توانبخشی سالمندان توانبخشی مقدمه ١. 2- Jacques 3- Jackson 4- Spar 5- La Rue 6- Regier 7- Chop 8- Robnett.

Transcript

1 مهشید فروغان هنجاریابی معاینه مختصر وضعیت شناختی سالمندان شهر تهران مقاله پژوهشی اصیل هنجاریابی معاینه مختصر وضعیت شناختی سالمندان شهر تهران (35) هدف: یکی از روشهای متداول تشخیص دمانس به عنوان پیششرطی برای آزمایش و بررسی بیشتر ارزیابی عملکرد فرد در یک آزمون شناختی مختصر است. به این آزمونها معمولا ابزار غربالگری اطلاق میشود. «معاینه مختصر وضعیت شناختی» متداولترین ابزار غربالگری اختلال شناختی در سطح جهان است که به زبانهای مختلف ترجمه و در فرهنگهای مختلف استاندارد شده است. مطالعه مقطعی حاضر به منظور تعیین ویژگیهای روانسنجی معاینه مختصر وضعیت شناختی و تهیه جدول هنجاری آن در سالمندان شهر تهران در دو مرحله انجام شد. روش: در مرحله اول آزمون در 0 آزمودنی (با متوسط سن 6/3±6/6) دارای تشخیص دمانس (برمبنای معیارهای DSM-IV و مقیاس تباهی همهجانبه) و 04 همتای سالم با حداقل چهار کلاس سواد اجرا شد. در مرحله دوم آزمون در 30 سالمند ساکن جامعه اجرا و نتایج در سه گروه سنی و تحصیلی در هر دو جنس تنظیم شد. نتایج: آزمون از روایی رضایتبخش برخوردار بود (0/=α) و در نقطه برش 2 حساسیت 90 درصد و ویژگی 4 درصد بهدست آمد. همبستگی نمرات با سن و سطح تحصیلات در سطح 0/05 معنادار بود. نتیجهگیری: ویژگیهای روانسنجی این آزمون برای استفاده در شهر تهران مناسب بود اما نتایج آن باید با توجه به هنجارهای سنی و تحصیلی تفسیر گردد. دکتر مهشید فروغان گروه مدیریت توانبخشی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی دکتر زهرا جعفری گروه علوم پایه دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی پیمانه شیرین بیان مرکز تحقیقات مسایل اجتماعی روانی سالمندان دکتر ضیا قاي ممقام فراهانی گروه علوم بالینی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی دکتر مهدی رهگذر گروه آمار دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی کلید واژهها: معاینه مختصر وضعیت شناختی دمانس غربالگری روایی ایران مقدمه ١ به رغم افزایش آگاهیهای عمومی در زمینه مشکلات سالمندی هنوز بسیاری از افراد اختلال شناختی و کاهش پیش- رونده حافظه را بخشی از فرایند سالمندی بهنجار تلقی میکنند و آن را نتیجه طبیعی این فرایند و درمان ناپذیر میدانند در حالی که امروزه به دلیل ارتقای دانش عصب- روانشناختی سالمندی و پیشرفت فناوریهای پزشکی میتوان بین تغییرات بهنجار دوره سالمندی و تغییرات ناشی از فرایندهای آسیبزای مغزی افتراق 3 2 قاي ل شد (جکوي ز و جکسون 2000). دمانس یکی از اختلالات - نشانی تماس: تهران قیطریه خیابان شهید برادران سلیمانی کوچه شهید نعمتی بیمارستان توانبخشی رفیده. معلولیتزای شایع در دوره سالمندی است. مطالعات جمعیت- شناختی نشان دادهاند به نقص شناختی واضح گرفتارند همکاران که حدود پنج درصد از افراد 65 سال و بالاتر (اسپار و لارو 2002 رگیر و 99). میزان ابتلا به این اختلال پس از 65 سالگی هر پنج سال دو برابر میشود به طوری که در جمعیت 0 سال و بالاتر به بیش از 40 درصد میرسد (چاپ و روبنت 999). یکی از روشهای تشخیص دمانس ارزیابی عملکرد فرد در یک آزمون شناختی مختصر به عنوان پیششرطی برای آزمایش و بررسی بیشتر است. به این آزمونها معمولا اطلاق «ابزار غربالگری» میشود. نیاز به کاربرد ابزارهای غربالگری از این واقعیت 2- Jacques 3- Jackson 4- Spar 5- La Rue 6- Regier - Chop - Robnett mforoughan@yahoo.com 29 29

