Αγροτική Ανάπτυξη και Πρακτικές Εξοικονόμησης Νερού στη Γεωργία

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Αγροτική Ανάπτυξη και Πρακτικές Εξοικονόμησης Νερού στη Γεωργία"

ÁἸσαάκ Αγγελίδης
8 χρόνια πριν
Προβολές:

Γεωργία Ηλιάνα Αδαμοπούλου Ευστρατία Σεπετζή

1 ΔΠΜΣ «Επιστήμη & Τεχνολογία Υδατικών Πόρων» Αγροτική Ανάπτυξη και Πρακτικές Εξοικονόμησης Νερού στη Γεωργία Ηλιάνα Αδαμοπούλου Ευστρατία Σεπετζή Διαχείριση Υδατικών Πόρων Δ. Κουτσογιάννης Α. Ευστρατιάδης

2 Κατανάλωση γεωργικού νερού UNESCO, 2012

3 Κατανάλωση γεωργικού νερού στην Ευρώπη Ευρώπη 33% Νότια Ευρώπη 80% Ελλάδα 86%

4 Ζήτηση γεωργικού νερού km km 3

5 Προβλέψεις Αβεβαιότητα Ζήτηση για τροφή (αύξηση 50% το 2030 και αύξηση 70% το 2050) Αριθμός ανθρώπων Πώς σιτίζονται Τι τρώνε Εποχιακές αλλαγές του κλίματος Αποδοτικότητα των διαδικασιών της αγροτικής παραγωγής Καλλιεργούμενα είδη

σιτίζονται Τι τρώνε Εποχιακές αλλαγές του κλίματος

Επιπτώσεις της γεωργίας στο νερό Χρήση αγροχημικών σκευασμάτων Ευρέως & ανεξέλεγκτα επιβάρυνση με οργανικές & ανόργανες ουσίες, νιτρορύπανση, ευτροφισμός Αλλαγές στις

6 Επιπτώσεις της γεωργίας στο νερό Χρήση αγροχημικών σκευασμάτων Ευρέως & ανεξέλεγκτα επιβάρυνση με οργανικές & ανόργανες ουσίες, νιτρορύπανση, ευτροφισμός Αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες Κρέας & γαλακτοκομικά περισσότερο νερό για την παραγωγή τους Ζήτηση για βιοκαύσιμα Αλλαγές στις χρήσεις γης σε περιοχές με ξεπερασμένη νομοθεσία για το νερό

διατροφικές συνήθειες Κρέας & γαλακτοκομικά περισσότερο νερό για την παραγωγή τους

7 Τροφή, οικονομία & η ενεργειακή κρίση Ενέργεια για γεωργική παραγωγή Η γεωργική παραγωγή τροφίμων απαιτεί την κατανάλωση 1500 L πετρελαίου ανά κάτοικο και ανά έτος. και γεωργία για ενεργειακή παραγωγή Εκτόξευση της ζήτησης για βιοκαύσιμα Προβλεπόμενη (2050) ενεργειακή προσφορά από βιοκαύσιμα: εκατ. τόνοι ισοδύναμου πετρελαίου απαιτεί το ένα πέμπτο των γεωργικών γαιών στον κόσμο Μετατροπή γης από παραγωγή τροφίμων σε παραγωγή βιοκαυσίμων ανοδικές πιέσεις στις τιμές των τροφίμων

και γεωργία για ενεργειακή παραγωγή Εκτόξευση της ζήτησης για βιοκαύσιμα Προβλεπόμενη (2050) ενεργειακή προσφορά από

8 Διαχειριστικά μέτρα για την αποδοτικότερη χρήση νερού στη γεωργία Βελτίωση της αποδοτικότητας της άρδευσης βελτίωση της αποτελεσματικότητας μεταφοράς νερού κατά 25% αποδοτικότητα των αρδευτικών συστημάτων Αλλαγή των αγροτικών πρακτικών προσεκτική επιλογή των καλλιεργειών χρονική κατανομή της άρδευσης ανάλογα με τις ανάγκες κάθε καλλιέργειας Χρήση επεξεργασμένων λυμάτων Μείωση των παράνομων απολήψεων νερού Νέες τεχνολογίες 6 Κοστολόγηση γεωργικού νερού

