίζονται αναλυτικά τα φορτία από τις γεωργικές δραστηριότητες στο ΥΔ. Η δραστηριότητα αποτελεί σημαντική πίεση στο ΥΔ (βλ. αναλυτικά παρακάτω) Εξετάζονται τα φορτία Ν και Ρ από τις δασικές εκτάσεις. Η πίεση αυτή αξιολογείται ως μη σημαντική στο ΥΔ Εξετάζονται τα φορτία Ν και Ρ από τις δραστηριότητες αυτές. Η πίεση αυτή αξιολογείται ως μη σημαντική στο ΥΔ Εξετάστηκαν και αξιολογήθηκαν στο πλαίσιο των σημειακών πιέσεων 116 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

135 Πίεση που εξετάζεται βάσει εθνικής μεθοδολογίας Αστικά λύματα που δεν καταλήγουν σε ΕΕΛ Άλλες πιέσεις Απορροές από εξορυκτικές δραστηριότητες (ορυχεία, μεταλλεία) Υδατοκαλλιέργειες /Ιχθυοκαλλιέργειες Ποιμενική Κτηνοτροφία Κατηγορία πιέσεων βάσει ΚΚ της ΕΕ/Κύριοι Παράγοντες δραστηριότητες Διάχυτη- Απορρίψεις που δεν συνδέονται με αποχετευτικό δίκτυο/ Αστική ανάπτυξη Διάχυτη - Ατμοσφαιρικές εναποθέσεις / Γεωργία, Ενέργεια - μη υδροηλεκτρική ενέργεια, Βιομηχανία, Μεταφορές, Αστική ανάπτυξη Διάχυτη Εξορύξεις/ Βιομηχανία Διάχυτη Υδατοκαλλιέργεια / Αλιεία και ιχθυοκαλλιέργεια Διάχυτη Άλλο Περιγραφή (Βάσει του ΚΚ της ΕΕ) Ρύπανση που προκαλείται από αστικά λύματα μη συνδεδεμένα στο αποχετευτικό δίκτυο, που αναγνωρίζονται ως διάχυτη πηγή. Διάχυτη μόλυνση από ατμοσφαιρικές εναποθέσεις οποιασδήποτε προέλευσης Ρύπανση από δραστηριότητες εξόρυξης που χαρακτηρίζονται ως διάχυτες (για τις σημειακές πηγές, βλ. ανωτέρω κατηγορίες) Λοιπές διάχυτες που δεν περιλαμβάνονται στις ανωτέρω κατηγορίες. Συνοπτική αξιολόγηση πίεσης στο ΥΔ Εξετάζονται τα φορτία από οικισμούς που δεν διαθέτουν ΕΕΛ. βλ. παρακάτω Τα διαθέσιμα δεδομένα είναι περιορισμένα για την αξιολόγηση της πίεσης αυτής. Η παρουσία Hg σε ορισμένα ΥΣ ενδεχομένως να συνδέεται με την πίεση αυτή, αλλά δεν είναι ακόμα δυνατό να ποσοτικοποιηθεί. Εξετάστηκαν ως σημειακή πίεση (βλ. παραπάνω) Εξετάστηκαν ως σημειακή πίεση (βλ. παραπάνω) Εξετάζονται τα φορτία από την ποιμενική κτηνοτροφία (βλ. αναλυτικά παρακάτω) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 117

136 Αναλυτικά στοιχεία για τα δεδομένα που αξιοποιήθηκαν, τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις που ακολουθήθηκαν και τα αποτελέσματα για κάθε μία από τις ανωτέρω πιέσεις δίνονται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ». Από την ανάλυση προέκυψε ότι οι σημαντικές σημειακές πιέσεις που εντοπίζονται στο ΥΔ EL09 είναι αυτές που παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί όπου δίνονται τα φορτία συμβατικών ρύπων τα οποία είναι δυνατό να ποσοτικοποιηθούν αλλά και οι λοιπές χημικές ουσίες που σχετίζονται με τις δραστηριότητες αυτές Πίνακας 5-5: Εκτιμώμενα φορτία (σε tn/έτος) από σημαντικές διάχυτες πιέσεις στη ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) Δραστηριότητα ΒΟD5 N P Γεωργικές δραστηριότητες - 160,9 83,8 Αστικά λύματα που δεν καταλήγουν σε ΕΕΛ 298,0 85,1 17,7 Ποιμενική Κτηνοτροφία 339,2 114,5 13,3 Πίνακας 5-6: Εκτιμώμενα φορτία (σε tn/έτος) από σημαντικές διάχυτες πιέσεις στη ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Δραστηριότητα ΒΟD5 N P Γεωργικές δραστηριότητες 1.878,3 983,7 Αστικά λύματα που δεν καταλήγουν σε ΕΕΛ 3.338,1 953,8 198,7 Ποιμενική Κτηνοτροφία 2.807, ,8 146,5 Στο διάγραμμα που ακολουθεί δίνονται συνολικά ετήσια φορτία BOD, N και P που παράγονται στις Λεκάνες Απορροής Ποταμών Πρεσπών (EL0901) και Αλιάκμονα (EL0902) από σημειακές πηγές ρύπανσης. Διάγραμμα 5-2: Εκτιμώμενα φορτία BOD5, N και Ρ από διάχυτες πιέσεις στις ΛΑΠ του ΥΔ EL Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

137 Χάρτης 15: Διάχυτες πηγές ρύπανσης στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 119

138 5.3 ΥΔΡΟΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ Εξετάζονται οι παρεμβάσεις έργων ρύθμισης ροής, έργα ταμίευσης και εγκάρσια έργα σε υδατορέματα, λίμνες μεταβατικά και παράκτια ΥΣ και αξιολογούνται με βάση τα κριτήρια που αναφέρονται αναλυτικά στο Κείμενο Κατευθύνσεων που έχει διαμορφωθεί με τίτλο «Μεθοδολογία προσδιορισμού και κριτήρια αξιολόγησης υδρομορφολογικών αλλοιώσεων», το οποίο είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της ΕΓΥ 22. Ειδικότερα οι παρεμβάσεις που εξετάζονται ανά τύπο υδατικού συστήματος είναι οι ακόλουθες: Για τα ποτάμια ΥΣ - Απολήψεις υδάτων μέσω ταμιευτήρων που περιλαμβάνει μεγάλα φράγματα σύμφωνα με τα διεθνή κριτήρια κατά ICOLD, δηλαδή φράγματα ύψους μεγαλύτερου των 15 m και με ταμίευση > 1,0 mcm από τα οποία πραγματοποιείται οριστική απόληψη προς διάφορες χρήσεις. - Ρουφράκτες / Αναβαθμοί / Έργα ρύθμισης. Τα έργα της κατηγορίας αυτής είναι ποικίλα τόσο ως προς το μέγεθος όσο και ως προς το σκοπό για τον οποίο υλοποιήθηκαν. Στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελούν ρουφράκτες εκτροπής νερών προς καταναλωτικές χρήσεις (κυρίως άρδευση) συνεπώς πραγματοποιούν οριστική απόληψη του νερού από το υδατόρευμα με την έννοια που αναφέρθηκε παραπάνω. Ωστόσο, η λειτουργία τους είναι αυστηρά εποχιακή και, συνηθέστατα, «κατά τη ροή» δηλαδή λειτουργούν με τα διαθέσιμα νερά και μόνον, χωρίς ταμίευση υδάτων. Η όποια ταμίευση υπάρχει είναι συνήθως πολύ μικρή και δεν διαθέτει σημαντική ρυθμιστική ικανότητα. Κατά συνέπεια μπορεί να αγνοηθεί ως αποθήκευση (εκτός αν υπάρχει σοβαρός περί του αντιθέτου λόγος). - Υδροηλεκτρικά φράγματα. Η διαφοροποίηση της κατηγορίας αυτής οφείλεται στο ότι στις περισσότερες των περιπτώσεων η χρησιμοποιούμενη ποσότητα νερού επιστρέφει στο σύνολό της στο υδατόρευμα συνήθως σε σημείο ακριβώς κατάντη του φράγματος και επομένως η αξιοποιούμενη ποσότητα δεν αφαιρείται οριστικά από το υδατόρευμα. Τα λοιπά υδροηλεκτρικά εντάσσονται στις ανωτέρω αναφερθείσες κατηγορίες. - Διαχείριση ποταμών που περιλαμβάνει Αντιπλημμυρικά αναχώματα, Τροποποιήσεις, Διευθετήσεις, Ευθυγραμμίσεις, Έργα υποδομών (μεγάλοι οχετοί, κλπ.), Αμμοληψίες, βυθοκορήσεις. - Αλλαγές στο καθεστώς υδατικής δίαιτας. Ενδεικτικά, τέτοιες αλλαγές μπορεί να είναι μεταβολή της δυναμικής της ροής σε κατάντη τμήματα ποταμών. Εδώ ως κατάντη τμήματα νοούνται υδατικά συστήματα πέραν του υδατικού συστήματος που περιέχει την αιτία των αλλαγών. - Μεταβολές στάθμης ποταμών (συνήθως ανάντη ρουφρακτών). Αντίστοιχα μπορεί αναφέρεται σε μεταβολές που εκτείνονται πέραν των ορίων του υδατικού συστήματος το οποίο περιέχει την αιτία των αλλαγών. Επίσης περιλαμβάνει Μεταβολή στην ποσότητα και την διασπορά ιζημάτων. Επεμβάσεις σε φυσικές λίμνες - Απολήψεις υδάτων. Η πίεση αυτή είναι παρόμοια με την αντίστοιχη για τα ποτάμια ΥΣ (μέσω ταμιευτήρων). 22 Προσδιορισμός και κριτήρια αξιολόγησης υδρομορφολογικών αλλοιώσεων 120 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

139 - Έργα ρύθμισης στάθμης. Το μέγεθος της διακύμανσης της στάθμης σε ετήσια ή εποχιακή βάση είναι από τις σημαντικότερες παραμέτρους που εκφράζουν την υδρομορφολογική πίεση σε ένα λιμναίο σώμα καθώς συνδέεται άρρηκτα με πλήθος διεργασιών που αφορούν την οικολογική της κατάσταση και τον περιβαλλοντικό της χαρακτήρα (είδη χλωρίδας και πανίδας που υποστηρίζει). Πολλές φυσικές λίμνες υπόκεινται σε ρύθμιση της στάθμης τους για λόγους καλύτερης εξυπηρέτησης υδρευτικών αναγκών αλλά και λόγω γειτνίασης με χρήσεις που επιβάλλουν την ρύθμιση αυτή (π.χ. αστικές περιοχές). - Διαχείριση φυσικών λιμνών. Οι παρεμβάσεις στην ακτογραμμή φυσικών λιμναίων σωμάτων εντάσσονται στην κατηγορία αυτή στο μέτρο που η περίμετρος τροποποιείται (περιορίζεται ή επεκτείνεται) ως αποτέλεσμα της κατασκευής παρόμοιων έργων. Ειδικά στην περίπτωση των λιμνών, οι τροποποιήσεις της περιμέτρου μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να περιλαμβάνουν κρηπιδώματα γειτνιαζόντων με την λίμνη αστικών περιοχών. Επεμβάσεις σε μεταβατικά ύδατα - Η κατηγορία περιλαμβάνει παρεμβάσεις στα τελευταία τμήματα ποταμών έως τις εκβολές τους και περιλαμβάνει διευθετήσεις και έργα επί των εκβολών ποταμών. Επεμβάσεις σε παράκτια ύδατα Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει έναν αριθμό παρεμβάσεων αφενός επί της ακτογραμμής αφετέρου επί των παρακτίων υδάτων. Περιλαμβάνονται: - τροποποιήσεις της ακτογραμμής, όπως με κρηπιδώματα ή με μετατόπιση των εκβολών ποταμών ή τάφρων, - μεταβολές στο βάθος με μεταβολή του πυθμένα (εκσκαφή του πυθμένα ή με επίχωσή του, μεταξύ άλλων και με αποθέσεις μεταλλουργικών αποβλήτων), - μεταβολές στη δομή και το υπόστρωμα του βυθού. Οι πιέσεις που προκύπτουν από τα ανωτέρω αξιολογούνται με βάση τη προτεινόμενη μεθοδολογία και για κάθε ΥΣ χαρακτηρίζονται ως Αμελητέα, Ανεκτή, Μέτρια, Ισχυρή, και Σημαντική ανάλογα με το μέγεθος της πίεσης που δέχονται. Σημειώνεται ότι τα ΥΣ με Ισχυρή και Σημαντική υδρομορφολογική αλλοίωση εξετάστηκαν περαιτέρω για τον προσδιορισμό τους ως Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα ΥΣ. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ΥΣ είναι η παρουσία ταμιευτήρων οι οποίοι δημιουργήθηκαν με την κατασκευή φραγμάτων και περιλαμβάνονται στο ΣΔΛΑΠ ως τεχνητές λίμνες. Το συνολικό μήκος των ποτάμιων ΥΣ που έχουν επηρεαστεί σημαντικά από τα έργα αυτά είναι της τάξεως των 120 km και αφορούν κυρίως στον π. Αλιάκμονα. Στον πίνακα που ακολουθεί παρατίθενται οι ταμιευτήρες αυτοί. Πίνακας 5-7: Ταμιευτήρες στο ΥΔ EL09 ΛΑΠ Ταμιευτήρας Μήκος Ποτάμιου ΥΣ που επηρεάστηκε σε km ΠΡΕΣΠΩΝ Τεχνητή Λίμνη Παπαδιά 1,7 ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ Τεχνητή Λίμνη Πραμόριτσα 1,5 ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ Τεχνητή Λίμνη Ιαρίωνα 29,7 ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ Τεχνητή Λίμνη Πολυφύτου 46,9 ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ Τεχνητή Λίμνη Σφηκιάς 11,2 ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ Τεχνητή Λίμνη Ασωμάτων 23,3 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 121

140 ΛΑΠ Ταμιευτήρας Μήκος Ποτάμιου ΥΣ που επηρεάστηκε σε km ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ Τεχνητή Λίμνη Αγ. Βαρβάρα 3,6 Στον πίνακα και στο χάρτη που ακολουθούν παρουσιάζονται συγκεντρωτικά στοιχεία για τα ΥΣ που δέχονται υδρομορφολογικές πιέσεις. Πίνακας 5-8: Αξιολόγηση πιέσεων στα υδρομορφολογικά χαρακτηριστικά των ΥΣ του ΥΔ EL09 ΛΑΠ ΠΡΕΣΠΩΝ ΛΑΠ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ Αμελητέα Ανεκτή Μέτρια Ισχυρή Σημαντική ΤΥΣ Αμελητέα Ανεκτή Μέτρια Ισχυρή Σημαντική ΤΥΣ Ποτάμια ΥΣ (πλην ταμιευτήρων) Αριθμός Μήκος σε km 49,7 62,1-5,3 3, ,3 286,9 112,6 5,4 56,1 % Αριθμού 7% 6% - 1% 1% - 39% 20% 7% 12% 1% 7% % Μήκους 3,2% 4,0% 0,3% 0,2% - 39,3% 22,9% 18,6% 7,3% 0,4% 3,6% Λίμνες * Αριθμός Έκταση σε km 2 42,9 38, ,59-28, % Αριθμού 14% 14% % - 14% - - % Έκτασης 23% 21% % - 15% - - Μεταβατικά Αριθμός Έκταση σε km ,5 34, % Αριθμού % 50% % Έκτασης % 89% Παράκτια Αριθμός Έκταση σε km , % Αριθμού % % Έκτασης % *Αναφέρονται μόνο οι φυσικές λίμνες. Για τους ταμιευτήρες γίνεται ειδική αναφορά σε προηγούμενο πίνακα (Πίνακας 5-7). 122 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

141 Χάρτης 16: Αξιολόγηση πιέσεων στα υδρομορφολογικά χαρακτηριστικά στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 123

142 5.4 ΑΠΟΛΗΨΕΙΣ Στην παρούσα ενότητα περιλαμβάνονται στοιχεία για τις συνολικές ετήσιες απολήψεις νερού για όλες τις δραστηριότητες και χρήσεις. Οι αναλυτικοί υπολογισμοί των αναγκών και απολήψεων ύδατος έχουν γίνει στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ». Ο κατάλογος με τις κατηγορίες των δραστηριοτήτων και χρήσεων που εξετάστηκαν βάσει της κοινής μεθοδολογίας περιλαμβάνει: Ύδρευση Άρδευση Νερό κτηνοτροφίας Νερό βιομηχανίας Άλλες ανάγκες και απολήψεις νερού Από τις ανωτέρω επιμέρους κατηγορίες προκύπτουν τα συγκεντρωτικά στοιχεία για τις απολήψεις ύδατος που πραγματοποιούνται στο Υδατικό Διαμέρισμα και σε κάθε ΛΑΠ. Επίσης στον Πίνακα οι ανωτέρω κατηγορίες πιέσεων αντιστοιχίζονται με την κατηγοριοποίηση των πιέσεων του καθοδηγητικού κειμένου της ΕΕ για τις Οδηγίες για την υποβολή στοιχείων στην ΕΕ Χρήση / δραστηριότητα Ύδρευση Άρδευση Κτηνοτροφία Πίνακας 5-9: Συνολικές απολήψεις στο ΥΔ για κάθε κατηγορία πιέσεων Κατηγοριοποίηση Συνολικές Ποσοστό πιέσεων βάσει ΚΚ ΛΑΠ / ΥΔ ανάγκες απολήψεων της ΕΕ /απολήψεις από ΕΥΣ 3.2 Άντληση ή εκτροπή ροής Υδρευση 3.1 Άντληση ή εκτροπή ροής Γεωργία Βιομηχανικές δραστηριότητες Βιομηχανικές Μονάδες Λιγνιτωρυχεία ΑΗΣ**** 3.3 Άντληση ή εκτροπή ροής Βιομηχανία 3.4 Άντληση ή εκτροπή ροής ύδατα ψύξης (Βιομηχανία, Ενέργεια - μη υδροηλεκτρική ενέργεια) Ποσοστό απολήψεων από ΥΥΣ ΛΑΠ Πρεσπών % 30% ΛΑΠ Αλιάκμονα * 67% 33% ΣΥΝΟΛΑ % 33% ΛΑΠ Πρεσπών % 77% ΛΑΠ Αλιάκμονα ** 16% 84% ΣΥΝΟΛΑ % 84% ΛΑΠ Πρεσπών % 77% ΛΑΠ Αλιάκμονα % 84% ΣΥΝΟΛΑ % 84% ΛΑΠ Πρεσπών % 53% ΛΑΠ Αλιάκμονα % 85% ΣΥΝΟΛΑ % 84% ΛΑΠ Πρεσπών ΛΑΠ Αλιάκμονα *** 38% 62% ΣΥΝΟΛΑ % 62% ΛΑΠ Πρεσπών % 0% ΛΑΠ Αλιάκμονα % 3% ΣΥΝΟΛΑ % 2% 124 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

143 Χρήση / δραστηριότητα Κατηγοριοποίηση πιέσεων βάσει ΚΚ της ΕΕ ΛΑΠ / ΥΔ Συνολικές ανάγκες /απολήψεις Ποσοστό απολήψεων από ΕΥΣ Ποσοστό απολήψεων από ΥΥΣ ΣΥΝΟΛΟ ΥΔ EL % 69% * Περιλαμβάνονται οι απολήψεις από το ΥΔ EL09 μέσω του ταμιευτήρα Αγ. Βαρβάρας για την ύδρευση του ΠΣ Θεσ/νικης οι οποίες με βάση τα στοιχεία της ΕΥΑΘ για το 2016 είναι της τάξεως των 50 εκ. m 3 /έτος ** Δεν περιλαμβάνονται οι απολήψεις από το ΥΔ EL09 μέσω του ταμιευτήρα Αγ. Βαρβάρας για την άρδευση της Πεδιάδας Θεσ/νικης οι οποίες είναι της τάξεως των 500 εκ. m 3 /έτος. *** Αφοά στις απολήψεις για τις ανάγκες των ορυχείων. Δεν περιλαμβάνονται οι επιστροφές στα επιφανειακά νερά και οι ποσότητες που διατίθενται για άρδευση. **** Σύμφωνα με τα στοιχεία λειτουργίας των ΑΗΣ για το 2016 που διατέθηκαν από τη ΔΕΗ Από τα υπόγεια υδατικά συστήματα φαινόμενα υπεραντλήσεων παρατηρούνται στα ΥΥΣ: Αμυνταίου εμφανίζονται, Υπ. Πτολεμαΐδας EL , Υπ. Νοτίου Πεδίου ή Σαριγκιόλ EL , Υπ. Καρυοχωρίου - Κλείτους - Τετραλόφου EL , Υπ. ΒΔ Βερμίου EL , Υπ.Άρνισσας Πέλλας EL , Αλμωπαίου EL , Κάτω Ρου Αλιάκμονα EL , Κοκκώδες Λιτοχώρου EL , Κατερίνης EL , Κολινδρού EL Η ανάλυση των υφιστάμενων δεδομένων αντλήσεων παρουσιάζεται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ» καθώς και στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ». Στους πίνακες που ακολουθούν δίδονται τα στοιχεία των αντλήσεων ανά υπόγειο υδατικό σύστημα για κάθε μια λεκάνη απορροής (ΛΑΠ). Σημειώνεται ότι για τα ΥΥΣ EL , EL , EL , EL , EL , EL , EL , EL , EL , EL , EL και EL δίνονται οι ετήσιες απολήψεις ύδρευσης για το έτος 2016 οι οποίες προέρχονται από την ΔΕΥΑ Κοζάνης. Επίσης για τα ΥΥΣ EL , EL , EL και EL , δίνονται οι ετήσιες απολήψεις για βιομηχανική χρήση σύμφωνα με τα στοιχεία της ΔΕΗ για το έτος Κωδικός ΥΥΣ Πίνακας 5-10: Ετήσια τροφοδοσία και απολήψεις από τα ΥΥΣ της ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) Μέση Μέσες Ποσοτική Ετήσια Ετήσιες Άρδευση Ύδρευση Βιομηχανία Ονομασία ΥΥΣ Τροφοδοσία Απολήψεις (10 6 m 3 ) (10 6 m 3 Κατάσταση ) (10 6 m 3 ) (10 6 m 3 ΥΥΣ ) EL09AF040 Φλώρινας 90 33,12 32,38 0,34 0,06 Καλή EL090F291 Βόρα - 0,06 0,01 0,00 0,00 Καλή EL090F321 EL09AF013 Βεύης - Φλάμπουρου Πρεσπών - Φλώρινας - 0,16 0,00 0,00 0,04 Καλή Καλή Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 125

144 Κωδικός ΥΥΣ EL09AF010 Πίνακας 5-11: Ετήσια τροφοδοσία και απολήψεις από τα ΥΥΣ της ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Ονομασία ΥΥΣ Μέση Μέσες Ποσοτική Ετήσια Ετήσιες Άρδευση Ύδρευση Βιομηχανία Τροφοδοσία Απολήψεις (10 6 m 3 ) (10 6 m 3 Κατάσταση ) (10 6 m 3 ) (10 6 m 3 ΥΥΣ ) Τρικλαρίου Καστοριάς 122,60 3,24 2,99 0,10 0,00 Καλή Πρεσπών EL Υπ. Καστοριάς 20,00 20,00 Καλή Υπ.Μεσοποταμίας 29,84 0,57 0,32 EL ,00 10,80 Καλή - Χιλιόδενδρου EL Υπ.Γρεβενών 20,00 15,00 EL EL Υπ.Καλονερίου Κοζάνης Υπ.Πυλωρίου Κοζάνης Καλή 13,00 10,00 Καλή 2,00 1,50 30,85 1,86 0,20 Καλή EL Υπ. Αγ. Γεωργίου 1,50 0,50 Καλή EL Υπ. κοίτης Βενέτικου 1,00 0,40 Καλή EL ΥΥΣ Αμυνταίου 35,00 35,36 20,53 1,42 5,2 Κακή EL Υπ. Πτολεμαΐδας 25,00 26,00 EL EL Υπ. Νοτίου Πεδίου ή Σαριγκιόλ Υπ. Καρυοχωρίου - Κλείτους - Τετραλόφου EL Υπ. ΝΔ Βερμίου 360,00 15,00 0,550 Κακή 25,00 30,00 0,600 Κακή 57,28 11,83-17,97 Κακή EL Υπ. Κρόκου 1,00 0,74 21,00 0,75 0,16 Καλή EL Υπ.Λευκοπηγής 2,00 0,52 0,55 Καλή 4,95 Καλή EL Υπ. Βατερού 1,00 1,20 0,60 Καλή EL Υπ.Ξηρολίμνης 2,00 1,80 0,30 Καλή EL Υπ. Αργίλου - Πρωτοχωρίου 3,00 0,28 0,30 Καλή EL Υπ.Πολυφύτου - - Καλή EL Υπ. ΒΔ Βερμίου 200,00 10,53 Κακή Υπ.Άρνισσας 13,77 3,43 0,05 EL ,00 7,00 Κακή Πέλλας EL090F090 ΒΑ Βερμίου 58,00 7,94 7,83 0,00 0,00 Καλή EL Κεντρικού Ανατολικού Βερμίου 132,00 2,84 0,00 2,60 0,24 Καλή EL ΝΑ Βερμίου 80,00 0,83 0,27 0,42 0,07 Καλή EL Αλμωπαίου 53,89 49,09 45,16 3,32 0,30 Κακή EL EL EL Κάτω Ρου Αλιάκμονα Κοκκώδες Λιτοχώρου Καρστικό Λιτοχώρου 75,00 39,48 31,57 3,41 155,00 14,42 6,22 7,96 0,09 3,61 Κακή Κακή Καλή 126 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

145 Κωδικός ΥΥΣ Ονομασία ΥΥΣ Μέση Ετήσια Τροφοδοσία (10 6 m 3 ) Μέσες Ετήσιες Απολήψεις (10 6 m 3 ) Άρδευση (10 6 m 3 ) Ύδρευση (10 6 m 3 ) Βιομηχανία Ποσοτική Κατάσταση ΥΥΣ EL Κατερίνης 40,00 50,50 45,36 3,10 0,63 Κακή EL Κολινδρού 30,00 53,98 51,23 1,35 0,18 Κακή EL EL EL EL EL Δασοχωρίου Γρεβενών Τρικοκκιάς Γρεβενών Παλιουριάς Γρεβενών Κορησού Καστοριάς Γαλάτειας - Εμπορείου Κοζάνης 10,00 0,88 0,49 0,36 0,00 Καλή 5,00 0,29 0,29 0,00 0,00 Καλή 1,00 0,33 0,33 0,00 0,00 Καλή 25 1,83 1,77 0,00 0,02 Καλή 15 13,99 13,81 0,17 0,00 Καλή EL Πιερίων 53 2,84 2,00 0,29 0,02 Καλή EL Νάουσας 24 2,65 2,16 0,11 0,20 Καλή EL Αλμωπαίου 18 11,65 9,59 1,67 0,05 Καλή EL090F271 Αριδαίας 69 10,73 10,47 0,00 0,00 Καλή EL Βούρινου - 4,23 4,18 0,05 0,00 Καλή EL090F301 Βαρνούντα - Βέρνου - 4,74 4,09 0,34 0,04 Καλή EL Β. Πίνδου - 0,64 0,46 0,15 0,00 Καλή EL EL EL090Α330 EL EL EL Νυμφαίου - Βλάστης Περδίκκα - Φιλώτα Μεσοελληνικής Αύλακας Ελάτης - Λιβαδερού Χαλάρας - Μαυρόκαμπου Απόσκεπου Κεφαλαρίου - 1,78 0,85 0,61 0,00 Καλή - 0,45 0,42 0,00 0,00 Κακή - 40,90 39,24 0,89 0,05 Καλή - 1,90 0,68 1,03 0,04 Καλή Καλή Καλή 5.5 ΛΟΙΠΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ Στην παρούσα ενότητα συγκεντρώνονται στοιχεία για τα υπόλοιπα είδη πιέσεων που περιλαμβάνονται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ» και δεν έχουν αναφερθεί παραπάνω. Οι λοιπές πιέσεις αυτές αφορούν επιγραμματικά τα ακόλουθα: Τεχνητός εμπλουτισμός των υπογείων υδάτων, Μεταβολή υπόγειας στάθμης και ποσότητας υπογείων υδάτων εξαιτίας υπογείων εκμεταλλεύσεων ή κατασκευής μεγάλων υπογείων έργων. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 127

146 Τεχνητός εμπλουτισμός των υπογείων υδάτων Στην περιοχή του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) έχει εφαρμοσθεί πρόγραμμα τεχνητού εμπλουτισμού στην περιοχή του ΥΥΣ EL και συγκεκριμένα στην περιοχή Ρίζου-Πετραίας- Αρσενίου. Μεταβολή υπόγειας στάθμης και ποσότητας υπογείων υδάτων εξαιτίας υπογείων εκμεταλλεύσεων ή κατασκευής μεγάλων υπογείων έργων Στην περιοχή του Υδατικού Διαμερίσματος Δυτικής Μακεδονίας (EL09) φαινόμενα υπεραντλήσεων παρατηρούνται στα ΥΥΣ: Αμυνταίου EL , Υπ. Πτολεμαΐδας EL , Υπ. Νοτίου Πεδίου ή Σαριγκιόλ EL , Υπ. Καρυοχωρίου - Κλείτους - Τετραλόφου EL , Υπ. ΒΔ Βερμίου EL , Υπ.Άρνισσας Πέλλας EL , Αλμωπαίου EL , Κάτω Ρου Αλιάκμονα EL , Κοκκώδες Λιτοχώρου EL , Κατερίνης EL , Κολινδρού EL Στα ΥΥΣ της περιοχής του Αμυνταίου και της Πτολεμαίδας (λεκάνη Σαριγκιόλ) η εξορυκτική δραστηριότητα των λιγνιτωρυχείων της ΔΕΗ έχουν προκαλέσει μεταβολή της υπόγειας στάθμης των υπόγειων υδάτων και έχει υποβαθμιστεί η ποσοτική κατάσταση των ΥΥΣ. 5.5 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΙΕΣΕΩΝ Στο παρόν κεφάλαιο δίνονται συγκεντρωτικά στοιχεία για τις σημαντικές πιέσεις που δέχονται τα Υδατικά Συστήματα του ΥΔ. Για κάθε σημαντική πίεση που έχει εντοπιστεί στο ΥΔ παρέχονται ποσοτικοί δείκτες για την κλίμακα της πίεσης ή της χημικής ουσίας που προκαλεί την αστοχία, για κάθε σημαντική ουσία και, γενικώς, για ουσίες προτεραιότητας ή για Ειδικούς Ρύπους. Επιπλέον για κάθε σημαντική πίεση δίνονται και βασικά στοιχεία που περιλαμβάνουν τον αριθμό και το μήκος/εμβαδόν των υδατικών συστημάτων που επηρεάζονται από τη σχετική σημαντική πίεση ή χημική ουσία. Η κατηγοριοποίηση των πιέσεων και οι ποσοτικοί δείκτες που επιλέγονται ακολουθούν τις υποδείξεις του Καθοδηγητικού Εγγράφου της ΕΕ για την Υποβολή Στοιχείων 2016 για την Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα %20WFD%20Reporting%20Guidance.pdf 128 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

147 Κατηγορία ΥΣ Ποτάμια Σημαντική πίεση ή ουσία που ευθύνεται για την αποτυχία 2.2 Διάχυτη Γεωργία/ Γεωργία Διάχυτη- Απορρίψεις που δεν συνδέονται με αποχετευτικό δίκτυο/ Αστική ανάπτυξη Διάχυτη Άλλο (ποιμενική κτηνοτροφία) Αριθμός ΥΣ Πίνακας 5-12: Συγκεντρωτικός πίνακας σημαντικών πιέσεων στο ΥΔ EL09 Μήκος (km) /Έκταση (km 2 %ΥΣ % Έκτασης / Μήκους Λίμνες 2.2 Διάχυτη Γεωργία % 46% Ποτάμια Απολήψεις Εκτροπές (Περιλαμβάνει 3.1 Άντληση ή εκτροπή ροής Γεωργία και 3.2 Άντληση ή εκτροπή ροής Δημόσια ύδρευση Δείκτης πίεσης Τιμή Δείκτη Παρατηρήσεις % 27% Φορτίο αζώτου 705 tn/έτος 8 68,5 5% 4% Φορτίο BOD ~370 tn/έτος % 8% Φορτίο BOD ~390 tn/έτος 5 37,8 Φορτία Φωσφόρου Όγκος (σε εκατ. m 3 ) των υδάτων που πρέπει να μειωθεί, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι. -47 tn/έτος Λαμβάνεται ο συνολικός όγκος της απαιτούμενης περιβαλλοντικής παροχής που απαιτείται για την επίτευξη του ΚΟΔ Λαμβάνονται τα ΥΣ εντός καλλιεργούμενων εκτάσεων τα οποία εμφανίζουν οικολογική κατάσταση κατώτερη της καλής. Ως τιμή δείκτη λαμβάνοται τα συνολικά φορτία όπως υπολογίστηκαν στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης Λαμβάνονται τα ΥΣ με οικολογική κατάσταση κατώτερη της καλής που δέχονται φορτία BOD, Ν και P από Οικισμούς χωρίς ΕΕΛ τα οποία είναι μεγαλύτερα από αυτά των λοιπών διάχυτων πιέσεων. Ως τιμή δείκτη λαμβάνοται τα συνολικά φορτία όπως υπολογίστηκαν στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης Λαμβάνονται τα ΥΣ με οικολογική κατάσταση κατώτερη της καλής που δέχονται φορτία BOD, Ν και P τα οποία είναι μεγαλύτερα από αυτά των λοιπών διάχυτων πιέσεων. Ως τιμή δείκτη λαμβάνοται τα συνολικά φορτία όπως υπολογίστηκαν στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης Λαμβάνονται οι Λίμνες με κατάσταση κατώτερη της καλής όπου από τα στοιχεία του δικτύου παρακολούθησης προκύπτει ότι οι συγκεντρώσεις φωσφόρου είναι χαρακτηριστικές για μεσότροφα έως υπερεύτροφα οικοσυστήματα (Μ. Πρέσπα, Ζάζαρη, Χειμαδίτιδα, Βεγορίτιδα, Καστοριά). Δίνονται τα συνολικά φορτία από τις γεωργικές δραστηριότητες Αναφέρεται στα ΥΣ κατάντη των Φραγμάτων του Συγκροτήματος Αλιάκμονα (Ιλαρίωνα, Πολυφύτου, Ασωμάτων, Σφηκιάς, Αγ. Βαρβάρας) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 129

148 Κατηγορία ΥΣ Σημαντική πίεση ή ουσία που ευθύνεται για την αποτυχία Αριθμός ΥΣ Μήκος (km) /Έκταση (km 2 %ΥΣ % Έκτασης / Μήκους Δείκτης πίεσης Τιμή Δείκτη Παρατηρήσεις ΥΥΣ Ποτάμια ΥΣ Λίμνες Απολήψεις (Περιλαμβάνει 3.1 Άντληση ή εκτροπή ροής Γεωργία 3.3 Άντληση ή εκτροπή ροής Βιομηχανία Φυσική μεταβολή καναλιού/ πυθμένα/ παρόχθιας περιοχής/ όχθης - Αντιπλημμυρική προστασία Φυσική μεταβολή καναλιού/ πυθμένα/ παρόχθιας περιοχής/ όχθης - Αντιπλημμυρική προστασία 11-23% % 3% % - Όγκος των υδάτων σε εκατ. m 3 που αντλούνται και πρέπει να μειωθεί προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι Μήκος (σε km) των ΥΣ που επηρεάζονται Εμβαδό (σε km 2 ) των ΥΣ που επηρεάζονται ~69 γ εκατ. m km Αφορά στα ΥΥΣ Αμυνταίου (EL ), Υποσύστημα Πτολεμαΐδας (EL ), Υποσύστημα Νοτίου Πεδίου ή Σαριγκιόλ (EL ), Υποσύστημα Καρυοχωρίου - Κλείτους Τετραλόφου (EL ), Κατερίνης (EL ), Κολινδρού (EL ) όπου εμφανίζεται αρνητικό ισοζύγιο απολήψεων και στα ΥΥΣ Υποσύστημα ΒΔ Βερμίου (EL ), Υποσύστημα Άρνισσας Πέλλας (EL ), Αλμωπαίου (EL ), Κάτω Ρου Αλιάκμονα (EL ), Κοκκώδες Λιτοχώρου (EL ) όπου με βάση τα στοιχεία εμφανίζεται πτώση στάθμης των γεωτρήσεων. Αφορά στη ΛΑΠ ΠΡΕΠΣΩΝ τα ΥΣ Φλωρίνης (EL0901R0F H) και Καλινιώτικο (EL0901R0F N) λόγω διευθετήσεων και στη ΛΑΠ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ τα ακόλουθα ΥΣ: Κανάλι Χειμαδίτιδας (EL0902R H), Σκλήθρο (EL0902R H), Ρέμα Κορινού (Διευθετημένο) (EL0902R H), Κρυονέρι (Διευθετημένο)(EL0902R H), Κρασοπούλι (Διευθετημένο)(EL0902R H), Κρασοπούλι (Διευθετημένο)(EL0902R H), Χελοπόταμος, (EL0902R H), Μαυρονέρι (Διευθετημένο)(EL0902R H), Ρέμα Μάνα (Διευθετημένο),EL0902R H km 2 Αφορά στη Λίμνη Καστοριάς 130 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

149 Κατηγορία ΥΣ Ποτάμια ΥΣ Ταμιευτήρες Σημαντική πίεση ή ουσία που ευθύνεται για την αποτυχία Φυσική μεταβολή καναλιού/ πυθμένα/ παρόχθιας περιοχής/ όχθης Άλλο (Εξορυκτικές δραστηριότητες Φυσική μεταβολή καναλιού/ πυθμένα/ παρόχθιας περιοχής/ όχθης - Άλλο (YHE) Φράγματα, φραγμοί και κλεισιάδες - Υδροηλεκτρική ενέργεια/ Φράγματα, φραγμοί και κλεισιάδες - Πόσιμα ύδατα/ Φράγματα, φραγμοί και κλεισιάδες Άρδευση β Φράγματα, φραγμοί και κλεισιάδες - Βιομηχανία / Φράγματα, φραγμοί και κλεισιάδες Άρδευση/ Φράγματα, φραγμοί και κλεισιάδες - Πόσιμα ύδατα β Φράγματα, φραγμοί και κλεισιάδες - Πόσιμα ύδατα Αριθμός ΥΣ Μήκος (km) /Έκταση (km ,2 %ΥΣ 0,7 % 5 19,73 3% 5 α 1 107,8 km 2 (~114,7 km)* 0,58 km 2 ) (~1,5 km*) % Έκτασης / Μήκους 1% Δείκτης πίεσης Τιμή Δείκτη Παρατηρήσεις Μήκος (σε km) των ΥΣ που επηρεάζονται Μήκος (σε km) των ΥΣ που επηρεάζονται 14,2 Αναφέρεται στο Σουλού (Ορυχεία) (EL0902R H) 19,73 Αναφέρεται στα ΥΣ Εδεσσαίος (υπόγεια εκτροπή) (EL0902R H), Εδεσσαίος (εκτροπή προς ΥΗΣ) (EL0902R H), Εδεσσαίος (Αγρα τμήμα) (EL0902R H), Αλιάκμονας (Πολυφύτου-Σφηκιά) (EL0902R H) Αναφέρεται στα φράγματα Ιλαρίωνα, Πολυφύτου, Ασωμάτων, Σφηκιάς, Αγ. Βαρβάρας Αναφέρεται στη ΤΛ Παπαδιά 1 Αφορά στη Τεχνητή Λίμνη Πραμόριτσα Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 131

150 Κατηγορία ΥΣ Ποτάμια ΥΣ Ποτάμια ΥΣ Σημαντική πίεση ή ουσία που ευθύνεται για την αποτυχία Υδρολογική τροποποίηση Υδροηλεκτρική ενέργεια / Υδρολογική τροποποίηση Γεωργία / Υδρολογική τροποποίηση Δημόσια ύδρευση Υδρολογική τροποποίηση Υδροηλεκτρική ενέργεια Αριθμός ΥΣ 6 4 Μήκος (km) /Έκταση (km 2 42,1 km- %ΥΣ % Έκτασης / Μήκους Δείκτης πίεσης Τιμή Δείκτη Παρατηρήσεις Μήκος (σε km) των ΥΣ που επηρεάζονται 42,1 km Αναφέρεται στα ΥΣ κατάντη των Φραγμάτων του Συγκροτήματος Αλιάκμονα (Ιλαρίωνα, Πολυφύτου, Ασωμάτων, Σφηκιάς, Αγ. Βαρβάρας) Αναφέρεται στο ΥΣ Εδεσσαίος (τμήματα EL0902R H, EL0902R H, EL0902R H, EL0902R H) α Αναφέρεται στον αριθμό των ταμιευτήρων που έχουν δημιουργηθεί από την κατασκευή φραγμάτων β Παρουσιάζονται συνολικά λόγω του πολλαπλού χαρακτήρα των φραγμάτων που έχουν δημιουργηθεί γ Αναφέρεται στα ΥΥΣ τα οποία εμφανίζουν αρνητικό ισοζύγιο *Αναφέρεται στο μήκος της κοίτης ποταμού που έχει τροποποιηθεί (το μήκος αυτό δεν περιλαμβάνεται στο συνολικό μήκος των ποτάμιων ΥΣ του ΥΔ) 132 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

151 5.6 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ Εκτίμηση των επιπτώσεων στα επιφανειακά ΥΣ Κατά την εκτίμηση των επιπτώσεων και το χαρακτηρισμό των ΥΣ με βάση την πιθανότητα επίτευξης των περιβαλλοντικών στόχων της Οδηγίας συναξιολογούνται ανά υδατικό σύστημα τα ακόλουθα: Η ένταση της πίεσης από πηγές ρύπανσης και απολήψεις: υψηλή (Η), μεσαία (Μ), χαμηλή (L) Τα διαθέσιμα δεδομένα και τα αποτελέσματα του προγράμματος παρακολούθησης Κρίση του μελετητή, όταν δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα. Από το σύνολο των κριτηρίων κατατάχθηκαν τα ΥΣ σε σχέση με το εάν είναι πιθανό να πετύχουν ή όχι τους περιβαλλοντικούς στόχους της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ στις 4 ακόλουθες κατηγορίες: σε κίνδυνο (At Risk -AR), πιθανόν σε κίνδυνο (Probably At Risk - PAR), πιθανόν όχι σε κίνδυνο (Probably Not at Risk - PNR), όχι σε κίνδυνο (Not at Risk -NR) Τα συνοπτικά αποτελέσματα παρουσιάζονται στους επόμενους πίνακες και στο χάρτη που ακολουθεί. Αναλυτικά στοιχεία για τη διαδικασία και τα αποτελέσματα εκτίμησης των επιπτώσεων ανά ΥΣ δίνονται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ». Διάγραμμα 5-3: Εκτίμηση κινδύνου μη επίτευξης στόχων επιφανειακών ΥΣ στις ΛΑΠ του ΥΔ EL09 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 133

152 Πίνακας 5-13: Στατιστικά στοιχεία εκτίμησης κινδύνου μη επίτευξης στόχων επιφανειακών ΥΣ της ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) - Πλήθος ΥΣ Κατηγορίες εκτίμησης κινδύνου* AR PAR PNR NR Σύνολο Είδος ΥΣ Πλήθος ΥΣ Ποσοστό πλήθους ΥΣ (%) Πλήθος ΥΣ Ποσοστό πλήθους ΥΣ (%) Πλήθος ΥΣ Ποσοστό πλήθους ΥΣ (%) Πλήθος ΥΣ Ποσοστό πλήθους ΥΣ (%) Πλήθος ΥΣ Ποτάμια % 3 14% 16 73% 22 Ταμιευτήρες 1 5% Λιμναία % 1 5% 2 Παράκτια Μεταβατικά Σύνολο 1 4% 3 12% 4 16% 17 68% 25 * Όσον αφορά στην εκτίμηση του κινδύνου μη επίτευξης των στόχων διακρίνονται οι ακόλουθες κατηγορίες: σε κίνδυνο (At Risk -AR), πιθανόν σε κίνδυνο (probably at risk - PAR), πιθανόν όχι σε κίνδυνο (probably not at risk - PNR), όχι σε κίνδυνο (not at risk -NR) Πίνακας 5-14: Στατιστικά στοιχεία εκτίμησης κινδύνου μη επίτευξης στόχων επιφανειακών ΥΣ της ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) - Πλήθος ΥΣ Κατηγορίες εκτίμησης κινδύνου* AR PAR PNR NR Σύνολο Είδος ΥΣ Πλήθος ΥΣ Ποσοστό πλήθους ΥΣ (%) Πλήθος ΥΣ Ποσοστό πλήθους ΥΣ (%) Πλήθος ΥΣ Ποσοστό πλήθους ΥΣ (%) Πλήθος ΥΣ Ποσοστό πλήθους ΥΣ (%) Πλήθος ΥΣ Ποτάμια 16 13% 39 30% 9 7% 64 50% 128 Ταμιευτήρες % 3 2% 6 Λιμναία 5 4% Παράκτια 1 1% 1 1% Μεταβατικά 2 2% Σύνολο 24 17% 40 28% 12 8% 67 47% 143 * Όσον αφορά στην εκτίμηση του κινδύνου μη επίτευξης των στόχων διακρίνονται οι ακόλουθες κατηγορίες: σε κίνδυνο (At Risk -AR), πιθανόν σε κίνδυνο (probably at risk - PAR), πιθανόν όχι σε κίνδυνο (probably not at risk - PNR), όχι σε κίνδυνο (not at risk -NR) 134 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

153 Χάρτης 17: Αξιολόγηση του κινδύνου μη επίτευξης των στόχων της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ για τα επιφανειακά ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 135

154

155 5.6.2 Εκτίμηση των επιπτώσεων στα υπόγεια ΥΣ Στη Λεκάνη Απορροής Πρεσπών (EL0901), έχουν οριοθετηθεί 4 υπόγεια υδατικά συστήματα, η κατάσταση των οποίων δίνεται στον παρακάτω πίνακα. Τα υπόγεια υδατικά συστήματα στη ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901), βρίσκονται σε καλή ποιοτική κατάσταση και ποσοτική κατάσταση. Πίνακας 5-15: Πίνακας ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης ΥΥΣ στη ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) Α/Α Κωδικός Ονομασία Ποσοτική Τάση πτώσης Χημική Ποιοτικά Τάση κατάσταση στάθμης κατάσταση προβλήματα ρύπων Γεωργία 1 EL09AF040 Φλώρινας Καλή - Καλή Κτηνοτροφία Αστικά Λύματα - Βιομηχανία 2 EL090F291 Βόρα Καλή - Καλή Κτηνοτροφία Αστικά Λύματα - 3 EL090F321 Γεωργία Βεύης - Καλή - Καλή Λατομεία Φλάμπουρου ΔΕΗ - 4 EL09AF013 Πρεσπών - Φλώρινας Καλή - Καλή ΟΧΙ - Στη Λεκάνη Απορροής Αλιάκμονα (EL0902), έχουν οριοθετηθεί 48 υπόγεια υδατικά συστήματα/υποσυστήματα η κατάσταση των οποίων δίνεται στον παρακάτω πίνακα. Από τα υπόγεια υδατικά συστήματα στη ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902), 3 είναι σε κακή ποιοτική κατάσταση και 11 σε κακή ποσοτική κατάσταση λόγω υπεραντλήσεων. Πίνακας 5-16: Πίνακας ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης ΥΥΣ στη ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) Τάση Ποσοτική Χημική Ποιοτικά Α/Α Κωδικός Ονομασία πτώσης κατάσταση κατάσταση προβλήματα στάθμης 1 EL09AF010 Τρικλαρίου Καστοριάς Πρεσπών Καλή - Καλή 2 EL Υπ. Καστοριάς Καλή - Καλή 3 EL Υπ.Μεσοποταμίας - Χιλιόδενδρου Καλή - Καλή 4 EL Υπ.Γρεβενών Καλή - Καλή Κτηνοτροφία- Πτηνοτροφία Γεωργία Υπεραντλήσεις Γεωργία Γεωργία Υπ.Καλονερίου Γεωργία 5 EL Καλή - Καλή - Κοζάνης Υπ.Πυλωρίου 6 EL Καλή - Καλή OXI - Κοζάνης 7 EL Υπ. Αγ. Γεωργίου Καλή - Καλή OXI - Υπ. κοίτης 8 EL Καλή - Καλή Βιομηχανία Βενέτικου Πτωτικές Γεωργία 9 EL ΥΥΣ Αμυνταίου Κακή Καλή - στάθμες Βιομηχανία(ΔΕΗ) Τάση ρύπων Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 137

156 Α/Α Κωδικός Ονομασία Ποσοτική κατάσταση 10 EL Υπ. Πτολεμαΐδας Κακή 11 EL EL Υπ. Νοτίου Πεδίου ή Σαριγκιόλ Υπ. Καρυοχωρίου - Κλείτους - Τετραλόφου Κακή Κακή Τάση πτώσης στάθμης Πτωτικές στάθμες Πτωτικές στάθμες Πτωτικές στάθμες Χημική κατάσταση Κακή Κακή Κακή Ποιοτικά προβλήματα Γεωργία Βιομηχανία(ΔΕΗ) Γεωργία Βιομηχανία(ΔΕΗ) Γεωργία Βιομηχανία(ΔΕΗ) 13 EL Υπ. ΝΔ Βερμίου Καλή - Καλή Λατομεία- Μεταλλεία, Βιομηχανία - 14 EL Υπ. Βατερού Καλή - Καλή Γεωργία Υπεραντλήσεις - 15 EL Υπ.Ξηρολίμνης Καλή - Καλή Γεωργία - 16 EL Υπ. Κρόκου Καλή - Καλή EL Υπ.Λευκοπηγής Καλή - Καλή Κτηνοτροφία - 18 EL Υπ. Αργίλου - Πρωτοχωρίου Καλή - Καλή ΟΧΙ - 19 EL Υπ.Πολυφύτου Καλή - Καλή ΟΧΙ - 20 EL Υπ. ΒΔ Βερμίου Κακή 21 EL Υπ.Άρνισσας Πέλλας Κακή Πτωτικές στάθμες Πτωτικές στάθμες Καλή Καλή 22 EL090F090 ΒΑ Βερμίου Καλή - Καλή 23 EL Κεντρικού Ανατολικού Βερμίου Καλή - Καλή 24 EL ΝΑ Βερμίου Καλή - Καλή 25 EL Αλμωπαίου Κακή 26 EL EL EL Κάτω Ρου Αλιάκμονα Κοκκώδες Λιτοχώρου Καρστικό Λιτοχώρου Κακή Κακή Πτωτικές στάθμες Πτωτικές στάθμες Πτωτικές στάθμες Καλή Καλή Λατομεία Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Υπεραντλήσεις Γεωργία Λατομεία Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Υπεραντλήσεις Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Λύματα Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Λατομεία Λατομεία Βιομηχανία Κτηνοτροφία Γεωργία Αστικά Λύματα Κτηνοτροφία Υπεραντλήσεις Αστικά Λύματα Γεωργία Κτηνοτροφία Βιοτεχνία Τάση ρύπων Καλή Αστικά Λύματα - Καλή - Καλή Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