2 مهشید فروغان نشا ت گرفته است که بدون کمک ارزیابیهای شناختی قراردادی پزشکان معمولا در کار روزمره خود موفق به تشخیص دمانس نمیشوند. با توجه به نکات فوق ضرورت تدوین و تهیه ابزارهایی که بتوانند با روشی سهل و آسان موارد مشکوک به این اختلال را شناسایی و تغییرات حاصل از فرایند آسیبزا و عوامل درمانی به- کاررفته را به روشی مطمي ن مستند سازند به شدت احساس می- شود. کشورهای غربی که چند دهه پیش از ما با پدیده پیر شدن جمعیت مواجه شدهاند طی چهل سال گذشته ابزارهای مختلفی را 2 طراحی و تدوین شده است (فولستاین فولستاین و مکهوگ فایفر 95 هاجکینسون 92 بلست تاملینسون و 0 9 و راث 96 کان گولدفارب پولاک و پک 960). از از آنجا که مطرح شدن مشکلات سالمندی در ایران به دلیل پایین بودن میانه سنی جمعیت (اداره سلامت سالمندان 32) سابقهای کوتاهمدت دارد متاسفانه نسبت به هنجاریابی هیچ یک از آزمون- های غربالگری شناختی در سطح منطقهای یا ملی اقدامی نشده است. با توجه به این که بیشتر این آزمونها در معرض سویمندی- های فرهنگی قرار دارند ضرورت استانداردسازی و تعیین هنجارهای جمعیتی نمرات آنها کاملا احساس میشود. مطالعات انجامشده با استفاده از ابزارهای غربالگری و تشخیصی غیراستاندارد مقبولیت علمی ندارند و نتایج بهدستآمده از آنها در برنامهریزی- های بهداشتی قابل اتکا نیستند. لذا با توجه به روند پیر شدن جمعیت کشور و شیوع اختلالات شناختی در آینده در این مطالعه هنجاریابی یکی از ابزارهای معتبر غربالگری شناختی در جمعیت سالمندان ساکن شهر تهران موردنظر قرار گرفت. در این راستا 2 آزمون «معاینه مختصر وضعیت شناختی» (MMSE) که در سال 95 بهوسیله فولستاین طراحی و تدوین شده است به دلایل زیر برگزیده شد (برنز لالور و کریگ 999): معاینه مختصر وضعیت شناختی متداولترین ابزار غربالگری اختلالات شناختی در سطح جهان است که به زبانهای مختلف ترجمه و در فرهنگهای مختلف استاندارد شده است. این آزمون کارکردهای مختلف شناختی را سنجیده و برآوردی کلی از وضعیت شناختی آزمودنی فراهم میکند. این آزمون کوتاه و مختصر است و میتوان آن را در مدت 0 دقیقه یا کمتر اجرا کرد. به آسانی قابل حمل است. روش اجرای آن را میتوان طی مدت کوتاهی آموزش داد. 6 بخشی از ارزیابی جامع سالمندی (CGA) را تشکیل میدهد که در حال حاضر کاملترین برنامه ارزیابی سالمندان خصوصا سالمندان آسیبپذیر به شمار میآید. بسیاری از نهادهای علمی و اجرایی در سطح جهان از این آزمون به عنوان یکی از شاخصهای طبقهبندی اختلالات شناختی استفاده میکنند. بسیاری از شرکتهای بیمه و مو سسات بهداشتی دولتی آن را به عنوان شاخص احراز شرایط استفاده از داروهای جدید پذیرفتهاند. با توجه به استفاده گسترده از آن در عرصههای پژوهشی اختلالات شناختی این آزمون به الفبایی برای تبادل یافتهها و اطلاعات بهدستآمده تبدیل شده است. مزایای فوق سبب شد که بهرغم برخی ضعفهای معاینه مختصر وضعیت شناختی از جمله تا ثیرپذیری از تحصیلات و فرهنگ آزمودنی این آزمون به عنوان ابزار بررسی انتخاب شده و مطالعه حاضر با هدف شناخت ویژگیهای روانسنجی و تهیه جدول هنجاری آن انجام شود. روش این مطالعه به روش مقطعی و در دو مرحله از شهریور ماه 34 تا مرداد ماه 35 در سالمندان ساکن شهر تهران انجام شد. ابزارهای بهکاررفته عبارت بودند از: معیارهای تشخیصی دمانس - Folstein 2- McHugh 3- Pfeiffer 4- Hodkinson 5- Blessed 6- Tomlinson - Roth - Kahn 9- Goldfarb 0- Pollack - Peck 2- Mini-Mental State Examination 3- Burns 4- Lawlor 5- Craig 6- Comprehensive Geriatric Assessment 30 30