αγροτικών πρακτικών προσεκτική επιλογή των καλλιεργειών χρονική κατανομή της άρδευσης ανάλογα με τις ανάγκες κάθε

9 Κοστολόγηση γεωργικού νερού Ο ρυπαίνων πληρώνει Χρέωση σύμφωνα με τον καταναλισκόμενο όγκο Περιβαλλοντικό Κόστος Κόστος Πόρων Κόστος Υπηρεσιών Ύδατος

10 Γεωργικό νερό Οδηγία 2000/60/ΕΚ & Κοινή Αγροτική Πολιτική Οδηγία 2000/60/ΕΚ Εξασφάλιση καλής ποιότητας των υδατικών πόρων Ο ρυπαίνων πληρώνει Περιβαλλοντική προστασία και η ορθολογική χρήση του νερού ΚΑΠ Προσανατολισμός αγροτών σε περιβαλλοντικές πρακτικές Γεωργικός Σύμβουλος

πληρώνει Περιβαλλοντική προστασία και η ορθολογική χρήση του νερού

11 Βιολογική γεωργία ολιστικό σύστημα διαχείρισης παραγωγής ήπια και φιλική προς το περιβάλλον γεωργία χωρίς τη χρήση χημικών φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, ορμονών, αντιβιοτικών και συντηρητικών στα φυτά, τα ζώα και τα μεταποιημένα προϊόντα προωθεί και ενισχύει την υγεία του αγροοικοσυστήματος αναπτύσσει και ενθαρρύνει ολοκληρωμένες και αρμονικές σχέσεις μεταξύ βιοποικιλότητας, βιολογικών κύκλων και εδαφικής δραστηριότητας

στα φυτά, τα ζώα και τα μεταποιημένα προϊόντα προωθεί και ενισχύει την υγεία του αγροοικοσυστήματος αναπτύσσει και

12 Εξάπλωση βιολογικής γεωργίας 3% 4% 39% 21% 13% 20% Αφρική Βόρεια Αμερική Ασία Λατινική Αμερική Ευρώπη Αυστραλία/Ωκεανία Ελλάδα 7,2% Τζώρτζη, 2009

13 Βιολογική γεωργία & Υδατικοί πόροι Μείωση αρδευτικών αναγκών κατά 57% Διάβρωση εδάφους Ρύπανση Προστασία εδάφους Μειωμένη εισροή αζώτου μικρότερη έκπλυση νιτρικών Μηδενικός κίνδυνος από συνθετικά φυτοφάρμακα Κατανάλωση ενέργειας: μείωση κατά 36% (UK)

εισροή αζώτου μικρότερη έκπλυση νιτρικών Μηδενικός κίνδυνος

14 Ελλάδα Η χρήση του νερού στη γεωργία

15 Κατανομή της χρήσης νερού στην Ελλάδα 2% 1% 11% Άρδευση 96% 86% Αστική χρήση Αγροτική χρήση Βιομηχανική χρήση Ενεργειακή χρήση Απώλειες 80% Τζώρτζη, 2009

16 Ανάγκες σε γεωργικό νερό στην Ελλάδα ΠΕΧΩΔΕ, 2008

17 Cultivated area (ha) Καλλιεργούμενες εκτάσεις στην Ελλάδα Year Irrigated area Non irrigated area Κουτσογιάννης, 2007 Karamanos et al., 2004

500000 0 1929 1939 1950 1961 1971 1981 1991 2001 Year

18 Οργανωτική δομή διαχείρισης αρδευτικού νερού στην Ελλάδα 452 φορείς 10 Γενικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων 412 Τοπικοί Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων 2 Ειδικοί Οργανισμοί 22 Προσωρινές Διοικούσες Επιτροπές 6 Τοπικές Επιτροπές Άρδευσης Εθνική Επιτροπή Υδάτων Εθνικό Συμβούλιο Υδάτων Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων Ειδική Γραμματεία Υδάτων Διεύθυνση Υδάτων Περιφερειακό Συμβούλιο Υδάτων σε κάθε Περιφέρεια

