ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ & ΠΟΙΟΤΗΤΑ Σύστηµα ιαχείρισης Της Ποιότητας Υπηρεσιών Των Φροντιστηρίων Μέσης Εκπαίδευσης Εισηγητής: Μιχάλης Αµοιραδάκης Πρόεδρος ΟΕΦΕ
Τα Πάντα Ρει, Μηδέποτε Κατά Τ` Αυτό Μένειν (Ηράκλειτος) ά λ Αλίµονο στο δάσκαλο που, παγιδευµένος σ` αυτό που ζει, ερµηνεύει το µέλλον µε τους περιορισµούς του παρόντος. Και δύο φορές αλίµονο στους µαθητές του 2
Ποιότητα Στην Εκπαίδευση: Ένα Πανευρωπαϊκό Ζητούµενο ιακήρυξη της Μπολόνια (1999): Ευρωπαϊκή συνεργασία για τη διασφάλιση της ποιότητας Ανακοινωθέν του Βερολίνου (2003): ιασφάλιση της ποιότητας σε εθνικό και πανευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και σε επίπεδο ιδρυµάτων Ανακοινωθέν του Μπέργκεν (2005): Εφαρµογή προτύπων για τη διασφάλιση της ποιότητας 3
Σύστηµα ιαχείρισης Της Ποιότητας Στην Εκπαίδευση Είναι Το σύνολο όλων των διεργασιών που υλοποιούνται στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, µε στόχο και αποτέλεσµα τη διασφάλιση της συνεχούς και διακριτής βελτίωσης όλων των εµπλεκοµένων µετόχων της εκπαίδευσης (µαθητών εκπαιδευτών γονέων κοινωνίας). 4
Φροντιστήριο Είναι Κρατικός ή ιδιωτικός εκπαιδευτικός οργανισµός ο οποίος, υλοποιώντας το θεσµό µ του ολοήµερου σχολείου ή / και της δια βίου εκπαίδευσης, λειτουργεί παράλληλα, συµπληρωµατικά και ενισχυτικά στο υφιστάµενο τυπικό σύστηµα εκπαίδευσης, προσαρµόζοντας τα προγράµµατα των σπουδών του στις ειδικές απαιτήσεις των µαθητών θ ώ ή / και των κηδεµόνων τους, ώστε να ικανοποιεί τις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές τους ανάγκες και να καλύπτει τους προσωπικούς εκπαιδευτικούς τους στόχους. 5
Φροντιστήριο Μέσης Εκπαίδευσης Είναι Κρατικός ή ιδιωτικός εκπαιδευτικός οργανισµός, θεσµοθετηµένος και εποπτευόµενος από το υπουργείο παιδείας, που η λειτουργία του και τα προγράµµατα των σπουδών του αφορούν στην ενίσχυση των µαθητών θ ώ της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης, στην κάλυψη των µαθησιακών τους αναγκών, στη βελτίωση των επιδόσεών τους, στον σπουδαστικό και επαγγελµατικό τους προσανατολισµό και στην επίτευξη των στόχων τους για επιτυχή µετάβαση στην επόµενη βαθµίδα εκπαίδευσης. 6
ΟΕΦΕ + ΕΛΟΤ = Μια Σηµαντική Εκπαιδευτική Καινοτοµία Κάποιοι άνθρωποι, βλέπουν τα πράγµατα όπως είναι και ρωτούν «γιατί;». Κάποιοι άλλοι, οραµατίζονται πράγµατα που δεν υπήρξαν ποτέ και ρωτούν «γιατί όχι;». Όµως εν είναι καθόλου τυχαίο (είναι τιµή και πηγή υπερηφάνειας) ) που, σε ό,τι αφορά στην εκπαίδευση, οι δεύτεροι είναι φροντιστές 7