3 مهشید فروغان مبتنی بر راهنمای تشخیصی و آماری انجمن روانپزشکی آمریکا- نسخه چهارم- تجدیدنظرشده (DSM-IV-TR) 2000 مقیاس تباهی همهجانبه (GDS) (ریزبرگ فریس دلي ون و کروک 5 کروک 92) معاینه مختصر وضعیت شناختی و پرسشنامه جمعیتنگاشتی. مقیاس تباهی همهجانبه ابزاری است که به منظور رتبهبندی شدت تباهی در دمانس طراحی و روایی و پایایی آن در 6 مطالعات مختلف مناسب ارزیابی شده است (اورآل اسکات و روآدس 990 ریزبرگ 993). در مرحله اول که نمرات آزمون با عوامل دموگرافیک از آزمون آماری کروسکال - 0 والیس استفاده شد. نقطه برش مطلوب با استفاده از روش ترسیم منحنی خاصه محرکه گیرنده (ROC) تعیین گردید. شایان ذکر است که در این هنجاریابی از نسخه ترجمهشده معاینه مختصر وضعیت شناختی گروه سالمندشناسی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی (مرکب از نمایندگان رشتههای پزشکی و پیراپزشکی) استفاده شد که به منظور رعایت تناسب فرهنگی در آن تجدیدنظر و تغییر مختصر در ماده تکرار صورت گرفت. به روش نمونهگیری در دسترس انجام شد برای 0 سالمند بالای 60 سال که حداقل چهار سال تحصیلات رسمی داشتند و عضو انجمن آلزایمر بوده و در ارزیابی بالینی توسط روانپزشک واجد معیارهای تشخیصی دمانس تشخیص داده شده بودند پس از اخذ رضایتنامه کتبی (از سالمند و مراقب او) GDS معاینه وضعیت شناختی و پرسشنامه جمعیتشناختی اجرا گردید و نتایج با داده- های به دست آمده از 04 سالمند همتاسازیشده فاقد دمانس (فاقد معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR برای دمانس و واجد معیارهای یکی از دو رتبه یا 2 در (GDS مقایسه شد. سالمندان گروه شاهد از میان دوستان و همسایگان سالمند گروه نمونه انتخاب شدند و تا آنجا که ممکن بود سعی شد که از لحاظ سن جنس و سطح تحصیلات مشابه باشند. در مرحله دوم برای 30 سالمند عضو کانونهای جهان- دیدگان 20 منطقه مختلف شهر تهران (در محدوده 60 سال و بالاتر) که حداقل چهار سال تحصیلات رسمی را گذرانده و فاقد علایم شناختی واضح بودند پس از هماهنگی با مسو ولان کانونها و در صورت رضایت شخصی معاینه مختصر وضعیت شناختی و پرسشنامه جمعیتشناختی اجرا و یافتهها بر حسب سن جنس و سطح تحصیلات مرتب شدند. در هر دو مرحله یافتههای مربوط به شرکتکنندگانی که به دلیل مشکلات ارتباطی یا ابتلا به فلج قادر به اجرای کامل آزمون نبودند حذف شدند. آمارههای بهکاررفته برای گزارش یافتههای توصیفی شامل تعیین و درصد بودند. برای تعیین پایایی 9 آزمون از محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و برای تعیین همبستگی یافتهها در مرحله اول مطالعه سنی گروه نمونه 6/3±6/60 و گروه شاهد مردان و 50/50 /5±/50 بود و 49/50 درصد از گروه نمونه را درصد را زنان تشکیل میدادند. این ارقام برای گروه شاهد به ترتیب 69/20 و 30/0 درصد بود. بیشترین فراوانی سطح تحصیلات در گروه نمونه مربوط به تحصیلات ابتدایی (56/50 درصد) و در گروه شاهد مربوط به دوره دوم دبیرستان (4/50 درصد) بود. در مقیاس GDS بیشترین فراوانی گروه نمونه به رتبه (34/65 6 درصد) و در گروه شاهد به رتبه (95/ درصد) اختصاص داشت. در مطالعه حاضر نمرات معاینه مختصر وضعیت شناختی در دو گروه نمونه و شاهد متفاوت و این تفاوت در سطح 0/05 معنادار بود (0/000=p). همچنین نمره این آزمون با GDS در هر دو گروه نسبت معکوس معنادار را نشان داد (0/000=p). نمرات گروه شاهد با سن همبستگی معکوس (0/000=p) (جدول ) و با سطح تحصیلات همبستگی مثبت (0/000=p) (جدول 2) داشت. این همبستگی برای گروه نمونه در رابطه با سطح تحصیلات معنادار (0/06=p) (جدول 2) ولی در رابطه با سن معنادار نبود (0/09=p) (جدول ). نمرات زنان گروه نمونه اندکی - Global Deterioration Scale 2- Reisberg 3- Ferris 4- De Leon 5- Crook 6- Overall - Scott - Rhoades 9- Cronbach's alpha 0- Kruskal-Wallis - Receiver Operating Characteristic 3 3

4 مهشید فروغان جدول - همبستگی بین نمرات MMSE در ردههای سنی دو گروه شاهد و مورد. سن (س ل)ا میزان معناداری (مقدار p) گروه شاهد (تعداد) 0/09 2/63 25/ (n=4) (4) /93 24/ (n=35) (35) 0-9 2/52 23/44 (n=) 0 و بالاتر () 2/63 25/ (n=0) جمع کل (0) گروه مورد (تعداد) 0/000 /65 5/53 (n=3) (3) /59 / (n=49) (49) 0-9 /93 /96 (n=30) 0 و بالاتر (30) /59 9/4 (n=92) جمع کل (92) جدول 2- همبستگی بین نمرات MMSE و میزان تحصیلات در دو گروه شاهد و مورد. میزان تحصیلات (سال) میزان معناداری (مقدار p) گروه شاهد (تعداد) 0/000 3/05 22/0 (n=36) ابتدایی (36) /93 25/ (n=6) متوسطه (6) 2/ 25/65 (n=4) دبیرستان و بالاتر (4) 2/ 24/54 (n=99) جمع کل (99) گروه مورد (تعداد) 0/06 /05 / (n=4) ابتدایی (4) /2 5/0 (n=5) متوسطه (5) 0/5 4/36 (n=22) دبیرستان و بالاتر (22) /94 9/0 (n=4) جمع کل (4) 32 32

