ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αγγελική Καλλία Αντωνίου Δρ. Νομικής, Δικηγόρος,

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Αγγελική Καλλία Αντωνίου Δρ. Νομικής, Δικηγόρος,

2 Δομή ομιλίας 1. 7 ο Πρόγραμμα δράσης της Ε. Επιτροπής 2. Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο - Η Οδηγία Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ 3. Το Εθνικό Νομικό Πλαίσιο

3 1. 7 ο Πρόγραμμα Δράσης της Ε. Επιτροπής

4 7 ου Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον: Ε. Επιτροπή COM (2012) 710, : «ΕΥΗΜΕΡΙΑ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ ΜΑΣ» Η βιώσιμη διαχείριση του Νερού και η εφαρμογή της νομοθεσίας για το νερό αποτελεί προτεραιότητα

5 7 ο Πρόγραμμα: Στόχοι Σημαντική μείωση των επιπτώσεων των πιέσεων που ασκούνται στα γλυκά μεταβατικά παράκτια ύδατα ώστε να επιτευχθεί, να διατηρηθεί ή να ενισχυθεί η καλή κατάσταση όπως ορίζει η οδηγία-πλαίσιο 2000/60.

6 7 ο Πρόγραμμα Στόχοι: Μείωση των επιπτώσεων των πιέσεων που ασκούνται στα θαλάσσια ύδατα ώστε να επιτευχθεί ή να διατηρηθεί η καλή περιβαλλοντική κατάσταση Όπως απαιτεί η οδηγία-πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική

7 2.Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο Η Οδηγία Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ

8 Το ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο για τα νερά, αρχικά αποσπασματικό εξελίσσεται με την υιοθέτηση της Οδηγίας Πλαίσιο για το νερό 2000/60 σε δίκαιο ολιστικής και μακρόπνοης προσέγγισης

9 Βασικές νομοθετικές διατάξεις: -ποιότητα των επιφανειακών νερών από τα οποία αντλείται πόσιμο νερό (Οδηγία 75/440, 91/692) -ποιότητα του πόσιμου νερού (Οδηγία 98/83, αντικατέστησε την 80/778) -μέθοδοι δειγματοληψίας και ελέγχου του νερού που προορίζεται για πόσιμο (Οδηγίες 79/869, 81/885, 91/692) -ρύπανση από τα απορρυπαντικά (Κανονισμός 648/2004, κατήργησε την Οδηγία 73/404)

10 - έκχυση επικίνδυνων ουσιών στο υδάτινο περιβάλλον (Οδηγίες 76/464, 83/513, 84/156, 84/491, 86/176, 86/280, 2006/11, 2008/105) - απαιτούμενη ποιότητα των νερών για τα οστρακοειδή (Οδηγίες 79/923, 2006/113) - απαιτούμενη ποιότητα των νερών για τη διατήρηση της ζωής των ψαριών (Οδηγίες 78/659, 91/692, 2006/44) - προστασία των υπόγειων νερών (Οδηγίες 80/68, 2006/118) - προστασία των νερών από την νιτρική ρύπανση που προκαλείται από χρήση λιπασμάτων στη γεωργία (Οδηγία 91/676)

11 - υποχρέωση επεξεργασίας αστικών και βιομηχανικών λυμάτων, (Οδηγίες 91/271, 98/15) - αντιμετώπιση των έμμονων οργανικών ρύπων, (Οδηγία 79/117, Κανονισμός 850/2004, Απόφαση 2006/507) - διαχείριση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης (Οδηγίες 76/160, 2006/7) - Οδηγία πλαίσιο για τη Θαλάσσια στρατηγική (Οδηγία 2008/56) - ολοκληρωμένη πρόληψη και αντιμετώπιση της ρύπανσης των νερών κατά την διαδικασία αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων (Οδηγίες 96/61, 2008/1)

12 - οδηγία πλαίσιο για τα νερά (Οδηγία 2000/60) - αντιμετώπιση κινδύνων πλημμυρών (Οδηγία 2007/60) - προστασία του εδάφους (Πρόταση Οδηγίας )

13 Η Οδηγία έχει στόχο τη μακροπρόθεσμη προστασία όλων των υδάτων: επιφανειακών, μεταβατικών, υπόγειων και παράκτιων και των οικοσυστημάτων στην ΕΕ Δημιουργεί ένα πλαίσιο αειφορικής διαχείρισης

