ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ

Transcript

1 ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ ΜΑΡΙΑΝΝΑ Α. ΝΤΑΛΑΜΑΓΚΑ, MD,MPH,MS, PhD ΙΑΤΡΟΣ-ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΟΣ, FCAP ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ-ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

2 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΤΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΤΟΥ ΦΛΟΙOΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΥΕΛΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΕΞΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΟΡΙΑΚΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΡΥΘΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΕΚΚΡΙΣΗΣ ΤΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΑΠΑΡΙΘΜΗΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΡΓΑΝΑ ΕΜΠΕΔΩΣΗ ΤΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ ΜΕΣΩ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΩΝ-ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 2

3 ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 3

4 ΦΛΟΙΟΣ 1.Σπειροειδής ζώνη: Αλδοστερόνη, Κορτικοστερόνη 2. Στηλιδωτή ζώνη: Γλυκοκορτικοειδή 3. Δικτυωτή ζώνη: Ανδρογόνα ΜΥΕΛΟΣ Κατεχολαμίνες: Επινεφρίνη, Νορ-επινεφρίνη, (Ντοπαμίνη) ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 4

5 ΟΡΜΟΝΕΣ ΜΥΕΛΟΥ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 5

6 ΜΥΕΛΟΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ ΟΡΜΟΝΕΣ ΜΥΕΛΟΥ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ (ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΕΣ) ΤΥΡΟΣΙΝΗ ΦΛΟΙΟΣ DOPA ΝΤΟΠΑΜΙΝΗ ΝΟΡΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗ (ΝΟΡΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗ) ΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗ (ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗ) ΜΥΕΛΟΣ

7 ΟΡΜΟΝΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΑΜΙΝΟΞΕΟΣ (ΤΥΡΟΣΙΝΗ): ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΕΣ ΤΥΡΟΣΙΝΗ L-DOPA ΝΤΟΠΑΜΙΝΗ ΝΟΡΠΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗ ΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΙΙ

8 Η ΚΑΤΕΧΟΛΗ ΕΙΝΑΙ Η ΔΟΜΗ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΔΥΟ ΥΔΡΟΞΥΛΙΑ ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΑΜΙΝΟΞΕΑ PHE/TYR ΕΚΚΡΙΣΗ ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ ΑΠΟ ΝΕΥΡΙΚΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΕΤΥΛΧΟΛΙΝΗ ΕΚΚΡΙΣΗ: 80% ΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗΣ ΑΠΟ ΧΡΩΜΙΟΦΙΛΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΟΥ ΜΥΕΛΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 8

9 H KΟΡΤΙΖΟΛΗ ΕΠΑΓΕΙ ΤΗ ΜΕΘΥΛΤΡΑΝΣΦΕΡΑΣΗ ΠΟΥ ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΙ ΤΗ ΝΟΡΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗ ΣΕ ΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 9

10 ΕΤΣΙ, Η ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΣΤΡΕΣ ΣΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΤΟΥ ΦΛΟΙΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ ΔΙΑΣΦΑΛΙΖΕΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΕΛΟ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ Η ΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗ ΕΠΙΔΡΑ ΜΕ α-υποδοχεισ ΣΤΟ ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΟ ΓΛΥΚΟΖΗ ΣΤΟ ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΜΕ α-υποδοχεισ ΣΤΑ ΛΕΙΑ ΜΥΪΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΑΓΓΕΙΟΣΥΣΤΟΛΗ, ΑΥΞΗΣΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 10

11 Η ΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗ ΚΑΙ Η ΝΟΡΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗ ΚΑΘΙΣΤΟΥΝ ΔΥΝΑΤΗ ΤΗΝ ΤΑΧΕΙΑ ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ ΒΑΣΙΚΟ ΕΡΕΘΙΣΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΚΡΙΣΗ ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ: Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ-STRESS, ΠΟΝΟΣ, ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ, ΑΣΚΗΣΕΙΣ, ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ, ΥΠΟΞΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 11