Από Το Ν. 2545/1940 5/1940 Στην Τ.Π. ΕΛΟΤ1433/2008 Το Μάρτιο του 2008, για πρώτη φορά στην Ελλάδα Οί Ορίστηκαν θεµελιώδεις λώδ έννοιες, αναφορικά µε τους φροντιστηριακούς εκπαιδευτικούς οργανισµούς Τέθηκαν οι ελάχιστοι απαιτούµενοι σκοποί ποιότητας, για την εκπαίδευση που αυτοί οι οργανισµοί παρέχουν Θεσπίστηκαν διεργασίες µέσω έ των οποίων τα φροντιστήρια µπορούν να διαχειρίζονται και να βελτιώνουν την ποιότητα των υπηρεσιών τους, ώστε να επιτυγχάνουν τους εκπαιδευτικούς και αναπτυξιακούς τους στόχους 8
Οι Στόχοι Της Τ.Π ΕΛΟΤ 1433 Η ικανοποίηση των µαθητών θ ώ και των γονέων, από την εφαρµογή των διατάξεων του προτύπου στα φροντιστήρια µέσης εκπαίδευσης Η ικανοποίηση των τελικών χρηστών του παραγόµενου µ προϊόντος ς( (εκπαιδευτικοί φροντιστές), µέσω της πολύµορφης ανάπτυξης των εκπαιδευτικών τους µονάδων (ανεξαρτήτως µεγέθους, δοµής, τρόπου διοίκησης και λειτουργίας) Η ικανοποίηση των µετόχων της διαδικασίας έκδοσης του προτύπου (ΕΛΟΤ ΟΕΦΕ) Η αναβάθµιση της ποιότητας της παρεχόµενης εκπαίδευσης (& όχι µόνο της φροντιστηριακής ) 9
Ποιότητα: Μια Αξία Σηµαντική, Προσωπική & Ιδιαίτερη Κάθε φροντιστήριο µπορεί να αξιοποιήσει την Τ.Π. ΕΛΟΤ 1433 για αυτοαξιολόγηση ή / και βελτίωση ή / και πιστοποίηση. Κάθε πιστοποιηµένο φροντιστήριο µέσης εκπαίδευσης, πρέπει να προκαθορίζει τις απαιτήσεις εγκατάστασης, λειτουργίας, διαχείρισης και βελτίωσης του (δικού του, µοναδικού και ιδιαίτερου) Σ..Π. 10
Τα Βασικά Χαρακτηριστικά Της Ποιότητας Στα Φ.Μ.Ε. 1. Εντοπισµός & καταγραφή εκπαιδευτικών στόχων κάθε µαθητή χωριστά 2. Έλεγχος συµβατότητας µεταξύ στόχων & µαθησιακής υποδοµής 3. Ενηµέρωση & Συµφωνία 4. Επιλογή εκπαιδευτικού προγράµµατος 5. Ορισµός υπεύθυνου σπουδών µαθητή 6. Παρακολούθηση επίτευξης στόχων 7. υνατότητα βελτιωτικών κινήσεων 11
Η Ευθύνη Της ιοίκησης (1/5) Η διοίκηση του φροντιστηρίου είναι υπεύθυνη για: 1. Την τήρηση των νοµοθετικών και κανονιστικών διατάξεων 2. Την τήρηση των απαιτήσεων του προτύπου 3. Την επίτευξη των στόχων ποιότητας της εκπαιδευτικής υπηρεσίας (στόχους χ ς που η ίδια η διοίκηση έχει ορίσει) 12
Η Ευθύνη Της ιοίκησης (2/5) Αάλ Ανάλογα µε το µέγεθος έ θ & τον τρόπο λειτουργίας του φροντιστηρίου, η διοίκηση πρέπει να καθορίσει υπεύθυνους (και να καταγράψει τις αρµοδιότητές τους) για τις πιο κάτω λειτουργίες: 1. ιεύθυνση σπουδών 2. ιαχείριση του Σ Π 3. Εκπαίδευση (σε σχέση µε τα γνωστικά αντικείµενα) ) 4. Παρακολούθηση στόχων µαθητή 5. Επικοινωνία 6. Συντήρηση εξοπλισµού & µέσων 13
Η Ευθύνη Της ιοίκησης (3/5) Η διοίκηση πρέπει να: 1. Καθορίζει τα χαρακτηριστικά της παρεχόµενης εκπαιδευτικής υπηρεσίας 2. ιασφαλίζει την επικοινωνία των εκπαιδευτικών της στόχων 3. Παρέχει πληροφόρηση και µέσα σε καθηγητές, µαθητές, κηδεµόνες, για: a) Τα αναλυτικά προγράµµατα σπουδών b) Τα εκπαιδευτικά µέσα & τον εξοπλισµό c) Τις εκπαιδευτικές οδηγίες d) Το ενηµερωτικό πληροφοριακό υλικό 14
