Περίγραμμα ελεγκτικής διαδικασίας (audit process) (Ι) Αναζήτηση και αναδοχή πελάτη. Ι. Στρατηγική, διαδικασίες και υπολειμμ.

Transcript

1 Κεφάλαιο 13 Τεστ για μοντέλο ελεγκτικού κινδύνου Θεματολογία Έννοια υπολειμματικού κινδύνου Μοντέλο ελεγκτικού κινδύνου Δοκιμασίες () για Ανάπτυξη προγράμματος ελέγχου Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 1 Περίγραμμα ελεγκτικής διαδικασίας (audit process) (Ι) Αναζήτηση και αναδοχή πελάτη (ΙΙ) Κατανόηση περιβάλλοντος και στρατηγικών κινδύνων πελάτη (ΙΙΙ) Μελέτη και αξιολόγηση των εσωτερικών δικλίδων διεύθυνσης (internal controls) (IV) Σχεδιασμός και εκτέλεση δοκιμασιών του συστήματος εσωτερικών δικλίδων (V) Σχεδιασμός και εκτέλεση δοκιμασιών για τον εντοπισμό σφαλμάτων σε συναλλαγές, υπόλοιπα λογαριασμών και προσάρτημα (γνωστοποιήσεις) (VI) Ολοκλήρωση ελεγκτικών διαδικασιών (VII) Τελική αξιολόγηση τεκμηρίων και έκδοση της έκθεσης ελέγχου (γνώμη ) Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 2 I. Υπολειμματικός Κίνδυνος (ΥΚ) ΥΚ είναι ο ύπαρξης ουσιωδών σφαλμάτων στις ΧΚ, μετά τη λειτουργία των εσωτερικών δικλίδων Προέρχεται από: Στρατηγικούς κινδύνους Κινδύνους διαδικασιών Μπορεί να ποικίλει από λογαριασμό σε λογαριασμό των ΧΚ Μπορεί να επηρεάζει με διάφορο τρόπο κάθε ένα ισχυρισμό της διοίκησης Χρησιμοποιείται για το σχεδιασμό δοκιμασιών για Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 3 Ι. Στρατηγική, διαδικασίες και υπολειμμ. Επιχειρηματικό μοντέλο Στρατηγική ανάλυση κινδύνων εξωτερικού περιβάλλοντος Ανάλυση κινδύνων εξωτερικού περιβάλλοντος Μελέτη δικλίδων και μηχανισμών αντιμετώπισης στρατηγικών κινδύνων Ι. Αξιολόγηση στρατηγικών επιχειρηματικών κινδύνων Ανάλυση κινδύνων επιχειρηματιών διαδικασιών (εσωτερικό περιβάλλον) Χαρτογράφηση η Ταυτοποίηση η κινδύνων Μελέτη δικλίδων αντιμετώπισης κινδύνων επιχειρηματικών διαδικασιών ΙΙ. Αξιολόγηση κινδύνων επιχειρηματικών διαδικασιών Ανάλυση υπολειμματικού κινδύνου (residual risk) για τον έλεγχο των χρηματοοικονομικών καταστάσεων ΙΙΙ. Αξιολόγηση των επιπτώσεων του υπολειμματικού κινδύνου για το σχεδιασμό του ελέγχου Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 4 ΙΙ. Μοντέλο ελεγκτικού κινδύνου (audit risk model) ( ) 13.3) AR = IR x CR x DR Παρουσιάστηκε στις αρχές δεκ Εργαλείο σχεδιασμού του ελέγχου Στόχος υιοθέτησης: Μείωση κόστους ελέγχου (ανταγωνισμός) Αντιμετώπιση δικαστικών διεκδικήσεων Ευρύτατη χρήση από μεγάλες διεθνείς εταιρείες υιοθέτηση από ΔΕΠ Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 5 1) AR = ελεγκτικός (audit risk) η πιθανότητα να εκφράσει ο ς ακατάλληλη γνώμη, όταν ενυπάρχουν ουσιώδη στις χρηματ/νομικές μιας επιχείρησης καθορίζεται από τον εκφράζει το κινδύνου που αναλαμβάνει ο ς να κάνει λάθος στην γνώμη συνήθως τίθεται σε 5%, κοινό για κάθε λογ/μό των χρημ/κών καταστάσεων Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 6 1