5 مهشید فروغان هنجاریابی معاینه مختصر وضعیت شناختی سالمندان شهر تهران جدول 3- مقادیر حساسیت و ویژگی در نمرات مختلف.MMSE نمره حساسیت 0/2 0/4 0/ 0/90 0/90 0/93 0/93 0/95 ویژگی 0/9 0/96 0/90 0/4 0/4 0/65 0/59 0/ جدول 4- و نمرات MMSE افراد بر حسب جنس سن و سطح تحصیلات. تحصیلات ابتدایی متوسطه دبیرستان و بالاتر جنس سن /99 26/32 2/2 25/5 2/ زن /40 (n=4) (n=32) (n=90) 2/20 25/43 3/05 24/56 3/05 23/0 9 0 (n=20) (n=9) (n=3) 2/2 24/5 0/0 23/0 3/54 23/5 0 + (n=3) (n=) (n=4) /92 25/ 2/34 25/ 2/9 مرد /0 (n=9) (n=6) (n=6) 2/4 26/ 2/29 25/4 4/22 23/ (n=2) (n=5) (n=4) /5 25/0 0/0 2/0 0/0 24/0 0 + (n=2) (n=) (n=) بیشتر از مردان و تفاوت میان دو جنس معنادار بود (0/000=p) در حالی که تفاوت فوق در گروه شاهد به سطح معناداری نرسید (0/09=p). همسانی درونی آزمون با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای گروه نمونه 0/=α و برای گروه شاهد α=0/4 و نیز روش دونیمهکردن آزمون برای گروه نمونه 0/2 و برای گروه شاهد 0/22 تعیین شد. تعیین حساسیت و ویژگی آزمون نشان داد که در نقاط برش بالاتر حساسیت آزمون افزایش و ویژگی آن کاهش مییابد (جدول 3). با ترسیم منحنی ROC نقطه برش 2 با حساسیت 0/90 و ویژگی 0/4 به عنوان نقطه برش ایدهال برای تفکیک گروه سالم از بیمار تعیین شد (شکل ). در مرحله دوم این مطالعه جدول نمرات هنجاری برای حدود 30 آزمودنی فاقد اختلال شناختی 33 33

6 مهشید فروغان واضح که ارزیابی را به پایان برده و پرسشنامهها را پر کرده بودند در سه گروه سنی و سه گروه تحصیلی و در هر دو جنس تنظیم شد (جدول 4). بحث در این مطالعه تعیین روایی معاینه مختصر وضعیت شناختی به روش ملاکی همزمان نشان داد که این آزمون از روایی کافی برخوردار است. علاوه بر آن محاسبه پایایی آن با دو روش تعیین آلفای کرونباخ و دونیمهکردن نیز کاملا رضایتبخش بود. مطالعات هنجاریابی مختلفی با نتایج مطالعه حاضر همخوانی دارند از جمله مطالعه فولستاین (95) که روایی همزمان این آزمون را از طریق همبستگی آن با مقیاس هوش بزرگسالان وکسلر به اثبات رسانده و پایایی آن را 0/ محاسبه کردهاند. تامبوف و 2 و مکاینتایر (992) نیز در مطالعه مروری خود به بررسی یافته- های جمعآوریشده در طول 26 سال پرداختند و نشان دادند که روایی و پایایی این آزمون رضایتبخش است. نتیجهگیری فوق بر مطالعات سنجش روایی ملاکی به روش پیشبین و همزمان با استفاده از ملاکهایی مانند DSM-III-R و سایر روشهای تشخیص بالینی و نیز کاربرد مقیاسهای مختلف ارزیابی فعالیت- های روزمره و دیگر روشهای اندازهگیری اختلال شناختی مبتنی بود. این پژوهشگران مدعی شدند که آزمون معاینه مختصر وضعیت شناختی (MMSE) به اهداف اصلی خود که عبارت بودند از تدارک آزمون کوتاهی برای غربالگری شناختی درجهبندی شدت آن و نیز مستندسازی تغییرات شناختی در طول زمان ناي ل شده است. مطالعه مقدماتی انجامشده در ایران نیز روایی و پایایی را رضایتبخش گزارش کردهاند (بحیرایی 3). از سوی دیگر هاپ دیکسون گرات و بکمن (99) همسانی درونی این آزمون را اندک ولی پایایی آن را به روش آزمون- بازآزمون رضایتبخش گزارش کردند. مطالعه کوککدوچی کاتلی 0 9 الهان و تنانت (2005) نیز همسانی درونی نسخه ترکیهای این آزمون را غیررضایتبخش گزارش نمود. در پژوهش حاضر با استفاده از تشخیص بالینی مبتنی بر معیارهای DSM-IV حساسیت و ویژگی آزمون برای نقطه برشهای مختلف محاسبه گردید. نقطه برش