Η Ευθύνη Της ιοίκησης (4/5) Η διοίκηση είναι υπεύθυνη για: 1. Τον καθορισµό της εκπαιδευτικής πολιτικής του φροντιστηρίου 2. Τη θέσπιση & λειτουργία διεργασιών, µέσω των οποίων εφαρµόζεται η πολιτική της Τουλάχιστον µία φορά ανά έτος, η διοίκηση και οι εκπαιδευτές παρακολουθούν, διαµορφώνουν και, αν χρειάζεται, ανανεώνουν ή αναπροσαρµόζουν τους εκπαιδευτικούς στόχους 15
Η Ευθύνη Της ιοίκησης (5/5) Η διοίκηση πρέπει να εκδίδει αναλυτικές και επιµέρους οδηγίες (για καθηγητές και µαθητές), οι οποίες περιγράφουν τους σκοπούς και τις απαιτήσεις των εκπαιδευτικών προγραµµάτων. Με ευθύνη της διοίκησης, η εκπαιδευτική πολιτική του φροντιστηρίου, οι διεργασίες, και οι πόροι που χρησιµοποιούνται για την υλοποίησή της, καταγράφονται στον «οδηγό σπουδών» της εκπαιδευτικής µονάδας. 16
Υποδοµές, Εξοπλισµός, Μέσα Το φροντιστήριο πρέπει να διαθέτει την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδοµή, τον εξοπλισµό µ και τα µέσα για την υλοποίηση των εκπαιδευτικών του προγραµµάτων. Αυτά πρέπει να είναι: 1. Επαρκή (για εκπαιδευτές & εκπαιδευόµενους). 2. Ασφαλή και σε καλή κατάσταση. Το έντυπο υλικό (οδηγίες, βιβλία, σηµειώσεις), πρέπει να είναι ευανάγνωστο και να διανέµεται µ έγκαιρα, µέσω ενός ελεγχόµενου τρόπου παραγωγής, αναπαραγωγής, διαχείρισης & διάθεσης. 17
Εκπαιδευτές, Ανθρώπινο υναµικό & Αρµοδιότητες Η διοίκηση του οργανισµού πρέπει να δηµιουργεί ένα περιβάλλον εργασίας στο οποίο αναδεικνύονται και αναβαθµίζονται οι ικανότητες των εκπαιδευτών, προς εκπλήρωση των εκπαιδευτικών στόχων Το προσωπικό που επηρεάζει το Σ Π πρέπει να διαθέτει τα κατάλληλα προσόντα. Τα προσόντα αυτά είναι τυπικά και ουσιαστικά και καθορίζονται µε κριτήριο την εκπαιδευτική πολιτική του οργανισµού µ Πρέπει να καθορίζεται σαφής και αξιοκρατική διαδικασία πρόσληψης 18
Εκπαιδευτικός Σχεδιασµός & Προγραµµατισµός Η εκπαιδευτική υπηρεσία πρέπει να σχεδιάζεται και να προγραµµατίζεται, ώστε να είναι αποτελεσµατική, αποδοτική και να επιτυγχάνει τους στόχους της (κάλυψη εκπαιδευτικών αναγκών και εκπλήρωση προσδοκιών µαθητών & κηδεµόνων), µε τη βέλτιστη αξιοποίηση των διατιθέµενων πόρων. 19
Τα δ εδοµένα Του Σχεδιασµού Οι εκπαιδευτικοί στόχοι των µαθητών Το υλικό, οι οδηγίες και οι απαιτήσεις των αρµόδιων θεσµικών φορέων Τα δδ δεδοµένα των εξετάσεων στις οποίες θα συµµετέχουν οι µαθητές, καθώς και ο τρόπος και τα κριτήρια βαθµολόγησης Οι διαθέσιµοι πόροι της εκπαιδευτικής µονάδας Οι προσωπικές & ιδιαίτερες ανάγκες, απαιτήσεις, ικανότητες µαθητών και κηδεµόνων 20
Τα Αποτελέσµατα Του Εκπαιδευτικού Σχεδιασµού Για κάθε εκπαιδευτικό πρόγραµµα, τα αποτελέσµατα του σχεδιασµού πρέπει να περιλαµβάνουν: 1. Τους εκπαιδευτικούς στόχους του προγράµµατος 2. Τη δοµή και το περιεχόµενό του 3. Τη χρονική του διάρκεια 4. Τους απαιτούµενους πόρους Η εκπαιδευτική µονάδα καταγράφει τα αποτελέσµατα του σχεδιασµού και διατηρεί τα σχετικά αρχεία 21