157 Α/Α Κωδικός Ονομασία Ποσοτική κατάσταση 29 EL Κατερίνης Κακή 30 EL Κολινδρού Κακή 31 EL EL EL EL EL Δασοχωρίου Γρεβενών Τρικοκκιάς Γρεβενών Παλιουριάς Γρεβενών Κορησού Καστοριάς Γαλάτειας - Εμπορείου Κοζάνης Τάση πτώσης στάθμης Πτωτικές στάθμες Πτωτικές στάθμες Χημική κατάσταση Καλή Καλή Καλή - Καλή Ποιοτικά προβλήματα Υπεραντλήσεις Αστικά Λύματα Γεωργία Κτηνοτροφία Βιοτεχνία Αστικά Λύματα Γεωργία Κτηνοτροφία Υπεραντλήσεις Γεωργία Κτηνοτροφία Τάση ρύπων Καλή - Καλή Γεωργία - Καλή - Καλή Γεωργία - Καλή - Καλή Γεωργία - Καλή - Καλή EL Πιερίων Καλή - Καλή EL Νάουσας Καλή - Καλή EL Αλμωπαίου Καλή - Καλή EL090F271 Αριδαίας Καλή - Καλή EL Βούρινου Καλή - Καλή EL090F301 Βαρνούντα - Βέρνου Καλή - Καλή EL Β. Πίνδου Καλή - Καλή EL Νυμφαίου - Βλάστης Καλή - Καλή Γεωργία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Γεωργία Λατομεία Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Τουρισμός Γεωργία Λατομεία Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία ΧΥΤΑ, Γεωργία, Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Βιομηχανία(ΔΕΗ) Κτηνοτροφία Αστικά Λύματα Πτηνοτροφία Κτηνοτροφία Αστικά Λύματα Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Αστικά Λύματα Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Αστικά Λύματα Βιομηχανία(ΔΕΗ) Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Αστικά Λύματα Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 139

158 Α/Α Κωδικός 44 EL EL090Α EL EL EL Ονομασία Περδίκκα - Φιλώτα Μεσοελληνικής Αύλακας Ελάτης - Λιβαδερού Χαλάρας - Μαυρόκαμπου Απόσκεπου Κεφαλαρίου Ποσοτική κατάσταση Τάση πτώσης στάθμης Χημική κατάσταση Κακή - Καλή Καλή - Καλή Ποιοτικά προβλήματα Γεωργία Βιομηχανία(ΔΕΗ) Γεωργία Βιομηχανία(ΔΕΗ) Κτηνοτροφία Τάση ρύπων Καλή - Καλή Γεωργία - Καλή - Καλή ΟΧΙ - Καλή - Καλή ΟΧΙ Η ανάλυση των υφιστάμενων δεδομένων χημισμού παρουσιάζεται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΩΝ ΠΙΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΚΑΙ ΣΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ», καθώς και στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ» Διείσδυση θαλασσινού νερού Υφαλμύριση Το ποιοτικό καθεστώς των υπόγειων υδάτων καθορίζεται πρωτογενώς από τη σύσταση των γεωλογικών σχηματισμών, με τους οποίους έρχονται σε επαφή κατά τη διαδρομή τους από την επιφάνεια του εδάφους μέχρι τον υδροφορέα καθώς και κατά την κίνησή τους μέσα στον ίδιο τον υδροφορέα. Καθορίζεται επίσης από τη χρονική διάρκεια της επαφής του υπόγειου νερού με κάθε πέτρωμα, την ταχύτητα της κίνησης κλπ. Δευτερογενώς η χημική σύσταση των υπόγειων υδάτων επηρεάζεται σε μικρό ή μεγάλο βαθμό από παράγοντες ανθρωπογενούς προέλευσης όπως η ρύπανση από άμεση ή έμμεση απόρριψη ρύπων και η υφαλμύρινση λόγω υπεραντλήσεων των υδροφόρων συστημάτων. Στις παράκτιες περιοχές η ύπαρξη χαμηλής πιεζομετρίας που αντιστοιχεί σε μικρό υδραυλικό φορτίο έχει ως αποτέλεσμα τη διείσδυση του θαλασσινού νερού προς το εσωτερικό των υδροφόρων οριζόντων και την υφαλμύρινση των υπόγειων υδάτων. Οι κύριες ανθρώπινες δραστηριότητες που προκαλούν την ελάττωση των υδραυλικών φορτίων είναι η υπεράντληση των υπόγειων υδάτων καθώς και όλα τα έργα που προκαλούν μείωση της κατείσδυσης από την επιφάνεια του εδάφους και της διήθησης από τις κοίτες των ποταμών και των χειμάρρων με συνέπεια τη μείωση της επανατροφοδοσίας των υπόγειων υδροφόρων συστημάτων. Η υφαλμύρινση μπορεί να οφείλεται επίσης και σε φυσικά αίτια όπως: Η διάλυση των πετρωμάτων που είναι πλούσια σε άλατα. Η έντονη τεκτονική στις περιπτώσεις των καρστικών πετρωμάτων με τη διείσδυση του θαλασσινού νερού μέσω ρηγμάτων και διακλάσεων. Ο εγκλωβισμός παλαιών υφάλμυρων φάσεων εντός των γεωλογικών σχηματισμών. Η ανύψωση της στάθμης της θάλασσας ή οι καθοδικές κινήσεις της ξηράς. Στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) υφαλμύρινση εντοπίζεται στο ΥΥΣ Κάτω Ρου Αλιάκμονα (EL ), στο ΥΥΣ Κατερίνης (EL ), στο ΥΥΣ Κολινδρού (EL ) και τοπική υφαλμύρινση στο κοκκώδες υποσύστημα Λιτοχώρου (EL ). 140 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

159 6 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ 6.1 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Η ταξινόμηση της κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων γίνεται με βάση τα ποιοτικά στοιχεία, τα οποία καθορίζονται στο Παράρτημα V της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (Σχήμα 6-1). Τα ποιοτικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται διαφέρουν ανάλογα με την κατηγορία του υδατικού συστήματος, δηλαδή αν πρόκειται για ποτάμιο, λιμναίο, μεταβατικό ή παράκτιο σύστημα. Για τα ιδιαιτέρως τροποποιημένα και τεχνητά υδατικά συστήματα (ΙΤΥΣ/ΤΥΣ) χρησιμοποιείται η έννοια του καλού οικολογικού δυναμικού, αντί της καλής οικολογικής κατάστασης. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ Ουσίες Προτεραιότητας και λοιπές ουσίες για τις οποίες έχουν θεσπισθεί όρια σε επίπεδο Κοινότητας Βιολογικά Ποιοτικά Στοιχεία, π.χ. φυτοπλαγκτόν, ψάρια, κλπ. Φυσικοχημικά Ποιοτικά Στοιχεία, π.χ. θρεπτικά, ph, κλπ. Ειδικοί Ρύποι, π.χ. μέταλλα και ενώσεις τους, κλπ. Υδρομορφολογικά Στοιχεία, π.χ. βάθος, ροή, κλπ. Σχήμα 6-1: Κατηγορίες ποιοτικών στοιχείων που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων Οι αναλυτικές μεθοδολογίες για την ταξινόμηση της κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων (ποταμών, λιμνών και μεταβατικών/παράκτιων) είναι διαθέσιμες στη σχετική ιστοσελίδα της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων Α. Οικολογική κατάσταση Για την αξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων και την ταξινόμησή τους σε μία από τις 5 κλάσεις ποιότητας (Υψηλή, Καλή, Μέτρια, Ελλιπής, Κακή) χρησιμοποιούνται βιολογικά, υδρομορφολογικά και φυσικοχημικά ποιοτικά στοιχεία που προβλέπονται στο Παράρτημα V της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Η σχέση μεταξύ των βιολογικών, των υδρομορφολογικών και των φυσικοχημικών ποιοτικών στοιχείων απεικονίζεται, για όλες τις κατηγορίες επιφανειακών υδατικών συστημάτων, στο ακόλουθο Σχήμα 6-2. Σύμφωνα με αυτό, οι υδρομορφολογικές συνθήκες εξετάζονται μόνο εάν το επιφανειακό υδατικό σύστημα πρόκειται να ταξινομηθεί στην υψηλή ή καλή οικολογική κατάσταση ή στο μέγιστο ή καλό οικολογικό δυναμικό, αν είναι ιδιαιτέρως τροποποιημένο ή τεχνητό. Αντίστοιχα, για την ταξινόμηση σε υψηλή έως μέτρια κατάσταση απαιτείται η εξέταση και των φυσικοχημικών παραμέτρων, ενώ τα βιολογικά ποιοτικά στοιχεία εφαρμόζονται σε όλες τις κλάσεις ποιότητας. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 141

160 Σχήμα 6-2: Λογικό διάγραμμα ταξινόμησης της κατάστασης φυσικού υδατικού συστήματος και χρωματικός κώδικας για κάθε κλάση ποιότητας σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ Για τα ιδιαιτέρως τροποποιημένα και τεχνητά υδατικά συστήματα (ΙΤΥΣ και ΤΥΣ), ο περιβαλλοντικός στόχος, σύμφωνα με το Παράρτημα V της Οδηγίας, δεν είναι η καλή οικολογική κατάσταση αλλά το καλό οικολογικό δυναμικό (ΚΟΔ). Το μέγιστο οικολογικό δυναμικό (ΜΟΔ) στοχεύει στην καλύτερη προσέγγιση σε σχέση με ένα φυσικό υδάτινο οικοσύστημα. Τα αποτελέσματα για την ταξινόμηση της οικολογικής κατάστασης κάθε σταθμού επιφανειακών υδάτων, σύμφωνα με το Παράρτημα V της Οδηγίας πρέπει να εκφράζονται ως λόγοι της οικολογικής ποιότητας (Ecological Quality Ratio, EQR), όπου οι βιολογικές παράμετροι αποτελούν απόκλιση από τις συνθήκες αναφοράς και οι φυσικοχημικές και υδρομορφολογικές παράμετροι είναι τέτοιες που να υποστηρίζουν τα αποτελέσματα των βιολογικών ποιοτικών στοιχείων. Ο λόγος εκφράζεται ως η αριθμητική τιμή μεταξύ του μηδενός και του ενός, όπου η υψηλή οικολογική κατάσταση δηλώνεται με την τιμή ένα (1) και η κακή οικολογική κατάσταση αντιπροσωπεύεται από το μηδέν (0) (Σχήμα 6-3). Σχήμα 6-3: Λόγος οικολογικής απόκλισης (EQR) 142 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

161 Στην Ευρώπη υπάρχει πληθώρα συστημάτων για την αξιολόγηση των επιμέρους βιολογικών ποιοτικών στοιχείων που προβλέπονται στην Οδηγία 2000/60/ΕΚ, τα οποία όμως χρησιμοποιούν διαφορετικές κλίμακες βαθμολογίας και επομένως διαφορετικά όρια στις κλάσεις ποιότητας. Με σκοπό τη διαβαθμονόμηση των επιμέρους συστημάτων ταξινόμησης των βιολογικών ποιοτικών στοιχείων, έχουν συσταθεί, στο πλαίσιο της Κοινής Στρατηγικής για την εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (WFD Common Implementation Strategy) και της Ομάδας Εργασίας για την Οικολογική Κατάσταση (WG ECOSTAT), Γεωγραφικές Ομάδες Διαβαθμονόμησης (GIGs) για κάθε κατηγορία επιφανειακών υδάτων. Η Ελλάδα συμμετέχει στη Μεσογειακή Ομάδα Διαβαθμονόμησης (MED GIG). Στον ακόλουθο συγκεντρωτικό Πίνακα καταγράφονται: α) τα ποιοτικά στοιχεία (επιμέρους βιολογικά, υδρομορφολογικά, φυσικοχημικά, ειδικοί ρύποι), τα οποία προβλέπονται στο Παράρτημα V της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ για την ταξινόμηση της οικολογικής κατάστασης κάθε κατηγορίας επιφανειακών υδάτων, β) η χρήση ή μη κάθε ποιοτικού στοιχείου για τις ανάγκες της οικολογικής ταξινόμησης κάθε κατηγορίας επιφανειακών υδάτων, στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών, γ) τα εθνικά συστήματα ταξινόμησης για κάθε επιμέρους βιολογικό ποιοτικό στοιχείο και εάν αυτά έχουν διαβαθμονομηθεί και εγκριθεί από τις αρμόδιες Υπηρεσίες της ΕΕ. Σημειώνεται ότι στις φυσικές λίμνες, τα συστήματα ταξινόμησης έχουν ελεγχθεί ως προς τη συμβατότητα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ και έχουν εγκριθεί από την ΕΕ, αλλά δεν έχουν διαβαθμονομηθεί σε επίπεδο MED GIG, λόγω έλλειψης ικανού αριθμού υδατικών συστημάτων στις μεσογειακές χώρες. Τα συστήματα ταξινόμησης για τα επιμέρους βιολογικά ποιοτικά στοιχεία αναπτύχθηκαν ή αναπτύσσονται κυρίως από μέλη του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), του Ινστιτούτου Αλιευτικής Έρευνας (ΙΝΑΛΕ) του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού ΔΗΜΗΤΡΑ και του Τμήματος Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, υπό την επίβλεψη και συντονισμό των εμπειρογνωμόνων που εκπροσωπούν την Ειδική Γραμματεία Υδάτων στο WG ECOSTAT, κ.κ. Μ. Λαζαρίδου (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) και Ι. Κάγκαλου (Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης). Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 143

162 Πίνακας 6-1: Ποιοτικά στοιχεία και συστήματα ταξινόμησης της οικολογικής κατάστασης των επιφανειακών ΥΣ : Συστήµατα ταξινόµησης που έχουν διαβαθµονοµηθεί και εγκριθεί από τις αρµόδιες Υπηρεσίες της ΕΕ. : Συστήµατα ταξινόµησης για τα οποία η διαδικασία διαβαθµονόµησης βρίσκεται ακόµη σε εξέλιξη. 1 : Ειδικοί ρύποι που αφορούν σε συγκεκριµένους ρυπαντές των οποίων ο κατάλογος και οι µέγιστες επιτρεπόµενες συγκεντρώσεις έχουν καθοριστεί σε εθνικό επίπεδο βάσει της ΚΥΑ 51354/2641/Ε103 (ΦΕΚ 1909/Β/ ). 2 : Το σύστηµα ταξινόµησης Hellenic Evaluation System (HESY-2) χρησιµοποιείται στους τύπους R-M1, R-M2, R-M4, R-M5 και R-M3 των ποτάµιων συστηµάτων. 3 : Το σύστηµα ταξινόµησης STAR Intercalibration Common Metric Index (STAR_ICMi) χρησιµοποιείται στον τύπο R-L2 των ποτάµιων συστηµάτων. 4 : Το σύστηµα ταξινόµησης PREI δεν έχει διαβαθµονοµηθεί για την Ελλάδα αλλά είναι κοινό σύστηµα του MED GIG. Στην περίπτωση απουσίας Ποσειδωνίας προτείνεται εναλλακτικά η χρήση του δείκτη CymoSkew. 5 : Ο δείκτης ΕΕΙ-c στα µεταβατικά ύδατα αξιολογεί από κοινού τα µακροφύκη και τα αγγειόσπερµα (µακρόφυτα). 144 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

163 Β. Χημική κατάσταση Η ταξινόμηση σε κλάσεις ποιότητας της χημικής κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων πραγματοποιείται μετά από έλεγχο της τήρησης των οριακών τιμών ποιότητας ορισμένων επικίνδυνων ουσιών που καταλήγουν στο υδάτινο περιβάλλον. Οι ουσίες αυτές καθορίζονται στο Παράρτημα Χ της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, όπως αυτό εξειδικεύτηκε στην ΚΥΑ Η.Π /2641/Ε103/2010 (ΦΕΚ Β 1909) «Καθορισμός Προτύπων Ποιότητας Περιβάλλοντος (ΠΠΠ) για τις συγκεντρώσεις ορισμένων ρύπων και ουσιών προτεραιότητας στα επιφανειακά ύδατα, σε συμμόρφωση προς τις διατάξεις της Οδηγίας 2008/105/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16 ης Δεκεμβρίου 2008». Τα ΠΠΠ αφορούν είτε στην Ετήσια Μέση Συγκέντρωση (ΕΜΣ) είτε στη Μέγιστη Επιτρεπόμενη Συγκέντρωση (ΜΕΣ). Η ετήσια μέση συγκέντρωση προκύπτει ως ο αριθμητικός μέσος των μετρούμενων συγκεντρώσεων σε διάφορους χρόνους κατά τη διάρκεια του έτους. Για κάθε επιφανειακό υδατικό σύστημα, ο χαρακτηρισμός της καλής χημικής κατάστασης εξαρτάται από τις ετήσιες μέσες συγκεντρώσεις, οι οποίες δεν πρέπει να υπερβαίνουν τις τιμές των θεσμοθετημένων ορίων. Η υπέρβαση τιμής σε οποιοδήποτε θέση ενός συστήματος, συνεπάγεται το χαρακτηρισμό του ως Κατώτερης της Καλής. Κατάταξη χημικής κατάστασης Καλή Κατώτερη της Καλής Σχήμα 6-4: Κατηγορίες αξιολόγησης της χημικής κατάστασης επιφανειακών ΥΣ Γ. Συνολική κατάσταση Η διαδικασία ταξινόμησης της συνολικής κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων βασίζεται στη συναξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης και της χημικής κατάστασης. Στο Σχήμα 6-5 παρουσιάζεται η γενική διαδικασία με τα βήματα που ακολουθούνται. Στην τελική ταξινόμηση της συνολικής κατάστασης επικρατεί ο κανόνας του (one out all out), κατά τον οποίο η αξιολόγηση βασίζεται στην χαμηλότερη τιμή ανάμεσα στην οικολογική και χημική κατάσταση. Σχήμα 6-5: Διάγραμμα αξιολόγησης της συνολικής κατάστασης των επιφανειακών ΥΣ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 145

164 Στις παραγράφους που ακολουθούν παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της αξιολόγησης της κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας και στο τέλος του κεφαλαίου παρατίθενται οι αντίστοιχοι χάρτες για την οικολογική κατάσταση/δυναμικό, τη χημική κατάσταση και τη συνολική κατάσταση των υδατικών συστημάτων Εκτίμηση της κατάστασης των ποτάμιων ΥΣ Τα αποτελέσματα της ταξινόμησης της κατάστασης των ποτάμιων υδατικών συστημάτων του Υδατικού Διαμερίσματος, εξαιρουμένων των ταμιευτήρων (οι οποίοι θεωρούνται ποτάμια ΙΤΥΣ λιμναίου τύπου και περιλαμβάνονται στην παράγραφο 6.1.2), παρουσιάζονται στον ακόλουθο Πίνακα (Πίνακας 6-2). Στις στήλες του Πίνακα καταγράφονται, για κάθε ποτάμιο υδατικό σύστημα, η οικολογική, η χημική και η συνολική κατάσταση, εάν είναι ιδιαιτέρως τροποποιημένο ή τεχνητό (ΙΤΥΣ/ΤΥΣ) και εάν περιλαμβάνει προστατευόμενες περιοχές. Επίσης καταγράφεται και ο βαθμός εμπιστοσύνης των αποτελεσμάτων της οικολογικής και χημικής ταξινόμησης («0» = Δεν υπάρχουν πληροφορίες, «1» = Χαμηλή εμπιστοσύνη, «2» = Μέτρια εμπιστοσύνη, «3» = Υψηλή εμπιστοσύνη). Επίσης σε πίνακα που ακολουθεί (Πίνακας 6-3) καταγράφονται οι διαφορές στην οικολογική και χημική κατάσταση των ποτάμιων ΥΣ του ΥΔ EL09, μεταξύ του 1 ου και του αναθεωρημένου Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών. 146 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

165 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Πίνακας 6-2: Εκτίμηση της κατάστασης των ποτάμιων ΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΤΥΣ/ΤΥΣ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉΣ ΧΗΜΙΚΉΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΡΕΣΠΩΝ (EL0901) 1. EL0901R N Παλιόρεμα (Άγιος Γερμανός) Καλή Καλή 1 1 Καλή 2. EL0901R N Άγιος Γερμανός (Στάρα) Ρ. Καλή Καλή 3 1 Καλή 3. EL0901R N Καλονέρι Καλή Καλή 1 1 Καλή 4. EL0901R N Συράκιο Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 5. EL0901R0F N Λύγκος Π. Καλή Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 6. EL0901R0F N Καλλινικιώτικο Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 7. EL0901R0F N Καλλινικιώτικο Ρ. Καλή Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 8. EL0901R0F N Καλλινικιώτικο Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 9. EL0901R0F N Λύγκος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 10. EL0901R0F N Παλαιό Ρ. Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 11. EL0901R0F N Παλαιό Ρ. Καλή Άγνωστη 3 0 Άγνωστη 12. EL0901R0F N Λύγκος Π. Μέτρια Καλή 3 3 Μέτρια 13. EL0901R0F N Φλωρίνης Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 14. EL0901R0F N Τροπαιούχος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 15. EL0901R0F N Τροπαιούχος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 16. EL0901R0F N Φλωρίνης Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 17. EL0901R0F H Φλωρίνης Π. Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 18. EL0901R0F N Φλωρίνης Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 19. EL0901R0F N Μέλπω Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 20. EL0901R0F N Μέλπω Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 21. EL0901R0F N Ασπρόρεμα Καλή Καλή 1 1 Καλή 22. EL0901R0F N Δροσοπηγιώτικο Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ (EL0902) 23. EL0902R N Κοιλάδα Π. (Σουλού Ρ.) Ελλιπής Κατώτερη της καλής 3 3 Ελλιπής 24. EL0902R H Ρ. Σουλού (Εντός Ορυχείων) Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 25. EL0902R A Ρ. Σουλού (Σαρί Γκιόλ) Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 26. EL0902R A Διώρυγα Πετρών- 1 0 Μέτρια Άγνωστη Βεγορίτιδα Άγνωστη 27. EL0902R N Αμύντας Ρ. Ελλιπής Καλή 3 1 Ελλιπής Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 147

166 148 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΤΥΣ/ΤΥΣ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ ΔΥΝΑΜΙΚΟ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉΣ ΧΗΜΙΚΉΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 28. EL0902R H Κανάλι Χειμαδίτις Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 29. EL0902R A Διώρυγα Ζάζαρη-Χειμαδίτις Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 30. EL0902R H Σκλήθρο Ρέμα Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 31. EL0902R H Ρέμα (Κορινού) (Διευθετημένο τμήμα) Καλή Καλή 3 1 Καλή 32. EL0902R N Ρέμα (Κατερίνη) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 33. EL0902R H Αλιάκμων Π. (Κρασοπούλι ώς Δέλτα) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 34. EL0902R H Κρυονέρι (Διευθετημένο τμήμα) Ελλιπής Καλή 3 1 Ελλιπής 35. EL0902R N Κερασιές (Κρυονέρι) Ρ. Μέτρια Καλή 3 1 Μέτρια 36. EL0902R H Αλιάκμων Π. (Τ66 ως Κρασοπούλι) Μέτρια Καλή 3 1 Μέτρια 37. EL0902R H Αλιάκμων Π. (Τ66 ως Κρασοπούλι) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 38. EL0902R H Κρασοπούλι Ρ. (Διευθετημένο τμήμα) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 39. EL0902R H Κρασοπούλι Ρ. (Διευθετημένο τμήμα) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 40. EL0902R N Κρασοπούλι Ρ. Ελλιπής Καλή 3 1 Ελλιπής 41. EL0902R H Αλιάκμων Π. (Αλιάκμων ως Τ66) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 42. EL0902R H Αλιάκμων Π. (Αλιάκμων ως Τ66) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 43. EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Μέτρια Κατώτερη της καλής 3 3 Μέτρια 44. EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 45. EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Μέτρια Καλή 3 3 Μέτρια 46. EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Ελλιπής Κατώτερη της καλής 3 3 Ελλιπής 47. EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 48. EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 49. EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 50. EL0902R N Τριπόταμος Π. Μέτρια Καλή 3 1 Μέτρια

167 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΤΥΣ/ΤΥΣ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 51. EL0902R N Κοντίχα Ρ. Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 52. EL0902R N Αράπιτσας Π. Μέτρια Άγνωστη 3 0 Άγνωστη 53. EL0902R N Αράπιτσας Π. Καλή Καλή 3 1 Καλή 54. EL0902R N Λιανόρεμα Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 55. EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Τμήμα Σκύδρας) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 56. EL0902R N Εδεσσαίος (Βόδας) Π. Μέτρια Καλή 3 1 Μέτρια 57. EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Τμήμα μεταξύ των ΥΗΣ) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 58. EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη (Υπόγεια Εκτροπή) 59. EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. Εκτροπή προς ΥΗΣ Άγρα Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 60. EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Τμήμα Άγρας) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 61. EL0902R N Μαυροπόταμος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 62. EL0902R N Μαυροπόταμος Π. Μέτρια Καλή 3 1 Μέτρια 63. EL0902R N Μεγάλο Ρ. - Καραβίδια Ρ. Καλή Άγνωστη 3 0 Άγνωστη 64. EL0902R N Ασπροπόταμος Καλή Καλή 1 1 Καλή 65. EL0902R H Αλιάκμων Π. (Πολύφυτο- Σφηκιά) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 66. EL0902R N Σκουλαρίτικος Λάκκος Καλή Καλή 1 1 Καλή 67. EL0902R N Σκουλαρίτικος Λάκκος Καλή Καλή 1 1 Καλή 68. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 3 1 Καλή 69. EL0902R N Φτελιάς Ρ. Ελλιπής Καλή 3 1 Ελλιπής 70. EL0902R N Φτελιάς Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 71. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 72. EL0902R N Αγίου Μάρκου Ρ. Μέτρια Καλή 3 1 Μέτρια 73. EL0902R N Αικατερίνης Λάκκος Καλή Καλή 1 1 Καλή 74. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 75. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 76. EL0902R N Σμίξη Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 77. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 78. EL0902R N Βίντσα Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 149 ΧΗΜΙΚΉΣ

168 150 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΤΥΣ/ΤΥΣ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ ΔΥΝΑΜΙΚΟ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉΣ ΧΗΜΙΚΉΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 79. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 80. EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 81. EL0902R N Ακονιού Λάκκος Καλή Καλή 1 1 Καλή 82. EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 83. EL0902R N Καραβίδα Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 84. EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 85. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 86. EL0902R N Ποταμιά Καλή Καλή 1 1 Καλή 87. EL0902R N Σιούτσα Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 88. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 3 1 Καλή 89. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 90. EL0902R N Βενέτικος Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 91. EL0902R N Βενέτικος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 92. EL0902R N Βενέτικος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 93. EL0902R N Βενέτικος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 94. EL0902R N Κουτσαφίρα Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 95. EL0902R N Σταυροπόταμος Καλή Καλή 1 1 Καλή 96. EL0902R N Κουτσαφίρα Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 97. EL0902R N Βενέτικος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 98. EL0902R N Βενέτικος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 99. EL0902R N Βενέτικος Π. Καλή Καλή 3 1 Καλή 100. EL0902R N Ασπροπόταμος Καλή Καλή 1 1 Καλή 101. EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 102. EL0902R N Ποταμιά Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 103. EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 104. EL0902R N Γρεβενιώτικος Π. Μέτρια Κατώτερη της καλής 3 3 Μέτρια 105. EL0902R N Αλιάκμων Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 106. EL0902R N Ντρουμπέτα Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 107. EL0902R N Λυσσασμένης Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 108. EL0902R N Ποταμιά Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 109. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 110. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή

169 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΤΥΣ/ΤΥΣ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉΣ ΧΗΜΙΚΉΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 111. EL0902R N Μυλοπόταμος Καλή Καλή 1 1 Καλή 112. EL0902R N Μυλοπόταμος Καλή Καλή 1 1 Καλή 113. EL0902R N Πραμορίτσα Π. Μέτρια Καλή 3 1 Μέτρια 114. EL0902R N Πραμορίτσα Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 115. EL0902R N Κουτσομηλιά Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 116. EL0902R N Κουτσομηλιά Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 117. EL0902R N Παλαιοχώρι Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 118. EL0902R N Μυρίχος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 119. EL0902R N Πόρος Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 120. EL0902R N Γκιόλε Ρ. Μέτρια Καλή 3 1 Μέτρια 121. EL0902R N Γκιόλε Ρ. Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 122. EL0902R N Ξηροπόταμος Ελλιπής Καλή 3 1 Ελλιπής 123. EL0902R N Βέλας Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 124. EL0902R N Βέλας Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 125. EL0902R N Βέλας Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 126. EL0902R N Στραβοπόταμος Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 127. EL0902R N Στραβοπόταμος Καλή Καλή 1 1 Καλή 128. EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 129. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 130. EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 131. EL0902R N Βροχοπόταμος Καλή Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 132. EL0902R N Βροχοπόταμος Καλή Καλή 1 1 Καλή 133. EL0902R H Χελοπόταμος Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 134. EL0902R N Ξηρολάκκι Καλή Καλή 1 1 Καλή 135. EL0902R H Μαυρονέρι (Διευθετημενη κοίτη) Ελλιπής Καλή 3 1 Ελλιπής 136. EL0902R N Μαυρονέρι Π. Μέτρια Άγνωστη 1 0 Άγνωστη 137. EL0902R N Πέλεκας Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 138. EL0902R N Πέλεκας Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 139. EL0902R N Πατσιάρης Ρ. Καλή Καλή 1 1 Καλή 140. EL0902R N Μαυρονέρι Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 141. EL0902R N Πιστεριές Π. Καλή Καλή 3 1 Καλή 142. EL0902R N Πιστεριές Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 151

170 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΤΥΣ/ΤΥΣ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉΣ ΧΗΜΙΚΉΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 143. EL0902R N Μαυρονέρι Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 144. EL0902R N Πετριώτικος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 145. EL0902R N Μαυρονέρι Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 146. EL0902R N Μαυρονέρι Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 147. EL0902R H Ρέμα Μάννα (Διευθετημένο τμήμα) Μέτρια Καλή 1 1 Μέτρια 148. EL0902R N Μαυρολόγγος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 149. EL0902R N Μαυρολόγγος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή 150. EL0902R N Μαυρολόγγος Π. Καλή Καλή 1 1 Καλή ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 152 Πίνακας 6-3: Διαφορές στην κατάσταση των ποτάμιων ΥΣ μεταξύ του 1 ου και του αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 1 ο ΣΔΛΑΠ 1 Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ 1 ο ΣΔΛΑΠ 1 Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΡΕΣΠΩΝ (EL0901) EL0901R N Παλιόρεμα (Άγιος Γερμανός) Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R N Άγιος Γερμανός (Στάρα) Ρ. Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0901R N Καλονέρι Άγνωστη Καλή Καλή Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R N Συράκιο Ρ. Άγνωστη Καλή Καλή Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Λύγκος Π. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Καλλινικιώτικο Ρ. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Καλλινικιώτικο Ρ. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Καλλινικιώτικο Ρ. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Λύγκος Π. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Παλαιό Ρ. Ελλιπής Μέτρια Κατώτερη της καλής Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Παλαιό Ρ. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Άγνωστη Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0901R0F N Λύγκος Π. Ελλιπής Μέτρια Κατώτερη της Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

171 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ 1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 1 Η 1 ο ΣΔΛΑΠ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ 1 ο ΣΔΛΑΠ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΔΛΑΠ ΣΔΛΑΠ καλής ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις EL0901R0F N Φλωρίνης Π. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Τροπαιούχος Π. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Τροπαιούχος Π. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Φλωρίνης Π. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F H Φλωρίνης Π. Ελλιπής Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Φλωρίνης Π. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Μέλπω Ρ. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Μέλπω Ρ. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Ασπρόρεμα Ελλιπής Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0901R0F N Δροσοπηγιώτικο Ρ. Υψηλή Καλή Καλή Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ (EL0902) EL0902R H Ρ. Σουλού (Εντός Κατώτερη της Ελλιπής Μέτρια Ορυχείων) καλής Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R A Ρ. Σουλού (Σαρί Γκιόλ) Ελλιπής Μέτρια Κατώτερη της καλής Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R A Διώρυγα Πετρών- Βεγορίτιδα Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Αμύντας Ρ. Άγνωστη Ελλιπής Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R H Κανάλι Χειμαδίτις Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R A Διώρυγα Ζάζαρη- Χειμαδίτις Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Σκλήθρο Ρέμα Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Ρέμα (Κορινού) (Διευθετημένο τμήμα) Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R N Ρέμα (Κατερίνη) Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Αλιάκμων Π. (Κρασοπούλι Κατώτερη της Ελλιπής Μέτρια ώς Δέλτα) καλής Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Κρυονέρι (Διευθετημένο τμήμα) Άγνωστη Ελλιπής Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R N Κερασιές (Κρυονέρι) Ρ. Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 153

172 ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ EL0902R H 154 ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Αλιάκμων Π. (Τ66 ως Κρασοπούλι) ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ΔΥΝΑΜΙΚΟ 1 Η 1 ο ΣΔΛΑΠ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ Ελλιπής Μέτρια ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 1 ο ΣΔΛΑΠ Κατώτερη της καλής 1 Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ Καλή Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης/νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Αλιάκμων Π. (Τ66 ως Κατώτερη της Ελλιπής Μέτρια Κρασοπούλι) καλής Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Κρασοπούλι Ρ. (Διευθετημένο τμήμα) Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Κρασοπούλι Ρ. (Διευθετημένο τμήμα) Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Κρασοπούλι Ρ. Άγνωστη Ελλιπής Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R H Αλιάκμων Π. (Αλιάκμων ως Τ66) Ελλιπής Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Αλιάκμων Π. (Αλιάκμων ως Τ66) Ελλιπής Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος Κατώτερη της Κατώτερη της Κακή Μέτρια (Τ66) καλής καλής Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος Κατώτερη της Κακή Μέτρια (Τ66) καλής Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος Κατώτερη της Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής Κακή Μέτρια Καλή (Τ66) καλής ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος Κατώτερη της Ελλιπής Μέτρια (Τ66) καλής Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος Κατώτερη της Ελλιπής Μέτρια (Τ66) καλής Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R A Περιφερειακή Τάφρος (Τ66) Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Κοντίχα Ρ. Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Αράπιτσας Π. Ελλιπής Μέτρια Άγνωστη Άγνωστη Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R N Λιανόρεμα Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Τμήμα Σκύδρας) Ελλιπής Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Εδεσσαίος (Βόδας) Π. Ελλιπής Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης

173 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ 1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 1 Η 1 ο ΣΔΛΑΠ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ 1 ο ΣΔΛΑΠ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΔΛΑΠ ΣΔΛΑΠ EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Τμήμα μεταξύ των ΥΗΣ) Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Υπόγεια Εκτροπή) Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. Εκτροπή προς ΥΗΣ Άγρα Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Εδεσσαίος (Βόδας) Π. (Τμήμα Άγρας) Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Μαυροπόταμος Π. Ελλιπής Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Μαυροπόταμος Π. Ελλιπής Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R N Μεγάλο Ρ. - Καραβίδια Ρ. Ελλιπής Καλή Καλή Άγνωστη Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R N Ασπροπόταμος Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Αλιάκμων Π. (Πολύφυτο- Σφηκιά) Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Καλή Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R N Φτελιάς Ρ. Άγνωστη Ελλιπής Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Αγίου Μάρκου Ρ. Καλή Μέτρια Καλή Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Αλιάκμων Π. Καλή Μέτρια Άγνωστη Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Καλή Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R N Αλιάκμων Π. Μέτρια Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Βενέτικος Ρ. Μέτρια Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Ποταμιά Ρ. Μέτρια Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Γρεβενιώτικος Π. Κακή Μέτρια Κατώτερη της Κατώτερη της καλής καλής Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R N Αλιάκμων Ρ. Μέτρια Καλή Καλή Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Ντρουμπέτα Ρ. Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 155

174 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ 1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 1 Η 1 ο ΣΔΛΑΠ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ 1 ο ΣΔΛΑΠ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΔΛΑΠ ΣΔΛΑΠ EL0902R N Λυσσασμένης Ρ. Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Ποταμιά Ρ. Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Αλιάκμων Π. Υψηλή Καλή Καλή Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Αλιάκμων Π. Υψηλή Καλή Καλή Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Μυλοπόταμος Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Μυλοπόταμος Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Μυρίχος Π. Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Πόρος Ρ. Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Γκιόλε Ρ. Κακή Μέτρια Κατώτερη της καλής Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης/νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Γκιόλε Ρ. Κακή Μέτρια Κατώτερη της καλής Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Ξηροπόταμος Άγνωστη Ελλιπής Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης EL0902R N Στραβοπόταμος Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Αλιάκμων Π. Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Χελοπόταμος Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Μαυρονέρι Π. Ελλιπής Μέτρια Άγνωστη Άγνωστη Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Πέλεκας Π. Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Πέλεκας Π. Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Πατσιάρης Ρ. Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R N Μαυρονέρι Π. Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων EL0902R H Ρέμα Μάννα (Διευθετημένο τμήμα) Άγνωστη Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησης των συστημάτων 156 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

175 6.1.2 Εκτίμηση της κατάστασης των λιμναίων ΥΣ Τα αποτελέσματα της ταξινόμησης της κατάστασης των λιμναίων υδατικών συστημάτων του Υδατικού Διαμερίσματος, συμπεριλαμβανομένων των ταμιευτήρων (οι οποίοι θεωρούνται ποτάμια ΙΤΥΣ λιμναίου τύπου), παρατίθενται στους ακόλουθους Πίνακες (Πίνακας 6-4 για τους ταμιευτήρες και Πίνακας 6-5 για τα λιμναία ΥΣ). Στους Πίνακες καταγράφονται, για κάθε υδατικό σύστημα, η οικολογική, η χημική και η συνολική κατάσταση, εάν περιλαμβάνει προστατευόμενες περιοχές, καθώς και το επίπεδο εμπιστοσύνης των αποτελεσμάτων της οικολογικής και χημικής ταξινόμησης («0» = Δεν υπάρχουν πληροφορίες, «1» = Χαμηλή εμπιστοσύνη, «2» = Μέτρια εμπιστοσύνη, «3» = Υψηλή εμπιστοσύνη). Επίσης σε πίνακα που ακολουθεί (Πίνακας 6-5) καταγράφονται οι διαφορές στην οικολογική και χημική κατάσταση των λιμναίων ΥΣ του ΥΔ EL09, συμπεριλαμβανομένων των ταμιευτήρων, μεταξύ του πρώτου και του αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 157

176

177 Α/Α Πίνακας 6-4: Εκτίμηση της κατάστασης των ταμιευτήρων (ιδιαιτέρως τροποποιημένων ποτάμιων ΥΣ) του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΧΗΜΙΚΗ 24 ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟ- ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΡΕΣΠΩΝ (EL0901) 1. EL0901L H Τ.Λ. Παπαδιά Άγνωστη Άγνωστη 0 0 Άγνωστη ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ (EL0902) 2. EL0902L H Τ.Λ. Αγ. Βαρβάρα Άγνωστη Άγνωστη 0 0 Άγνωστη 3. EL0902L H Τ.Λ. Ασωμάτων Καλή Καλή 3 3 Καλή 4. EL0902L H Τ.Λ. Σφηκιάς Καλή Καλή 3 3 Καλή 5. EL0902L H Τ.Λ. Πολυφύτου Καλή Καλή 3 3 Καλή 6. EL0902L H Τ.Λ. Ιλαρίωνα Άγνωστη Άγνωστη 0 0 Άγνωστη 7. EL0902L H Τ.Λ. Πραμόριτσα Άγνωστη Άγνωστη 0 0 Άγνωστη Πίνακας 6-5: Εκτίμηση της κατάστασης των λιμναίων ΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Α/Α ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΙΤΥΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟ- ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΗΜΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΡΕΣΠΩΝ (EL0901) 1. EL0901L0A N Μικρή Πρέσπα Μέτρια Καλή 3 3 Μέτρια 2. EL0901LFA N Μεγάλη Πρέσπα Καλή Καλή 3 3 Καλή ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ (EL0902) 3. EL0902L N Ζάζαρη Ελλιπής Καλή 3 3 Ελλιπής 4. EL0902L N Χειμαδίτιδα Κακή Καλή 3 3 Κακή 5. EL0902L N Πετρών Ελλιπής Καλή 3 3 Ελλιπής 6. EL0902L N Βεγορίτιδα Μέτρια Καλή 3 3 Μέτρια 7. EL0902L H Καστοριάς Μέτρια Καλή 3 3 Μέτρια 24 «0» = Δεν υπάρχουν πληροφορίες, «1» = Χαμηλή εμπιστοσύνη, «2» = Μέτρια εμπιστοσύνη, «3» = Υψηλή εμπιστοσύνη. Αναφέρεται στην Οικολογική και στη Χημική κατάσταση 25 Ομοίως Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 159

178 Πίνακας 6-6: Διαφορές στην κατάσταση των λιμναίων ΥΣ, συμπεριλαμβανομένων των ταμιευτήρων, μεταξύ του 1 ου και του αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ στο ΥΔ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΥΔΑΤΙΚΟΥ 1 ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 1 ο ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΣΔΛΑΠ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ (1 ΣΔΛΑΠ 1 ) ΣΔΛΑΠ ΣΔΛΑΠ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΡΕΣΠΩΝ (EL0901) EL0901LFA N Μεγάλη Πρέσπα Μέτρια Καλή Κατώτερη της Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής Καλή καλής ταξινόμησης/ εν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις EL0901L0A N Μικρή Πρέσπα Ελλιπής Μέτρια Κατώτερη της Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής Καλή καλής ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ (EL0902) EL0902L N Ζάζαρη Κακή Ελλιπής Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις EL0902L N Χειμαδίτιδα Κακή Κακή Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις EL0902L N Πετρών Άγνωστη Ελλιπής Κατώτερη της Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής Καλή καλής ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις EL0902L N Βεγορίτιδα Ελλιπής Μέτρια Άγνωστη Καλή Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις EL0902L H Καστοριάς Ελλιπής Μέτρια Κατώτερη της Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής Καλή καλής ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις EL0902L H Τεχνητή Λίμνη Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Ασωμάτων ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις EL0902L H Τεχνητή Λίμνη Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής Άγνωστη Καλή Άγνωστη Καλή Σφηκιάς ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις EL0902L H Τεχνητή Λίμνη Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής Μέτρια Καλή Άγνωστη Καλή Πολυφύτου ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις 160 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

179 6.1.3 Εκτίμηση της κατάστασης των μεταβατικών ΥΣ Τα αποτελέσματα της ταξινόμησης της κατάστασης των μεταβατικών υδατικών συστημάτων του Υδατικού Διαμερίσματος παρουσιάζονται στον ακόλουθο Πίνακα (Πίνακας 6-7). Στις στήλες του Πίνακα καταγράφονται, για κάθε υδατικό σύστημα, η οικολογική, η χημική και η συνολική κατάσταση, εάν είναι ιδιαιτέρως τροποποιημένο (ΙΤΥΣ) και εάν περιλαμβάνει προστατευόμενες περιοχές. Επίσης καταγράφεται και ο βαθμός εμπιστοσύνης των αποτελεσμάτων της οικολογικής και χημικής ταξινόμησης(«0» = Δεν υπάρχουν πληροφορίες, «1» = Χαμηλή εμπιστοσύνη, «2» = Μέτρια εμπιστοσύνη, «3» = Υψηλή εμπιστοσύνη). Πίνακας 6-7: Εκτίμηση της κατάστασης των μεταβατικών ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας ΒΑΘΜΌΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗΣ 26 Α/Α ΚΩΔ. ΥΣ ΌΝΟΜΑ ΥΣ ΙΤΥΣ/ΤΥΣ ΣΎΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΌΜΕΝΕ Σ ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΧΗΜΙΚΉ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉΣ ΧΗΜΙΚΉΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 1 EL0902Τ N ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΡΕΣΠΩΝ (EL0901) Δεν καθορίζονται μεταβατικά υδατικά συστήματα ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ (EL0902) Εκβολικό σύστημα Λουδία - Αλιάκμονα Ελλιπής Καλή 3 3 Ελλιπής 2 EL0902Τ N Λιμνοθάλασσα Κίτρους Ελλιπής Καλή 3 3 Ελλιπής Στον ακόλουθο Πίνακα καταγράφονται οι διαφορές στην οικολογική και χημική κατάσταση των μεταβατικών υδατικών συστημάτων του ΥΔ EL09 μεταξύ του εγκεκριμένου (1 ου ) και του αναθεωρημένου Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών. 26 «0» = Δεν υπάρχουν πληροφορίες, «1» = Χαμηλή εμπιστοσύνη, «2» = Μέτρια εμπιστοσύνη, «3» = Υψηλή εμπιστοσύνη. Αναφέρεται στην Οικολογική και στη Χημική κατάσταση Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 161

180 Πίνακας 6-8: Διαφορές στην κατάσταση των μεταβατικών ΥΣ μεταξύ του 1 ου και του αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ EL0902Τ N EL0902Τ N ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Εκβολικό Σύστημα Λουδίας - Αλιάκμονας Λιμνοθάλασσα Κίτρους ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ΔΥΝΑΜΙΚΟ 1 ο ΣΔΛΑΠ 1 Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 1 ο ΣΔΛΑΠ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΡΕΣΠΩΝ (EL0901) Δεν καθορίζονται μεταβατικά υδατικά συστήματα ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ (EL0902) 1 Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ Ελλιπής Ελλιπής Άγνωστη Καλή Μέτρια Ελλιπής Άγνωστη Καλή ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις Εκτίμηση της κατάστασης των παράκτιων ΥΣ Τα αποτελέσματα της ταξινόμησης της κατάστασης των παράκτιων υδατικών συστημάτων του Υδατικού Διαμερίσματος παρουσιάζονται στον ακόλουθο Πίνακα (Πίνακας 6-9). Στις στήλες του Πίνακα καταγράφονται, για κάθε υδατικό σύστημα, η οικολογική, η χημική και η συνολική κατάσταση, εάν είναι ιδιαιτέρως τροποποιημένο (ΙΤΥΣ) και εάν περιλαμβάνει προστατευόμενες περιοχές. Επίσης καταγράφεται και ο βαθμός εμπιστοσύνης των αποτελεσμάτων της οικολογικής και χημικής ταξινόμησης («0» = Δεν υπάρχουν πληροφορίες, «1» = Χαμηλή εμπιστοσύνη, «2» = Μέτρια εμπιστοσύνη, «3» = Υψηλή εμπιστοσύνη). Πίνακας 6-9: Εκτίμηση της κατάστασης των παράκτιων ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας ΒΑΘΜΌΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗΣ 26 Α/Α ΚΩΔ. ΥΣ ΌΝΟΜΑ ΥΣ ΙΤΥΣ/ΤΥΣ ΣΎΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΡΟΣΤΑ-ΤΕΥΌΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΧΗΜΙΚΉ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉΣ ΧΗΜΙΚΉΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 1 EL0902C0001Ν ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΡΕΣΠΩΝ (EL0901) Δεν καθορίζονται παράκτια υδατικά συστήματα ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ (EL0902) Έξω Θερμαϊκός Κόλπος - Παραλία Κατερίνης Μέτρια Καλή 3 3 Μέτρια 162 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

181 Α/Α ΚΩΔ. ΥΣ ΌΝΟΜΑ ΥΣ ΙΤΥΣ/ΤΥΣ ΣΎΝΔΕΣΗ ΜΕ ΠΡΟΣΤΑ-ΤΕΥΌΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΧΗΜΙΚΉ ΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΒΑΘΜΌΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΎΝΗΣ 26 ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΉΣ ΧΗΜΙΚΉΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2 EL0902C0002Ν Έσω Θερμαϊκός Κόλπος Αλιάκμονας Μέτρια Καλή 3 3 Μέτρια Στον ακόλουθο Πίνακα καταγράφονται οι διαφορές στην οικολογική και χημική κατάσταση των παράκτιων υδατικών συστημάτων του ΥΔ EL09 μεταξύ του εγκεκριμένου (1 ου ) και του αναθεωρημένου Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών. Πίνακας 6-10: Διαφορές στην κατάσταση των παράκτιων ΥΣ μεταξύ του 1 ου και του αναθεωρημένου ΣΔΛΑΠ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ EL0902C0001Ν EL0902C0002Ν ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Έξω Θερμαϊκός Κόλπος - Παραλία Κατερίνης Έσω Θερμαϊκός Κόλπος Αλιάκμονας ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ/ΔΥΝΑΜΙΚΟ 1 ο ΣΔΛΑΠ 1 Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 1 ο ΣΔΛΑΠ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΡΕΣΠΩΝ (EL0901) Δεν καθορίζονται παράκτια υδατικά συστήματα ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ (EL0902) 1 Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΔΛΑΠ Καλή Μέτρια Άγνωστη Καλή Μέτρια Μέτρια Άγνωστη Καλή ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις Νέα εγκεκριμένα εθνικά συστήματα οικολογικής ταξινόμησης/δεν παρατηρήθηκαν υπερβάσεις Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 163

182

183 - Χάρτης 18: Οικολογική κατάσταση των επιφανειακών ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 165

184 Χάρτης 19: Χημική κατάσταση των επιφανειακών ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) 166 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

185 Χάρτης 20: Συνολική κατάσταση των επιφανειακών ΥΣ στο ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 167

