ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ετήσια έκθεση 2012

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, COM(2013) 856 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ετήσια έκθεση 2012 EL EL

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Εισαγωγή Αιτήσεις που βρίσκονται σε εκκρεμότητα από το Νέες αιτήσεις που ελήφθησαν το Χρηματοδότηση Παρακολούθηση Κλείσιμο των παρεμβάσεων Συμπεράσματα EL 2 EL

3 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ετήσια έκθεση ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το άρθρο 12 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου, της 11ης Νοεμβρίου 2002, για την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής «o κανονισμός») προβλέπει ότι υποβάλλεται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έκθεση σχετικά με τις δραστηριότητες του Ταμείου το προηγούμενο έτος. Στην παρούσα έκθεση παρουσιάζονται οι δραστηριότητες του Ταμείου το 2012, οι οποίες καλύπτουν, όπως και στις προηγούμενες εκθέσεις, την εξέταση των εκκρεμών και των νέων αιτήσεων και την αξιολόγηση των εκθέσεων εφαρμογής με σκοπό την προετοιμασία τους για κλείσιμο. Κατά τη διάρκεια του 2012 παρελήφθησαν συνολικά 7 αιτήσεις για ενίσχυση από το Ταμείο Αλληλεγγύης, οι οποίες αντιπροσωπεύουν τον συνήθη και μέσο αριθμό αιτήσεων που υποβάλλονται ετησίως. Δύο αιτήσεις ελήφθησαν κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους και οι υπόλοιπες πέντε υποβλήθηκαν κατά τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες. Οι επτά αιτήσεις που ελήφθησαν το 2012 αφορούσαν δύο καταστροφές στην Ιταλία (αντίξοες χειμερινές καιρικές συνθήκες σε εκτεταμένες περιοχές της χώρας και σεισμοί στην Εμίλια-Ρομάνια, τη Λομβαρδία και το Βένετο), τέσσερα περιστατικά στην Ισπανία (δασικές πυρκαγιές στη Βαλένθια, πυρκαγιές στις Καναρίους Νήσους, πυρκαγιές στη Μάλαγα και πλημμύρες στην Ανδαλουσία, τη Μούρθια και τη Βαλένθια) και ένα περιστατικό στη Ρουμανία (ξηρασία και πυρκαγιές). Η αίτηση που ελήφθη από την Ιταλία και αφορούσε τις αντίξοες καιρικές συνθήκες τον Φεβρουάριο του 2012 δεν έγινε αποδεκτή από την Επιτροπή. Ωστόσο, η δεύτερη αίτηση της Ιταλίας σχετικά με σειρά σεισμών που έπληξαν τις περιφέρειες Εμίλια-Ρομάνια, Λομβαρδία και Βένετο τον Μάιο του 2012 κατέληξε στη χορήγηση της μεγαλύτερης ενίσχυσης που έχει χορηγηθεί ποτέ από το Ταμείο Αλληλεγγύης. Τον Δεκέμβριο του 2012, μόλις έξι μήνες μετά τη σεισμική καταστροφή, καταβλήθηκε στην Ιταλία ποσό άνω των 670 εκατομμυρίων ευρώ. Οι ισπανικές αιτήσεις αφορούσαν καταστροφές μικρότερης κλίμακας, με ζημίες πολύ μικρότερες από το σύνηθες κατώτατο όριο κινητοποίησης του Ταμείου Αλληλεγγύης. Διαπιστώθηκε ότι καμία από τις εν λόγω αιτήσεις δεν πληρούσε τους όρους του κανονισμού για κατ εξαίρεση κινητοποίηση του Ταμείου βάσει των κριτηρίων για τις «περιφερειακές καταστροφές». Η αξιολόγηση της αίτησης από τη Ρουμανία εξακολουθούσε να εκκρεμεί στο τέλος του έτους. Κατά τη διάρκεια του 2012, η Επιτροπή ολοκλήρωσε επίσης την αξιολόγηση δύο αιτήσεων που εκκρεμούσαν από το Η αίτηση από την Ιταλία σχετικά με τις στιγμιαίες πλημμύρες στη Λιγυρία και την Τοσκάνη το 2011 έγινε αποδεκτή. Η αίτηση από την Κύπρο αναφορικά με την έκρηξη στη ναυτική βάση το 2011 δεν έγινε αποδεκτή. Στην παρούσα έκθεση περιγράφονται και οι δύο περιπτώσεις. EL 3 EL

4 Συνολικά, κατά τη διάρκεια του 2012, η Επιτροπή χορήγησε μέσω του Ταμείου Αλληλεγγύης ενισχύσεις συνολικού ύψους ευρώ αναλυτικά στοιχεία παρατίθενται στο κεφάλαιο 4 με τίτλο «Χρηματοδότηση». Επιπλέον, η διαχείριση του Ταμείου Αλληλεγγύης το 2012 επιβεβαίωσε την εμπειρία που αποκτήθηκε τα προηγούμενα έτη. Οι μείζονες καταστροφές, οι οποίες συνιστούν την πρωταρχική ανησυχία του Ταμείου Αλληλεγγύης, αντιπροσωπεύουν μικρό μόνο ποσοστό των αιτήσεων για χορήγηση ενίσχυσης. Το μεγαλύτερο ποσοστό των αιτήσεων αφορούν μικρότερες καταστροφές, οι οποίες είναι χαμηλότερες από το κατώτατο όριο ζημιών. Από την αξιολόγηση των μικρότερων καταστροφών προκύπτει ότι η πλειονότητα των αντίστοιχων αιτήσεων δεν πληρούν τους όρους για κατ εξαίρεση κινητοποίηση του Ταμείου. Η αντικατάσταση αυτών των εξαιρετικά σύνθετων απαιτήσεων του κανονισμού με σαφείς και απλούς όρους αποτέλεσε κατά τη διάρκεια του 2012 μία από τις παραμέτρους των προπαρασκευαστικών εργασιών της Επιτροπής ενόψει της αναθεώρησης του κανονισμού για το Ταμείο Αλληλεγγύης. 2. ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΤΟ 2011 Κύπρος (έκρηξη στη ναυτική βάση) Στις 11 Ιουλίου 2011 σημειώθηκε σοβαρότατη έκρηξη στη ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» κοντά στη Λάρνακα, σε απόσταση 60 χιλιομέτρων από την κυπριακή πρωτεύουσα, τη Λευκωσία. Το ατύχημα προκλήθηκε από την έκρηξη μεγάλου όγκου αποθηκευμένων πυρομαχικών σε εμπορευματοκιβώτια που προέρχονταν από το πλοίο «M/V Monchegorsk», το οποίο είχε αναχαιτιστεί το 2009 κατά τη μεταφορά όπλων από το Ιράν προς τη Συρία. Τα κατασχεθέντα πυρομαχικά είχαν εκφορτωθεί στην Κύπρο και φυλάσσονταν σε υπαίθριο χώρο της ναυτικής βάσης. Εικάζεται ότι η έκρηξη προκλήθηκε από αυτανάφλεξη λόγω των εξαιρετικά υψηλών εξωτερικών θερμοκρασιών. Πλησίον της ναυτικής βάσης βρίσκεται ο ηλεκτροπαραγωγός σταθμός Βασιλικού (ΗΣΒ), ο μεγαλύτερος σταθμός ηλεκτροπαραγωγής της Κύπρου, ο οποίος παράγει περίπου το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας. Συνεπεία της έκρηξης, ο σταθμός ηλεκτροπαραγωγής υπέστη μείζονες ζημίες, με αποτέλεσμα την πρόκληση σοβαρών ελλείψεων ηλεκτρικής ενέργειας στη νήσο. Στις 19 Σεπτεμβρίου 2011, οι κυπριακές αρχές υπέβαλαν αίτηση για ενίσχυση από το Ταμείο Αλληλεγγύης. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, μόνο η ζημία που υπέστη ο σταθμός ηλεκτροπαραγωγής κυμαινόταν μεταξύ 330 και 700 εκατομμυρίων ευρώ. Κατά συνέπεια, με τη συμπερίληψη και άλλων ζημιών, η εκτίμηση της άμεσης συνολικής ζημίας κυμαινόταν μεταξύ 467 και 837 εκατομμυρίων ευρώ. Το κατώτατο όριο για την κινητοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης που εφαρμοζόταν στην Κύπρο το 2011 ανερχόταν σε 99,845 εκατομμύρια ευρώ (δηλαδή στο 0,6% του ΑΕΕ με βάση τα στοιχεία του 2009). Στα επικαιροποιημένα στοιχεία που υπέβαλαν οι κυπριακές αρχές διαπιστώθηκαν σημαντικές αναθεωρήσεις των αριθμητικών στοιχείων για τη ζημία, η οποία ανερχόταν πλέον συνολικά στα 357,19 εκατομμύρια ευρώ, ήταν δηλαδή σημαντικά χαμηλότερη από ό,τι στην αρχική εκτίμηση. Οι άμεσες ζημίες στον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής εκτιμήθηκαν κατόπιν σε 220 εκατομμύρια ευρώ. Μετά την αφαίρεση των μη επιλέξιμων ζημιών, η συνολική άμεση ζημία ανήλθε στο ποσό των 271,05 εκατομμυρίων ευρώ. EL 4 EL

5 Σύμφωνα με τις κυπριακές αρχές, οι ασφαλιστικές εταιρείες της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου αποδέχθηκαν την ευθύνη για το κόστος αποκατάστασης του σταθμού ηλεκτροπαραγωγής. Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όλες οι ζημίες που επικαλούνταν οι κυπριακές αρχές είτε καλύπτονταν από ασφάλιση είτε ήταν ασφαλίσιμες και, επομένως, δεν ήταν επιλέξιμες για ενίσχυση από το Ταμείο Αλληλεγγύης. Επιπλέον, το Ταμείο δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνει σε υποθέσεις αστικής ευθύνης (οι οποίες ενδέχεται επίσης να αφορούν δημόσια αρχή) για τις ζημίες που προκλήθηκαν. Για τους ανωτέρω λόγους, στις 20 Μαρτίου 2012, η Επιτροπή αποφάσισε ότι η κυπριακή αίτηση δεν πληρούσε τους όρους για κατ εξαίρεση κινητοποίηση του Ταμείου και ενημέρωσε σχετικά τις κυπριακές αρχές. Ιταλία (πλημμύρες στη Λιγυρία) Στις 25 Οκτωβρίου 2011, ακραίες καιρικές συνθήκες με ισχυρές βροχοπτώσεις στη βορειοδυτική Ιταλία οδήγησαν σε στιγμιαίες πλημμύρες και κατολισθήσεις, από τις οποίες τις μεγαλύτερες καταστροφές υπέστησαν η επαρχία La Spezia στη Λιγυρία, ιδίως η περιοχή Cinque Terre, και η επαρχία Massa Carrara στην Τοσκάνη. Η καταστροφή προκάλεσε σοβαρές ζημίες σε κατοικίες, επιχειρήσεις, και γεωργικές εκμεταλλεύσεις, και είχε συνέπεια τη διακοπή βασικών