قراردادی در کشورهای غربی 23/24 تعیین شده است. مطلوب بودن این نقطه برش در برخی از مطالعات به اثبات رسیده 2 است (کولن 2005 ریزدبمان فونتولاکیس تسولاکی چانتیز و کیزیس افستینگ بورسما ونتیلبورگ و واندنبرینک ا کانر 99 کافونک 99 فولستاین 95). اما پارهای از مطالعات دیگر خصوصا در کشورهای درحالتوسعه کاربرد این نقطه برش ثابت را به ویژه در جمعیت کمسواد با خطای اندازهگیری بیشتر همراه دانستهاند (لارکس باتیستا و کونتینو دپالا و انگلهارت کوریوگا آلبالا و کلاسن 2004 تورینا استروسکی-سولیس لوپز-آرانگو و آردیلا مولگرو 999 آلمدیا 99 موردن مک ری کانر و باکنام 99). از آنجا که فرهنگ مردم مغرب زمین با جامعه ایرانی تفاوتهایی دارد و نقطه برش 23/24 نیز با قید سابقه حداقل هشت سال تحصیل پیشنهاد شده بود پذیرش کورکورانه این نقطه برش منطقی به نظر نمیرسید. نتایج پژوهش حاضر که بر روی آزمودنیهای دارای حداقل چهار سال تحصیل به انجام رسید این نظر اولیه را تا یید و مشخص کرد که پذیرش نقطه برش بالاتر از 22 با کاهش قابلملاحظه ویژگی آزمون همراه بوده است و به افزایش تشخیصهای منفی کاذب میانجامد. - Tombough 2- McIntire 3- Hopp 4- Dixon 5- Grut 6- Backman - Kucukdeveci - Kutlay 9- Elhan 0- Tennant - Cullen 2- Reyes de Beaman 3- Fountoulakis 4- Tsolaki 5- Chantiz 6- Kazis - Eefsting - Boersma 9- Van Tilburg 20- van den Brink 2- O'Conner 22- Kafonek 23- Larks 24- Buptista 25- Contino 26- de Paula 2- Engelhardt 2- Qurioga 29- Albala 30- Klassen 3- Turrina 32- Ostrosky-Solis 33- Opez-Arango 34- Ardila 35- Mulgrew 36- Almedia 3- Murden 3- McRae 39- Kaner 40- Bucknam 34 34

7 مهشید فروغان هنجاریابی معاینه مختصر وضعیت شناختی سالمندان شهر تهران کاربرد روش ترسیم منحنی ROC نشان داد که نقطه برش 2 تعادل مطلوب را بین حساسیت و ویژگی برقرار میسازد. مطالعات دیگری نیز نقطه برش 2 را نقطه برش مطلوب دانسته و کاربرد آن را در سطح ملی یا محلی پیشنهاد کردهاند (کوریوگا آلبالا و کلاسن 2004 تورینا 2004). برخی مطالعات نمرات کمتر از 20 را به عنوان نقطه برش مطلوب خصوصا در جمعیت کم- سواد توصیه کردهاند (بحیرایی 3 دسیلوا و گوناتیل کی ). نمرات بالاتر از 23/24 نیز در برخی از مطالعات به عنوان نقطه 3 برش مناسب برای غربالگری دمانس پیشنهاد شده است (راکوسا گراندا کوگوج ملاکر و وودوسک 2006 یلیکوسکی و همکاران 992). مطالعات فراوانی بر تا ثیر عوامل جمعیتشناختی بر نمرات آزمون معاینه مختصر وضعیت شناختی صحه گذاشته و بر اهمیت محاسبه مقادیر هنجاری تا کید نمودهاند (لارکس راکوسا 2006 هوپرت کابلی و متیوز 2005 ریزدبمان 2004 تورینا جونز و گالو 200 استروسکی- سولیس روسلی 2000 مولگرو گریگولتو زاپالا 9 اندرسون و لبوویتز 999 ونگورپ و همکاران 999 آلمدیا 99 یلیکوسکی لیو 994 کرام آنتونی باست و فولستاین 993 موردن 99). مطالعه حاضر نشان داد که در گروه شاهد سن با نمرات آزمون همبستگی منفی و با سطح تحصیلات همبستگی مثبت دارد. در گروه نمونه این همبستگی برای سطح تحصیلات معنادار بود اما برای سن معنادار نبود. مطالعات ذکرشده نیز این همبستگیها را تا یید کردهاند. نتایج مطالعات در مورد همبستگی نمرات با جنس متناقضتر است به طوری که تنها تعداد اندکی از مطالعات در اثبات این همبستگی موفق بودهاند (جونز و همکاران 200 لیو 994 گریگولتو و همکاران 999). در مطالعه مقدماتی انجامشده در ایران نیز رابطه نمرات آزمون و جنسیت تا یید شده بود (بحیرایی 3). در جدول هنجاری مرحله دوم پژوهش به دلیل مشارکت بسیار کم سالمندان مذکر و نیز پایین بودن سطح سواد سالمندان شرکتکننده تعداد نمونهها در برخی از گروهها بسیار اندک بود و امکان نتیجهگیری قاطع میسر نگردید که این بازتاب فراوانی بیسوادی و کمسوادی سالمندان کنونی کشور است. یافتههای انعکاسیافته