12 ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΤΕΧΟΛΑΜΙΝΩΝ Η ΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗ: 1) ΔΙΕΓΕΙΡΕΙ ΤΗ ΓΛΥΚΟΓΟΝΟΛΥΣΗ ΣΕ ΗΠΑΡ-ΜΥΕΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ, ΓΑΛΑΚΤΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΣΤΟ ΑΙΜΑ 2) ΔΙΕΓΕΙΡΕΙ ΤΗ ΓΛΥΚΟΝΕΟΓΕΝΕΣΗ ΣΤΟ ΗΠΑΡ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΣΤΟ ΑΙΜΑ 3) ΔΙΕΓΕΙΡΕΙ ΤΗ ΛΙΠΟΛΥΣΗ ΣΤΟ ΛΙΠΩΔΗ ΙΣΤΟ: ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ ΣΤΟ ΑΙΜΑ 4) ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΤΗΣ ΓΛΥΚΑΓΟΝΗΣ ΑΠΟ ΤΑ α-νησιδια ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ 5) ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΓΛΥΚΟΛΥΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΜΥΕΣ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 12

13 ΟΙ ΑΔΡΕΝΕΡΓΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΑΝΗΚΟΥΝ ΣΤΟΥΣ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΜΕ 7 ΔΙΑΜΕΜΒΡΑΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΟΙ β1 και οι β2 υποδοχείς ενεργοποιούν την AC. Οι β1 δεσμεύονται με μεγαλύτερη συγγένεια στη νορεπινεφρίνη ενώ οι β2 στην επινεφρίνη. ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 13

14 ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΜΕ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 14

18 Η κλαθρίνη είναι μια μη γλυκοζυλιωμένη πρωτεΐνη του κυστιδίου. Η ενδοκυττάρρωση καθιστά ένα κύτταρο λιγότερο αποκριτικό σε μια ορμόνη, εφόσον μειώνει τον αριθμό των υποδοχέων απορρύθμιση υποδοχέων και μειωμένη ορμονική ευαισθησία ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 18

19 Η κλαθρίνη κατευθύνει την εσωτερικοποίηση του συμπλόκου ορμόνης-υποδοχέα. ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 19

21 ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗΣ-ΝΟΡΕΠΙΝΕΦΡΙΝΗΣ Ο-ΜΕΘΥΛΙΩΣΗ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΗ ΑΠΑΜΙΝΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΟ ΑΜΥΓΔΑΛΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΦΑΙΝΟΓΛΥΚΟΛΙΚΟ ΠΑΡΑΓΩΓΟ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 21

22 ΦΑΙΟΧΡΩΜΟΚΥΤΩΜΑ: ΟΓΚΟΣ ΤΟΥ ΜΥΕΛΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ: ΜΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΜΕΤΑΝΕΦΡΙΝΩΝ ΚΑΙ VMA ΟΥΡΩΝ 24ώρου ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 22

23 ΟΡΜΟΝΕΣ ΦΛΟΙΟΥ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ-ΓΛΥΚΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΗ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 23

25 ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ ΠΡΟΓΕΣΤΕΡΟΝΗ ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ (γλυκοκορτικοειδές) ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ ΟΙΣΤΡΑΔΙΟΛΗ ΦΥΛΕΤΙΚΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗ (αλατοκορτικοειδές) ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 25

26 ΑΔΡΗ ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ C21 ΓΛΥΚΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΗ C21 ΑΛΑΤΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΗ

27 Η ACTH EINAI MIA ΠΕΠΤΙΔΙΚΗ ΟΡΜΟΝΗ ΑΠΌ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ ΑΜΙΝΟΞΕΩΝ Η ΟΠΟΙΑ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΌ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΟΠΙΟΜΕΛΑΝΟΚΟΡΤΙΝΗΣ. Η ACTH ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΕΣΤΕΡΑΣΗ ΤΗΣ ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΟΡΤΙΖΟΛΗΣ ΚΑΙ ΑΝΔΡΟΓΟΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 27

