2. Μοντέλα Ερευνας Γενικά Μοντέλα έρευνας

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "2. Μοντέλα Ερευνας Γενικά Μοντέλα έρευνας"

Διοκλῆς Κορνάρος
5 χρόνια πριν
Προβολές:

1 2. Μοντέλα Ερευνας Σύνοψη Εδώ γίνεται µία αναφορά στα στάδια της ερευνητικής διαδικασίας µε έναν απλό τρόπο ο οποίος περιλαµβάνει έξι βασικά στάδια, ώστε ο φοιτητής να έχει µία ολοκληρωµένη και εύκολα αποµνηµονευόµενη εικόνα της ερευνητικής διαδικασίας. Στο ίδιο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα πλέον γνωστά µοντέλα έρευνας τα οποία αποτελούν µία γραφική απεικόνιση της ερευνητικής διαδικασίας όπως αυτή εξετάζεται από διαφορετικούς ερευνητές. Συζητούνται το γραµµικό µοντέλο έρευνας, το κυκλικό και το σπειροειδές µοντέλο έρευνας, µε σκοπό να εκτιµηθεί πιο είναι το πλέον ρεαλιστικό µοντέλο Γενικά Όπως υπάρχει ποικιλοµορφία όσον αφορά κάποιες παραµέτρους της έρευνας, η προσωπικότητα των ανθρώπων που κάνουν την έρευνα, τα κίνητρα της έρευνας, τα µέσα που χρησιµοποιούν για να κάνουν την έρευνα κ.α. έτσι υπάρχει και µία σχετική ποικιλία µοντέλων τα οποία έχουν προταθεί για την εκπόνηση έρευνας. Σαν µοντέλο έρευνας εννοείται κάθε µορφή γραφικής αναπαράστασης της ερευνητικής διαδικασίας. Σε κάθε µοντέλο τα στάδια της ερευνητικής διαδικασίας τοποθετούνται µε κάποια συγκεκριµένη σειρά και σε συγκεκριµένο σχήµα, µε τέτοιο τρόπο ώστε να περιγράφεται η σχέση µεταξύ των διαφόρων σταδίων της έρευνας µεταξύ τους αλλά και η σχέση του ερευνητή µε κάθε στάδιο Μοντέλα έρευνας Τα µοντέλα έρευνας που κατά καιρούς έχουν προταθεί κυµαίνονται από πολύ απλά έως πολύπλοκα. Η έρευνα συνήθως αναπαρίσταται σαν ευθεία γραµµή σειράς σταδίων µε αρχή και τέλος. Στις εικόνες που ακολουθούν παρατίθενται δύο γραµµικά µοντέλα έρευνας, το οριζόντιο και το κατακόρυφο, όπως αυτά προτάθηκαν από τον Blaxter (Εικόνες 2.1 και 2.2.). Εικόνα 2.1 Οριζόντιο γραµµικό µοντέλο της ερευνητικής διαδικασίας.

2 Εικόνα 2.2 Κατακόρυφο γραµµικό µοντέλο της ερευνητικής διαδικασίας. Άλλα µοντέλα έρευνας χρησιµοποιούν την κυκλική αναπαράσταση, όπου εµπεριέχονται τα ίδια κυρίως στάδια και µε την ίδια περίπου σειρά, όπως και στα ευθύγραµµα µοντέλα, µόνο που εδώ µπορεί να γίνει είσοδος στην ερευνητική διαδικασία από ένα σηµείο, αυτό της επιλογής του θέµατος. Ένα κυκλικό µοντέλο έρευνας που έχει προταθεί φαίνεται στην εικόνα 2.3.

