ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤYΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Ανθρώπινη Απόδοση και Υγεία Κατεύθυνση: Άσκηση και Υγεία ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Μεταπτυχιακή Διατριβή της φοιτήτριας Τύμβιου Ελένης Α.Ε.Μ. 17/05 Επιβλέποντες Καθηγητές: 1. Αλεξανδρής Κωνσταντίνος, Λέκτορας Τ.Ε.Φ.Α.Α. Α.Π.Θ 2. Τζέτζης Γιώργος, Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Α.Π.Θ 3. Κώστα Γιώργος, Αναπληρωτής Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Δ.Π.Θ Θεσσαλονίκη Μάρτιος 2008

Ευχαριστίες Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κύριο Αλεξανδρή Κωνσταντίνο για την πολύτιμη βοήθειά του και τον χρόνο που αφιέρωσε για την καθοδήγηση και την ολοκλήρωση της μεταπτυχιακής διατριβής μου, και συνάμα να κερδίσω άλλο ένα στοίχημα που έβαλα με τον εαυτό μου. Επίσης ευχαριστώ και τους άλλους δύο επιβλέποντες καθηγητές της τριμελούς επιτροπής κύριο Τζέτζη Γεώργιο και Κώστα Γιώργο για τη βοήθεια τους. Τέλος, μα όχι λιγότερης σημασίας ευχαριστώ την οικογένειά μου αλλά και όσους με στήριξαν και ήταν συνοδοιπόροι στο στίβο της ζωής μου

Αφιέρωση Στην οικογένεια μου που είναι δίπλα μου και με στηρίζουν όλα αυτά τα χρόνια με το δικό τους μοναδικό τρόπο Σας αγαπώ πολύ.

Περιεχόμενα Περίληψη 5 Abstract 7 Κατάλογος Πινάκων 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1.1 Εισαγωγικά στοιχεία για την Κύπρο 10 1.2 Σημασία του Τουρισμού 10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 2.1 Αθλητικό Μάρκετινγκ- Ορισμοί 17 2.2. Αρχές Μάρκετινγκ 2.3 Αθλητικό Μάρκετινγκ Έρευνες 21 2.4 Αθλητικός Τουρισμός Ορισμοί 23 2.5 Μορφές Αθλητικού Τουρισμού 2.6 Προφίλ Αθλητικών Τουριστών 26 2.7 Σύγκριση με άλλες χώρες 30 2.8 Αθλητικός Τουρισμός Έρευνές 34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3.1 Σκοποί της έρευνας 37 3.2 Σημασία της έρευνας 37 3.3 Οριοθέτηση της έρευνας 37 3.4 Περιορισμοί της έρευνας 38 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 4.1 Δείγμα Συμμετέχοντες 3 4.2 Ερωτηματολόγια 3 4.3 Διαδικασία συλλογής δεδομένων 3 4.4 Στατιστική ανάλυση 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 5.1 Περιγραφικά χαρακτηριστικά 40 5.2 Αξιολόγηση της απόδοσης σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές τα 41 τελευταία πέντε χρόνια 5.3 Αξιολόγηση των δεξιοτήτων στην αποτελεσματικότερη 42 διεκπεραίωσης της εργασίας 5.4 Στόχοι του Μάρκετινγκ 44 5.5 Συχνότητα και τρόποι προώθησης των υπηρεσιών 45 5.6 Αξιολόγηση της απόδοσης σε συγκεκριμένους τομείς 48 5.7 Μορφές αθλητικού τουρισμού που πρέπει να αναπτυχθούν στο νησί 4 5.7.1.Μεσοι Όροι από τις Μορφές Αθλητικού Τουρισμού που πρέπει να 51 αναπτυχθούν στην Κύπρο 5.8 Οι δραστηριότητες που προτιμούν περισσότερο οι τουρίστες στην 51 Κύπρο 5.8.1. Μέσοι Όροι για τις δραστηριότητες που προτιμούν περισσότερο οι 54 τουρίστες στην Κύπρο 5.8.2 Μορφές τουρισμού που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στην 55 2

