ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΟΥΔΡΟΥ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΘΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ: ΟΜΑ Α: A ΟΜΑ Α: B ΟΜΑ Α: Γ ΕΠΟΠΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ:

Transcript

1 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΜΟΥΔΡΟΥ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΘΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ: ΟΜΑ Α: A Ζαφειρίου Νικόλαος Βουλβουτζίδου Αργυρή Κράσης Μιχάλης Ζολώτα Κωνσταντίνα ΟΜΑ Α: B Σφυρής Κωνσταντίνος Σέχου Έντι Γιάκοβα Άνη Γαροφαλή Αλεξάνδρα ΟΜΑ Α: Γ Κοµσέλης Νικόλαος Άντον έσποινα Μπεζά Άννα Γκίκας Απόλλων ΕΠΟΠΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: Σουλιώτη Ειρήνη Χρυσοστόµου Μαρία 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ σελίδα 3 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ... σελίδα 4 ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΙΑ ΕΘΙΣΜΟΥ...σελίδα 4 ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΦΗΒΕΙΑΣ..σελίδα 4 ΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ σελίδα 9 ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΚΙΝΗΤΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ, ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΣΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙ ΙΑ...σελίδα 10 ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ..σελίδα 12 ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΦΑΓΗΤΟ (ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΚΑΙ ΒΟΥΛΙΜΙΑ).σελίδα 15 ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΣΤΟ ΤΣΙΓΑΡΟ...σελίδα 19 ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ...σελίδα 20 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ,σελίδα 20 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.σελίδα 21 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ.....σελίδα 24 2

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα ερευνητική εργασία έχει στόχο να εξετάσει τη σχέση µεταξύ εφηβείας και εθισµού. Στη σύγχρονη εποχή πολλοί νέοι έχουν εθιστικές συµπεριφορές οι οποίες έχουν εξαιρετικά σοβαρές επιπτώσεις στη ζωή τη δική τους αλλά και του οικογενειακού και κοινωνικού τους περίγυρου. Πρόκειται για ένα σηµαντικό φαινόµενο µε πολλές παραµέτρους αλλά στη συγκεκριµένη εργασία οι µαθητές επέλεξαν να επικεντρωθούν στον εθισµό στα ναρκωτικά και το αλκοολ, στο κάπνισµα, στο φαγητό, στα κινητά τηλέφωνα και στο διαδίκτυο. 3

4 ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΘΙΣΜΟΣ; Ο εθισµός είναι µία αρρώστια πολύπλοκη µε παθολογικά και ψυχολογικά συµπτώµατα,που δεν επηρεάζει µόνο τον άρρωστο,αλλά και την οικογένειά του, τους φίλους του και τον κοινωνικό του περίγυρο. Υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα δύο εκατοµµύρια άνθρωποι υποφέρουν από εθισµό, κι όµως παραµένει ακόµα ένα θέµα ταµπού. Αν ρωτήσεις κάποιον τι είµαι ο εθισµός θα σου απαντήσει ίσως ότι είναι αδύνατον να σταµατήσει κάποιος τη χρήση µιας ουσίας π. χ,ένα παράνοµο ναρκωτικό, το αλκοόλ ή ακόµα και ο καφές. Ίσως το καλύτερο παράδειγµα είναι το τσιγάρο. Όσοι έχουν καπνίσει µπορούν να αναγνωρίσουν την δυνατή αίσθηση της ανάγκης να ανάψουν ένα, ειδικότερα σε περιπτώσεις όπου αυτό δεν επιτρέπεται, όπως µέσα σε ένα αεροπλάνο. Αυτές οι φάσεις του εθισµού έχουν µια παθολογική βάση που σχετίζεται µε το πώς αυτή η ουσία ενεργεί στον εγκέφαλο και µια ψυχολογική άποψη που σχετίζεται µε τους λόγους που παίρνουν αυτή την ουσία (όπως το κάπνισµα για να βελτιωθεί η αυτοσυγκέντρωση). ΣΤΑ ΙΑ ΕΘΙΣΜΟΥ Οι περισσότεροι εθισµοί χρειάζονται χρόνο για να αναπτυχθούν και σχεδόν κανείς δεν ξεκινά να είναι εθισµένος σε µια ουσία ηθεληµένα. Αρχικά το άτοµο δοκιµάζει µια ουσία για να πειραµατιστεί, στη συνέχεια η χρήση γίνεται περιστασιακή και τελικά καθηµερινή. Παράλληλα αυξάνεται και η ποσότητα της ουσίας που καταναλώνεται. ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΦΗΒΙΑΣ Εφηβεία είναι η µεταβατική εκείνη περίοδος της ανάπτυξης του ανθρώπου, κατά την όποια το ανώριµο φυλετικά παΐδι µεταµορφώνεται σε ώριµο και ικανό για αναπαραγωγή ενήλικη εφηβεία είναι µια συναρπαστική περίοδος σωµατικών και ψυχικών αλλαγών µε τελικό στόχο την µετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση.. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΦΗΒΕΙΑΣ Στην περίοδο της Εφηβείας παρατηρούνται σηµαντικές αλλαγες τόσο σωµατικές όσο και ψυχικές: Η ΗΒΗ ΣΤΑ ΑΓΟΡΙΑ Η πρώτη ένδειξη της ήβης παρατηρείται στα 12 µε την αύξηση του όγκου των γεννητικών οργάνων και την εµφάνιση της πρώτης τριχοφυΐας. Αυξάνεται µία σηµαντική αντρική ορµόνη, η τεστοστερόνη, και µέσα σε διάστηµα 2-4 χρόνων η 4

5 συγκέντρωση της στο αίµα γίνεται ίση µε αυτή του ενηλίκου. Γύρω στα 14 παρατηρείται και η πρώτη εκσπερµάτωση. Σταδιακά το αγόρι αρχίζει και ψηλώνει περίπου 8,7 εκ. στην αρχή και µετά γύρω στα 6,5εκ.. Τουλάχιστον µέχρι τα 18 συνεχίζεται η αύξηση του ύψους, που συνοδεύεται και από αύξηση βάρους και ανάπτυξη της µυϊκής µάζας. Υπάρχουν αλλαγές στον τόνο της φωνής και εµφάνιση τριχοφυΐας στο πρόσωπο και στο σώµα. Η ΗΒΗ ΣΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ Οι πρώτες ενδείξεις εµφανίζονται µεταξύ ετών, όπου αρχίζει να ξεχωρίζει η θηλή, µεγαλώνει το στήθος, εµφανίζεται το χνούδι στα γεννητικά όργανα και στις µασχάλες, µακραίνουν αισθητά τα χέρια και τα πόδια και µεγαλώνει η λεκάνη. Γύρω στα 9-14ετών εµφανίζεται η έµµηνος ρύση. Την ίδια περίοδο σχηµατίζονται και τα εσωτερικά γεννητικά όργανα όπως η µήτρα. Το παιδικό πρόσωπο επιµηκύνεται και παίρνει γυναικεία µορφή γύρω στα 14. Γύρω στα 15 αυξάνεται και ο λιπώδης ιστός στους γοφούς και στο στήθος. Και στα 2 φύλα οι ορµονικές αλλαγές που παρατηρούνται µπορεί να διεγείρουν τους σµηγµατογόνους αδένες οι οποίοι µπορεί να δηµιουργήσουν ακµή στην ηλικία αυτή Ο γνωστός εφιάλτης των εφήβων τα σπυράκια. ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ Οι περισσότεροι έφηβοι κατακτούν µία καινούργια ικανότητα για αφηρηµένη σκέψη και µπορούν πλέον να σκέπτονται περισσότερο λογικά και να κινούνται και στο επίπεδο του συµβολικού. Είναι σε θέση να λαµβάνουν υπόψη τους και να αξιολογούν µία µεγάλη ποικιλία δηλώσεων και ιδεών, να προχωρούν από το πραγµατικό στο θεωρητικό και από το συγκεκριµένο στο πιθανό. Λαµβάνουν υπόψη τους πολλές διαφορετικές εκδοχές όταν προσπαθούν να λύσουν ένα πρόβληµα και έχουν αφαιρετικές ικανότητες. Ένα σηµαντικό γνωστικό αναπτυξιακό βήµα είναι ο λεγόµενος γνωστικός εγωκεντρισµός της εφηβικής ηλικίας. Σύµφωνα µε µία ψυχολογική θεωρία (Elkind,1981) υπάρχουν τρία συνήθη εγωκεντρικά σφάλµατα γνωστικές αδυναµίες κατά τη διάρκεια της εφηβείας. 5

