ΓΕΝΙΚΕ ΤΜΒΟΤΛΕ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΟΤ ΚΑΡΚΙΝΟΤ

Transcript

1 ΓΕΝΙΚΕ ΤΜΒΟΤΛΕ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΟΤ ΚΑΡΚΙΝΟΤ Σα νζα για τθν πρόλθψθ του καρκίνου είναι καλφτερα ςιμερα και κα είναι ακόμα καλφτερα ςτο μζλλον. Τπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείσ να κάνεισ για να προςτατζυςεισ τον εαυτό ςου και τθν οικογζνεια ςου και να προλάβεισ τον καρκίνο. Σι μπορεί να προκαλζςει τον καρκίνο? Οι επιςτιμονεσ ανακάλυψαν αρκετοφσ παράγοντεσ που μποροφν να προκαλζςουν καρκίνο. 80% των καρκίνων μπορεί να οφείλεται ςε περιβαλλοντικοφσ παράγοντεσ όπωσ: 1. Θ διατροφι 2. Σο ποτό 3. Σο κάπνιςμα Σο άλλο 20% οφείλεται ςε παράγοντεσ που δεν μποροφμε να ελζγξουμε όπωσ θ κλθρονομικότθτα. Αν περιορίςουμε τουσ παράγοντεσ που μποροφμε να ελζγξουμε είναι δυνατό να μειϊςουμε τισ πικανότθτεσ για καρκίνο ςε εμάσ και ςτθν οικογζνεια μασ. 35% των κανάτων από καρκίνο μπορεί να ζχουν ςχζςθ με τθ διατροφι. Θ διατροφι που είναι χαμθλι ςε φυτικζσ ίνεσ και ψθλι ςε λίποσ, με λίγα φροφτα και λαχανικά ι λίγα ολικισ άλεςθσ δθμθτριακά αυξάνει τισ πικανότθτεσ ανάπτυξθσ κάποιων ειδϊν καρκίνου. ΟΔΘΓΛΕ ΓΛΑ ΠΡΟΛΘΨΘ 1. Σρώτε ποικιλία τροφών Καμία τροφι δεν προςφζρει όλα τα κρεπτικά ςυςτατικά που χρειάηεται ο άνκρωποσ. Είναι ςθμαντικό να λαμβάνεται ποικιλία τροφϊν απ όλεσ τισ ομάδεσ και ποικιλία μζςα από κάκε ομάδα. ΟΜΑΔΕ ΣΡΟΦΩΝ

2 Ολικισ άλεςθσ δθμθτριακά και ηυμαρικά Δόςθ : 6 11 μερίδεσ/ θμζρα Περιζχουν υδατάνκρακεσ, φυτικζσ ίνεσ, βιταμίνεσ Β. Άπαχο κρζασ, πουλερικά και ψάρι Όςπρια Δόςθ : 2 3 μερίδεσ/ θμζρα Περιζχουν πρωτεΐνεσ, ςίδθρο, ψευδάργυρο Φροφτα και Λαχανικά Δόςθ : 3 μεγάλα ι 6 μικρά / θμζρα Περιζχουν υδατάνκρακεσ, βιταμίνεσ Α και Γ, φυτικζσ ίνεσ Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα χαμθλά ςε λιπαρά Δόςθ : 3-4 μερίδεσ / θμζρα Περιζχουν πρωτεΐνεσ, αςβζςτιο, φωςφόρο 2. Διατθρείτε το επικυμθτό ςασ βάροσ ςτακερό. Θ παχυςαρκία είναι ζνασ παράγοντασ για πολλζσ αςκζνειεσ όπωσ καρδιοπάκειεσ, υπζρταςθ, ςακχαρϊδθσ διαβιτθσ και κάποιεσ μορφζσ καρκίνου. 3. Αποφεφγετε το λίποσ, ιδιαίτερα τροφζσ με κορεςμζνο λίποσ και χολθςτερόλθ. Θ διατροφι που είναι χαμθλι ςε περιεκτικότθτα λίπουσ μπορεί να μειϊςει τισ πικανότθτεσ ανάπτυξθσ καρκίνου του μαςτοφ, προςτάτθ και παχζοσ εντζρου.