28 ΥΠΟΔΟΧΕΑΣ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 28

29 ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΛΥΚΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΩΝ (βοηθούν τον οργανισμό στο stress, σε μακρές περιόδους στέρησης τροφής) ΣΤΟΥΣ ΕΞΩΗΠΑΤΙΚΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ΔΙΕΓΕΙΡΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΩΤΕΪΝΟΛΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΛΙΠΟΛΥΣΗ ΑΜΙΝΟΞΕΩΝ ΚΑΙ ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ ΣΤΟ ΑΙΜΑ. ΑΥΤΌ ΕΧΕΙ ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΟΥΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΟΒΟΛΗ ΑΖΩΤΟΥ ΣΤΑ ΟΥΡΑ ΣΤΟ ΗΠΑΡ ΤΑ ΑΜΙΝΟΞΕΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΓΛΥΚΟΝΕΟΓΕΝΕΣΗ Η ΟΠΟΙΑ ΕΦΟΔΙΑΖΕΙ ΜΕ ΓΛΥΚΟΖΗ ΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΑΝΟΣΟΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗΣ ΔΡΑΣΗ ΑΥΞΗΣΗ ΠΟΛΥΜΟΡΦΟΠΥΡΗΝΩΝ, ΜΕΙΩΣΗ ΛΕΜΦΟΚΥΤΤΑΡΩΝ-ΜΟΝΟΚΥΤΤΑΡΩΝ-ΗΩΣΙΝΟΦΙΛΩΝ-ΑΤΡΟΦΙΑ ΤΟΥ ΛΕΜΦΟΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΚΙΝΩΝ (Ils) ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗ ΝΑΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΥΔΑΤΟΣ ΑΠΟΒΟΛΗ ΚΑΛΙΟΥ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 29

30 ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΛΥΚΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΩΝ Αναστέλλουν την παραγωγή PG (επάγεται η αννεξίνη-1 ή λιποκορτίνη, η οποία αναστέλλει τη φωσφολιπάση Α2 για απελευθέρωση αραχιδονικού οξέος PG) Aναστολή της κυκλο-οξυγενάσης (κυρίως COX2 στα φλεγμονώδη κύτταρα) με αναστολή της παραγωγής PG. ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ 30 ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ

31

33 Δύο ισοένζυμα Κυκλο-oξυγενάσης: COX-1 COX-2 ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 33

34 ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ 34 ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ

35 ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ CUSHING Α. ΕΞΩΓΕΝΕΣ (ιατρογενές) από χορήγηση κορτιζόλης, τοπικών γλυκοκορτικοειδών ή ACTH. Β. ΕΝΔΟΓΕΝΕΣ 1. όγκοι φλοιού των επινεφριδίων 2. υπερπλασία φλοιού επινεφριδίων από αύξηση της ACTH από την υπόφυση (νόσος Cushing) 3. έκτοπη παραγωγή ACTH ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 35

36 ΥΠΕΡΚΟΡΤΙΖΟΛΙΣΜΟΣ - ΣΥΝΔΡΟΜΟ CUSHING ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 36

37 ΠΑΙΔΙ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ CUSHING ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 37

38 ΚΕΝΤΡΟΓΕΝΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 38

39 ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΕΙΔΕΣ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 39

41 ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 41

42 ΑΚΜΗ ΚΑΙ ΥΠΕΡΤΡΙΧΩΣΗ Η υπερπαραγωγή ανδρογόνων γίνεται έκδηλη στις γυναίκες και στα παιδιά όπου προκαλεί υπερτρίχωση, λιπαρότητας δέρματος και ακμή ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 42

43 ΡΑΒΔΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΕΡΜΑ Λόγω αποδόμησης Ελαστίνης ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 43