συγκοινωνιακών συνδέσεων και βασικών δημόσιων υποδομών μεταφορών. Στις 22 Δεκεμβρίου 2011, οι ιταλικές αρχές υπέβαλαν αίτηση για ενίσχυση από το Ταμείο Αλληλεγγύης. Η συνολική άμεση ζημία εκτιμήθηκε σε 722,467 εκατομμύρια ευρώ, ποσό το οποίο αντιστοιχούσε στο 20,43% του κανονικού κατώτατου ορίου των 3,536 δισεκατομμυρίων ευρώ που εφαρμοζόταν στην Ιταλία το 2011 για την κινητοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης (δηλαδή 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε τιμές του 2002). Συνεπώς, η αίτηση εξετάστηκε βάσει των εξαιρετικών κριτηρίων για «εξαιρετικές περιφερειακές καταστροφές». Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αίτηση απέδειξε ότι πληρούνταν οι όροι βάσει των οποίων α) έχει πληγεί η πλειονότητα του πληθυσμού στην πληγείσα περιοχή και β) η καταστροφή προκάλεσε σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στις συνθήκες διαβίωσης και την οικονομική σταθερότητα. Στις 15 Μαρτίου 2012, η Επιτροπή πρότεινε την κινητοποίηση οικονομικής ενίσχυσης ύψους εκατομμυρίων ευρώ. Η αντίστοιχη διαδικασία διορθωτικού προϋπολογισμού ολοκληρώθηκε στις 12 Ιουνίου Μετά τη σύναψη της συμφωνίας εφαρμογής με την Ιταλία, η επιδότηση καταβλήθηκε εξ ολοκλήρου στις 26 Νοεμβρίου ΝΕΕΣ ΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΛΗΦΘΗΣΑΝ ΤΟ 2012 Κατά τη διάρκεια του 2012, τρία κράτη μέλη υπέβαλαν συνολικά επτά αιτήσεις για χρηματοδοτική ενίσχυση από το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ. Η Επιτροπή ενέκρινε μία αίτηση από την Ιταλία (σεισμοί στην Εμίλια-Ρομάνια). Σε τέσσερις αιτήσεις (τρεις από την Ισπανία και μία από την Ιταλία) διαπιστώθηκε ότι δεν πληρούνταν τα κριτήρια και η Επιτροπή απέρριψε τις εν λόγω αιτήσεις. Η Ισπανία αποφάσισε να ανακαλέσει την αίτηση που υπέβαλε σχετικά με τις πυρκαγιές στη Μάλαγα. Η αξιολόγηση της ρουμανικής αίτησης σχετικά με την ξηρασία και τις πυρκαγιές που σημειώθηκαν το καλοκαίρι του 2012 θα παρουσιαστεί στην ετήσια έκθεση του Ιταλία (αντίξοες χειμερινές καιρικές συνθήκες) EL 5 EL

6 Κατά τη διάρκεια του Φεβρουαρίου 2012, οι βορειο-κεντρικές και νότιες περιοχές της Ιταλίας επλήγησαν από ακραίες καιρικές συνθήκες με ασυνήθιστο κρύο και εκτεταμένες χιονοπτώσεις που προκάλεσαν ζημίες σε δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές, κατοικίες, γεωργικές εκμεταλλεύσεις και επιχειρήσεις. Η Επιτροπή έλαβε την αίτηση στις 5 Απριλίου 2012, μετά την καταγραφή της πρώτης ζημίας την 1η Φεβρουαρίου Οι ιταλικές αρχές εκτίμησαν τη συνολική άμεση ζημία σε δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 75,82% του συνήθους κατώτατου ορίου για την κινητοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης που ίσχυε για την Ιταλία το 2012 ύψους 3,607 δισεκατομμυρίων ευρώ (δηλαδή 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε τιμές 2002). Συνεπώς, η αίτηση εξετάστηκε βάσει των εξαιρετικών κριτηρίων για «εξαιρετικές περιφερειακές καταστροφές». Παρότι διαπιστώθηκε ότι η αίτηση πληρούσε τον όρο βάσει του οποίου πρέπει να έχει πληγεί η πλειονότητα του πληθυσμού που κατοικεί στην πληγείσα περιοχή, δεν περιείχε πειστικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ο δριμύς χειμώνας προκάλεσε σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις (πέραν του ενός έτους) στις συνθήκες διαβίωσης και την οικονομική σταθερότητα της πληγείσας περιοχής συνολικά, η οποία καταλαμβάνει το μεγαλύτερο τμήμα της ιταλικής χερσονήσου. Στις 26 Σεπτεμβρίου 2012, η Επιτροπή αποφάσισε ότι η ιταλική αίτηση δεν μπορούσε να θεωρηθεί ότι αφορούσε εξαιρετική καταστροφή κατά την έννοια του κανονισμού. Οι ιταλικές αρχές ενημερώθηκαν σχετικά. Ιταλία (σεισμοί στην Εμίλια-Ρομάνια) Η δεύτερη αίτηση για ενίσχυση από το Ταμείο Αλληλεγγύης που υπέβαλε η Ιταλία παρελήφθη από την Επιτροπή στις 27 Ιουλίου 2012 και αφορούσε μείζονα καταστροφή, ήτοι δύο καταστροφικούς σεισμούς στις 20 και 29 Μαΐου 2012, οι οποίοι έπληξαν εκτεταμένες περιοχές της Βόρειας Ιταλίας, προκαλώντας σοβαρές ζημίες