3 4. Σρώτε τροφζσ με αρκετζσ φυτικζσ ίνεσ και άμυλο. Θ ςυνικθσ διατροφι είναι χαμθλι ςε φυτικζσ ίνεσ και άμυλο. Οι επιςτιμονεσ ςυςτινουν τθν αφξθςθ του άμυλου και των φυτικϊν ινϊν ςτθν διατροφι μασ τρϊγοντασ περιςςότερα ολικισ άλεςθσ δθμθτριακά, φροφτα, λαχανικά και όςπρια. Σο διαιτολόγιο αυτό μπορεί να μειϊςει τισ πικανότθτεσ για καρκίνο του εντζρου. 5. Αποφεφγετε τθν υπερκατανάλωςθ ηάχαρθσ. Οι τροφζσ που περιζχουν ηάχαρθ περιζχουν ςυνικωσ και λίποσ και είναι φτωχζσ ςε βιταμίνεσ και άλατα. 6. Αποφεφγετε τθν υπερκατανάλωςθ αλατιοφ. Μπορεί να προκαλζςει υπζρταςθ κυρίωσ ςε άτομα με οικογενειακό ιςτορικό. Μθ ελεγχόμενθ υπζρταςθ μπορεί να οδθγιςει ςε καρδιοπάκειεσ, εγκεφαλικό και νεφροπάκειεσ 7. Αν πίνετε οινοπνευματώδθ ποτά, πίνετε μόνο με μζτρο 1 μερίδα/ θμζρα για άνδρεσ 1 μερίδα κάκε άλλθ θμζρα για γυναίκεσ 1 μερίδα = 60 ml ουίςκι, 300 ml μπφρα, 190 ml κραςί. ΟΙΝΟΠΝΕΤΜΑ, ΦΤΣΙΚΕ ΙΝΕ, ΛΙΠΟ, ΦΤΛΛΩΔΗ ΛΑΧΑΝΙΚΑ 1. Οινόπνεφμα Θ υπερκατανάλωςθ οινοπνεφματοσ ςχετίηεται με τον καρκίνο του ςτόματοσ, οιςοφάγου και ιπατοσ. Ακόμα περιςςότερο αυξάνονται οι πικανότθτεσ όταν ςυνδυάηεται με το κάπνιςμα. ΔΙΑΙΣΗΣΙΚΕ ΦΤΣΙΚΕ ΙΝΕ

4 Οι φυτικζσ ίνεσ είναι ςφνκετοι υδατάνκρακεσ όπου το υλικό (ι μζροστου υλικοφ) του φυτοφ δεν απορροφάται από τον οργανιςμό. Σα λαχανικά, φροφτα, όςπρια και ολικισ άλεςθσ δθμθτριακά περιζχουν διάφορα είδθ φυτικϊν ινϊν που ζχουν διαφορετικοφσ ρόλουσ όςο αφορά ςτθν προςταςία που παρζχουν ςτον ανκρϊπινο οργανιςμό. Φυτικζσ Κνεσ Σα περιςςότερα φαγθτά που είναι πλοφςια ςε φυτικζσ ίνεσ περιζχουν και αδιάλυτεσ (50-75%) και διαλυτζσ(25 30%). Διαλυτζς στο νερό Μειϊνουν τθν αρτθριακι πίεςθ, χολθςτερόλθ, καρδιοπάκειεσ τακεροποιοφν τθ γλυκόηθ ςτο αίμα. Πρόκειται για πθκτίνθ, κόμμι και κολλϊδθσ ουςίεσ που περιζχονται ςτθν βρϊμθ, το κρικάρι, τα όςπρια ειδικότερα φαςόλια και λουβιά Αδιάλυτες στο νερό Μειϊνουν τον καρκίνο του εντζρου αυξάνοντασ τισ κενϊςεισ και μειϊνοντασ τον χρόνο παραμονισ καρκινογόνων ουςιϊν ςτο ζντερο. Πρόκειται για λιγνίνθ, κυτταρίνθ, θμικυτταρίνθ που περιζχονται ςτα ολοςίταρα πίτουρα, ςτο καφζ ρφηι, ςτα λαχανικά όπωσ κραμπί και ςπανάχι O ρόλοσ των φυτικών ινών Λόγω του ότι οι φυτικζσ ίνεσ δεν απορροφοφνται από το ςτομάχι και το ζντερο βοθκοφν ςτθν μετακίνθςθ του φαγθτοφ και των υπολειμμάτων του από το παχφ ζντερο εκτόσ του ςϊματοσ. Λειτουργοφν κατά κάποιο τρόπο ςαν «ςκοφπα του εντζρου». Ζτςι προλαμβάνουν τθν δυςκοιλιότθτα και ςυμβάλλουν ςτθν καλι λειτουργία του εντζρου. Ζρευνεσ... Από ζρευνεσ που ζγιναν ςε αναπτυγμζνεσ χϊρεσ θ κατανάλωςθ φυτικϊν ινϊν είναι μόνο 11 γρ. θμερθςίωσ ενϊ θ ςυνιςτϊμενθ ποςότθτα είναι 30 γρ. θμερθςίωσ To Εκνικό Λνςτιτοφτο Καρκίνου τθσ Αμερικισ (ΝCI) ςυςτινει να μθν ξεπερνοφμε τα 35 γρ. γιατί μπορεί να ζχουμε αντίκετα αποτελζςματα. Πθγζσ φυτικών ινών