Κύπρο 5.8.3 Μέσοι Όροι από τις μορφές Αθλητικού Τουρισμού που 56 δραστηριοποιούνται στη Κύπρο 5. Λόγοι ενασχόλησης με τον Αθλητικό τουρισμό στην Κύπρο 57 5.10 Λόγοι μη ενασχόλησης με τον Αθλητικό τουρισμό στην Κύπρο 58 5.11 Τομείς Ανάπτυξης του Αθλητικού Τουρισμού 5 5.12 Ανάλυση διακύμανσης ANOVA και Post hoc ανάλυση 60 5.12.1 Το είδος της επιχείρησης σε σχέση με την αξιολόγηση της 60 απόδοσης 5.12.2Το είδος της επιχείρησης σε σχέση με την αξιολόγηση των 62 δεξιοτήτων 5.12.3 Το είδος της επιχείρησης σε σχέση με τους τρόπους προώθησης 64 5.12.4 Το είδος της επιχείρησης σε σχέση με τις μορφές Αθλητικού 66 Τουρισμού 5.12.5 Το είδος της επιχείρησης σε σχέση με τις μορφές Αθλητικού 66 Τουρισμού 5.12.6 Οι λόγοι ενασχόληση με τις συγκεκριμένες αθλητικές 6 δραστηριότητες σε σχέση με το είδος της επιχείρησης 5.12.7 Οι λόγοι μη ενασχόλησης με τις συγκεκριμένες αθλητικές 6 δραστηριότητες σε σχέση με το είδος της επιχείρησης 5.12.8 Τομείς ανάπτυξης του αθλητικού τουρισμού στην Κύπρο σε 6 σχέση με το είδος της επιχείρησης 3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Συζήτηση 70 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Συμπεράσματα 77 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 7 Πίνακες 7 Ερωτηματολόγιο 81 Βιβλιογραφία 5 4

Περίληψη Η γεωγραφική θέση της Κύπρου με τις υψηλές θερμοκρασίες και τις μεγάλες παραλιακές εκτάσεις δίνουν την δυνατότητα ανάπτυξης αθλητικών δραστηριοτήτων. Αυτό συμβάλει και στην ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού στο νησί, αφού ο τουρισμός, γενικότερα, στην Κύπρο είναι μία τεράστια πηγή εσόδων και οι επιχειρήσεις ακολουθούν διάφορες στρατηγικές για να βελτιωθεί όλο και περισσότερο ο τομέας αυτός. Ο κύριος σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν σε δύο παραμέτρους: να ερευνηθεί κατά πόσο οι επιχειρήσεις αθλητικού τουρισμού στην Κύπρο εφαρμόζουν τις αρχές του μάρκετινγκ και πώς είναι η απόδοσή τους σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές τους, καθώς επίσης αν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των τουριστικών γραφείων/πρακτορείων, των ξενοδοχείων και των κέντρων εκμετάλλευσης θαλάσσιων σπορ. Οι επιμέρους στόχοι ήταν να ερευνηθούν ποιες μορφές αθλητικού τουρισμού υπάρχουν, ποιες πρέπει να αναπτυχθούν, ποιες δραστηριότητες προτιμούν οι τουρίστες και ποιοι τομείς χρειάζονται βελτίωση για καλύτερη ανάπτυξη του τουρισμού και ειδικότερα του αθλητικού τουρισμού και αν υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στις προτάσεις ανάπτυξης από αντιπροσωπευτικά στελέχη τριών διαφορετικών επιχειρήσεων. Χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο των Narver & Slater (0) και έγιναν κάποιες τροποποιήσεις για να προσαρμοστεί στα κυπριακά δεδομένα και αφορούσε τους διευθυντές, ιδιοκτήτες, υπαλλήλους και υπεύθυνους αθλητικών τουριστικών επιχειρήσεων. Μετά από έρευνα που έγινε κατά την θερινή περίοδο απάντησαν 52 επιχειρήσεις (Ν=52). Τα αποτελέσματα του πρώτου μέρους φανέρωσαν την καλή εφαρμογή των αρχών μάρκετινγκ στις επιχειρήσεις αθλητικού τουρισμού. Επίσης εμφανίστηκε στατιστικά σημαντική διαφορά (p<.05.), για τον τομέα της απόδοσης στην Παραγωγικότητα των Επιχειρήσεων (p=0.023), μεταξύ των τουριστικών γραφείων/πρακτορείων και των και των ξενοδοχείων και των τουριστικών γραφείων/πρακτορείων με τα κέντρα εκμετάλλευσης θαλάσσιων σπορ. Στις δεξιότητες για την αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση της εργασίας στο Στρατηγικό Μάνατζμεντ (p=0.05), βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των τουριστικών γραφείων/πρακτορείων με τα κέντρα εκμετάλλευσης θαλάσσιων σπορ, στην Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού (p=0.01) υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα σε ξενοδοχεία και κέντρα εκμετάλλευσης θαλάσσιων σπορ, στις Ηλεκτρονικές Κρατήσεις και Πωλήσεις (p=0.001) προέκυψε διαφορά ανάμεσα σε τουριστικά 5