σε πολλές πόλεις και χωριά, κυρίως στις επαρχίες Modena και Ferrara της περιφέρειας Εμίλια-Ρομάνια. Σημειώθηκαν σοβαρές και εκτεταμένες ζημίες σε κτίρια, υποδομές, επιχειρήσεις, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, γεωργικές εκμεταλλεύσεις, καθώς και σε σημαντικά μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς. Οι δύο κύριοι σεισμοί και οι εκατοντάδες μετασεισμοί εκδηλώθηκαν εντός μερικών εβδομάδων και έπληξαν περιοχή συγκεντρωμένη σε δύο επαρχίες της Εμίλια- Ρομάνια, με επιπτώσεις στις γειτονικές επαρχίες και τις περιφέρειες Βένετο και Λομβαρδία. Σύμφωνα με την πάγια πολιτική που εφαρμόζεται στο πλαίσιο του Ταμείου Αλληλεγγύης, όταν διάφορα συμβάντα του ίδιου χαρακτήρα πλήττουν την ίδια περιοχή και εκδηλώνονται κατά τη διάρκεια σχετικά σύντομου χρονικού διαστήματος, τα συμβάντα αυτά θεωρούνται μία και μόνο καταστροφή. Η συνολική άμεση ζημία εκτιμήθηκε σε 13,274 δισεκατομμύρια ευρώ. Δεδομένου ότι το εν λόγω ποσό υπερβαίνει μακράν το κατώτατο όριο μείζονος καταστροφής των 3,607 δισεκατομμυρίων ευρώ (δηλαδή τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε τιμές του 2002) που εφαρμοζόταν στην Ιταλία το 2012, η καταστροφή χαρακτηρίστηκε «μείζων φυσική καταστροφή». Στις 19 Σεπτεμβρίου 2012, η Επιτροπή πρότεινε την κινητοποίηση χρηματοδοτικής ενίσχυσης ύψους 670,192 δισεκατομμυρίων ευρώ, ήτοι του υψηλότερου ποσού ενίσχυσης που έχει κινητοποιηθεί ποτέ από τη δημιουργία του Ταμείου. Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας του προϋπολογισμού στο Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τη σύναψη της συμφωνίας εφαρμογής μεταξύ της Επιτροπής και της Ιταλίας, η επιδότηση καταβλήθηκε εξ ολοκλήρου στις 19 Δεκεμβρίου EL 6 EL

7 Ισπανία (3 αιτήσεις) Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2012, δασικές πυρκαγιές έπληξαν εκτεταμένες περιοχές της Ισπανίας, ιδίως στην αυτόνομη κοινότητα της Βαλένθια και στην αυτόνομη κοινότητα των Καναρίων Νήσων. Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2012, πλημμύρες προκάλεσαν πρόσθετες ζημίες στις τρεις αυτόνομες περιφέρειες της Ανδαλουσίας, της Μούρθια και της Βαλένθια. Κατόπιν τούτου, η Ισπανία υπέβαλε για καθεμία από τις τρεις καταστροφές αίτηση χορήγησης χρηματοδοτικής ενίσχυσης από το Ταμείο Αλληλεγγύης. (1) Δασικές πυρκαγιές στη Βαλένθια: στην αρχική αίτηση που υπέβαλαν στις 30 Αυγούστου 2012, οι ισπανικές αρχές εκτίμησαν τη συνολική ζημία σε 140,380 εκατομμύρια ευρώ. Στις 5 Σεπτεμβρίου 2012 και στις 9 Οκτωβρίου 2012 ελήφθησαν επικαιροποιημένα στοιχεία. Βάσει των στοιχείων αυτών, η Επιτροπή θεώρησε ότι, ως συνολική άμεση ζημία, θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό ποσό της τάξης των 155,767 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο 4,3% του συνήθους κατώτατου ορίου των 3,607 δισεκατομμυρίων ευρώ (δηλαδή 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε τιμές του 2002) που εφαρμόζεται στην Ισπανία. Συνεπώς, η αίτηση εξετάστηκε βάσει των εξαιρετικών κριτηρίων για «εξαιρετικές περιφερειακές καταστροφές». Διαπιστώθηκε, ωστόσο, ότι η αίτηση δεν πληρούσε τον όρο βάσει του οποίου πρέπει να έχει πληγεί η πλειονότητα του πληθυσμού στην πληγείσα περιοχή. Η αίτηση αναφερόταν κατά κύριο λόγο στις ζημίες που υπέστησαν ο γεωργικός και ο τουριστικός κλάδος, καθώς και το φυσικό περιβάλλον. Επιπλέον, η Επιτροπή θεώρησε ότι η αίτηση δεν περιείχε πειστικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η καταστροφή είχε σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στις συνθήκες διαβίωσης και την οικονομική σταθερότητα της περιοχής. Για τους ανωτέρω λόγους, η Επιτροπή αποφάσισε στις 30 Απριλίου 2013 ότι η αίτηση δεν πληρούσε τους όρους για κατ εξαίρεση κινητοποίηση του Ταμείου βάσει των κριτηρίων για τις εξαιρετικές περιφερειακές καταστροφές και ενημέρωσε σχετικά τις ισπανικές αρχές. (2) Πυρκαγιές στις Καναρίους Νήσους: η αρχική αίτηση αφορούσε τις πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στη νήσο