5 Φροφτα με τθν φλοφδα (μιλο, αχλάδι, ροδάκινο) Πατάτεσ με φλοφδα Δθμθτριακά ολικισ άλεςθσ (bran flakes, all bran) Βρϊμθ, ςίκαλθ Ηυμαρικά με ολικισ άλεςθσ αλεφρι Άλλα φροφτα (μπανάνα, πεπόνι, φράουλεσ, ακτινίδιο, γκρζιπφρουτ, πορτοκάλια, ανανάσ, ςταφίδεσ, δαμάςκθνα κλπ). Όςπρια (φακζσ, φαςόλια, ρεβίκια, κουκιά, αρακάσ, λουβιά). Σροφζσ πλοφςιεσ ςε φυτικζσ ίνεσ ΣΡΟΦΕ ΠΟΟΣΗΣΑ ΦΤΣΙΚΕ ΙΝΕ(γρ) ΦΡΟΤΣΑ Φράουλεσ Δαμάςκθνα Αχλάδι ταφίδεσ Μιλο ΛΑΧΑΝΙΚΑ Μπρόκολο Καρότο ΟΠΡΙΑ Μπιηζλι Φαςόλια ΔΗΜΗΣΡΙΑΚΑ 1 φλιτηάνι 3 ξθρά 1 μζτριο 3 κουταλιζσ ςοφπασ 1 μεγάλο ½ φλιτηάνι ½ φλιτηάνι ½ φλιτηάνι 1/2 φλιτηάνι Ολοςίταρο ψωμί 1 φζτα 2

6 Πατάτα (με φφλλο) All bran Bran flakes 1 μζτρια 30 γρ. 30 γρ ΛΙΠΟ...ΚΙΝΔΤΝΟ Θ διατροφι με αυξθμζνθ κατανάλωςθ λίπουσ αυξάνει τισ πικανότθτεσ για καρκίνο του παχζοσ εντζρου, του μαςτοφ, του προςτάτθ και του ενδομιτριου. Ελαιόλαδο Αντικαρκινικι δράςθ μζςω τθσ παρεμπόδιςθσ του ςχθματιςμοφ των ελεφκερων ριηϊν και κατά ςυνζπεια του οξειδωτικοφ άγχουσ λόγω τθσ περιεκτικότθτασ του ςε αντιοξειδωτικζσ ουςίεσ - πολυφαινόλεσ και βιταμίνθσ Ε (θ κατανάλωςθ να μθν ξεπερνά τισ ςυνιςτϊμενεσ ποςότθτεσ π.χ άτομο που καταναλϊνει 2000 κερμίδεσ/ θμζρα = 3-4 κουταλιζσ ςοφπασ ελαιόλαδο) του ςκουαλζνιου, κφριου ςυςτατικοφ του ελαιόλαδου το οποίο ζχει αποδειχκεί ότι μειϊνει τθν πικανότθτα εμφάνιςθσ κακοικουσ μελανϊματοσ ςτο δζρμα. Κίνδυνοσ... Θ παχυςαρκία αυξάνει τισ πικανότθτεσ ανάπτυξθσ καρκίνου Θ διατροφι μασ περιζχει γφρω ςτο 40% λίποσ και κανονικά δεν πρζπει να ξεπερνά τα 30% των θμεριςιων ενεργειακϊν μασ αναγκϊν. Μειώςτε το λίποσ Σρϊτε περιςςότερα φροφτα, λαχανικά και δθμθτριακά ολικισ άλεςθσ. Διαλζγετε ψαχνό κρζασ, πουλερικά χωρίσ δζρμα, ψάρι και τροφζσ μειωμζνεσ ςε λιπαρά. Διαλζγετε γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα χαμθλά ςε λιπαρά. Διαλζγετε γεφματα με μειωμζνα λιπαρά όπωσ ςαλάτεσ, όςπρια, ψάρι, ψαχνό κρζασ και λαχανικά. Μαγειρεφετε ςτθ ςχάρα, ατμό, και γενικά χωρίσ τθν προςκικθ λίπουσ. Αφαιρείτε το ορατό λίποσ από το κρζασ (π.χ. δζρμα πουλερικϊν). Αποφεφγετε τα τθγανιτά.