186 6.2 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΣ Ο τελικός χαρακτηρισμός της κατάστασης ενός ΥΥΣ εξαρτάται τόσο από την αξιολόγηση της χημικής όσο και της ποσοτικής του κατάστασης. Η καλή χημική κατάσταση των υδάτων έχει ως σκοπό την προστασία των υπόγειων υδάτων, από την υποβάθμιση και τη ρύπανση, ενώ η καλή ποσοτική κατάσταση εξασφαλίζει τους διαθέσιμους υδατικούς πόρους και τη μη εξάντληση του υδροφορέα. Για την αξιολόγηση της χημικής κατάστασης ενός συστήματος υπόγειων υδάτων ή μιας ομάδας συστημάτων υπόγειων υδάτων, χρησιμοποιήθηκαν οι Ανώτερες Αποδεκτές Τιμές (ΑΑΤ) για τη συγκέντρωση συγκεκριμένων ρύπων, ομάδων ρύπων ή δεικτών ρύπανσης, όπως αυτές ορίζονται σύμφωνα με την ΥΑ1811/ΦΕΚ 3322/ (Πίνακας 6-11 και Πίνακας 6-12). Πίνακας 6-11: Ποιοτικά Πρότυπα Υπογείων Υδάτων Ρύπος Ποιοτικά Πρότυπα Νιτρικά άλατα 50 mg/l Δραστικές ουσίες φυτοφαρμάκων (συμπεριλαμβάνονται αντίστοιχοι 0,1 μg/l μεταβολές, προϊόντα αποικοδόμησης και αντιδράσεων) [1] 0,5 μg/l (συνολικό)[2] [1] Ως «φυτοφάρμακα», νοούνται τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα και τα βιοκτόνα, όπως ορίζονται αντίστοιχα στις σχετικές διατάξεις της κείμενης εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας. [2] Ως «συνολικό», νοείται το άθροισμα όλων των επιμέρους φυτοφαρμάκων που ανιχνεύονται και προσδιορίζονται ποσοτικά κατά τη διαδικασία παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων σχετικών προϊόντων μεταβολισμού, προϊόντων αποδόμησης και προϊόντων αντίδρασης. Πίνακας 6-12: Ανώτερες Αποδεκτές Τιμές Ρύπων Υπογείων Υδάτων Παράμετρος Ανώτερες Αποδεκτές Τιμές (ΑΑΤ) ph 6,50 9,50 Αγωγιμότητα Αρσενικό Κάδμιο Μόλυβδος Υδράργυρος Νικέλιο Ολικό χρώμιο Αργίλιο Αμμώνιο Νιτρώδη Αμμώνιο Χλωριούχα ιόντα Θειικά ιόντα Άθροισμα Τριχλωροαιθυλενίου και Τετραχλωροαιθυλένιου 2500 μs/cm 10 μg/lt 5 μg/lt 25 μg/lt 1,0 μg/lt 20,0 μg/lt 50,0 μg/lt 200,0 μg/lt 0,50 mg/lt 0,50 mg/lt 0,50 mg/lt 250 mg/lt 250 mg/lt 10 mg/lt Σε περιπτώσεις όπου σε κάποια υπόγεια υδατικά συστήματα παρατηρήθηκαν αυξημένες τιμές ποιοτικών παραμέτρων ή ιόντων (π.χ. θειικών, αγωγιμότητας, χλωριόντων κλπ.) που δεν οφείλονταν σε ανθρωπογενείς παράγοντες, σύμφωνα με την ανάλυση των υφιστάμενων πιέσεων, διερευνήθηκε η πιθανή φυσική τους προέλευση. 168 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

187 Για τον προσδιορισμό της χημικής κατάστασης ενός υπόγειου υδατικού συστήματος, εκτιμήθηκε αρχικά η διάμεσος (median) συγκέντρωσης ανά θέση και ανά παράμετρο και θεωρήθηκε ότι, αν και έστω, μία παράμετρος ανά θέση υπερβαίνει την ανώτερη αποδεκτή τιμή και αυτή οφείλεται σε ανθρωπογενή δραστηριότητα, τότε το σημείο αυτό χαρακτηρίζεται κακής χημικής κατάστασης. Στην συνέχεια ακολουθήθηκε η παραδοχή ότι, εάν στο σύνολο του υπόγειου υδατικού συστήματος, πάνω από το 20% των σημείων υπερβαίνουν την ανώτερη αποδεκτή τιμή, και τα σημεία κατανέμονται σε όλο το σύστημα, τότε το υπόγειο υδατικό σύστημα θεωρείται ότι βρίσκεται σε κακή χημική κατάσταση. Ο προσδιορισμός της ποσοτικής κατάστασης ενός ΥΥΣ, βασίστηκε κατά κύριο λόγο στην αξιολόγηση της διακύμανσης της υπόγειας στάθμης και ειδικότερα στην εκτίμηση των υπερετήσιων τάσεων που καταγράφονται. Επιπλέον, σε περιπτώσεις παράκτιων ή γειτνιαζόντων με τη θάλασσα υδατικών συστημάτων, όπου ενέχει ο κίνδυνος της θαλάσσιας διείσδυσης λόγω διατάραξης της υδροδυναμικής ισορροπίας και τελικά υποβάθμισης της χημικής κατάστασης του θιγόμενου ΥΥΣ, για την αξιολόγηση της ποσοτικής κατάστασης, εκτός από τη μεταβολή της υπόγειας στάθμης, αξιολογήθηκε παράλληλη και η διακύμανσης της ηλεκτρικής αγωγιμότητας, ή/και, των χλωριόντων (Cl - ). Στις περιπτώσεις ΥΥΣ που εκφορτίζονται μέσω πηγών, για την εκτίμηση της ποσοτικής κατάστασης αξιολογήθηκαν σε περιπτώσεις ύπαρξης αξιόπιστης χρονοσειράς, οι διακυμάνσεις της παροχής. Τέλος, κατά την αξιολόγηση της κατάστασης των ΥΥΣ εκτός των σημείων του Δικτύου Παρακολούθησης συναξιολογήθηκαν: α) οι παλαιότερες μετρήσεις στις οποίες βασίστηκε το 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης, β) οι πιέσεις, σημειακές και διάχυτες, που εκτιμήθηκαν στην έκταση του ΥΥΣ και, γ) όλα τα διαθέσιμα στοιχεία και δεδομένα όπως, στοιχεία του ΕΜΣΥ, αντλήσεις για κάλυψη αναγκών, ισοζύγια, παροχές πηγών, διακύμανση αντλήσεων, μετρήσεις στάθμης, επάρκεια ύδατος κ.α. Αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με την μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, καθώς και με τα αποτελέσματα αυτής περιλαμβάνονται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ/ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ» Εκτίμηση της κατάστασης των υπόγειων ΥΣ Στους ακόλουθους Πίνακες περιλαμβάνονται η κατάσταση και τα στοιχεία ταξινόμησης των ΥΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09) όπως προέκυψαν κατά την 1 η Αναθεώρηση του ΣΔΛΑΠ. Η εποπτική παρουσίαση των ΥΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας (EL09), δίνεται σε Χάρτες (Χάρτης 21 και Χάρτης 22). Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 169

188 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΥΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΥΣ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Πίνακας 6-13: Υπόγεια ΥΣ στη ΛΑΠ Πρεσπών- Χημική και Ποσοτική κατάσταση ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 1 EL09AF040 Φλώρινας Καλή Καλή ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΛΟΓΩ ΦΥΣΙΚΟΥ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ Fe, Mn, Ni, Ba, Al ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΟΥΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ 2 EL090F291 Βόρα Καλή Καλή EL090F321 4 EL09AF013 Βεύης - Φλάμπουρου Πρεσπών - Φλώρινας Καλή Καλή - - NO3 ΚΥΡΙΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ Γεωργία Κτηνοτροφία Αστικά Λύματα Βιομηχανία Κτηνοτροφία Αστικά Λύματα Γεωργία Λατομεία ΔΕΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥ- ΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ Καλή Καλή ΟΧΙ - ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΥΣ 1 EL09AF010 ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΥΣ Τρικλαρίου Καστοριάς Πρεσπών EL Σύστημα Καστοριάς 2 EL Υποσύστημα (Υπ.) Καστοριάς Πίνακας 6-14: Υπόγεια ΥΣ στη ΛΑΠ Αλιάκμονα - Χημική και Ποσοτική κατάσταση ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΧΗΜΙΚΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΥΡΙΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΟΥΣ ΛΟΓΩ ΦΥΣΙΚΟΥ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ Καλή Καλή Mn, Fe, Zn NH4 Καλή Καλή Fe, Mn, Al Fe, Mn, ΝΟ3, ΝΗ4 Κτηνοτροφία- Πτηνοτροφία Γεωργία Υπεραντλήσεις ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥ- ΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 170 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

189 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΥΣ 3 EL ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΥΣ Υπ. Μεσοποταμίας - Χιλιόδενδρου ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ EL Σύστημα Λεκάνης Γρεβενών ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΛΟΓΩ ΦΥΣΙΚΟΥ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΟΥΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΚΥΡΙΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥ- ΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ Καλή Καλή ΟΧΙ Fe, ΝΟ3 Γεωργία ΟΧΙ ΟΧΙ 4 EL Υπ. Γρεβενών Καλή Καλή Fe, Mn, Ba ΟΧΙ Γεωργία OXI ΟΧΙ 5 EL EL EL EL Υπ. Καλονερίου Κοζάνης Υπ. Πυλωρίου Κοζάνης Υπ. Αγ. Γεωργίου Υπ. κοίτης Βενέτικου 9 EL Αμυνταίου Καλή Κακή Mn, Fe, Ba EL Πτολεμαίδας 10 EL EL EL Υπ. Πτολεμαΐδας Υπ. Νοτίου Πεδίου ή Σαριγκιόλ Υπ. Καρυοχωρίου - Κλείτους - Τετραλόφου EL ΝΔ Βερμίου Όρους Καλή Καλή Fe Fe, Mn Γεωργία OXI OXI Καλή Καλή OXI Fe OXI OXI OXI Καλή Καλή OXI - OXI OXI OXI Καλή Καλή Mn - Βιομηχανία OXI OXI Κακή Κακή ΟΧΙ E.C., CL, Fe, Mn, Ba, Ni, Al Fe, NO3, NO2, NH4, Cr, Al Κακή Κακή Fe Fe Κακή Κακή Fe, Mn, Ni, Pb, Cd, Cr 13 EL Υπ. ΝΔ Βερμίου Καλή Καλή ΟΧΙ Fe, Mn Cr Γεωργία Βιομηχανία (ΔΕΗ) Γεωργία Βιομηχανία (ΔΕΗ) Γεωργία Βιομηχανία (ΔΕΗ) Γεωργία Βιομηχανία (ΔΕΗ) Λατομεία- Μεταλλεία, Βιομηχανία OXI OXI OXI OXI OXI OXI ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 171 OXI OXI ΟΧΙ ΟΧΙ Εντοπισμός Cr και από ανθρωπογενή δραστηριότητα

190 172 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΥΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΥΣ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΛΟΓΩ ΦΥΣΙΚΟΥ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΟΥΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ 14 EL Υπ.Βατερού Καλή Καλή ΟΧΙ - 15 EL Υπ. Ξηρολίμνης Καλή Καλή ΟΧΙ - Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΚΥΡΙΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ Γεωργία Υπεραντλήσεις Γεωργία ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥ- ΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ 16 EL Υπ.Κρόκου Καλή Καλή ΟΧΙ - - ΟΧΙ ΟΧΙ 17 EL Υπ. Λευκοπηγής Καλή Καλή ΟΧΙ - Κτηνοτροφία ΟΧΙ ΟΧΙ 18 EL Υπ. Αργίλου - Πρωτοχωρίου Καλή Καλή ΟΧΙ - ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ 19 EL Υπ.Πολυφύτου Καλή Καλή ΟΧΙ - ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ EL ΒΔ Βερμίου Όρους 20 EL Υπ. ΒΔ Βερμίου Καλή Κακή Fe - 21 EL Υπ. Άρνισσας Πέλλας Καλή Κακή Fe - 22 EL090F090 ΒΑ Βερμίου Καλή Καλή ΟΧΙ Fe, Μn Λατομεία Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Υπεραντλήσεις Γεωργία Λατομεία Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Υπεραντλήσεις Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Λύματα ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Πολλά επιβαρυντικά στοιχεία ΝΗ4, ΝΟ2, ΝΟ3. Δεν χρησιμοποιείται για ύδρευση.

191 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΥΣ 23 EL ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΥΣ Κεντρικού Ανατολικού Βερμίου ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΛΟΓΩ ΦΥΣΙΚΟΥ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΟΥΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ Καλή Καλή ΟΧΙ - 24 EL ΝΑ Βερμίου Καλή Καλή ΟΧΙ - 25 EL Αλμωπαίου Καλή Κακή B, As Cd 26 EL Κάτω Ρου Αλιάκμονα EL Λιτόχωρου 27 EL EL Κοκκώδες Λιτοχώρου Καρστικό Λιτοχώρου Καλή Κακή EC, B, Cl EC, NH4, NO3, Al, As ΚΥΡΙΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Λατομεία Λατομεία Βιομηχανία Κτηνοτροφία Γεωργία Αστικά Λύματα Κτηνοτροφία Υπεραντλήσεις Αστικά Λύματα Γεωργία Κτηνοτροφία Βιοτεχνία ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥ- ΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ Καλή Κακή Cr, Cd, Al ΟΧΙ Αστικά Λύματα Τοπικά ΟΧΙ Καλή Καλή Cr, Cd, Al - - ΟΧΙ ΝΑΙ EL Κατερίνης Καλή Κακή Mn, Al, As As 30 EL Κολινδρού Καλή Κακή 31 EL EL Δασοχωρίου Γρεβενών Τρικοκκιάς Γρεβενών Fe, Mn, Ni, Cd, B, As NO3, Ni, As, Al Καλή Καλή ΟΧΙ - Υπεραντλήσεις Αστικά Λύματα Γεωργία Κτηνοτροφία Βιοτεχνία Αστικά Λύματα Γεωργία Κτηνοτροφία Υπεραντλήσεις Γεωργία Κτηνοτροφία ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ Καλή Καλή ΟΧΙ ΟΧΙ Γεωργία ΟΧΙ ΟΧΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 173

192 174 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΥΣ 33 EL EL EL ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΥΣ Παλιουριάς Γρεβενών Κορησού Καστοριάς Γαλάτειας - Εμπορείου Κοζάνης ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΛΟΓΩ ΦΥΣΙΚΟΥ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΟΥΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΚΥΡΙΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥ- ΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ Καλή Καλή ΟΧΙ - Γεωργία ΟΧΙ ΟΧΙ Καλή Καλή ΟΧΙ - Γεωργία ΟΧΙ ΟΧΙ Καλή Καλή Mn, Fe ΟΧΙ EL Πιερίων Καλή Καλή ΟΧΙ - EL Νάουσας Καλή Καλή Fe, Pb, Al - EL Αλμωπαίου Καλή Καλή Mn, SO4, As, B ΟΧΙ EL090F271 Αριδαίας Καλή Καλή As - EL Βούρινου Καλή Καλή Mg, Cr - Γεωργία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Γεωργία Λατομεία Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Τουρισμός Γεωργία Λατομεία Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία ΧΥΤΑ, Γεωργία, Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Βιομηχανία (ΔΕΗ) Κτηνοτροφία Αστικά Λύματα Πτηνοτροφία Κτηνοτροφία Αστικά Λύματα ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Ρύπανση από μεταλλεία Χρωμίου τα οποία λειτουργούσαν

193 Α/Α ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΥΣ EL090F301 ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΥΣ Βαρνούντα - Βέρνου ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Καλή ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Καλή ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΛΟΓΩ ΦΥΣΙΚΟΥ ΥΠΟΒΑΘΡΟΥ Fe, Mn, Ni, Al, As ΑΥΞΗΜΕΝΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΟΥΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ EL Β. Πίνδου Καλή Καλή - - EL EL EL090Α330 EL EL EL Νυμφαίου - Βλάστης Περδίκκα - Φιλώτα Μεσοελληνικής Αύλακας Ελάτης - Λιβαδερού Χαλάρας - Μαυρόκαμπου Απόσκεπου - Κεφαλαρίου Καλή Καλή - - Καλή Κακή - - Καλή Καλή Mn, Al - - ΚΥΡΙΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Αστικά Λύματα Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Αστικά Λύματα Βιομηχανία (ΔΕΗ) Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Αστικά Λύματα Γεωργία Βιομηχανία (ΔΕΗ) Γεωργία Βιομηχανία (ΔΕΗ) Κτηνοτροφία ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥ- ΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ Καλή Καλή - - Γεωργία ΟΧΙ ΟΧΙ Καλή Καλή ΟΧΙ - ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ Καλή Καλή - - ΟΧΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ (παλαιότερα) στην περιοχή Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 175

194 176 Χάρτης 21: Ποιοτική (χημική) Κατάσταση ΥΥΣ ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

195 Χάρτης 22: Ποσοτική Κατάσταση ΥΥΣ ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 177

196 6.2.2 Συγκριτικά αποτελέσματα σε σχέση με το 1 ο ΣΔΛΑΠ Στον ακόλουθο Πίνακα (Πίνακας 6-15) καταγράφονται οι διαφορές στην ποιοτική και ποσοτική κατάσταση των υπογείων ΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας μεταξύ του 1 ου και του αναθεωρημένου Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών. Πίνακας 6-15: Μεταβολή στην κατάσταση των ΥΥΣ μεταξύ Εγκεκριμένου Σχεδίου Διαχείρισης και 1 ης Αναθεώρησης 1 ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΥΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΥΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ EL09AF010 Τρικλαρίου Καστοριάς Πρεσπών Καλή Καλή Καλή Καλή EL Καστοριάς EL Υπ. Καστοριάς Καλή Καλή Καλή Καλή EL EL Υπ. Μεσοποταμίας - Χιλιόδενδρου Γρεβενών Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. Γρεβενών Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. Καλονερίου Κοζάνης Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. Πυλωρίου Κοζάνης Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. Αγ. Γεωργίου Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. κοίτης Βενέτικου Καλή Καλή Καλή Καλή EL09AF040 Φλώρινας Καλή Καλή Καλή Καλή EL Αμυνταίου Καλή Κακή Καλή Κακή EL Πτολεμαΐδας EL Υπ. Πτολεμαΐδας Κακή Κακή Κακή Κακή EL EL EL Υπ. Νοτίου Πεδίου ή Σαριγκιόλ Υπ. Καρυοχωρίου - Κλείτους - Τετραλόφου ΝΔ Βερμίου Κακή Κακή Κακή Κακή Κακή Κακή Κακή Κακή EL Υπ. ΝΔ Βερμίου Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. Βατερού Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. Ξηρολίμνης Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. Κρόκου Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. Λευκοπηγής Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. Αργίλου Πρωτοχωρίου Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. Πολυφύτου Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. ΒΔ Βερμίου Καλή Κακή Καλή Κακή EL Υπ. Άρνισσας Πέλλας Καλή Κακή Καλή Κακή EL090F090 ΒΑ Βερμίου Καλή Καλή Καλή Καλή EL Κεντρικού Ανατολικού Βερμίου Καλή Καλή Καλή Καλή 178 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

197 ΚΩΔΙΚΟΣ ΥΥΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΥΥΣ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 1 Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ EL ΝΑ Βερμίου Καλή Καλή Καλή Καλή EL Αλμωπαίου Καλή Κακή Καλή Κακή EL Κάτω Ρου Αλιάκμονα Καλή Κακή Καλή Κακή EL Κοκκώδες Λιτοχώρου Καλή Κακή Καλή Κακή EL Καρστικό Λιτοχώρου Καλή Καλή Καλή Καλή EL Κατερίνης Καλή Κακή Καλή Κακή EL Κολινδρού Καλή Κακή Καλή Κακή EL Δασοχωρίου Γρεβενών Καλή Καλή Καλή Καλή EL Τρικοκκιάς Γρεβενών Καλή Καλή Καλή Καλή EL Παλιουριάς Γρεβενών Καλή Καλή Καλή Καλή EL Κορησού Καστοριάς Καλή Καλή Καλή Καλή EL Γαλάτειας - Εμπορείου Κοζάνης Καλή Καλή Καλή Καλή EL Πιερίων Καλή Καλή Καλή Καλή EL Νάουσας Καλή Καλή Καλή Καλή EL Αλμωπαίου Καλή Καλή Καλή Καλή EL090F271 Αριδαίας Καλή Καλή Καλή Καλή EL Βούρινου Καλή Καλή Καλή Καλή EL090F291 Βόρα Καλή Καλή Καλή Καλή EL090F301 Βαρνούντα - Βέρνου Καλή Καλή Καλή Καλή EL Β. Πίνδου Καλή Καλή Καλή Καλή EL090F300 Βεύης - Φλάμπουρου Καλή Καλή Καλή Καλή EL Νυμφαίου - Βλάστης Καλή Καλή Καλή Καλή EL Περδίκκα - Φιλώτα Καλή Κακή Καλή Κακή EL090Α330 Μεσοελληνικής Αύλακας Καλή Καλή Καλή Καλή EL Ελάτης - Λιβαδερού Καλή Καλή Καλή Καλή EL09AF013 Υποσύστημα Πρεσπών Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. Χαλάρας - Μαυρόκαμπου Καλή Καλή Καλή Καλή EL Υπ. Απόσκεπου Καστοριάς Καλή Καλή Καλή Καλή 6.3 ΔΙΚΤΥΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Στην 1 η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης το δίκτυο παρακολούθησης των Επιφανειακών ΥΣ, στηρίχθηκε συνολικά σε 43 σταθμούς παρακολούθησης εκ των οποίων 22 ήταν εποπτικοί και 21 επιχειρησιακοί. Από αυτούς οι 43 σταθμοί κατέγραψαν στοιχεία για την οικολογική κατάσταση και 12 για τη χημική κατάσταση. Στην 1 η Αναθεώρηση του Σχεδίου Διαχείρισης το δίκτυο παρακολούθησης των ΥΥΣ, στηρίχθηκε συνολικά σε 88 σταθμούς παρακολούθησης εκ των οποίων 44 ήταν εποπτικοί και 44 επιχειρησιακοί. Από αυτούς και οι 88 κατέγραφαν στοιχεία για την χημική κατάσταση και ποσοτική κατάσταση. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 179

198

199 7 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ Η οικονομική ανάλυση των χρήσεων ύδατος γίνεται σύμφωνα με την ΚΥΑ αριθ. οικ /ΦΕΚ Β 1751/ «Εγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του.» 7.1 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΔΑΤΟΣ, ΠΑΡΟΧΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ Υπηρεσίες ύδατος Σε εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 2, παράγραφος 38), όπως ενσωματώθηκε με το Ν. 3199/2003 (άρθρο 2, παράγραφος κθ), οι υπηρεσίες ύδατος αφορούν όλες τις υπηρεσίες οι οποίες παρέχουν για τα νοικοκυριά, τις δημόσιες υπηρεσίες ή για οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα: άντληση, κατακράτηση, αποθήκευση και διανομή επιφανειακών ή υπόγειων υδάτων εγκαταστάσεις συλλογής και επεξεργασίας λυμάτων, οι οποίες στη συνέχεια πραγματοποιούν απορρίψεις στα επιφανειακά ύδατα Σε συνέχεια του ανωτέρω ορισμού και σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΚΥΑ αριθ. οικ /ΦΕΚ Β 1751/ , στο Σχέδιο Διαχείρισης διακρίνονται οι κάτωθι υπηρεσίες ύδατος: Υπηρεσίες παροχής νερού ύδρευσης Υπηρεσίες αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων Υπηρεσίες παροχής ύδατος για αγροτική χρήση Πάροχοι υπηρεσιών ύδατος Σε εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ, στο άρθρο 3, παράγραφος 1 της ΚΥΑ αριθ. οικ /ΦΕΚ Β 1751/ ορίζεται ότι: Πάροχοι υπηρεσιών ύδατος είναι οι δημόσιοι και δημοτικοί φορείς, οι Δημόσιοι Οργανισμοί, οι Δημόσιες Επιχειρήσεις, τα Ν.Π.Ι.Δ. και λοιποί φορείς, όπως οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), η Εταιρεία Ύδρευσης & Αποχέτευσης Πρωτευούσης (ΕΥΔΑΠ ΑΕ), η Εταιρεία Ύδρευσης & Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ ΑΕ), η Εταιρεία Παγίων ΕΥΔΑΠ, η Εταιρεία Παγίων ΕΥΑΘ, οι Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων (ΟΕΒ), οι ΟΤΑ Α βαθμού, οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες ύδατος είτε προς άλλους φορείς είτε προς τελικούς χρήστες. Στο Σχέδιο Διαχείρισης λαμβάνονται υπόψη όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος, σύμφωνα με τον ανωτέρω ορισμό Χρήσεις Υπηρεσιών ύδατος Σύμφωνα με το Άρθρο 2 της ΚΥΑ αριθ. οικ /2017 (ΦΕΚ Β 1751/ ), στο Σχέδιο Διαχείρισης καταγράφονται και αξιολογούνται οι υπηρεσίες ύδατος για τις χρήσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα Ι της ΚΥΑ /2014 (Β 2878), όπως ισχύει, δηλαδή ύδρευση, αγροτική χρήση, βιομηχανική χρήση, χρήση για αναψυχή. Επίσης, στο άρθρο 4, παράγραφος 2 της ΚΥΑ αριθ. οικ /2017, αναφέρεται ότι ο προσδιορισμός του χρηματοοικονομικού κόστους, από τους παρόχους υπηρεσιών ύδατος, γίνεται για όλες τις υπηρεσίες ύδατος (ύδρευση, άρδευση, βιομηχανική χρήση, χρήσεις αναψυχής, καθώς και τις υπηρεσίες αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων). Οι υπηρεσίες ύδατος, οι πάροχοι, οι χρήσεις, καθώς και οι κύριοι χρήστες των υπηρεσιών ύδατος, όπως αντιμετωπίζονται στο Σχέδιο Διαχείρισης, συνοψίζονται στον Πίνακα που ακολουθεί. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 181

200 Υπηρεσίες ύδατος κατά την Οδηγία 2000/60/ΕΚ (άρθρο 2, παρ. 38) Υπηρεσίες οι οποίες παρέχουν άντληση, κατακράτηση, αποθήκευση και διανομή επιφανειακών και υπόγειων υδάτων Υπηρεσίες οι οποίες παρέχουν εγκαταστάσεις συλλογής και επεξεργασίας λυμάτων Υπηρεσία Ποιότητα νερού Κύριοι Πάροχοι Χρήσεις Κύριοι Χρήστες Υπηρεσία Παροχής νερού ύδρευσης Υπηρεσία Παροχής νερού για «αγροτική χρήση» Υπηρεσία Αποχέτευσης και Επεξεργασίας Λυμάτων Διυλισμένο νερό Αδιύλιστο νερό ΔΕΥΑ, Δήμοι, Ιδιώτες (ατομικές γεωτρήσεις) ΓΟΕΒ, ΤΟΕΒ, ΔΕΥΑ, Δήμοι, Ιδιώτες (ατομικές γεωτρήσεις) ΔΕΥΑ, Δήμοι, Ιδιώτες (ατομικές ΕΕΛ) Ύδρευση Βιομηχανική χρήση Αναψυχή Αγροτική χρήση Βιομηχανική χρήση Αναψυχή Ύδρευση Νοικοκυριά Βιομηχανικές μονάδες Τουριστικές μονάδες Άλλοι Γεωργία Κτηνοτροφία Βιομηχανικές μονάδες Τουριστικές μονάδες Νοικοκυριά Τουριστικές μονάδες Βιομηχανικές μονάδες 182 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

201 7.2 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΔΑΤΟΣ Χρηματοοικονομικό κόστος Στο Άρθρο 3, παράγραφος 3 της ΚΥΑ αριθ. οικ /ΦΕΚ Β 1751/ ορίζεται ότι: Χρηματοοικονομικό κόστος είναι η οικονομική αποτίμηση του κόστους για όλα τα έργα, τις υποδομές και τις διαδικασίες που είναι απαραίτητες για τις υπηρεσίες παροχής ύδατος, για τις χρήσεις που αναφέρονται στο άρθρο 2 παρ. 1 της παρούσης. Το χρηματοοικονομικό κόστος περιλαμβάνει το κόστος κεφαλαίου, το λειτουργικό κόστος, το κόστος συντήρησης και το κόστος διοίκησης. Το κόστος κεφαλαίου περιλαμβάνει: το αναλισκόμενο ετήσιο πάγιο κεφάλαιο στη διαδικασία παραγωγής και παροχής των υπηρεσιών ύδατος, το κόστος ευκαιρίας του επενδεδυμένου κεφαλαίου, που είναι η απόδοση του κεφαλαίου σε εναλλακτικές τοποθετήσεις. Το λειτουργικό κόστος περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες δαπάνες για την εύρυθμη λειτουργία κάθε οργανισμού ή μηχανισμού υπηρεσιών ύδατος. Το κόστος συντήρησης περιλαμβάνει τις δαπάνες για αναλώσιμα υλικά και εργασία, ώστε οι υπάρχουσες υποδομές να βρίσκονται σε καλή λειτουργική κατάσταση σε όλη την ωφέλιμη ζωή τους και να παρέχουν απρόσκοπτα τις υπηρεσίες για τις οποίες κατασκευάστηκαν. Το κόστος διοίκησης περιλαμβάνει τις δαπάνες που σχετίζονται με τη διοίκηση του φορέα παροχής της υπηρεσίας ύδατος, όπως του προσωπικού διοίκησης, της λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου, τις αμοιβές τρίτων συνεργατών, τα ενοίκια κεντρικών γραφείων. Οι πάροχοι κατά κανόνα δε διακρίνουν όλες τις κατηγορίες χρηματοοικονομικού κόστους. Όταν δεν είναι δυνατή η διάκριση των επιμέρους, χρησιμοποιούνται τα σύνολα κόστους που παρέχουν οι πάροχοι. Για όσους δε παρόχους δεν παρέχονται καθόλου στοιχεία, γίνεται εκτίμηση λαμβάνοντας υπόψη την εμπειρία υπό ανάλογες συνθήκες. Για τον προσδιορισμό του Χρηματοοικονομικού Κόστους, ακολουθείται η μεθοδολογία που περιγράφεται στο Παράρτημα Ι της ΚΥΑ αριθ. οικ /ΦΕΚ Β 1751/ Περιβαλλοντικό κόστος Στο Άρθρο 3, παράγραφος 4 της ΚΥΑ αριθ. οικ /ΦΕΚ Β 1751/ ορίζεται ότι: Περιβαλλοντικό κόστος είναι το κόστος της απόκλισης της κατάστασης των υδάτων από την καλή κατάσταση, η οποία απαιτείται για τη βιώσιμη χρήση του υδατικού πόρου σύμφωνα με τους περιβαλλοντικούς στόχους του άρθρου 4 του ΠΔ 51/2007. Το Περιβαλλοντικό Κόστος προσδιορίζεται σε επίπεδο υδατικού συστήματος (ΥΣ) ή ανά ομάδα ΥΣ και προκύπτει από τον προσδιορισμό του κόστους των Συμπληρωματικών Μέτρων του Προγράμματος Μέτρων του Σχεδίου Διαχείρισης. Περιβαλλοντικό Κόστος προκύπτει όταν υφίσταται έστω και μια από τις ακόλουθες συνθήκες στη ΛΑΠ: επιφανειακά ΥΣ με οικολογική κατάσταση κατώτερη της καλής, επιφανειακά ΥΣ με χημική κατάσταση κατώτερη της καλής, Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 183

202 επιφανειακά ΥΣ με οικολογική ή/και χημική κατάσταση άγνωστη, και υπόγεια ΥΣ με κακή χημική κατάσταση που δεν οφείλεται σε φυσικά αίτια. Για τον προσδιορισμό του Περιβαλλοντικού Κόστους, ακολουθείται η μεθοδολογία που περιγράφεται στο Παράρτημα ΙΙ της ΚΥΑ αριθ. οικ /ΦΕΚ Β 1751/ Κόστος πόρου Στο Άρθρο 3, παράγραφος 5 της ΚΥΑ αριθ. οικ /ΦΕΚ Β 1751/ ορίζεται ότι: Κόστος πόρου είναι το κόστος άλλων εναλλακτικών χρήσεων του ύδατος, οι οποίες είναι αναγκαίες σε περίπτωση που το Υδατικό Σύστημα χρησιμοποιείται πέραν του ρυθμού της φυσικής του αναπλήρωσης. Το Κόστος Πόρου εκτιμάται σε επίπεδο υδατικού συστήματος (ΥΣ) ή ανά ομάδα ΥΣ και προκύπτει από τον προσδιορισμό του κόστους των Συμπληρωματικών Μέτρων του Προγράμματος Μέτρων του Σχεδίου Διαχείρισης. Κόστος Πόρου προκύπτει όταν υφίσταται έστω και μια από τις ακόλουθες συνθήκες στη ΛΑΠ: υπόγεια ΥΣ με "Κακή" ποσοτική κατάσταση, ελλιπής κάλυψη των αναγκών νερού των κύριων ανθρωπογενών χρήσεων, ειδικά όταν αυτή δεν οφείλεται σε σπατάλη των υδατικών πόρων, αλλά σε κακή διαχείρισή τους. Για τον προσδιορισμό του Κόστους Πόρου, ακολουθείται η μεθοδολογία που περιγράφεται στο Παράρτημα ΙΙΙ της ΚΥΑ αριθ. οικ /ΦΕΚ Β 1751/ ΤΟ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΥΔΑΤΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ Υπηρεσία παροχής νερού ύδρευσης και υπηρεσία αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων Πάροχοι Ύδρευσης / Αποχέτευσης Στο ΥΔ EL09 λειτουργούν 13 ΔΕΥΑ, ενώ σε 8 Καλλικρατικούς Δήμους, δεν υπάρχουν ΔΕΥΑ, και οι υπόψη δήμοι είναι υπεύθυνοι για την παροχή υπηρεσιών Ύδρευσης / Αποχέτευσης στην περιοχή αρμοδιότητάς τους. Από το σύνολο των ΔΕΥΑ, οι ΔΕΥΑ Σκύδρας και Αλεξάνδρειας υπάγονται διοικητικά και στο ΥΔ EL10, ΛΑΠ Αξιού. Ως εκ τούτου μέρος των εκτιμήσεων, όπως αυτές προκύπτουν από την οικονομική ανάλυση, αποδίδονται στο ΥΔ EL10 και στη ΛΑΠ Αξιού, βάση του πληθυσμού που αυτές εξυπηρετούν και δε λαμβάνονται υπόψη στις εκτιμήσεις για το ΥΔ EL09. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι κύριοι πάροχοι ανά λεκάνη απορροής στο ΥΔ EL09. Πίνακας 7-1: Πάροχοι υπηρεσιών ύδρευσης / αποχέτευσης στις ΛΑΠ του ΥΔ EL09 Α/Α Πάροχοι υπηρεσιών ύδρευσης / αποχέτευσης ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) 1 Δήμος Πρεσπών ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) 1 ΔΕΥΑ Αλεξάνδρειας* 11 ΔΕΥΑ Νάουσας 2 ΔΕΥΑ Αλμωπίας 12 ΔΕΥΑ Σκύδρας* 184 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

203 Α/Α Πάροχοι υπηρεσιών ύδρευσης / αποχέτευσης 3 ΔΕΥΑ Βέροιας 13 ΔΕΥΑ Φλώρινας 4 ΔΕΥΑ Γρεβενών 14 Δήμος Αμυνταίου 5 ΔΕΥΑ Δίου Ανατολικού Ολύμπου 15 Δήμος Βοΐου 6 ΔΕΥΑ Έδεσσας 16 Δήμος Δεσκάτης 7 ΔΕΥΑ Εορδαίας (Πρώην ΔΕΥΑ Πτολεμαΐδας) 17 Δήμος Νεστορίου 8 ΔΕΥΑ Καστοριάς 18 Ορεστίδος 9 ΔΕΥΑ Κατερίνης 19 Δήμος Πύδνας - Κολινδρού 10 ΔΕΥΑ Κοζάνης 20 Δήμος Σερβιών - Βελβεντού * Μέρος των ΔΕΥΑ Αλεξάνδρειας και Σκύδρας ανήκουν και στη ΛΑΠ Αξιού του ΥΔ EL10 Οι συνολικές απολήψεις νερού για ύδρευση στο ΥΔ ανέρχονται σε 74,6 εκ. m 3. Στις συνολικές απολήψεις περιλαμβάνονται και 1,16 εκ. m 3 που προέρχονται από τη ΛΑΠ Αξιού. Το 62% των συνολικών απολήψεων αφορούν απολήψεις από υπόγεια ύδατα και το 38% από επιφανειακά. Σε επίπεδο ΛΑΠ 72,9 εκ. m 3, 99,2%, αφορούν απολήψεις που προέρχονται από την ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) και 576 χιλ. m 3, 0,8%% απολήψεις που προέρχονται από τη ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) Χρηματοοικονομικό κόστος / Επίπεδο ανάκτησης Το συνολικό χρηματοοικονομικό κόστος παροχής νερού ύδρευσης / αποχέτευσης στο ΥΔ EL09 ανέρχεται σε Η ανάκτηση του χρηματοοικονομικού κόστους ύδρευσης/αποχέτευσης σε επίπεδο ΥΔ ανέρχεται σε 95,63%, έσοδα 56,5 εκ έναντι 59,3 εκ των εξόδων, όπως αυτά προσδιορίστηκαν στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΔΑΤΟΣ (ΥΔΡΕΥΣΗ, ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ)». Στον Πίνακα και το Διάγραμμα που ακολουθούν, παρουσιάζεται η ανάκτηση του χρηματοοικονομικού κόστους ανά ΛΑΠ του ΥΔ EL09. Πίνακας 7-2: Ανάκτηση Χρηματοοικονομικού κόστους Ύδρευσης στις ΛΑΠ του ΥΔ EL09 ΛΑΠ Συνολικό Χρηματοοικονομικό Κόστος Ύδρευσης Μέσο Μοναδιαίο Χρηματοοικονομικό Κόστος Συνολικά Έσοδα Ύδρευσης Μέσο Μοναδιαίο έσοδο Ύδρευσης Ανάκτηση Χρηματοοικονομικού Κόστους Ύδρευσης ( /m 3 ) ( /m 3 ) Αλιάκμονα (EL02) , ,558 94,5% Πρεσπών (EL01) , , ,3% Σύνολο ΥΔ EL , ,558 94,5% Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 185

204 Διάγραμμα 7-1: Ανάκτηση χρηματοοικονομικού κόστους ύδρευσης από παρόχους υπηρεσιών ύδρευσης / αποχέτευσης (ΔΕΥΑ & Δήμοι) ανά ΛΑΠ του ΥΔ EL Υπηρεσία παροχής νερού για αγροτική χρήση Στο ΥΔ EL09 παρέχουν υπηρεσίες νερού για αγροτική χρήση 63 ΤΟΕΒ, καθώς επίσης και ΓΟΕΒ Θεσσαλονίκης- Λαγκαδά σε ένα μέρος του ΥΔ. Οι ΟΕΒ (ΓΕΟΒ, ΤΟΕΒ) αποτελούν τα κατά νόμο υπεύθυνα όργανα που έχουν αντικείμενο τη διαχείριση (δηλαδή διοίκηση, λειτουργία και συντήρηση) των εγγειοβελτιωτικών έργων. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι ΟΕΒ (ΓΟΕΒ, ΤΟΕΒ) ανά ΛΑΠ του ΥΔ EL09. Α/Α Πίνακας 7-3: Πάροχοι νερού για αγροτική χρήση στις ΛΑΠ του ΥΔ EL09 Πάροχοι νερού για αγροτική χρήση ΤΟΕΒ ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) 1 Λιμνοχωρίου 2 Μελίτης 3 Πετρών 4 Πρεσπών 5 Σκλήθρου 6 Τριανταφυλλιάς ΤΟΕΒ ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902) 1 Αγ. Γεωργίου Δεσκάτης 20 Καλονερίου - Εράτυρας 39 Νεάπολης 2 Αγάπης 21 Καρπερού - Δήμητρας 40 Νεστορίου 3 Αγροκτ. Νάουσας 22 Καταχά 41 Π. Ελευθεροχωρίου 4 Αλιάκμονα 23 Κέντρου 42 Παλαιοχωρίου 5 Αραπίτσας 24 Κιβωτού - Κοκκινιάς - Πολυδένδρου 43 Παλιούρας 6 Αρδ. Δίκτυο Διαλεκτού 25 Κλήματος 44 Παρασκευής - Δεσκάτης 7 Αρδ. Δίκτυο Ιεροπηγής 26 Κολινδρού 45 Πεπονιάς 8 Βασιλειάδας 27 Κολοκυνθούς (Κορομηλιάς& Μεσοποταμίας) 46 Πηγαδίτσας 9 Βατόλακου 28 Κολοκυνθούς (Λεύκης) 47 Πολύφυτου 10 Βελβεντού 29 Κορεστείων 48 Πόρου 11 Βράχου 30 Κυρακαλής 49 Πυλωρίου 12 Βυσσινιάς 31 Λιθιάς - Κορησού 50 Πύργων Εορδαίας 13 Δασοχωρίου 32 Μαυραναίων 51 Ράχης 14 Δαφνερού 33 Μεσιανής 52 Ροδοχωρίου 186 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

205 Α/Α Πάροχοι νερού για αγροτική χρήση 15 Εδεσσαίου 34 Μεσοβούνου 53 Σεβαστής 16 Έλους Βαρικού / Λιτοχώρου 35 Μηλιάς 54 Ταξιάρχη 17 Ενιπέα - Λιτοχώρου 36 Μικρόκαστρο 55 Τραπεζίτσης 18 Εξάρχου 37 Μολόχας 56 Τριποτάμου 19 Ιμέρων 38 Μπάρας - Δεσκάτης 57 Χρωμίου ΔΗΜΟΙ 1 Αμυνταίου 5 Εδεσσας 9 Νεστορίου 2 Κοζάνης 6 Σκύδρας 10 Κατερίνης 3 Φλώρινας 7 Βέροιας 4 Αλμωπίας 8 Πύδνας - Κολινδρου Πέραν όμως των ΟΕΒ και των Δήμων, σε πολλές περιπτώσεις, οι ανάγκες σε νερό καλύπτονται από ιδιωτικές υδροληψίες. Στις περιπτώσεις αυτές, δεν γίνεται υπολογισμός του Χρηματοοικονομικού Κόστους, αφού το κόστος αυτό αναλαμβάνεται από τους ίδιους τους ιδιώτες που πραγματοποιούν και λειτουργούν τις υδροληψίες τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις υφίσταται πλήρης ανάκτηση του χρηματοοικονομικού κόστους. Παρ όλα αυτά η χρήση νερού από ιδιωτικές υδροληψίες δύναται να προκαλεί περιβαλλοντικό κόστος ή / και κόστος πόρου, το οποίο στην περίπτωση που υφίσταται εκτιμάται και επιμερίζεται ανά ΛΑΠ του ΥΔ. Οι συνολικές απολήψεις νερού για αγροτική χρήση (άρδευση-κτηνοτροφία) στο σύνολο του ΥΔ ανέρχονται σε 644,3 εκ. m 3. Ποσοστό 12%, 77,7 εκ. m 3, αφορούν απολήψεις από ΤΟΕΒ. Από το σύνολο των απολήψεων των συλλογικών δικτύων (ΤΟΕΒ), 11 εκ. m 3, αποτελούν απολήψεις από την ΛΑΠ Πρεσπών, με ποσοστό απολήψεων από επιφανειακά υδατικά σώματα 92% και 8% από υπόγεια. Οι απολήψεις των συλλογικών δικτύων στην ΛΑΠ Αλιάκμονα ανέρχονται σε 66,7 εκ. m 3, με ποσοστό απολήψεων από επιφανειακά υδατικά σώματα 78% και 22% από υπόγεια Χρηματοοικονομικό κόστος / Επίπεδο ανάκτησης Το συνολικό χρηματοοικονομικό κόστος παροχής νερού για αγροτική χρήση στο σύνολο του ΥΔ EL09 εκτιμήθηκε σε Η ανάκτηση του χρηματοοικονομικού κόστους παροχής νερού για αγροτική χρήση στο σύνολο του ΥΔ ανέρχεται σε 55,04%, (έσοδα 6,4 εκ, έναντι 11,55 εκ των εξόδων) όπως αυτό προσδιορίστηκε Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΒΑΘΜΟΥ ΑΝΑΚΤΗΣΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΔΑΤΟΣ (ΥΔΡΕΥΣΗ, ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ)». Στον Πίνακα και το Διάγραμμα που ακολουθούν παρουσιάζεται η ανάκτηση του χρηματοοικονομικού κόστους παροχής νερού για αγροτική χρήση ανά ΛΑΠ του ΥΔ EL09. Πίνακας 7-4: Ανάκτηση Χρηματοοικονομικού κόστους παροχής νερού για αγροτική χρήσης στις ΛΑΠ του ΥΔ EL09 Μέσο Συνολικό Μέσο Μοναδιαίο Συνολικά Ανάκτηση Χρηματοοικονομικό Κόστος έσοδο Μοναδιαίο ΛΑΠ Χρηματοοικονομικό Κόστος ( ) Έσοδα Χρηματοοικονομικού Κόστους ( ) ( /m 3 ( /m ) 3 ) Πρεσπών (EL0901) , ,103 53,73% Αλιάκμονα (EL0902) , ,078 55,33% Σύνολο ΥΔ EL , ,08 55,04% Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 187

206 Διάγραμμα 7-2: Ανάκτηση χρηματοοικονομικού κόστους παροχής νερού για αγροτική χρήση στις ΛΑΠ του ΥΔ EL ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΣ ΠΟΡΟΥ Εκτίμηση Περιβαλλοντικού κόστους Το περιβαλλοντικό κόστος σε επίπεδο ΥΔ ανέρχεται σε 1,15 εκ (Πίνακας 7-5). Το 4% αποδίδεται στην ΛΑΠ Πρεσπών (EL0901) και το 96% στη ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902). Το μοναδιαίο περιβαλλοντικό κόστος σε επίπεδο ΥΔ εκτιμάται σε 0,00037 /m 3. ΛΑΠ Πίνακας 7-5: Περιβαλλοντικό Κόστος ανά ΛΑΠ του ΥΔ EL09 Συνολικό Περιβαλλοντικό Κόστος ( ) Ετήσιο Περιβαλλοντικό Κόστος ( ) Συμμετοχή ΛΑΠ Ετήσιο Μοναδιαίο Περιβαλλοντικό κόστος ( /m 3 ) Πρεσπών (EL0901) ,0% 0,00022 Αλιάκμονα (EL0902) ,0% 0,00038 Σύνολο ΥΔ EL ,0% 0,00037 Η κατανομή του περιβαλλοντικού κόστους ανά χρήση στο σύνολο στις ΛΑΠ του ΥΔ EL09 παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί. Πίνακας 7-6: Κατανομή περιβαλλοντικού Κόστους ανά χρήση ύδατος στις ΛΑΠ του ΥΔ EL09 Περιβαλλοντικό Κόστος Ύδρευση Άρδευση Κτηνοτροφία Βιομηχανία Σύνολο ΛΑΠ ΠΡΕΣΠΩΝ (EL0901) Συνολικό κόστος για όλα τα έτη εφαρμογής των μέτρων ( ) Ετήσιο Κόστος ανά χρήση ( ) Συμμετοχή χρήσης (%) στο συνολικό ετήσιο κόστος 1,91% 96,59% 1,37% 0,13% 100,00% 188 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

207 Περιβαλλοντικό Κόστος Ύδρευση Άρδευση Κτηνοτροφία Βιομηχανία Σύνολο Ετήσιο Μοναδιαίο Κόστος ( /m 3 ) 0, , , , ,00022 ΛΑΠ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ (EL0902) Συνολικό κόστος για όλα τα έτη εφαρμογής των μέτρων ( ) Ετήσιο Κόστος ανά χρήση ( ) Συμμετοχή χρήσης (%) στο συνολικό ετήσιο κόστος 10,27% 69,44% 0,67% 19,62% 100,00% Ετήσιο Μοναδιαίο Κόστος ( /m 3 ) 0, , , , ,00038 Στη ΛΑΠ Πρεσπών το 96,6% του συνολικού περιβαλλοντικού κόστους αφορά στην άρδευση και το 2% στην Ύδρευση. Στη ΛΑΠ Αλιάκμονα το 69,5% του συνολικού περιβαλλοντικού κόστους αφορά στην άρδευση και το 19,6% στην Βιομηχανία. Στο σύνολο του ΥΔ το 70,5% του περιβαλλοντικού κόστους αποδίδεται στην άρδευση και το 19,9% στην Βιομηχανία Εκτίμηση Κόστους Πόρου Το Κόστος Πόρου σε επίπεδο ΥΔ ανέρχεται σε 350 χιλ. (Πίνακας 7-7). Το σύνολο του Κόστους Πόρου αποδίδεται στη ΛΑΠ Αλιάκμονα (EL0902). Το μοναδιαίο κόστος Πόρου σε επίπεδο ΥΔ εκτιμάται σε 0,00015 /m 3. Πίνακας 7-7: Κόστος Πόρου ανά ΛΑΠ του ΥΔ EL09 ΛΑΠ Συνολικό Κόστος Πόρου ( ) Ετήσιο Κόστος Πόρου ( ) Ετήσιο Μοναδιαίο Κόστος Πόρου ( /m 3 ) Πρεσπών (EL0901) ,8% Αλιάκμονα (EL0902) ,2% Σύνολο ΥΔ EL ,0% Η κατανομή του Κόστους Πόρου ανά ΛΑΠ και ανά χρήση σε επίπεδο ΥΔ παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. Πίνακας 7-8: Κατανομή Κόστους Πόρου ανά χρήση ύδατος στις ΛΑΠ του ΥΔ EL09 Κόστος Πόρου Ύδρευση Άρδευση Κτηνοτροφία Βιομηχανία Σύνολο ΛΑΠ ΠΡΕΣΠΩΝ (EL0901) Σύνολο Κόστους για όλα τα έτη εφαρμογής των μέτρων ( ) Ετήσιο Κόστος ανά χρήση ( ) Συμμετοχή στο συνολικό (%) 0% 99% 0% 1% 100% Μοναδιαίο Κόστος ( /m 3 ) 0, , , , ,00007 ΛΑΠ ΑΛΙΑΚΜΟΝΑ (EL0902) Σύνολο Κόστους για όλα τα έτη εφαρμογής των μέτρων ( ) Ετήσιο Κόστος ανά χρήση ( ) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 189

208 Κόστος Πόρου Ύδρευση Άρδευση Κτηνοτροφία Βιομηχανία Σύνολο Συμμετοχή στο συνολικό (%) 0,0% 99,2% 0,0% 0,8% 100,0% Μοναδιαίο Κόστος ( /m 3 ) 0, , , , ,00020 Το 99,2% του συνολικού Κόστους Πόρου αποδίδεται στην άρδευση και το υπόλοιπο στην βιομηχανία. Για τις άλλες χρήσεις δεν υφίσταται κόστος Πόρου Ανάκτηση Περιβαλλοντικού Κόστους και Κόστους Πόρου Σύμφωνα με την παρ.3 του άρθρου 7 της ΚΥΑ αριθ. οικ (ΦΕΚ Β 1751/2017), οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος,, για τον προσδιορισμό των τιμολογίων τους, λαμβάνουν υπόψη, πέραν του χρηματοοικονομικού κόστους, το περιβαλλοντικό κόστος και το κόστος πόρου. Στα τιμολόγια των παρόχων αναγράφεται υποχρεωτικά το περιβαλλοντικό τέλος, το οποίο εισπράτεται από τους τελικούς χρήστες. Επίσης, σύμφωνα με τη παρ. 4 του άρθρου 7 της υπόψη ΚΥΑ, η γνωστοποίηση των εσόδων του εισπραχθέντος ποσού, από τους παρόχους υπηρεσιών ύδατος, θα γίνεται στις 30/6 κάθε έτους, από το 2019 και μετά, στη Δ/νση Υδάτων της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τα ανωτέρω, τα επίπεδα ανάκτησης του περιβαλλοντικού κόστους και του κόστους πόρου θα είναι δυνατόν να καθοριστούν μετά τις 30/6/ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