2 Έννοια: ο ς σχεδιάζει τους ελέγχους που αναλαμβάνει, έτσι ώστε να μην υπάρχουν περισσότεροι από 5 έλεγχοι με ουσιώδη ακατάλληλη γνώμη Προσδιοριστικοί παράγοντες AR: αριθμός χρηστών έκθεσης ελέγχου (π.χ. χ εισηγμένες, διασπορά μετοχών) αγωγών (εταιρείες ζημιογόνες, σε δικαστικές διαμάχες, υψηλού επιχ/ματικού κινδύνου, συνέχιση δραστηριότητας, κλπ.) οικονομική σημασία πελάτη για Σημείωση: το AR πρέπει να τιμολογείτα!!! Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 7 Όρια AR και χρησιμότητα ελέγχου 50% 0% 100% Πλήρης βεβαιότητα ότι δεν υπάρχουν ουσιώδη στις χρηματοοικονομικές Πλήρης αβεβαιότητα για το εάν υπάρχουν ουσιώδη στις χρηματοοικονομικές Πλήρης βεβαιότητα ότι υπάρχουν ουσιώδη στις χρηματοοικονομικές Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 8 2) IR=ενδογενής, 80% 100% H επιρρέπεια των οικονομικών καταστάσεων προς ουσιώδη ή παραλήψεις λόγω της φύσης της επιχείρησης και των συνθηκών του περιβάλλοντος, όταν δεν υπάρχουν / λειτουργούν εσωτερικές δικλίδες Παράγοντες τοπικών επιπτώσεων (λογ/μός) δυσχέρεια ελέγχου επιρρέπεια σε υπεξαίρεση δυσκολία υπολογισμών βαθμός απαιτούμενης κρίσης ευαισθησία υπολογισμών σε μεταβολές οικονομικών παραμέτρων Παράγοντες ευρύτερων επιπτώσεων: (ανεπαρκής) κερδοφορία επιχείρησης ευαισθησία (διακύμανση) αποτελεσμάτων βιωσιμότητας αλλαγές στη διοίκηση, φήμη, ικανότητες, κλπ. επιπτώσεις από εξελίξεις στην τεχνολογία επιπτώσεις από εξελίξεις στο ευρύτερο περιβάλλον Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 9 Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 10 Γενικότερες παρατηρήσεις για IR IR δεδομένος δεν επηρεάζεται από τον Σχετικά μη σημαντική παράμετρος (εύρος τιμών 80% - 100%) Ιδιαίτερη εκτίμηση θέμα κόστους - οφέλους Συχνή σύμπτυξη IR & CR σε OR (Occurrence Risk) 3) CR= δικλίδων (control risk) Ο οι εσωτερικές δικλίδες να μην αποτρέψουν ή εντοπίσουν και διορθώσουν ουσιώδη ή παραλήψεις στις χρηματοοικονομικές Σημαντική παράμετρος του ARM (εύρος τιμών 30% 100%0 Βλέπε κεφάλαιο 11 & 12 (και 14 & 15) Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 11 Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 12 2