7 Αποφεφγετε τισ ςάλτςεσ με λίποσ όπωσ φρζςκα κρζμα. Αποφεφγετε τθν προςκικθ βουτφρου ςτο φαγθτό και το ψωμί. 4. ΦΤΛΛΩΔΗ ΛΑΧΑΝΙΚΑ Σα λαχανικά που ανικουν ςε αυτι τθν ομάδα μειϊνουν τισ πικανότθτεσ για καρκίνο του παχζοσ εντζρου γιατί είναι πλοφςια ςε φυτικζσ ίνεσ, και αντιοξειδωτικζσ βιταμίνεσ Α και Γ Σζτοια είναι : μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλϊν, κουνουπίδι, ρεπανάκια, μαροφλι, λάχανα 5.ΒΙΣΑΜΙΝΕ Βιταμίνθ Α ε χϊρεσ όπου θ διατροφι είναι πλοφςια ςε β- καροτίνθ (φυτικι μορφι βιταμίνθσ Α) και βιταμίνθ Γ υπάρχουν μειωμζνεσ πικανότθτεσ ανάπτυξθσ κάποιων μορφϊν καρκίνου. Βιταμίνθ Γ Μελζτεσ αναδεικνφουν ότι διατροφι ψθλι ςε βιταμίνθ Γ μειϊνει το καρκίνο του ςτόμαχου και του οιςοφάγου. Βιταμίνεσ Α και Γ Διατροφι χαμθλι ςε β- καροτίνθ αυξάνει τισ πικανότθτεσ για καρκίνο του λάρυγγα, των πνευμόνων και τθσ ουροδόχου κφςτθσ. Οι επιςτιμονεσ μελετοφν τθν ςχζςθ βιταμινϊν και αλάτων ςτθν πρόλθψθ του καρκίνου. Μζχρι ςιμερα γνωρίηουν ότι θ βιταμίνεσ Α και Γ ζχουν κάποια προλθπτικά ωφελιματα όταν παίρνονται από τισ τροφζσ, ΟΧΛ από ςυμπλθρϊματα ςε χάπια. Βιταμίνθ Α και Αςβζςτιο Είναι γνωςτό ότι θ υπερκατανάλωςθ ςυμπλθρωμάτων βιταμίνθσ Α μπορεί να κάνει ηθμιά ςτο ιπαρ. Πρόςφατεσ μελζτεσ αναφζρουν ότι το αςβζςτιο μπορεί να προλάβει μθ φυςιολογικι ανάπτυξθ των κυττάρων του παχζοσ εντζρου.

8 Σροφζσ πλοφςιεσ ςε βιταμίνεσ Α και Γ κοφρα πράςινα λαχανικά, όπωσ μπρόκολο, ςπανάκι, λάχανα. Αλλά λαχανικά όπωσ ςπαράγγια, πράςινεσ και κόκκινεσ πιπεριζσ, λαχανάκια Βρυξελλϊν, φαςολάκι, κολοκυκάκι, κρεμμφδι, ντομάτα, κουλοφμπρα, κοκκινογοφλια. Λαχανικά με κίτρινο-πορτοκαλί χρϊμα όπωσ, καρότα, γλυκοπατάτα, κολοκφκι, ντομάτα. Φροφτα πλοφςια ςε βιταμίνεσ Α και Γ Φροφτα όπωσ βερίκοκα, πεπόνι, παπάγια, ροδάκινα, φράουλεσ, ανανάσ, δαμάςκθνα Εςπεριδοειδι όπωσ, λεμόνια, πορτοκάλια, μανταρίνια, γκρζιπφρουτ Άλλεσ ουςίεσ Λυκοπζνιο Βρίςκεται κυρίωσ ςτθ ντομάτα και άλλεσ πθγζσ όπωσ κουάφα, καρποφηι, ςαγκουίνι. - Θ μαγειρεμζνθ ι επεξεργαςμζνθ ντομάτα περιζχει μεγαλφτερθ ποςότθτα λυκοπενίου και ζτςι μπορεί να απορροφθκεί ευκολότερα από τον οργανιςμό. - υμβάλει ςτθν πρόλθψθ και κεραπεία του καρκίνου του μαςτοφ και του προςτάτθ Οινόπνευμα Θ υπερκατανάλωςθ οινοπνεφματοσ και ακόμα περιςςότερο ο ςυνδυαςμόσ του με το κάπνιςμα αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνιςθσ καρκίνου ςτα πιο κάτω όργανα τοματοφάρυγγασ Λάρυγγασ Οιςοφάγοσ Ιπαρ υςτινεται : Ουροδόχοσ κφςτθ - Αποφυγι τθσ υπερκατανάλωςθσ οινοπνεφματοσ