209 8 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ 8.1 ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ Γενικά Το Άρθρο 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ προβλέπει τον καθορισμό περιβαλλοντικών στόχων για τα επιφανειακά και υπόγεια ύδατα, καθώς και τις προστατευόμενες περιοχές, οι οποίοι θα πρέπει να τίθενται ανά υδατικό σύστημα. Για τα ιδιαιτέρως τροποποιημένα και τεχνητά υδατικά συστήματα (ΤΥΣ / ΙΤΥΣ), τα οποία καθορίζονται βάσει ειδικών κριτηρίων, η Οδηγία θέτει ειδικούς στόχους. Ο χρόνος επίτευξης των περιβαλλοντικών στόχων του 1 ου Αναθεωρημένου Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών, σύμφωνα με την Οδηγία 2000/60/ΕΚ, είναι το έτος 2021, δηλαδή το έτος ολοκλήρωσης του δεύτερου διαχειριστικού κύκλου. Ωστόσο, η ίδια η Οδηγία αναγνωρίζει εγγενείς αδυναμίες που οδηγούν στην απομάκρυνση από το στόχο αυτό, οι οποίες εκτείνονται από μικρής κλίμακας προσωρινές εξαιρέσεις έως και μακροπρόθεσμες παρεκκλίσεις από το στόχο της "Καλής κατάστασης" και εκτίθενται στις παραγ. 4 έως 7 του Άρθρου 4 της Οδηγίας: Παράταση της προθεσμίας: στην παράταση της προθεσμίας επίτευξης της Καλής κατάστασης το αργότερο το 2027 ή όποτε το επιτρέψουν οι φυσικές συνθήκες μετά το 2027 (παράγ. 4.4). Καθορισμός λιγότερο αυστηρών περιβαλλοντικών στόχων, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, όπως αν έχει αποδειχτεί ότι τα υδατικά συστήματα έχουν επηρεαστεί σε τέτοιο βαθμό από τις ανθρώπινες δραστηριότητες που η επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων είναι ανέφικτη ή δυσανάλογα δαπανηρή (παράγ. 4.5). Προσωρινή υποβάθμιση της κατάστασης που απορρέει από φυσικά αίτια ή από ανωτέρα βία ή εξαιρετικές συνθήκες που δεν θα μπορούσαν ευλόγως να έχουν προβλεφθεί και όταν ισχύουν όλες οι καθοριζόμενες στο Άρθρο 4 προϋποθέσεις (παράγ. 4.6). Νέες τροποποιήσεις των φυσικών χαρακτηριστικών ενός επιφανειακού συστήματος ή μεταβολές της στάθμης των υπογείων υδάτων σαν αποτέλεσμα μιας νέας βιώσιμης ανθρώπινης δραστηριότητας, συμπεριλαμβανομένης της μεταβολής από την υψηλή στην Καλή κατάσταση (παράγ. 4.7). Για τον προσδιορισμό των εξαιρέσεων από την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της Οδηγίας διαμορφώθηκαν, στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών, οι ακόλουθες αναλυτικές μεθοδολογίες: α) Προσδιορισμός των εξαιρέσεων των παραγράφων 4 έως 6, του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ ( ), και β) Προσδιορισμός των εξαιρέσεων της παραγράφου 7, του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (4.7), περί νέων τροποποιήσεων, οι οποίες είναι διαθέσιμες στην σχετική ιστοσελίδα της Ειδικής Γραμματείας 27, 28 Υδάτων Σημειώνεται ότι ο ορισμός ενός υδατικού συστήματος ως ιδιαιτέρως τροποποιημένου ή τεχνητού (ΙΤΥΣ ή ΤΥΣ) δεν συνιστά ούτε συμβατικό στόχο ούτε εξαίρεση. Τα ΙΤΥΣ και ΤΥΣ αποτελούν κατηγορίες υδατικών συστημάτων με δική τους ταξινόμηση και δικούς τους στόχους. 27 Προσδιορισμός των εξαιρέσεων των παραγράφων 4 έως 6, του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ ( ), 28 Προσδιορισμός των εξαιρέσεων της παραγράφου 7, του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (4.7), περί νέων τροποποιήσεων Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 191

210 Ο καθορισμός των περιβαλλοντικών στόχων των υδάτων του ΥΔ EL09, γίνεται για κάθε ένα υδάτινο σώμα, λαμβάνοντας υπόψη τα ακόλουθα: Την κατάσταση των υδάτων, όπως έχει αποτυπωθεί από τα στοιχεία του δικτύου παρακολούθησης και τη διαφορά της σε σχέση με το γενικό στόχο της Καλής κατάστασης που τίθεται από την Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα. Το μέγεθος και τη σημαντικότητα των πιέσεων που δέχονται ύδατα. Το βαθμό βεβαιότητας της συσχέτισης της κατάστασης των υδάτων με τις πιέσεις που δέχονται και τις τυχόν νέες έρευνες που απαιτούνται για την αύξηση της σχετικής γνώσης και την αποτελεσματική αντιμετώπιση του θέματος. Τις τεχνικές και τεχνικοοικονομικές δυνατότητες εφαρμογής παρεμβάσεων και έργων που απαιτούνται για την επίτευξη της Καλής κατάστασης. Το χρόνο ωρίμανσης έργων, περιλαμβανομένων και τυχόν προκαταρκτικών ερευνών και μελετών που απαιτούνται για το σχεδιασμό των κατάλληλων παρεμβάσεων αντιμετώπισης ειδικών θεμάτων. Τους διαθέσιμους πόρους για την υλοποίηση όλων των απαραίτητων παρεμβάσεων/έργων για την επίτευξη της Καλής κατάστασης, καθώς και τον προγραμματισμό των εμπλεκόμενων αρμοδίων φορέων. Τυχόν προβλεπόμενες νέες τροποποιήσεις των φυσικών χαρακτηριστικών των υδάτων και την αδυναμία επίτευξης του στόχου της Καλής κατάστασης για τεχνικούς, φυσικούς ή οικονομικούς λόγους ή για την ικανοποίηση κοινωνικοοικονομικών και περιβαλλοντικών αναγκών Την υπαγωγή των υδάτινων σωμάτων στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών Στόχοι για τα επιφανειακά ΥΣ Οι στόχοι που τίθενται για τα επιφανειακά ΥΣ με βάση τα ανωτέρω περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: Για τα επιφανειακά ύδατα με καλή ή υψηλή κατάσταση ή καλό οικολογικό δυναμικό και Καλή χημική κατάσταση τίθεται ως περιβαλλοντικός στόχος η μη υποβάθμιση τους. Για τα επιφανειακά ύδατα με κατάσταση/δυναμικό κατώτερη της Καλής, τίθεται ως περιβαλλοντικός στόχος η αναβάθμιση τους μέσω της εφαρμογής του Προγράμματος Μέτρων. Επιπλέον, αξιολογείται κατά περίπτωση η πιθανότητα μη έγκαιρης επίτευξης των στόχων μέχρι το 2021, συνεκτιμώντας την ένταση και το είδος της πίεσης που δέχονται τα υδατικά συστήματα, σε συνδυασμό με τα ανωτέρω αναφερόμενα σχετικά με τον τρόπο καθορισμού των στόχων και εξετάζεται η τήρηση των προϋποθέσεων για την υπαγωγή τους στις εξαιρέσεις του Άρθρου 4.4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ Για όσα επιφανειακά ύδατα η κατάστασή τους παραμένει άγνωστη λόγω έλλειψης διαθέσιμων δεδομένων, δεν τίθεται περιβαλλοντικός στόχος άλλος από τη μη υποβάθμιση τους, ενώ στο Πρόγραμμα Μέτρων προβλέπεται η συγκέντρωση δεδομένων μέσω ειδικών προγραμμάτων παρακολούθησης προκειμένου να μπορέσει να αξιολογηθεί η κατάστασή τους το συντομότερο δυνατό. Για όλα τα ποτάμια υδατικά συστήματα που έχουν προσδιοριστεί ως Ιδιαιτέρως Τροποποιημένα Υδατικά Συστήματα (μη περιλαμβανομένων των ποτάμιων ταμιευτήρων), τίθεται ως στόχος για το 2021, η επίτευξη του καλού οικολογικού δυναμικού. Η επίτευξη του στόχου αυτού προϋποθέτει την ολοκλήρωση όλων των μέτρων/έργων ανακούφισης των υδρομορφολογικών αλλοιώσεων που έχουν οριστεί για κάθε ένα από αυτά και εντάσσονται στο πρόγραμμα μέτρων. 192 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

211 Τα μικρά στοιχεία επιφανειακών υδάτων που δεν προσδιορίζονται ως επιφανειακά υδατικά συστήματα, προστατεύονται από τις κείμενες διατάξεις περί προστασίας του περιβάλλοντος όπως ισχύουν σήμερα και λαμβάνονται τα απαιτούμενα μέτρα και περιορισμοί, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της Οδηγίας για τα υδατικά συστήματα στα οποία είναι άμεσα ή έμμεσα συνδεμένα. Ο Πίνακας που ακολουθεί συνοψίζει τους στόχους που έχουν τεθεί για τα 168 επιφανειακά ΥΣ του ΥΔ EL09 ως το 2021: Για 92 ΥΣ, ο στόχος είναι η διατήρησης της Καλής οικολογικής κατάστασης /δυναμικού Για 137 ΥΣ, ο στόχος είναι η διατήρησης της Καλής χημικής κατάστασης Για 15 ΥΣ, στόχος είναι η επίτευξη της Καλής οικολογικής κατάστασης/δυναμικού. Ο στόχος αυτός αφορά 9 ΙΤΥΣ όπου αναμένεται ότι τα προτεινόμενα μέτρα που περιλαμβάνονται για αυτά στο πρόγραμμα μέτρων θα υλοποιηθούν και έτσι θα επιτευχθεί το καλό οικολογικό δυναμικό θα επιτευχθεί. Επίσης λαμβάνονται και Φυσικά ΥΣ με ΦΧ κατάσταση καλή, ΒΠΣ κατώτερη της καλής, Ειδικοί Ρύποι άγνωστη ή καλή και μικρά φορτία BOD, N και P Για 13 ΥΣ, στόχος είναι η βελτίωση της οικολογικής κατάστασης/δυναμικού. Ο στόχος αυτός αφορά ποτάμια, λιμναία και μεταβατικά ΥΣ που ταξινομούνται σε κατάσταση ελλιπή/κακή και αναμένεται με το πρόγραμμα μέτρων η κατάστασή τους να βελτιωθεί τουλάχιστον κατά μια κλάση. Για 4 ΥΣ, στόχος είναι ο προσδιορισμός της οικολογικής κατάστασης /δυναμικού. Ο στόχος αυτός αφορά σε 4 ταμιευτήρες για τους οποίους η κατάσταση δεν ήταν δυνατό να αξιολογηθεί στο παρόντα διαχειριστικό κύκλο. Για 27 ΥΣ, στόχος είναι ο προσδιορισμός της χημικής κατάστασής τους. Ο στόχος αυτό αφορά σε ποτάμια ΥΣ και ταμιευτήρες όπου η κατάσταση δεν ήταν δυνατό να αξιολογηθεί στο παρόντα διαχειριστικό κύκλο 44 επιφανειακά ΥΣ υπάγονται στις εξαιρέσεις του άρθρου 4.4 και ο στόχος που τίθενται για αυτά είναι η επίτευξη της Καλής Οικολογικής Κατάστασης ως το επιφανειακά ΥΣ υπάγονται στις εξαιρέσεις του άρθρου 4.4 και ο στόχος που τίθενται για αυτά είναι η επίτευξη της Καλής Οικολογικής Κατάστασης ως το 2027 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 193

212

213 Πίνακας 8-1: Στόχοι για τα επιφανειακά ΥΣ ως το 2021 Στόχος Ποτάμια ΥΣ Ταμιευτήρες Λιμναία ΥΣ Μεταβατικά ΥΣ Παράκτια ΥΣ ΣΥΝΟΛΟ ΥΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΣ Μη υποβάθμιση καλής και ανώτερης οικολογικής κατάστασης/δυναμικού Ποσοστό σε σχέση με σύνολο ΕΥΣ % Μη υποβάθμιση καλής χημικής κατάστασης % Επίτευξη καλής οικολογικής κατάστασης/δυναμικού* % Επίτευξη καλής χημικής κατάστασης % Βελτίωση της οικολογικής κατάστασης/δυναμικού ** Καθορισμός οικολογικής κατάστασης/δυναμικού % % Καθορισμός χημικής κατάστασης % Υπαγωγή στο Άρθρο 4.4 (για οικολογική κατάσταση)*** Υπαγωγή στο Άρθρο 4.4 (για Χημική Κατάσταση)**** % % Υπαγωγή στο Άρθρο 4.5 Δεν υπάγονται ΥΣ στο άρθρο 4.5 Υπαγωγή στο Άρθρο 4.6 Περιγράφεται η διαδικασία υπαγωγής επιφανειακών ΥΣ στο άρθρο αυτό σε περιπτώσεις παρατεταμένης ξηρασίας Υπαγωγή στο Άρθρο % * Λαμβάνονται 9 ΙΤΥΣ - τα 3 με σταθμό παρακολούθησης και τα υπόλοιπα με εκτίμηση ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί λόγω των ειδικών μορφολογικών αλλοιώσεων. Επίσης λαμβάνονται και Φυσικά ΥΣ με ΦΧ κατάσταση καλή, ΒΠΣ κατώτερη της καλής, Ειδικοί Ρύποι άγνωστη ή καλή και μικρά φορτία BOD, N και P ** Λαμβάνονται τα ΥΣ με ελλιπή/κακή κατάσταση που αναμένεται να βελτιωθεί τουλάχιστον κατά μία κλάση και τα ΙΤΥΣ/ΤΥΣ που δε θα επιτύχουν καλό δυναμικό *** Υπάγονται τα ΥΣ που δεν έχουν καλή οικολογική κατάσταση και θα βελτιώσουν την οικολογική κατάσταση αλλά δε θα πετύχουν καλή κατάσταση **** ΥΣ με κακή χημική κατάσταση που δε θα βελτιωθεί και ΥΣ με άγνωστη χημική που θα καθοριστεί Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 195

214 8.1.3 Στόχοι για τα υπόγεια ΥΣ Ο Πίνακας 8-2 συνοψίζει τους στόχους που έχουν τεθεί για τα 52 ΥΥΣ και Υποσυστήματα του ΥΔ: Για 40 ΥΥΣ, ο στόχος είναι η διατήρηση της Καλής ποσοτικής κατάστασης. Για 12 ΥΥΣ, ο στόχος είναι η επίτευξη της Καλής ποσοτικής κατάστασης όποτε το επιτρέψουν οι φυσικές συνθήκες μετά το Για 49 ΥΥΣ, ο στόχος είναι η διατήρηση της Καλής χημικής κατάστασης. Για 3 ΥΥΣ, ο στόχος είναι η επίτευξη της Καλής χημικής κατάστασης όποτε το επιτρέψουν οι φυσικές συνθήκες μετά το Πίνακας 8-2: Στόχοι κατάστασης ΥΥΣ ως το 2021 ΣΤΟΧΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΥΣ Μη υποβάθμιση Καλής ποσοτικής κατάστασης 40 Μη υποβάθμιση Καλής χημικής κατάστασης 49 Επίτευξη Καλής ποσοτικής κατάστασης 0 Επίτευξη Καλής χημικής κατάστασης 0 Υπαγωγή στο Άρθρο Υπαγωγή στο Άρθρο Υπαγωγή στο Άρθρο Υπαγωγή στο Άρθρο Στόχοι για τις προστατευόμενες περιοχές Οι βασικοί στόχοι για κάθε κατηγορία προστατευόμενης περιοχής καθορίζονται ως ακολούθως. Περιοχές που προορίζονται για άντληση ύδατος για ανθρώπινη κατανάλωση Για τις περιοχές που προορίζονται για άντληση ύδατος για ανθρώπινη κατανάλωση καθορίζονται οι ακόλουθοι στόχοι: Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του διατιθέμενου μετά από επεξεργασία νερού για ανθρώπινη κατανάλωση συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις της Οδηγίας 98/33/ΕΚ σχετικά με την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης. Εξασφάλιση κατάλληλης προστασίας για την αποφυγή υποβάθμισης της ποιότητας των υδάτων με σκοπό τη μείωση του βαθμού επεξεργασίας για την παραγωγή πόσιμου νερού. Ο πρώτος στόχος επιτυγχάνεται όταν ικανοποιούνται τα πρότυπα ποιότητας που καθορίζονται στην Οδηγία 98/83/ΕΚ. Ο δεύτερος στόχος επιτυγχάνεται με την εφαρμογή δράσεων για την εξασφάλιση της προστασίας των ποιοτικών χαρακτηριστικών υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (π.χ. καθορισμός ζωνών προστασίας των υδροληψιών). Υδατικά συστήματα που έχουν χαρακτηρισθεί ως ύδατα αναψυχής Ο στόχος για τα ύδατα αναψυχής που προσδιορίστηκαν με βάση την Οδηγία για τα ύδατα κολύμβησης είναι η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας κατά την κολύμβηση, καθώς επίσης και η διατήρηση, προστασία και βελτίωση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης. 196 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

215 Ο στόχος αυτός επιτυγχάνεται με την ικανοποίηση των προτύπων Καλής ή εξαιρετικής ποιότητας που τίθενται στην Οδηγία 2006/7/ΕΚ. Περιοχές ευαίσθητες στην παρουσία θρεπτικών ουσιών Για τις ευπρόσβλητες ζώνες σε νιτρορρύπανση οι γενικοί στόχοι που τίθενται αφορούν: τη μείωση της ρύπανσης των υδάτων που προέρχεται από νιτρικά γεωργικής προέλευσης, την αποφυγή επιπλέον ρύπανσης. Οι στόχοι αυτοί επιτυγχάνονται μέσω: του καθορισμού Ευπρόσβλητων Ζωνών, του προσδιορισμού των προγραμμάτων δράσης που εφαρμόζονται σε αυτές. Επίσης, οι κώδικες Καλής γεωργικής πρακτικής δίνουν κατευθύνσεις σχετικά με την μείωση νιτρικών συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων αυτών. Για τις Ευαίσθητες Περιοχές ο βασικός στόχος όπως καθορίζεται στην Οδηγία 91/271/ΕΟΚ είναι η προστασία του περιβάλλοντος από τις αρνητικές επιπτώσεις απόρριψης αστικών λυμάτων και λυμάτων από ορισμένους βιομηχανικούς τομείς. Οι ευαίσθητες περιοχές όπως καθορίζονται σύμφωνα με την Οδηγία 91/271/ΕΟΚ αφορούν σε επιφανειακά ύδατα που είναι ευαίσθητα σε ευτροφισμό ή εμφανίζουν αυξημένη παρουσία νιτρικών. Ο στόχος επιτυγχάνεται όταν ικανοποιούνται τα όρια διάθεσης που ορίζονται στην Οδηγία 91/271/ΕΟΚ για τις ευαίσθητες περιοχές. Περιοχές που προορίζονται για την προστασία οικοτόπων ή ειδών Οι στόχοι για τις περιοχές προστασίας του Δικτύου Natura 2000 καθορίζονται σε σχέση με τους στόχους διατήρησης και προστασίας των περιοχών που προσδιορίζονται βάσει της Οδηγίας των Οικοτόπων (92/43/ΕΚ όπως ισχύει σήμερα). Οι στόχοι αυτοί αφορούν στην προστασία και όπου είναι απαραίτητο στη βελτίωση της κατάστασης του υδάτινου περιβάλλοντος στο βαθμό που είναι απαραίτητο για την επίτευξη των στόχων διατήρησης των φυσικών οικοτόπων, καθώς και στη διατήρηση της άγριας χλωρίδας και πανίδας στους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας. Οι στόχοι για τις περιοχές που καθορίζονται σε σχέση με την Οδηγία διατήρησης των άγριων πτηνών (2009/147/ΕΚ) είναι η προστασία, ή όπου είναι απαραίτητο η βελτίωση, του υδάτινου περιβάλλοντος σε βαθμό τέτοιο που να επιτυγχάνονται οι στόχοι προστασίας των Ζωνών Ειδικής Προστασίας. Σε περιπτώσεις που μία προστατευόμενη περιοχή του δικτύου Natura 2000 αποτελεί τμήμα ενός ΥΣ ή όταν ένα ΥΣ εμπίπτει σε περιοχή Natura 2000, οι στόχοι της ΟΠΥ για την κατάσταση του ΥΣ εφαρμόζονται συμπληρωματικά των απαιτήσεων για την επιθυμητή κατάσταση διατήρησης. Ορισμένα ΥΣ που εμπίπτουν σε προστατευόμενες περιοχές του Δικτύου Natura 2000 έχουν προσδιοριστεί ως ΙΤΥΣ. Στις περιπτώσεις αυτές ο στόχος επίτευξης του Καλού Οικολογικού Δυναμικού που επιτυγχάνεται με την υλοποίηση ανακουφιστικών μέτρων για την αντιμετώπιση των υδρομορφολογικών αλλοιώσεων, εφαρμόζεται επιπλέον των στόχων για την κατάσταση διατήρησης της περιοχής. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 197

216 Περιοχές που προορίζονται για την προστασία υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία Οι στόχοι για τις περιοχές προστασίας υδρόβιων ειδών με οικονομική σημασία καθορίζονται σε σχέση με τους στόχους που προσδιορίζονται βάσει των Οδηγιών 2006/113/ΕΚ για την ποιότητα των υδάτων για οστρακοειδή για τα θαλάσσια ύδατα και 2006/44/ΕΚ περί της ποιότητας των γλυκών υδάτων. Οι στόχοι που τίθενται αφορούν: τη διατήρηση της ποιότητας των εσωτερικών επιφανειακών υδάτων που εντάσσονται στο μητρώο προστατευόμενων περιοχών ως προς τις φυσικοχημικές παραμέτρους όπως ορίζονται στα παραρτήματα Ι και ΙΙ της Οδηγίας 2006/44/ΕΚ 29 και παρακολουθούνται στο πλαίσιο του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της Κατάστασης των Υδάτων τη διατήρηση της ποιότητας των παράκτιων και μεταβατικών υδάτων που εντάσσονται στο μητρώο προστατευόμενων περιοχών ως προς τις παραμέτρους που αναφέρονται το παράρτημα Ι της Οδηγίας 2006/113/ΕΚ και παρακολουθούνται στο πλαίσιο του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της Κατάστασης των Υδάτων Οι στόχοι αυτοί επιτυγχάνονται μέσω της διαδικασίας αδειοδότησης δραστηριοτήτων που δύνανται να επηρεάσουν την κατάσταση των ΥΣ που εμπίπτουν στις ανωτέρω κατηγορίες. 8.2 ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΣ (ΑΡΘΡΟ 4.4 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/60/ΕΚ) Στο ΥΔ υπάρχει ένας αριθμός επιφανειακών ΥΣ τα οποία δεν ταξινομήθηκαν ως προς την κατάστασή τους. Απώτερος στόχος για αυτά τα ΥΣ είναι η βελτίωση του υφιστάμενου κενού γνώσης και σε συνδυασμό με την εφαρμογή των Βασικών Μέτρων ή των τυχόν απαιτούμενων Συμπληρωματικών που θα ληφθούν στο επόμενο Σχέδιο Διαχείρισης να επιτύχουν την Καλή κατάσταση. Καθώς τα στοιχεία για την αξιολόγηση της κατάστασής τους θα είναι διαθέσιμα σε μελλοντικό χρόνο δεν είναι από τώρα δυνατόν να τεθούν στόχοι ως το Το ίδιο συμβαίνει και για ορισμένα επιφανειακά ΥΣ που βρίσκονται σήμερα σε κατάσταση κατώτερη της Καλής. Ο χρονικός ορίζοντας που προσδιορίζεται για την επίτευξη των στόχων για τα εν λόγω ΥΣ είναι το Για την προστασία και αποκατάσταση των ΥΥΣ το Πρόγραμμα Μέτρων περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων για τα οποία υπάρχει μεγάλη εμπιστοσύνη σχετικά με τη δυνατότητα εφαρμογής τους ως το Ωστόσο δεν υπάρχει η ίδια εμπιστοσύνη για τη δυνατότητα επίτευξης των στόχων ως το 2021, λόγω των μακρόχρονων υπεραντλήσεων στο ΥΔ και του μεγάλου χρόνου που απαιτείται για την αποκατάσταση των ΥΥΣ. Περιληπτικά, οι κατηγορίες εξαιρέσεων που τίθενται στην παρούσα Αναθεώρηση του ΣΔΛΑΠ παρουσιάζονται στον ακόλουθο Πίνακα Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

217 Οικολογική και Χημική Κατάσταση ΥΣ Οικολογική και Χημική Κατάσταση ΥΣ Ποσοτική Κατάσταση ΥΥΣ Χημική Κατάσταση ΥΥΣ Κατηγορία Άρθρο 4.4/Παράταση Προθεσμίας Άρθρο 4.4/Παράταση Προθεσμίας Άρθρο 4.4/Παράταση Προθεσμίας Άρθρο 4.4/Παράταση Προθεσμίας Πίνακας 8-3: Εξαιρέσεις ΥΣ ως το 2021 Εξαίρεση Αριθμός Υποκατηγορία ΥΣ Για την επίλυση του προβλήματος απαιτείται περισσότερος χρόνος από αυτόν που διατίθεται Δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με την αιτία του προβλήματος και επομένως η λύση δεν μπορεί να εντοπιστεί Για την επίλυση του προβλήματος απαιτείται περισσότερος χρόνος από αυτόν που διατίθεται Για την επίλυση του προβλήματος απαιτείται περισσότερος χρόνος από αυτόν που διατίθεται 49 για την οικολογική κατάσταση 28 για τη Χημική κατάσταση Παρατηρήσεις Αφορά : 35 ΕΥΣ με κατάσταση/δυναμικό κατώτερη της Καλής για τα οποία δεν αναμένεται η επίτευξη της Καλής κατάστασης και 13 ΕΥΣ με κατάσταση κατώτερη της Καλής για τα οποία αναμένεται βελτίωση της κατάστασης τους κατά μια κλάση αλλά εκτιμάται ότι δεν θα επιτευχθεί η Καλή κατάσταση έως το 2021 Αφορά: 27 ΕΥΣ για τα οποία δεν ήταν δυνατό να αξιολογηθεί η χημική τους κατάσταση στο παρόντα διαχειριστικό κύκλο και 4 ταμιευτήρες για τους οποίους το οικολογικό δυναμικό δεν ήταν δυνατό να αξιολογηθεί κατά το παρόντα διαχειριστικό κύκλο 8.3 ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΑΥΣΤΗΡΟΙ ΣΤΟΧΟΙ (ΑΡΘΡΟ 4.5 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/60/ΕΚ) Στην παρούσα αναθεώρηση του ΣΔΛΑΠ δεν τίθενται λιγότερο αυστηροί στόχοι για κανένα υπόγειο ή επιφανειακό ΥΣ. Αυτή η κατηγορία εξαίρεσης θα επανεξεταστεί στην επόμενη αναθεώρηση του ΣΔΛΑΠ, λαμβάνοντας τα νέα δεδομένα παρακολούθησης και ύστερα από αξιολόγηση τεχνικά εφικτών μέτρων. 8.4 ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ (ΑΡΘΡΟ 4.6 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/60/ΕΚ) Tο Άρθρο 4 παράγραφος 6 της Οδηγίας 2000/60 αναφέρει ότι «Προσωρινή υποβάθμιση της κατάστασης υδατικών συστημάτων δεν συνιστά παράβαση των απαιτήσεων της Οδηγίας εάν οφείλεται σε περιστάσεις που απορρέουν από φυσικά αίτια ή από ανωτέρα βία και είναι εξαιρετικές, ή δεν θα μπορούσαν ευλόγως να έχουν προβλεφθεί, ιδίως οι ακραίες πλημμύρες και παρατεταμένες ξηρασίες, εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις: Λαμβάνονται όλα τα πρακτικώς εφικτά μέτρα για να προβλεφθεί η περαιτέρω υποβάθμιση της κατάστασης (Άρθρο 4.6 (α)). Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 199

218 Τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται κατά τη διάρκεια ενός επεισοδίου παρατεταμένης ξηρασίας δε θα υπονομεύουν την αποκατάσταση της ποιότητας του υδατικού συστήματος μετά τη λήξη του επεισοδίου και θα περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Μέτρων (Άρθρο 4.6 (γ)). Το Σχέδιο Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών αναφέρει τους όρους υπό τους οποίους μπορούν να κηρύσσονται οι απρόβλεπτες ή εξαιρετικές αυτές περιστάσεις συμπεριλαμβανομένης της θέσπισης των κατάλληλων δεικτών. Η επόμενη ενημέρωση του ΣΔΛΑΠ θα περιλαμβάνει περίληψη των συνεπειών των περιστάσεων και τα μέτρα που ελήφθησαν (Άρθρο 4.6 (ε)). Οι επιπτώσεις των εξαιρετικών περιστάσεων επισκοπούνται ετησίως (Άρθρο 4.6 (δ). Είναι σημαντικό, να τονιστεί ότι η παρατεταμένη ξηρασία προκαλείται από φυσικά αίτια και όχι από μη ορθολογική χρήση των υδάτινων πόρων. Ο όρος «παρατεταμένη ξηρασία» είναι σχετικός και στο ΣΔΛΑΠ χρησιμοποιείται σε αντιστοιχία με τον όρο «prolonged drought» της Οδηγίας 2000/60 και άλλων συνοδευτικών κειμένων, καθώς και του «Drought Management Plan Report» (DG ENV ΕΕ, Technical Report ) με στόχο να χαρακτηρίσει ένα γεγονός ιδιαίτερα δριμείας ξηρασίας, ώστε, σύμφωνα με το άρθρο 4.6 της Οδηγίας 2000/60 η προσωρινή υποβάθμιση της κατάστασης των υδατικών συστημάτων να μη συνιστά παράβαση των απαιτήσεων της Οδηγίας. Για την ενεργοποίηση του άρθρου 4.6 σε περιόδους ξηρασίας θα πρέπει η περίοδος αυτή να χαρακτηριστεί ως «παρατεταμένη». Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται τρεις τυπικές διαβαθμίσεις του δείκτη SΡI που υπολογίζεται βάσει των βροχοπτώσεων για μία περίοδο 30, ήτοι -1.0, -1.5 και -2.0, για τον χαρακτηρισμό των μέτριων, σοβαρών και ακραίων ξηρασιών όπως ορίστηκαν στο Σχέδιο Διαχείρισης Ξηρασίας που υλοποιήθηκε κατά το 1 ο ΣΔΛΑΠ, για βροχομετρικά δεδομένα των αντιπροσωπευτικών σταθμών έξι υποπεριοχών (Αλιάκμονα: Γαλατινή, Αξιού Φλώρινας: Σκοπός, Πεδιάδας Κατερίνης: Λόφος, Περιφερειακής Τάφρου: Άγρας-Νησιά, Πτολεμαίδας: Λιμνοχώρι, Πρεσπών: Βυσσινιά). Μετά το πέρας κάθε υδρολογικού έτους, υπολογίζεται, με βάση τα βροχομετρικά δεδομένα του δωδεκαμήνου, ο ετήσιος SΡI. Εκτός του SΡI του διαρεύσαντος έτους, υπολογίζεται και ο δείκτης μέσης τριετίας, που αποσκοπεί στην αναγνώριση των ιδιαίτερα δυσμενών ξηρασιών μακράς διάρκειας. Εφόσον η τιμή του SΡI είναι κοντά στο όριο -1.5, που υποδηλώνει ακραία ή/και σοβαρή μακροχρόνια ξηρασία, ενεργοποιείται το άρθρο 4 παράγραφος 6 για εξαίρεση των υδατικών συστημάτων λόγω εξαιρετικών περιστάσεων παρατεταμένης ξηρασίας. 30 Ο υπολογισμός του SPI βασίζεται σε δεδομένα μηνιαίων βροχοπτώσεων. Ο SPI είναι ο αριθμός των τυπικών αποκλίσεων που, το άθροισμα των βροχοπτώσεων για μία περίοδο (3, 6, 9, 12 μήνες κλπ.) απέχει από τη μέση τιμή μιας μακροχρόνιας χρονοσειράς, εάν θεωρήσουμε ότι οι βροχοπτώσεις ακολουθούν κανονική κατανομή. Ο δείκτης SPI είναι αδιάστατος, όπου οι θετικές τιμές υποδεικνύουν βροχοπτώσεις υψηλότερες από το 50% των παρατηρήσεων οπότε αναφέρονται σε υγρή περίοδο και οι αρνητικές τιμές υποδεικνύουν βροχοπτώσεις χαμηλότερες από το 50% των παρατηρήσεων και σηματοδοτούν μια ξηρή περίοδο. 200 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

219 8.5 ΝΕΑ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ (ΑΡΘΡΟ 4.7 ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/60/ΕΚ) Στην 1 η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών καθορίζεται η διαδικασία εξέτασης της δυνητικής υπαγωγής στην παράγραφο 7 του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (Άρθρο 4.7), υδατικών συστημάτων που επηρεάζονται από προγραμματιζόμενα έργα. Για το σκοπό αυτό καταρτίστηκε ειδική αναλυτική μεθοδολογία, η οποία είναι διαθέσιμη στη σχετική ιστοσελίδα της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων βάσει της οποίας αξιολογούνται: τα προγραμματιζόμενα έργα ή οι δραστηριότητες που ενδέχεται να δημιουργούν τροποποιήσεις στα φυσικά χαρακτηριστικά ενός η περισσοτέρων επιφανειακών υδατικών συστημάτων, προγραμματιζόμενα έργα που περιλαμβάνουν δραστηριότητες κατασκευής μεγάλων υπογείων έργων ή υπόγειες εκμεταλλεύσεις που οδηγούν στην μεταβολή της υπόγειας στάθμης και της ποσότητας υπογείων νερών, έργα που προγραμματίζονται σε αδιατάρακτες περιοχές δηλαδή σε περιοχές με παρουσία υδατικών συστημάτων με άριστη 31 κατάσταση και αφορούν δραστηριότητες βιώσιμης ανάπτυξης οι οποίες δύνανται να προκαλέσουν υποβάθμιση της άριστης κατάστασης επιφανειακών υδάτων σε καλή λόγω απόρριψης ρύπων. Η διαδικασία υπαγωγής στο άρθρο 4.7 ορίζεται ως ακολούθως: Ο φορέας που προγραμματίζει την υλοποίηση έργων που αναφέρονται παραπάνω καταρτίζει κατάλληλο φάκελο τεκμηρίωσης ο οποίος περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που περιγράφονται στην μεθοδολογία «Προσδιορισμός των εξαιρέσεων της παραγράφου 7, του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (4.7), περί νέων τροποποιήσεων». Τα στοιχεία του φακέλου θα πρέπει να είναι σύμφωνα με την τελευταία έκδοση της μεθοδολογίας η οποία είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα της ΕΓΥ κατά την κατάθεση του φακέλου. Ο φάκελος κατατίθεται στην Αρμόδια Διεύθυνση Υδάτων, η οποία εξετάζει το περιεχομένο του. Η Διεύθυνση Υδάτων δύναται να ζητήσει επιπλέον ή/και συμπληρωματικά στοιχεία εφόσον κρίνει ότι είναι απαραίτητα για την τεκμηρίωση υπαγωγής των ΥΣ που επηρεάζονται στο Άρθρο 4.7 σύμφωνα με τις προβλέψεις της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και του εγκεκριμένου Σχεδίου Διαχείρισης. Η Διεύθυνση Υδάτων εισηγείται στο Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης την υπαγωγή ή όχι στο Άρθρο 4.7 των υδατικών συστημάτων που επηρεάζονται από το προγραμματιζόμενο έργο, μετά τη σύμφωνη γνώμη της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων και εκδίδεται η κατάλληλη απόφαση. Η υπαγωγή υδατικών συστημάτων στο Άρθρο 4.7 περιγράφεται στο επόμενο Σχέδιο Διαχείρισης όπου παρατίθενται και τα απαραίτητα στοιχεία τεκμηρίωσης. Η εφαρμογή της διαδικασίας αυτής ισχύει από την έγκριση του παρόντος Σχεδίου Διαχείρισης και αφορά σε προγραμματιζόμενα έργα για τα οποία δεν έχει κατατεθεί φάκελος περιβαλλοντικής αδειοδότησης ή σε περιπτώσεις που βάσει της υφιστάμενης νομοθεσίας δεν απαιτείται Απόφαση 31 Υψηλή Κατάσταση με βάση τα στοιχεία των εγκεκριμένων Σχεδίων Διαχείρισης των Λεκανών Απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων της Χώρας και του Προγράμματος Παρακολούθησης της Κατάστασης των Υδάτων της Χώρας. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 201

220 Έγκρισης Περιβαλλοντικών όρων, δεν έχει κατατεθεί αίτημα για χορήγηση άδειας κατασκευής, εγκατάστασης ή λειτουργίας στους κατά περίπτωση αρμόδιους φορείς. Στο 1 ο Σχέδιο Διαχείρισης ΛΑΠ καθορίστηκαν τα ΥΣ τα οποία δυνάμει των προβλέψεων του άρθρου 4.7 αποτελούν εξαίρεση λόγω νέων τροποποιήσεων που προέρχονται από έργα. Για τα έργα των οποίων η διαδικασία υλοποίησης τους είναι σε πλήρη εξέλιξη, οι προβλέψεις του 1 ου Σχεδίου Διαχείρισης παραμένουν σε ισχύ. Στο Υδατικό Διαμέρισμα EL09 τα ΥΣ που εξετάστηκαν αφορούν σε 3 ποτάμια ΥΣ [Ασπρόρεμα (ΕL0901R0F N), Δροσοπηγιώτικο Ρ (EL0901R0F N) και Αλιάκμων Π. (EL0902R N)], τα οποία σχετίζονται με έργα δημιουργίας ταμιευτήρων για την εξυπηρέτηση αρδευτικών και υδρευτικών αναγκών. 202 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

221 9 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΡΩΝ 9.1 ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΟ ΥΔ EL09 Τα κυριότερα θέματα διαχείρισης των υδατικών πόρων που εντοπίζονται στο ΥΣ EL09 αφορούν συνοπτικά στα ακόλουθα: 1. Την ποσοτική και ποιοτική υποβάθμιση που έχει παρατηρηθεί σε υπόγειους υδροφορείς, που οφείλεται κατά κανόνα στην υπεράντλησή τους για την κάλυψη υδρευτικών και αρδευτικών αναγκών, αλλά και στην αποστράγγιση τους στην περίπτωση που χρησιμοποιούνται για εξορυκτικές δραστηριότητες. Ειδικότερα στους παράκτιους υδροφορείς η υπεράντληση οδηγεί, τις περισσότερες φορές, σε υφαλμύρινση του ΥΥΣ λόγω της διείσδυσης θαλάσσιου νερού. Επισημαίνεται ότι αύξηση της ηλεκτρικής αγωγιμότητας (E.C.) και της συγκέντρωσης των χλωριόντων (Cl) είναι δυνατό να οφείλεται και σε άλλα αίτια ανθρωπογενούς προέλευσης (π.χ. αστική ρύπανση) ή στο φυσικό υπόβαθρο (βλ. Κεφάλαια και 6.2). 2. Την εκτεταμένη γεωργική δραστηριότητα έχει ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση νιτρικών ιόντων στα υπόγεια ύδατα. Αναφορικά με τη νιτρορύπανση επισημαίνεται ότι στο Υδατικό Διαμέρισμα Δυτικής Μακεδονίας έχουν οριστεί 2 Περιοχές ευπρόσβλητες σε νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης η Πεδιάδα Θεσσαλονίκης Πέλλας Ημαθίας (που τμήμα της καλύπτει τις ανατολικές περιοχές του ΥΔ) και η περιοχή Πτολεμαΐδας Κοζάνης. 3. Τις απολήψεις νερού. Στο ΥΔ της Δυτικής Μακεδονίας η κύρια χρήση του νερού είναι η άρδευση και ακολουθεί η ύδρευση καθώς πέρα από την κάλυψη των αναγκών του ιδίου Υδατικού Διαμερίσματος, γίνεται και μεταφορά αξιόλογων ποσοτήτων νερού για να καλυφτούν ανάγκες του υδατικού διαμερίσματος της Κεντρικής Μακεδονίας (ΥΔ EL10), τόσο αρδευτικές, μέσω του ΓΟΕΒ Πεδιάδας Θεσσαλονίκης-Λαγκαδά όσο και υδρευτικές, μέσω της ΕΥΑΘ. Επίσης σημαντικές απολήψεις νερού λαμβάνουν χώρα για την κάλυψη των υδατικών αναγκών της λειτουργίας των θερμικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και για την ασφαλή διεξαγωγή των εξορυκτικών εργασιών στα ορυχεία της περιοχής 4. Την υποβάθμιση της κατάστασης των επιφανειακών ΥΣ. Προέρχεται από: α) σημειακές πηγές που σχετίζονται κυρίως με την εσταυλισμένη κτηνοτροφία, τη βιομηχανία, τα αστικά υγρά απόβλητα από οικισμούς που εξυπηρετούνται από δίκτυα αποχέτευσης και κεντρικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων και τα μεταλλεία λατομεία. β) διάχυτες πηγές ρύπανσης που σχετίζονται με απορροές ρυπαντικών φορτίων, κυρίως θρεπτικών, από την αγροτική δραστηριότητα, την κτηνοτροφία και τα αστικά υγρά απόβλητα από οικισμούς που δεν εξυπηρετούνται από δίκτυα αποχέτευσης και κεντρικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων. 5. Τις υδρομορφολογικές αλλοιώσεις των επιφανειακών ΥΣ. Στην περιοχή του ΥΔ της Δυτικής Μακεδονίας εντοπίστηκαν σημαντικές υδρομορφολογικές πιέσεις οι οποίες σχετίζονται με την κατασκευή ταμιευτήρων για την κάλυψη αρδευτικών και υδρευτικών αναγκών και αναγκών για την παραγωγή ενέργειας (συγκρότημα φραγμάτων επί του ποταμού Αλιάκμονα) και αντιπλημμυρικών έργων. 6. Προστασία των υγροτοπικών οικοσυστημάτων. Παρόλο που η Οδηγία 2000/60/ΕΚ δεν θέτει συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς στόχους για υγροτόπους, είναι πρόδηλο ότι η στενή τους σχέση με υδατικά συστήματα τα εντάσσει εμμέσως στους στόχους προστασίας της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην προστασία των υγροτοπικών Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 203

222 οικοσυστημάτων μέσω του προγράμματος μέτρων, ειδικά όταν αυτά εντάσσονται χωρικά ή λειτουργικά σε προστατευόμενη περιοχή που έχει ενταχθεί στο σχετικό μητρώο της Οδηγίας 7. Πιέσεις στα διασυνοριακά ΥΣ. Αυτές εντοπίζονται στα υδατικά συστήματα των λιμνών Μικρής και Μεγάλης Πρέσπας. Στα πλαίσια ποικίλων ερευνητικών προγραμμάτων που έχουν εκπονηθεί για αυτές τις λίμνες αυτές αναλύθηκαν και εκτιμήθηκαν οι φυσικές και ανθρωπογενείς πιέσεις τόσο στις ίδιες τις λίμνες όσο και στα άμεσα συσχετιζόμενα με αυτές υδατικά σώματα. Από το σύνολο των παραπάνω μελετών εκτιμήθηκε ότι η ρύπανση στις λίμνες προέρχεται από διάχυτες και από σημειακές πηγές. Ειδικότερα, οι διάχυτες πηγές σχετίζονται κυρίως με την εισροή θρεπτικών ουσιών, επικίνδυνων ουσιών από τις γεωργικές δραστηριότητες αλλά και την αστικοποίηση. Οι σημειακές πηγές ρύπανσης σχετίζονται κυρίως με τα αστικά υγρά απόβλητα από οικισμούς και την βιομηχανική δραστηριότητα. 8. Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το ΥΔ της Δυτικής Μακεδονίας, με το υψηλό εκμεταλλεύσιμο υδροδυναμικό του ποταμού Αλιάκμονα και το πλούσιο σε λιγνίτες υπόβαθρο της κλειστής Λεκάνης Πτολεμαΐδας εξασφαλίζει σημαντικό ποσοστό της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Η παραγωγή αυτή γίνεται στο μεγαλύτερο μέρος της μέσω της ΔΕΗ ΑΕ με τη λειτουργία είτε θερμοηλεκτρικών είτε υδροηλεκτρικών (ΥΗΕ) σταθμών και είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη χρήση υδατικών πόρων. Έτσι, όσο αφορά τους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς ασκούνται πιέσεις στα υπόγεια υδατικά συστήματα που αφορούν σε αντλήσεις για την ταπείνωση της στάθμης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα στο χώρο των ορυχείων για τις εξορυκτικές ανάγκες καθώς και πιέσεις τόσο στα υπόγεια όσο και στα επιφανειακά για τις ανάγκες σε νερό ψύξης των ΑΗΣ. Επιπλέον, στα πλαίσια διαχείρισης των υδατικών πόρων της χώρας, η ΔΕΗ ΑΕ σχεδίασε τις προηγούμενες δεκαετίες μια σειρά μεγάλων ΥΗΕ πολλαπλής σκοπιμότητας ώστε, εκτός από το όφελος της παραγωγής ενέργειας από εγχώριους ανανεώσιμους φυσικούς πόρους, να εξυπηρετούνται και άλλες συνδυαστικές ανάγκες όπως: Ύδρευση της πόλης της Θεσσαλονίκης από τον ποταμό Αλιάκμονα Αναρρύθμιση των ανάντη ΥΗΕ Σταθεροποίηση της στάθμης των κατάντη ΥΗΕ Περιβαλλοντική αναβάθμιση του Δέλτα του ποταμού Αλιάκμονα Άρδευση της περιοχής της βόρειας ζώνης της λίμνης Πολυφύτου και της πεδιάδας της Θεσσαλονίκης. Υδροδότηση ΑΗΣ περιοχής Πτολεμαΐδας. 9.2 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΒΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ Εισαγωγικά στοιχεία Το πρόγραμμα μέτρων περιλαμβάνει τα "βασικά" μέτρα που προσδιορίζονται στο Άρθρο 11.3 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και, όπου απαιτείται, "συμπληρωματικά" μέτρα. Η λήψη συμπληρωματικών μέτρων προβλέπεται σε περίπτωση που η εφαρμογή των βασικών μέτρων δεν επαρκεί για την επίτευξη των στόχων. Στα επόμενα κεφάλαια παρατίθενται τα βασικά στοιχεία για τα μέτρα αυτά, όπως προκύπτουν από τις προβλέψεις της ΟΠΥ, καθώς επίσης και από το Κατευθυντήριο Κείμενο WFD Reporting Guidance Τα βασικά μέτρα αποτελούν τις στοιχειώδεις απαιτήσεις που πρέπει να πληρούνται προκειμένου να επιτευχθούν οι Περιβαλλοντικοί Στόχοι του Άρθρου 4 της Οδηγίας. Στην πλειοψηφία τους αφορούν 204 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

223 σε προληπτικές ενέργειες για την προστασία των Υδατικών Συστημάτων. Τα Βασικά Μέτρα είναι υποχρεωτικά, εφαρμόζονται «οριζόντια» σε όλα τα ΥΣ του Υδατικού διαμερίσματος. Τα βασικά μέτρα διακρίνονται σε δύο επιμέρους ομάδες μέτρων: Η πρώτη ομάδα βασικών μέτρων αφορά σε μέτρα που απαιτούνται για την εφαρμογή της Κοινοτικής νομοθεσίας για την προστασία των υδάτων, τα οποία περιλαμβάνουν, σύμφωνα με το άρθρο 11(3) της Οδηγίας, τα μέτρα που απαιτούνται δυνάμει της νομοθεσίας που προσδιορίζεται στο άρθρο 10 και στο τμήμα Α του παραρτήματος VI της Οδηγίας. Τα μέτρα αυτά απαιτούνται σύμφωνα με τις ακόλουθες οδηγίες και την αντίστοιχη εθνική νομοθεσία (βλ. αναλυτική αναφορά στο Κεφάλαιο 2. υποκεφάλαιο 2.2. πιο πάνω): η οδηγία για τα ύδατα κολύμβησης (76/160/ΕΟΚ) και τη μεταγενέστερη σχετική οδηγία 2006/7/ΕΚ, η οδηγία για τα πτηνά (79/409/ΕΟΚ), η οδηγία για το πόσιμο νερό (80/778/ΕΟΚ), όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 98/83/ΕΚ, η οδηγία για τα μεγάλα ατυχήματα (Seveso) (96/82/ΕΚ), η οδηγία για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων (85/337/ΕΟΚ), η οδηγία για την ιλύ σταθμών καθαρισμού (86/278/ΕΟΚ), η οδηγία για την επεξεργασία αστικών λυμάτων (91/271/ΕΟΚ), η οδηγία για τα προϊόντα φυτοπροστασίας (91/414/ΕΟΚ), η οδηγία για την προστασία από νιτρορύπανση (91/676/ΕΟΚ), η οδηγία για τα οικοσυστήματα (92/43/ΕΟΚ), η οδηγία για την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο ρύπανσης (96/61/ΕΚ), Όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί μετά την Οδηγία 2000/60/ΕΚ και ισχύουν σήμερα (βλ. παρακάτω στο κεφάλαιο 9.2.2). Η δεύτερη ομάδα βασικών μέτρων αφορά σε μέτρα που προκύπτουν από την υποχρέωση εφαρμογής της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και ειδικότερα σε μέτρα που εμπίπτουν στις ακόλουθες κατηγορίες, όπως προσδιορίζονται στο Άρθρο 11: Μέτρα για εφαρμογή αρχής ανάκτησης του κόστους (Άρθρο 9). Μέτρα προαγωγής μιας αποτελεσματικής και βιώσιμης χρήσης ύδατος προκειμένου να μη διακυβεύεται η επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων (Άρθρο 4). Μέτρα διαφύλαξης της ποιότητας του πόσιμου ύδατος για να μειωθεί η απαιτούμενη επεξεργασία για την παραγωγή του (Άρθρο 7). Ελέγχους σχετικά με τις απολήψεις και την ταμίευση γλυκέων υδάτων συμπεριλαμβανομένων αδειοδοτήσεων, κατάρτισης μητρώου κ.α. Ελέγχους σχετικά με την τεχνική ανατροφοδότηση των συστημάτων υπόγειων υδάτων αδειοδοτήσεων, μόνο ως προς το αν η προέλευση των υδάτων θέτει σε κίνδυνο την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων. Μέτρα και ελέγχους για τις σημειακές πηγές απορρίψεων που ενδέχεται να προκαλέσουν ρύπανση (Άρθρα 10, 16). Μέτρα και ελέγχους για τις διάχυτες πηγές απορρίψεων που ενδέχεται να προκαλέσουν ρύπανση. Μέτρα και ελέγχους ως προς τις υδρομορφολογικές συνθήκες των ΤΥΣ και ΙΤΥΣ σε σχέση με την επίτευξη απαιτούμενου ΚΟΔ (Άρθρο 5, Παράρτημα 2). Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 205