در جدول روند کلی افزایش نمرات آزمون را با افزایش سطح تحصیلات در صورت ثابت بودن سن نشان میدهد. همان طور که قبلا ذکر شد این یافتهای است که مطالعات قبلی نیز به آن اشاره کردهاند. نتایج مطالعه فوق نشان داد که معاینه مختصر وضعیت شناختی واجد ویژگیهای روانسنجی مناسب برای غربالگری شناختی سالمندان دارای حداقل چهار سال تحصیلات رسمی است. در خاتمه ذکر این نکته لازم است که با توجه به ناکافی بودن تعداد آزمودنیها در برخی از گروههای سنی تحصیلی و جنسی در جدول هنجار و نیز کاربرد روش نمونهگیری آسان در انتخاب آزمودنیها در تعمیم یافتههای این مطالعه به جمعیتهای وسیعتر 24 باید احتیاط کرد. سپاسگزاری نویسندگان مقاله مراتب تشکر وقدردانی خود را از اعضای کانونهای جهاندیدگان شهر تهران فرهنگسرای سالمند انجمن حامیان سلامت سالمند و اعضای انجمن آلزایمر و خانوادههای آنان که انجام این تحقیق را امکانپذیر ساختند و نیز کلیه دستیاران طرح اعلام مینمایند که به رغم مشکلات فراوان ما را یاری کردند. همچنین وظیفه خود میدانند که از حمایتهای علمی و معنوی مرکز تحقیقات مسایل اجتماعی روانی سالمندان سپاسگزاری کنند. دریافت مقاله: 36/0/4 پذیرش مقاله: 3/2/25 - de Silva 2- Gunatilake 3- Rakusa 4- Granda 5- Kogoj 6- Mlakar - Vodusek - Ylikoski 9- Huppert 0- Cabelli - Mathews 2- Jones 3- Gallo 4- Rosselli 5- Grigoletto 6- Zappala - Anderson - Lebowitz 9- Van Gorp 20- Liu 2- Crum 22- Anthony 23- Bassett 35 35

8 مهشید فروغان منابع بحیرایی ا. ر. (3). بررسی مقدماتی کارایی ازمون معاینه مختصر وضعیت روانی در سرند سالمندان مبتلا به دمانس در: مجموعه مقالات بررسی مسایل سالمندی در ایران و جهان. تهران: انتشارات کتاب آشنا. اداره سلامت سالمندان- دفتر سلامت خانواده و جمعیت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی. (32). مروری بر طب سالمندان. معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان سمنان. Almedia, O. P. (99). Mini-Mental State Examination and the diagnosis of dementia in Brazil. Archives of Neuropsychiatrist, 56, American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4th Edition, Washington D. C.: American Psychiatric Association. Blessed, G., Tomlinson, B. E., & Roth, M. (96). The association between quantitative measures of dementia and of senile change in the cerebral grey matter of elderly subjects. British Journal of Psychiatry, 4, 9-. Burns, A., Lawlor, B., & Craig, S. (999). Assessment scales in old age psychiatry. London: Martin Dunitz. Chop, W. C., & Robnett, H. R. (999). Gerontology for the health care frofessional. Philadelphia: F. A. Davis Company. Crum, R. M., Anthony, J. C., Bassett, S. S., Folstein, M. F. (993). Population-based norms for the Mini-Mental State Examination by age and education level. Journal of American Medical Association, 269, Cullen, B., Fahy, S., Cunningham, C. J., Coen, R. F., Bruce, I., Greene, E., Cookley, D., Wash, J. B., Lawlor., B. A (2005). Screening for dementia in an Irish community sample using MMSE: A comparison of norm-adjusted versus fix cut-points. International Journal of Geriatric Psychiatry, 20(4), de Silva, H. A., & Gunatilake, S. B. (2002). Mini-Mental State Examination in Sinhalese: A sensitive testto screen for dementia in Sri Lanka. International Journal of Geriatric Psychiatry, (2), Eefsting, J. A., Boersma, F., van Tilburg, W., van den Brink, W. (99). Usefulness of the 'Mini-Mental State Test'for the diagnosis of dementia; study of criterion validity in a