9 - Αντικατάςταςθσ του με τα πιο κάτω: Αεριοφχο νερό όδα Χυμοφσ από φροφτα και λαχανικά ωςτι διατροφι-σρόποσ ηωισ Δεν πρζπει να ςτερθκείσ τα αγαπθμζνα ςου φαγθτά για να προςτατεφςεισ το εαυτό ςου από τον καρκίνο. Θ ιδζα είναι να επιλζγεισ ΠΛΟ ΤΝΧΑ τισ τροφζσ που μειϊνουν τισ πικανότθτεσ ανάπτυξθσ καρκίνου και να επιλζγεισ ΛΛΓΟΣΕΡΟ ΤΧΝΑ τισ τροφζσ που αυξάνουν τισ πικανότθτεσ εμφάνιςθσ καρκίνου. Σρόποσ ηωισ... Δεν πρζπει να κάνεισ όλεσ τισ αλλαγζσ μζςα ςε μία νφχτα. Παράδειγμα 1 Αν πίνετε 2 ποτιρια γάλα τθν θμζρα μπορείτε να μειϊςετε τθν πρόςλθψθ λίπουσ από το γάλα κατά το ¼ μόνο αντικακιςτϊντασ το ολόπαχο με αποβουτυρωμζνο. Παράδειγμα 2 το ςάντουιτσ αντί για ςαλάμι και μπζικον χρθςιμοποιείςτε γαλοποφλα ι κοτόπουλο και προςκζςτε λαχανικά όπωσ ντομάτα και μαροφλι. Σκοπός της διατροφικής θεραπείας Να αναδθμιουργθκεί ι να ςυντθρθκεί θ διατροφικι κατάςταςθ του αςκενι, θ ςφςταςθ του ςϊματοσ και θ λειτουργικι κατάςταςθ πριν, κατά τθν διάρκεια και μετά τθν κεραπεία του καρκίνου. Να ελαχιςτοποιθκοφν οι δυςκολίεσ κρζψθσ που ζχουν ςχζςθ με τον καρκίνο και τθν κεραπεία του. Να βελτιωκοφν 1. θ αντοχι 2. θ ευεξία

10 3. θ ποιότθτα ηωισ Θεραπεία υςτινεται θ ςωςτι διατροφι με ςυγκεκριμζνεσ ειςθγιςεισ και ςυγκεκριμζνεσ τροποποιιςεισ ανάλογα με τα πιο κάτω Ανεκτικότθτα αςκενι Είδοσ καρκίνου Κεραπεία Παρενζργειεσ κεραπείασ του καρκίνου τάδιο καρκίνου Άλλεσ αςκζνειεσ που είχε ιδθ ο αςκενισ Ενδεικνυόμενα ςε διάφορεσ περιπτώςεισ Διαιτολόγια Διαιτολόγιο ψθλό ςε κερμίδεσ και πρωτεΐνεσ Διαιτολόγιο με τροποποίθςθ ςτθν υφι των τροφϊν (π.χ. διαιτολόγιο με υγρζσ τροφζσ) Διαιτολόγιο χωρίσ φυτικζσ ίνεσ Διαιτολόγιο ψθλό ςε φυτικζσ ίνεσ Διαιτολόγιο για ςτομίεσ (αναςτομϊςεισ). Διαιτολόγιο μετά από εγχείρθςθ ςτον οιςοφάγο και ςτομάχι. Πολφπλοκα διατροφικά προβλιματα απαιτοφν ςυνδυαςμό διατροφικισ παρζμβαςθσ και υπαλλακτικοφ τρόπου ςίτιςθσ. Διατροφικι αξιολόγθςθ Κατάςταςθ Βάρουσ Θ κατάςταςθ του βάρουσ είναι ο καλφτεροσ δείκτθσ τθσ διατροφικισ κατάςταςθσ του αςκενι που ηει με τον καρκίνο. Μείωςθ βάρουσ >5% ςε 1 μινα ι > 10% ςε 6 μινεσ αποτελεί ζνδειξθ διατροφικοφ προβλιματοσ. Πρόςλθψθ τροφισ