224 Απαγόρευση των απορρίψεων ρύπων, απευθείας στα υπόγεια ύδατα, με επιφυλάξεις. Μέτρα για την εξάλειψη της ρύπανσης επιφανειακών υδάτων από τις ουσίες προτεραιότητας και την προοδευτική μείωση της ρύπανσης από άλλες ουσίες (Άρθρο 16). Μέτρα πρόληψης της σημαντικής διαρροής ρύπων από τεχνικές εγκαταστάσεις και για την πρόληψη ή/και τη μείωση των επιπτώσεων των επεισοδίων ρύπανσης λόγω ατυχήματος. Όσον αφορά στα συμπληρωματικά μέτρα, σύμφωνα με το μέρος Β του παραρτήματος VI της Οδηγίας, αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: νομοθετικά μέτρα, διοικητικά μέτρα, οικονομικά ή φορολογικά μέτρα, περιβαλλοντικές συμφωνίες μετά από διαπραγμάτευση, έλεγχοι εκπομπής, κώδικες ορθών πρακτικών, ανασύσταση και αποκατάσταση περιοχών υγροτόπων, έλεγχος απολήψεων, ιδίως προς την κατεύθυνση αντιμετώπισης υπεραντλήσεων, μέτρα διαχείρισης της ζήτησης, μεταξύ άλλων προώθηση της προσαρμοσμένης γεωργικής παραγωγής, όπως π.χ. καλλιεργειών χαμηλών απαιτήσεων σε νερό, σε περιοχές που υποφέρουν από ανομβρία, μέτρα αποτελεσματικότητας και επαναχρησιμοποίησης, μεταξύ άλλων προώθηση τεχνολογιών αποτελεσματικής χρήσης ύδατος στη βιομηχανία και αρδευτικές τεχνικές εξοικονόμησης ύδατος, έργα δομικών κατασκευών, τα οποία εξετάζονται σε συνδυασμό με τα προγραμματιζόμενα έργα στο ΥΔ EL09, εγκαταστάσεις αφαλάτωσης, έργα αποκατάστασης υφιστάμενων υποδομών, ιδίως έργα βελτίωσης υποδομών συλλογής, αποθήκευσης και μεταφοράς / διανομής νερού για ύδρευση ή άρδευση, με σκοπό τη μείωση των απωλειών και τη βελτίωση της ποιότητας των υδάτων, τεχνητή επαναπλήρωση υδροφόρων στρωμάτων, εκπαιδευτικά έργα, έργα έρευνας, ανάπτυξης και επίδειξης, λοιπά σχετικά μέτρα. Η διαμόρφωση του προγράμματος μέτρων κατά την 1 η Αναθεώρηση έγινε με βάση τα ακόλουθα: Τις απαιτήσεις που απορρέουν από την εφαρμογή της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ και επίσης και τις ειδικές απαιτήσεις για το πρόγραμμα μέτρων που περιγράφονται συνοπτικά παραπάνω αι αναλυτικά Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ» Την πρόοδο εφαρμογής του 1 ου Σχεδίου Διαχείρισης και την εμπειρία που αποκτήθηκε κατά την περίοδο αυτή που παρουσιάζονται συνοπτικά στο κεφάλαιο 2.1 Την κατάσταση των επιφανειακών και των υπογείων υδάτων όπως ταξινομήθηκε με βάση τα αποτελέσματα της παρακολούθησης από την έγκριση του 1 ου ΣΔΛΑΠ έως σήμερα και παρουσιάζεται στο κεφάλαιο Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

225 Τους περιβαλλοντικούς στόχους που τίθενται για το 2 ο ΣΔΛΑΠ για τα υδατικά συστήματα αλλά και τους ειδικούς στόχους για τις προστατευόμενες περιοχές που παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 8. Τις σημαντικές πιέσεις που δέχονται ύδατα όπως αυτές εντοπίστηκαν κατά την προετοιμασία του 2 ου Σχεδίου Διαχείρισης και παρουσιάζονται συνοπτικά στο κεφάλαιο στο κεφάλαιο 5. Τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και τους πόρους που μπορούν να αντληθούν από αυτά για τη διαχείριση των υδάτων και την υλοποίηση συγκριμένων δράσεων. Την γενικότερη πολιτική προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και την ενσωμάτωση δράσεων για το σκοπό αυτό. Τις γενικότερες πολιτικές της χώρας σε σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος και της διαχείρισης των υδάτων και τις δράσεις που προγραμματίζονται για αυτό και παρουσιάστηκαν συνοπτικά στο κεφάλαιο 9.1. Την αξιολόγηση των μέτρων ως προς την απόδοσή τους. Το τελικό πρόγραμμα μέτρων θα διαμορφωθεί μετά τα αποτελέσματα της διαβούλευσης αλλά και την ολοκλήρωση της διαδικασίας της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης Δράσεις σε εφαρμογή Ενωσιακών Οδηγιών (Ομάδα I Βασικών Μέτρων) Στον πίνακα που ακολουθεί αναφέρονται οι διατάξεις ενσωμάτωσης των Ενωσιακών Οδηγιών στο Εθνικό δίκαιο. Στη στήλη των οδηγιών αναφέρονται και οι τροποποιήσεις των οδηγιών αυτών από το 2000 και μετά. ΟΔΗΓΙΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ύδατα Κολύμβησης (Οδηγία 2006/7/ΕΚ) ΚΥΑ 8600/416/Ε103/ (ΦΕΚ 356/Β/2009) σχετικά με την «ποιότητα και μέτρα διαχείρισης των υδάτων κολύμβησης, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2006/7/ΕΚ σχετικά με τη διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης και την κατάργηση της Οδηγίας 76/160/ΕΟΚ, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. KYA HΠ 37338/1807/E103/ (ΦΕΚ 1495/Β/2010) «Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση της άγριας ορνιθοπανίδας και των οικοτόπων/ενδιαιτημάτων της, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ Περί διατηρήσεως των άγριων πτηνών, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 2ας Απριλίου 1979, όπως κωδικοποιήθηκε με την οδηγία 2009/147/ΕΚ» και η τροποποιητική αυτής ΚΥΑ ΗΠ 8353/276/Ε103/2012 (ΦΕΚ 415/Β/2012). Προστασία των άγριων πτηνών (Οδηγία 2009/147/ΕΚ) και οικοτόπων (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ) Περιοχές Natura 2000 ΚΥΑ 33318/3028/ (ΦΕΚ 1289/Β/1998) «καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτημάτων) καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας» και την τροποποίηση αυτής ΚΥΑ ΗΠ 14849/853/Ε103/2008 (ΦΕΚ 645/B/2008) σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας. Ν. 3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/2011) «Διατήρηση της Βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» KYA 50743/2017 (ΦΕΚ 4432/Ν/2017) «Αναθεώρηση εθνικού καταλόγου περιοχών του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura 2000» Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 207

226 ΟΔΗΓΙΑ Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις από Έργα/ Δραστηριότητες (Οδηγίες 2011/92/ΕΕ, 2014/52/ΕΕ) Πόσιμο Νερό (Οδηγίες 98/83/ΕΚ, 2015/1787/ΕΕ) Πρόληψη - Έλεγχος ρύπανσης (Οδηγία 2010/75/ΕΕ) Προστασία από νιτρορύπανση (Οδηγία 91/676/ΕΟΚ) ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ν. 1650/1986 (ΦΕΚ 160/Α/1986) «Για την προστασία του περιβάλλοντος» Ν.3010/2002 (ΦΕΚ 91/Α/2002) «Εναρμόνιση του Ν. 1650/86 με τις οδηγίες 97/11/ΕΚ και 96/61/ΕΚ, διαδικασία οριοθέτησης και ρυθμίσεις θεμάτων για τα υδατορέματα και άλλες διατάξεις» Ν. 4014/2011 (ΦΕΚ 209/Α/2011) Περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων και δραστηριοτήτων, ρύθμιση αυθαιρέτων σε συνάρτηση με δημιουργία περιβαλλοντικού ισοζυγίου και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου περιβάλλοντος ΚΥΑ αριθμ. Γ1 (δ)/γ.π. οικ / (ΦΕΚ 3282/Β/2017) «Ποιότητα νερού ανθρώπινης κατανάλωσης σε συμμόρφωση προς τις διατάξεις της Οδηγίας 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της 3ης Νοεμβρίου 1998 όπως τροποποιήθηκε με την Οδηγία (ΕΕ) 2015/1787 (L260, )» ΥΑ 36060/1155/Ε.103/2013 (ΦΕΚ 1450/Β/2013) Καθορισμός πλαισίου κανόνων, μέτρων και διαδικασιών για την ολοκληρωμένη πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης του περιβάλλοντος από βιομηχανικές δραστηριότητες, σε συμμόρφωση προς τις διατάξεις της οδηγίας 2010/75/ΕΕ «περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος της ρύπανσης)» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24 ης Νοεμβρίου 2010 ΚΥΑ 16190/1335/ (ΦΕΚ 519/Β/1997) «Μέτρα και όροι για την προστασία των νερών από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης» για την εναρμόνιση με την Οδηγία 91/676/ΕΟΚ για την προστασία από τη νιτρορύπανση. ΥΑ οικ /1906/1999 (ΦΕΚ 1575/Β/1999) «Προσδιορισμός των νερών που υφίστανται νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης Κατάλογος ευπρόσβλητων ζωνών, σύμφωνα με τις παραγράφους 1 και 2 αντίστοιχα του άρθρου 4 της υπ αριθμ /1335/1997 κοινής υπουργικής απόφασης «Μέτρα και όροι για την προστασία των νερών από νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης» (Β 519). Τροποποίηση των άρθρων 3, 4, 5 και 8 της απόφασης αυτής», όπως τροποποιήθηκε με την ΥΑ 20419/2522/2001 (ΦΕΚ 1212/Β/2001), την ΥΑ 24838/1400/Ε103/2008 (ΦΕΚ 1132/Β/2008), την ΥΑ /2010 (ΦΕΚ 1843/Β/2010), την ΥΑ /2013 (ΦΕΚ 983/Β/2013), την ΥΑ /2014 (ΦΕΚ 3224/Β/2014) και ισχύει. ΥΑ 1420/82031/2015 (ΦΕΚ 1709/Β/2015) «Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης» όπως τροποποιήθηκε από την ΥΑ 2001/118518/2015, (ΦΕΚ 2359/Β/2015) «Τροποποίηση της αριθ. 1420/82031 (ΦΕΚ 1709/Β/2015) απόφασης του Αναπληρωτή Υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης» 208 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

227 ΟΔΗΓΙΑ Προϊόντα Φυτοπροστασίας (Οδηγία 2009/128/ΕΚ, Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1107/2009, Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 652/2014) Αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων (Οδηγία 2012/18/EE) Ιλύς σταθμών καθαρισμού (Οδηγία 86/278/ΕΟΚ) Επεξεργασία αστικών λυμάτων (Οδηγίες 91/271/ΕΟΚ, 98/15/ΕΚ) ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ν. 4036/ (ΦΕΚ 8/Α/2012) «Διάθεση γεωργικών φαρμάκων στην αγορά, ορθολογική χρήση αυτών και συναφείς διατάξεις» όπως τροποποιήθηκε και ισχύει ΚΥΑ /2016 (ΦΕΚ 354/Β/2016) «Καθορισμός κανόνων, μέτρων και όρων για την αντιμετώπιση κινδύνων από ατυχήματα μεγάλης έκτασης σε εγκαταστάσεις ή μονάδες, λόγω της ύπαρξης επικίνδυνων ουσιών, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας 2012/18/ΕΕ «για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζομένων με επικίνδυνες ουσίες και για την τροποποίηση και στη συνέχεια την κατάργηση της Οδηγίας 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 4ης Ιουλίου Αντικατάσταση της υπ αριθ /613/2007 (376/Β/2007), όπως διορθώθηκε (ΦΕΚ 2259/Β/2007)» ΚΥΑ 80568/4225/ (ΦΕΚ 641/Β/1991) «Μέθοδοι, όροι και περιορισμοί για τη χρησιμοποίηση στη γεωργία της ιλύος που προέρχεται από επεξεργασία οικιακών και αστικών λυμάτων» για την εναρμόνιση με τις διατάξεις της υπ αριθμ. 86/278/ΕΟΚ οδηγίας σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και ιδίως του εδάφους κατά τη χρησιμοποίηση της ιλύος καθαρισμού λυμάτων στη γεωργία ΚΥΑ 5673/400/ (ΦΕΚ 192/Β/1997) «Μέτρα και όροι για την επεξεργασία αστικών λυμάτων» και οι τροποποιητικές αυτής αποφάσεις ΥΑ 19661/1982/ (ΦΕΚ 1811/Β/1999) και ΥΑ 48392/939/ (ΦΕΚ 405/Β/2002) Στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ» γίνεται αναλυτική αναφορά μόνο για τις οδηγίες: οδηγία για την επεξεργασία αστικών λυμάτων (91/271/ΕΟΚ), οδηγία για την προστασία από νιτρορύπανση (91/676/ΕΟΚ), οδηγία για την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο ρύπανσης (2010/75/ΕΕ), οι οποίες με βάση τα αναφερόμενα στην παράγραφο του κατευθυντηρίου κειμένου WFD Reporting Guidance Ν ο 35 θεωρούνται οι σημαντικότερες. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι προγραμματιζόμενες δράσεις για την εφαρμογή της Ενωσιακής και Εθνικής Νομοθεσίας για την προστασία των υδάτων. ΟΔΗΓΙΑ Ύδατα Κολύμβησης (Οδηγία 2006/7/ΕΚ) Προστασία των άγριων πτηνών (Οδηγία 2009/147/ΕΚ), και οικοτόπων (Οδηγία Πίνακας 9-1: Δράσεις σε εφαρμογή Ενωσιακών Οδηγιών ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ Συνέχιση της παρακολούθησης της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης σύμφωνα με την Οδηγία 2006/7/ΕΚ. Επικαιροποίηση του Μητρώου Ακτών Κολύμβησης Κατάρτιση /θεσμοθέτηση Σχεδίων Διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000 που εξαρτώνται άμεσα από το νερό, με ειδική αναφορά σε θέματα διαχείρισης υδάτων. Παρακολούθηση/αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΓΥ και Δ/νση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. ΥΠΕΝ, Φορείς Διαχείρισης προστατευόμενων Περιοχών Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 209

228 ΟΔΗΓΙΑ 92/43/ΕΟΚ) Πόσιμο Νερό (Οδηγίες 98/83/ΕΚ, 2015/1787/ΕΕ) Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις από Έργα/ Δραστηριότητες (Οδηγίες 2011/92/ΕΕ, 2014/52/ΕΕ) Πρόληψη - Έλεγχος ρύπανσης (Οδηγία 2010/75/ΕΕ) Προστασία από Νιτρορρύπανση (Οδηγίες 91/676/ΕΟΚ, 98/15/ΕΚ) Προϊόντα Φυτοπροστασίας (Οδηγία 2009/128/ΕΚ, Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1107/2009, Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 652/2014) Αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων (Οδηγία 2012/18/EE) Ιλύς σταθμών καθαρισμού (Οδηγία 86/278/ΕΟΚ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ των εξαρτώμενων από το νερό οικοτόπων και ειδών στις περιοχές του δικτύου Natura 2000 Ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της Οδηγίας 2015/1787/ΕΕ Τροποποίηση ΥΑ οικ /2014 (Εξειδίκευση των περιεχομένων των φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων της Κατηγορίας Α ) ώστε να για συγκεκριμένες κατηγορίες έργων, που θα πρέπει προηγουμένως να προσδιοριστούν να καθίστανται υποχρεωτικά τα ακόλουθα : - Εκπομπές ρύπων ανά κατηγορία, - Υπολογισμός των επιπτώσεων λόγω ρύπανσης στα ΥΣ που έχουν ορισθεί στα Σχέδια Διαχείρισης και - Σύγκριση των συγκεντρώσεων αυτών με τα ΠΠΠ. - Κατάρτιση προγράμματος παρακολούθησης και κοινοποίηση αποτελεσμάτων στην οικεία Δ/νση Υδάτων. Τήρηση αρχείου-μητρώου εγκαταστάσεων που εντάσσονται στις διατάξεις της Οδηγίας Ολοκλήρωση των Νέων Προγραμμάτων Δράσης για τις Ευπρόσβλητες Ζώνες σε γεωργική νιτρορρύπανση Συστηματική παρακολούθηση των επιπέδων των νιτρικών στα ΥΣ που υφίστανται ή ενδέχεται να υποστούν νιτρορρύπανση. Ορθολογική χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων Τήρηση αρχείου-μητρώου εγκαταστάσεων που εμπίπτουν στις διατάξεις της Οδηγίας. Κατάρτιση KYA σχετικά με μέτρα, όρους και διαδικασίες για τη χρησιμοποίηση της ιλύος που προέρχεται από επεξεργασία οικιακών και αστικών λυμάτων καθώς και ορισμένων υγρών αποβλήτων, σε συμμόρφωση προς τις διατάξεις της Οδηγίας 86/278/ΕΟΚ και σε αντικατάσταση της ΚΥΑ 80568/4225/1991 και προώθηση δράσεων σχετικών με την ασφαλή διάθεση της επεξεργασμένης ιλύος. ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Υπ. Υγείας ΥΠΕΝ Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΥΠΑΑΤ ΕΓΥ, ΥΠΑΑΤ ΥΠΑΑΤ Αποκεντρωμένη Διοίκηση ΥΠΕΝ 210 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

229 ΟΔΗΓΙΑ Επεξεργασία Αστικών Λυμάτων (Οδηγία 91/271/ΕΟΚ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ Ολοκλήρωση των έργων αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων των οικισμών που εμπίπτουν στις διατάξεις της Οδηγίας (αφορά όλους τους οικισμούς µε πληθυσμό άνω των ισοδύναμων κατοίκων). Ενίσχυση δράσεων ελέγχου της αποτελεσματικής λειτουργίας των υφιστάμενων έργων επεξεργασίας και αποχέτευσης λυμάτων. ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Περιφέρεια, ΔΕΥΑ, Δήμοι Περιφέρεια Άλλα Βασικά Μέτρα (Ομάδα II Βασικών Μέτρων) Τα βασικά μέτρα όπως διαμορφώνονται κατά την Αναθεώρηση του ΣΔΛΑΠ παρατίθενται στο πίνακα που ακολουθεί όπου παρουσιάζονται τα εξής: Ο κωδικός και το Όνομα του μέτρου. Η κατηγορία του Μέτρου. Συνοπτική Περιγραφή του Μέτρου. Η συσχέτιση του μέτρου με μέτρα του 1 ου ΣΔΛΑΠ όπου περιγράφεται εάν το μέτρο αποτελεί εξειδίκευση ή τροποποίηση μέτρων του 1 ου ΣΔΛΑΠ, εάν αποτελεί μέτρο του 1 ου ΣΔΛΑΠ το οποίο συνεχίζεται ή εάν είναι νέο Μέτρο. Οι φορείς υλοποίησης του μέτρου. Σε περιπτώσεις που αναφέρονται περισσότεροι του ενός φορέα, ο πρώτος αναφερομένος είναι ο φορέας υλοποίησης του μέτρου και οι υπόλοιποι έχουν υποστηρικτικό ρόλο Αναλυτικά στοιχεία και εξειδίκευση του κάθε μέτρου δίνονται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ» Όπου στον Πίνακα που ακολουθεί γίνεται αναφορά στο Αναλυτικό Κείμενο Τεκμηρίωσης Προγράμματος Μέτρων, εννοείται το προαναφερόμενο Κείμενο Τεκμηρίωσης. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 211

230

231 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0201 Αναβάθμιση της οργανωτικής λειτουργίας των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων για την τήρηση των οικονομικών και λοιπών στοιχείων διαχείρισης με σκοπό την κάλυψη των απαιτήσεων της Απόφασης Αριθ. οικ /ΦΕΚ Β' 1751/ της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων "Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του." Μ09Β0202 Αναβάθμιση της οργανωτικής λειτουργίας των ΔΕΥΑ για την τήρηση των οικονομικών και λοιπών στοιχείων διαχείρισης με σκοπό την κάλυψη των απαιτήσεων της Απόφασης Αριθ. οικ /ΦΕΚ Β' 1751/ της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων "Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την εφαρμογή της αρχής ανάκτησης του κόστους των Υπηρεσιών Ύδατος (Άρθρο 9) Μέτρα για την εφαρμογή της αρχής ανάκτησης του κόστους των Υπηρεσιών Ύδατος (Άρθρο 9) Πίνακας 9-2: Βασικά Μέτρα Άλλων Κατηγοριών ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Το μέτρο αυτό αποσκοπεί στην κάλυψη των αναγκών των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων για τη συλλογή των απαιτούμενων πληροφοριών στα πλαίσια της έκδοσης της Απόφασης Αριθ. οικ (ΦΕΚ Β' 1751 / ) της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων "Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του" η οποία αποτελεί εφαρμογή του "Βασικού Μέτρου του 1 ου ΣΔ περί αρχής ανάκτησης κόστους". Το μέτρο αυτό αποσκοπεί στην κάλυψη των αναγκών των ΔΕΥΑ για τη συλλογή των απαιτούμενων πληροφοριών στα πλαίσια της έκδοσης της Απόφασης Αριθ. οικ (ΦΕΚ Β' 1751 / ) της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων "Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του" η οποία αποτελεί την εφαρμογή του βασικού μέτρου 1 ου ΣΔ περί της αρχής ανάκτησης κόστους του. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΝΕΟ ΜΕΤΡΟ ΝΕΟ ΜΕΤΡΟ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων (Τοπικοί, Γενικοί) / Περιφέρεια / ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων) /ΥΠΑΑΤ Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης - Αποχέτευσης / ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων)/ Υπουργείο Εσωτερικών Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 213

232 214 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του." Μ09Β0203 Αναβάθμιση της οργανωτικής λειτουργίας των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την τήρηση των οικονομικών και λοιπών στοιχείων διαχείρισης με σκοπό την κάλυψη των απαιτήσεων της Απόφασης Αριθ. οικ /ΦΕΚ Β' 1751/ της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων "Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του." Μ09Β0204 Κατάρτιση και εκπαίδευση όλων των εμπλεκόμενων φορέων (Αποκεντρωμένων Διοικήσεων, Περιφερειών, Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης, Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων, Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την υλοποίηση των απαιτήσεων της Απόφασης Αριθ. οικ /ΦΕΚ Β' 1751/ της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων "Έγκριση γενικών κανόνων ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την εφαρμογή της αρχής ανάκτησης του κόστους των Υπηρεσιών Ύδατος (Άρθρο 9) Μέτρα για την εφαρμογή της αρχής ανάκτησης του κόστους των Υπηρεσιών Ύδατος (Άρθρο 9) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Το μέτρο αυτό αποσκοπεί στην κάλυψη των αναγκών των ΟΤΑ για τη συλλογή των απαιτούμενων πληροφοριών στα πλαίσια της έκδοσης της Απόφασης Αριθ. οικ (ΦΕΚ Β' 1751 / ) της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων "Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του" η οποία αποτελεί την εφαρμογή του Βασικού Μέτρου του 1 ου ΣΔ περί της αρχής ανάκτησης κόστους Το μέτρο αυτό προτείνεται στα πλαίσια της έκδοσης της Απόφασης Αριθ. οικ (ΦΕΚ Β' 1751 / ) της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων "Έγκριση γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του" η οποία αποτελεί την εφαρμογή του Βασικού Μέτρου του 1 ου ΣΔ περί της αρχής ανάκτησης κόστους. Για την υλοποίηση της Απόφασης απαιτείται η εκπαίδευση και κατάρτιση όλων των εμπλεκόμενων φορέων. Ειδικότερα κρίνεται απαραίτητη η δημιουργία και υλοποίηση κατάλληλου υλικού και προγράμματος για την ενημέρωση, κατάρτιση και εκπαίδευση του προσωπικού των εμπλεκόμενων φορέων το οποίο θα επωμιστεί την εφαρμογή της Απόφασης. Το υλικό θα περιλαμβάνει ενδεικτικά, έντυπο και ψηφιακό υλικό, ημερίδες ενημέρωσης και τεχνικής κατάρτισης κ.λπ. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΝΕΟ ΜΕΤΡΟ ΝΕΟ ΜΕΤΡΟ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης / ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων)/ Υπουργείο Εσωτερικών ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων)

233 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέθοδος και διαδικασίες για την ανάκτηση κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του." Μ09Β0301 Σύνταξη / Επικαιροποίηση Γενικών Σχεδίων Ύδρευσης (Masterplan) Μ09Β0302 Δράσεις ενίσχυσης, αποκατάστασης, εκσυγχρονισμού δικτύων ύδρευσης και έλεγχος διαρροών ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την προώθηση της αποδοτικής και αειφόρου χρήσης του νερού ώστε να μην διακυβεύεται η επίτευξη των στόχων του της Οδηγίας (Άρθρο 4) Μέτρα για την προώθηση της αποδοτικής και αειφόρου χρήσης του νερού ώστε να μην διακυβεύεται η επίτευξη των στόχων του της Οδηγίας (Άρθρο 4) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Σύνταξη Γενικών Σχεδίων Ύδρευσης όπου θα εντοπίζονται οι υδατικοί πόροι που θα καλύψουν τις ανάγκες ύδρευσης σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, θα υιοθετούνται εγκαίρως τα κατάλληλα μέτρα προστασίας και θα σχεδιάζονται τα απαραίτητα εξωτερικά υδραγωγεία σε προκαταρκτικό επίπεδο. Τα Σχέδια (Masterplan) θα εκπονηθούν από τις ΔΕΥΑ/Δήμους και Παρόχους νερού ύδρευσης. Τα Σχέδια αυτά θα πρέπει να είναι σύμφωνα με τις προβλέψεις των Σχεδίων Διαχείρισης ΛΑΠ για την κατάσταση των υδατικών συστημάτων και των προγραμμάτων μέτρων, ενώ θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι ενδεχόμενοι Κίνδυνοι Πλημμύρας όπως έχουν αποτυπωθεί στα ΣΔΚΠ της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να έχουν τη σύμφωνη γνώμη των οικείων Δ/νσεων Υδάτων. Η υλοποίηση των Σχεδίων θα γίνει κατά προτεραιότητα σε μεγάλες ΔΕΥΑ ή Δήμους ή και παρόχους νερού ύδρευσης. Η εξειδίκευση της προτεραιοποίησης δίδεται στο Αναλυτικό Κείμενο Τεκμηρίωσης Προγράμματος Μέτρων. Το μέτρο περιλαμβάνει τις ακόλουθες επιμέρους δράσεις: 1.Καταγραφή των απωλειών για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας των δικτύων ύδρευσης, έλεγχος και μείωση των διαρροών. Ο έλεγχος των διαρροών σε δίκτυα ύδρευσης αποσκοπεί στον εντοπισμό των διαρροών για την αποφυγή μεγάλης απώλειας νερού. Ο έλεγχος των διαρροών αποτελεί τεχνικό μέσο για τη διαχείριση της ζήτησης νερού και αποσκοπεί στην εξοικονόμησή του. Σε πρώτη φάση θα καταγραφούν οι απώλειες των δικτύων από τις αρμόδιες ΔΕΥΑ/Δήμους, άλλο πάροχο νερού ύδρευσης με κοινοποίηση των αποτελεσμάτων στη Δ/νση Υδάτων και θα καθοριστούν οι προτεραιότητες για αποκατάσταση των διαρροών στο ΥΔ από την Περιφερειακή Ομάδα Εργασίας της υπ αριθμ / Απόφασης του ΥΠΕΝ (ΑΔΑ: 7ΔΠΘ4653Π8-8ΓΡ). Μετά τον εντοπισμό των απωλειών θα ακολουθεί η επισκευή και αποκατάσταση της καλής λειτουργίας. Επίσης, θα πρέπει να τοποθετηθούν υδρόμετρα, όπου δεν υπάρχουν, και να αντικατασταθούν τα ελαττωματικά ή παλαιότερης τεχνολογίας. 2. Εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία συστημάτων τηλεελέγχου, τηλεχειρισμού. Με ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Τροποποίηση/ Εξειδίκευση μέτρου ΟΜ02-08 Τροποποίηση /Εξειδίκευση μέτρων ΟΜ01-01, ΟΜ02-03 και ΣΜ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΔΕΥΑ Δήμοι / Πάροχοι νερού ύδρευσης / Αποκ. Διοίκηση (Διεύθυνση Υδάτων) Δήμοι/ΔΕΥΑ/ Πάροχοι νερού ύδρευσης/ Περιφέρεια Αποκ. Διοίκηση (Διεύθυνση Υδάτων)/ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 215

234 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ευθύνη των ΔΕΥΑ/Δήμων ή άλλο πάροχο νερού ύδρευσης θα γίνει προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία συστημάτων τηλεελέγχου, τηλεχειρισμού και διαχείρισης διαρροών των δικτύων ύδρευσης. 3. Έργα ενίσχυσης δυναμικότητας δικτύων ύδρευσης. Σε περιοχές όπου είναι αδύνατη η εξεύρεση καλύτερων εναλλακτικών πηγών υδροδότησης με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, να γίνεται χρήση υφιστάμενων έργων αξιοποίησης υδατικών πόρων (πχ έργα αποθήκευσης επιφανειακού νερού όπως φράγματα και λιμνοδεξαμενές), ακόμα όταν η αρχικά καθορισμένη χρήση τους ήταν η αρδευτική ή άλλη χρήση. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να ολοκληρωθούν τυχόν συνοδά έργα για την κάλυψη της ζήτησης υδρευτικών αναγκών και να κατασκευαστούν τα απαραίτητα έργα επεξεργασίας νερού. 4. Έργα αποκατάστασης/ενίσχυσης/επέκτασης/αντικατάστασης δικτύων ύδρευσης. Το μέτρο αφορά στην αποκατάσταση παλαιών φθαρμένων αγωγών ύδρευσης, στην επέκταση του δικτύου και στην ενίσχυση του εξωτερικού υδραγωγείου ύδρευσης για την κάλυψη αυξημένης ζήτησης σε υδρευτικές ανάγκες. Τα έργα αυτά που στοχεύουν στην αποτελεσματική κάλυψη της αυξανόμενης υδρευτικής ανάγκης σε οικισμούς και δήμους, αποτελούν πρώτης προτεραιότητας έργα για την εφαρμογή της Οδηγίας. Θα πρέπει σε πρώτη φάση να αξιολογηθεί η αποδοτικότητα των εξωτερικών υδραγωγείων από τις αρμόδιες ΔΕΥΑ/Δήμους, άλλους παρόχους νερού ύδρευσης προκειμένου να τεκμηριωθεί αν χρήζουν αποκατάστασης ή ενίσχυσης, ή αντικατάστασης και τα αποτελέσματα της ως άνω αξιολόγησης να κοινοποιηθούν στη Δ/νση Υδάτων για τον καθορισμό προτεραιοτήτων στο ΥΔ από την Περιφερειακή Ομάδα Εργασίας της υπ αριθμ / Απόφασης του ΥΠΕΝ (ΑΔΑ: 7ΔΠΘ4653Π8-8ΓΡ) ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ 216 Μ09Β0303 Αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης νερού σε υποδομές εγγείων βελτιώσεων Μέτρα για την προώθηση της αποδοτικής και αειφόρου χρήσης του νερού ώστε να μην διακυβεύεται η επίτευξη των στόχων του της Οδηγίας (Άρθρο 4) Το μέτρο περιλαμβάνει έργα και δράσεις που εντάσσονται κυρίως στο Μέτρο 4 του ΠΑΑ "Επενδύσεις σε υλικά στοιχεία του ενεργητικού" και ειδικότερα στο υπομέτρο "Υποδομές εγγείων βελτιώσεων". Τα έργα και οι δράσεις που υποστηρίζονται από το υπομέτρο στοχεύουν: (α) στη μείωση απωλειών και στην εφαρμογή μεθόδων άρδευσης υψηλής αποδοτικότητας (π.χ. κλειστά δίκτυα σε συνδυασμό με στάγδην άρδευση) με αντικατάσταση υπαρχόντων πεπαλαιωμένων δικτύων άρδευσης. Τα έργα αυτά συμβάλλουν άμεσα στην αύξηση της αποδοτικότητας της χρήσης του νερού στη γεωργία. (β) στη χρήση για άρδευση εναλλακτικών πηγών νερού (π.χ. ανακυκλωμένα /επαναχρησιμοποιούμενα ύδατα). Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων Τροποποίηση / Εξειδίκευση μέτρων ΟΜ02-04 και ΟΜ02-06 ΥΠΑΑΤ/ Περιφέρειες

235 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Επιπλέον στο μέτρο περιλαμβάνονται και δράσεις που απαιτούνται για τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης της απόληψης του νερού. Οι Δράσεις αυτές περιλαμβάνουν και την αντικατάσταση της ανεξέλεγκτης ιδιωτικής άρδευσης (απόληψη από υπόγεια ή/και επιφανειακά υδατικά συστήματα από συλλογικά) ολοκληρωμένα έργα, η διαχείριση των οποίων βασίζεται στον προγραμματισμό των αρδεύσεων και στη μέτρηση του εφαρμοζόμενου νερού. Βασικοί στόχοι των ανωτέρω δράσεων ή/και έργων είναι οι ακόλουθοι: - Να επιτυγχάνουν ελάχιστη δυνητική εξοικονόμηση νερού της τάξεως του 10% (όπως αυτή υπολογίζεται σύμφωνα με την προτεινόμενη μεθοδολογία που δίνεται στο εγκεκριμένο ΠΑΑ ) για τα υδατικά συστήματα σε καλή ποσοτική κατάσταση με στόχο τη διατήρησή της. - Για υδατικά συστήματα με ποσοτική κατάσταση κατώτερη της καλής η δυνητική εξοικονόμηση θα πρέπει να είναι της τάξης του 10% αλλά και η προγραμματιζόμενη δράση ή/και έργο να εξασφαλίζει επιπλέον πραγματική μείωση της χρήσης του νερού τουλάχιστον ίση με το 50% της δυνητικής εξοικονόμησης (σύμφωνα με τις προβλέψεις του εγκεκριμένου ΠΑΑ όπως αυτές ισχύουν). - Να αξιοποιηθούν ύδατα από υφιστάμενους ταμιευτήρες όπως αυτοί ορίζονται στο εγκεκριμένο ΠΑΑ των οποίων η συμβατότητα με τους στόχους της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ έχει ήδη αξιολογηθεί από το 1 ο ΣΔΛΑΠ. Τυχόν νέα έργα (ταμιευτήρες, λιμνοδεξαμενές, φράγματα, συλλογικά αρδευτικά δίκτυα) που δύνανται να δημιουργήσουν υδρομορφολογικές αλλοιώσεις σε ΕΥΣ που μπορεί να υποβαθμίσουν την οικολογική κατάσταση των υδατικών συστημάτων ή /και την ποσοτική κατάσταση των ΥΥΣ θα εξετάζονται με βάσει τις μεθοδολογίες που έχουν αναπτυχθεί από την ΕΓΥ και είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ "Προσδιορισμός και κριτήρια αξιολόγησης υδρομορφολογικών αλλοιώσεων" και "Προσδιορισμός των εξαιρέσεων της παραγράφου 7, του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ (4.7), περί νέων τροποποιήσεων" όταν απαιτείται. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 217

236 218 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0304 Επενδύσεις για εξοικονόμηση ύδατος στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις Μ09Β0305 Καθορισμός ανωτάτων ορίων αρδευτικών αναγκών καλλιεργειών για ιδιωτικές υδροληψίες ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την προώθηση της αποδοτικής και αειφόρου χρήσης του νερού ώστε να μην διακυβεύεται η επίτευξη των στόχων του της Οδηγίας (Άρθρο 4) Μέτρα για την προώθηση της αποδοτικής και αειφόρου χρήσης του νερού ώστε να μην διακυβεύεται η επίτευξη των στόχων της Οδηγίας (Άρθρο 4) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Το μέτρο περιλαμβάνει έργα και δράσεις που εντάσσονται στη δράση του Μέτρου 4 του ΠΑΑ Παρέχεται ενίσχυση για επενδύσεις που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος και στην αειφόρο διαχείριση των υδατικών πόρων, συμπεριλαμβανομένης και της αποθήκευσης του νερού σε επίπεδο γεωργικής εκμετάλλευσης. Οι επενδύσεις για να κριθούν επιλέξιμες για στήριξη θα πρέπει να πληρούν τους γενικούς όρους επιλεξιμότητας του άρθρου 46 του Καν. (ΕΕ) 1305/2013 όταν πρόκειται για άρδευση, με κυριότερο όρο την ύπαρξη άδειας χρήσης νερού κατά την αίτηση ενίσχυσης επενδυτικού, με στόχο την εξοικονόμηση ύδατος στην αγροτική εκμετάλλευση. Η επιλογή των ορίων της δυνητικής εξοικονόμησης ύδατος που καθορίστηκε από το ΠΑΑ πραγματοποιήθηκε λαμβάνοντας υπόψη ότι πρέπει να εξασφαλιστεί ένα σημαντικό ποσοστό εξοικονόμησης ύδατος. Αρχές σχετικά με τον καθορισμό των κριτηρίων επιλογής: - Ποσοστό εξοικονόμησης ύδατος (δυνητικό και πραγματικό) μεγαλύτερο από τα οριζόμενα στο εγκεκριμένο πρόγραμμα. - Εκμετάλλευση που βρίσκεται σε περιοχή της Οδηγίας 91/676 για την προστασία των υδάτων από νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης. - Εγκατάσταση συστημάτων εξοικονόμησης ύδατος σε υδροβόρες καλλιέργειες. - Η επένδυση άρδευσης επηρεάζει ύδατα των οποίων η κατάσταση έχει χαρακτηριστεί κατώτερη της καλής. Για τον καθορισμό ανώτατων ορίων των αρδευτικών αναγκών ανά στρέμμα για κάθε είδος καλλιέργειας του Υδατικού Διαμερίσματος, ισχύουν τα αναφερόμενα στον πίνακα που ακολουθεί και αυτά λαμβάνονται υπόψη στο πλαίσιο των διαδικασιών αδειοδότησης ιδιωτικών υδροληψιών, από τις Δ/νσεις Υδάτων των Α. Δ. Ειδικά για τα Υπόγεια Υδατικά Συστήματα που χαρακτηρίζονται ως κακής ποσοτικής κατάστασης και υπάρχει ανάγκη πρόσθετων περιορισμών, συστήνεται να καθοριστεί με ενέργειες της ΔΑΟΚ της οικείας Περιφέρειας/ Περιφερειακής Ενότητας η ελάχιστη δυνατή δόση άρδευσης ανά είδος καλλιέργειας. Καθαρές ανάγκες και αρδευτική κατανάλωση των κύριων καλλιεργειών του ΥΔ09 (m 3/; έτος) Είδος Καλλιέργειας Αρδευτική κατανάλωση -Ατομική Γεώτρηση Καθαρές Μικροάρδευση Καταιονισμός Ανάγκες Max Max Βαμβάκι Αραβόσιτος Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Τροποποίηση Εξειδίκευση Μέτρου ΟΜ02-06 Τροποποίηση Εξειδίκευση Μέτρων ΟΜ02-06 και ΟΜ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Ιδιώτες /Πάροχοι νερού άρδευσης /ΥΠΑΑΤ/Περιφέ ρεια- Αποκ. Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων/ΔΑΟΚ Περιφέρειας

237 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0306 Ενίσχυση Δράσεων Περιορισμού Απωλειών στα Συλλογικά Δίκτυα Άρδευσης ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την προώθηση της αποδοτικής και αειφόρου χρήσης του νερού ώστε να μην διακυβεύεται η επίτευξη των στόχων του της Οδηγίας (Άρθρο 4) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Λοιπά εαρινά σιτηρά Μηδική Λοιπά Βιομηχανικά Χειμερινά σιτηρά Μποστανικά Πατάτες Κηπευτικά υπαίθρου Κηπευτικά θερμοκηπίου Δενδρώδη Ελαιόδενδρα Αμπελοι Οσπρια Νοείται ότι τα ανωτέρω ποσά αρδευτικής κατανάλωσης ισχύουν εφόσον δεν έρχονται σε αντίθεση με τα νομοθετήματα που τυχόν ορίζουν ειδικό καθεστώς προστασίας των υδάτων της περιοχής. Επίσης δύναται να τροποποιούνται με τις κανονιστικές πράξεις επιβολής μέτρων και περιορισμών κατ εφαρμογή του άρθρου 11 παρ.3 του ν.3199/2003 όπως ισχύει. Η ορθή εφαρμογή του μέτρου απαιτεί την υλοποίηση των παρακάτω δράσεων: 1) βελτιστοποίηση του προγράμματος άρδευσης με συνεργασία φορέα διαχείρισης συλλογικού αρδευτικού δικτύου (ΤΟΕΒ, ΓΟΕΒ, Δήμος) καλλιεργητών. Εφόσον κρίνεται απαραίτητο πραγματοποιείται επικαιροποίηση των προγραμμάτων άρδευσης κατόπιν σύστασης της Περιφέρειας και σε συνεργασία με την εποπτεύουσα υπηρεσία του φορέα διαχείρισης. Σημειώνεται ότι οι φορείς διαχείρισης ήδη υποχρεούνται από το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο στην κατάρτιση ωρολόγιου προγράμματος αρδεύσεων. Στο πλαίσιο αυτό ο φορέας διαχείρισης κατά την έναρξη της αρδευτικής περιόδου θα καταρτίζει πρόγραμμα άρδευσης το οποίο θα κοινοποιεί άμεσα στην αρμόδια Δ/νση Υδάτων και στην οικεία Περιφέρεια. Ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στην πιστή τήρηση του Κανονισμού Άρδευσης, ο οποίος συντάσσεται κατ εφαρμογή του άρθρου 72 του ν. 3852/2010 (ΦΕΚ Α 87/ ), του άρθρου 79 του ν. 3463/2006 (ΦΕΚ Α 114/ ) και της υπ αρ. 3252/99092/ ΚΥΑ (ΦΕΚ Β 3452/ ). 2) Ανάπτυξη προγραμματισμού σχετικά με τις ποσότητες και την κατανομή των ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Τροποποίηση Εξειδίκευση Μέτρου ΟΜ02-04 ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΟΕΒ/ΤΟΕΒ/ Συλλογικά Αρδευτικά Δίκτυα/ Περιφέρεια Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 219

238 220 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0307 Κατάρτιση εγχειριδίου τεχνικών προδιαγραφών εφαρμογής μεθόδων επαναχρησιμοποίησης Μ09Β0308 Αναθεώρηση Στρατηγικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Φαινομένων Λειψυδρίας και Ξηρασίας ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την προώθηση της αποδοτικής και αειφόρου χρήσης του νερού ώστε να μην διακυβεύεται η επίτευξη των στόχων της Οδηγίας (Άρθρο 4) Μέτρα για την προώθηση της αποδοτικής και αειφόρου χρήσης του νερού ώστε να μην διακυβεύεται η επίτευξη των στόχων του της Οδηγίας (Άρθρο 4) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ απολήψεων με σκοπό την καλύτερη εκτίμηση των αρδευτικών απωλειών, απολογιστικές καταστάσεις ανά αρδευτική περίοδο, στις οποίες θα πρέπει να περιλαμβάνονται κατ ελάχιστο η αρδεύσιμη και αρδευθείσα έκταση, ο τρόπος και η μέθοδος άρδευσης, οι πηγές υδροδότησης, το είδος των καλλιεργειών, καθώς και οι ποσότητες ύδατος που χρησιμοποιήθηκαν για την άρδευσή τους, ανά μήνα και ανά πηγή υδροδότησης. Τα ανωτέρω κοινοποιούνται στην αρμόδια Δ/νση Υδάτων της Α.Δ Σύνταξη εγχειριδίου τεχνικών προδιαγραφών εφαρμογής των μεθόδων επαναχρησιμοποίησης που προβλέπονται στην ΚΥΑ / (ΦΕΚ 354Β), όπως ισχύει, όπου ενδεικτικά θα καθορίζονται η περιγραφή των δυνητικών μεθόδων επαναχρησιμοποίησης, που συνίσταται η εφαρμογή κάθε μεθόδου, οι ελάχιστες απαιτήσεις εφαρμογής κάθε μεθόδου και η συνολική πρακτική ορθής και αποδεκτής εκτέλεσης, οι προβλεπόμενες διαδικασίες για τη σχετική αδειοδότηση καθώς και η εξειδίκευση των αρμοδιοτήτων των εμπλεκόμενων φορέων. Αναθεώρηση Στρατηγικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Φαινομένων Λειψυδρίας και Ξηρασίας, που υλοποιήθηκε κατά το 1 ο Διαχειριστικό Κύκλο με βάση τις αρχές προληπτικού σχεδιασμού (Drought and Water Shortage Contingency Plans) που θα περιλαμβάνει κυρίως μέτρα πρόληψης, βάσει του συνδυασμού διάφορων εναλλακτικών λύσεων, καθώς και μέτρα για την αντιμετώπιση επιπτώσεων από τη λειψυδρία και την ξηρασία, λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση της κλιματικής αλλαγής. Αναλυτικότερα, το σχέδιο, μεταξύ άλλων, θα περιλαμβάνει: α) Καταγραφή ακραίων φαινομένων ξηρασίας που παρατηρήθηκαν στο πρόσφατο παρελθόν και εκτίμηση των οικονομικών, περιβαλλοντικών, θεσμικών και κοινωνικών επιπτώσεών τους, καθώς και των εφαρμοσθέντων πολιτικών και μέτρων αντιμετώπισης. β) Υπολογισμό δεικτών ξηρασίας, με βάση τις κατευθύνσεις της ΕΕ και τις ιδιαίτερες συνθήκες της περιοχής, όπως υδρολογικό καθεστώς, μετεωρολογικές συνθήκες, περιβαλλοντική κατάσταση, κοινωνικές συνθήκες, οικονομικές επιπτώσεις κλπ., ενώ θα καθορισθούν και διαβαθμίσεις των τιμών του δείκτη αυτού για τον χαρακτηρισμό των φαινομένων. γ) Αξιολόγηση της επικινδυνότητας από μελλοντικά φαινόμενα λειψυδρίας και ξηρασίας (από φυσικές ή ανθρωπογενείς αιτίες) και των πιθανών επιπτώσεων τους. δ) Προσδιορισμό και πρόταση εναλλακτικών πηγών για διάφορες χρήσεις νερού και στρατηγικών υδατικών αποθεμάτων, τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε κρίσιμες περιπτώσεις φαινομένων ξηρασίας. ε) Προτάσεις για τη δημιουργία ευέλικτου Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Συνέχιση Μέτρου ΟΜ02-07 ΝΕΟ ΜΕΤΡΟ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων) Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων)/ ΥΠΕΝ (ΕΓΥ)

239 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0401 Καθορισμός και οριοθέτηση ζωνών ή/και μέτρων προστασίας σημείων υδροληψίας ύδατος, που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση από υπόγεια υδατικά συστήματα ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την προστασία των υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (Άρθρο 7) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ και αποτελεσματικού μηχανισμού έγκαιρης προειδοποίησης για φαινόμενα ξηρασίας, λαμβάνοντας υπόψη τους δείκτες που θα έχουν καθορισθεί. στ) Προσδιορισμό μέτρων, τα οποία είναι απαραίτητα για την πρόληψη, καθώς και για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών, οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων από τη λειψυδρία και την ξηρασία. ζ) Εκτίμηση της πιθανής επίδρασης των φαινομένων της λειψυδρίας και της ξηρασίας στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων του Άρθρου 4 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Το Σχέδιο εγκρίνεται και ενεργοποιείται όποτε κριθεί αναγκαίο με απόφαση του Συντονιστή της Α.Δ. α. Για τα μεμονωμένα σημεία υδροληψίας από υπόγεια υδατικά συστήματα (πηγές, πηγάδια, γεωτρήσεις) καθώς και τα πεδία υδροληψιών από τα οποία αντλούνται ύδατα με σκοπό την παραγωγή νερού ανθρώπινης κατανάλωσης και σε ποσότητες άνω των 10 m 3 ημερησίως, κατά μέσον όρο το έτος, ή εξυπηρετούν περισσότερα από 50 άτομα καθορίζονται μέτρα ή/και ζώνες προστασίας τους. β. Οι ζώνες προστασίας των σημείων ή πεδίων υδροληψίας που εξυπηρετούν δίκτυα ύδρευσης τα οποία λειτουργούν Δήμοι, Σύνδεσμοι Δήμων, Δ.Ε.Υ.Α, Διαδημοτικές Ε.Υ.Α. και Εταιρείες Ύδρευσης καθορίζονται κατόπιν εκπόνησης ειδικών υδρογεωλογικών μελετών, οι οποίες θα είναι σύμφωνες με τις προδιαγραφές που έχουν ήδη καταρτιστεί και δημοσιοποιηθεί από την ΕΓΥ. Οι ζώνες προστασίας περιλαμβάνουν τις ακόλουθες κατηγορίες: Ζώνη προστασίας Ι (άμεσης προστασίας). Η ζώνη αυτή προστατεύει το άμεσο περιβάλλον της υδροληψίας από ρύπανση και χαρακτηρίζεται ως ζώνη πλήρους απαγόρευσης. Ζώνη προστασίας ΙΙ (ελεγχόμενη). Η ζώνη αυτή προστατεύει την υδροληψία από μικροβιολογική κυρίως ρύπανση (ζώνη των 50 ημερών) και από ρύπανση που προέρχεται από ανθρώπινες δραστηριότητες ή έργα που είναι επικίνδυνα λόγω γειτνίασης με την υδροληψία. Ζώνη προστασίας ΙΙΙ (επιτηρούμενη). Η ζώνη αυτή περιβάλλει την Ι και τη ΙΙ ζώνη και αναπτύσσεται σε όση απόσταση φθάνει η λεκάνη τροφοδοσίας της υπόγειας υδροφορίας από την οποία τροφοδοτείται το υδροληπτικό έργο. γ. Για σημεία υδροληψίας του σημείου (α) με μικρούς ετήσιους απολήψιμους όγκους τα μέτρα ή/και οι ζώνες προστασίας δύναται να καθορίζονται με ενιαίο ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Τροποποίηση /Εξειδίκευση Mέτρου ΟΜ03-02 και ΟΜ03-03 ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Διεύθυνση Υδάτων) και Πάροχοι νερού ύδρευσης (ΔΕΥΑ, Δήμοι κ.λπ.) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 221