Εκπαιδευτικός Προγραµµατισµός Για κάθε εκπαιδευτικό πρόγραµµα, το φροντιστήριο πρέπει να: 1. Ορίσει τους καθηγητές ανά µάθηµα 2. Συντάξει τα ωρολόγια προγράµµατα 3. Επιλέξει τα µέσα διδασκαλίας, τα βιβλία, τις σηµειώσεις και το εκπαιδευτικό υλικό που θα διανεµηθεί στους µαθητές 22
Αξιολόγηση Προγραµµάτων Η διοίκηση του φροντιστηρίου πρέπει να καθορίσει τους τρόπους και τα µέσα αξιολόγησης των προγραµµάτων της. Η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται τουλάχιστον µία φορά ανά έτος και να συνυπολογίζει: 1. Την πολιτική ποιότητας του φροντιστηρίου. 2. Τους εκπαιδευτικούς στόχους µαθητών & κηδεµόνων. 3. Τα εκπαιδευτικά αποτελέσµατα των µαθητών. 4. Το βαθµό µ ικανοποίησης ηςµ µαθητών η κηδεµόνων µ εκπαιδευτικών. 5. Τα δεδοµένα ανάπτυξης της εκπαιδευτικής µονάδας. 23
Υποδοχή Εκπαιδευοµένων Το φροντιστήριο πρέπει να Μεριµνά µ για την ενηµέρωση ηκαι εγγραφή των εκπαιδευοµένων, την οργάνωση των διοικητικών & οικονοµικών υπηρεσιών και τον καθηµερινό έλεγχο της παρουσίας τους. Ορίζει υπεύθυνο για την υποδοχή των µαθητών. Αυτός έχει σαφή και πλήρη γνώση για: 1. Το οργανόγραµµα της εκπαιδευτικής µονάδας. 2. Τον προγραµµατισµό των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. 3. Τα δεδοµένα µ των εκπαιδευτικών προγραµµάτων. 24
Ενηµέρωση Εκπαιδευοµένων Και Κηδεµόνων Το φροντιστήριο ορίζει ρζ υπεύθυνο,, ο οποίος γνωρίζει: 1. Την οργάνωση 2. Τους κανόνες λειτουργίας 3. Τον προγραµµατισµό του φροντιστηρίου Ο ίδιος είναι υπεύθυνος να παρουσιάσει το εκπαιδευτικό πρόγραµµα σε νεοεισερχόµενους µαθητές κηδεµόνες, αλλά και να αξιολογήσει και να καταγράψει τη µαθησιακή υποδοµή και τις προσδοκίες κάθε νεοεισερχόµενου µ εκπαιδευόµενουµ 25
Παρουσίαση Εκπαιδευτικού Προγράµµατος Ο υπεύθυνος ενηµερώνει µαθητές & κηδεµόνες για το εκπαιδευτικό πρόγραµµα και συγκεκριµένα για: 1. Τους εκπαιδευτικούς του σκοπούς 2. Τις ανάγκες που αυτό καλύπτει 3. Τη δοµή του και τους τρόπους ανάπτυξης 4. Τα διδακτικά µέσα 5. Τους καθηγητές 6. Τους τρόπους αξιολόγησης & επικύρωσης κατανόησης του περιεχοµένου του 7. Τη σύνθεση της οµάδας µ των εκπαιδευοµένων µ 26
(Πιστή) Εφαρµογή Του Εκπαιδευτικού Προγράµµατος Το φροντιστήριο πρέπει να διασφαλίζει: 1. Προετοιµασία & συντήρηση µέσων & εξοπλισµού 2. Έλεγχο παρουσίας των εκπαιδευτών και έγκαιρη αντιµετώπιση µ της απουσίας τους 3. Καταγραφή απουσιών εκπαιδευοµένων 4. Αξιολόγηση ητης δυνατότητας των εκπαιδευοµένων µ να παρακολουθήσουν το πρόγραµµα 5. Έλεγχο της τήρησης του προγράµµατος, καθώς και των ενδεχόµενων τροποποιήσεών του 6. Χειρισµό (& ενηµέρωση) των αποκλίσεων 27