6 1. Η γνωστική αδυναµία του εφήβου να διακρίνει ανάµεσα στην παροδική περιστασιακή και στη σταθερή µόνιµη σκέψη. (π.χ αν κάποια στιγµή είχαν γελοιοποιηθεί σε µια περίσταση πιστεύουν ότι όλοι το θυµούνται και όλοι θα γελούν εις βάρος τους για πάντα.) 2. Αδυναµία να κρίνει τη διαφορά ανάµεσα στο αντικειµενικό και το υποκειµενικό. Έχουν έντονη ενασχόληση µε τις σκέψεις τους και τα συναισθήµατα τους και πιστεύουν ότι και οι άλλοι συµµερίζονται τις ίδιες απόψεις. Αυτό συνοδεύεται από µία πίστη σε ένα φανταστικό ακροατήριο και την πεποίθηση ότι οι άλλοι τους κρίνουν συνέχεια.καµιά φορά το πώς νιώθουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους συγχέεται µε το τι σκέφτονται οι άλλοι για αυτούς. 3.Ανικανότητα να διαφοροποιήσουν το ατοµικό από το καθολικό. Νοµίζουν ότι ο τρόπος που σκέφτονται και νιώθουν είναι µοναδικός. Προσωπικός µύθος ότι κανείς δεν µε καταλαβαίνει, είµαι ένα µοναδικό ξεχωριστό άτοµο, οι κανόνες δεν ισχύουν για µένα ( ριψοκίνδυνη συµπεριφορά και πειραµατισµοί.) Ο έφηβος γενικά αποδίδει στη σκέψη του µια παντοδυναµία, χωρίς όρια.προσπαθεί να προσαρµόσει το κοινωνικό του περιβάλλον στο εγώ του. Έτσι όταν σκέφτεται τα προγράµµατα της ζωής του, µπερδεύει συχνά τις επιθυµίες και τα ιδανικά του µε αυτά του κοινωνικού περιβάλλοντος οπότε δεν διαφοροποιεί αυτό που είναι προσωπικό µε αυτό που έρχεται από έξω, ιδίως όταν πρόκειται για συναισθήµατα και προοπτικές. Υπάρχει βελτίωση και στις γλωσσικές δεξιότητες. Κατανοούν την ειρωνεία και τα κρυµµένα νοήµατα. Οι έφηβοι που είναι καλοί στα µαθήµατα τους και έχουν θετική στάση απέναντι στο σχολείο γενικώς χαίρονται και εκµεταλλεύονται τις πρόσθετες πνευµατικές απαιτήσεις αυτής της ηλικίας. Στις ΝΟΗΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ συγκαταλέγονται και: α)φαινόµενο του ακροατηρίου Σύµφωνα µε αυτό, ο έφηβος αισθάνεται ότι είναι το επίκεντρο.όλοι τον κοιτάνε και τον σχολιάζουν. β)φαινόµενο του προσωπικού µύθου Αυτό υποστηρίζει ότι ο έφηβος είναι ένας και µοναδικός,ότι κανείς δεν καταλαβαίνει τον <<Προσωπικό του Μύθο>>,τι περνάει στην καθηµερινή του ζωή,τι επιδιώκει και τι αυτός θέλει να κάνει. γ)προσδιορισµός προσωπικής ταυτότητας ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ / ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ 6

7 Οι περισσότεροι έφηβοι ωφελούνται πολύ από µία υποστηρικτική οµάδα φίλων, έχουν σταθερές φιλίες εµπιστοσύνης και µοιράζονται τα συναισθήµατα τους, τις προτιµήσεις τους και τα κοινά ενδιαφέροντα τους µε αυτούς.τα κορίτσια προτιµούν συνήθως πιο έντονες οµόφυλες φιλίες ενώ τα αγόρια προτιµούν µία πιο χαλαρά δοµηµένη οµάδα φίλων. Μία κλειστή κοινωνική οµάδα επιτρέπει την αίσθηση του ανήκει και ενισχύει την αυτοπεποίθηση. Οι οµάδες των συνοµηλίκων προσφέρουν στον έφηβο την ευκαιρία να παίξει µία ποικιλία ρόλων που προσιδιάζουν το ρόλο του ενηλίκου. Οι συναισθηµατικές σχέσεις απασχολούν ένα µεγάλο µέρος της ενέργειας τους και της σκέψης τους. Οι σχέσεις θα λέγαµε ωστόσο ότι έχουν ένα ναρκισσιστικό χαρακτήρα που εκφράζεται µέσα από την ανάγκη του εφήβου για τέλειες φιλίες ή ιδανικό ερωτικό σύντροφο. Γι αυτό και η οµάδα των συνοµηλίκων εξιδανικεύεται. Το σχολείο αποτελεί συναισθηµατικά µεταβατικό χώρο µεταξύ της οικογένειας και της κοινωνίας. Είναι ο χώρος που θα σχηµατιστούν οι οµάδες, θα ανταλλαγούν εµπειρίες και θα διαµορφωθούν πρότυπα ζωής. Οι περισσότεροι έφηβοι δίνουν ιδιαίτερη προτεραιότητα στη συµµόρφωση µε τα πρότυπα εµφάνισης της οµάδας για να είναι όµοιοι µε τα υπόλοιπα µέλη. Με αυτό τον τρόπο εκφράζουν την ανάγκη τους να είναι µέρος και κοµµάτι µιας οµάδας στην οποία έχουν κάποιο ρόλο και αισθάνονται ότι αναγνωρίζονται. Σύµφωνα µε τη θεωρία του Αµερικάνου ψυχαναλυτή Eric Erikson για τα στάδια της συναισθηµατικής ανάπτυξης του ατόµου, στόχος και πρόκληση για τον έφηβο είναι η απόκτηση µίας ασφαλούς αίσθησης προσωπικής ταυτότητας, ποιος είµαι, τι αξίζω, που πηγαίνω, τι ζητάω από τη ζωή. Η ταυτότητα είναι ο τρόπος που ο έφηβος 7