14 Τα κράτη μέλη πρέπει: 1. να επιτύχουν τη διατήρηση ή την αποκατάσταση της καλής κατάστασης των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων μέχρι το να ενοποιήσουν και να συμπληρώσουν την προηγούμενη αποσπασματική ευρωπαϊκή νομοθεσία για τα νερά

15 3. Να προσεγγίσουν τη διαχείριση των υδατικών πόρων σε επίπεδο περιοχής λεκάνης απορροής ποταμού ή περιοχή λεκανών απορροής ποταμών (ΛΑΠ): νοείται αποτελούμενη από μία ή περισσότερες γειτονικές λεκάνες απορροής μαζί με τα συναφή υπόγεια και παράκτια ύδατα

16 4. να ασκήσουν τη διαχείριση των υδατικών πόρων βάσει προγραμμάτων σχεδίων διαχείρισης Υδατικού Διαμερίσματος, τα οποία θα καταρτίσει κάθε κ.μ. (μέχρι το 2009) τα οποία περιλαμβάνουν: - τη γενική περιγραφή των χαρακτηριστικών της περιοχής, - τις επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στην ποσότητα και την ποιότητα των υδατικών πόρων, - τις χρήσεις του ύδατος κλπ.

17 5. Να εξασφαλίσουν την κοινωνική συναίνεση με συμμετοχικές διαδικασίες: ενεργός συμμετοχή των ενδιαφερόμενων φορέων κατά τα επιμέρους στάδια εφαρμογής της Οδηγίας, και κατά τη σύνταξη των προγραμμάτων διαχείρισης

18 6. Να προωθήσουν ορθολογικές αναλύσεις κόστους (συμπεριλαμβανομένου και του περιβαλλοντικού κόστους) και να εξασφαλίσουν, μέσω οικονομικών εργαλείων (π.χ. κατάλληλη τιμολόγηση των υπηρεσιών) ορθολογική διαχείριση και ανάκτηση του συνεπαγόμενου κόστους, (μέχρι το 2010)

19 3. Εθνικό νομοθετικό πλαίσιο διαχείρισης υδατικών πόρων

20 Το 1986 εκδίδεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος ο Ν.1650 Νόμος πλαίσιο για το περιβάλλον περιλαμβάνει διατάξεις για το νερό, που απαιτούν για την εφαρμογή τους έκδοση Κανονιστικών Αποφάσεων που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ

21 Το 1987 εκδίδεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης ο Ν.1739 για την διαχείριση των υδάτινων πόρων Χωρίζει τη χώρα σε 14 υδατικά διαμερίσματα τα ακριβή όρια των οποίων περιγράφονται στο Π.Δ.60/1998 Ο Νόμος, σε μεγάλο βαθμό, δεν ενεργοποιήθηκε ποτέ

22 Το 2003 ο Ν.3199 «περί προστασίας και διαχείρισης των υδάτων» ενσωματώνει στο εθνικό δίκαιο την Οδηγία 2000/60 και αντικαθιστά τον Ν.1739

23 Ν /2013, ΦΕΚ 29/Α/ Τροποποιεί τον Ν. 3199/2003 Αρθ.5: Περιφέρεια ----Αποκεντρωμένη Διοίκηση Περιφερειακό Συμβούλιο Υδάτων ---- Συμβούλιο Υδάτων Αποκεντρωμένης Διοίκησης Γενικός Γραμματέας Περιφέρειας---- Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης

24 Οι σημαντικότερες ρυθμίσεις του Ν : Συστάθηκε η Εθνική Επιτροπή Υδάτων (ΕΕΥ), απαρτίζεται από τους Υπουργούς ΠΕΚΑ, Οικονομίας, Εσωτερικών, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μπορούν να συμμετάσχουν και άλλοι Υπουργοί

25 Η Εθνική Επιτροπή Υδάτων εξέδωσε το 2010 Απόφαση αριθ. 706, ΦΕΚ 1383/Β/ ορίζονται οι 45 ΛΑΠ της χώρας και οι Περιφέρειες που είναι αρμόδιες για τη διαχείρισή τους

26 Εθνική Επιτροπή Υδάτων Ομόφωνη έγκριση στον Υπουργό ΠΕΚΑ Διαχειριστικά Σχέδια : (Δημοσίευση σε ΦΕΚ) Αττική Αν. Στερεά Ελλάδα Β. Πελοπόννησο Α. Πελοπόννησο Δ. Πελοπόννησο Ήπειρος Αν. Μακεδονία Θράκη