Επιτροπές 6 Τοπικές Επιτροπές Άρδευσης Εθνική Επιτροπή Υδάτων Εθνικό Συμβούλιο Υδάτων Κεντρική

19 Irrigated area (ha) Irrigated area (ha) Συστήματα άρδευσης στην Ελλάδα Έως 1959: χωρίς κεντρικό σχεδιασμό : επενδεδυμένα με σκυρόδεμα κανάλια Μετά το 1970: κατασκευή συλλογικών αρδευτικών δικτύων καταιονισμού γεωτρήσεις 63 φράγματα κυρίως στα νησιά για γεωργικούς σκοπούς Year Rivers and springs Natural lakes Artificial lakes Drilled wells and wells Drainage ditches Rivers and springs Drilled wells and wells Year Artificial lakes Drainage ditches Karamanos et al., 2004

000 γεωτρήσεις 63 φράγματα κυρίως στα νησιά για γεωργικούς σκοπούς 250000 200000 150000 100000 50000 0 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 Year

20 Συστήματα άρδευσης Επιφανειακή άρδευση Κάπος, 2009 Έδαφος με μεγάλη απορροφητικότητα: μεγάλη απώλεια νερού, διείσδυση του λιπάσματος σε αδικαιολόγητα μεγάλο βάθος Έδαφος χωρίς την αναγκαία απορροφητικότητα: απώλεια νερού χωρίς επίτευξη της επιδιωκόμενης άρδευσης Έδαφος με μεγάλη κλίση: δύσκολη συγκράτηση νερού

αδικαιολόγητα μεγάλο βάθος Έδαφος χωρίς την αναγκαία απορροφητικότητα:

21 Συστήματα άρδευσης Άρδευση με τεχνητή βροχή Οικονομία νερού σε εδάφη με μεγάλη απορροφητικότητα Άρδευση σε πυκνά χρονικά διαστήματα με μικρές ποσότητες νερού Ολοκληρωτική αξιοποίηση του λιπάσματος Δυσμενής επίδραση του αέρα actionradio982.blogspot.gr

22 Συστήματα άρδευσης Στάγδην άρδευση Η οικονομικότερη λύση Αποδοτικότητα: 80 95% Δυσχερής η καλλιέργεια με μηχανικά μέσα Σημαντική παράμετρος: πίεση του νερού στον κεντρικό σωλήνα florineanews.blogspot.gr landaction.blogspot.gr

23 Irrigated area (ha) % 10% Irrigated area (ha) 43% 37% 56% 53% Χρησιμοποιούμενες μέθοδοι άρδευσης στην Ελλάδα Year Surface irrigation Sprinkler irrigation Drip irrigation % 43% 51% 49% 44% 41% % 8% 7% Year Surface irrigation Sprinkler irrigation Drip irrigation Karamanos et al., 2004

24 Προβλήματα της γεωργίας στην Ελλάδα Κλιματικές συνθήκες Μαμάσης, 2009

25 Προβλήματα της γεωργίας στην Ελλάδα Υπεράρδευση Χαρτζουλάκης & Μπερτάκη, 2009

26 Προβλήματα της γεωργίας στην Ελλάδα Υπεράρδευση Τζώρτζη, 2009

Προβλήματα της γεωργίας στην Ελλάδα Υπεράντληση 110 από τα 236 υπόγεια υδροφόρα συστήματα της χώρας χαρακτηρίζονται πλέον ως απειλούμενα (ΙΓΜΕ) Έντονο

27 Προβλήματα της γεωργίας στην Ελλάδα Υπεράντληση 110 από τα 236 υπόγεια υδροφόρα συστήματα της χώρας χαρακτηρίζονται πλέον ως απειλούμενα (ΙΓΜΕ) Έντονο πρόβλημα υφαλμύρινσης: Δέλτα Πηνειού, Αλμυρός, πεδιάδα Άργους, παράλια Κορινθίας, κόλπος Θεσσαλονίκης, ακτές Θράκης και Δυτικής Ελλάδας και Ανατολική Κρήτη