8 αντιλαµβάνεται τον εαυτό του, και συµπεριλαµβάνει την αυτοεκτίµηση του και τους προσωπικούς του στόχους. Κάθε έφηβος διέρχεται από µία κρίση ταυτότητας µέχρι να ανακαλύψει το ποιος είναι. Υπάρχει σύγχυση ρόλων, υιοθέτηση αναγκών και επιθυµιών που επιβάλλονται από την οικογένεια ή τους φίλους. Οι έφηβοι πειραµατίζονται πολύ συχνά µε διαφορετικούς ρόλους, συµπεριφορές και πρακτικές µέχρι να κατακτήσουν την αίσθηση µιας ενιαίας ταυτότητας. Για να επιβεβαιώσει ο έφηβος ότι είναι αυτόνοµος και όχι παιδί, καταστρέφει ότι είχε παλιότερα λατρέψει, δηλαδή επαναστατεί απέναντι στα πρότυπα και στα µοντέλα των γονιών του, κάνει συνεχώς το αντίθετο, υποτιµά την ηθική τους και δίνει την εικόνα ενός αλαζόνα και υπερόπτη που περνά τους γύρω του από κόσκινο.παρ ολ αυτά ας µην ξεχνάµε ότι οι έφηβοι στην ουσία είναι ακόµη εξαρτηµένοι από τους γονείς τους, και σε καµία περίπτωση δεν αναπτύσσονται µετέωροι, στο κενό, άρα τους είναι απαραίτητο να ανήκουν και να κρατιούνται από µία δοµή που δεν καταρρέει από την επιθετικότητα τους και τις αµφισβητήσεις τους. Εποµένως οι γονείς θα πρέπει να βρίσκονται εκεί να παρέχουν έλεγχο, καθοδήγηση και ευδιάκριτα όρια στα παιδιά τους, βασιζόµενοι στις δικές τους αρχές και πεποιθήσεις και έχοντας βαθιά πίστη σε αυτές γιατί έχουν νόηµα και ουσία για τους ίδιους. Μόνο έτσι τα παιδιά θα µπορέσουν να δώσουν ένα νόηµα στην αµφισβήτηση και στην κριτική αυτών των αρχών. Σε συναισθηµατικό επίπεδο επίσης παρατηρούνται έντονες µεταπτώσεις στη διάθεση του εφήβου, κλείσιµο στον εαυτό, υπερευαισθησία, νεύρα, παθητικότητα, ανία και µελαγχολία. Η κατάσταση της ανίας, ή της βαρεµάρας µοιάζει να είναι µία αµυντική προσπάθεια απώθησης και καταπίεσης των επιθετικών και σεξουαλικών φαντασιώσεων, µε αποτέλεσµα το συναίσθηµα να ισοπεδώνεται, η σκέψη να µοιάζει κενή και να αναζητούνται εξωτερικά ερεθίσµατα για να νιώσει ζωντανός. Αργότερα όσο ο έφηβος αποκτά µεγαλύτερη σιγουριά και έλεγχο του εαυτού του, τη θέση της ανίας παίρνει η ονειροπόληση. Σαν γονείς είναι σηµαντικό να συζητάτε µε τα παιδιά σας ανοιχτά για τα συναισθήµατα σύγχυσης που µπορεί να αισθάνονται και να ενισχύετε τα θετικά στοιχεία της προσωπικότητας του παιδιού. Προσπαθείτε να µην παρεµβαίνετε όταν το παιδί θέλει να κρατήσει κάποια πράγµατα για τον εαυτό του ή όταν είναι απόµακρο. Η ονειροπόληση και η αναδιοργάνωση του κόσµου τους είναι κάτι που τους ευχαριστεί πολύ και οι γονείς θα πρέπει να τα σεβαστούν. Οι περισσότεροι έφηβοι δεν θέλουν πλέον να τους µεταχειρίζονται σαν παιδιά. Απαιτούν ένα βαθµό ανεξαρτησίας στα θέµατα που τους αφορούν Ωστόσο, παρόλο που σε κάποια θέµατα είναι βασικό να αφήνουµε σαν γονείς ένα περιθώριο ελευθερίας (ντύσιµο, µουσική), είναι σηµαντικό να βάζουµε όρια. Ας µην ξεχνάµε ότι παρόλο που οι έφηβοι περνούν πολύ χρόνο µε τους συνοµήλικους τους, ενδόµυχα περισσότερο ανησυχούν και στεναχωριούνται όταν προκαλούν την αποδοκιµασία των 8

9 γονέων τους και για αυτό το λόγο χρειάζεται να ξέρουν και να νιώθουν ότι οι γονείς τους αποδέχονται και ενδιαφέρονται για αυτούς. Ο έφηβος δεν πρέπει να εκπαιδεύεται για να γίνει αρεστός στους γονείς του, πρέπει πάνω απ όλα να αποδέχεται τον εαυτό του. ΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ Όλες αυτές οι αλλαγές που βιώνει ένας έφηβος και που αναφέρθηκαν πιο πάνω, φαίνεται ότι τον καθιστούν πιο επιρρεπή σε εθιστικές συµπεριφορές σε σχέση µε έναν ενήλικα. Στο δεύτερο µέρος της εργασίας επικεντρωνόµαστε σε συγκεκριµένους εθισµούς οι οποίοι θεωρούµε ότι είναι οι πιο συνηθισµένοι ανάµεσα στους νέους ανθρώπους. ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΙΝΗΤΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΩΝ Πρόσφατη έρευνα από το Queensland University της Αυστραλίας επιβεβαίωσε αυτό που κατά ένα µεγάλο ποσοστό όλοι υποπτευόµασταν, για τη σχέση κινητού - ιδιοκτήτη, ότι δηλαδή η «εξάρτηση» των ανθρώπων από τα κινητά τους πολύ συχνά οδηγεί σε µια µορφή εθισµού. Η έρευνα έγινε σε κατόχους κινητών τηλεφώνων ηλικίας µέχρι 45 ετών, οι οποίοι όταν αποχωρίστηκαν τη συσκευή τους, εµφάνισαν πολλά παρόµοια συµπτώµατα µε αυτά του εθισµού στο τσιγάρο, στον τζόγο και στο φαγητό, δηλαδή χαµηλή αυτοεκτίµηση, νευρικότητα και - σε µερικές περιπτώσεις - βαθιά αναταραχή. Πέρα όµως από ψυχολογικά προβλήµατα, η υπερβολική χρήση του κινητού, τόσο για κλήσεις όσο και για αποστολή SMS, είναι πολύ πιθανό να επιφέρει υψηλούς λογαριασµούς αλλά και αύξηση του στρες. Η Diana James, υπεύθυνη για την έρευνα αυτή, παρατήρησε πως οι πιο «εθισµένοι» στην χρήση των κινητών τηλεφώνων, εµφανίζουν διάφορα συµπτώµατα όπως άγχος, ανησυχία ή ακόµα και πανικό, όταν αποχωρίζονται το κινητό τους, ενώ τόνισε πως όλα εξαρτώνται από το αντίκτυπο της χρήσης του κινητού τηλεφώνου στην 9

10 καθηµερινή συναισθηµατική και κοινωνική ζωή του ατόµου. Υπάρχει σαφώς πρόβληµα, όταν η χρήση του κινητού είναι τόσο αυξηµένη, ώστε να εµποδίζει τις υπόλοιπες εκφάνσεις της καθηµερινότητας του ατόµου, όταν δηλαδή αρχίσει να έχει τις «παρενέργειες» που συναντάµε και σε χρήστες ναρκωτικών ουσιών. Μάλιστα, η ίδια θεωρεί πως ο εθισµός στα κινητά τηλέφωνα θα ξεπεράσει τον αντίστοιχο εθισµό στο Internet και αυτό διότι, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε,«...τουλάχιστον µπορείς να φύγεις µακριά από τον υπολογιστή σου.» Τέλος, η κα. James δήλωσε πως η αίσθηση άµεσης «ικανοποίησης» που παρέχουν τα κινητά στους χρήστες τους, είναι και ο κύριος λόγος που την κάνουν να τα θεωρεί τόσο εθιστικά όσο το κάπνισµα και η κατανάλωση junk food. Η λέξη εθισµός, ίσως να ακούγεται υπερβολική στα αυτιά της πλειοψηφίας, όµως µόλις πριν ένα χρόνο εµφανίστηκε το πρώτο πραγµατικό «περιστατικό». Ένας 19χρονος Σκωτσέζος, έγινε ο πρώτος άνθρωπος που φιλοξενήθηκε σε ίδρυµα απεξάρτησης, ώστε να µπορέσει να σταµατήσει την υπερβολική αποστολή µηνυµάτων. Ο έφηβος χρήστης, το όνοµα του οποίου δεν έγινε ποτέ γνωστό στα µέσα, ξόδεψε λίρες (περίπου ευρώ) σε SMS µηνύµατα σε ένα µόλις χρόνο, ενώ είχε φτάσει στο σηµείο να στέλνει περίπου 700 µηνύµατα την εβδοµάδα... ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ Ο εθισµός στο ιαδίκτυο (internet addiction) είναι µια σχετικά νέα µορφή εξάρτησης. Το Ίντερνετ έχει την ικανότητα να καλύψει συγκεκριµένες ψυχολογικές ανάγκες ενός ατόµου. Ένα από τα χαρακτηριστικά του µέσου που προκύπτει από τη φύση του είναι ότι µπορεί να δηµιουργήσει µια «ιδανική κατάσταση εαυτού», όπου το άτοµο µπορεί να εξερευνήσει διάφορες πτυχές της προσωπικότητας του χωρίς να έχει περιορισµούς και συνέπειες. Στο ιαδίκτυο δεν υπάρχουν άµεσες συνέπειες των πράξεων, ο χρήστης µπορεί να µπει και να βγει όποτε θέλει, ενώ µπορεί να καλύψει την όποια εξωτερική εµφάνιση, αφού δεν υπάρχει, πολλές φορές, οπτική επαφή. Ταυτόχρονα, ο έφηβος µπορεί να ενσαρκώσει διαφορετικούς ρόλους, ή να υιοθετήσει διαφορετικές ταυτότητες ανάλογα µε την εκάστοτε διαδικτυακή εµπειρία, εξαιτίας της ανωνυµίας, που συνιστά κατεξοχήν χαρακτηριστικό του ιαδικτύου. Συνήθως, τα παιδιά που αντιµετωπίζουν το πρόβληµα του εθισµού στο διαδίκτυο είναι αγόρια και µεγαλώνουν σε δύσκολες καταστάσεις (δυσλειτουργικές οικογένειες). Ο εθισµός των εφήβων στο διαδίκτυο µπορεί, επίσης να είναι το αποτέλεσµα άλλων ψυχικών διαταραχών, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές,διαταραχές προσωπικότητας, υπερκινητικότητα και κοινωνική φοβία. Συµπτώµατα εθισµού στο διαδίκτυο Συµπτώµατα συνδρόµου απόσυρσης, όπως ψυχοκινητική διέγερση, εκούσια ή ακούσια κίνηση δακτυλογράφησης των δακτύλων του χεριού,άγχος, έµµονη σκέψη για το διαδίκτυο και όνειρα για το διαδίκτυο. 10