27 Συστάθηκε Εθνικό Συμβούλιο Υδάτων (ΕΣΥΔ): ΥΠΑΠ 34685/2005, τροπ. με την ΥΠΑΠ 23970/2007 και καθορίσθηκε ο τρόπος λειτουργίας του με την ΥΠΑΠ 26798/2005. Το ΕΣΥΔ έχει ως βασική αρμοδιότητα την υποβολή στη Βουλή Ετήσιων Εκθέσεων σχετικά με την κατάσταση του Υδατικού δυναμικού της χώρας

28 Συστάθηκε Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων με την ΥΠΑΠ 49139/2005 (καταργήθηκε) Το 2010 εξελίχθηκε σε Ειδική Γραμματεία Υδάτων (ΕΓΥ) ΠΔ 24/2010, ΦΕΚ 56/Α/ Οργάνωση της ΕΓΥ: ΚΥΑ 322/2013, ΦΕΚ 679/Β/ Η ΕΓΥ αποτελεί τον εθνικό φορέα διαχείρισης ενιαίο διοικητικό τομέα του ΥΠΕΚΑ του οποίου προϊσταται Ειδικός Γραμματέας

29 ΕΓΥ Δ/νση Προστασίας και Διαχείρισης Υδάτινου Περιβάλλοντος Τμήμα Επιφανειακών και Υπογείων Υδάτων Τμήμα Θαλασσίων Υδάτων και Τεχνολογιών Περιβάλλοντος

30 ΕΓΥ Δ/νση Σχεδιασμού και Διαχείρισης Υδάτινου Περιβάλλοντος Τμήμα Κοστολόγησης και Τιμολόγησης Υπηρεσιών Ύδατος Τμήμα Παρακολούθησης, Αξιολόγησης Υπηρεσιών Ύδατος και Σύναψης και Υποστήριξης Δημοσίων Συμβάσεων

31 Αρμοδιότητες: τη σύνταξη τον συντονισμό την παρακολούθηση εφαρμογής των Εθνικών Προγραμμάτων προστασίας και διαχείρισης του Υδάτινου δυναμικού της χώρας

32 τον έλεγχο της ποιότητας και ποσότητας των υδατικών αποθεμάτων την κατάρτιση των υδατικών ισοζυγίων και τον στρατηγικό σχεδιασμό των αναπτυξιακών έργων των υδατικών πόρων ανά λεκάνη απορροής την κατάρτιση του Εθνικού Μητρώου Προστατευόμενων Περιοχών την επεξεργασία των γενικών κανόνων τιμολόγησης και κοστολόγησης των υδάτων

33 Συστάθηκαν οι Περιφερειακές Διευθύνσεις Υδάτων (ΠΔΥ) με την ΥΠΑΠ 47630/2005.

34 την παρακολούθηση των ποιοτικών και ποσοτικών παραμέτρων των υδάτων επιφανειακών και υπόγειων σε συνεργασία με την Ε.Γ.Υ. την εφαρμογή των μακροπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων προγραμμάτων διαχείρισης του υδατικού δυναμικού την εφαρμογή μέτρων απορρύπανσης των υδάτων σε επίπεδο Περιφέρειας

35 την κατάρτιση και εφαρμογή των Σχεδίων Διαχείρισης και των Προγραμμάτων Μέτρων για τις υδρολογικές λεκάνες που ανήκουν στην Περιφέρεια, Το Σχέδιο Διαχείρισης περιέχει στοιχεία, πληροφορίες και εκτιμήσεις που είναι απαραίτητα για την προστασία και διαχείριση των υδάτων. Η κατάρτιση των Σχ. Διαχείρισης οφείλει να λάβει υπόψη τις κατευθύνσεις του αντίστοιχου Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης.

36 την επιβολή των αναγκαίων Περιορισμών σε υφιστάμενα ή νέα έργα που πιθανόν υποβαθμίζουν την ποιότητα των υδάτων. Αν η ΛΑΠ εκτείνεται στα διοικητικά όρια περισσότερων Περιφερειών, οι αρμοδιότητες ασκούνται από κοινού

37 Ανακατανομή Αρμοδιοτήτων βάσει του ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ Ν.3852/2010 Εγκύκλιος / Κεντρική και Αποκεντρωμένη Διοίκηση: Χαράσσει τη στρατηγική προστασίας και διαχείρισης των υδάτων Οι Περιφέρειες: Υλοποιούν τον στρατηγικό σχεδιασμό