28 Προβλήματα της γεωργίας στην Ελλάδα Ρύπανση Ποσοτική & ποιοτική υποβάθμιση αρδευόμενου νερού Συγκεντρώσεις γεωργικών φαρμάκων υψηλότερες την περίοδο Μαΐου Ιουνίου Κύριοι ρύποι ποταμών: ζιζανιοκτόνα prometryne & molinate σε σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις Λίμνες: μικρότερες συγκεντρώσεις. Εξαίρεση: Βιστονίδα, Βόλβη

29 Δυνατότητες εξοικονόμησης νερού στη γεωργία στην Ελλάδα 1 Τεχνολογίες εξοικονόμησης νερού σε σχέση με την παροχή Βελτίωση δικτύου μεταφοράς νερού Κατασκευή ταμιευτήρων για την εξοικονόμηση νερού άρδευσης Τεχνικές συλλογής νερού Τεχνητός εμπλουτισμός υπόγειου υδροφορέα Χρήση ανακτημένου νερού

30 Δυνατότητες εξοικονόμησης νερού στη γεωργία στην Ελλάδα 2 Τεχνολογίες εξοικονόμησης νερού σε σχέση με την κατανάλωση Βελτίωση των συστημάτων άρδευσης Αύξηση της στάγδην άρδευσης Εφαρμογή υπόγειας άρδευσης

32 Αναφορές Κάπος, Μ., Άρδευση, buildnet.gr, 2009 (διαθέσιμο στο Διαδίκτυο στη διεύθυνση Κουτσογιάννης, Δ., Νερό και γεωργία, Σημειώσεις για το μάθημα «Διαχείριση υδατικών πόρων», ΔΠΜΣ «Επιστήμη και τεχνολογία υδατικών πόρων», σελ. 20, ΕΜΠ, Αθήνα, 2007 (διαθέσιμο στο Διαδίκτυο στη διεύθυνση Μαμάσης, Ν., Ξηρασία, Σημειώσεις για το μάθημα «Υδατικό περιβάλλον και ανάπτυξη», ΔΠΜΣ «Περιβάλλον και Ανάπτυξη», σελ. 9, ΕΜΠ, Αθήνα, 2009 (διαθέσιμο στο Διαδίκτυο στη διεύθυνση Τζώρτη, Α., Η βιολογική γεωργία και η επίδρασή της στους υδατικούς πόρους, Μεταπτυχιακή εργασία, ΔΠΜΣ «Επιστήμη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρων», σελ. 165, ΕΜΠ, Αθήνα, 2009 Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων Κεντρική Υπηρεσία Υδάτων & ΕΜΠ Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Εθνικό πρόγραμμα διαχείρισης και προστασίας των υδατικών πόρων, Αθήνα, 2008 (διαθέσιμο στο Διαδίκτυο στη διεύθυνση Χαρτζουλάκης, Κ., Μπερτάκη, Μ., Ορθολογική διαχείριση του νερού άρδευσης: Αναγκαιότητα για αειφόρο αγροτική ανάπτυξη, Πρακτικά 23 ου Συνεδρίου της Eλληνικής Εταιρείας της Επιστήμης των Οπωροκηπευτικών, Τεύχος Α, Χανιά, 2009 (διαθέσιμο στο Διαδίκτυο στη διεύθυνση Karamanos, A., Aggelides, S., Londra, P., Irrigation systems performance in Greece, Options Mediterraneennes, Ser. B, 52:99 110, 2004 UNESCO, World Water Assessment Programme, WWRD4 (a), Managing water under uncertainty and risk, 2012 (available online

Σχετικά έγγραφα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ιωάννης Συμπέθερος Καθηγητής ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ - ΦΡΑΓΜΑΤΑ Χειμερινό Εξάμηνο Ακαδ. Έτος 2017-18 Οι αγροτικές καλλιέργειες αποτελούν τον κυριότερο