11 Κατανάλωση υπερβολικού χρόνου ή και χρήµατος σε δραστηριότητες σχετικές µε το διαδίκτυο (λογισµικά, σκληροί δίσκοι κ.λ.π) Έκπτωση λειτουργικότητας του ατόµου σε κοινωνικό, οικογενειακό αλλά και προσωπικό επίπεδο. Μειωµένη επίδοση στο σχολείο λόγω των πολλών ωρών που περνάει ο έφηβος στο διαδίκτυο. Σε προχωρηµένες περιπτώσεις ο έφηβος δεν κοιµάται, παραµελεί την προσωπική του υγιεινή, µπορεί να σταµατήσει ακόµα και το σχολείο. Ακόµη, αποµονώνεται, από την οικογένεια και τους φίλους του, γίνεται επιθετικός, µπορεί να κλέβει χρήµατα από του γονείς για να παίζει. Τέλος, φτάνει σε σηµείο να µην τρώει ή και το αντίθετο( να παχαίνει πολύ). Το φαινόµενο µπορεί να εµφανιστεί σε εφήβους κατά την πρώιµη εφηβεία (10-14 ετών) ή και σε µικρότερη ακόµη ηλικία. Είναι πιο συχνό κατά την µέση εφηβεία (15-17 ετών), κατά την οποία οι έφηβοι πειραµατίζονται και σταδιακά αυτονοµούνται, καθώς και κατά την όψιµη εφηβεία (> 17 ετών). Οι περισσότεροι εξαρτηµένοι έφηβοι ασχολούνται µε «παιχνίδια» στο σπίτι ή τα ιντερνετ καφέ. ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙ ΙΑ Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια µονοπωλούν το ενδιαφέρον των νέων. Έτσι, από το να είναι µία ψυχαγωγία, τείνουν να γίνουν ένα νέο είδος εθισµού στον σηµερινό τρόπο ζωής. Η εικόνα των παιδιών που επιστρέφουν ύστερα από τα υπαίθρια παιχνίδια τους, µε λασπωµένα ρούχα και µατωµένα γόνατα, έχει αντικατασταθεί από την εικόνα των παιδιών µε τα κουρασµένα µάτια, για ώρες κολληµένα µπροστά στην οθόνη του υπολογιστή. Εντούτοις, η υπερβολική ενασχόληση µε το νέο αυτό ελκυστικό κόσµο, συχνά, έχει δυσάρεστες συνέπειες. Οι ίδιοι οι χρήστες αποξενώνονται στον «ψηφιακό κόσµο», αγνοώντας ακόµη και τις στοιχειώδεις ανάγκες. Ένα σηµαντικό ποσοστό της νεολαίας οδηγείται στον εθισµό, δηµιουργώντας προβλήµατα στους εαυτούς τους όπως επίσης και στις οικογένειές τους. 11

12 Παρά το γεγονός ότι ο εθισµός στο ηλεκτρονικό παιχνίδι δεν έχει αναγνωριστεί επίσηµα ως ασθένεια, αντιµετωπίζεται ως τέτοια σε ειδικά διαµορφωµένα κέντρα θεραπείας. ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Κοκαίνη Πρόκειται για ουσία µε βραχεία διεγερτική επίδραση στο Κεντρικό Νευρικό Σύστηµα (ΚΝΣ) και µε ιδιότητες τοπικού αναισθητικού. Η κοκαΐνη απορροφάται από όλους τους βλεννογόνους του σώµατος (στόµα, µύτη, έντερο, κόλπος). Η επεξεργασία των φύλλων της κόκας δίνει την υδροχλωρική κοκαΐνη, που παρασκευάζεται σε παράνοµα εργαστήρια. Είναι µια άοσµη, λευκή, κρυσταλλική σκόνη που συνήθως εισπνέεται από τη µύτη, αλλά µπορεί να διαλυθεί και να γίνει ενέσιµη. Ένα άλλο παράγωγο είναι το free-base, ουσία αρκετά διαδεδοµένη στις ΗΠΑ, που είναι µια λευκή ή κιτρινόµαυρη σκόνη µε γλυκιά µυρωδιά. Είναι αδιάλυτη στο νερό, και για αυτό τον λόγο µπορεί µόνο να καπνιστεί. Η υδροχλωρική κοκαΐνη µπορεί να αναµιχθεί µε ηρωίνη, (Speedball), ένας συνδυασµός αρκετά επικίνδυνος, που ευθύνεται για πολλούς θανάτους µεταξύ των χρηστών κοκαΐνης. Η δράση της κοκαΐνης εξαρτάται από τη συναισθηµατική φόρτιση του ατόµου και από τη δόση. Η διάρκεια και ο χρόνος δράσης εξαρτάται από τον τρόπο χορήγησης. Αν ο τρόπος χορήγησης είναι ενδοφλέβιος ή προσφέρει άµεση απορρόφηση, όπως π.χ. το κάπνισµα του κρακ, το άτοµο καταλαµβάνεται αµέσως από µια αίσθηση έντονης ευχαρίστησης, στην αργκό 'rush', η οποία διαρκεί από λίγα δευτερόλεπτα έως µερικά λεπτά και ακολουθείται από µια κατάσταση ελαφράς ευφορίας για περίπου 15 έως 30 λεπτά. Στην περίπτωση της λήψης από τη µύτη, απορροφάται από το βλεννογόνο και η επίδραση της αρχίζει µετά από 3 περίπου λεπτά. Η αρχική ευφορία παραχωρεί τη θέση της σε µια κατάσταση δυσφορίας, ευερεθιστότητας και ανησυχίας. Με τον τρόπο αυτό η γρήγορη εναλλαγή ευφορίας-δυσφορίας, καθιστά αναγκαία την επανάληψη της χρήσης. Οι απανωτές 'µυτιές' µπορούν να οδηγήσουν σε υπερεθισµό που-µε τη σειρά του- µπορεί να καταλήξει σε τοξική ψύχωση, σε παράνοια, σύγχυση, υπερευαισθησία και ψευδαισθήσεις. Η κοκαΐνη είναι µια ουσία µε χαµηλή τοξικότητα. Η υπερβολική δόση είναι πολύ σπάνια. Θανατηφόρα περιστατικά χρήσης έχουν αναφερθεί, αλλά συνήθως οφείλονται σε συνδυασµό ουσιών (π.χ. ηρωίνη -κοκαΐνη, κοκαΐνη-αλκοόλ, κ.ά.). Ο θάνατος προκαλείται από αναπνευστική ή καρδιακή ανακοπή. εν υπάρχουν πληροφορίες για σωµατική εξάρτηση, αλλά είναι σίγουρο ότι η ουσία αυτή προκαλεί ισχυρή ψυχική εξάρτηση. 12