240 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ τρόπο ανά Υδατικό Διαμέρισμα ή ανά ΛΑΠ, λαμβάνοντας υπόψη τη γεωλογία της περιοχής και το είδος της υπόγειας υδροφορίας. Σε αυτή την περίπτωση, το σχετικό κατώφλι των μικρών απολήψιμων όγκων θα καθοριστεί με απόφαση του Συντονιστή της Α.Δ. μετά από εισήγηση της αρμόδιας Διεύθυνσης Υδάτων έως το τέλος του ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ δ. Έως το 2021, θα πρέπει να έχουν καθοριστεί ζώνες προστασίας των σημείων υδροληψίας που εξυπηρετούν δίκτυα ύδρευσης τα οποία λειτουργούν Δήμοι, Σύνδεσμοι Δήμων, Δ.Ε.Υ.Α, Διαδημοτικές Ε.Υ.Α., Εταιρείες Ύδρευσης. Προτεραιότητα δίνεται με βάση πληθυσμιακά κριτήρια και την κατάσταση του ΥΥΣ. ε. Μέχρι την ολοκλήρωση του σημείου (δ) ορίζονται προσωρινές ζώνες προστασίας για τα σημεία υδροληψίας ως εξής: Ζώνη απόλυτης προστασίας Ι : 10-20m περιμετρικά του έργου υδροληψίας ανάλογα με τις τοπικές μορφολογικές συνθήκες. Ζώνη ελεγχόμενης προστασίας ΙΙ : Ορίζεται καταρχάς και κατ ελάχιστο, ανάλογα με το είδος της υπόγειας υδροφορίας ως ακολούθως: Καρστικά συστήματα: 1000m ανάντη και εκατέρωθεν (ζώνη τροφοδοσίας) και 500m κατάντη των σημείων απόληψης νερού ύδρευσης. Ρωγματώδη συστήματα: 500m ανάντη και εκατέρωθεν (ζώνη τροφοδοσίας) και 300m κατάντη των σημείων απόληψης νερού ύδρευσης. Κοκκώδη συστήματα ελεύθερης ροής: περίμετρος ακτίνας 500μ. Κοκκώδεις υπό πίεση ή μερικώς υπό πίεση υδροφορίες: περίμετρος ακτίνας 500m. Στην περίπτωση, που η ζώνη προστασίας ΙΙ χωροθετείται σε μεικτό γεωλογικό υπόβαθρο, η Δ/νση Υδάτων καθορίζει το γεωλογικό σύστημα που θα την εντάξει, λαμβάνοντας υπόψη τα γεωλογικά στοιχεία της περιοχής, ενώ δύναται να ζητήσει και τη σύνταξη υδρογεωλογικής έκθεσης. 222 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

241 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ στ. Για τα σημεία υδροληψίας/πεδία υδροληψίας ύδατος ανθρώπινης κατανάλωσης που δεν υπάγονται στο σημείο (β), δεν απαιτείται ο καθορισμός Ζωνών Προστασίας αλλά η λήψη μέτρων προστασίας. Τα μέτρα προστασίας των εν λόγω σημείων/πεδίων υδροληψίας καθορίζονται κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση των δραστηριοτήτων ή κατά την έκδοση άδειας εκτέλεσης των έργων αξιοποίησης υδατικών πόρων, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία κατόπιν γνωμοδότησης της αρμόδιας Δ/νσης Υδάτων της Α.Δ. και της Υπηρεσίας Υγείας της αρμόδιας Π.Ε.. Σε περίπτωση που τα σημεία αυτά εντάσσονται σε δίκτυα ύδρευσης κατόπιν σχετικής συμφωνίας με τον ιδιώτη, τότε υπάγονται στην περίπτωση (β) και καθορίζονται ζώνες προστασίας. ζ. Νέες Δραστηριότητες που απαγορεύονται ανά ζώνη: Ζώνη προστασίας Ι (άμεσης προστασίας). Στη ζώνη αυτή απαγορεύεται αυστηρά η οποιαδήποτε δραστηριότητα εκτός των απαραίτητων εργασιών για τη λειτουργία και συντήρηση των υδροληπτικών έργων. Ζώνη προστασίας ΙΙ (ελεγχόμενη). Στη ζώνη αυτή δεν επιτρέπονται η εγκατάσταση και λειτουργία δραστηριοτήτων που συνδέονται με ρυπαντικά φορτία, που δύνανται να επηρεάσουν τα ΥΥΣ και δραστηριότητες για τις οποίες ακόμη και μετά την επεξεργασία των αποβλήτων τους υπάρχει κίνδυνος για μικροβιακή μόλυνση ή/και για ρύπανση από άλλες κατηγορίες ρυπαντικών φορτίων. Ειδικότερα, αναφέρονται οι δραστηριότητες που εμπίπτουν: o o o Στις διατάξεις της Οδηγίας 2011/70/ΕΥΡΑΤΟΜ για την ασφαλή διαχείριση αναλωμένων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων όπως ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το ΠΔ122/2013 ΦΕΚ Α 177 Στις διατάξεις της Οδηγίας 2012/18/ΕΕ, ΚΥΑ ΦΕΚ/354/Β2016 «για την αντιμετώπιση κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες», και των διάδοχων κάθε φορά νομοθετημάτων της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας που αφορούν στο αντικείμενο αυτό. Στις διατάξεις της Οδηγίας 1999/31/ΕΚ περί Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων, ΗΠ/29407/3508/02 (ΦΕΚ 1572/ ) «Μέτρα και ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 223

242 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ όροι για την υγειονομική ταφή αποβλήτων» και των διάδοχων κάθε φορά νομοθετημάτων της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας που αφορούν στο αντικείμενο αυτό με εξαίρεση τις περιπτώσεις υγειονομικής ταφής που αφορούν σε απόβλητα που χαρακτηρίζονται «αδρανή» («απόβλητα που δεν αποσυντίθενται ούτε καίγονται όπως το χαλίκι, η άμμος και η πέτρα») υπό την έννοια των νομοθετημάτων αυτών. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ o Στις διατάξεις της Οδηγίας 2010/75/ΕΕ «περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος ρύπανσης), ΚΥΑ 36060/1155/Ε103/13 (ΦΕΚ 1450 Β/ ) «Καθορισμός πλαισίου κανόνων, μέτρων και διαδικασιών για την ολοκληρωμένη πρόληψη και τον έλεγχο της ρύπανσης του περιβάλλοντος από βιομηχανικές δραστηριότητες», και των διάδοχων κάθε φορά νομοθετημάτων της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας που αφορούν στο αντικείμενο αυτό, (με εξαίρεση τις μονάδες τηλεθέρμανσης εάν εμπίπτουν στο άρθρο 35 της εν λόγω οδηγίας) όλων των κατηγοριών της ΥΑ ΔΙΠΑ/οικ/37674/2016 (ΦΕΚ 2471Β) για την περιβαλλοντική κατάταξη των έργων, όπως κάθε φορά ισχύει. Πλέον των ανωτέρω, τα έργα και οι δραστηριότητες που δύνανται να επηρεάσουν τα ΥΥΣ εξειδικεύονται ενδεικτικά στο Αναλυτικό Κείμενο Τεκμηρίωσης Προγράμματος Μέτρων. Η εξειδίκευση αυτή μπορεί με Απόφαση του Συντονιστή της ΑΔ να τροποποιείται σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 7.3 του ΠΔ 51/2007. Κατ εξαίρεση μπορεί να επιτραπεί στη ζώνη ΙΙ, η εγκατάσταση μιας εν δυνάμει ρυπογόνου δραστηριότητας που αναφέρεται στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Μέτρων. Κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση της εν λόγω δραστηριότητας απαιτείται (πέραν των απαιτούμενων εγκρίσεων βάσει της κείμενης νομοθεσίας), η γνωμοδότηση της οικείας Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και οι γνωμοδοτήσεις της αρμόδιας Υπηρεσίας Υγείας της οικείας Περιφέρειας/Περιφερειακής Ενότητας και του οικείου Δήμου, κατόπιν υποβολής ειδικής υδρογεωλογικής μελέτης. Η ειδική υδρογεωλογική μελέτη θα περιλαμβάνει και ανάλυση τρωτότητας του τοπικού υδροφορέα και ανάλυση κινδύνου με τις αντίστοιχες αναλύσεις 224 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

243 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0402 Προστασία ΥΥΣ που εντάσσονται στο μητρώο προστατευόμενων περιοχών ανθρώπινης κατανάλωσης και καθορισμός θεσμικού πλαισίου προστασίας ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την προστασία των υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (Άρθρο 7) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ευαισθησίας και αβεβαιότητας με αναλυτική περιγραφή των βημάτων και των πρωτογενών δεδομένων που έχουν χρησιμοποιηθεί. Σε περιπτώσεις που κρίνεται απαραίτητο, δύναται να ζητηθεί η γνώμη του ΣΥΑΔ από τον Συντονιστή της Α.Δ.. Στη συνεδρίαση του ΣΥΑΔ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ.1β του αρ.6 του Ν.3199/2003, είναι σκόπιμο να μετέχουν και εκπρόσωποι από την αρμόδια Υπηρεσία Υγείας της οικείας Περιφέρειας/Περιφερειακής Ενότητας και από τον οικείο Δήμο. η. Οι υφιστάμενες δραστηριότητες εντός της Ζώνης Προστασίας ΙΙ που εμπίπτουν στο σημείο (ζ) ελέγχονται ως προς την εφαρμογή των Περιβαλλοντικών όρων/δεσμεύσεων και δύνανται να τροποποιηθούν κατάλληλα για την εξασφάλιση της προστασίας του σημείου υδροληψίας (εξειδίκευση του είδους και της συχνότητας του προγράμματος παρακολούθησης, βελτιστοποίηση της επεξεργασίας των εκροών κλπ). Στην περίπτωση αιτήματος αδειοδότησης νέας υδροληψίας που αφορά στη χρήση πόσιμου ύδατος, στην όμορη περιοχή της οποίας βρίσκονται εγκατεστημένες δραστηριότητες, όπως αναφέρονται στο σημείο (ζ), τότε το νέο υδροληπτικό έργο χωροθετείται κατάλληλα έτσι ώστε να τηρούνται οι προϋποθέσεις του παρόντος μέτρου. θ. Εφόσον η επέκταση /τροποποίηση υφιστάμενων δραστηριοτήτων εντός της Ζώνης Προστασίας ΙΙ συνδέεται με ρυπαντικά φορτία, που δύνανται να επηρεάσουν τα ΥΥΣ εξετάζονται βάσει του σημείου (ζ). α. Δεν επιτρέπεται η εγκατάσταση και λειτουργία νέων δραστηριοτήτων που συνδέονται με ρυπαντικά φορτία, που δύνανται να επηρεάσουν τα ΥΥΣ και δραστηριότητες για τις οποίες ακόμη και μετά την επεξεργασία των αποβλήτων τους υπάρχει κίνδυνος για μικροβιακή μόλυνση ή/και για ρύπανση από άλλες κατηγορίες ρυπαντικών φορτίων. Ειδικότερα αναφέρονται οι δραστηριότητες που εμπίπτουν: o o Στις διατάξεις της Οδηγίας 2011/70/ΕΥΡΑΤΟΜ για την ασφαλή διαχείριση αναλωμένων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων όπως ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο με το ΠΔ122/2013 ΦΕΚ Α 177 Στις διατάξεις της Οδηγίας 2012/18/ΕΕ, ΚΥΑ ΦΕΚ/354/Β2016 «για την αντιμετώπιση κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Τροποποίηση /Εξειδίκευση Μέτρου ΟΜ03-04 ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 225

244 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ουσίες», και των διάδοχων κάθε φορά νομοθετημάτων της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας που αφορούν στο αντικείμενο αυτό. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ o Στις διατάξεις της Οδηγίας 1999/31/ΕΚ περί Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων, ΗΠ/29407/3508/02 (ΦΕΚ 1572/ ) «Μέτρα και όροι για την υγειονομική ταφή αποβλήτων» και των διάδοχων κάθε φορά νομοθετημάτων της κοινοτικής και εθνικής νομοθεσίας που αφορούν στο αντικείμενο αυτό με εξαίρεση τις περιπτώσεις που αφορούν σε απόβλητα που χαρακτηρίζονται «αδρανή» β. Για τις λοιπές δραστηριότητες εφαρμόζονται υποχρεωτικά οι Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές της Οδηγίας 2010/75/ΕΕ «περί βιομηχανικών εκπομπών (ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχος ρύπανσης), ανεξάρτητα εάν υπάγονται σε αυτήν ή όχι και εξετάζεται ανάλογα με το είδος και το μέγεθος της δραστηριότητας η εγκατάσταση και λειτουργία συστήματος παρακολούθησης της κατάστασης του ΥΥΣ μέσω γεωτρήσεων. γ. Τα έργα και οι δραστηριότητες που εμπίπτουν στο σημείο (α) εξειδικεύονται ενδεικτικά στο Αναλυτικό Κείμενο Τεκμηρίωσης Προγράμματος Μέτρων. Η εξειδίκευση αυτή μπορεί με Απόφαση του Συντονιστή της ΑΔ να τροποποιείται σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 7.3 του ΠΔ 51/2007. δ. Κατ εξαίρεση μπορεί να επιτραπεί η εγκατάσταση μιας εν δυνάμει ρυπογόνου δραστηριότητας που αναφέρεται στο Αναλυτικό Κείμενο Τεκμηρίωσης Προγράμματος Μέτρων. Κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση της εν λόγω δραστηριότητας απαιτείται (πέραν των απαιτούμενων εγκρίσεων βάσει της κείμενης νομοθεσίας), η γνωμοδότηση της οικείας Διεύθυνσης Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και η γνωμοδότηση της Υπηρεσίας Υγείας της οικείας Περιφέρειας, κατόπιν υποβολής ειδικής υδρογεωλογικής μελέτης. Η ειδική υδρογεωλογική μελέτη θα περιλαμβάνει και ανάλυση τρωτότητας του τοπικού υδροφορέα και ανάλυση κινδύνου με τις αντίστοιχες αναλύσεις ευαισθησίας και αβεβαιότητας με αναλυτική περιγραφή των βημάτων και των πρωτογενών δεδομένων που έχουν χρησιμοποιηθεί. Σε περιπτώσεις που κρίνεται απαραίτητο, δύναται να ζητηθεί η γνώμη του ΣΥΑΔ από τον Συντονιστή της Α.Δ.. Στη συνεδρίαση του ΣΥΑΔ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ.1β του αρ.6 του Ν.3199/2003, είναι σκόπιμο να μετέχουν και 226 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

245 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0403 Προστασία υδροληπτικών έργων επιφανειακών υδάτων για ύδρευση ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την προστασία των υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (Άρθρο 7) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ εκπρόσωποι από την αρμόδια Υπηρεσία Υγείας της οικείας Περιφέρειας/Περιφερειακής Ενότητας. ε. Οι υφιστάμενες δραστηριότητες ελέγχονται ως προς την εφαρμογή των Περιβαλλοντικών όρων/δεσμεύσεων, που δύνανται να τροποποιηθούν κατάλληλα για την εξασφάλιση της προστασίας του ΥΥΣ (εξειδίκευση του είδους και της συχνότητας του προγράμματος παρακολούθησης, βελτιστοποίηση της επεξεργασίας των εκροών κλπ). στ. Εφόσον η επέκταση / τροποποίηση υφιστάμενων δραστηριοτήτων που εμπίπτουν στο σημείο (α) συνδέεται με ρυπαντικά φορτία που δύνανται να επηρεάσουν τα ΥΥΣ, εφαρμόζονται τα αναφερόμενα στο σημείο (δ). Αντικείμενο του Μέτρου είναι η προστασία των επιφανειακών υδατικών συστημάτων που χρησιμοποιούνται για ύδρευση και εξυπηρετούνται Δήμοι, Σύνδεσμοι Δήμων, Δ.Ε.Υ.Α, Διαδημοτικές Ε.Υ.Α. και Εταιρείες Ύδρευσης μέσω του καθορισμού ζωνών/ μέτρων προστασίας για τα ΕΥΣ ή/και τα σημεία υδροληψίας επ αυτών. Ο λεπτομερής καθορισμός των εν λόγω ζωνών προστασίας προτείνεται να υλοποιηθεί στο πλαίσιο των Σχεδίων Ασφαλείας Νερού (ΣΑΝ) που θα εκπονήσουν οι πάροχοι υπηρεσιών ύδρευσης/ άλλοι υπόχρεοι φορείς όπως προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία ή τυχόν περιβαλλοντικούς όρους δραστηριοτήτων. Μέχρι τον λεπτομερή καθορισμό των εν λόγω ζωνών προστασίας, μια καταρχήν προσέγγιση καθορισμού ζωνών είναι η ακόλουθη: Ζώνη Ι: Άμεσης προστασίας πέριξ των έργων υδροληψίας ζώνη απαγόρευσης εύρους 20 μ. Ζώνη ΙΙ: Ζώνη προστασίας πέριξ των ορίων των ποτάμιων ΕΥΣ που συμβάλλουν ανάντη του σημείου υδροληψίας ελεγχόμενη ζώνη. Ορίζεται ως ακολούθως: Για πρανή με κλίση <3% εύρος ζώνης 100μ. Για πρανή με κλίση 3-10% εύρος ζώνης 200μ. Για πρανή με κλίση >10% εύρος ζώνης 300μ. Εφόσον έχουν οριστεί τα όρια πλημμύρας με Τ=100 στα ΣΔΚΠ της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ λαμβάνεται για τη Ζώνη ΙΙ το μεγαλύτερο εξ αυτών όριο. Ζώνη ΙΙΙ: Ευρύτερη ζώνη που αντιστοιχεί στη λεκάνη απορροής του σημείου υδροληψίας - επιτηρούμενη ζώνη. Για τις ανωτέρω προσωρινές ζώνες ορίζονται τα ακόλουθα: ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Συνέχεια Μέτρου ΟΜ03-01 ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Δήμοι / ΔΕΥΑ/ Πάροχοι Υδατος/ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Διεύθυνση Υδάτων) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 227

246 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Στη Ζώνη Ι: Απαιτείται ειδική σήμανση και περίφραξη προστασίας των έργων υδροληψίας. Στη ζώνη αυτή απαγορεύεται αυστηρά η οποιαδήποτε δραστηριότητα εκτός των απαραίτητων εργασιών για τη λειτουργία και συντήρηση των υδροληπτικών έργων. Στη Ζώνη ΙΙ: Η εγκατάσταση νέων ή η επέκταση υφιστάμενων δραστηριοτήτων που δύνανται να επηρεάσουν την ποιότητα του νερού που προορίζεται για ύδρευση, επιτρέπεται και ρυθμίζεται κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση από την αρμόδια αρχή μετά από γνώμη της Δ/νσης Υδάτων και της Υπηρεσίας Υγείας της Περιφερειακής Ενότητας και γνωμοδότηση του αρμόδιου παρόχου υπηρεσιών ύδατος. 228 Στη Ζώνη ΙΙΙ: Κατά τη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, νέων ή επέκτασης υφιστάμενων δραστηριοτήτων ζητείται επιπλέον των προβλεπόμενων από την κείμενη νομοθεσία γνωμοδοτήσεων και η γνωμοδότηση του αρμόδιου παρόχου υπηρεσιών ύδατος. Έως την εκπόνηση των ΣΑΝ ή άλλων συγκεκριμένων μελετών, σε περίπτωση αιτημάτων για υλοποίηση νέων έργων ή νέων δραστηριοτήτων που είτε χωροθετούνται εντός της υδρολογικής λεκάνης απορροής του επιφανειακού ΥΣ, είτε διαθέτουν τα απόβλητά τους εντός αυτής, οι αρμόδιες για την περιβαλλοντική αδειοδότησή τους Υπηρεσίες, οφείλουν να εξετάσουν την επίδρασή τους στην ποιότητα του επιφανειακού ΥΣ που προορίζεται για ύδρευση. Απαγορεύεται η απευθείας διάθεση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων στα εν λόγω ΕΥΣ ανάντη των σημείων υδροληψίας, σε αποστάσεις από αυτά που καθορίζονται κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου επεξεργασίας των αποβλήτων, μετά από γνώμη της οικείας Δ/νσης Υδάτων. Για τα ΕΥΣ από τα οποία προγραμματίζεται η απόληψη πόσιμου ύδατος, στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής αδειοδότησης του σχετικού έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων, ο κύριος του έργου θα καταθέτει στις αρμόδιες Υπηρεσίες προτάσεις για: την οριοθέτηση των προσωρινών ζωνών προστασίας του νερού του επιφανειακού ΥΣ, τον καθορισμό των επιτρεπόμενων δραστηριοτήτων σε κάθε ζώνη. Ο καθορισμός ζωνών/μέτρων προστασίας γύρω από τα επιφανειακά ΥΣ που χρησιμοποιούνται για ύδρευση, όπου δεν προβλέπεται η εκπόνηση Σχεδίων Ασφάλειας Νερού (ΣΑΝ), απαιτεί την εκπόνηση ειδικών μελετών αναλυτικού σχεδιασμού οριοθέτησης των ζωνών προστασίας του νερού για κάθε ένα από αυτά. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

247 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0404 Υλοποίηση Σχεδίων Ασφάλειας Νερού Μ09Β0501 Περιορισμοί, όροι και προϋποθέσεις κατασκευής υδροληπτικών έργων απόληψης υπόγειων υδάτων (γεωτρήσεις, πηγάδια κλπ) για νέες χρήσεις, καθώς και της επέκτασης αδειών υφιστάμενων χρήσεων νερού σε: α) περιοχές ΥΥΣ με κακή ποσοτική κατάσταση β) στη ζώνη προστασίας ΙΙ των έργων υδροληψίας που εξυπηρετούν δίκτυα ύδρευσης τα οποία λειτουργούν Δήμοι, Σύνδεσμοι Δήμων, Δ.Ε.Υ.Α, Διαδημοτικές Ε.Υ.Α. και Εταιρείες Ύδρευσης, γ) ζώνες των συλλογικών ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την προστασία των υδάτων που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση (Άρθρο 7) Μέτρα ελέγχου απόληψης επιφανειακού και υπόγειου νερού και αποθήκευσης επιφανειακού νερού ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Τα Σχέδια Ασφάλειας Νερού (ΣΑΝ) αποτελούν μία ολιστική προσέγγιση που σχετίζεται με την ποιοτική διαχείριση των υδάτων από την πηγή του νερού έως και τη διανομή, υιοθετώντας την αρχή των «πολλαπλών φραγμάτων» (multiple barriers) και εστιάζοντας στην ανάγκη εφαρμογής μέτρων ελέγχου σε κάθε κρίκο της αλυσίδας υδροδότησης. Η υλοποίηση των ΣΑΝ θα γίνει κατά προτεραιότητα σε μεγάλες ΔΕΥΑ ή Δήμους /η παρόχους νερού ύδρευσης. Μετά την έγκρισή τους τα ΣΑΝ θα κοινοποιούνται στη Διεύθυνση Υδάτων. Για την εκπόνηση των ΣΑΝ θα χρησιμοποιηθούν οι προδιαγραφές του Έργου «Τεχνική Υποστήριξη της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων του ΥΠΕΚΑ για την καταγραφή προβλημάτων εφαρμογής της Οδηγίας 98/83/ΕΚ περί πόσιμου νερού στην Ελλάδα και διερεύνηση δυνατοτήτων υιοθέτησης Σχεδίων Ασφάλειας Νερού (Water Safety Plans)». Τα Σχέδια αυτά θα πρέπει να είναι σύμφωνα με τις προβλέψεις των Σχεδίων Διαχείρισης ΛΑΠ για την κατάσταση των υδατικών συστημάτων και των προγραμμάτων μέτρων, ενώ θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι Πλημμύρας όπως έχουν αποτυπωθεί στα ΣΔΚΠ της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ για Τ=100. α) Στα Υπόγεια Υδατικά Συστήματα (ΥΥΣ) που έχει προσδιορισθεί ότι βρίσκονται σε κακή ποσοτική κατάσταση είναι δυνατή η εκτέλεση νέου έργου απόληψης υπόγειου νερού για νέα δραστηριότητα ή η αύξηση απόληψης υφισταμένου, στις εξής περιπτώσεις: i) για χρήσεις ύδρευσης ii) για λοιπές χρήσεις οι οποίες βάσει του Σχεδίου Διαχείρισης δεν αποτελούν κύρια πίεση για την ποσοτική κατάσταση του ΥΥΣ: με ανώτατη ποσότητα 10 m 3 /ημέρα ή/και m 3 / ετησίως ή μέχρι ποσοστού αύξησης 15% της υφιστάμενης απολήψιμης ποσότητας ύδατος άπαξ iii) για λοιπές χρήσεις οι οποίες δεν αναφέρονται στο σημείο ii και εξετάζονται από το Συμβούλιο Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης με βάση περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά κριτήρια β) Στην προσωρινή ζώνη προστασίας ΙΙ των έργων υδροληψίας που εξυπηρετούν δίκτυα ύδρευσης τα οποία λειτουργούν Δήμοι, Σύνδεσμοι Δήμων, Δ.Ε.Υ.Α, Διαδημοτικές Ε.Υ.Α. και Εταιρείες Ύδρευσης, μέχρι τον καθορισμό των οριστικών ζωνών προστασίας, είναι δυνατή η έκδοση άδειας εκτέλεσης νέου έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων ή ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Συνέχεια Mέτρου ΟΜ03-05 Τροποποίηση / Εξειδίκευση Μέτρων ΟΜ04-07 και ΣΜ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΔΕΥΑ, Δήμοι, Πάροχοι Νερού Ύδρευσης Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων) Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 229

248 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ αρδευτικών δικτύων δ) παράκτια ΥΥΣ με προβλήματα υφαλμύρινσης, εκτεταμένης ή τοπικής, ανεξαρτήτου προελεύσεως ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ επέκτασης υφισταμένου για υδρευτική χρήση. Μετά τον καθορισμό των οριστικών ζωνών προστασίας των έργων υδροληψίας για άντληση πόσιμου ύδατος, είναι δυνατό, με Απόφαση του Συντονιστή της Α.Δ., να ορίζονται πρόσθετες επιτρεπόμενες χρήσεις ύδατος. γ) Εντός των ζωνών των συλλογικών αρδευτικών δικτύων απαγορεύεται η χορήγηση άδειας εκτέλεσης έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων εκτός των ακόλουθων περιπτώσεων: i) Όταν το έργο αποσκοπεί στην ενίσχυση των αναγκών του συλλογικού αρδευτικού δικτύου. Στην περίπτωση αυτή η άδεια χορηγείται στον αρμόδιο φορέα διαχείρισης και λειτουργίας του δικτύου και όχι σε μεμονωμένο χρήστη και δεν τίθενται άλλες προϋποθέσεις ii) Στην περίπτωση αίτησης από μεμονωμένο χρήστη για αγροτική χρήση και λοιπές χρήσεις, σύμφωνα με το άρθρο 8 της ΚΥΑ /2014, όπως ισχύει, η άδεια θα χορηγείται μόνον εφόσον ο ενδιαφερόμενος προσκομίσει βεβαίωση από τον αρμόδιο φορέα διαχείρισης και λειτουργίας του δικτύου ότι δεν καλύπτεται από το δίκτυο η οποία θα κοινοποιείται στην εποπτεύουσα υπηρεσία του φορέα διαχείρισης. δ) Παράκτια ΥΥΣ με προβλήματα υφαλμύρινσης, εκτεταμένης ή τοπικής, ανεξαρτήτου προελεύσεως. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Α. Στα παράκτια ΥΥΣ που εντοπίζονται προβλήματα υφαλμύρινσης ανεξαρτήτως της περιοχής επέκτασης του φαινομένου, εκτός των ΥΥΣ EL , EL και EL που εμπίπτουν στο συμπληρωματικό μέτρο Μ09Σ0801 και μέχρι την ακριβή οριοθέτηση των ζωνών υφαλμύρινσης, με βάση τις Ειδικές Υδρογεωλογικές Μελέτες που θα πρέπει να συνταχθούν, απαγορεύεται η κατασκευή νέων έργων αξιοποίησης υδατικών πόρων στα ΥΥΣ (γεωτρήσεις, πηγάδια κλπ) για νέες χρήσεις ύδατος καθώς και της επέκτασης αδειών υφιστάμενων χρήσεων ύδατος, εντός των κάτωθι παράκτιων ζωνών: Για τα καρστικά ΥΥΣ συστήματα: 300μ Για τα κοκκώδη ελεύθερης πιεζομετρικής επιφάνειας ΥΥΣ: 200μ Για τα κοκκώδη υπό πίεση πιεζομετρικής επιφάνειας ΥΥΣ: 100μ Οι ανωτέρω αποστάσεις μετρώνται από την ακτή (όπως αυτή απεικονίζεται στο οικείο ΣΔΛΑΠ) και αποσκοπούν στον περιορισμό της επέκτασης της υφαλμύρινσης στα 230 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

249 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ αντίστοιχα υπόγεια υδατικά συστήματα. Οι εν λόγω αποστάσεις συνιστούν τις καταρχήν ζώνες απαγόρευσης, οι οποίες θα οριστικοποιηθούν από την εκπόνηση των κατά περίπτωση Ειδικών Υδρογεωλογικών Μελετών, δεδομένου ότι οι ζώνες αυτές δεν είναι στατικές αλλά δυναμικές. Στο πλαίσιο των μελετών αυτών θα καθορίζεται ο μηχανισμός, η εξέλιξη και η επέκταση του φαινομένου, αλλά και τα μέτρα σταδιακής αποκατάστασης της ποιοτικής κατάστασης των ΥΥΣ. Α1. Για το σύνολο των ανωτέρω προσωρινών ζωνών κατ εξαίρεση, μπορεί να δίνεται άδεια μόνο για ύδρευση, ενώ οι περιπτώσεις άλλων εξαιρέσεων, πλην των αναφερόμενων στο Α2, δύνανται να εξετάζονται κατόπιν γνωμοδότησης του ΣΥΑΔ. Α2. Επιτρέπεται η χορήγηση αδειών εκτέλεσης έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων ή/και επέκτασης υφιστάμενων στα ΥΥΣ με προβλήματα υφαλμύρινσης, για τις χρήσεις που αναφέρονται σε εκείνες τις περιπτώσεις που αφορούν σε γεωτρήσεις (για άντληση υπόγειου νερού με ποιότητα που προσεγγίζει αυτή του θαλασσινού) υδατοκαλλιεργειών, αφαλάτωσης, πλήρωσης κολυμβητικών δεξαμενών, κάλυψης τουριστικών και βιομηχανικών/βιοτεχνικών /αγροτοβιομηχανικών χρήσεων οι οποίες βρίσκονται σύμφωνα με τις κάτωθι αποστάσεις από την ακτογραμμή: Για τα καρστικά ΥΥΣ συστήματα: 150μ Για τα κοκκώδη ελεύθερης πιεζομετρικής επιφάνειας ΥΥΣ: 100μ Για τα κοκκώδη υπό πίεση πιεζομετρικής επιφάνειας ΥΥΣ: 50μ Τα αναφερόμενα στα σημεία Α1 και Α2 θα επανεξεταστούν κατά την εκπόνηση των Ειδικών Υδρογεωλογικών Μελετών, με τις οποίες θα οριστικοποιηθούν οι ζώνες υφαλμύρινσης. Β. Σε αποστάσεις μεγαλύτερες των περιγραφόμενων στο σημείο (Α) (ανάλογα του είδους των ΥΥΣ) για την περίπτωση του ελέγχου αντλήσεων λόγω ενδείξεων υφαλμύρινσης, εξετάζεται η κατασκευή νέου έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων στα ΥΥΣ (γεωτρήσεις, πηγάδια κλπ) για όλες τις χρήσεις ύδατος, καθώς και της επέκτασης Μελέτης αδειών υφιστάμενων χρήσεων ύδατος με την εκπόνηση Ειδικής Υδρογεωλογικής. Διακρίνονται οι ακόλουθες περιπτώσεις: Υφιστάμενες αδειοδοτημένες υδροληψίες σε ΥΥΣ με προβλήματα υφαλμύρινσης: Υποβάλλεται μία φορά το έτος χημική ανάλυση του μηνός Οκτωβρίου από εργαστήριο ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 231

250 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ που τηρεί τα Πρωτόκολλα δειγματοληψίας και ανάλυσης του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της κατάστασης των υδάτων (nmwn.ypeka.gr) και η οποία θα περιλαμβάνει τον προσδιορισμό των παραμέτρων της ηλεκτρικής αγωγιμότητας του νερού, της περιεκτικότητας σε ολικά διαλυμένα στερεά, ιόντων χλωρίου και νατρίου. Η σχετική απαίτηση θα ενσωματωθεί κατά την ανανέωση της άδειας χρήσης μετά την ισχύ του παρόντος. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Υφιστάμενες μη αδειοδοτημένες υδροληψίες σε ΥΥΣ με προβλήματα υφαλμύρινσης που βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδότησης χρήσης ύδατος: Σε περίπτωση χορήγησης της άδειας χρήσης ύδατος από την αρμόδια Διεύθυνση Υδάτων τίθεται όρος για την υποβολή της παραπάνω χημικής ανάλυσης εντός διμήνου από την έκδοσή της σύμφωνα με την προαναφερόμενη διαδικασία δειγματοληψίας και ανάλυσης. Αιτήματα έκδοσης αδειών εκτέλεσης έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων ή/και επέκτασης υφιστάμενης χρήσης για τις ζώνες απαγόρευσης και ελέγχου: Η έκδοση της άδειας εκτέλεσης έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων ή/και επέκτασης υφιστάμενης χρήσης εξετάζεται με συνεκτίμηση των υφιστάμενων δυνατοτήτων του ΥΥΣ για την ικανοποίηση της αιτούμενης χρήσης, χωρίς περαιτέρω υποβάθμιση της κατάστασής του, μέσω της αξιολόγησης των τοπικών υδρογεωλογικών συνθηκών στην περιοχή της αιτούμενης χρήσης, με τη διαδικασία που περιγράφεται στη συνέχεια: Η αίτηση χορήγησης άδειας εκτέλεσης έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων ή/και επέκτασης υφιστάμενης χρήσης, θα πρέπει να συνοδεύεται από Ειδική Υδρογεωλογική Μελέτη που συντάσσεται με ευθύνη του αιτούντος την άδεια, στην οποία θα περιγράφονται και θα αξιολογούνται οι επικρατούσες τοπικά υδρογεωλογικές συνθήκες. Στην Ειδική Υδρογεωλογική Μελέτη θα πραγματοποιείται οπωσδήποτε συλλογή και αξιολόγηση των ποιοτικών στοιχείων του ΥΥΣ της περιοχής ενδιαφέροντος σε απόσταση έως και 500 m περιμετρικά του σημείου υδροληψίας λαμβάνοντας υπόψη μεταξύ άλλων και τα διαθέσιμα στοιχεία της οικείας Διεύθυνσης Υδάτων και του ΕΜΣΥ. Η αρμόδια Διεύθυνση Υδάτων ελέγχει την πληρότητα της Ειδικής Υδρογεωλογικής Μελέτης και αποφασίζει τη χορήγηση ή μη της προβλεπόμενης από την κείμενη νομοθεσία άδειας εκτέλεσης έργου. Μετά την εκτέλεση του έργου ο ενδιαφερόμενος υποχρεούται να υποβάλλει στη Δ/νση Υδάτων την απαιτούμενη από το Παράρτημα III της ΚΥΑ /2014 Υδρογεωλογική Έκθεση εκτέλεσης του έργου με τεχνική του 232 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

251 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0502 Ηλεκτρονική ετήσια καταγραφή μετρήσεων των απολήψεων επιφανειακών και υπογείων υδάτων ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα ελέγχου απόληψης επιφανειακού και υπόγειου νερού και αποθήκευσης επιφανειακού νερού ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ περιγραφή, επικαιροποίηση των εκτιμήσεων που είχαν διατυπωθεί στην αρχική Ειδική Υδρογεωλογική Μελέτη και το προτεινόμενο πρόγραμμα εκμετάλλευσης του έργου. Η αρμόδια Διεύθυνση Υδάτων ελέγχει την Υδρογεωλογική Έκθεση εκτέλεσης του έργου και αν τεκμηριώνεται ότι από την εκμετάλλευσή του δεν προκύπτει επιδείνωση των συνθηκών κακής κατάστασης, χορηγεί την άδεια χρήσης νερού με σαφή καθορισμό του προγράμματος εκμετάλλευσης του έργου (απολήψιμοι όγκοι, παροχές και πρόγραμμα απολήψεων κλπ), με γνώμονα την αποτροπή περαιτέρω επιβάρυνσης της κατάστασης του ΥΥΣ. Αν από την Υδρογεωλογική Έκθεση του Παραρτήματος III της KYA /2014 όπως ισχύει δεν επιβεβαιώνονται οι εκτιμήσεις της αρχικής Ειδικής Υδρογεωλογικής Μελέτης ή αν προκύψουν ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι από την εκμετάλλευση του έργου είναι πιθανόν να προκύψει περαιτέρω επιβάρυνση της κατάστασης του ΥΥΣ, τότε δεν επιτρέπεται η χορήγηση της άδειας χρήσης νερού. Οι προβλέψεις του παρόντος μέτρου δεν εφαρμόζονται στα ΥΥΣ EL , EL (EL , EL , EL ), EL , EL , EL για τα οποία οι προϋποθέσεις κατασκευής νέων υδροληπτικών έργων υπόγειων υδάτων (γεωτρήσεις, πηγάδια κ.λπ.) εξειδικεύονται στο συμπληρωματικό Μέτρο Μ09Σ0902 Καταγραφή απολήψεων επιφανειακού και υπόγειου νερού για ύδρευση, άρδευση και λοιπές χρήσεις. Το παρόν μέτρο προβλέπει την ανάπτυξη μιας ηλεκτρονικής εφαρμογής στην οποία οι χρήστες να συμπληρώνουν απευθείας την καταγεγραμμένη απόληψη ύδατος. Η ηλεκτρονική ετήσια καταγραφή είναι υποχρεωτική για όλους τους παρόχους υπηρεσιών ύδατος, όπως αυτοί ορίζονται από την ΚΥΑ /2017 (ΦΕΚ 1751 Β 2017), και για τις υδροβόρες βιομηχανίες (όπως ενδεικτικά τα εμφιαλωτήρια). Η ετήσια ηλεκτρονική καταγραφή είναι υποχρεωτική για όλες τις απολήψεις άνω των 3650 κ.μ /έτος. Τα δεδομένα αυτά θα δίνουν συνολική εικόνα των απολήψεων και αποτελεί ένα πρώτο βήμα ελέγχου των απολήψεων. Θα χρησιμοποιείται το ΑΦΜ του δικαιούχου της Άδειας Χρήσης Ύδατος. Ο κάθε χρήστης θα υποβάλλει ηλεκτρονικά το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου κάθε έτους την απόληψη ύδατος. Για τους χρήστες οι οποίοι ήδη διαθέτουν μη μηδενιζόμενο υδρόμετρο θα καταγράφεται η ένδειξη του υδρομετρητή, η ημερομηνία και ο σειριακός αριθμός υδρομετρητή. Για τις ηλεκτροδοτούμενες γεωτρήσεις θα καταγράφεται και ο αριθμός ηλεκτρικής παροχής. Σε όσες υδροληψίες δεν διαθέτουν υδρομετρητή, θα καταγράφεται η μέγιστη ετήσια επιτρεπόμενη απόληψη, σύμφωνα με την άδεια χρήσης, ως κίνητρο τοποθέτησης υδρομετρητών στις υφιστάμενες υδροληψίες. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Τροποποίηση Εξειδίκευση Μέτρου OM04-06 και ΟΜ04-01 ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων)/ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων)/Περιφ έρειες Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 233

252 234 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0601 Διερεύνηση των συνθηκών εφαρμογής τεχνητών εμπλουτισμών υπόγειων υδροφόρων συστημάτων ως μέσο ποσοτικής ενίσχυσης και ποιοτικής προστασίας των ΥΥΣ, με προτεραιότητα στα ΥΥΣ με κακή κατάσταση και αντιμετώπιση της υφαλμύρινσης. Μ09Β0602 Δημιουργία Εθνικού Μητρώου περιοχών διάθεσης επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων (ΚΥΑ /2011/ΦΕΚ354/B) Μ09Β0701 Ενίσχυση περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και ελέγχων ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για τον έλεγχο και την αδειοδότηση του τεχνητού εμπλουτισμού των ΥΥΣ Μέτρα για τον έλεγχο και την αδειοδότηση του τεχνητού εμπλουτισμού των ΥΥΣ Μέτρα για τις σημειακές πηγές απορρίψεων ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Ο τεχνητός εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφόρων αποτελεί βασικό εργαλείο για την αντιμετώπιση προβλημάτων ποσοτικής ή ποιοτικής υποβάθμισης των ΥΥΣ που προκαλούνται από πιέσεις στα υπόγεια νερά, όπως υπεραντλήσεις, ρυπάνσεις, κ.λπ.. Η εφαρμογή του τεχνητού εμπλουτισμού αποσκοπεί στην ποσοτική ενίσχυση και την ποιοτική αναβάθμιση των ΥΥΣ. Σημαντική είναι επίσης η συμβολή του στον περιορισμό και τη σταδιακή απώθηση του μετώπου θαλάσσιας διείσδυσης σε παράκτιους υδροφόρους ορίζοντες. Η αποτελεσματικότητα των τεχνητών εμπλουτισμών καθορίζεται από σειρά παραγόντων όπως ο προσδιορισμός της αποθηκευτικής ικανότητας των υδροφόρων οριζόντων, η διαθεσιμότητα ύδατος εμπλουτισμού σε ικανή ποσότητα για τις ανάγκες της εφαρμογής και σε ποιότητα συμβατή και επιθυμητά καλύτερη από την ποιότητα του νερού του εμπλουτιζόμενου υπόγειου υδατικού συστήματος. Οι αναφερόμενες διαδικασίες τεχνητών εμπλουτισμών βασίζονται στην αξιοποίηση φυσικών νερών καλής ποιότητας και δεν σχετίζονται με τον τεχνητό εμπλουτισμό που προβλέπεται στην ΚΥΑ / (ΦΕΚ Β 354). Για την εφαρμογή τεχνητού εμπλουτισμού απαιτείται και η εκπόνηση ειδικής υδρογεωλογικής μελέτης. Οι προδιαγραφές για τις προαναφερθείσες υδρογεωλογικές μελέτες έχουν ολοκληρωθεί και δημοσιοποιηθεί από την ΕΓΥ. Το μέτρο αφορά στη δημιουργία ενός εθνικού μητρώου περιοχών διάθεσης, το οποίο θα περιλαμβάνει τα στοιχεία του φορέα υλοποίησης του έργου διάθεσης, τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά, το ΥΣ που αφορά καθώς επίσης τα τυχόν συμπληρωματικά μέτρα παρακολούθησης που έχουν τεθεί και στοιχεία μετρήσεων παρακολούθησης που ενδέχεται να έχουν ζητηθεί κατά τη διαδικασία αδειοδότησης και διατίθενται στην Δ/νση Υδάτων. Στο μητρώο αυτό θα καταγράφονται και θα ταξινομούνται τα ποιοτικά χαρακτηριστικών των αποβλήτων, τα μέτρα ενημέρωσης και προστασίας των χρηστών και τυχόν άλλα μέτρα που καθορίζονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΚΥΑ /2011 Για τη διατήρηση αλλά και αναβάθμιση της ποιότητας των υδάτων είναι απαραίτητη η εντατικοποίηση των ελέγχων ρύπανσης των υδάτων από σημειακές πηγές απορρίψεων (αστικά, βιομηχανικά, κτηνοτροφικά απόβλητα, κ.λπ.). Το μέτρο αυτό είναι οριζόντιο για όλα τα έργα και τις δραστηριότητες που δρουν ως σημειακές πηγές απορρίψεων. Ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να δοθεί στις δραστηριότητες που αναγνωρίστηκαν ότι ασκούν σημαντική πίεση ανά ΛΑΠ και ανά Π.Ε. ή/και σε αυτές που χωροθετούνται εντός ζώνης προστασίας ΙΙ πόσιμου ύδατος του μέτρου Μ09Β0401 και Μ09Β0403. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Συνέχιση Mέτρου ΟΜ05-01 Συνέχιση Mέτρου ΟΜ05-02 ΝΕΟ ΜΕΤΡΟ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Περιφέρεια, Δήμοι /Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων)/ Περιφέρεια ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων)/ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων) Περιφέρεια

253 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0702 Εκσυγχρονισμός εθνικής νομοθεσίας περί διαχείρισης λυμάτων και βιομηχανικών αποβλήτων Μ09Β0703 Πρόγραμμα διερευνητικής παρακολούθησης ποιοτικής κατάστασης στα υπόγεια υδατικά συστήματα και στα επιφανειακά σώματα στις περιοχές υφιστάμενων ΧΥΤΑ Μ09Β0704 Προϋποθέσεις αδειοδότησης νέων/επέκτασης υφισταμένων μονάδων υδατοκαλλιέργειας Μ09Β0705 Κατάρτιση κανόνων προστασίας καταβοθρών ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για τις σημειακές πηγές απορρίψεων Μέτρα για τις σημειακές πηγές απορρίψεων Μέτρα για τις σημειακές πηγές απορρίψεων Μέτρα για τις σημειακές & διάχυτες πηγές απορρίψεων ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Οι αρμόδιες υπηρεσίες ελέγχου σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Υδάτων προσδιορίζουν πρόγραμμα δειγματοληπτικών ελέγχων σε ετήσια βάση. Το μέτρο αφορά στην επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου για τη διαχείριση υγρών αποβλήτων. Η ΥΑ Ε1β/221/1965 περί διάθεσης λυμάτων και βιομηχανικών αποβλήτων και οι μετέπειτα τροποποιήσεις της, αποτελούσαν το βασικό θεσμικό πλαίσιο για τη διάθεση λυμάτων και υγρών βιομηχανικών και αστικών αποβλήτων. Ήδη με την ΚΥΑ /2011 καταργούνται οι σχετικές ρυθμίσεις των άρθρων 2, 7, 8, 12 και 14 της Υγειονομικής Διάταξης αριθ. Ε1β/221/1965 (Β 138), όπως ισχύει, ενώ στο άρθρο 59 του Ν4042/2012 περιγράφεται η καθολική της κατάργηση. Προτείνεται η διερεύνηση της ποιοτικής κατάστασης των επιφανειακών και υπογείων υδάτων στην περιοχή των υφιστάμενων ΧΥΤΑ σε περιπτώσεις που δεν προβλέπονται σχετικά προγράμματα παρακολούθησης στην ΑΕΠΟ ή κρίνεται ότι τα σχετικά προγράμματα παρακολούθησης χρήζουν ενίσχυσης με βάση στοιχεία χημισμού των όμορων υδατικών συστημάτων. Η ίδρυση νέων μονάδων, η μετεγκατάσταση ή και επέκταση υφιστάμενων μονάδων θαλάσσιας υδατοκαλλιέργειας ακολουθεί τον κανόνα της μη υποβάθμισης της κατάστασης του Υδατικού Συστήματος στο οποίο ανήκει, στα όρια της μισθωμένης ή προς μίσθωση θαλάσσιας έκτασης. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Συνέχιση Μέτρου ΟΜ06-07 ΝΕΟ ΜΕΤΡΟ Τροποποίηση/ Εξειδίκευση Μέτρου ΟΜ06-05 ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων), ΥΠ. Υγείας Φορείς Λειτουργίας ΧΥΤΑ, Φορείς Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησ ης με συντονισμό από την Διεύθυνση Υδάτων ΥΠΕΝ/ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση/ Περιφέρεια Το μέτρο αφορά στον καθορισμό ζωνών προστασίας καταβοθρών καθώς και όρων και περιορισμών δραστηριοτήτων σε αυτές. Για τον καθορισμό των ζωνών προστασίας συντάσσονται ειδικές υδρογεωλογικές EL09: μελέτες σύμφωνα με τις προδιαγραφές που έχουν ήδη καταρτιστεί και δημοσιοποιηθεί Τροποποίηση Αποκεντρωμέν από την ΕΓΥ. Με το μέτρο αυτό αντιμετωπίζεται η ρύπανση καρστικών υπόγειων /Εξειδίκευση η Διοίκηση υδατικών συστημάτων τα οποία πέραν της διάλυσης των ρύπων δεν έχουν μηχανισμό Mέτρου ΣΜ05- (Δ/νση Υδάτων) αυτοκαθαρισμού. 40 Μέχρι την ολοκλήρωση των ανωτέρω, ορίζονται καταρχήν τα ακόλουθα: Ζώνη απόλυτης προστασίας 20 m περιμετρικά της καταβόθρας η οποία οριοθετείται με Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 235

254 236 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0801 Βιολογική γεωργία Μ09Β0802 Εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου διαχείρισης ιλύος από εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών λυμάτων με έμφαση στη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής και στην αναθεώρηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της εφαρμοζόμενης ιλύος ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για τις διάχυτες πηγές απορρίψεων Μέτρα για τις διάχυτες πηγές απορρίψεων ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ειδικές κατασκευές (περιφράξεις, φραγμούς, σήμανση κλπ). Στην κλειστή λεκάνη των καταβοθρών που επικοινωνούν υδραυλικά με ΥΥΣ που εντάσσονται στο μητρώο προστασίας πόσιμου ύδατος επιτρέπεται η διάθεση επεξεργασμένων λυμάτων/υγρών αποβλήτων δραστηριοτήτων βάσει της κείμενης νομοθεσίας και εφόσον τηρούνται τα όρια που αναφέρονται στους Πίνακες 3, 4 και 6 του Παραρτήματος Ι της ΚΥΑ /2011. Στην κλειστή λεκάνη καταβοθρών που δεν επικοινωνούν υδραυλικά με ΥΥΣ που εντάσσονται στο μητρώο προστασίας πόσιμου ύδατος επιτρέπεται η διάθεση επεξεργασμένων λυμάτων/υγρών αποβλήτων δραστηριοτήτων με βάση τη κείμενη νομοθεσία. Εφόσον έχουν οριστεί τα όρια πλημμύρας με Τ=100 στα ΣΔΚΠ της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ ισχύουν οι όροι και οι περιορισμοί που αναφέρονται στο οικείο ΣΔΚΠ. Με το Μέτρο παρέχεται στήριξη για τη μετατροπή ή τη διατήρηση των πρακτικών της βιολογικής γεωργίας με σκοπό την ενθάρρυνση των αγροτών να συμμετάσχουν σε τέτοια συστήματα, απαντώντας έτσι και στη ζήτηση της κοινωνίας για τη χρήση φιλικών προς το περιβάλλον γεωργικών πρακτικών. Το μέτρο περιλαμβάνει δύο υπομέτρα: 1 Ενισχύσεις για τη διατήρηση βιολογικών πρακτικών και μεθόδων παραγωγής 2. Ενισχύσεις για τη μετατροπή σε βιολογικές πρακτικές κα μεθόδους. Η αγροτική επαναχρησιμοποίηση της ιλύος, υπόκειται στις διατάξεις της Οδηγίας 86/278/EK η οποία εντάχθηκε στο Εθνικό Δίκαιο μέσω της ΚΥΑ 80568/4225/91 και τροποποιήθηκε με την ΚΥΑ /97 (ΦΕΚ-1016/Β/ ). Το Προσχέδιο ΚΥΑ με τίτλο «Μέτρα, όροι και διαδικασίες για τη χρησιμοποίηση της ιλύος που προέρχεται από επεξεργασία οικιακών και αστικών λυμάτων καθώς και ορισμένων υγρών αποβλήτων, σε συμμόρφωση προς τις διατάξεις της οδηγίας 86/278/ΕΟΚ του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων» βρίσκεται υπό τελική διαμόρφωση. Το σχέδιο ΚΥΑ εκσυγχρονίζει και επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής της 80568/4225/91 ΚΥΑ και στοχεύει στη μεγιστοποίηση της αξιοποίησης της ιλύος και συγκεκριμένα στην αύξηση των δυνατοτήτων χρησιμοποίησης της ιλύος με τη μορφή εδαφοβελτιωτικού στη γεωργία, τη δασοπονία, το αστικό και περιαστικό πράσινο και τις αναπλάσεις χώρων. Προτείνεται η υιοθέτηση ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου που θα προωθήσει την βιωσιμότητα κατά τη διαχείριση της ιλύος και την μείωση των ποσοτήτων που διατίθενται σε ΧΥΤΑ. Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η προώθηση και υλοποίηση έργων πρόσθετης επεξεργασίας ιλύος που παράγεται σε υφιστάμενες ΕΕΛ, προκειμένου να εξασφαλίζεται η δραστική μείωση παθογόνων (υγιειονοποίηση) της ιλύος ή/και η δραστική αύξηση της Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Τροποποίηση / Εξειδίκευση Mέτρου ΟΜ07-01 Συνέχιση Mέτρου ΟΜ07-02 ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΑΑΤ (Διεύθυνση Συστημάτων ποιότητας Βιολογικής παραγωγής και γεωγραφικών ενδείξεων) ΥΠΕΝ (Διεύθυνση Διαχείρισης Αποβλήτων και Περιβαλλοντικ ών Πιστοποιήσεων )/ ΥΠΑΑΤ