3 4) DR: : εντοπισμού (detection risk) Ο οι διαδικασίες του να μην εντοπίσουν ή αποτρέψουν ουσιώδη ή παραλείψεις στις ελεγμένες χρηματοοικονομικές Εύρος τιμών 5% 21% (αν AR=5%) Σημείωση: Το DR οδηγεί στο μέγεθος δείγματος βλέπε και κεφάλαια 14, 16 και 17 IR ενδογενής επιρρέπεια σε ουσιώδη Το ARM σε λειτουργία χ σύστημα εσωτερικών δικλίδων αποφυγή ουσιωδών σφαλμάτων χάρη στη λειτουργία εσωτερικών δικλίδων CR δικλίδων μη εντοπισμένα ουσιώδη DR χ = εντοπισμού ελεγκτικές διαδικασίες εξωτερικού εεγτή αποφυγή ουσιωδών σφαλμάτων χάρη στις διαδικασίες του εξωτερικού μη εντοπισμένα ουσιώδη ΑR ελεγκτικός οικονομικές με ουσιώδη Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 13 Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 14 Παρατηρήσεις διευκρινήσεις για το ARM Αντίστροφη σχέση μεταξύ: α) DR και, β) IR & CR IR και CR συχνά συνεκτιμούνται (OR) Προσδιορισμός ρ μεταβλητών ποσοτικά (%) ή μόνο περιφραστικά (ποσοτικά επίθετα) IR και CR ανεξάρτητα μεταξύ τους (?) IR: αντίμετρο ισχυρές δικλίδες, CR αδύνατες δικλίδες: ενθάρρυνση λαθών, IR Επίλυση του ARM (AR = IR. CR. DR) καθορισμός κοινού για κάθε λογαριασμό AR, συνήθως 5% εκτίμηση μεταβλητού ανά λογαριασμό IR, 80% - 100% (βάσει δεδομένων) ) εκτίμηση μεταβλητού ανά λογαριασμό CR, 30% - 100% υπολογισμός μεταβλητού ανά λογαριασμό DR = AR / IR. CR Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 15 Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 16 Επίλυση ARM περιγραφικά Εκτίμηση IR: μέγιστο μέγιστο Εκτίμηση CR Αποδεκτό DR μέγιστο ARM και διασφάλιση ελέγχου Ορίζοντας AR=5% και εκτιμώντας: IR (%) CR (%) αποδεκτό DR (%)... υπολογίζουμε ζητού- μενο διασφά- λιση ελέγχου ελέγχου μέγιστο ,0% μέγιστο ,6% ,9% ,0% 95 Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 17 Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 18 3

4 AR, IR, CR, DR και έκταση ελέγχου Πελάτης Α Πελάτης Β Αποδεκτός εντοπισμού Επιλεγμένο AR 5% 5% Εκτιμημένο IR () 80% 90% Εκτιμημένο CR () 40% 85% Προκύπτον DR 14,6% 6,5 Έκταση ελέγχου (δείγμα) μικρότερη μεγαλύτερη Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 19 Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 20 Αποδεκτός εντοπισμού Υψηλό σημαντικότητας βαθμός απαιτούμενης διασφάλισης από τον Χαμηλό σημαντικότητας Ο Α Β Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 21 Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 22 Ανασκόπηση βιβλιογραφίας για ARM Επαγγελματική βιβλιογραφία: ARM: τρόπος οργάνωσης για σχεδιασμό και εκτέλεση αποτελεσματικών και αποδοτικών ελέγχων Ακαδημαϊκή βιβλιογραφία: Αύξηση αποτελ/τας & αποδοτικότητας Απάντηση στον οξύ ανταγωνισμό - συμπίεση αμοιβών Προβολή ελέγχου ως επιστημονική και ορθολογική πράξη Προστασία από δικαστικές διαμάχες Καλλιέργεια εικόνας ως ειδικού των κινδύνων (risk expert) Καλύτερο marketing συμβουλευτικών υπηρεσιών Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 23 Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 24 4

5 ΙΙΙ. Σχεδιασμός & είδη για Έννοια σχεδιασμού: Προσδιορισμός φύσης, έκτασης και χρόνου ς δοκιμασιών Φύση ελεγκτικών διαδικασιών αναφέρεται στο είδος και στην αποτελεσματικότητα των δοκιμασιών Α) αναλυτικές διαδικασίες (κεφ. 11) προβλέπεται δεν επιβάλλεται η χρήση τους ως για ποικίλουν ως προς αποτελεσματικότητα Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 25 Β) λεπτομερής εξέταση Αναφέρεται στον έλεγχο της ακεραιότητας των παραστατικών και στην επιβεβαίωση της ορθότητας των καταχωρήσεων στα λογιστικά βιβλία για διάφορες συναλλαγές Παραστατικό-Ημερολόγιο-Καθολικό (ΠΗΚ) πληρότητα υποτίμηση (μήπως υπάρχουν ακαταχώρητα παραστατικά) Καθολικό-Ημερολόγιο-Παραστατικό (ΚΗΠ) ύπαρξη υπερτίμηση (μήπως έχουν γίνει καταχωρήσεις χωρίς παραστατικά) Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 26 Γ) εξέταση υπολοίπου λογαριασμών Κατευθείαν έλεγχος του υπολοίπου λογαριασμών σε μια στιγμή, αντί να ελεγχθούν οι συναλλαγές που το δημιούργησαν (π.χ. επιβεβαίωση υπολοίπου πελατών) ) Έκταση διαδικασιών (δείγμα κεφ ) 17) βαθμός απαιτούμενης διασφάλισης από τον Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 27 Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 28 Χρόνος εκτέλεσης Α φάση: ενδιάμεσος έλεγχος ελεγκτικές διαδικασίες στα μέσα της χρήσης Β φάση: τελικός έλεγχος ολοκλήρωση ελεγκτικών διαδικασιών και έκδοση έκθεσης ελέγχου Θέματα: Κατάλληλος χρονικός προγραμμ/μός Διαθεσιμότητα: ελεγκτικού προσωπικού ελεγκτέων πληροφοριών Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 29 ΙV. Ανάπτυξη προγράμματος ελέγχου (13.5) Υποχρέωση σύνταξης προγράμματος ελέγχου (ΔΕΠ 300) Λεπτομερής προσδ/μός & καταγραφή φύσης, έκτασης και χρόνου ς ελεγκτικών δοκιμασιών Βάση για συντονισμό, επίβλεψη και παρακολούθηση ομάδας ελέγχου Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 30 5