13 Σε χρόνια χρήση αναπτύσσεται το φαινόµενο της 'αντίστροφης ανοχής': πρόκειται για το φαινόµενο στο οποίο-αντίθετα από ότι συµβαίνει στην περίπτωση της ανοχής- ο οργανισµός καθίσταται ολοένα πιο ευαίσθητος στη δράση της ουσίας. Ακόµα και µια µικρή δόση, που υπό κανονικές συνθήκες θα προκαλούσε απλώς ευφορία, στην περίπτωση της 'αντίστροφης ανοχής' µπορεί να προκαλέσει ψυχωσική αντίδραση. Η ψυχωσική κατάσταση γίνεται όλο και πιο έντονη και ενοχλητική, πλησιάζοντας προς µια κατάσταση συνδρόµου στέρησης, που όµως µοιάζει πολύ µε την κατάθλιψη. Τα κύρια συµπτώµατα είναι: άγχος, ατονία, ανησυχία, ευερεθιστότητα, έλλειψη σεξουαλικού ενδιαφέροντος κ.ά. Έντονη είναι επίσης η ανάγκη εξεύρεσης και χρήσης της ουσίας (craving). Μετά από δόσεις σχετικά µεγάλες ή από συνεχή χρήση µέτριων ή µικρών δόσεων µπορεί να εµφανιστεί παραληρηµατική κατάσταση η οποία θα καταλήξει σε αντίδραση. Η κατάσταση αυτή χαρακτηρίζεται από την παρουσία παραληρήµατος και παραισθήσεων (οπτικών, οσφρητικών και ακουστικών), οι οποίες όµως αναγνωρίζονται από το άτοµο και κρίνονται ως ξένες από αυτό. Το επόµενο στάδιο είναι αυτό της ψύχωσης µε καταδιωκτικό παραλήρηµα και παραισθήσεις. Στο στάδιο αυτό, το άτοµο καθίσταται πολύ επιθετικό και υπό την επήρεια του παραληρήµατος και των παραισθήσεων, µπορεί να φτάσει στο σηµείο να κάνει κακό στον εαυτό του ή στους άλλους. Τα συµπτώµατα γενικά περιορίζονται στον χρόνο που η κοκαΐνη κυκλοφορεί στο αίµα. Μπορεί παρόλα αυτά να παραµείνουν κάποια ψυχιατρικά συµπτώµατα όπως: κρίσεις πανικού, κατάθλιψη ή συµπτωµατολογία ψυχωσικού τύπου. Η εισπνοή από τη µύτη προκαλεί χρόνια φλεγµονή, που µπορεί να προκαλέσει διάτρηση του ρινικού διαφράγµατος. Ηρωίνη Η ηρωίνη προέρχεται από την οπιούχο παπαρούνα που χρησιµοποιείται και για τη δηµιουργία της κατηγορίας αναλγητικών-ναρκωτικών φαρµάκων όπως η κωδείνη και η µορφίνη. Η ηρωίνη µπορεί να ποικίλλει από άσπρη σε σκούρο καφέ χρώµα σκόνης µέχρι κολλώδη ουσία. Η ηρωίνη είναι είτε σε ενέσιµη µορφή είτε καπνίζεται είτε εισπνέεται (αν είναι καθαρή). Η ηρωίνη σου δίνει ένα κύµα αίσθησης ευφορίας ειδικά στην ενέσιµη µορφή της. Το αίσθηµα ευφορίας συχνά ακολουθείται από λήθαργο, ναυτία, στοµαχικές κράµπες και εµετό. Οι χρήστες αισθάνονται την ανάγκη να παίρνουν περισσότερη ηρωίνη όσο τοπ δυνατόν πιο γρήγορα για να αισθανθούν και πάλι καλά. 13

14 Με µακρόχρονη χρήση η ηρωίνη καταστρέφει το σώµα. Σχετίζεται µε χρόνια δυσκοιλιότητα, ξηρό δέρµα, τραυµατισµένες φλέβες και αναπνευστικά προβλήµατα. Οι χρήστες που κάνουν ένεση συχνά έχουν κατεστραµµένες φλέβες και βάζουν τον εαυτό τους σε κίνδυνο να κολλήσουν σοβαρές νόσους όπως ΗΙV ηπατίτιδα Β ή C, ή βακτηριακή ενδοκαρδίτιδα αν µοιράζονται βελόνες µε άλλους χρήστες. Η ηρωίνη είναι εξαιρετικά εξαρτησιογόνος και εύκολη στην υπερβολική χρήση (µε την οποία µπορεί να προκαλέσει το θάνατο). Η στέρηση είναι έντονη και τα συµπτώµατα περιλαµβάνουν αϋπνία, εµετούς και µυϊκούς πόνους. Στα βραχυχρόνια αποτελέσµατα της χρήσης περιλαµβάνονται η αργή αναπνοή, η θολή πνευµατική λειτουργία, η ναυτία και οι εµετοί, η καταστολή του πόνου και η αυτόµατη αποβολή. Στα µακροπρόθεσµα αποτελέσµατα χρήσης της περιλαµβάνονται οι λοιµώδεις νόσοι, οι κατεστραµµένες φλέβες, οι βακτηριακές µολύνσεις, η λοίµωξη των τοιχωµάτων της καρδιάς και των βαλβίδων, η αρθρίτιδα και άλλα ρευµατολογικά προβλήµατα. LSD Τα παραισθησιογόνα είναι µια σειρά από ουσίες που έχουν την ιδιότητα να διαταράσσουν τον ψυχικό κόσµο του ατόµου και να προκαλούν αντιληπτικές διαταραχές όπως οπτικές και ακουστικές παραισθήσεις. Οι ουσίες αυτές µπορεί να είναι φυσικές ('µαγικά µανιτάρια') ή χηµικές (LSD). Τα παραισθησιογόνα πιστευόταν ότι έχουν την ικανότητα να ανοίγουν τις πόρτες για την έκφραση του ασυνειδήτου, δηλαδή εκείνου του µέρους του ψυχισµού µας που παρόλο που δεν γνωρίζουµε το περιεχόµενό του- επηρεάζει τις σκέψεις και τις πράξεις µας. Μαριχουάνα Η κάνναβη είναι ένα θαµνώδες φυτό που διακρίνεται για τη µεγάλη του ικανότητα προσαρµογής σε διαφορετικές κλιµατολογικές συνθήκες. Η µαριχουάνα/χασίς επηρεάζει τη µνήµη, την κρίση και την αντίληψη. ιάφορες µελέτες δείχνουν ότι η συστηµατική και χρόνια χρήση επιδρά σε διάφορες εγκεφαλικές λειτουργίες. ηµιουργεί παρόµοιες µεταβολές µε αυτές της χρήσης ηρωίνη, κοκαΐνης και οινοπνεύµατος. Επίσης, διάφορες µελέτες δείχνουν ότι η χρήση µαριχουάνας/χασίς ίσως σχετίζεται µε κάποια είδη καρκίνου και µε διαταραχές στο αναπνευστικό, ανοσοποιητικό και γεννητικό σύστηµα. Έχει αποδειχθεί πως κάποιος που κάνει 5 τσιγάρα µαριχουάνα/χασίς την εβδοµάδα προσλαµβάνει τόσα καρκινογόνα χηµικά συστατικά όσα κάποιος που καπνίζει 20 τσιγάρα καπνού την ηµέρα. Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει πως η χρήση της κάνναβης καταστρέφει κύτταρα και ιστούς που σχετίζονται µε την άµυνα του οργανισµού απέναντι στις διάφορες ασθένειες. 14