255 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ περιεκτικότητας στερεών, ώστε να καταστεί ασφαλέστερη και με περισσότερες επιλογές η μετέπειτα διάθεση και εν γένει αξιοποίησή της. Ενδεικτικά, ως δράσεις αξιοποίησης αναφέρονται η εδαφική διάθεση, η δασοπονία, η αποκατάσταση εδαφών, η ενεργειακή αξιοποίηση. Προτείνεται να εξετάζεται κατά περίπτωση η δυνατότητα διαχείρισης ιλύος από ευρύτερες περιοχές, με σκοπό τη δημιουργία μεγαλύτερων κυκλωμάτων διαχείρισης ιλύος και την επίτευξη οικονομιών κλίμακας. Το μέτρο περιλαμβάνει έργα και δράσεις που εντάσσονται στη δράση του Μέτρου 10 του ΠΑΑ «Μείωση της ρύπανσης νερού από γεωργική δραστηριότητα». Η δράση θα εφαρμοστεί στο μεγαλύτερο μέρος των εντατικά καλλιεργούμενων εκτάσεων της χώρας με στόχο την μεγιστοποίηση του περιβαλλοντικού αποτελέσματος. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Μ09Β0803 Μείωση της διάχυτης ρύπανσης από γεωργία στις ευπρόσβλητες ζώνες της οδηγίας 91/676/ΕΟΚ Μέτρα για τις διάχυτες πηγές απορρίψεων Οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται στο πλαίσιο της δράσης είναι πενταετούς διάρκειας και εφαρμόζονται σε καθορισμένα αγροτεμάχια καθόλη τη διάρκεια της πενταετίας και αφορούν συνδυαστικά και κατά περίπτωση: Α. Αγρανάπαυση γεωργικής έκτασης που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 30% της αρδευόμενης έκτασης. Β. Ξηρική αμειψισπορά που εφαρμόζεται τουλάχιστον στο 30% της αρδευόμενης έκτασης. Γ. Χλωρά λίπανση με φυτά εδαφοκάλυψης στις δενδροκαλλιέργειες που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο 20% της αρδευόμενης έκτασης. Δ. Παρυδάτια ζώνη ανάσχεσης πλάτους τουλάχιστον πέντε (5) μέτρων, κατά μέσο όρο, σε αρδευόμενα αγροτεμάχια που εφάπτονται με επιφανειακά ύδατα (ποτάμια, υδατορέματα, λίμνες κ.α.) Η δέσμευση αφορά κατά περίπτωση στις αροτραίες και δενδρώδεις καλλιέργειες των ευπρόσβλητων από τα νιτρικά ζωνών της οδηγίας 91/676/ΕΟΚ «για την προστασία των υδάτων από τη νιτρορύπανση γεωργικής προέλευσης» και περιοχών σημαντικών υγροτόπων. Στα κριτήρια επιλογής περιλαμβάνουν: α). Αγροτεμάχια σε των οποίων τα υπόγεια υδατικά συστήματα χαρακτηρίζονται με κακή ποιοτική (χημική) κατάσταση β). Αγροτεμάχια σε προστατευόμενες περιοχές (περιοχές Natura, θεσμοθετημένες περιοχές εθνικών πάρκων). ΝΕΟ ΜΕΤΡΟ ΥΠΑΑΤ/ Περιφέρειες Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 237

256 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0902 Προσδιορισμός κατώτατης στάθμης φυσικών λιμνών & προσδιορισμός μέγιστου εύρους διακύμανσης στάθμης ταμιευτήρων ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την αντιμετώπιση αρνητικών επιπτώσεων στην κατάσταση επιφανειακών υδατικών συστημάτων ιδίως από υδρομορφολογικες αλλοιώσεις ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Για τις φυσικές λίμνες που αποτελούν ΥΣ του παρόντος ΣΔΛΑΠ θα εκπονηθεί μελέτη προκειμένου να οριστεί η κατώτατη στάθμη τους. Στην μελέτη αυτή, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη: οι περιοδικές μεταβολές της ζώνης αποξήρανσης και επαναπλημμύρισης, οι οποίες απαιτούνται για τη διαβίωση των υδρόβιων οργανισμών, της παρόχθιας βλάστησης και της εξαρτώμενης πανίδας. οι ανάγκες νερού που εξυπηρετούνται η διασφάλιση κατά το δυνατόν των επιθυμητών χρήσεων στην παρόχθια ζώνη. Η μελέτη θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει και τα ακόλουθα ζητήματα: το μη υποβιβασμό της στάθμης χαμηλότερα από την κατωτάτη στάθμη. την κατά το δυνατόν συντομότερη ανάκαμψη του ΥΣ σε περίπτωση που η στάθμη του υποβιβαστεί κάτω από την κατωτάτη. Για τους ταμιευτήρες που αποτελούν ΥΣ του παρόντος ΣΔΛΑΠ θα εκπονηθεί μελέτη προκειμένου να οριστεί το μέγιστο εύρος διακύμανσης της στάθμης τους. Στη μελέτη αυτή, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη: οι περιοδικές μεταβολές της ζώνης αποξήρανσης και επαναπλημμύρισης, οι οποίες απαιτούνται για τη διαβίωση των υδρόβιων οργανισμών, της παρόχθιας βλάστησης και της εξαρτώμενης πανίδας. οι απαιτήσεις σε αποθήκευση νερού, το οποίο προορίζεται για χρήσεις (λαμβάνοντας υπόψη και τη δυνατότητα εξασφάλισης αποθεμάτων ασφαλείας για χρήση σε περίοδο ξηρασίας) η διασφάλιση κατά το δυνατόν των επιθυμητών χρήσεων στην παρόχθια ζώνη. η αποφυγή δημιουργίας ανθυγιεινών και αντιαισθητικών συνθηκών λόγω της δημιουργίας υδατοσυλλογών στη ζώνη επάλλαξης, στις οποίες εγκαθίστανται σηπτικές συνθήκες ή ευνοείται η ανάπτυξη εντόμων. Η μελέτη θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει και τα ακόλουθα ζητήματα: την πληρέστερη και ταχύτερη δυνατή αποστράγγιση της ζώνης επάλλαξης κατά τις περιοδικές μεταβολές στάθμης το μη υποβιβασμό της στάθμης χαμηλότερα από την κατωτάτη στάθμη. την κατά το δυνατόν συντομότερη ανάκαμψη του ΥΣ σε περίπτωση που η στάθμη του υποβιβαστεί κάτω από την κατωτάτη. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Συνέχεια/ Τροποποίηση Mέτρου ΟΜ08-02 ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Κύριος έργου, Περιφέρεια, ΦΔΠΠ, Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Διεύθυνση Υδάτων) 238 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

257 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0903 Κατάρτιση εθνικής μεθοδολογίας και προδιαγραφών για τον προσδιορισμό της οικολογικής παροχής ποτάμιων ΥΣ Μ09Β0904 Ειδικά μέτρα για την επίτευξη του Καλού Οικολογικού Δυναμικού σε ΙΤΥΣ Μ09Β0905 Προσδιορισμός επιλεγμένων περιοχών λήψης φερτών υλικών για τις ανάγκες τεχνικών έργων ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την αντιμετώπιση αρνητικών επιπτώσεων στην κατάσταση επιφανειακών υδατικών συστημάτων ιδίως από υδρομορφολογικες αλλοιώσεις Μέτρα για την αντιμετώπιση αρνητικών επιπτώσεων στην κατάσταση επιφανειακών υδατικών συστημάτων ιδίως από υδρομορφολογικες αλλοιώσεις Μέτρα για την αντιμετώπιση αρνητικών επιπτώσεων στην κατάσταση επιφανειακών υδατικών συστημάτων ιδίως από υδρομορφολογικες αλλοιώσεις ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Καθορισμός και εξειδίκευση εθνικής μεθοδολογίας για τον προσδιορισμό των οικολογικών παροχών Ποτάμιων ΥΣ, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις που δίνονται στο GD 31 της ΕΕ συναξιολογώντας τα αποτελέσματα του ερευνητικού έργου «ECOFLOW» ( και τη μεθοδολογία αξιολόγησης των υδρομορφολογικών πιέσεων, αλλοιώσεων και τροποποιήσεων που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της 1 ης Αναθεώρησης. Για τον προσδιορισμό του ΚΟΔ υιοθετείται η προσέγγιση της Πράγας και για κάθε ΙΤΥΣ λαμβάνονται μέτρα /δράσεις μετριασμού των επιπτώσεων που προκύπτουν από τις τροποποιήσεις που έχει υποστεί, χωρίς ταυτόχρονα να θιγούν οι καθορισμένες για αυτό χρήσεις. Τα προτεινόμενα έργα-δράσεις, που θα προκύψουν από τις σχετικές μελέτες, θα αξιολογηθούν και θα ενταχθούν ως συμπληρωματικά μέτρα κατά την 2 η Αναθεώρηση των ΣΔΛΑΠ. Το μέτρο σκοπεύει να αντιμετωπίσει με ορθολογικό και φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο ένα από τα κύρια προβλήματα αυθαίρετων χρήσεων και παρεμβάσεων σε ΥΣ σε όλη τη χώρα με στόχο την αντιμετώπιση των υδρομορφολογικών πιέσεων που υφίστανται. Για το σκοπό αυτό υλοποιούνται τα παρακάτω: Α) Προσδιορισμός περιοχών συγκέντρωσης φερτών κατά μήκος της ευρείας κοίτης των ΥΣ και της παρόχθιας ζώνης των λιμνών. Β) Εκτίμηση διαθέσιμων ποσοτήτων αδρανών ανά περιοχή. Γ) Οικολογική αξιολόγηση ανά περιοχή με έμφαση στους τύπους φυσικών οικοτόπων (δομή, κατάσταση διατήρησης), στα είδη χλωρίδας (ποώδη, θαμνώδη και δενδρώδη με έμφαση στα δενδρώδη σε καλή κατάσταση διατήρησης) και στα ενδιαιτήματα ειδών πανίδας. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Συνέχεια Μέτρου ΟΜ04-02 ΝΕΟ ΜΕΤΡΟ Συνέχεια Mέτρου ΟΜ08-01 ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων) ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων)/ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων)/Περιφ έρεια Περιφέρεια/ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων)/Δήμοι Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 239

258 240 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β0906 Παρακολούθηση, καταγραφή και αποκατάσταση παράκτιας διάβρωσης Μ09Β1101 Κατάρτιση μητρώου πηγών ρύπανσης (εκπομπές, απορρίψεις και διαρροές) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για την αντιμετώπιση αρνητικών επιπτώσεων στην κατάσταση επιφανειακών υδατικών συστημάτων ιδίως από υδρομορφολογικες αλλοιώσεις Μέτρα για τις ουσίες προτεραιότητας και άλλες ουσίες ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Δ) Ιεράρχηση περιοχών συγκέντρωσης ως προς τη δυνατότητα απόληψης υλικών, λαμβάνοντας υπόψη τα υδρομορφολογικά χαρακτηριστικά των ΥΣ και την προαναφερθείσα οικολογική αξιολόγηση. Οι αρμόδιες Περιφέρειες θα καθορίσουν, σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και τους οικείους Δήμους, τις ΛΑΠ για τις οποίες απαιτείται κατά προτεραιότητα η εκπόνηση τέτοιων μελετών. Η μελέτη θα γίνει με ευθύνη της αρμόδιας Περιφέρειας. Στόχος του μέτρου είναι η διαχείριση της στερεοπαροχής και η ρύθμιση της απόληψης υλικών από την κοίτη ρεμάτων, ποταμών και λιμνών με τρόπο ώστε αφενός να διαφυλάσσεται η αειφορική εκμετάλλευση αυτού του πόρου και αφετέρου να εξασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή προστασία στα οικοσυστήματα που αναπτύσσονται στα σχετικά υδατικά συστήματα και να εξασφαλίζεται η προστασία των ακτών από διάβρωση. Κατά την υλοποίηση του μέτρου θα λαμβάνεται υπόψη το οικείο ΣΔΚΠ σε εφαρμογή της Οδηγίας 2007/60/ΕΚ. Εκπόνηση μελέτης, η οποία θα καταγράφει λεπτομερώς προβλήματα παράκτιας διάβρωσης ή κατάκλυσης περιοχών από θαλάσσια ύδατα. Η μελέτη θα προτείνει τα κατάλληλα μέτρα αποκατάστασης ή ανάσχεσης των φαινομένων αυτών Στο πλαίσιο της μελέτης θα γίνει ιεράρχηση των περιοχών με τα μεγαλύτερα προβλήματα, όπου κατά προτεραιότητα θα πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα. Η μελέτη επίσης, θα πρέπει να περιλαμβάνει χρονοδιάγραμμα και κοστολόγηση των απαιτούμενων έργων, τα οποία θα πρέπει να υλοποιηθούν ως το Σύμφωνα με την 1η παράγραφο του Άρθρου 5 «Κατάλογος εκπομπών, απορρίψεων και διαρροών» της ΚΥΑ 51354/2641/Ε103 (ΦΕΚ 1909Β/ ) όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. «Οι Διευθύνσεις Υδάτων των Περιφερειών, με βάση τις πληροφορίες που συλλέγονται σύμφωνα με τα άρθρα 5 και 11 του Π. Δ. 51/2007, τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 166/2006 και άλλα διαθέσιμα δεδομένα, καταρτίζουν για κάθε περιφέρεια λεκάνης απορροής ποταμού ή μέρος της περιφέρειας αυτής που βρίσκεται μέσα στα διοικητικά τους όρια, κατάλογο συμπεριλαμβανομένων τυχόν χαρτών, των εκπομπών, απορρίψεων και διαρροών για όλες τις ουσίες προτεραιότητας και όλους τους ρύπους που εκτίθενται στο Παράρτημα Ι της παρούσας απόφασης, συμπεριλαμβανομένων των συγκεντρώσεών Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΝΕΟ ΜΕΤΡΟ Τροποποίηση /Εξειδίκευση Mέτρου ΟΜ06-04 ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΥΠΟΜΕΔΙ/Περι φέρεια/ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Διεύθυνση Υδάτων) ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων)

259 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ τους στα ιζήματα και τους ζώντες οργανισμούς, κατά περίπτωση». Επιπλέον ο κατάλογος εκπομπών, απορρίψεων και διαρροών περιλαμβάνει και Φυσικοχημικές παραμέτρους Το μητρώο θα περιλαμβάνει τις ουσίες εκείνες για τις οποίες ισχύει ένα τουλάχιστον από τα παρακάτω κριτήρια: Κριτήριο 1: Η ουσία προκαλεί αποτυχία καλής κατάστασης σε τουλάχιστον ένα (1) ΥΣ. Κριτήριο 2: Το επίπεδο συγκέντρωσης της ουσίας βρίσκεται πάνω από το 50% της τιμής EQS σε περισσότερα από ένα σώματα. Κριτήριο 3: Τα αποτελέσματα παρακολούθησης δείχνουν μια αυξανόμενη τάση της συγκέντρωσης της ουσίας, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην εφαρμογή του επόμενου κύκλου του Σχεδίου Διαχείρισης ΛΑΠ. Κριτήριο 4: Από τα δεδομένα PRTR προκύπτουν απορρίψεις οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε συγκεντρώσεις ικανές να πληρούν τα πιο πάνω κριτήρια. Κριτήριο 5: Παρουσία ρυπογόνων πηγών ή δραστηριοτήτων που δύνανται να οδηγήσουν σε συγκεντρώσεις που να πληρούν τα παραπάνω κριτήρια. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της κατάρτισης του καταλόγου εκπομπών, απορρίψεων και διαρροών προτείνεται η δημιουργία μητρώου πηγών ρύπανσης που να περιλαμβάνει: α) την καταγραφή των εγκαταστάσεων, δραστηριοτήτων και χρήσεων που αποτελούν πηγές έκλυσης ουσιών προτεραιότητας και ειδικών ρύπων και την κατάρτιση σχετικού μητρώου, β) την περιγραφή των αποβλήτων που απορρίπτονται τακτικά από συγκεκριμένες πηγές, συνοδευόμενη από χημική ανάλυση των αποβλήτων αυτών. Το μητρώο αυτό, στο οποίο καταχωρούνται οι δυνητικές πηγές ρύπανσης, αποτελεί τη βάση για την κατάρτιση σχεδίου δράσης μείωσης των ανωτέρω ουσιών. Στο πλαίσιο αυτού του μέτρου θα πρέπει να διερευνηθεί αν οι αυξημένες συγκεντρώσεις ορισμένων ουσιών οφείλονται σε ανθρωπογενή αίτια ή σε φυσικές διεργασίες. Επιπλέον, το μητρώο θα συνδράμει τις αδειοδοτούσες αρχές να εντοπίσουν το σύνολο των υπόχρεων εγκαταστάσεων και να προχωρήσουν στην τροποποίηση όπου είναι απαραίτητο των περιβαλλοντικών αδειών και λοιπών σχετικών απαιτήσεων που απορρέουν από τη νομοθεσία. Κατά τη σύνταξη των Τεχνικών Προδιαγραφών θα λαμβάνονται υπόψη τα αναφερόμενα στο σχετικό καθοδηγητικό κείμενο Νο 28 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 241

260 ΚΩΔΙΚΟΣ - ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μ09Β1102 Θεσμοθέτηση/καθορισμός ορίων εκπομπής ρύπων σε επίπεδο ΛΑΠ για τις ουσίες προτεραιότητας και τους άλλους ρύπους της ΚΥΑ 51354/2641/Ε103/2010 όπως ισχύει, καθώς επίσης και για τις ΦΣΧ παραμέτρους σε σχέση με τους ποιοτικούς στόχους που καθορίζονται στα Σχέδια Διαχείρισης ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΡΟΥ Μέτρα για τις ουσίες προτεραιότητας και άλλες ουσίες ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Στις λεκάνες απορροής του ΥΔ θα καθοριστούν μέσω μελέτης τα όρια εκπομπής για τις ουσίες προτεραιότητας και άλλους ρύπους που επηρεάζουν τα επιφανειακά ύδατα και θεσπίζονται με την ΚΥΑ 51354/2641/Ε103/2010 όπως ισχύει και τις Φυσικοχημικές παραμέτρους. Κατά τον ορισμό των οριακών τιμών εκπομπών θα πρέπει να ληφθούν υπόψη: i. Τα Ποιοτικά Περιβαλλοντικά Πρότυπα που έχουν θεσπισθεί με την ΚΥΑ 51354/2641/Ε103/2010. ii. Τα προβλεπόμενα στην Οδηγία 91/271/ΕΟΚ. iii. Η αραίωση που επιτυγχάνεται κατά τη θερινή περίοδο από την ελάχιστη παροχή του ποταμού και τις μέγιστες παροχές των υγρών αποβλήτων από τις διάφορες βιομηχανικές και λοιπές δραστηριότητες. iv. Ο χαρακτήρας ευαισθησίας της περιοχής. v. Το εκτιμώμενο ημερήσιο και εκτιμώμενο ετήσιο ρυπαντικό φορτίο της εγκατάστασης. vi. Η συγκέντρωση των βασικών παραμέτρων ρυπαντικού φορτίου. vii. Η συσχέτιση με περιοχές προστασίας ως προς το πόσιμο νερό. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΜΕ 1 Ο ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Τροποποίηση /Εξειδίκευση Mέτρου ΟΜ10-01 ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Διεύθυνση Υδάτων)/ ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων) Οι Οριακές Τιμές Εκπομπών θα αποτελούν μέγιστες τιμές τις οποίες θα πρέπει να ικανοποιούν σε κάθε περίπτωση τα υγρά απόβλητα των βιομηχανικών και λοιπών δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται εντός της λεκάνης απορροής. 242 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

261 9.2.4 Εκτίμηση δυνατότητας επίτευξης Καλής κατάστασης ως το 2021 μετά την εφαρμογή του προγράμματος βασικών μέτρων Το πρόγραμμα βασικών μέτρων αποτελεί ένα εργαλείο για την προστασία και αποκατάσταση του συνόλου των υδατικών συστημάτων. Για την επίτευξη των στόχων του Σχεδίου Διαχείρισης, όπως αυτοί έχουν προσδιορισθεί στο Κεφάλαιο 8, η εφαρμογή των βασικών μέτρων είναι απαραίτητο να υποστηριχθεί από συμπληρωματικά μέτρα. Μεθοδολογικά επιλέχθηκε να προταθούν συμπληρωματικά μέτρα: α) Για τη διατήρηση της καλής κατάστασης επιφανειακών ή υπογείων υδατικών συστημάτων, καθώς και για την αύξηση της γνώσης και την ευαισθητοποίηση σε ειδικά θέματα για την ορθολογικότερη χρήση των υδάτων, στοχευόμενων χρηστών. Στην περίπτωση αυτή τα συμπληρωματικά μέτρα έχουν οριζόντια, γενική εφαρμογή και δεν προσδιορίζονται τα επηρεαζόμενα υδατικά συστήματα. β) Στα υδατικά συστήματα που εκτιμάται ότι παρά την εφαρμογή του προγράμματος βασικών μέτρων, δεν θα πετύχουν το στόχο της καλής κατάστασης έως το 2021, και πιο συγκεκριμένα: σε υδατικά συστήματα, τα οποία, σύμφωνα με μετρήσεις των ποιοτικών και ποσοτικών παραμέτρων ή με τη νέα μεθοδολογική προσέγγιση ομαδοποίησής τους, είναι σε κατάσταση κατώτερη της καλής, σε υδατικά συστήματα, τα οποία που είναι σε άγνωστη ή σε καλή κατάσταση, αλλά υπάρχουν σαφείς ενδείξεις, μέσα από την ανάλυση των πιέσεων, ότι βρίσκονται σε κίνδυνο μη επίτευξης των περιβαλλοντικών τους στόχων. Τα μέτρα της β) περίπτωσης λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του περιβαλλοντικού κόστους ή/και του κόστους πόρου, σύμφωνα με τις προβλέψεις της ΚΥΑ της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων (ΦΕΚ 1751/Β/ ). Στον ακόλουθο Πίνακα καταγράφονται τα υδατικά συστήματα του ΥΔ για τα οποία κρίνεται απαραίτητη η λήψη στοχευμένων συμπληρωματικών μέτρων. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 243

262 ΚΩΔΙΚΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Πίνακας 9-3: ΥΣ του ΥΔ Δυτικής Μακεδονίας για τα οποία κρίνεται απαραίτητη η λήψη συμπληρωματικών μέτρων ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΚΥΡΙΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ EL Καστοριάς Υπόγειο EL Υποσύστημα. Μεσοποταμίας - Χιλιόδενδρου Υπόγειο EL Γρεβενών Υπόγειο EL Αμυνταίου Υπόγειο EL (EL , EL , EL ) EL Πτολεμαΐδας (Υπ. Πτολεμαΐδας, Υπ. Νοτίου Πεδίου ή Σαριγκιόλ και Υπ. Καρυοχωρίου - Κλείτους - Τετραλόφου ΒΔ Βερμίου Όρους Υπόγειο Υπόγειο Καλή Ποιοτική Καλή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Καλή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Καλή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Κακή Ποσοτική Κακή Ποιοτική Κακή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Κακή Ποσοτική Γεωργία Βιομηχανία (ΔΕΗ) Γεωργία Βιομηχανία (ΔΕΗ) Λατομεία Βιομηχανία Κτηνοτροφία Πτηνοτροφία Υπεραντλήσεις Αναφέρεται κυρίως στο Υποσύστημα (Υπ.) Καστοριάς (EL ). Το ΥΥΣ εμφανίζει αυξημένες τιμές Fe, Mn, Al λόγω φυσικού και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση Το ΥΥΣ συνδέεται με θερμομεταλλικά και ιαματικά ύδατα και για το λόγω αυτό απαιτούνται ειδικές ρυθμίσεις προστασίας Σε επιμέρους υποσυσυστήματα του ΥΣΣ Υπ. Γρεβενών (EL ), Υπ. Καλονερίου Κοζάνης (EL ) και Υπ. κοίτης Βενέτικου (EL ) εντοπίζονται αυξημένες τιμές Fe, Mn, Ba λόγω φυσικού υποβάθρου και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. Επίσης το ΥΥΣ συνδέεται με θερμομεταλλικά και ιαματικά ύδατα και για το λόγο αυτό απαιτούνται ειδικές ρυθμίσεις προστασίας. Στο Σύστημα εντοπίζονται αυξημένες τιμές Mn, Fe, Ba λόγω φυσικού υποβάθρου και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. Επίσης παρατηρούνται και υπεραντλήσεις. Το ΥΥΣ συνδέεται με τα συστήματα της περιοχής του π. Σουλού για τα οποία απαιτούνται ειδικές ρυθμίσεις για τη διαδικασία κατασκευής υδροληπτικών έργων. Επιπλέον συνδέεται με δραστηριότητες παραγωγής ενέργειας. Στο ΥΥΣ εμφανίζονται υψηλές τιμές Fe, Mn, Ni, Pb, Cd, Cr λόγω φυσικού υποβάθρου (Υπ. Καρυοχωρίου - Κλείτους Τετραλόφου) και υψηλές τιμές Fe, NO3, NO2, NH4, Cr, Al ανθρωπογενούς επίδρασης (κυρίως στο Υπ. Πτολεμαΐδας αλλά και στο υπ. Καρυοχωρίου - Κλείτους Τετραλόφου). Επιπλέον παρατηρούνται υπεραντλήσεις. Το σύνολο των υποσυστημάτων του ΥΥΣ εντοπίζεται εντός της κλειστής λεκάνης της Πτολεμαίδας στην οποία υπάρχει ιδιαίτερα σύνθετη διαχείρισης των υδατικών πόρων και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική διερεύνηση. Σε όλα τα υποσυστήματα του το ΥΥΣ εμφανίζονται υψηλές τιμές Fe λόγω φυσικού υποβάθρου και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. Το Υπ. ΒΔ Βερμίου (EL ) αφορά σε προστατευόμενη περιοχή για πόσιμο 244 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

263 ΚΩΔΙΚΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ EL Αλμωπαίου Υπόγειο EL EL EL Κάτω Ρου Αλιάκμονα Κοκκώδες Λιτοχώρου Καρστικό Λιτοχώρου Υπόγειο Υπόγειο Υπόγειο EL Κατερίνης Υπόγειο EL Κολινδρού Υπόγειο EL Βούρινου Υπόγειο EL Ελάτης - Λιβαδερού Υπόγειο EL090F271 Αριδαίας Υπόγειο ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Καλή Ποιοτική Κακή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Κακή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Κακή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Καλή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Κακή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Κακή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Καλή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Καλή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Καλή Ποσοτική ΚΥΡΙΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ Γεωργία Κτηνοτροφία Υπεραντλήσεις Γεωργία Κτηνοτροφία Βιοτεχνία Υπεραντλήσεις - Υπεραντλήσεις Γεωργία Κτηνοτροφία Βιοτεχνία Γεωργία Κτηνοτροφία Υπεραντλήσεις ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Στο ΥΥ εμφανίζονται υψηλές συγκεντρώσεις B και As λόγω φυσικού υποβάθρου και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. Στο ΥΥΣ εμφανίζονται υψηλές συγκεντρώσεις E.C, B, Cl As λόγω φυσικού υποβάθρου και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. Επίσης εμφανίζονται πτωτικές τάσεις στη στάθμη του υδροφόρου και φαινόμενα υφαλμύρινσης Στο ΥΥΣ εμφανίζονται υψηλές συγκεντρώσεις Cr, Cd, Al λόγω φυσικού υποβάθρου και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. Επίσης εντοπίζονται τοπικά φαινόμενα υφαλμύρινσης Στο ΥΥΣ εμφανίζονται υψηλές συγκεντρώσεις Cr, Cd, Al λόγω φυσικού υποβάθρου και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. Στο ΥΥΣ εμφανίζονται υψηλές συγκεντρώσεις Mn, Al, As λόγω φυσικού υποβάθρου και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. Επίσης εμφανίζει φαινόμενα υφαλμύρινσης Στο ΥΥΣ εμφανίζονται υψηλές συγκεντρώσεις Fe, Mn, Ni, Cd, B, As λόγω φυσικού υποβάθρου και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. Επίσης εμφανίζει φαινόμενα υφαλμύρινσης. Το ΥΥΣ συνδέεται με θερμομεταλλικά και ιαματικά ύδατα To ΥΥΣ συνδέεται με θερμομεταλλικά και ιαματικά ύδατα και για το λόγo αυτό απαιτούνται ειδικές ρυθμίσεις προστασίας Αφορά σε ΥΣ της λεκάνης Πτολεμαΐδας στην οποία υπάρχει ιδιαίτερα σύνθετη διαχείρισης των υδατικών πόρων και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική διερεύνηση. To ΥΥΣ συνδέεται με θερμομεταλλικά και ιαματικά ύδατα και για το λόγo αυτό απαιτούνται ειδικές ρυθμίσεις προστασίας EL090F291 Βόρα Υπόγειο EL09AF010 Τρικλαρίου Καστοριάς Πρεσπών Υπόγειο Καλή Ποιοτική Καλή Ποσοτική Καλή Ποιοτική Καλή Ποσοτική - - Συνδέεται με θερμομεταλλικά και ιαματικά νερά και για το λόγo αυτό απαιτούνται ειδικές ρυθμίσεις προστασίας Εμφανίζει αυξημένες συγκεντρώσεις Mn, Fe, Zn λόγω φυσικού υποβάθρου και απαιτείται διερεύνηση Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 245

264 ΚΩΔΙΚΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ EL0901L0A N EL0902L N EL0902L N EL0902L N EL0902L N EL0902L H EL0902R N EL0902R H EL0902R A ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Μικρή Πρέσπα Ζάζαρη Λ Χειμαδίτιδα Πετρών Βεγορίτιδα Τεχνητή Λίμνη Πολυφύτου Κοιλάδα Π. (Σουλού Ρ.) Ρ. Σουλού (Εντός Ορυχείων) Ρ. Σουλού (Σαρί Γκιόλ) ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Λιμναίο Λιμναίο Λιμναίο Λιμναίο Λιμναίο Λιμναίο Ποτάμιο Ποτάμιο Ποτάμιο ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Μέτρια Οικολογική Καλή Χημική Ελλιπής Οικολογική Καλή Χημική Κακή Οικολογική Καλή Χημική Ελλιπής Οικολογική Καλή Χημική Μέτρια Οικολογική Καλή Χημική Καλό Οικολογικό Δυναμικό Καλή Χημική Ελλιπής Οικολογική Καλή Χημική Μέτρια Οικολογική Αγνωστη Χημική Μέτρια Οικολογική Αγνωστη Χημική ΚΥΡΙΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ Γεωργία Κτηνοτροφία Γεωργία Κτηνοτροφία Βιομηχανία Γεωργία Κτηνοτροφία Βιομηχανία Γεωργία Κτηνοτροφία Βιομηχανία Γεωργία Κτηνοτροφία Βιομηχανία - Γεωργία Βιομηχανία Βιομηχανία Γεωργία Βιομηχανία ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Απαιτείται αύξηση της γνώσης του υδρολογικού και υδρογεωλογικού καθεστώτος της περιοχής και τη βελτίωση της διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής Αφορά σε ΥΣ της λεκάνης Πτολεμαΐδας στην οποία υπάρχει ιδιαίτερα σύνθετη διαχείρισης των υδατικών πόρων και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική διερεύνηση. Αφορά σε ΥΣ της λεκάνης Πτολεμαΐδας στην οποία υπάρχει ιδιαίτερα σύνθετη διαχείρισης των υδατικών πόρων και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική διερεύνηση. Αφορά σε ΥΣ της λεκάνης Πτολεμαΐδας στην οποία υπάρχει ιδιαίτερα σύνθετη διαχείρισης των υδατικών πόρων και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική διερεύνηση. Αφορά σε ΥΣ της λεκάνης Πτολεμαΐδας στην οποία υπάρχει ιδιαίτερα σύνθετη διαχείρισης των υδατικών πόρων και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική διερεύνηση. Συνδέεται με ειδικό μέτρο ρυθμίσεων για τις δραστηριότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη ΛΑΠ Αλιάκμονα Αφορά σε ΥΣ της λεκάνης Πτολεμαΐδας στην οποία υπάρχει ιδιαίτερα σύνθετη διαχείρισης των υδατικών πόρων και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική διερεύνηση. Επίσης συνδέεται με ειδικό μέτρο ρυθμίσεων για τις δραστηριότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη ΛΑΠ Αλιάκμονα Αφορά σε ΥΣ της λεκάνης Πτολεμαΐδας στην οποία υπάρχει ιδιαίτερα σύνθετη διαχείρισης των υδατικών πόρων και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική διερεύνηση. Επίσης συνδέεται με ειδικό μέτρο ρυθμίσεων για τις δραστηριότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη ΛΑΠ Αλιάκμονα Αφορά σε ΥΣ της λεκάνης Πτολεμαΐδας στην οποία υπάρχει ιδιαίτερα σύνθετη διαχείρισης των υδατικών πόρων και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική διερεύνηση. Επίσης συνδέεται με ειδικό μέτρο ρυθμίσεων για τις δραστηριότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη ΛΑΠ Αλιάκμονα 246 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

265 ΚΩΔΙΚΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ EL0902R N EL0902R H EL0902R H ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Αμύντας Ρ. Κανάλι Χειμαδίτις Σκλήθρο Ρέμα ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Ποτάμιο Ποτάμιο Ποτάμιο EL09ΑF040 Φλώρινας Υπόγειο ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ελλιπής Οικολογική Καλή Χημική Δυναμικό κατώτερο του καλού Καλή Χημική Μέτρια Οικολογική Καλή Χημική Καλή Ποιοτική Καλή Ποσοτική ΚΥΡΙΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ Γεωργία Βιομηχανία Γεωργία Βιομηχανία Γεωργία Βιομηχανία - ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Αφορά σε ΥΣ της λεκάνης Πτολεμαΐδας στην οποία υπάρχει ιδιαίτερα σύνθετη διαχείρισης των υδατικών πόρων και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική διερεύνηση. Αφορά σε ΥΣ της λεκάνης Πτολεμαΐδας στην οποία υπάρχει ιδιαίτερα σύνθετη διαχείρισης των υδατικών πόρων και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική διερεύνηση. Αφορά σε ΥΣ της λεκάνης Πτολεμαΐδας στην οποία υπάρχει ιδιαίτερα σύνθετη διαχείρισης των υδατικών πόρων και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική διερεύνηση. Εμφανίζει αυξημένες συγκεντρώσεις Fe, Mn, Ni, Ba, Al. λόγω φυσικού υποβάθρου και απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. Επίσης συνδέεται με θερμομεταλλικά και ιαματικά νερά και για το λόγo αυτό απαιτούνται ειδικές ρυθμίσεις προστασίας Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 247

266 9.2.5 Συμπληρωματικά μέτρα Τα συμπληρωματικά μέτρα παρατίθενται στον πίνακα που ακολουθεί στον οποίο δίνονται τα ακόλουθα: Οι κατηγορίες των συμπληρωματικών μέτρων όπως αυτές καθορίζονται στο το μέρος Β του παραρτήματος VI της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ. Το όνομα του μέτρου. Η συσχέτιση του μέτρου με τυχόν μέτρα του 1 ου ΣΔΛΑΠ. Συνοπτική περιγραφή του Μέτρου. Τα συσχετιζόμενα με το μέτρο υδατικά συστήματα. Όταν το μέτρο αφορά στο σύνολο των ΥΣ ή σε συγκεκριμένη δραστηριότητα χαρακτηρίζεται ως οριζόντιο. Το ενδεικτικό κόστος του κάθε μέτρου. Ο Φορέας Υλοποίησης του μέτρου. Σε περιπτώσεις που αναφέρονται περισσότεροι του ενός φορέα, ο πρώτος αναφερομένος είναι ο φορέας υλοποίησης του μέτρου και οι υπόλοιποι έχουν υποστηρικτικό ρόλο Αναλυτικά στοιχεία και εξειδίκευση του κάθε μέτρου δίνονται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ, ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ» Όπου στον Πίνακα που ακολουθεί γίνεται αναφορά στο Αναλυτικό Κείμενο Τεκμηρίωσης Προγράμματος Μέτρων εννοείται το προαναφερόμενο κείμενο Τεκμηρίωσης. 248 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

267 Κωδικός - Ονομασία μέτρου Κατηγορία μέτρου Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ Πίνακας 9-4: Συμπληρωματικά Μέτρα Περιγραφή Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο Προεκτιμώμενο κόστος σε Φορείς Υλοποίησης Μ09Σ0201 Ανάπτυξη Συστήματος Παρακολούθησης του Προγράμματος Μέτρων του ΣΔΛΑΠ του Υδατικού Διαμερίσματος και παροχή υπηρεσιών υποστήριξης στην εφαρμογή του προγράμματος μέτρων του ΣΔΛΑΠ του Υδατικού Διαμερίσματος Μ09Σ0202 Έλεγχος και αντιμετώπιση αρτεσιανών γεωτρήσεων Διοικητικά μέτρα Διοικητικά μέτρα Νέο Μέτρο ΣΜ Το έργο αφορά στην ανάπτυξη βάσης δεδομένων για την συλλογή και παρακολούθηση των απαιτούμενων πληροφοριών από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στην υλοποίηση του Προγράμματος Μέτρων και στην λήψη συμβουλευτικών υπηρεσιών για το σκοπό αυτό από εξειδικευμένο προσωπικό. Η παροχή των συμβουλευτικών υπηρεσιών ενδεικτικά θα αφορά: α) την παρακολούθηση της υλοποίησης των μέτρων του ΣΔΛΑΠ του Υδατικού Διαμερίσματος, β) τη σύνταξη μελετών και κανονιστικών αποφάσεων, γ) την διαμόρφωση κειμένων, δ) τον συντονισμό των εμπλεκόμενων υπηρεσιών στην υλοποίηση των μέτρων, ε) την καταγραφή και ανάλυση δεδομένων που αφορούν μέτρα/δράσεις του ΣΔΛΑΠ, στ) την σύνταξη μεθοδολογικών κειμένων και τεχνικών προδιαγραφών για την υλοποίηση μέτρων του ΣΔΛΑΠ ζ) ενέργειες για την συλλογή/ ενημέρωση βασικών στοιχείων και δεδομένων που χρησιμοποιούνται κατά την κατάρτιση του ΣΔΛΑΠ, η) την υποστήριξη σε θέματα αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης και την συμμετοχή σε ομάδες εργασίας που θα συσταθούν στο πλαίσιο των αναγκών της Διεύθυνσης Υδάτων. Στο πλαίσιο του έργου αυτού θα συντάσσονται εκθέσεις αξιολόγησης της πορείας εφαρμογής του Προγράμματος Μέτρων, θα δίνονται κατευθύνσεις για τις απαιτούμενες ενέργειες για την ολοκλήρωση της υλοποίησης τους και θα αξιολογούνται τα μέτρα ως προς την αποτελεσματικότητας τους. Αν κατά τη διάνοιξη γεώτρησης ή φρέατος απαντηθούν αρτεσιανές συνθήκες, ο κύριος του υδροληπτικού έργου θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι η αρτεσιανή ροή θα σταματήσει ή θα ελεγχθεί. Εάν η ροή δεν μπορεί να ελεγχθεί, ο υπεύθυνος για την εκτέλεση του υδροληπτικού έργου θα πρέπει να συμβουλευτεί τη Δ/νση Υδάτων και να συμμορφωθεί με τις οδηγίες που θα του δοθούν. Τεχνικά μέσα για τον έλεγχο της εκροής των αρτεσιανών γεωτρήσεων περιλαμβάνουν βάνες ή σωλήνες εξισορρόπησης της πίεσης κ.α. Τα ανωτέρω θα πρέπει να αποτελούν μέρος των αδειών εκτέλεσης έργων αξιοποίησης υδατικών πόρων. Στις υφιστάμενες αρτεσιανές γεωτρήσεις στις οποίες δεν έχουν ληφθεί Οριζόντιο Σύνολο ΥΥΣ ΥΔ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων) Κύριος υδροληπτικού έργου, Αποκεντρωµέ νη ιοίκηση ( ιεύθυνση Υδάτων) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 249

268 Κωδικός - Ονομασία μέτρου Κατηγορία μέτρου Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ Περιγραφή μέτρα πρέπει να τοποθετηθεί βάνα ή σωλήνας εξισορρόπησης ώστε να αποφευχθεί η συνεχής εκροή του υποπίεση υδροφορέα. Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο Προεκτιμώμενο κόστος σε Φορείς Υλοποίησης Μ09Σ0501 Έλεγχοι στις εκβολές αγωγών ομβρίων και λοιπών σημειακών πηγών ρύπανσης οι οποίες καταλήγουν σε Επιφανειακά Υδατικά Συστήματα Μ09Σ0502 Υλοποίηση επενδύσεων σε γεωργοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, στοχεύοντας στη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων. 250 Έλεγχοι εκπομπών ρύπων Έλεγχοι εκπομπών ρύπων Νέο Μέτρο ΟM06-03 Στα πλαίσια της προστασίας των επιφανειακών υδατικών συστημάτων διενεργούνται περιοδικοί έλεγχοι και δειγματοληψίες σε εκβολές αγωγών ομβρίων και λοιπών σημειακών πηγών ρύπανσης. Οι ΟΤΑ Α βαθμοί και ΔΕΥΑ σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες των οικείων περιφερειών, θα καταγράψουν/αποτυπώσουν τις θέσεις εκβολής δικτύων ομβρίων που καταλήγουν σε επιφανειακά υδατικά συστήματα και θα κοινοποιήσουν τα αποτελέσματα στις οικείες Δ/νσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Οι αρμόδιες υπηρεσίες για την προστασία του περιβάλλοντος και των υδάτων των ΠΕ, σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες περιβαλλοντικής υγιεινής των οικείων Π.Ε. θα διενεργούν τους ελέγχους και θα κοινοποιούν τα αποτελέσματα στις Δ/νσεις Υδάτων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων. Προτεραιότητα θα δοθεί στις εκβολές δικτύων που καταλήγουν σε υδατικά συστήματα που βρίσκονται σε κίνδυνο (AR) και πιθανόν σε κίνδυνο (PAR). Οι Δ/νσεις Υδάτων σε συνεννόηση με τις υπηρεσίες που διενεργούν τους ελέγχους, μπορούν να αλλάζουν τις προτεινόμενες θέσεις δειγματοληψίας ανάλογα με τα αποτελέσματα παλαιοτέρων ετών και τυχόν αλλαγές στις χρήσεις γης. Οι χημικές αναλύσεις και οι δειγματοληψίες θα ακολουθούν τα πρωτόκολλα δειγματοληψιών που εφαρμόζονται για το Εθνικό Δίκτυο Παρακολούθησης. Τα αποτελέσματα των δειγματοληψιών θα κοινοποιούνται στην Ειδική Γραμματεία Υδάτων. Οι κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις απαιτείται να διαχειρίζονται κατάλληλα τα απόβλητά τους ώστε να συμβάλλουν στο μέγιστο δυνατό στην προστασία του περιβάλλοντος. Το μέτρο απευθύνεται σε κατόχους ή διαχειριστές χοιροστασίων, βουστασίων, αιγοπροβατοτροφικών μονάδων και σφαγείων που θα προβούν σε επενδύσεις με σκοπό την επεξεργασία / διαχείριση των παραγόμενων κτηνοτροφικών αποβλήτων τους, όπως είναι ο μηχανικός διαχωρισμός, η κομποστοποίηση/ συγκομποστοποίηση και η βιολογική επεξεργασία (αερόβια / αναερόβια). Το μέτρο έχει ως βασικό σκοπό να συνεισφέρει στην ελαχιστοποίηση του κινδύνου ρύπανσης των υπόγειων και επιφανειακών νερών, αλλά και του εδάφους, που προέρχεται από κτηνοτροφικές δραστηριότητες και κυρίως από την διαχείριση των Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων Σύνολο ΕΥΣ του ΥΔ Σύνολο ΥΣ του ΥΔ ήµοι / ΕΥΑ, Περιφέρεια, Αποκεντρωµέ νη ιοίκηση ( ιεύθυνση Υδάτων), ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων) ΥΠΑΑΤ/Περιφέ ρειες

269 Κωδικός - Ονομασία μέτρου Μ09Σ0801 Καθορισμός και οριοθέτηση περιοχών ΥΥΣ που παρουσιάζουν κακή ποιοτική κατάσταση λόγω υφαλμύρινσης ή παρουσιάζουν τοπική υφαλμύρινση Κατηγορία μέτρου Έλεγχοι απολήψεων Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ ΣΜ και ΣΜ Περιγραφή παραγόμενων αποβλήτων από κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Στα παράκτια ΥΥΣ που έχει προσδιορισθεί ότι βρίσκονται σε κακή ποιοτική κατάσταση λόγω υφαλμύρινσης ή παρουσιάζουν τοπική υφαλμύρινση, θα πρέπει να συνταχθούν Ειδικές Υδρογεωλογικές Μελέτες για την ακριβή οριοθέτηση της Ζώνης Υφαλμύρινσης και των ορίων απαγόρευσης εκτέλεσης νέων υδροληψιών και επέκτασης του μετώπου υφαλμύρινσης, ώστε στη ζώνη αυτή να ληφθούν μέτρα για σταδιακή αποκατάσταση μέσω όχι μόνο απαγόρευσης νέων γεωτρήσεων αλλά μείωσης έως και κατάργησης των αντλήσεων των υφιστάμενων χρήσεων, δίνοντας προτεραιότητα στην εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων κάλυψης των αρδευτικών αναγκών τους. Μέχρι την ακριβή οριοθέτηση των ανωτέρω ζωνών περιορισμού με βάση τις Ειδικές Υδρογεωλογικές Μελέτες που θα πρέπει να συνταχθούν ισχύουν τα ακόλουθα. Α. Απαγορεύεται η κατασκευή νέων έργων αξιοποίησης υδατικών πόρων (γεωτρήσεις, πηγάδια κλπ) για νέες χρήσεις ύδατος καθώς και της επέκτασης αδειών υφιστάμενων χρήσεων ύδατος, στα υπόγεια υδατικά συστήματα EL , EL και EL : εντός της ζώνης πλάτους 1.000m από τη θάλασσα. Οι ανωτέρω αποστάσεις μετρώνται από την ακτή (όπως αυτή απεικονίζεται στο οικείο ΣΔΛΑΠ) και αποσκοπούν στον περιορισμό της επέκτασης της υφαλμύρινσης στα αντίστοιχα υπόγεια υδατικά συστήματα. Οι εν λόγω αποστάσεις συνιστούν τις καταρχήν ζώνες απαγόρευσης, οι οποίες θα καθοριστούν από την εκπόνηση των κατά περίπτωση Ειδικών Υδρογεωλογικών Μελετών, δεδομένου ότι οι ζώνες αυτές δεν είναι στατικές αλλά δυναμικές. Στο πλαίσιο των μελετών αυτών θα καθορίζεται ο μηχανισμός, η εξέλιξη και η επέκταση του φαινομένου, αλλά και τα μέτρα σταδιακής αποκατάστασης της ποιοτικής κατάστασης των ΥΥΣ. Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο EL EL EL Προεκτιμώμενο κόστος σε Φορείς Υλοποίησης Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων) Α1. Στην ανωτέρω προσωρινή ζώνη κατ εξαίρεση, μπορεί να δίνεται άδεια μόνο για ύδρευση, ενώ οι περιπτώσεις άλλων εξαιρέσεων, πλην των αναφερόμενων στο Α2, δύνανται να εξετάζονται κατόπιν γνωμοδότησης του ΣΥΑΔ. Α2. Επιτρέπεται η χορήγηση αδειών εκτέλεσης έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων ή/και επέκτασης υφιστάμενων στα ΥΥΣ με προβλήματα Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 251

270 Κωδικός - Ονομασία μέτρου Κατηγορία μέτρου Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ Περιγραφή υφαλμύρινσης, για τις χρήσεις που αναφέρονται σε εκείνες τις περιπτώσεις που αφορούν σε γεωτρήσεις υδατοκαλλιεργειών για άντληση υπόγειου νερού με ποιότητα που προσεγγίζει αυτή του θαλασσινού, υδροληψίες αφαλάτωσης, πλήρωσης κολυμβητικών δεξαμενών, πυρασφάλειας οι οποίες βρίσκονται σε απόσταση έως 50μ. από την ακτογραμμή. Τα αναφερόμενα στα σημεία Α1 και Α2 θα επανεξεταστούν κατά την εκπόνηση των Ειδικών Υδρογεωλογικών Μελετών, με τις οποίες θα οριστικοποιηθούν οι ζώνες υφαλμύρινσης Β. Σε αποστάσεις από τα 1000 m έως και τα 5.000m ορίζεται ζώνη ελέγχου αντλήσεων λόγω ενδείξεων υφαλμύρινσης και εξετάζεται η κατασκευή νέου έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων στα ΥΥΣ (γεωτρήσεις, πηγάδια κλπ) για όλες τις χρήσεις ύδατος, καθώς και της επέκτασης αδειών υφιστάμενων χρήσεων ύδατος με την εκπόνηση Ειδικής Υδρογεωλογικής Μελέτης. Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο Προεκτιμώμενο κόστος σε Φορείς Υλοποίησης Ειδικότερα διακρίνονται οι ακόλουθες περιπτώσεις: Υφιστάμενες αδειοδοτημένες υδροληψίες σε ΥΥΣ με προβλήματα υφαλμύρινσης: Υποβάλλεται μία φορά το έτος χημική ανάλυση του μηνός Οκτωβρίου από εργαστήριο που τηρεί τα Πρωτόκολλα δειγματοληψίας και ανάλυσης του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της κατάστασης των υδάτων (nmwn.ypeka.gr) και η οποία θα περιλαμβάνει τον προσδιορισμό των παραμέτρων της ηλεκτρικής αγωγιμότητας του νερού, της περιεκτικότητας σε ολικά διαλυμένα στερεά, ιόντων χλωρίου και νατρίου. Η σχετική απαίτηση θα ενσωματωθεί κατά την ανανέωση της άδειας χρήσης μετά την ισχύ του παρόντος. Υφιστάμενες μη αδειοδοτημένες υδροληψίες σε ΥΥΣ με προβλήματα υφαλμύρινσης που βρίσκονται σε διαδικασία αδειοδότησης χρήσης ύδατος: Σε περίπτωση χορήγησης της άδειας χρήσης ύδατος από την αρμόδια Διεύθυνση Υδάτων τίθεται όρος για την υποβολή της παραπάνω χημικής ανάλυσης εντός διμήνου από την έκδοσή της σύμφωνα με την προαναφερόμενη διαδικασία δειγματοληψίας και ανάλυσης. Αιτήματα έκδοσης αδειών εκτέλεσης έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων 252 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

