Durkheim: Λειτουργισμός & Θετικισμός. Εισαγωγή στον Πολιτισμό και τις Πολιτισμικές Σπουδές

Transcript

1 Durkheim: Λειτουργισμός & Θετικισμός Εισαγωγή στον Πολιτισμό και τις Πολιτισμικές Σπουδές

2 Emile Durkheim( ) Γεννήθηκε στη Γαλλία. Γιός Ραβίνου, παράλληλα με τις σπουδές του εντρύφησε στην εβραϊκή γλώσσα και θρησκεία. Δίδαξε φιλοσοφία στο Μπορντώ. Με τα βιβλία του Ο καταμερισμός της εργασίας στην κοινωνία, Οι Κανόνες της Κοινωνιολογικής Μεθόδου, και Αυτοκτονία, τη δεκαετία του 1890, καθιέρωσε την κοινωνιολογία ως επιστήμη στη Γαλλία.

3 Emile Durkheim( ) Το 1902 βρέθηκε στο Παρίσι και ίδρυσε σχολή, γύρω από το περιοδικό L Annee Sociologique. Στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο σκοτώθηκε ο γιός του και πολλοί από τους μαθητές του. Οι απώλειες αυτές κλόνισαν την υγεία του και πέθανε το 1917.

4 Αλλά, ας ξεχάσουμε για λίγο τον Durkheim

5 Airport, 1970 hlps://

6 Ένα αεροδρόμιο για να λειτουργεί σωστά, χρειάζεται: Πιλότους

7 Ένα αεροδρόμιο για να λειτουργεί σωστά, χρειάζεται: Πιλότους Αεροσυνοδούς Τεχνικούς

8 Ένα αεροδρόμιο για να λειτουργεί σωστά, χρειάζεται: Πιλότους Αεροσυνοδούς Τεχνικούς

9 Ένα αεροδρόμιο για να λειτουργεί σωστά, χρειάζεται: Πιλότους Αεροσυνοδούς Τεχνικούς Ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας

10 Ένα αεροδρόμιο για να λειτουργεί σωστά, χρειάζεται: Πιλότους Αεροσυνοδούς Τεχνικούς Ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας Μεταφορείς

11 Ένα αεροδρόμιο για να λειτουργεί σωστά, χρειάζεται: Πιλότους Αεροσυνοδούς Τεχνικούς Ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας Μεταφορείς Εκδότες εισιτηρίων

12 Και αν κάτι πάει στραβά Κακοκαιρία Πρόβλημα στο ραντάρ Πάρα πολλοί ταξιδιώτες σε περίοδο διακοπών Απεργία μιας κατηγορίας των εργαζομένων

13 Εδώ μπαίνει ο «Λειτουργισμός» Το αεροδρόμιο είναι ένα σύστημα, του οποίου τα μέρη είναι αλληλένδετα και αλληλεξαρτώμενα Κάθε σύστημα έχει μία «φυσιολογική» κατάσταση ισορροπίας, όπως κάθε οργανισμός έχει μια κατάσταση «υγείας» Αν εμφανιστεί ανισορροπία, όλα τα μέρη κινητοποιούνται ώστε το σύστημα να επιστρέψει στην κατάσταση ισορροπίας

14 Ο Durkheim είναι λειτουργιστής Το «αεροδρόμιο» είναι ένα σύστημα, αλλά ποιά είναι τα μέρη του; Δεν είναι μόνο οι άνθρωποι που εργάζονται σε αυτό Δεν είναι μόνο τα κτίρια και οι διάδρομοι απογείωσης και προσγείωσης Δεν είναι μόνο τα αεροπλάνα που φεύγουν και έρχονται Άρα;

15 Το όλον είναι κάτι περισσότερο από το άθροισμα των μερών του

16 Το «όλον»

17 Είναι περισσότερο από το άθροισμα των μερών του

18 Αυτό το «περισσότερο» Το ονόμασε «συλλογική συνείδηση» Είναι μια «ηθική δύναμη» που δεν μπορούμε να τη δούμε, αλλά μπορούμε να την παρατηρήσουμε μέσα από τα αποτελέσματά της Κάνει την κοινωνία μια «ηθική κοινότητα» στην οποία το άτομο συμμετέχει χάρη σε μια διαδικασία που λέγεται...

19 Κοινωνικοποίηση ως μια αδιάκοπη διαδικασία που δεν έχει μόνο ανασταλτικό χαρακτήρα, δεν περιορίζει μόνο τις βιολογικές ορμές, αλλά είναι και θετική λειτουργία καθώς καθιστά δυνατή την ανθρώπινη ζωή μέσα στην κοινωνία. Μέσα από την κοινωνικοποίηση, το άτομο δέχεται την «κοινωνική κληρονομιά», και οικοδομεί επάνω σε αυτήν.