La Gomera και ελήφθη από την Επιτροπή στις 23 Σεπτεμβρίου 2012, μετά την καταγραφή της πρώτης ζημίας στις 4 Αυγούστου Δεδομένου ότι περισσότερες πυρκαγιές σημειώθηκαν στο έδαφος άλλων νήσων που υπάγονται στην αυτόνομη κοινότητα των Καναρίων Νήσων, οι ισπανικές αρχές αποφάσισαν να συμπεριλάβουν περαιτέρω αριθμητικά στοιχεία σχετικά με τις δασικές πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στις νήσους Τενερίφη και Λα Πάλμα. Τα επικαιροποιημένα στοιχεία υποβλήθηκαν στην Επιτροπή στις 9 και στις 17 Οκτωβρίου 2012 και αντιστοιχούσαν στο ποσό των 72,235 εκατομμυρίων ευρώ, μεγάλο ποσοστό του οποίου (60,7 εκατομμύρια ευρώ) αφορούσε τη νήσο La Gomera. Η συνολική άμεση ζημία αντιστοιχούσε μόνο στο 2% του συνήθους κατώτατου ορίου των 3,607 δισεκατομμυρίων ευρώ (δηλαδή 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε τιμές του 2002) που εφαρμόζεται στην Ισπανία και, ως εκ τούτου, η αίτηση εξετάστηκε βάσει των εξαιρετικών κριτηρίων για «εξαιρετικές περιφερειακές καταστροφές». Από την αξιολόγηση προέκυψε ότι η αίτηση δεν περιείχε αναλυτικά αποδεικτικά στοιχεία ούτε προέβαινε σε διαχωρισμό μεταξύ, αφενός, των άμεσων συνεπειών των πυρκαγιών για τον πληθυσμό (ζημίες ακίνητης περιουσίας, διακοπή υπηρεσιών κοινής ωφελείας κ.λπ.) και EL 7 EL

8 αφετέρου, των οικονομικών επιπτώσεων από τις οποίες ενδέχεται να πλήττονται ευρύτερες ομάδες του πληθυσμού. Διαπιστώθηκε ότι η αίτηση δεν πληρούσε τον όρο βάσει του οποίου η καταστροφή προκαλεί σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην οικονομική σταθερότητα της περιοχής. Για τους ανωτέρω λόγους, η Επιτροπή αποφάσισε στις 30 Απριλίου 2013 ότι η αίτηση δεν πληρούσε τους όρους για κατ εξαίρεση κινητοποίηση του Ταμείου βάσει των κριτηρίων για τις εξαιρετικές περιφερειακές καταστροφές και ενημέρωσε σχετικά τις ισπανικές αρχές. (3) Πλημμύρες στην Ανδαλουσία, τη Μούρθια και τη Βαλένθια: η ισπανική αίτηση υποβλήθηκε στην Επιτροπή στις 7 Δεκεμβρίου 2012, μετά την καταγραφή της πρώτης ζημίας στις 28 Σεπτεμβρίου Η συνολική άμεση ζημία εκτιμήθηκε σε 408,990 εκατομμύρια ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 11,3% του συνήθους κατώτατου ορίου των 3,607 δισεκατομμυρίων ευρώ (δηλαδή 3 δισεκατομμύρια ευρώ σε τιμές του 2002) που εφαρμόζεται στην Ισπανία και, ως εκ τούτου, η αίτηση εξετάστηκε βάσει των εξαιρετικών κριτηρίων για «εξαιρετικές περιφερειακές καταστροφές». Από την αξιολόγηση προέκυψε ότι οι πλημμύρες δεν αφορούσαν μία ενιαία και συνεκτική περιφέρεια ή περιοχή, αλλά ένα σύνολο πλημμυροπαθών σημείων σε διάφορες περιοχές, οι οποίες δεν συνδέονται μεταξύ τους και βρίσκονται διάσπαρτες και στις τρεις αυτόνομες περιφέρειες της Βαλένθια, της Μούρθια και της Ανδαλουσίας. Επιπλέον, η Επιτροπή έκρινε ότι δεν υπήρχαν πειστικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι πλημμύρες είχαν σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις στην οικονομική σταθερότητα των περιοχών που επλήγησαν. Για τους ανωτέρω λόγους, η Επιτροπή αποφάσισε στις 30 Απριλίου 2013 ότι η αίτηση δεν πληρούσε τους όρους για κατ εξαίρεση κινητοποίηση του Ταμείου βάσει των κριτηρίων για τις εξαιρετικές περιφερειακές καταστροφές και ενημέρωσε σχετικά τις ισπανικές αρχές. Ισπανία (πυρκαγιές στη Μάλαγα) Η τέταρτη αίτηση από την Ισπανία αφορούσε τις πυρκαγιές που εκδηλώθηκαν στα τέλη Αυγούστου 2012 στην επαρχία της Μάλαγα (η οποία ανήκει στην αυτόνομη κοινότητα της Ανδαλουσίας). Οι πυρκαγιές έπληξαν το φυσικό περιβάλλον και προκάλεσαν ζημίες περιορισμένης κλίμακας σε ιδιωτικές περιουσίες. Στις 6 Νοεμβρίου 2012, οι ισπανικές αρχές υπέβαλαν αίτηση για ενίσχυση από το Ταμείο Αλληλεγγύης, εκτιμώντας το σύνολο της άμεσης ζημίας που προκλήθηκε από τις πυρκαγιές στο ποσό των 22,425 εκατομμυρίων ευρώ. Μετά από διαβουλεύσεις με τις ισπανικές αρχές, στο πλαίσιο των οποίων η Επιτροπή διευκρίνισε ότι καταστροφή αυτής της κλίμακας (κάτω του 1% του κατώτατου ορίου των 3,607 δισεκατομμυρίων ευρώ) δεν πληροί τους όρους για τη χορήγηση ενίσχυσης από το Ταμείο Αλληλεγγύης, οι ισπανικές αρχές αποφάσισαν, τον Δεκέμβριο του 2012, να ανακαλέσουν τη συγκεκριμένη αίτηση. 4. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Το 2012, εγκρίθηκαν από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή επιδοτήσεις από το Ταμείο Αλληλεγγύης για δύο περιπτώσεις για τις οποίες οι αιτήσεις ελήφθησαν το 2011 και το EL 8 EL