38 Ανακατανομή αρμοδιοτήτων Αποκεντρωμένη Διοίκηση: Ελέγχει και Επικουρεί την Περιφέρεια Ελέγχεται από την ΕΓΥ

39 Ανακατανομή αρμοδιοτήτων από (Ν.3852/2010 Αρθ.186 ΙΙ Γα) Οι Περιφέρειες: Τμήματα Υδροοικονομίας και Τμήματα Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας: Εξετάζουν τις αιτήσεις για: άδειες χρήσης νερού Εκτέλεση έργων αξιοποίησης νερού Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις: Διαμορφώνουν την τελική εισήγηση Εκδίδουν τις άδειες: Ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης

40 Ανακατανομή αρμοδιοτήτων από (Ν.3852/2010 Αρθ.186 ΙΙ Γα ν ΙΙ) Οι Περιφέρειες: Επιβάλλουν μέτρα και κυρώσεις για τα υπόγεια ύδατα Ελέγχουν την διαχείριση των επιφανειακών υδάτων Ελέγχουν τις σημειακές και διάχυτες πηγές ρύπανσης των υδάτων

41 Ανακατανομή αρμοδιοτήτων από (Ν.3852/2010 Αρθ.186 ΙΙ Γα ν ΙΙΙ) Ο Περιφερειάρχης: εκδίδει αποφάσεις επιβολής περιορισμών και μέτρων για χρήση και αξιοποίηση των υδάτων Συμβατές με αποφάσεις του Γεν.Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης: Γνωμοδότηση Δ/ντή Υδάτων Αποκ. Διοίκησης σύμφωνα με Ν. 3199/2003 Αρθ.5 παρ.6

42 Κατηγορίες αδειών χρήσης υδάτων και εκτέλεσης έργων αξιοποίησής τους Καθορίσθηκε η διαδικασία έκδοσής τους, το περιεχόμενό και η διάρκεια ισχύος τους: ΥΠΑΠ 43504/2005. Άδεια για Χρήσεις νερών, επιφανειακών και υπόγειων: ύδρευση αγροτική χρήση - άρδευση βιομηχανική Ενεργειακή αναψυχή

43 Έργα αξιοποίησης υδατικών πόρων για τα οποία απαιτείται έκδοση άδειας: υδροληψίας μεταφοράς νερού δικτύων Αποθήκευσης επεξεργασίας νερού τροφοδότησης προστασίας-συντήρησης. Οι άδειες χρήσης εκδίδονται από τον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

44 Συγκροτήθηκε Γνωμοδοτική Επιτροπή Υδάτων ΥΠΑΠ /2007 Τροποποιήθηκε: Ν. 4117/2013 Αρθ.5 παρ.1 και ΚΥΑ 322/2013 Αρθ. 7 ΦΕΚ 679/Β/

45 Γνωμοδοτική Επιτροπή Υδάτων Υποστηρίζει και συνεπικουρεί την ΕΓΥ Τα μέλη της είναι εμπειρογνώμονες που εκπροσωπούν φορείς και που καλύπτουν όλες τις αρμοδιότητες τς ΕΓΥ Συγκροτείται σε σώμα με απόφαση του Υπ. ΠΕΚΑ Πρόεδρος είναι ο Ειδικός Γραμματέας Υδάτων Συνέρχεται με πρόσκληση του προέδρου της

46 Π. Δ. 51/ Για την ολοκληρωμένη προστασία και ορθολογική διαχείριση των υδατικών πόρων Τροποποιήθηκε με τον Ν.4117/2013 άρθρο 5

47 Παραρτήματα ΠΔ 51/2007: I.Ενδεικτικός Κατάλογος των κυριότερων Ρύπων II.Περί Χαρακτηρισμού των Επιφανειακών και Υπόγειων Υδάτων III.Κατάσταση των Υδάτων IV.Οικονομική Ανάλυση V.Προστατευόμενες Περιοχές VI.Οριακές Τιμές Εκπομπών και Ποιοτικά Περιβαλλοντικά Πρότυπα VII.Σχέδια Διαχείρισης ΛΑΠ VIII.Πίνακες Μέτρων που Πρέπει να Περιλαμβάνονται στα Προγράμματα Μέτρων IX.Κατάλογος Ουσιών Προτεραιότητας στον Τομέα Πολιτικής Υδάτων (Απόφαση 2001/2455) ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΘΗΚΕ

48 . Καθορίσθηκε ο τρόπος: λειτουργίας των Περιφερειακών Συμβουλίων Υδάτων, (πλεον Συμβουλίων Υδάτων Αποκεντρωμένης Διοίκησης (ΣΥΑΔ) Ν. 4117/2013 αρθ.5) δημοσιοποίησης των Σχεδίων Διαχείρισης συμμετοχής του κοινού στη δημόσια διαβούλευση (αρθ. 6 παρ. 5) ΥΠΑΠ /2010, ΦΕΚ 394/Β/

49 Εκδόθηκε η ΚΥΑ /2011 ΦΕΚ 354/Β/ Καθορισμός μέτρων, όρων και διαδικασιών για την επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων Στόχος: εξοικονόμηση υδατικών πόρων Λογω: ξηρασίας και λειψυδρίας Υφαλμύρινσης υπόγειων υδροφορέων

50 Εκδόθηκε η ΚΥΑ ΦΕΚ 2017/Β/ Ορισμός του εθνικού δικτύου παρακολούθησης της ποιότητας και ποσότητας των υδάτων με καθορισμό των θέσεων μετρήσεων, των φορέων που υποχρεούνται στη λειτουργία τους κατά το αρθ.4 π.4 Ν.3199/2003

51 Η ΕΓΥ Συντονίζει επιβλέπει τους Φορεις: 1. Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών 2. Γενικό Χημείο του Κράτους 3. Ινστιντούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών 4. Ελληνικό Κεντρο Βιοτόπων Υγροτόπων 5. Δημοτική Επιχείριση Ύδρευσης Αποχέτευσης Λαρισας 6. Ινστιντούτο Εγγείων Βελτιώσεων

52 Καθορίζονται στα Παραρτήματα της ΚΥΑ οι Σταθμοί και οι κατηγορίες των Παραμέτρων για την παρακολούθηση των οποίων είναι αρμόδιοι οι ανωτέρω Φορείς Οι Φορείς κάθε χρόνο κοινοποιούν στην ΕΓΥ τα αποτελέσματά τους

53 Κοινοποίηση αποτελεσμάτων Η ΕΓΥ υποβάλλει σχετικές Εκθέσεις στην Ε. Επιτροπη Ενημερώνει κάθε ενδιαφερόμενο σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις για την ενημέρωση και συμμετοχή του κοινού σε περιβαλλοντικά θέματα (αρθ.7 π.2)

54 ΚΥΑ 38317/1621/Ε103/2011 ΦΕΚ 1977/Β/ Τεχνικές προδιαγραφές και ελάχιστα κριτήρια επιδόσεων των αναλυτικών μεθόδων για τη χημική ανάλυση και παρακολούθηση της κατάστασης των υδάτων σε συμμόρφωση με την Οδηγία 2009/90

55 ΚΥΑ /2011, ΦΕΚ 1440/Β/ Καθορισμός διαδικασιών, όρων, προϋποθέσεων και προθεσμίας μέσα στην οποία όσοι έχουν δικαίωμα χρήσης υδάτων, σύμφωνα με προϊσχύουσες διατάξεις, εφόσον δεν έλαβαν άδεια σύμφωνα με το Ν.1739/1987, υποχρεούνται να υποβάλλουν αίτηση για τη χορήγηση άδειας

56 Εγκύκλιοι για την εφαρμογή της ΚΥΑ150559/ , , Τροποποιήσεις: 5 Δεκτές αιτήσεις έως

57 ΥΠΑΠ /2014 ΦΕΚ 31/Β/ Σύσταση, Διαχείριση και Λειτουργία Εθνικού Μητρώου Σημείων Υδροληψίας (ΕΜΣΥ) από Επιφανειακά και Υπόγεια Υδατικά Συστήματα

58 Υπόγεια ύδατα Το Σεπτέμβριο του 2009 εναρμονίσθηκε η ελληνική νομοθεσία με την Οδηγία 2006/118 για την προστασία των υπόγειων υδάτων από τη ρύπανση και υποβάθμιση θυγατρική Οδηγία της 2000/60 με την ΚΥΑ 39626/2208/Ε130/

59 Το Δεκέμβριο του 2010 εναρμονίσθηκε η ελληνική νομοθεσια με την Οδηγία 2008/105 για τον καθορισμό προτύπων ποιότητας περιβάλλοντος για τις συγκεντρώσεις ρύπων και ουσιών προτεραιότητας στα επιφανειακά νερά ΚΥΑ 39626/2208/Ε130/ Τροποποιεί τις Οδηγίες: 86/176, 83/513, 84/156, 84/491, 86/280

60 Σας ευχαριστώ