3 Εικόνα 2.3 Κυκλικό µοντέλο της ερευνητικής διαδικασίας. Σ αυτό το κυκλικό µοντέλο η είσοδος στην ερευνητική διαδικασία γίνεται από ένα µόνο σηµείο αυτό της επιλογής του θέµατος. Η κυκλική διάταξη των διαφόρων σταδίων της ερευνητικής διαδικασίας δεν σηµαίνει ότι η ερευνητική διαδικασία είναι µία αέναη κίνηση που δεν τελειώνει ποτέ. Η κυκλική διάταξη δηλώνει ότι η κατάληξη της ερευνητικής διαδικασίας, που είναι η επεξεργασία και παρουσίαση των αποτελεσµάτων, µπορεί να αποτελέσει το κίνητρο για την έναρξη µίας νέας έρευνας. Αυτό είναι κάτι το οποίο παρατηρείται συχνά στην ερευνητική µεθοδολογία, δεν συµβαίνει όµως πάντα. Eνα εξελιγµένο µοντέλο έρευνας το οποίο προσοµοιάζει µε τα κυκλικά µοντέλα που προαναφέρθηκαν, είναι αυτό που προτείνεται από ορισµένους ερευνητές και αναφέρεται σαν σπειροειδές µοντέλο (εικόνα 2.4).

4 Εικόνα 2.4 Σπειροειδές µοντέλο της ερευνητικής διαδικασίας. Σ αυτό το µοντέλο η έρευνα θεωρείται ότι είναι µία κυκλική διαδικασία και η είσοδος στον κύκλο της ερευνητικής διαδικασίας µπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε σηµείο. Στο σπειροειδές µοντέλο γίνεται σχηµατοποίηση της πιθανότητας ο ερευνητής να επανεξετάσει την πρακτική του ή να επιστρέψει σε ένα διαφορετικό σηµείο εκκίνησης. Αυτό υποδηλώνουν τα εσωτερικά βέλη του σπειροειδούς µοντέλου. Είναι δηλαδή πιθανό, καθώς ο ερευνητής εµβαθύνει στην έρευνά του και προχωρά σε επόµενα στάδια της έρευνας, να επιστρέψει σε ένα αρχικό στάδιο ή να µεταπηδήσει σε ένα επόµενο. Είναι επίσης δυνατό να γίνει είσοδος στην ερευνητική διαδικασία από κάθε σηµείο του κύκλου, δηλαδή σε κάθε στάδιο της έρευνας. Είναι σύνηθες φαινόµενο ένας ερευνητής να κάνει έρευνα βιβλιογραφίας για κάποιο λόγο και αυτό να του δίνει την έµπνευση για τη διατύπωση µίας υπόθεσης και την επιλογή ενός θέµατος για έρευνα. Συµβαίνει επίσης κατά την ανάλυση των δεδοµένων µίας έρευνας να διαπιστώνεται η ανεπάρκεια του σχεδιασµού µέχρι εκείνο το στάδιο και να αποφασίζεται η επιστροφή σε αρχικό στάδιο µε επανασχεδιασµό του ερευνητικού πρωτοκόλλου. Γενικά διαπιστώνεται ότι το σπειροειδές µοντέλο, αν και διαθέτει τα ίδια στάδια µε το κυκλικό ή τα γραµµικά µοντέλα, η είσοδος στην ερευνητική διαδικασία µπορεί να γίνει από οποιοδήποτε σηµείο (στάδιο). Στο ίδιο µοντέλο µπορεί να γίνει µεταπήδηση από ένα στάδιο σε ένα επόµενο ή ένα προηγούµενο και αυτό δηλώνεται µε τα εσωτερικά βέλη. Θεωρείται ότι το σπειροειδές µοντέλο είναι το πλέον ρεαλιστικό, ανταποκρινόµενο τόσο στις ανάγκες των ερευνητών αλλά και της σύγχρονης έρευνας Τα στάδια της έρευνας Τα στάδια της ερευνητικής διαδικασίας ανεξάρτητα από το µοντέλο έρευνας που χρησιµοποιείται, σε γενικές 2, 5, 6, 7, 8 γραµµές είναι τα ακόλουθα και θα εξεταστούν διεξοδικά στα επόµενα κεφάλαια.