9 Το αντίστοιχο προσχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 2 για το έτος 2012 σχετικά με την αίτηση της Ιταλίας (πλημμύρες του 2011 στη Λιγυρία και το Βένετο) ολοκληρώθηκε στις 12 Ιουνίου Μετά την έκδοση της απόφασης χορήγησης της επιδότησης και τη σύναψη της συμφωνίας εφαρμογής, η καταβολή της πληρωμής πραγματοποιήθηκε στις 26 Νοεμβρίου Το προσχέδιο διορθωτικού προϋπολογισμού αριθ. 5 για το έτος 2012 καλύπτει την ιταλική αίτηση που αφορά τη σειρά σεισμών που συνέβησαν στην Εμίλια-Ρομάνια, τη Λομβαρδία και το Βένετο και εγκρίθηκε από την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή στις 21 Νοεμβρίου Η καταβολή της πληρωμής στην Ιταλία πραγματοποιήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2012, μετά την έκδοση της απόφασης για τη χορήγηση επιδότησης και μετά την υπογραφή της συμφωνίας εφαρμογής 2. Επιδοτήσεις του Ταμείου Αλληλεγγύης έγκριση προϋπολογισμού το 2012 Δικαιούχο κράτος Καταστροφή Κατηγορία Ποσό (σε ευρώ) Ιταλία Ιταλία Πλημμύρες στη Λιγυρία και την Τοσκάνη Σειρά σεισμών στην Εμίλια- Ρομάνια, τη Λομβαρδία & το Βένετο περιφερειακή μείζων ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Κατά τη διάρκεια του 2012, η Επιτροπή πραγματοποίησε επισκέψεις παρακολούθησης σε πέντε χώρες δικαιούχους ενισχύσεων του Ταμείου Αλληλεγγύης προκειμένου να ενημερωθεί για τα συστήματα εφαρμογής τα οποία χρησιμοποιούν οι αρμόδιες εθνικές αρχές και να συζητήσει συγκεκριμένα ζητήματα με τις αρχές εφαρμογής: στη Βαρσοβία (Πολωνία), στις 20 Ιανουαρίου 2012, σχετικά με την επιδότηση ύψους 105,5 εκατομμυρίων ευρώ μετά τις εαρινές πλημμύρες του 2010 στην Πράγα (Τσεχική Δημοκρατία), στις 17 Φεβρουαρίου 2012, σχετικά με τα δύο συμβάντα πλημμυρών του 2010 (εαρινές πλημμύρες/επιδότηση ύψους 5,1 εκατομμυρίων ευρώ και φθινοπωρινές πλημμύρες/επιδότηση ύψους 10,9 εκατομμυρίων ευρώ) 1 2 Ο διορθωτικός προϋπολογισμός (ΔΠ) αριθ. 2 του έτους 2012 καλύπτει την κινητοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ για ποσό ύψους ευρώ για τη δέσμευση και καταβολή πιστώσεων σχετικά με τις πλημμύρες στην Ιταλία (Λιγυρία και Τοσκάνη) τον Οκτώβριο του Εγκρίθηκε από την Επιτροπή στις 16 Μαρτίου 2012 (COM(2012) 125), τροποποιήθηκε από το Συμβούλιο στις 15 Μαΐου 2012 και εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 12 Ιουνίου 2012, ΕΕ L 214 της Κινητοποίηση του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ για ποσό ευρώ σε πιστώσεις αναλήψεως υποχρεώσεων και πιστώσεις πληρωμών σε σχέση με σειρά σεισμών που συνέβησαν στην Εμίλια- Ρομάνια της Ιταλίας τον Μάιο του 2012, COM(2012) 538. Εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 21 Νοεμβρίου 2012, ΕΕ L 15 της EL 9 EL

10 στην Μπρατισλάβα (Σλοβακία), στις 20 Μαρτίου 2012, μετά τη χορήγηση επιδότησης ύψους 20,4 εκατομμυρίων ευρώ για τις εαρινές πλημμύρες του 2010 στη Λιουμπλιάνα (Σλοβενία), στις 24 Απριλίου 2012, σχετικά με την επιδότηση ύψους 7,5 εκατομμυρίων ευρώ μετά τις καταστροφικές πλημμύρες το φθινόπωρο του 2010 στο Ζάγκρεμπ (Κροατία), στις 25 Απριλίου 2012, για την κάλυψη των δύο συμβάντων πλημμυρών του 2010 (εαρινές πλημμύρες/επιδότηση ύψους 3,8 εκατομμυρίων ευρώ και φθινοπωρινές πλημμύρες/επιδότηση ύψους 1,2 εκατομμυρίων ευρώ) στη Βενετία (Ιταλία), στις 9 Νοεμβρίου 2012, σχετικά με την επιδότηση ύψους 16,9 εκατομμυρίων ευρώ μετά τις φθινοπωρινές πλημμύρες του Οι επισκέψεις της Επιτροπής έγιναν γενικά δεκτές με ιδιαίτερη ικανοποίηση και επιβεβαίωσαν επαρκώς ότι οι οικείες αρχές διενεργούσαν την εφαρμογή και τους ελέγχους κατά τρόπο διαφανή και ορθό, τηρώντας τους κανόνες που επιβάλλονται από τον κανονισμό για το Ταμείο Αλληλεγγύης, από την απόφαση χορήγησης της επιδότησης και από τη συμφωνία εφαρμογής. Μετά την παραλαβή των τελικών εκθέσεων, η Επιτροπή θα διενεργήσει περαιτέρω αναλύσεις και θα λάβει κατάλληλα μέτρα, όπου είναι απαραίτητο. 6. ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ Το άρθρο 8 παράγραφος 2 του κανονισμού για το Ταμείο Αλληλεγγύης προβλέπει ότι, το αργότερο έξι μήνες μετά τη λήξη της ετήσιας περιόδου από την ημερομηνία εκταμίευσης της επιδότησης, το δικαιούχο κράτος υποβάλλει έκθεση σχετικά με τη χρηματοδοτική εκτέλεση της επιδότησης (εφεξής: «έκθεση εφαρμογής»), με δήλωση η οποία δικαιολογεί τη δαπάνη (εφεξής: «δήλωση εγκυρότητας»). Μετά το τέλος αυτής της διαδικασίας η Επιτροπή προχωρεί στο κλείσιμο της ενίσχυσης που χορήγησε το Ταμείο. Κατά τη διάρκεια του 2012 έκλεισαν οι ακόλουθοι τέσσερις φάκελοι του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ: (1) Στην περίπτωση της καταιγίδας «Dean», η οποία έπληξε τους υπερπόντιους νομούς της Γαλλίας Μαρτινίκα και Γουαδελούπη (Γαλλία) το 2007, χορηγήθηκε χρηματοδοτική ενίσχυση ύψους 12,78 εκατομμυρίων ευρώ. Η έκθεση εφαρμογής από τη Γαλλία υποβλήθηκε στις 28 Ιουνίου Κατά τις εργασίες λογιστικού ελέγχου της Επιτροπής απαιτήθηκαν περαιτέρω πληροφορίες από τις γαλλικές αρχές. Μετά την υποβολή συμπληρωματικών στοιχείων από τη Γαλλία, η Επιτροπή ολοκλήρωσε την ανάλυση και την αξιολόγηση το 2012 και προχώρησε στην περάτωση της υπόθεσης τον Φεβρουάριο του (2) Όσον αφορά το κλείσιμο της ενίσχυσης για την περίπτωση των πλημμυρών που έπληξαν τη Σλοβενία το 2007, χορηγήθηκε χρηματοδοτική ενίσχυση ύψους 8,25 εκατομμυρίων ευρώ και η έκθεση εφαρμογής παρελήφθη από τη EL 10 EL

11 Σλοβενία στις 7 Οκτωβρίου Κρίθηκε αναγκαίο να ζητηθούν από τη Σλοβενία περαιτέρω συμπληρωματικά στοιχεία και η Επιτροπή, αφού ολοκλήρωσε την ανάλυση και την αξιολόγηση που διενήργησε, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πληροφορίες που υπέβαλε η Σλοβενία ήταν ικανοποιητικές. Η υπόθεση περατώθηκε τον Ιούλιο του (3) Όσον αφορά το κλείσιμο της υπόθεσης της Ρουμανίας σχετικά με τις εαρινές πλημμύρες του 2005, χορηγήθηκε στη Ρουμανία χρηματοδοτική ενίσχυση ύψους 18,8 εκατομμυρίων ευρώ. Στις 4 Μαρτίου 2008, η Επιτροπή έλαβε την έκθεση εφαρμογής που κάλυπτε τις δύο συμβάντα πλημμυρών του 2005 (εαρινές και θερινές πλημμύρες). Η διαδικασία κλεισίματος της Επιτροπής διακόπηκε από υπόθεση της OLAF, στο πλαίσιο της οποίας διεξήχθη έλεγχος των ρουμανικών αρχών υπό τον συντονισμό της OLAF. Από τις αναλύσεις της Επιτροπής, σε στενή συνεργασία με την OLAF και τις ρουμανικές αρχές, προέκυψε ότι δεν υπήρχαν ζητήματα σε σχέση με τις εαρινές πλημμύρες του Η παρέμβαση του Ταμείου Αλληλεγγύης για την περίπτωση των εαρινών πλημμυρών έκλεισε τον Οκτώβριο του Ωστόσο, η υπόθεση σχετικά με τις θερινές πλημμύρες του 2005 παραμένει σε εκκρεμότητα. (4) Στην περίπτωση της πετρελαιοκηλίδας του Prestige το 2003 (Ισπανία), καταβλήθηκε χρηματοδοτική ενίσχυση ύψους 8,63 εκατομμυρίων ευρώ και η έκθεση εφαρμογής ελήφθη από την Επιτροπή στις 31 Αυγούστου Η Επιτροπή έλαβε περαιτέρω στοιχεία τον Δεκέμβριο του Ωστόσο, η ανάλυση και η αξιολόγηση της Επιτροπής κατέδειξαν την έλλειψη αναγκαίων πληροφοριακών στοιχείων και κρίθηκε απαραίτητο να ζητηθούν από την Ισπανία συμπληρωματικές πληροφορίες. Τέλος, τον Νοέμβριο του 2012, η διαδικασία κλεισίματος ολοκληρώθηκε και κατέστη δυνατή η περάτωση της υπόθεσης. Σε καμία από τις ανωτέρω περιπτώσεις δεν απαιτήθηκε ανάκτηση των πόρων του Ταμείου. Το 2012, η Επιτροπή παρέλαβε επίσης δύο εκπρόθεσμες εκθέσεις εφαρμογής για επιδοτήσεις που χορηγήθηκαν το 2009, εκ των οποίων η μία από την Κύπρο (ξηρασία του 2008) και η άλλη από τη Ρουμανία (πλημμύρες του 2008), καθώς και άλλες δύο εκθέσεις σχετικά με επιδοτήσεις που χορηγήθηκαν το 2011, μία από την Πορτογαλία (πλημμύρες του 2010 στη Μαδέρα) και μία από τη Γαλλία (καταιγίδα «Xynthia» το 2010). Στο τέλος της περιόδου που καλύπτεται από την παρούσα ετήσια έκθεση, η αξιολόγηση των εν λόγω εκθέσεων εφαρμογής βρισκόταν ακόμα σε εξέλιξη. 