20 Ο λειτουργισμός στηρίζεται Δύο είδη αλληλεγγύης: στην αλληλεγγύη Στις προβιομηχανικές κοινωνίες συναντούμε τη μηχανική αλληλεγγύη Στις βιομηχανικές κοινωνίες συναντούμε την οργανική αλληλεγγύη

21 Μηχανική αλληλεγγύη Μικρός καταμερισμός της εργασίας, οι άνθρωποι κάνουν σε γενικές γραμμές τις ίδιες εργασίες Οι άνθρωποι σκέφτοναι λίγο πολύ με τον ίδιο τρόπο Μικρή ανοχή στις αποκλίσεις Συμμόρφωση στον κανόνα

22 Therion, The Rise Of Sodom And Gomorra, Live at Wacken, 2007 h~ps://

23 Οργανική αλληλεγγύη Μεγάλος καταμερισμός της εργασίας, κάθε άνθρωπος κάνει μια εξειδικευμένη εργασία Οι άνθρωποι δεν σκέφτοναι ομοιόμορφα Μεγαλύτερη ανοχή στις αποκλίσεις Μικρότερη συμμόρφωση στον κανόνα, διάθεση για καινοτομία

24 Και όταν η μετάβαση δεν είναι ομαλή Όταν η μετάβαση από την προβιομηχανική στη βιομηχανική κοινωνία δεν είναι ομαλή και δεν έχει αποκατασταθεί ακόμη η ισορροπία (όπως την εποχή του έγραφε ο Durkheim) Ή όταν η διαταραχή της ισορροπίας δεν αποκατασταθεί πλήρως αλλά εν μέρει, Τότε...

25 εκδηλώνεται η ανομία

26 System Of A Down, Lonely Day, 2005 h~ps://

27 Η ανομία εκδηλώνεται όταν......η κοινωνία βρίσκεται σε κατάσταση εξάρθρωσης, στο πλαίσιο της οποίας οι εθμικοί και οι πολιτισμικοί έλεγχοι της ατομικής και κοινωνικής δράσης δεν είναι ισχυροί.

28 Η ανομία εκδηλώνεται όταν... υπάρχει φτώχεια, αλλά και όταν συμβαίνουν ανάποδες κρίσεις, όταν αυξάνεται η ευημερία ξαφνικά. Η ξαφνική ευημερία μοιάζει με την οικονομική καταστροφή.

29 Έτσι, η οικονομική κρίση δεν προκαλεί ανομία επειδή φέρνει φτώχεια, αλλά επειδή είναι κρίση, δηλαδή διαταραχή και ανισορροπία της κοινωνικής τάξης.

30 Οι στοιχειώδεις μορφές της θρησκευτικής ζωής (1915) Ο πολιτισμός ως δύναμη που παράγει την κοινωνία, και όχι ως απλή απάντηση στην κοινωνική ανάγκη για οργάνωση και αρμονία

31 Θεμελιώδης διάκριση...ανάμεσα στο ιερό και το βέβηλο

32 Το ιερό Εμπεριέχει το δέος, το φόβο και το σεβασμό Είναι δυνητικά επικίνδυνο αλλά και ευεργετικό Χωρίζεται από το βέβηλο με τα ταμπού (τις απαγορεύσεις)

33 Το ιερό Είναι το ιδεώδες που δημιουργεί η κοινωνία προκειμένου να υπάρξει Επομένως τα σύμβολα και οι πεποιθήσεις που αποκρυσταλλώνει η θρησκεία, δημιουργούν κοινωνίες με έναν συγκεκριμένο τρόπο σκέψης, συγκεντρώνουν τις διάχυτες ηθικές αντιλήψεις και αισθήματα κοινής ταυτότητας

34 Η τελετουργία Χρήση σωμάτων και συμβόλων προκειμένου να ανασυγκροτηθεί ο κοινωνικός δεσμός μεταξύ των ατόμων Η τελετουργία προκαλεί συγκίνηση, και η κοινή συγκίνηση επιβεβαιώνει την κοινή ταυτότητα

35 Η τελετουργία «Δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνία, η οποία δεν νιώθει την ανάγκη στήριξης και επαναβεβαίωσης σε τακτικά χρονικά διαστήματα των συλλογικών αισθημάτων και ιδεών που συγκροτούν την ενότητα και την πρσωπικότητά της. Η ηθική αυτή ανασύνθεση δεν μπορεί να επιτευχθεί παρά μόνο μέσω συγκεντρώσεων και συναντήσεων, στις οποίες τα άτομα επαναβεβαιώνουν τα κοινά τους αισθήματα»

36 Πολιτικές τελετουργίες «Ποια είναι η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα σε μια συγκέντρωση χριστιανών, οι οποίοι συμμετέχουν σε μια γιορτή για να υμνήσουν τον Ιησού Χριστό, ή τους Εβραίους που γιορτάζουν την έξοδό τους από την Αίγυπτο ή τις Δέκα Εντολές, και μια συνέλευση πολιτών, οι οποίοι γιορτάζουν τη θέσπιση νέων νόμων, την εφαρμογή νέων ηθικών κανόνων ή κάποιο σημαντικό γεγονός στη ζωή του έθνους τους;»

37 Iced Earth, Anthem, 2012 h~p://