Προσοµοίωση Εξετάσεων Το φροντιστήριο πρέπει να διασφαλίζει την οργάνωση της συµµετοχής των εκπαιδευοµένων σε ένα σύστηµα εξετάσεων Η συµµετοχή των µαθητών στις φροντιστηριακές εξετάσεις προσοµοίωσης, αποτελεί λίγι αυτούς πολύτιµη εκπαιδευτική άσκηση που τους προετοιµάζει και τους ωφελεί, τόσο γνωστικά όσο και ψυχολογικά 28
Μέτρηση Της Ικανοποίησης Των Εκπαιδευοµένων Το φροντιστήριο πρέπει να: 1. Ενηµερώνεται για τα παράπονα των εκπαιδευοµένων 2. Μετρά την ικανοποίησή τους, τουλάχιστον µία φορά ανά έτος 3. Τηρεί τα σχετικά αρχεία 29
Μέτρηση Της Αποτελεσµατικότητας µ Της Εκπαίδευσης Το φροντιστήριο πρέπει να 1. Καθορίσει σύστηµα µέτρησης έ και αξιολόγησης της αποτελεσµατικότητας του εκπαιδευτικού προγράµµατος, σε συσχέτιση µε τους προκαθορισµένους εκπαιδευτικούς στόχους 2. Ορίσει υπεύθυνο για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού προγράµµατος 30
Σε (Αέναη, Μα Ποτέ Άσκοπη) Αναζήτηση Της Τελειότητας Τα προς επεξεργασία εισερχόµενα δεδοµένα είναι: 1. Τα αποτελέσµατα της µέτρησης ικανοποίησης, καθώς και τα παράπονα µαθητών, γονέων, καθηγητών 2. Τα αποτελέσµατα των εξετάσεων των µαθητών 3. Οι αποκλίσεις κατά την εφαρµογή του εκπαιδευτικού προγράµµατος 4. Οι επισηµάνσεις συντελεστών των εκπαιδευτικών υπηρεσιών (µαθητές καθηγητές γονείς) 5. Τα αποτελέσµατα µ των ελέγχων 31
Αξιολόγηση = Ένα Εξαιρετικό Μέσο Βελτίωσης & Ανάπτυξης Εάν,,µ µέσω της διαδικασίας αξιολόγησης ηςτης εκπαιδευτικής µονάδας, κριθεί ότι, για οποιαδήποτε τάξη ή γνωστικό αντικείµενο, απαιτούνται αλλαγές στην εκπαιδευτική προσέγγιση, ο υπεύθυνος σχεδιασµού προτείνει και η διοίκηση να αναλαµβάνει ενέργειες ανασχεδιασµού του εκπαιδευτικού προγράµµατος Όλες οι διαδικασίες αξιολόγησης εντοπίζουν ευκαιρίες βλί βελτίωσης και παρέχουν στη διοίκηση εισερχόµενα δεδοµένα για ανασχεδιασµό και αναβάθµιση 32
Υλοποίηση ιορθωτικών Και Προληπτικών Ενεργειών Το φροντιστήριο πρέπει να διασφαλίζει: 1. Την εφαρµογή διορθωτικών και προληπτικών ενεργειών 2. Την παρακολούθησή τους και την αξιολόγηση η της αποτελεσµατικότητάς µ τους 3. Την τήρηση των κατάλληλων αρχείων Το φροντιστήριο πρέπει να ορίζει υπεύθυνο για όλα τα πιο πάνω 33
Συνεργασία ΕΛΟΤ ΟΕΦΕ: Ένα Μήνυµα Από Το Μέλλον Κάποια µέρα, όλες οι εκπαιδευτικές µονάδες (και όχι µόνο τα φροντιστήρια), µε το πρότυπο ΕΛΟΤ 1433 θα διαχειρίζονται την ποιότητα των υπηρεσιών τους. Τότε, όπως και τώρα, οι εκπαιδευτικοί φροντιστές θα ξέρουν ότι συνέβαλαν αποφασιστικά στη δηµιουργία του, θα αναζητούν νέα οράµατα, θα συζητούν καινούργιες ιδέες για να βλ βελτιώσουν την εκπαιδευτική τους υπηρεσία, για να παραµείνουν δηµιουργικοί και πρωτοπόροι, πάντα αλληλέγγυοι και συµπαραστάτες στην προσπάθεια της Ελληνικής οικογένειας να σπουδάσει τα παιδιά της 34