271 Κωδικός - Ονομασία μέτρου Κατηγορία μέτρου Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ Περιγραφή ή/και επέκτασης υφιστάμενης χρήσης για τις ζώνες απαγόρευσης και ελέγχου: Η έκδοση της άδειας εκτέλεσης έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων ή/και επέκτασης υφιστάμενης χρήσης εξετάζεται με συνεκτίμηση των υφιστάμενων δυνατοτήτων του ΥΥΣ για την ικανοποίηση της αιτούμενης χρήσης, χωρίς περαιτέρω υποβάθμιση της κατάστασής του, μέσω της αξιολόγησης των τοπικών υδρογεωλογικών συνθηκών στην περιοχή της αιτούμενης χρήσης, με τη διαδικασία που περιγράφεται στη συνέχεια: η αίτηση χορήγησης άδειας εκτέλεσης έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων ή/και επέκτασης υφιστάμενης χρήσης, θα πρέπει να συνοδεύεται από Ειδική Υδρογεωλογική Μελέτη που συντάσσεται με ευθύνη του αιτούντος την άδεια, στην οποία θα περιγράφονται και θα αξιολογούνται οι επικρατούσες τοπικά υδρογεωλογικές συνθήκες. Στην Ειδική Υδρογεωλογική Μελέτη θα πραγματοποιείται οπωσδήποτε συλλογή και αξιολόγηση των ποιοτικών στοιχείων του ΥΥΣ της περιοχής ενδιαφέροντος σε απόσταση έως και 500 m περιμετρικά του σημείου υδροληψίας λαμβάνοντας υπόψη μεταξύ άλλων και τα διαθέσιμα στοιχεία της οικείας Διεύθυνσης Υδάτων και του ΕΜΣΥ. Η αρμόδια Διεύθυνση Υδάτων ελέγχει την πληρότητα της Ειδικής Υδρογεωλογικής Μελέτης και αποφασίζει τη χορήγηση ή μη της προβλεπόμενης από την κείμενη νομοθεσία άδειας εκτέλεσης έργου. Μετά την εκτέλεση του έργου ο ενδιαφερόμενος υποχρεούται να υποβάλλει στη Δ/νση Υδάτων την απαιτούμενη από το Παράρτημα III της ΚΥΑ /2014 Υδρογεωλογική Έκθεση εκτέλεσης του έργου με τεχνική του περιγραφή, επικαιροποίηση των εκτιμήσεων που είχαν διατυπωθεί στην αρχική Ειδική Υδρογεωλογική Μελέτη και το προτεινόμενο πρόγραμμα εκμετάλλευσης του έργου. Η αρμόδια Διεύθυνση Υδάτων ελέγχει την Υδρογεωλογική Έκθεση εκτέλεσης του έργου και αν τεκμηριώνεται ότι από την εκμετάλλευσή του δεν προκύπτει επιδείνωση των συνθηκών κακής κατάστασης, χορηγεί την άδεια χρήσης νερού με σαφή καθορισμό του προγράμματος εκμετάλλευσης του έργου (απολήψιμοι όγκοι, παροχές και πρόγραμμα απολήψεων κλπ), με γνώμονα την αποτροπή περαιτέρω επιβάρυνσης της κατάστασης του ΥΥΣ. Αν από την Υδρογεωλογική Έκθεση του Παραρτήματος III της KYA /2014 όπως ισχύει δεν επιβεβαιώνονται οι εκτιμήσεις της αρχικής Ειδικής Υδρογεωλογικής Μελέτης ή αν προκύψουν ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο Προεκτιμώμενο κόστος σε Φορείς Υλοποίησης Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 253

272 Κωδικός - Ονομασία μέτρου Κατηγορία μέτρου Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ Περιγραφή από την εκμετάλλευση του έργου είναι πιθανόν να προκύψει περαιτέρω επιβάρυνση της κατάστασης του ΥΥΣ, τότε δεν επιτρέπεται η χορήγηση της άδειας χρήσης νερού. Στα Υδατικά συστήματα ρ. Σουλού επιτρέπεται η κατασκευή νέων υδροληπτικών έργων και επέκταση αδειών υφιστάμενων ως προς την ποσότητα με τις ακόλουθες προϋποθέσεις: Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο Προεκτιμώμενο κόστος σε Φορείς Υλοποίησης Μ09Σ0901 Προϋποθέσεις κατασκευής νέων υδροληπτικών έργων υπόγειων υδάτων (γεωτρήσεις, πηγάδια κ.λπ.) και επιφανειακών υδάτων για νέες χρήσεις νερού καθώς και της ποσοτικής επέκτασης αδειών υφιστάμενων χρήσεων νερού στα ΥΣ π. Σουλού Μέτρα διαχείρισης της ζήτησης ΣΜ Α. Στην προσωρινή ζώνη προστασίας ΙΙ, του μέτρου Μ09Β0401, των έργων υδροληψίας που εξυπηρετούν δίκτυα ύδρευσης τα οποία λειτουργούν Δήμοι, Σύνδεσμοι Δήμων, Δ.Ε.Υ.Α, Διαδημοτικές Ε.Υ.Α. και Εταιρείες Ύδρευσης, μέχρι τον οριστικό καθορισμό των ζωνών προστασίας, είναι δυνατή η έκδοση άδειας εκτέλεσης/χρήσης νέου έργου αξιοποίησης υδατικών πόρων ή επέκταση υφισταμένου για υδρευτική χρήση. Για χρήση νερού ύδρευσης τηρούνται διττά οι προϋποθέσεις των ζωνών Ι και ΙΙ του μέτρου Μ09Β0401. Β. Όταν η απόληψη αφορά στην ενεργειακή χρήση και χρήση για τον υποβιβασμό της στάθμης για εξόρυξη υλοποιείται μετά από κατάθεση στη Δ/νση Υδάτων: (α) του προβλεπόμενου προγράμματος αντλήσεων και επιστροφών ύδατος, για την περίοδο αδειοδότησης, με αναλυτική περιγραφή των θέσεων και προσδιορισμό ποσοτήτων νερού, που αντλούνται και επιστρέφονται, από τον εν λόγω Φορέα εντός της ΛΑΠ Αλιάκμονα, ανά χρήση, ανά υδατικό σύστημα και συνολικά. (β) προγράμματος παρακολούθησης της ποσότητας των υδάτων στα επηρεαζόμενα ΥΣ, ήτοι μετρήσεις στάθμης στα ΥΥΣ και παροχής στα ΕΥΣ. Οι θέσεις μέτρησης και η συχνότητα μετρήσεων θα καθοριστούν από την αδειοδοτούσα αρχή. EL0902R , EL0902R A EL (EL , EL , EL ), EL , EL , EL ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Διεύθυνση Υδάτων) Γ. Όταν πρόκειται για αγροτική, βιομηχανική χρήση και λοιπές χρήσεις εφαρμόζονται οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στο Αναλυτικό Κείμενο Τεκμηρίωσης Προγράμματος Μέτρων. 254 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

273 Κωδικός - Ονομασία μέτρου Κατηγορία μέτρου Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ Περιγραφή Για το σύνολο των υδατικών συστημάτων, επιφανειακών και υπόγειων, που επηρεάζονται από το σύνολο δραστηριοτήτων που έχουν ως σκοπό την παραγωγή ενέργειας θα πρέπει να καταρτιστεί ειδική μελέτη, η οποία θα περιλαμβάνει τουλάχιστον τα παρακάτω: Ως προς τις εργασίες εξόρυξης ενεργειακών ορυκτών: Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο Προεκτιμώμενο κόστος σε Φορείς Υλοποίησης Φορέας Λειτουργίας έργων /Αποκεντρωμέ νη Διοίκηση o το προβλεπόμενο πρόγραμμα εξέλιξης των εργασιών αυτών με βάση το θεσμοθετημένο σχεδιασμό παραγωγής ενέργειας από ενεργειακά ορυκτά για την επόμενη εξαετή περίοδο, o προβλεπόμενες ποσότητες και θέσεις άντλησης και επιστροφών νερού ανά ΥΣ (υπόγειο και επιφανειακό). Μ09Σ0902 Ειδικές ρυθμίσεις για τις δραστηριότητες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη ΛΑΠ Αλιάκμονα που σχετίζονται με επιφανειακά και υπόγεια Υδατικά Συστήματα Μέτρα διαχείρισης της ζήτησης ΣΜ Ως προς τις θερμοηλεκτρικές εγκαταστάσεις: o o o το προβλεπόμενο πρόγραμμα λειτουργίας αυτών (παραγωγής ενέργειας) με βάση το θεσμοθετημένο σχεδιασμό παραγωγής ενέργειας για την επόμενη εξαετή περίοδο, προβλεπόμενες ποσότητες και θέσεις άντλησης και επιστροφών νερού ανά μονάδα και ανά ΥΣ (υπόγειο και επιφανειακό). Την επίδραση των ανωτέρω προγραμμάτων απολήψεων και επιστροφών στην κατάσταση των υπόγειων και επιφανειακών υδατικών συστημάτων της περιοχής και στις λοιπές χρήσεις του κάθε ΥΣ. EL (EL , EL , EL ) EL EL EL0902R H EL0902R A EL0902L H - o Εναλλακτικά σενάρια μέτρων δράσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων αυτών λαμβάνοντας υπόψη τις τεχνολογικές εξελίξεις στον αντίστοιχο τομέα που θα περιλαμβάνει και οικονομική αξιολόγηση των εξεταζόμενων μέτρων με ανάλυση του κόστους και της αποδοτικότητάς τους. o Ισοζύγιο απόληψης, κατανάλωσης και επιστροφών του συνόλου της δραστηριότητας παραγωγής θερμοηλεκτρικής ενέργειας ανά ΥΣ. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 255

274 Κωδικός - Ονομασία μέτρου M09Σ0803 Εκπόνηση ειδικού διαχειριστικού Σχεδίου ποσοτικής διαχείρισης λίμνης Βεγορίτιδας M09Σ1001 Εκπόνηση μελετών επαναχρησιμοποίηση ς επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων για όλες τις υφιστάμενες ΕΕΛ τριτοβάθμιας επεξεργασίας Μ09Σ1501 Επαγγελματική κατάρτιση των γεωργοκτηνοτρόφων για την προστασία των Υδατικών Συστημάτων 256 Κατηγορία μέτρου Μέτρα διαχείρισης της ζήτησης Μέτρα αποτελεσματι κότητας και επαναχρησιμ οποίησης Εκπαιδευτικά μέτρα Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ Νέο μέτρο Νέο Μέτρο ΣΜ Περιγραφή Το μέτρο αφορά στην εκπόνηση ειδικής μελέτης διαχείρισης για τη διατήρηση των οικοσυστημικών χαρακτηριστικών της σε συνδυασμό με την εξασφάλιση των αναγκών αλλά και την προστασία των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων που εξαρτώνται από αυτή και αναπτύσσονται στην περιοχή. Το περιεχόμενο της ειδικής μελέτης και η προβλεπόμενη διαδικασία αναφέρονται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης Προγράμματος Μέτρων. Έως την εκπόνηση της μελέτης επιτρέπεται η αδειοδότηση των υφιστάμενων έργων αξιοποίησης υδατικών πόρων της παρόχθιας ζώνης εντός οριστικών διανομών και με υψόμετρο μεγαλύτερο ή ίσο με το υψόμετρο του βιολογικού καθαρισμού της Τ.Κ. Αγίου Παντελεήμονα Είναι απαραίτητη η διερεύνηση της κάλυψης μέρους των αρδευτικών αναγκών των καλλιεργειών με νερό επαναχρησιμοποίησης. Στα πλαίσια αυτά είναι απαραίτητη η εκπόνηση μελετών αξιοποίησης του νερού επαναχρησιμοποίησης και κατά προτεραιότητα για τις ΕΕΛ τριτοβάθμιας επεξεργασίας που έχουν ήδη κατασκευαστεί ή/και έχουν τεθεί σε λειτουργία. Οι μελέτες αυτές θα πρέπει να οριοθετούν αρδευτική περίμετρο με βάση το διατιθέμενο προϊόν επαναχρησιμοποίησης και τον προσανατολισμό της αγροτικής ανάπτυξης της περιοχής. Σε περίπτωση που η άρδευση δεν αποτελεί βέλτιστη λύση θα προτείνεται εναλλακτική χρήση του νερού επαναχρησιμοποίησης (αστική, πυρόσβεση, εμπλουτισμό κλπ). Το παρόν μέτρο αφορά: (i) στην υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης τόσο για υφιστάμενους γεωργούς όσο και για νέους γεωργούς πρώτης εγκατάστασης. Προγράμματα κατάρτισης θα πραγματοποιούνται με τη μορφή σειράς μαθημάτων, εργαστηρίων, μαθημάτων μέσω διαδικτύου. Θα προσφέρονται προγράμματα κατάρτισης με ειδική θεματολογία που θα εξυπηρετούν τους στόχους της προγραμματικής περιόδου όπως αρδεύσεις και εξοικονόμηση νερού, ορθή χρήση φυτοφαρμάκων, αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών, πολλαπλή συμμόρφωση και εξειδικευμένα προγράμματα σε διάφορους κλάδους παραγωγής, (ii) στην υλοποίηση δράσεων ενημέρωσης που αποσκοπούν στην διάδοση πληροφοριών σχετικά με την γεωργία στοχεύοντας στη μεταφορά γνώσεων προς τους δικαιούχους σχετικά με την επαγγελματική τους ενασχόληση. Η ενημέρωση θα γίνεται μέσω εκθέσεων, συναντήσεων, παρουσιάσεων και μέσω έντυπων ή ηλεκτρονικών εντύπων. Επιπρόσθετα θα πραγματοποιούνται δράσεις επίδειξης για παρουσίαση Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο EL0902L N ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ Σε όλα τα ΥΣ του ΥΔ Προεκτιμώμενο κόστος σε (Για κάθε ΕΕΛ) Φορείς Υλοποίησης Αποκεντρωμέν ες Διοικήσεις Δυτ. και Κ. Μακεδονίας (Δ/νσεις Υδάτων) /Περιφέρειες Δυτ και Κ. Μακεδονίας Κύριος έργου, Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Διεύθυνση Υδάτων) Δ/νσεις Αγροτικής Ανάπτυξης ΕΥΔ/ΠΑΑ ΥΠΑΑΤ Περιφέρεια

275 Κωδικός - Ονομασία μέτρου Μ09Σ1502 Δράσεις εκπαιδευτικού χαρακτήρα για τη προώθηση της ορθολογικής διαχείρισης των υδατικών πόρων. Μ09Σ1601 Πιλοτικά μέτρα εφαρμογής γεωργίας ακριβείας για τη μείωση της κατανάλωσης ύδατος Κατηγορία μέτρου Εκπαιδευτικά μέτρα Έργα έρευνας, ανάπτυξης και επίδειξης Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ ΣΜ Νέο Μέτρο Περιγραφή νέων τεχνολογιών άρδευσης, βελτιωμένων αρδευτικών συστημάτων, νέων πρακτικών καλλιέργειας και προστασίας καλλιεργειών. Οι επιδείξεις θα πραγματοποιούνται είτε σε αγροκτήματα ή σε άλλο κατάλληλα διαμορφωμένο χώρο. Προτείνεται η διαρκής εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών σε σχέση με την ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων και την προστασία τους. Δράσεις που ενδεικτικά και κατά περίπτωση μπορούν να υλοποιηθούν στα πλαίσια της εκστρατείας αυτής είναι: Πραγματοποίηση ημερίδων και επιμορφωτικών σεμιναρίων για την ευαισθητοποίηση του κοινού σε σχέση με την αποδοτική χρήση του νερού, την αποτροπή της ρύπανσης που προκαλείται από διάφορες δραστηριότητες και την προώθηση της χρήσης του ανακυκλωμένου νερού. Ενίσχυση εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση, ώστε να αναπτυχθούν στάσεις και συμμετοχικές συμπεριφορές που θα συμβάλλουν στην προστασία των υδατικών πόρων, της οικολογικής ισορροπίας και της ποιότητας ζωής και θα εξασφαλίζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Δημιουργία ιστοτόπου με διαδραστικές εφαρμογές ορθών πρακτικών χρήσης νερού ύδρευσης με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του ευρύτερου καταναλωτικού κοινού. Η ηλεκτρονική πλατφόρμα θα είναι φιλική προς το χρήστη και θα παρέχει τη δυνατότητα υπολογισμού του υδατικού αποτυπώματος της κατοικίας του με βάση τις καταναλωτικές του συνήθειες και τις συσκευές του νοικοκυριού του. Προώθηση της έρευνας στο χώρο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, της Προστασίας της Βιοποικιλότητας και της Διατήρησης της Ποιότητας Υδάτων, αλλά και η σύνδεση με επιστημονικά ιδρύματα. Επιδιώκεται η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, οι οποίες μπορούν να περιλαμβάνουν την εφαρμογή νέων, καινοτόμων διεργασιών, με στόχο μεταξύ άλλων και την αναζήτηση νέων καλλιεργητικών πρακτικών και πρακτικών παραγωγής που συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος αλλά και στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Το μέτρο 16 του ΠΑΑ , προβλέπει ενισχύσεις στα πλαίσια συνεργασιών ομάδων παραγωγών με λοιπούς φορείς (συμβούλους, ερευνητές, λοιπούς παράγοντες αλυσίδας τροφίμων και innovation brokers) για την επίτευξη των στόχων: Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο Προεκτιμώμενο κόστος σε ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ Φορείς Υλοποίησης Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων)/Περιφ έρεια ΥΠΑΑΤ (Ειδική Υπηρεσία ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ Διαχείρισης του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης - Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 257

276 Κωδικός - Ονομασία μέτρου Κατηγορία μέτρου Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ Περιγραφή 1. Μείωση της κατανάλωσης ύδατος μέσω της υιοθέτησης προηγμένων αρδευτικών συστημάτων, και την υιοθέτηση της γεωργίας ακριβείας Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο Προεκτιμώμενο κόστος σε Φορείς Υλοποίησης ΕΥΔ ΠΑΑ) Περιφέρεια Μ09Σ1602 Συμβουλευτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης 258 Μ09Σ1603 Σχεδιασμός και εφαρμογή ειδικού προγράμματος διερευνητικής παρακολούθησης με στόχο τη συλλογή στοιχείων για τον κατ αρχήν προσδιορισμό ΥΣ κατάντη φραγμάτων ως Ιδιαίτερα Τροποποιημένα Μ09Σ1604 Σύνταξη Ειδικής Υδρογεωλογικής - Υδροχημικής μελέτης Έργα έρευνας, ανάπτυξης και επίδειξης Έργα έρευνας, ανάπτυξης και επίδειξης Έργα έρευνας, ανάπτυξης και επίδειξης ΣΜ Νέο Μέτρο ΣΜ Τη μείωση του κόστους των εισροών που συνεπάγεται τόσο οικονομικό όφελος όσο και περιβαλλοντικό όφελος (μείωση της χρήσης λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων, υιοθέτηση νέων ποικιλιών που είναι καλύτερα προσαρμοσμένες στις τοπικές εδαφολογικές, υδρολογικές και κλιματικές συνθήκες, την αξιοποίηση των ΑΠΕ για την υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων) Οι συμβουλές θα πρέπει να παρέχονται από πιστοποιημένους φορείς (Δημόσιους, ιδιωτικούς ή Κοινοπραξίες αυτών) που θα επιλέγονται μετά από διαγωνισμό. Οι παρεχόμενες συμβουλές που σχετίζονται με το περιβάλλον και το κλίμα συμβάλλουν άμεσα στην αειφορία του αγροδιατροφικού συστήματος και στους οριζόντιους στόχους του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής. Ειδικό μέτρο για τα ΙΤΥΣ ώστε να διερευνηθεί η επίδραση υποδομών στα ΥΣ κατάντη σε περιπτώσεις όπου δεν είναι βέβαιο το μέγεθος της επίδρασης της παρέμβασης. Το συγκεκριμένο μέτρο στοχεύει στη συλλογή στοιχείων μέσω ειδικού προγράμματος διερευνητικής παρακολούθησης σε ΥΣ κατάντη φραγμάτων που θα πρέπει να εμπλουτίσουν το γνωστικό πεδίο ως προς τα εξής: 1. Ποιο από τα βιολογικά ποιοτικά στοιχεία ποτάμιων ΥΣ είναι περισσότερο ευαίσθητο σε υδρομορφολογικές αλλαγές ρύθμισης, μείωσης ή διακοπής της ροής λόγω φράγματος; 2. Ποια είναι η κρίσιμη απόσταση κατάντη του φράγματος για κάθε ένα από τα βιολογικά ποιοτικά στοιχεία ποτάμιων ΥΣ ώστε να είναι δυνατή η επίτευξη καλής κατάστασης; 3. Ποιες είναι οι κρίσιμες παράμετροι, για τα ΥΣ κατάντη φραγμάτων που στοιχειοθετούν το καλό οικολογικό δυναμικό Οριοθέτηση περιοχών όπου καταγράφονται υψηλές τιμές φυσικού υποβάθρου για συγκεκριμένα χημικά στοιχεία (As, Fe, Mn, Cl, B, Mg κ.λπ.) και καθορισμός των νέων ΑΑΤ. Κατά την αξιολόγηση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των ΥΥΣ του ΥΔ EL09 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων ΟΡΙΖΟΝΤΙΟ Αναφέρεται στα ΙΤΥΣ που δεν έχουν σταθμό παρακολούθησης EL EL EL090F040 EL Αποκεντρωμέν ες Διευθύνσεις του ΥΠΑΑΤ ΥΠΕΝ (Ειδική Γραμματεία Υδάτων)/ Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων) Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων)/

277 Κωδικός - Ονομασία μέτρου για τον καθορισμό ΥΥΣ ή τμημάτων αυτών όπου παρουσιάζονται χημικά στοιχεία με υψηλές τιμές φυσικού υποβάθρου (ενδεικτικά αναφέρονται Fe, As, Mn, B, Mg, Cl κ.λπ.), όταν τα υπόψη τμήματα συνδέονται με υδροληπτικά έργα. M09Σ1605 Μελέτη Υδρογεωλογικών χαρακτηριστικών της Ζώνης Α1 του Ε.ΠΑ.Π. Κατηγορία μέτρου Έργα έρευνας, ανάπτυξης και επίδειξης Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ ΣΜ Περιγραφή διαπιστώθηκε η παρουσία αυξημένων συγκεντρώσεων χημικών στοιχείων, τα οποία σχετίζονται με τις γεωλογικές και υδρογεωλογικές συνθήκες, την παρουσία γεωθερμικών πεδίων, τις μορφολογικές συνθήκες που ευνοούν τη διείσδυση της θάλασσας και άλλες παραμέτρους. Το υπόψη μέτρο προτάθηκε με σκοπό: α) τον καθορισμό νέων ΑΑΤ λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση του φυσικού υποβάθρου στη χημεία του υπόγειου νερού β) τον έλεγχο της επέκτασης των φαινομένων αυτών. γ) τη διερεύνηση της μείωσης της επεξεργασίας που υφίσταται το πόσιμο νερό με την οριοθέτηση των περιοχών αυτών. Οι μελέτες θα συνταχθούν σε περιοχές οι οποίες παρουσιάζουν αυξημένες συγκεντρώσεις χημικών στοιχείων, κατά προτεραιότητα όπου υπάρχουν ή πρόκειται να κατασκευαστούν υδροληπτικά έργα πόσιμου νερού Το υποέργο αφορά στην εκπόνηση υδρογεωλογικής μελέτης της Ζώνης Α1 (Περιοχή Απόλυτης Προστασίας της Φύσης, περιοχή Σλάτινας Λαιμού Οπάγιας) του Εθνικού Πάρκου Πρεσπών, η οποία θα συμβάλλει στην κατανόηση της φυσικής ροής του νερού και στη βελτίωση και τη διαχείριση της λίμνης Μικρή Πρέσπα. Η αναγκαιότητα του συγκεκριμένου υποέργου πηγάζει από την έλλειψη ολοκληρωμένης επιστημονικής γνώσης για την υδρογεωλογία της περιοχής μεταξύ των δύο λιμνών. Σύμφωνα με την ήδη υπάρχουσα μελέτη με τίτλο «Μελέτη υδρολογίας, Μελέτη εκσυγχρονισμού θυροφράγματος Κούλας και Μελέτη Διαχείρισης Στάθμης Λίμνης Μικρής Πρέσπας, Α Φάση». Καραβοκύρης Ι. και Συνεργάτες Σύμβουλοι Μηχανικοί Ε.Π.Ε.. Ιούλιος 2003, είναι γνωστό ότι εκτός από την υπερχείλιση της Μικρής Πρέσπας στη Μεγάλη, υπάρχουν και υπόγειες διαφυγές από τη λωρίδα γης ανάμεσα στις δύο Λίμνες, καθώς υπάρχει διαφορετικό υψόμετρο (και συνεπώς διαφορά υδραυλικού δυναμικού) ενώ και το έδαφος αποτελείται από γεωλογικά κορήμματα. Η προτεινόμενη μελέτη αποτελεί βασικό εργαλείο διαχείρισης για την Επιτροπή Διαχείρισης Υγροτόπου (Ε.Δ.Υ.) του ΦΔΕΔΠ, η οποία είναι συμβουλευτική επιτροπή στο ΔΣ του ΦΔΕΔΠ σε θέματα διαχείρισης νερών, Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο EL EL EL EL EL EL EL , EL ) EL EL09AF010 EL EL EL EL090F271 EL EL090F301 EL090A351 Προεκτιμώμενο κόστος σε Φορείς Υλοποίησης Περιφέρεια/Δή μοι/δευα EL0901L0A N Περιφέρεια Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 259

278 Κωδικός - Ονομασία μέτρου M09Σ1606 Περαιτέρω διερεύνηση για την προέλευση του Cr στο υπόγειο νερό στα Δημοτικά Διαμερίσματα της λεκάνης Σαριγκιολ του Δήμου Κοζάνης (Ακρινής Αγίου Δημητρίου Ρυακίου). Κατηγορία μέτρου Έργα έρευνας, ανάπτυξης και επίδειξης Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ Νέο Μέτρο Περιγραφή βλάστησης του υγρότοπου και διαχείρισης της ορνιθοπανίδας, σύμφωνα με το Σχέδιο-Οδηγό Αποκατάστασης και Διατήρησης των Υγρών Λιβαδιών ( ). Η κατανόηση της αλληλεπίδρασης του υπόγειου υδροφόρου με τις λίμνες θα παρέχει τα απαιτούμενα στοιχεία για τον υπολογισμό των υπόγειων διαφυγών και της ελάχιστης στάθμης του υδροφόρου ώστε να μην επηρεάζεται αρνητικά η στάθμη της Μικρής Πρέσπας, τα οποία είναι απαραίτητα για τη διαχείριση της στάθμης του υγροτόπου που γίνεται υπό την εποπτεία της Επιτροπής Διαχείρισης Υγροτόπου του ΦΔ και μέσω του θυροφράγματος της Κούλας. Για τη διερεύνηση της υδραυλικής αγωγιμότητας του εδάφους ανάμεσα στις δύο λίμνες απαιτείται έρευνα που στα πλαίσια της υδρογεωλογικής μελέτης θα εστιάσει στην εκτίμηση του μέσου ετήσιου ισοζυγίου, στην εποχιακή διακύμανση στης στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα και την αλληλεπίδραση της στάθμης του με τη στάθμη της Μικρής και της Μεγάλης Πρέσπας. Με τον τρόπο αυτό θα προστατευτεί το υδατικό ισοζύγιο των υπόγειων νερών και θα διασφαλιστεί η αειφόρος χρήση του σε συνδυασμό με την υφιστάμενη διαχείριση της στάθμης της Μικρής Πρέσπας που εφαρμόζεται από το 2005 από το ΦΔΕΔΠ. Ειδική διερεύνηση της ποιοτικής (χημικής) κατάστασης του υπόγειου νερού που χρησιμοποιείται για ύδρευση με σκοπό τον ακριβή προσδιορισμό της προέλευσης του Cr σχετικά με επιδράσεις από το φυσικό γεωλογικό υπόβαθρο ή σχετικά με ανθρωπογενείς δραστηριότητες. Οι εργασίες που περιλαμβάνονται αφορούν: 1. Στη διενέργεια εκτεταμένων μετρήσεων Cr στα υπόγεια ύδατα της ευρύτερης περιοχής 2. Στην αναλυτική καταγραφή των δραστηριοτήτων στις περιοχές όπου εντοπίζονται συγκεντρώσεις Cr με βάση τα αποτελέσματα των ανωτέρω εργασιών 3. Στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των μετρήσεων με βάση το φυσικό γεωλογικό υπόβαθρο και τις δραστηριότητες που εντοπίζονται στη περιοχή Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο EL (EL , EL , EL ) EL EL EL EL EL EL EL Προεκτιμώμενο κόστος σε Φορείς Υλοποίησης Αποκετρνωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων) Τη διατύπωση προτάσεων μέτρων αντιμετώπισης του φαινομένου ή/και προστασίας των υφιστάμενων και προγραμματιζόμενων Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

279 Κωδικός - Ονομασία μέτρου M09Σ1607 Καταγραφή χρήσεων νερού και επικαιροποίηση ομοιωμάτων διαχείρισης υδατικών πόρων στην Κλειστή Λεκάνη Πτολεμαΐδας. M09Σ1701 Μέτρα ειδικής προστασίας σε περιοχές ΥΥΣ όπου υπάρχουν θερμομεταλλικά και ιαματικά νερά Κατηγορία μέτρου Έργα έρευνας, ανάπτυξης και επίδειξης Λοιπά μέτρα Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ ΣΜ ΣΜ Περιγραφή χρήσεων νερού Στην κλειστή λεκάνη της Πτολεμαΐδας υπάρχει μια ιδιαίτερα σύνθετη διαχείριση των υδατικών πόρων, ως αποτέλεσμα των πολλαπλών και έντονων δραστηριοτήτων που υφίστανται στην περιοχή σε συνύπαρξη με τα ευαίσθητα οικοσυστήματα των λιμνών που εμπίπτουν σε προστατευόμενες περιοχές. Οι ποσοτικές και ποιοτικές πιέσεις που ασκούνται στα υδατικά συστήματα, της ΛΑΠ Αλιάκμονα, εντός αλλά και εκτός της κλειστής Λεκάνης Πτολεμαΐδας, οφείλονται κυρίως στη γεωργία και τις δραστηριότητες της ΔΕΗ ΑΕ. Τελικός αποδέκτης του συνόλου των πιέσεων είναι η λίμνη Βεγορίτιδα, που αποτελεί και το βαρόμετρο της περιοχής. Καθίσταται λοιπόν απαραίτητη, για την ορθολογική διαχείριση των υδάτων, η καταγραφή των χρήσεων νερού και η επιβεβαίωση της επίδρασης των διαφόρων χρήσεων. Η μελέτη θα πρέπει να καταλήξει σε στοχευμένο πρόγραμμα μέτρων προκειμένου να ληφθεί αυτό υπόψη στην επόμενη διαχειριστική περίοδο. Προϋπόθεση για την επιτυχία του μέτρου είναι η ενεργός συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων χρηστών νερού, μέσω συμμετοχικών διαδικασιών και η κοινή αποδοχή των συμπερασμάτων της μελέτης. Τα μέτρα ειδικής προστασίας των θερμομεταλλικών και ιαματικών νερών συνδυάζονται και προσαρμόζονται με το υφιστάμενο και θεσμοθετημένο πλαίσιο προστασίας. Καταρχάς εφαρμόζονται οι απαγορεύσεις της ζώνης ελεγχόμενης προστασίας ΙΙ των σημείων υδροληψίας υπόγειου νερού για ύδρευση. Η εγκατάσταση νέων δραστηριοτήτων μπορεί να επιτρέπεται σε συγκεκριμένες θέσεις μετά την υποβολή υδρογεωλογικής μελέτης ή έκθεσης ανάλογα με το μέγεθος και την κατηγορία της δραστηριότητας και γνωμοδότηση της αρμόδιας Διεύθυνσης Υδάτων. Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο EL0902L N EL0902L N EL0902L N EL0902L N EL0902R N EL0902R H EL0902R A EL0902R N EL0902R H EL0902R H EL EL (EL , EL EL ) EL EL EL EL090F040 EL EL EL EL EL090F291 EL EL EL090F271 EL Προεκτιμώμενο κόστος σε ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ Φορείς Υλοποίησης Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων) Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων) Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 261

280 Κωδικός - Ονομασία μέτρου M09Σ1702 Ειδικές ρυθμίσεις για την προστασία της κατάστασης των ΥΥΣ με καλή ποσοτική κατάσταση Κατηγορία μέτρου Λοιπά μέτρα Συσχέτιση με 1ο ΣΔΛΑΠ Νέο Μέτρο Περιγραφή Περιλαμβάνει τις προϋποθέσεις κατασκευής νέων υδροληπτικών έργων σε ΥΥΣ του ΥΔ τα οποία ταξινομούνται με καλή ποσοτική κατάσταση με στόχο τη διατήρηση της. Η Δ/νση Υδάτων καθορίζει με λεπτομέρεια του όρους και τις προϋποθέσεις αδειοδότησης νέων υδροληπτικών έργων στα αναφερόμενα ΥΥΣ με βάση τα στοιχεία που διαθέτει από τα εγκεκριμένα σχέδια διαχείρισης, τα στοιχεία του ΕΜΣΥ και στοιχεία που προκύπτουν από μελέτες και διερευνητικές εργασίες που υλοποιούνται ή/και κοινοποιούνται σε αυτή στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της και της εφαρμογής το προγράμματα μέτρων των ΣΔΛΑΠ. Μέχρι την οριστικοποίηση αυτών των ειδικών ρυθμίσεων ισχύουν τα αναφερόμενα Αναλυτικό Κείμενο Τεκμηρίωσης Προγράμματος Μέτρων. τα οποία λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαδικασία αδειοδότησης. Υδατικά συστήματα που αφορά το μέτρο Οριζόντιο Προεκτιμώμενο κόστος σε ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ Φορείς Υλοποίησης Αποκεντρωμέν η Διοίκηση (Δ/νση Υδάτων) 262 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

281 9.3 ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Για την εφαρμογή της 1 ης Αναθεώρησης του ΣΔΛΑΠ του Υδατικού Διαμερίσματος καταρτίζεται Πρόγραμμα Δράσης με σκοπό την ιεράρχηση, εφαρμογή, χρηματοδότηση και όπου απαιτείται, την εξειδίκευση των μέτρων και των προβλεπόμενων δράσεων που απορρέουν από τις απαιτήσεις υλοποίησης της 1 ης Αναθεώρησης του οικείου ΣΔΛΑΠ, καθώς και τη συντονισμένη δράση των εμπλεκόμενων δημόσιων φορέων σε όλα τα επίπεδα διοίκησης. Ο χρόνος ισχύος του Προγράμματος Δράσης ταυτίζεται με το χρόνο ισχύος του ΣΔΛΑΠ. Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 263

282 10 ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ 10.1 ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΕΚΥΨΑΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΗΣ 1 ΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ Κατά την διαδικασία κατάρτισης της 1 ης αναθεώρησης του ΣΔΛΑΠ, προέκυψαν τα παρακάτω αναφερόμενα θέματα και δυσχέρειες που αφορούν κυρίως τα διαθέσιμα δεδομένα: Το θεσμοθετημένο ΕΔΠ δεν καλύπτει επαρκώς χωρικά όλα τα ΥΥΣ. Η κατανομή των σταθμών παρακολούθησης στα ΥΥΣ αλλού παρουσιάζει πύκνωση και σε άλλα ΥΥΣ σημαντική αραίωση. Παρατηρήθηκαν ελλείψεις μετρήσεων των απαιτούμενων στοιχείων για την χημική ταξινόμηση των ΥΥΣ και δεν κατέστη δυνατή η ανάλυση τάσεων. Απαιτείται περεταίρω διερεύνηση της συσχέτισης μεταξύ μορφολογικών τροποποιήσεων και αποτελεσμάτων της ταξινόμησηςμε τα δεδομένα του ΕΔΠ σε σώματα προσδιορισμένα ως ΙΤΥΣ. Οι διαθέσιμες μετρήσεις για τις ουσίες προτεραιότητας ήταν σχετικά περιορισμένες. Περιορισμένη κάλυψη των ποτάμιων, λιμναίων, μεταβατικών και παράκτιων ΥΣ από σταθμούς παρακολούθησης με ελλείψεις σε δεδομένα οικολογικών και χημικών παραμέτρων Μη επαρκής κάλυψη ή ελλιπείς χρονοσειρές δεδομένων από μετεωρολογικούς, υδρομετρικούς και σταθμούς μέτρησης στάθμης σε ποτάμια και λιμναία ΥΣ Δυσκολίες ως προς την πληρότητα συλλογής στοιχείων που θα συμπλήρωναν και θα τεκμηρίωναν σε μεγαλύτερο βαθμό αντικείμενα που εξετάστηκαν στο πλαίσιο των απαιτήσεων της Οδηγίας όπως τα στοιχεία των πιέσεων Αποσπασματική συμπλήρωση ερωτηματολογίου τεχνικών και οικονομικών δεδομένων από τους παρόχους υπηρεσιών ύδατος. Δεν υπήρξαν δεδομένα για επιχορηγήσεις επενδύσεων και αποσβέσεις των επιχορηγήσεων επενδύσεων. Μη επαρκώς επανδρωμένα αρμόδια τμήματα που καλούνται να υλοποιήσουν τα Σχέδια Διαχείρισης, τόσο σε εθνικό επίπεδο αποκεντρωμένης διοίκησης όσο και σε επίπεδο περιφέρειας (Δ/νσεις Υδάτων, Τμήματα Υδροοικονομίας κλπ) 10.2 ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ 1 ΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ Στόχος της 1 ης Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών είναι η αποτροπή της περαιτέρω επιδείνωσης, η προστασία και η βελτίωση της κατάστασης των εσωτερικών επιφανειακών, των μεταβατικών, των παράκτιων και των υπόγειων υδάτων, καθώς και των άμεσα εξαρτωμένων από αυτά χερσαίων οικοσυστημάτων και υγροτόπων. Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός απαιτείται η εφαρμογή του Προγράμματος των Βασικών και Συμπληρωματικών Μέτρων που προβλέπονται σε αυτό. Το Πρόγραμμα Μέτρων έχει σχεδιασθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να προκύπτει με σαφήνεια η προτεραιότητα κάθε παρέμβασης ανάλογα με το κόστος της, τη δραστικότητα της, τη σπουδαιότητα του υδατικού συστήματος που εφαρμόζεται και τον αναγκαίο χρόνο προετοιμασίας της. Όλα τα στοιχεία του Προγράμματος Μέτρων είναι σημαντικά, όμως απαιτείται κάποιος προγραμματισμός και ιεράρχηση ώστε να είναι δυνατή η παρακολούθηση της προόδου και να εντοπίζονται τα σημεία όπου απαιτούνται διορθωτικές παρεμβάσεις όταν διαπιστώνονται αποκλίσεις από τους στόχους. 264 Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

283 Με μέριμνα της ή των αρμόδιας/ων Διεύθυνσης/νσεων Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης καταρτίζεται Πρόγραμμα Δράσης για την εφαρμογή της 1 ης Αναθεώρησης του ΣΔΛΑΠ του Υδατικού Διαμερίσματος, που προβλέπεται στην παράγραφο 9.3. Για το σκοπό αυτό η Περιφερειακή Ομάδα Εργασίας για την Εφαρμογή των Προγραμμάτων Μέτρων των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών των Υδατικών Διαμερισμάτων (ΥΔ) της χώρας, η οποία συγκροτήθηκε ήδη κατά την εφαρμογή των 1 ων Σχεδίων Διαχείρισης ΛΑΠ, απαιτείται να καταρτίσει το ανωτέρω Πρόγραμμα Δράσης. Στη συνέχεια προτείνονται ορισμένοι κύριοι άξονες για τη δόμηση του προγράμματος δράσεων και την ιεράρχησή τους. Προγράμματα παρακολούθησης/διερεύνησης της ποσοτικής και ποιοτικής κατάστασης επιφανειακών και υπογείων νερών. Έχουν εντοπιστεί συστήματα με κατάσταση άγνωστη ως προς τα οικολογικά ή/και τα χημικά τους χαρακτηριστικά. Απαιτείται λοιπόν να δοθεί προτεραιότητα στα μέτρα που σχετίζονται με τη διακρίβωση της κατάστασης αυτών των συστημάτων. Ειδικότερα σημειώνουμε ότι πολύ συχνά οι αναλύσεις των απολήψεων στηρίζονται σε θεωρητικές εκτιμήσεις, ενώ λείπουν πραγματικά στοιχεία καταναλώσεων και απωλειών για τις διάφορες χρήσεις νερού. Διατηρώντας λοιπόν την προηγούμενη κατεύθυνση, θεωρούμε ότι απαιτείται να δοθεί προτεραιότητα στα σχετικά μέτρα που αφορούν μετρήσεις πραγματικής κατανάλωσης των διαφόρων χρήσεων νερού. Εξασφάλιση πόσιμου νερού σε επαρκή ποσότητα και ικανοποιητική ποιότητα σύμφωνα με τις απαιτήσεις της σχετικής νομοθεσίας. Τα σχετικά μέτρα αποτελούν προτεραιότητα για το Σχέδιο Διαχείρισης. Νερό για τη γεωργία. Η γεωργία αποτελεί σημαντικότατη δραστηριότητα για την τοπική και την εθνική οικονομία. Τα μέτρα που σχετίζονται με τον εκσυγχρονισμό των υποδομών άρδευσης, με την υιοθέτηση των σύγχρονων μεθόδων άρδευσης και την υιοθέτηση ορθών γεωργικών πρακτικών μειώνουν τις απολήψεις αρδευτικού νερού και τις επιπτώσεις της γεωργίας στη διάχυτη και σημειακή ρύπανση και αποτελούν σημαντική προτεραιότητα για το Σχέδιο Διαχείρισης. Προστατευόμενες περιοχές. Το Υδατικό Διαμέρισμα περιλαμβάνει αρκετές ιδιαίτερης σημασίας προστατευόμενες περιοχές. Τα σχετικά μέτρα αποτελούν προτεραιότητα για το Σχέδιο Διαχείρισης. Ενίσχυση περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και ελέγχων. H εφαρμογή του Προγράμματος Μέτρων απαιτεί τη διενέργεια ευρύτερων και πυκνότερων ελέγχων των απολήψεων ύδατος και της ρύπανσης από σημειακές πηγές απορρίψεων. Τα σχετικά μέτρα αποτελούν προτεραιότητα για το Σχέδιο Διαχείρισης. Λοιπά Μέτρα σύμφωνα με το Πρόγραμμα Μέτρων. Οι παραπάνω άξονες αποτελούν έναν κατ αρχήν σκελετό για την οργάνωση του Προγράμματος Δράσεων που μπορεί να εμπλουτισθεί και να διαμορφωθεί τελικά σύμφωνα με τις απόψεις των αρμόδιων υπηρεσιών, με στόχο την καλύτερη εφαρμογή του Σχεδίου Διαχείρισης. Επιπλέον κρίσιμα θέματα που καθορίζουν το βαθμό υλοποίησης του Προγράμματος Μέτρων είναι τα ακόλουθα: ο συντονισμός των φορέων που εμπλέκονται στην εφαρμογή του και η εξασφάλιση διαύλων επικοινωνίας με τα λοιπά ενδιαφερόμενα μέρη. Σε αυτή την κατεύθυνση, οι Αρμόδιες Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 265

284 Διευθύνσεις Υδάτων και η Ειδική Γραμματεία Υδάτων θα πρέπει να διαδραματίσουν επιτελικό και συντονιστικό ρόλο σε περιφερειακό και κεντρικό επίπεδο αντίστοιχα. Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται η άμεση στελέχωση των αρμόδιων για την υλοποίηση των προβλεπόμενων, από το Σχέδιο Διαχείρισης, δράσεων και μέτρων, με επαρκές ανθρώπινο δυναμικό και τεχνική υποστήριξη για τη σωστή υλοποίηση. Η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων του Δικτύου Παρακολούθησης των υδατικών συστημάτων αλλά και κατάλληλη προσαρμογή του, όπου απαιτείται αφενός για την κάλυψη ελλιπών στοιχείων και αφετέρου για το εξορθολογισμό τους ώστε κατά την διαδικασία εφαρμογής του προγράμματος μέτρων αν είναι δυνατή κατά το δυνατό η παρακολούθηση της προόδου και τους αντίκτυπου των μέτρων στην κατάσταση των υδάτων. Η διασυνοριακή συνεργασία σε τοπικό και εθνικό επίπεδο αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ενίσχυση του τριεθνούς Πάρκου Πρεσπών, στην ίδρυση νέων και βελτίωση των υφιστάμενων δικτύων κοινής διασυνοριακής παρακολούθησης περιβαλλοντικών παραμέτρων, στην ανάπτυξη κοινών βάσεων δεδομένων, στην ενίσχυση των μηχανισμών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, καθώς και στην προώθηση του κοινού σχεδιασμού διαχείρισης των υδατικών πόρων και της ισόρροπης ανάπτυξης ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Για την αποτελεσματική εφαρμογή της 1 ης Αναθεώρησης Σχεδίου Διαχείρισης Λεκανων Απορροής Ποταμών του ΥΔ EL09 και την επίτευξη των στόχων του μέσω της συντονισμένης δράσης όλων των εμπλεκόμενων φορέων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας με βάση την υλοποίηση των προβλέψεων της παραγράφου , 9.3. και 10.2., αναλαμβάνει τις αναγκαίες πρωτοβουλίες για την προώθηση των ακόλουθων θεσμικών μέτρων: α) Η δικαιοδοσία της Διεύθυνσης Υδάτων να μη συνδέεται με τα διοικητικά όρια της Αποκεντρωμένης Διοίκησης όπως αυτά έχουν καθορισθεί με τις διοικητικές αλλαγές που επέφερε ο ν. 3852/2010-Νόμος Καλλικράτης) αλλά να ορίζεται αποκλειστικά σε επίπεδο Υδατικού Διαμερίσματος. Ως εκ τούτου δεν θα είναι Διεύθυνση Υδάτων της Αποκεντρωμένης Διοίκησης αλλά προτείνεται η μετονομασία σε Διεύθυνση Υδάτων Περιοχής Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΔΥΠΛΑΠ), β) Διοικητική υπαγωγή και εποπτεία των δράσεων της οικείας Δ/νσης Υδάτων ανά Υδατικό Διαμέρισμα από την ΕΓΥ/ΥΠΕΝ. Παράλληλα θα προωθηθεί νομοθετικά εμπλουτισμός των αρμοδιοτήτων της ΔΥΠΛΑΠ και της ΕΓΥ. Στο πλαίσιο εφαρμογής αυτής της παραγράφου θα απαιτηθεί η προώθηση των αναγκαίων τροποποιήσεων της κείμενης σχετικής νομοθεσίας, δηλαδή του ν.3852/2010 και παράλληλα του ν.3199/ Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων

285 11 ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 11.1 ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΑ ΥΔΑΤΑ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Διεθνής Λεκάνη Πρεσπών Η υδρολογική λεκάνη Πρεσπών, αποτελεί μια ενιαία διασυνοριακή λεκάνη απορροής που μοιράζονται τρεις χώρες, η Ελλάδα, η Αλβανία και η πγδμ, ενώ συγκαταλέγεται ανάμεσα στις λίγες περιοχές στην Ευρώπη με τόση μεγάλη ποικιλία μορφών ζωής σε τόσο περιορισμένη έκταση. Η μικρή αυτή υδρολογική λεκάνη περιλαμβάνει δύο από τις παλαιότερες λίμνες της ηπείρου μας: Η λίμνη Μεγάλη Πρέσπα εκτείνεται σε τρείς χώρες με το μεγαλύτερο μέρος της στην πγδμ, ενώ το κυρίως τμήμα της λίμνης Μικρή Πρέσπα βρίσκεται στην Ελλάδα με ένα μικρό τμήμα στην Αλβανία. Η λεκάνη των Πρεσπών συνδέεται υδρολογικά με αυτήν της Λίμνης Οχρίδας (Αλβανία-πΓΔΜ) μόνο μέσω υπόγειων απορροών διάσπαρτων στο ασβεστολιθικό όρος Mal-i- Thate/Galicica (βλ. Εικόνα 11-1). Το Πάρκο Πρεσπών αποτελεί την πρώτη διασυνοριακή προστατευόμενη περιοχή στα Βαλκάνια. Η ίδρυσή του έγινε το 2000 (2/2/2000) με κοινή Διακήρυξη των Πρωθυπουργών της Ελλάδας, της Αλβανίας και της πγδμ σχετικά με τη Δημιουργία του Πάρκου Πρεσπών και την «περιβαλλοντική προστασία και αειφόρο ανάπτυξη των Λιμνών των Πρεσπών και της γύρω περιοχής». Το 2009 οι Πρωθυπουργοί των τριών Κρατών συμφώνησαν στην Πρέσπα (27/11/09) για την υπογραφή διεθνούς συμφωνίας για την προστασία και βιώσιμη ανάπτυξη στο Πάρκο Πρεσπών. Εικόνα 11-1: Λεκάνη απορροής Πρεσπών Με στόχο την καλύτερη οργάνωση, ενίσχυση, προώθηση και ενδυνάμωση των δράσεων της Διακήρυξης των τριών Πρωθυπουργών για την προστασία και αειφόρο ανάπτυξη της περιοχής, συστάθηκε τριμερής Συντονιστική Επιτροπή του Πάρκου Πρεσπών (Prespa Park Coordination Committee) λίγους μήνες μετά τη Διακήρυξη των τριών Πρωθυπουργών. Η Επιτροπή αποτελείται από ένα δεκαμελές σώμα που περιλαμβάνει εκπροσώπους της κεντρικής Διοίκησης (Υπουργεία Περιβάλλοντος), της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) των Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ειδική Γραμματεία Υδάτων 267