46 ΕΚΛΕΚΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΛΙΠΟΥΣ ΣΤΟΝ ΑΥΧΕΝΑ: ΣΗΜΕΙΟ «ΑΥΧΕΝΟΣ ΒΟΥΒΑΛΟΥ» ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 46

47 Διαταραχές διάθεσης, αϋπνία, υπερένταση ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 47

48 ΕΚΧΥΜΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΕΡΜΑ ΚΑΙ ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 48

49 ΑΛΛΑ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 1. ΥΠΕΡΤΑΣΗ 2. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ 3. ΜΥΙΚΗ ΑΔΥΝΑΜΙΑ 4. ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ 5. ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ 6. ΠΕΠΤΙΚΟ ΕΛΚΟΣ ( HCL, πεψίνης) 7. ΨΥΧΩΣΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ 8. ΑΜΗΝΟΡΡΟΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 49

50 ΔΡΑΣΗ ΣΤΟ ΣΚΕΛΕΤΟ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΣΤΑ Αναστέλλει την κατά μήκος αύξηση των οστών ( GH, IGF-I, καταβολική δράση) Στα οστά παρατηρείται ελάττωση της σύνθεσης πρωτεϊνών, αναστολή οστεοσύνθεσης σε συνδυασμό με κακή απορρόφηση Ca ++ από το έντερο οστεοπόρωση Ανταγωνιστική δράση της κορτιζόλης με την βιταμίνη D Ca ++. Η υπασβεσταιμία προκαλεί παραθορμόνης με αποτέλεσμα οστεόλυση, ασβεστίου αίματος και ούρων, νεφρολιθίαση ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 50

51 ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ-ΝΟΣΟΣ ΤΟΥ ADDISON ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 51

53 ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η ΦΛΟΙΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ EIΝΑΙ ΥΠΟΥΛΗ, ΣΠΑΝΙΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΗ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 53

54 ΝΟΣΟΣ ADDISON: ΦΛΟΙΟΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 54

58 ΜΕΛΑΝΙΖΟΥΣΑ ΑΚΑΝΘΩΣΗ ΚΑΙ ΜΕΛΑΓΧΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 58

59 ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗ ΑΛΑΤΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΩΝ: ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗ ΚΑΙ 11β-ΔΕΟΞΥΚΟΡΤΟΚΟΣΤΕΡΟΝΗ Η ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΟ ΑΛΑΤΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΕΣ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 59

60 ΔΙΕΓΕΡΣΗ ΑΠΟ ΑΓΓΕΙΟΤΕΝΣΙΝΗ ΙΙ ΔΕΚΑΠΕΠΤΊΔΙΟ ΟΚΤΑΠΕΠΤΙΔΙΟ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 60

61 ΚΥΡΙΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΛΑΤΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΩΝ ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ ΝΑΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΧΛΩΡΙΟΥ ΣΤΑ ΝΕΦΡΙΚΑ ΣΩΛΗΝΑΡΙΑ ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ ΚΑΛΙΟΥ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ Η+ ΕΛΑΤΤΩΣΗ ΑΠΟΒΟΛΗΣ ΝΑΤΡΙΟΥ ΑΠΟ ΙΔΡΩΤΟ- ΠΟΙΟΥΣ- ΣΙΕΛΟΓΟΝΟΥΣ ΑΔΕΝΕΣ ΚΑΙ ΕΝΤΕΡΙΚΑ ΥΓΡΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑ: ΥΠΟΟΓΚΑΙΜΙΑ, ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΟΤΑΣΗ ΣΕ ΑΓΓΕΙΩΔΕΣ ΣΠΕΙΡΑΜΑ, ΥΠΕΡΚΑΛΙΑΙΜΙΑ, ΕΛΑΤΤΩΣΗ Νa + ΣΤΟ ΑΠΩ ΕΣΠΕΙΡΑΜΕΝΟ ΣΩΛΗΝΑΡΙΟ ΡΕΝΙΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 61