15 Η εξάρτηση ξεκινάει όταν το άτοµο αναζητά ενεργά την ουσία και τη χρησιµοποιεί συστηµατικά. Η συστηµατική χρήση χασίς µπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη ανοχής, δηλαδή την ανάγκη για λήψη όλο και µεγαλύτερης ποσότητας από την ουσία για να αισθανθεί την επίδραση που ένιωθε προηγουµένως µε µικρότερες ποσότητες. Έτσι είναι περισσότερο πιθανό να οδηγηθεί ο χρήστης κάνναβης και στη χρήση άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών. Eίναι γεγονός ότι σήµερα υπάρχει µια κίνηση αµφισβήτησης της επικινδυνότητας της κάνναβης (µαριχουάνα, χασίς). Μάλιστα αρκετοί υποστηρίζουν την υιοθέτηση αντιαπαγορευτικής πολιτικής απέναντι στην ουσία αυτή. Ένα από τα βασικά επιχειρήµατα αυτής της τοποθέτησης είναι ότι το αλκοόλ, που είναι νόµιµη και κοινωνικά αποδεκτή ουσία, είναι πιο επικίνδυνο και δηµιουργεί περισσότερα προβλήµατα στους χρήστες από ό,τι η κάνναβη. Η αντίληψη αυτή για την κάνναβη έχει διαδοθεί ευρέως στη νεολαία µέσω της άµεσης και έµµεσης διαφήµισης που γίνεται από τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης, µε αποτέλεσµα τη σηµαντική εξάπλωση της χρήσης της, όπως τεκµηριώνεται από τις πανελλήνιες έρευνες στη χώρα µας. Πρόσφατα υπάρχει αυξανόµενος αριθµός επιστηµονικών µελετών που δείχνουν ότι η χρήση της κάνναβης δεν είναι ακίνδυνη, ιδιαίτερα σε άτοµα εφηβικής ηλικίας. Αντίθετα µπορεί να δηµιουργήσει, κάτω από ορισµένες συνθήκες και σε ορισµένα άτοµα, σοβαρά προβλήµατα. Για το λόγο αυτό άλλωστε όλες οι χώρες που ακολουθούσαν µια πιο ανεκτική πολιτική στο θέµα της χρήσης της κάνναβης, συµπεριλαµβανοµένης και της Ολλανδίας, αναθεωρούν την πολιτική τους. ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΦΑΓΗΤΟ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Κλινική εικόνα της νευρικής ανορεξίας Απώλεια βάρους (πάνω από 10% του αρχικού) Εσφαλµένη εκτίµηση για το βάρος και τη µορφή του σώµατός της σε βαθµό που να µπορεί να δει το λίπος της ακόµα και όταν το σώµα της είναι αποστεωµένο Αµηνόρροια (απουσία 3 τουλάχιστον εµµήνων ρύσεων Καταθλιπτική διάθεση, αϋπνία, µείωση της σεξουαλικής επιθυµίας. Μέχρι τα µέσα του 20ού αιώνα ο όρος αλλά και η έννοια της νευρικής ανορεξίας ήταν σχεδόν άγνωστη.όµως, ήταν από το 1960 και έπειτα όπου η ανάπτυξη του νέου πολιτισµού των ΜΜΕ φέρνει την εικόνα, στο σπίτι µας και επηρεάζει τις επόµενες γενιές των νέων κοριτσιών. 15

16 O ασθενής περιορίζει την πρόσληψη τροφής φοβούµενος την αύξηση του βάρους. Η νευρική ανορεξία µπορεί να εκδηλωθεί σε όλες τις ηλικίες, είναι συχνότερη στην εφηβεία µεταξύ 13 και 20 ετών Αυτό που επηρεάζει περισσότερο τα κορίτσια αυτά είναι ο συνεχής συσχετισµός του "λεπτού" µε το "ωραίο". Τα µοντέλα που υποτίθεται αποτελούν το πρότυπο οµορφιάς, γίνονται όλο και πιο λεπτά έτσι ώστε να χαρακτηρίζεται κανείς όµορφος µόνο όταν είναι λεπτός. Αν δούµε όµως τα µοντέλα αυτά µε µάτια ορθάνοιχτα θα καταλάβουµε πως δεν είναι τίποτα άλλο παρά "κινούµενα κόκαλα"! 16

17 Επίσης, άτοµα που ασχολούνται µε αθλητισµό, µπαλέτο, πατινάζ έχουν την τάση να χάνουν βάρος αφού ξέρουν πως όλοι παρακολουθούν το σώµα τους και πιστεύουν πως χάνοντας βάρος µπορούν να γίνουν ακόµη πιο τέλειοι. Τα άτοµα που πάσχουν από αυτή την ψυχική ασθένεια αρχίζουν να µισούν το φαγητό, αρνούνται την πείνα, αποφεύγουν τα γεύµατα βρίσκοντας διάφορες δικαιολογίες και εξασκούνται συνεχώς µε πολύ έντονους ρυθµούς προσπαθώντας να καταναλώσουν ακόµη και εκείνα τα λίγα που έφαγαν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα το σώµα να µην παίρνει την ενέργεια που χρειάζεται για να λειτουργεί κανονικά. Γι αυτό και τα άτοµα που πάσχουν από ανορεξία έχουν συχνά πονοκέφαλους, κρυώνουν ενώ η θερµοκρασία είναι κανονική, η πίεση του αίµατος χαµηλώνει, τα νύχια αδυνατούν και ραγίζουν εύκολα, τα µαλλιά αρχίζουν να πέφτουν και σε κάποιο στάδιο αρχίζουν να παθαίνουν βλάβες οι νεφροί, το συκώτι και η καρδία! Tα άτοµα αυτά ξέρουν πως ο τρόπος σκέψης και η συµπεριφορά τους δεν είναι κανονική, νιώθουν τύψεις µε αποτέλεσµα όχι µόνο να µην επανέρχονται πίσω σε φυσιολογική κατάσταση, αλλά να παθαίνουν κατάθλιψη και να αποµακρύνονται από την οικογένεια και τους φίλους τους. Το πιο σηµαντικό είναι ότι 20% των ατόµων που πάσχουν από ανορεξία οδηγούνται στον θάνατο επειδή φτάνουν στο σηµείο να έχουν αδυνατίσει τόσο πολύ το σώµα τους ώστε να µην µπορεί πια να λειτουργήσει. Τι κάνουµε αν πιστεύουµε πως βρισκόµαστε σε µια κατάσταση επικίνδυνη; 17