Dutch rural population. Nederlands Tijdschrift Voor Geneeskdunde, 4(43), Folstein, M. F., Folstein, S. E., & Me Hugh. P.R. (95)."Mini-Mental State": A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinicians. Journal of Psychiatry Research, 2, Fountoulakis, K. N., Tsolaki, M., Chantzi, H., & Kazis, A. (2000). Mini-Mental State Examination (MMSE): A validation study in Greece. American Journal of Alzheimer's Disease and Other Dementias, 5(6), Grigoletto, F., Zappala, G., Anderson, D. W., & Lebowitz. B. D. (999). Norms for the Mini-Mental State Examination in a healthy population. Neurology, 53, Hodkinson, H. M. (92). Evaluation of a mental test score for assessment of mental impairment in the elderly. Age and Ageing,, Hopp, G. A., Dixon, R. A., Grut, M., & Backman, L. (99). Longitudinal and psychometric profiles of two cognitive status tests in very old adults. Journal of Clinical Psychology, 53(), Huppert, F. A., Cabelli, S. T., & Mathews, F. E. (2005). Brief cognitive assessment in a UK population sampledistributional properties and the relationship between the MMSE and an extended mental state examination. BioMed Center Geriatrics, 4, 5-. Jacques, A., & Jackson, G. A. (2000). Understanding Dementia. London: Churchill Livingstone. Jones, R. N., & Gallo, J. J. (200). Education bias in the Mini-Mental State Examination. International Psychogeriatrics, 3(3), Kafonek, S., Ettinger, W. H., Roca, R., Kittner, S., Taylor, N., & German, P. S. (99). Instruments for screening for depression and dementia in a long-term care facility. Journal of American Geriatrics Society, 3(), Kahn, R. L., Goldfarb, A. I., Pollack, M., & Peck, A. (960). Brief objective measures for the determination of mental status in the aged. American Journal of Psychiatry,, Kucukdeveci, A. A., Kutlay, S., Elhan, A. H., & Tennant, A. (2005). Preliminary study to evaluate the validity of the Mini-Mental State Examination in a 36

9 مهشید فروغان هنجاریابی معاینه مختصر وضعیت شناختی سالمندان شهر تهران normal population in Turkey. International Journal of Rehabilitation Research, 2(), -9. Larks, J., Baptista, E. M., Contino. A. L., de Paula, E. O., & Engelhardt, E. (200). Mini-Mental State Examination norms in a community-dwelling sample of elderly with low schooling in Brazil. Cadernos de Saude Publica, 23(2), Liu, H. C., Teng, E. L., Lin, K. L., Hsu, T. C., Guo, N. W., Chou, P., Hu, H. N., Cheng, W. N., & Chiang, B. N. (994). Performance on a dementia screening test in relation to demographic variables. Study of 529 community residents in Taiwan. Archives of Neurology, 5(9), Mulgrew, C. L., Morgenstern, N., Shetterly, S. M., Baxter, J., Baron, A. E., & Hamman, R. F. (999). Cognitive functioning and impairment among rural elderly hispanics and non-hispanic whites as assessed by the Mini-Mental State Examination. Journal of Gerontology Series B, 54(4), Murden, R. A., McRae, T. D., Kaner, S., Bucknam, M. E. (99). Mini-Mental State exam scores vary with education in blacks and whites. Journal of American Geriatric Society, 39(2), O'Connor, D. W., Pollitt, P. A., Hyde, J. B., Fellows, J. L., Miller, N. D., Brooks, C. P. B., Reiss, B. B. (99). The reliability and validity of the Mini-Mental State in a British community survey. Journal of Psychiatric Research, 23, -96. Ostrosky-Solis, F., Lopez-Arango, G., & Ardila, A. (2000). Sensitivity and specificity of the Mini-Mental State Examination in a Spanish population. Applied Neuropsychology, (), Overall, J. E., Scott, J., & Rhoades, H. M. (990). Empirical scaling of the stages of cognitive decline in senile dementia. Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology, 3, Pfeiffer, E. (95). A Short Portable mental status questionnaire for the assessment of the organic brain deficit in elderly patients. Journal of American Geriatric Society, 23, Quiroga, P., Albala, C., & Klaasen, G. (2004). Validation de un test de tamizage para el diagnostico de demencia associada a edad, en Chile. Revista Medica de Chile, 32(4), Rakusa, M., Granda, G., Kogoj, A., Mlakar, J., & Vodusek, D. B. (2006). Mini-Mental State Examination: Standardization and validation for the elderly Slovanian population. European Journal of Neurology: The Official Journal of the European Federation of Neurological Societies, 3(2), Regier, D. A., Boyd, J. H., & Burke, J. D. Jr., Rae, D. S., Myers, J. K., Kramer, M., Robins, L. N., George, L. K., Karno, M., & Locke, B. Z. (9). One-month prevalence of mental disorders in the United States. Based on five Epidemiologic Catchment Area sites. Archives of General Psychiatry, 45, Reisberg, B., Ferris, S. H., de Leon, M. J., & Crook, T. (92). The Global Deterioration Scale (GDS) for assessment of primary degenerative dementia. American Journal of Psychiatry, 39, Reisberg, B., Sclan, S. G., Franssen, E., de Leon, M. J., Kluger, A., Torossian, C., Schulman, E., Steinberg, G., Moriterio, I., McRae, T., Boksay, I., Mackell, J., Ferris, S. H. (993). The GDS staging system. Neuroscience Research Communications, 3, Reyes de Beaman, S., Beaman, P. E., Garcia-Pena, C., villa, M. A., Heres, J., Cordova, A., & Jagger, C. (2004) Validation of a Modified Version of the Mini-Mental State Examination (MMSE) in Spanish. Aging, Neuropsychology, and Cognition,, -. Rosselli, D., Ardila, A., Pradilla, G., Morillo, L., Bautista, L., Rey, O., Camacho, M. (2000). The Mini- Mental State Examination as a selected diagnostic test for dementia: A Colombian population study. GENECO. Review of Neurology, 30(5), Spar, J. E., & La Rue, A. (2002). Concise guide to geriatric psychiatry. Washington: American Psychiatric Publishing. Tombaugh, T. N., & McIntire, N. J. (992). The Mini- Mental State Examination: A comprehensive review. Journal of American Geriatric Society, 40, Turrina, C., Dewey, M. E., Siani, R., Saviotti, F., Marchione, N., & Sicilliani, O. (993). Performance of the Italian version of the Mini-Mental State Examination in day hospital geriatric medical patients. International Journal of Geriatric Psychiatry, (), van Grop, W. G., Marcotte, T. D., Sultzer, D., Hinkin, C., Mahler, M., & Cummings., J. L. (999). Screening for dementia: Comparison of three commonly used instruments. Journal of Clinical Experimental Neuropsychology, 2(0), Ylikoski, R., Erkinjuntti, T., Sulkava, R., Juva, K., Tilvis, R., & Valvanne, J. (992). Correction for age, education and other demographic variables in the use of the Mini-Mental State Examination in Finland. Acta Neurology Scandinavian, 5(6),