5 1. Η εκκίνηση και η επιλογή θέµατος. Σ αυτό το στάδιο εξετάζονται οι παράµετροι που βοηθούν τον ερευνητή να διατυπώσει τον τίτλο της έρευνας και έµµεσα να διατυπώσει το αρχικό ερώτηµα στο οποίο θα απαντήσει η κυρίως έρευνα. 2. Επιλογή µεθόδου και ερευνητική προσέγγιση του προβλήµατος. Σ αυτό το στάδιο ο ερευνητής θα πρέπει να εντάξει την έρευνα του σε µία από τις κατηγορίες των ερευνών ανάλογα µε τον τύπο των δεδοµένων του τα οποία µπορεί να είναι ποσοτικά, ποιοτικά ή και τα δύο. 3. Διερεύνηση βιβλιογραφίας. Είναι ένα από τα σηµαντικότερα στάδια της ερευνητικής διαδικασίας διότι σ αυτό το στάδιο θα πρέπει να ανευρεθούν και να διαβαστούν οι σηµαντικότερες εργασίες άλλων επιστηµόνων που είναι σχετικές µε τη συγκεκριµένη έρευνα, ώστε να γίνει στο τέλος σύγκριση (συζήτηση) των αποτελεσµάτων της έρευνας µε τις έρευνες της σχετικής βιβλιογραφίας. Το στάδιο αυτό είναι τόσο σηµαντικό που µπορεί να ωθήσει τον ερευνητή να επαναδιατυπώσει το αρχικό ερώτηµα (τίτλο) ή να διατυπώσει το αρχικό ερώτηµα µίας νέας έρευνας. 4. Οργάνωση της έρευνας. Το στάδιο αυτό περιλαµβάνει όλες εκείνες τις ενέργειες που λαµβάνουν χώρα στα πλαίσια της κυρίως έρευνας, δηλαδή ουσιαστικά την οργάνωση των πειραµάτων και τον τρόπο καταγραφής των δεδοµένων. 5. Συλλογή και ανάλυση των δεδοµένων. Σ αυτό το στάδιο εξετάζεται ο τρόπος µε τον οποίο τα δεδοµένα των πειραµάτων καταγράφονται και αποθηκεύονται µε σκοπό σε δεύτερη φάση να αξιολογηθούν και να εκτιµηθούν µε στατιστικές µεθόδους. 6. Παρουσίαση των αποτελεσµάτων. Τέλος εξετάζεται ο τρόπος µε τον οποίο τα αποτελέσµατα της έρευνας µπορούν να παρουσιαστούν έτσι ώστε να είναι διαθέσιµα στους 2, 5, 6, 7, 8 ερευνητές του µέλλοντος για µελέτη και αξιολόγηση.

6 Βιβλιογραφία 1. Blaxter L, Hughes C, Tight M. How to research. 1 st Edition. Philadelphia: Open University Press; Graziano AM, Raulin ML. Research methods. A process to inquiry. 3 rd Edition. New York: Longman; Maxwell JA. Qualitative research design. An interactive approach. 1 st Edition. London: SAGE Publications; Moore N. How to do research: Practical guide to designing and managing research project. 3d Edition. Cornwell UK: Facet Pub; Helmstadter GC. Research concepts in human behavior. 1st Edition. New York. Appleton- Century-Crofts; SmithRV. Graduate Research: A Guide for students in the sciences. 3d Edition. Seatle: University of Washington Press; Θεοφανίδης Σ. Μεθοδολογία της επιστηµονικής σκέψης και έρευνας. 1 η Έκδοση. Αθήνα: Εκδόσεις Μπένου Ε; Παρασκευόπουλος ΙΝ. Μεθοδολογία Επιστηµονικής Έρευνας.Tόµος Α και Τόµος Β. Αθήνα: Ιδίου; 1993.

Σχετικά έγγραφα

11. Καταχώρηση και ανάλυση δεδοµένων σε ειδικό στατιστικό λογισµικό (software)

11. Καταχώρηση και ανάλυση δεδοµένων σε ειδικό στατιστικό λογισµικό (software) Σύνοψη Σ αυτό το κεφάλαιο γίνεται µία εισαγωγή για τον τρόπο εισαγωγής των δεδοµένων της έρευνας σε ειδικό στατιστικό λογισµικό