64 ΥΠΕΡΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΙΣΜΟΣ (νόσος του Cohn) Οφείλεται σε υπερέκκριση αλδοστερόνης από τα επινεφρίδια (αδένωμα ή υπερπλασία) Να, Κ, οίδημα, αύξηση βάρους σώματος, υπέρταση Ποια είναι η στάθμη ρενίνης; ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 64

65 Αντι-υπερτασικά φάρμακα και στόχοι ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 65

66 ΝΑΤΡΙΟΥΡΗΤΙΚΟ ΚΟΛΠΙΚΟ ΠΕΠΤΙΔΙΟ (ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΤΩΝ ΑΛΑΤΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΩΝ) ΠΕΠΤΙΔΙΟ ΑΠΟ 33 ΑΜΙΝΟΞΕΑ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΣΥΝΤΙΘΕΤΑΙ ΣΤΟ ΔΕΞΙΟ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΕΡΕΘΙΣΜΑ: ΑΡΤΗΡ. ΠΙΕΣΗΣ, ΤΑΣΗΣ ΣΤΟ ΔΕΞΙΟ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ 1) ΑΥΞΑΝΕΙ ΤΗΝ ΝΕΦΡΙΚΗ ΑΠΟΒΟΛΗ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ ΝΑΤΡΙΟΥ 2) ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΙ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ ΝΑΤΡΙΟΥ ΣΤΟ ΣΩΛΗΝΑΡΙΑΚΟ ΕΠΙΘΗΛΙΟ 3) ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΙ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗΣ 4) ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΙ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΡΕΝΙΝΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΝΕΦΡΟ ΤΟ ANF ΔΡΑ ΜΕΣΩ ΜΙΑΣ ΜΕΜΒΡΑΝΟΣΥΝΔΕΤΗΣ ΓΟΥΑΝΥΛΙΚΗΣ ΚΥΚΛΑΣΗΣ ( c-gmp εντός του κυττάρου) ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 66

68 ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΙΙ

69 ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗ ΑΝΔΡΟΓΟΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 69

70 ΠΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΙ ΑΝΔΡΟΓΟΝΑ; ΑΠΟ ΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ LEYDIG ΤΩΝ ΟΡΧΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΦΛΟΙΟ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ ΑΝΔΡΟΓΟΝΑ: 1) ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ (το πιο ισχυρό) 2) ΑΝΔΡΟΣΤΕΝΕΔΙΟΝΗ 3) ΔΕΫΔΡΟΠΙΑΝΔΡΟΣΤΕΡΟΝΗ ΔΡΑΣΕΙΣ: 1) ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΔΡΙΚΗΣ ΓΕΝΝΗΤΙΚΗΣ ΟΔΟΥ 2) ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ 3) ΑΝΑΠΤΥΞΗ Β ΟΝΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ 4) ΑΝΑΒΟΛΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ( πρωτεϊνοσύνθεσης στους μύες) ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 70

71 ΔΡΑΣΕΙΣ ΑΝΔΡΟΓΟΝΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΔΡΙΚΗΣ ΓΕΝΝΗΤΙΚΗΣ ΟΔΟΥ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΣΠΕΡΜΑΤΟΓΕΝΕΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Β ΟΝΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΚΟΥ ΦΥΛΟΥ ΕΝΤΟΝΕΣ ΑΝΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ: ΠΡΩΤΕΪΝΟΣΥΝΘΕΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΜΥΕΣ-ΑΥΞΗΣΗ ΟΓΚΟΥ ΜΥΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 71

72 ΙΣΤΟΙ: ΠΡΟΣΤΑΤΗΣ-ΟΡΧΕΙΣ-ΝΕΦΡΟΙ-ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 72