18 Το πρώτο και πιο σηµαντικό βήµα είναι να αναγνωρίσουµε πως κάτι δεν πάει καλά. Το επόµενο είναι να µιλήσουµε µε τους γονείς µας και να ζητήσουµε επαγγελµατική βοήθεια. Το να επανέλθει κάποιος από κατάσταση ανορεξίας πίσω σε µια φυσιολογική ζωή είναι αρκετά δύσκολο αλλά όχι και ακατόρθωτο. Για να αποφύγουµε την ανορεξία πρέπει να αποδεχτούµε τον εαυτό µας ακριβώς όπως είναι. εν µπορούµε όλοι να είµαστε ίδιοι. ΒΟΥΛΙΜΙΑ H ψυχογενής βουλιµία είναι µια διαταραχή πρόσληψης της τροφή και παρουσιάζεται σε αρκετές νεαρές, έφηβες ή/και γυναίκες. Η ψυχογενής βουλιµία µπορεί να αποβεί άκρως επικίνδυνη αν δεν αντιµετωπιστεί εγκαίρως. Αφορά πολύ συχνά επεισόδια υπερφαγίας σε µικρά χρονικά διαστήµατα στη διάρκεια των οποίων το άτοµο νιώθει ότι δεν µπορεί να ελέγξει τον εαυτό του ώστε να σταµατήσει να τρώει. Συνέπεια αυτού είναι έντονα συναισθήµατα ενοχών για αυτό που µόλις συνέβη, τύψεις για την απώλεια ελέγχου του εαυτού τους και της παρόρµησης τους και ως αντιστάθµισµα ακολουθούν διάφορες «καθαρκτικές µέθοδοι» προκειµένου να εξαγνιστεί, να καθαρίσει το σώµα. Αυτές οι µέθοδοι µπορεί να είναι πρόκληση εµετού, χρήση φαρµάκων, νηστεία ή υπερβολική άσκηση. Τα αίτια που µπορεί να οδηγήσουν ένα άτοµο σε µια τέτοια συµπεριφορά,παρόλο που δεν είναι ξεκάθαρα, συνήθως αποτελούν ένα σύµπλεγµα παραγόντων που αφορούν συναισθηµατικές δυσκολίες, θέµατα µε την οικογένεια, θέµατα αυτοεκτίµησης, ή ακόµα και θέµατα που αφορούν καθαρά την εξωτερική εµφάνιση. υστυχώς πολύ συχνά συµβαίνει να µη γίνεται αντιληπτό από την οικογένεια παρά µόνο σε αρκετά προχωρηµένο στάδιο, διότι τα βουλιµικά άτοµα ντρέπονται για τη συµπεριφορά τους, και προσπαθούν επιµελώς να κρύψουν τα επεισόδια υπερφαγίας. υστυχώς ο στενός οικογενειακός και φιλικός περίγυρος αντιλαµβάνεται το 18

19 πρόβληµα όταν πλέον έχουν δηµιουργηθεί σοβαρά προβλήµατα υγείας τα οποία χρήζουν οπωσδήποτε ιατρικής βοήθειας. ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΑΛΚΟΟΛ Σε πρόσφατη έρευνα σε µεγάλο δείγµα µαθητών ηλικίας 15 ετών στο Ηνωµένο Βασίλειο βρέθηκε ότι οι τέσσερις στους πέντε µαθητές έχουν µεθύσει τουλάχιστον µία φορά στη ζωή τους, ενώ ο ένας στους τρεις πίνει έξι ποτά σε µία τυπική νύχτα διασκέδασης. Η χρήση αλκοόλ δυστυχώς φαντάζει στα µάτια ενός νέου ως σύµβολο δύναµης και αυτονοµίας. πάνω από 3 εκατοµµύρια έφηβοι είναι ήδη αλκοολικοί, ενώ σε ετήσια βάση στην Αµερική πάνω από 5000 νέοι κάτω από 21 ετών έχουν χάσει τη ζωή τους από αίτια που συνδέονται µε την κατανάλωση ποτού µια και οι 2 κυριότεροι λόγοι θανάτων σε ηλικίες 15 µε 24 ετών είναι τα αυτοκινητιστικά ατυχήµατα και οι αυτοκτονίες(και τα δύο σχετίζονται µε τη χρήση αλκοόλ). Επιπλέον, οι πιθανότητες ανεπιθύµητης εγκυµοσύνης σε κορίτσια στην εφηβεία που κάνουν τακτική χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών πριν από τα 15 τους χρόνια αυξάνονται κατακόρυφα σε σχέση µε τα κορίτσια που δεν έκαναν χρήση πριν την ηλικία των 15. Το αλκοόλ είναι ναρκωτικό. Και έτσι πρέπει να αντιµετωπίζεται. Η νοµιµοποίησή του δεν αναιρεί την επίδρασή του. Μία µονάδα (unit) αλκοόλ περιέχει περίπου 10gr αλκοόλης. Στα gr αλκοόλης επέρχεται ο θάνατος από αναπνευστική ανεπάρκεια. Προηγούνται στάδια σοβαρής τοξικότητας και κώµα. ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ Η πιο συχνή ηλικία που οι έλληνες ξεκινούν το κάπνισµα είναι η περίοδος από τα 15 µέχρι τα 18 τους χρόνια. διάφοροι λόγοι οδηγούν στο κάπνισµα. Η µαγκιά, η πίεση από τους συνοµήλικους, το οικογενειακό κάπνισµα είναι βασικοί λόγοι που τι παιδί ξεκινά το κάπνισµα λόγοι. Συµφώνα µε ερευνά σχεδόν όλοι οι έλληνες καπνιστές έχουν ξεκινήσει το τσιγάρο στην εφηβεία!!! Επίσης η ερευνά µας δείχνει πως χρόνο µε το χρόνο πέφτει ο µέσος Όρος ηλικίας των έφηβων καπνιστών, αφού ακόµη και παιδιά των 12 ετών δηλώνουν καπνιστές. Οι γονείς πρέπει να έχουν πρωταρχικό ρολό ώστε να καθοδηγήσουν σωστά το παΐδι να µην καπνίζει. Πρέπει όταν ακόµη το παΐδι είναι µικρό να του εξηγούν πως το τσιγάρο είναι µια βλαβερή συνήθεια, που δεν προσφέρει τίποτα παρά µόνο προβλήµατα και αρρώστιες σε αυτός που καπνίζουν. Ακόµα και στην κρισιµη εφηβική ηλικία οι γονείς πρέπει, µε ήρεµο και σωστό τρόπο να εξηγήσουν στο παιδί τους να µείνει µακριά από τους 19

20 πειρασµούς. Εκβιασµοί έχουν ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσµατα επειδή οι έφηβοι έχουν µια τάση Πάρος την αντίδραση. Στην περίπτωση που οι γονείς αντιληφτούν ότι το έφηβο παΐδι τους καπνίζει, παραπεί να αντιδράσουν µε ήρεµο και ώριµο τρόπο. Ο εθισµός δεν κόβεται από την µια µέρα στην άλλη. ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ο εθισµός σε µια ουσία ή σε µια συµπεριφορά είναι µια εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση µε καταστροφικές συνέπειες για την σωµατική αλλά και την ψυχική υγεία του ανθρώπου, πόσο µάλλον όταν πρόκειται για άτοµα νεαρής ηλικίας. Οι έφηβοι σύχνα µη µπορώντας να διαχειριστούν τις αλλαγές που συνεχώς συµβαίνουν µέσα και γύρω τους, προσπαθούν να βρουν διέξοδο σε καταχρήσεις που τους κάνουν πρόσκαιρα ευτυχισµένους. υστυχώς το τίµηµα του εθισµού είναι βαρύ και οι συνέπειες είναι συχνά µη αναστρέψιµες και οδηγούν µόνο στο θάνατο. Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να αγνοούµε το πόσο σηµαντική είναι η πρόληψη. Η οικογένεια αλλά και όλη η κοινωνία έχει χρέος να προστατεύει τους νέους και να διασφαλίζει την ψυχική τους υγεία που είναι απαραίτητη για να µπορούν να αντιµετωπίζουν τη ζωή και τις δυσκολίες της χωρίς ψεύτικα δεκανίκια. Τέλος, όπου δεν µπορούµε να βοηθήσουµε ζητάµε άµεσα την επέµβαση ειδικών. ΓΡΑΜΜΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΦΗΒΩΝ ΚΑΙ ΓΟΝΕΩΝ