6 Δένδρο απόφασης για επιλογή μίγματος δοκιμασιών για ΠΙΘΑΝΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΔΙΚΛΙΔΩΝ (ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ) Επίπεδο κινδύνου δικλίδων στο μέγιστο αναλυτικών ελεγκτικών διαδικασιών εκτεταμένων δεν εκτεταμένων Επίπεδο κινδύνου δικλίδων ελαφρά κάτω του μεγίστου αναλυτικών ελεγκτικών διαδικασιών εκτεταμένων δεν σε Επίπεδο κινδύνου δικλίδων σημαντικά κάτω του μεγίστου αναλυτικών ελεγκτικών διαδικασιών σε δεν σε Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 31 Διάρθρωση προγράμματος ελέγχου Α) βάσει κύκλου και λογ/μών των χρημ/κών κατ/σεων: Κύκλος πωλήσεων και εισπράξεων Κύκλος αμοιβών προσωπικού Αγορές, πληρωμές, αποθέματα Έξοδα Χρηματοδότηση Διαθέσιμα Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 32 Παράδειγμα Κύκλος πωλήσεων και εισπράξεων σχετιζόμενοι λογαριασμοί: Πωλήσεις Επιστροφές και εκπτώσεις Προβλέψεις για επισφαλείς απαιτήσεις Εισπράξεις Ταμείο Πελάτες και λοιπές εμπορικές απαιτήσεις Β) Βάσει επιχειρηματικών διαδικασιών Απόκτηση & διαχείριση χρημ/κών πόρων Απόκτηση & διαχείριση παγίων Εφοδιαστική αλυσίδα & παραγωγή Μάρκετινγκ, πωλήσεις, δίκτυο διανομών Ανθρώπινοι πόροι Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 33 Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 34 Παράδειγμα Εφοδιαστική αλυσίδα και παραγωγή σχετιζόμενοι λογαριασμοί: Αποθέματα Προμηθευτές Ασφάλιστρα Συντήρηση Αναλώσεις & έξοδα παραγωγής Κόστος πωληθέντων Ταμείο Λογική ανάπτυξης προγράμματος ελέγχου: Για κάθε σημαντικό ισχυρισμό, τίθεται συγκεκριμένος ελεγκτικός στόχος Σχεδιάζονται κατάλληλες ελεγκτικές δοκιμασίες για την επίτευξη του στόχου Τεκμηριώνονται τα βήματα σε Φ.Ε. Βλέπε παραδείγματα πιν Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 35 Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 36 6

7 Παράδειγμα προγράμματος ελέγχου αποθεμάτων Ισχυρισμός Ύπαρξη Ελεγκτικοί στόχοι: τα αποθέματα υπάρχουν πραγματικά? οι αυξήσεις αποθεμάτων προέρχονται από αγορές της χρήσης? Δοκιμασίες: Παρακολούθηση απογραφής Έλεγχος καταχώρησης αγορών, πωλήσεων και χρονικής τακτοποίησης Chapter 13: Substantive tests Audit Risk Model σ. 37 7