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Κατά το έτος 2012 υποβλήθηκαν επτά νέες αιτήσεις για ενίσχυση από το Ταμείο Αλληλεγγύης, αριθμός που αντιστοιχεί στον μέσο όρο των αιτήσεων που υποβάλλονται ετησίως. Από τις αιτήσεις αυτές, μόνο μία 3 αφορούσε μείζονα καταστροφή, που είναι το κύριο πεδίο εφαρμογής του Ταμείου. Αποδείχθηκε ότι η εν λόγω περίπτωση, δηλαδή ο σεισμός στην Εμίλια-Ρομάνια, αποτελεί τη μεγαλύτερη 3 Μη συμπεριλαμβανομένης της εκκρεμούς αίτησης σε σχέση με την ξηρασία στη Ρουμανία. EL 11 EL

12 καταστροφή στην ιστορία του Ταμείου Αλληλεγγύης, με ζημίες οι οποίες υπερβαίνουν κατά πολύ τον προηγούμενο σεισμό στη Λ Άκουιλα. Το Ταμείο Αλληλεγγύης απέδειξε την ικανότητά του να ανταποκρίνεται επιτυχώς σε ανάλογα συμβάντα, καθιστώντας διαθέσιμες ενισχύσεις πρωτοφανούς ύψους σε χρόνο ρεκόρ. Τα εν λόγω αποτελέσματα μπορούν να επιτευχθούν μόνο με την άρτια συνεργασία του κράτους που υποβάλλει αίτηση, όπως συνέβη στην προκειμένη περίπτωση. Αντιθέτως, για τις αιτήσεις που υποβλήθηκαν βάσει των εξαιρετικών κριτηρίων για «εξαιρετικές περιφερειακές καταστροφές» αποδείχθηκε για άλλη μία φορά πόσο δύσκολη είναι η αξιολόγησή τους, και δεν απέβησαν επιτυχείς. Κατά τη διάρκεια του 2012 παρελήφθησαν πέντε αιτήσεις αυτού του είδους, από τις οποίες καμία δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτή. Ειδικότερα οι περιπτώσεις στις οποίες η ζημία περιορίζεται σε εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό του εθνικού κατώτατου ορίου δεν πληρούν σχεδόν ποτέ τους ειδικούς όρους του κανονισμού. Όπως επισημαίνεται και στην ανακοίνωση του 2011 σχετικά με το μέλλον του Ταμείου Αλληλεγγύης 4, η εισαγωγή απλών και σαφέστερων κριτηρίων θα συνδράμει τα δυνητικά αιτούντα κράτη να αξιολογούν καλύτερα τις πιθανότητες επιτυχούς έκβασης των αιτήσεών τους, απαλλάσσοντάς τα επίσης από περιττές εργασίες προετοιμασίας και από την απογοήτευση που δημιουργεί η απόρριψη των αιτήσεων. Η περίπτωση της αίτησης σχετικά με την έκρηξη στη ναυτική βάση της Κύπρου αποτελεί άλλο ένα παράδειγμα το οποίο καταδεικνύει ότι οι αιτήσεις που αφορούν ανθρωπογενείς καταστροφές δεν πληρούν σχεδόν ποτέ τα κριτήρια επιλεξιμότητας του κανονισμού για το Ταμείο Αλληλεγγύης, λόγω ζητημάτων ευθύνης, της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει» και του αποκλεισμού της ασφαλισμένης ζημίας από ενισχύσεις του Ταμείου Αλληλεγγύης. Όπως προτείνεται στην ανακοίνωση του 2011, κρίνεται σκόπιμο να προσδιοριστεί με σαφήνεια το πεδίο παρέμβασης του Ταμείου και να περιοριστεί σε φυσικές καταστροφές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ενδέχεται να έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις. Η εμπειρία που αποκομίστηκε το 2012 από τη διαχείριση του Ταμείου Αλληλεγγύης επιβεβαιώνει την άποψη της Επιτροπής ότι η λειτουργία του Ταμείου, ιδίως όσον αφορά την ενίσχυση της ικανότητας αντίδρασης, μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά με ορισμένες βασικές τροποποιήσεις του ισχύοντος κανονισμού, διατηρώντας παράλληλα τη λογική και τον χαρακτήρα του Ταμείου και χωρίς να θίγονται θέματα που άπτονται της χρηματοδότησης ή του όγκου των επιτρεπόμενων δαπανών. Στις τροποποιήσεις αυτές περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα πληρωμής προκαταβολών, η εισαγωγή σαφούς και απλούς ορισμού για τις περιφερειακές καταστροφές, η θέσπιση ειδικής διάταξης σχετικά με τις ξηρασίες, η απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών και η θέσπιση μέτρων για την ενθάρρυνση της εφαρμογής της συναφούς νομοθεσίας της ΕΕ σχετικά με την πρόληψη κινδύνων καταστροφών. Το καλοκαίρι του 2013, η Επιτροπή υπέβαλε νομοθετική πρόταση 5, η οποία αναμένεται να διευκολύνει εν γένει την ταχύτερη αντίδραση και παρουσία του Ταμείου στις περιοχές που επλήγησαν από καταστροφές. 4 5 COM(2011) 613 της 6ης Οκτωβρίου COM(2013) 522. EL 12 EL