11 -24 ϊρεσ ανάκλθςθ κατανάλωςθσ τροφισ -υχνότθτα κατανάλωςθσ τροφϊν. Είναι ςθμαντικό θ διατροφι του αςκενι να αξιολογείται ανάλογα με ςυγκεκριμζνα ςυμπτϊματα. Διατροφικι κεραπεία Μακροκρεπτικά υςτατικά Πρωτεΐνεσ και ενζργεια ανάγκθ για αυξθμζνθ πρόςλθψθ τουσ Όταν ο αςκενισ δεν μπορεί να τρζφεται κανονικά από το ςτόμα αλλά ο γαςτρεντερικόσ ςωλινασ δουλεφει κανονικά, τότε ςυςτινεται θ εντερικι ςίτιςθ μζςω κακετιρα ςίτιςθσ. Όταν ο καρκίνοσ προκαλζςει απόφραξθ δθλαδι ο γαςτρεντερικόσ ςωλινασ δεν δουλεφει κανονικά και ο αςκενισ δεν μπορεί να ζχει επαρκι ςίτιςθ, τότε ςυςτινεται ολικι παρεντερικι ςίτιςθ δθλαδι ςίτιςθ μζςω φλζβασ. Μικροκρεπτικά υςτατικά Δεν ζχει αποδειχτεί ότι ο καρκίνοσ απαιτεί αυξθμζνεσ ποςότθτεσ. Θ ανάγκθ για αφξθςθ εξαρτάται από : - Σθν κζςθ του καρκίνου και τθν εξζλιξθ του - Σθν κεραπεία - Σθν φαρμακευτικι αγωγι Ζλλειψθ παρατθρείται όταν : - Όγκοσ ςτο πεπτικό ςφςτθμα δθμιουργεί απόφραξθ και κατά ςυνζπεια ζλλειψθ μικροκρεπτικϊν ςυςτατικϊν ανάλογα με τθ κζςθ του όγκου. - Τπάρχει ζλλειψθ βιταμίνθσ Β με παρατεταμζνθ κακι διατροφι.

12 - Παρατθρείται διικθςθ οργάνου του πεπτικοφ ςυςτιματοσ και ςυνεπϊσ κακι απορρόφθςθ μικροκρεπτικϊν ςυςτατικϊν Ακτινοθεραπεία Μπορεί να προκαλζςει ζλλειψθ μικροκρεπτικϊν ςυςτατικϊν ανάλογα με τθ κζςθ του όγκου Μείωςθ θλεκτρολυτϊν λόγω εμετϊν και διάρροιασ ςε περιπτϊςεισ ακτινοκεραπείασ ςε κοιλιά και λεκάνθ. Δυςφαγία και δυςκαταποςία λόγω ςτοματίτιδασ, οιςοφαγίτιδασ και εκτεταμζνων μυκθτιάςεων ςε περιπτϊςεισ ακτινοκεραπείασ ςτοματικισ κοιλότθτασ, τραχιλου και κϊρακα Χημειοθεραπεία Θ χθμειοκεραπεία που περιζχει άνκρακα μειϊνει τουσ θλεκτρολφτεσ ιδιαίτερα μαγνιςιο και κάλιο Θ αςπαργινάςθ προκαλεί ψθλά επίπεδα αηϊτου ςτο αίμα και αποβάλλει αςβζςτιο και φωςφόρο λόγω τθσ διάςπαςθσ τθσ πρωτείνθσ υμπλθρώματα- Μόνο μετά από ςφςταςθ του γιατροφ υςτινεται ςυμπλιρωμα βιταμινϊν και αλάτων μετά από παρατεταμζνθ ζλλειψθ μικροκρεπτικϊν ςυςτατικϊν. Μεγάλεσ δόςεισ ςυμπλθρωμάτων δεν ςυςτινονται λόγω τοξικότθτασ από τθν οποία μπορεί να επθρεαςτεί αρνθτικά το ανοςοποιθτικό ςφςτθμα. Δεν ςυςτινεται θ λιψθ ςυμπλθρϊματοσ βιταμινϊν κατά τθν διάρκεια τθσ χθμειοκεραπείασ λόγω πικανισ μείωςθσ του κεραπευτικοφ αποτελζςματοσ.