21 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Συνέντευξη µε εκπρόσωπο του αστυνοµικού τµήµατος Μύρινας Λήµνου για συλλογή στοιχείων που αφορούν στην τοπική κοινωνία. Πόσους ελέγχους έχει κάνει η Υπηρεσία σας κατά το τρέχον έτος προκειµένου να ανιχνευτεί υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ από οδηγούς (αλκοτέστ) και πόσες σχετικές παραβάσεις βεβαιώσατε; Η Υπηρεσία µας κατά το τρέχον έτος πραγµατοποίησε εννιακοσίους σαράντα ελέγχους και βεβαίωσε τριάντα τρεις σχετικές παραβάσεις. Το ποσοστό αυτό είναι µικρότερο σχετικά µε τα προηγούµενα έτη, αφού το 2010 βεβαιώθηκαν σαράντα πέντε παραβάσεις και το 2011 σαράντα τρεις παραβάσεις, γεγονός που µας κάνει να αισιοδοξούµε ότι επιτέλους οι οδηγοί αρχίζουν να συνετίζονται και να συνειδητοποιούν ότι οδήγηση και αλκοόλ είναι βιώµατα διαµέτρου αντίθετα. Εκείνο που µας προβληµατίζει είναι το γεγονός ότι οι ανωτέρω παραβάτες είναι άτοµα κυρίως νεαρής ηλικίας, αφού οι είκοσι έξι από τους τριάντα τρεις παραβάτες ήταν ηλικίας από 17 έως 25 ετών, ενώ οι υπόλοιποι επτά ήταν ηλικίας από 27 έως 38 ετών. Τη σχετική παράβαση η Υπηρεσία µας την αντιµετωπίζει κατασταλκτικά και µε πολύ αυστηρό τρόπο όπως παραβλέπεται άλλωστε από τον Κ.Ο.Κ. (µεγάλο χρηµατικό πρόστιµο, ακινητοποίηση του οχήµατος και αφαίρεση της άδειας οδήγησης για έξι µήνες), αλλά πιστεύουµε ότι αυτή, όσο αυστηρή και να φαίνεται, είναι ενδεδειγµένη αντιµετώπιση µιας τέτοιας παραβατικής συµπεριφοράς που ευθύνεται σε ένα µεγάλο ποσοστό για τα τροχαία ατυχήµατα που συµβαίνουν στη χώρα µας. Πόσα τροχαία ατυχήµατα συνέβησαν στη Λήµνο το έτος 2012 και σε πόσα από αυτά ευθύνεται η κατανάλωση αλκοόλ από τους οδηγούς; υστυχώς, η Λήµνος είναι από τις περιοχές πανελλαδικά που συµβαίνουν πάρα πολλά τροχαία ατυχήµατα αναλόγως βέβαια και µε τον πληθυσµό του νησιού. Το τρέχον έτος συνέβησαν στη Λήµνο δεκαπέντε τροχαία ατυχήµατα (πλην των υλικών ζηµιών) µε απολογισµό τραγικό αφού είχαµε τέσσερις νεκρούς, τρεις σοβαρά τραυµατίες και έντεκα ελαφρά τραυµατίες. Από τα ανωτέρω ατυχήµατα και κατόπιν προανακρίσεως της Υπηρεσίας µας, διαπιστώθηκε ότι τα οκτώ εξ' αυτών είχαν σαν κύριο αίτιο τξν υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ από τους υπεύθυνους οδηγούς. Μελέτες που εκπονήθηκαν, κατόπιν σχετικών ερευνών, αναδεικνύουν την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ως τον κυριότερο παράγοντα τέλεσης τροχαίων ατυχηµάτων, είτε ως κύρια αιτία (ευθύνεται αυτό για το αλκοόλ), είτε ως δευτερεύουσα (π.χ. οδηγός που έχει καταναλώσει αλκοόλ καθυστερεί να αντιδράσει σε µια δύσκολη κατάσταση σε ποσοστό 35 µε 75% από έναν νηφάλιο οδηγό). 21

22 υστυχώς, και στα τροχαία ατυχήµατα, όπως και στις παραβάσεις άλλωστε, τα άτοµα νεαρής ηλικίας είναι αυτά που έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο, αφού από τα ανωτέρω θύµατα, οι τρεις από τους τέσσερις νεκρούς ήταν άτοµα νεαρής ηλικίας (5, 24 και 26 ετών), όπως και στους τραυµατίες οι δώδεκα από τους δεκατέσσερις ήταν από 14 έως 25 ετών. Πόσα περιστατικά µε παραβάσεις της Νοµοθεσίας Περί Ναρκωτικών αντιµετωπίσατε το τρέχον έτος στην υπηρεσία σας; Το έτος που διανύουµε η Υπηρεσία µας επιλήφθηκε σε δώδεκα (12) υποθέσεις παραβατικότητας του νόµου Περί Ναρκωτικών. Κατασχέθηκαν συνολικά δεκαπέντε (15) gr ινδικής κάνναβης (χασίς) και εκριζώθηκαν είκοσι τέσσερα (24) δενδρύλλια ινδικής κάνναβης. Συνελήφθησαν δε και παραπέµφθηκαν στον Εισαγγελέα Μυτιλήνης τέσσερα (4) άτοµα οι οποίοι κατηγορήθηκαν για κατοχή ή καλλιέργεια ναρκωτικών ουσιών. Η Υπηρεσία µας είναι ανήσυχη καθώς κατά την τελευταία πενταετία παρατηρείται αύξηση της διακίνησης ναρκωτικών ουσιών στο νησί µας και σύµφωνα µε τις προβλέψεις µας, λόγω της οικονοµικής κρίσεως, ενδεχοµένως τα κρούσµατα να αυξηθούν ακόµη περισσότερο. Άκρως ανησυχητικό είναι και το γεγονός ότι όλο και πιο νεαρά άτοµα συλλαµβάνονται να κατέχουν ή να κάνουν χρήση τέτοιων απαγορευµένων ουσιών, γεγονός που πρέπει να το αντιµετωπίσει η Πολιτεία µε περισσότερη επιµέλεια, όχι τόσο κατασταλτικά, όσο προληπτικά µε τη συνεργασία όλων (οικογένειας, σχολείων, Αστυνοµίας, ήµων κλπ), προκειµένου να ενηµερωθούν οι νέοι κυρίως, αλλά και τα ευάλωτα άτοµα (παιδιά χωρισµένων οικογενειών, άτοµα που έχουν οικονοµικά προβλήµατα κλπ), το πόσο κακό κάνει η χρήση και η εξάρτηση από τέτοιες ουσίες 22

23 ΠΟΙΗΜΑ Αρπάζω ένα στυλό κι ανάβω ένα τσιγάρο Κανονικά ακούω ροκ µ απόψε θα ραπάρω Είµαι ακόµα ένα παιδί εν ανοίγω θάλασσες δεν κινώ βουνά ε γεννήθηκα µε µάτια γαλανά Την ηµέρα κρύβοµαι καλά µα είναι βαρύς ο πόνος Έχω πολλούς να µ αγαπούν µα πάλι νιώθω µόνος. Πρέπει στο internet να µπεις αν θέλεις να φλερτάρεις Και την απάντηση που θες µε like να την πάρεις Είναι βουβή η ζωή και έχεις τόσο δρόµο Αλλά χαλάει στο µηδέν και συ έχεις µόνο τόνο. Είσαι στον κόσµο σου, µου λες που θέλεις να γκρεµίσεις Αλλά δεν σκέφτηκες πως εµένα θα διαλύσεις Είναι γλυκό το ποτό και ακόµα πιο γλυκιά η µέθη Όταν το πίνεις και ξεχνάς σηκώνεται το κέφι Φωνάζουν φίλοι και γονείς, κατακραυγάζει η κοινωνία Μα τα δικά σου αισθήµατα είναι αφηµένα στη γωνία Λένε πως µόνο οι αριστεροί µπορούν να έχουν θέµα Μα αν είναι η τέχνη αριστερή γιατί έχει τόσο αίµα? Εφτά η ώρα το πρωί τελειώνει το µελάνι Αλλά στιγµή από τη ζωή δεν είναι για χαρµάνι Να µου λερώσουν το όνειρο κανέναν δεν αφήνω 23

24 ΠΗΓΕΣ safety/archives/186 24