73 ΣΤΟ ΛΙΠΩΔΗ ΙΣΤΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΩΝ ΑΠΟ ΑΝΔΡΟΓΟΝΑ ΤΑ ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΙ ΣΤΙΣ ΩΟΘΗΚΕΣ ΜΙΚΡΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΟΡΧΕΙΣ, ΣΤΟ ΦΛΟΙΟ ΤΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟ ΛΙΠΩΔΗ ΙΣΤΟ ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 73

74 ΚΛΙΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ #1 ΤΙ ΘΑ ΔΩΣΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΑΣΘΕΝΗ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ; ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 74

75 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΙΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΠΑΙΖΟΥΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΣΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΩΝ; ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΚΥΡΙΟΣ ΔΙΕΓΕΡΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΛΑΤΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΩΝ; ΠΟΙΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΟΥΝ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΣΕ ΥΠΕΡΕΚΚΡΙΣΗ; ΠΩΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ Η ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ ΣΤΟ ΑΙΜΑ; ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 75

76 ΚΛΙΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ #1 Ανδρας, 52 ετών Συμπτώματα: έντονη αδυναμία Φυσικά σημεία: στρογγυλό πρόσωπο, ακμή, μεγάλο εξόγκωμα λίπους στον αυχένα, ΑΠ=160/95 mmhg Εργαστηριακές εξετάσεις: Σάκχαρο νηστείας=178 mg/dl (φτ mg/dl) κορτιζόλη=62 μg/ml (φ.τ μg/ml) ΑCTH: 0 pg/ml Τι έχει ο ασθενής; 1. Ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη 2. Μη-ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη 3. Εκκριτικός όγκος πρόσθιας υπόφυσης 4. Εκκριτικός όγκος φλοιού επινεφριδίων 5. Εκκριτικός όγκος οπίσθιας υπόφυσης ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 76

77 ΣΥΝΟΨΗ Οι ορμόνες του μυελού των επινεφριδίων (επινεφρίνη, νορεπινεφρίνη και ντοπαμίνη) είναι παράγωγα των αμινοξέων Phe/Tyr και έχουν υποδοχείς με 7 διαμεμβρανικές περιοχές. Η κορτιζόλη επάγει τη μεθυλτρανσφεράση που μετατρέπει την νορεπινεφρίνη σε επινεφρίνη. Οι ορμόνες του φλοιού των επινεφριδίων (αλατοκορτικοειδή-γλυκοκορτικοειδή-ανδρογόνα) ανήκουν στις στεροειδείς ορμόνες (προέρχονται από τη χοληστερόλη) και έχουν ενδοκυτταρικούς υποδοχείς (κυτταρόπλασμα ή πυρήνα). Τα γλυκοκορτικοειδή διεγείρουν την πρωτεϊνόλυση και τη λιπόλυση στους εξωηπατικούς ιστούς, τη γλυκονεογένεση στο ήπαρ ενώ παρουσιάζουν αντιφλεγμονώδη και ανοσοκατασταλτική δράση.

78 ΣΥΝΟΨΗ Το βασικό ερέθισμα για την παραγωγή αλδοστερόνης είναι η υπερκαλιαιμία, η υποογκαιμία, η αρτηριακή υπόταση και η μείωση του νατρίου στο αγγειώδες σπείραμα του νεφρού. Όλα τα παραπάνω προκαλούν αύξηση της ρενίνης στην παρασπειραματική συσκευή του νεφρού. Η ACTH επηρεάζει τη μέγιστη έκκριση της αλδοστερόνης.

79 ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1) Nelson DL, Cox MM. Lehninger Βασικές Αρχές Βιοχημείας, Τόμος 2, Κεφάλαιο 23. 2) Devlin TM. Βιοχημεία-Κλινικοί Συσχετισμοί. Τόμος ΙΙ. Κεφάλαιο 23. ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 79

80 ΚΑΛΟ ΔΙΑΒΑΣΜΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ 80