γραφεία/πρακτορεία με τα ξενοδοχεία και των τουριστικών γραφείων/πρακτορείων με τα κέντρα εκμετάλλευσης θαλάσσιων σπορ. Στην διαφήμιση των υπηρεσιών υπήρξε στατιστικά σημαντική διαφορά στην Τηλεόραση (p=0.050) ανάμεσα στα τουριστικά γραφεία/πρακτορεία με τα κέντρα εκμετάλλευσης θαλάσσιων σπορ. στο Ραδιόφωνο (p=0.05) βρέθηκε διαφορά επίσης σε ανάμεσα τουριστικά γραφεία/πρακτορεία με τα κέντρα εκμετάλλευσης θαλάσσιων σπορ και στις εκθέσεις (p=0.05) διαφορά προέκυψε ανάμεσα σε ξενοδοχεία και κέντρα εκμετάλλευσης θαλάσσιων σπορ. Στο δεύτερο μέρος τα αποτελέσματα έδειξαν πως οι μορφές αθλητισμού που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά είναι προπονητικά κέντρα (Μ.Ο.4.28), αθλητικές διοργανώσεις (Μ.Ο.4.34), θαλάσσιες αθλητικές δραστηριότητες (Μ.Ο.4.), παράκτιες αθλητικές δραστηριότητες (Μ.Ο.4.15), δραστηριότητες βουνού (Μ.Ο.4.23), τένις (Μ.Ο.4.34)και γκολφ (Μ.Ο.4.44). Οι μορφές αθλητικού τουρισμού που προτάθηκαν από τα στελέχη και πρέπει να αναπτυχθούν ήταν προπονητικά κέντρα (Μ.Ο. 4.67), αθλητικές διοργανώσεις (Μ.Ο. 4.78), θαλάσσιες αθλητικές δραστηριότητες (Μ.Ο. 4.86), παράκτιες αθλητικές δραστηριότητες (Μ.Ο. 4.73), δραστηριότητες βουνού (Μ.Ο. 4.73), τένις (Μ.Ο.4.63) και γκολφ (Μ.Ο. 4.71). Οι δραστηριότητες που προτιμούν περισσότερο οι τουρίστες είναι windsurfing (Μ.Ο. 3.71), καταδύσεις (Μ.Ο. 3.4), θαλάσσιο σκι (Μ.Ο. 3.84), beach volley (Μ.Ο. 4.07), δραστηριότητες βουνού (Μ.Ο. 3.84), τένις (Μ.Ο. 3.84), γκολφ (Μ.Ο. 3.74) και ιστιοπλοΐα (Μ.Ο. 3.4). Οι τομείς που χρειάζονται βελτίωση για την ανάπτυξη του τουρισμού τα αποτελέσματα φανέρωσαν το καλύτερο οδικό δίκτυο (Μ.Ο. 3.88), αθλητικές διοργανώσεις (Μ.Ο. 4.0), στοχευόμενη διαφημιστική εργασία (Μ.Ο. 4.84), διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων (Μ.Ο. 4.88), υποστήριξη από κρατικούς φορείς (Μ.Ο. 4.75), βελτίωσης ποιότητας τουριστικών επιχειρήσεων (Μ.Ο..4.),έμφαση στον αθλητικό τουρισμό (Μ.Ο. 4.80), συνεργασία φορέων (Μ.Ο. 4.71), απλοποίησης της άδειας λειτουργίας (Μ.Ο.4.55), ύπαρξη σύγχρονου εξοπλισμού (Μ.Ο.4.67), ύπαρξη εκπαιδευμένου προσωπικού, θεσμική θωράκιση συναφών επαγγελμάτων (Μ.Ο.4.46) και παροχή εγγυημένης ασφάλειας πελατών (Μ.Ο. 4.11). Επίσης προέκυψαν στατιστικά σημαντικές διαφορές (p<.05.), στις μορφές αθλητικού τουρισμού με τις προτιμήσεις των τουριστών στο γκολφ σε σχέση (p=0.016) με τα τουριστικά γραφεία/πρακτορεία και τα θαλάσσια σπορ και τα ξενοδοχεία με τα θαλάσσια σπορ. 6

Abstract The geographical position of Cyprus with the fairly high temperature and the great coast areas give the opportunity of development of sport activities. This also contributes to development of sport tourism in the island since tourism generally is a main source of income and the enterprises follow several strategical to improve this section. The main aim of this study was to investigate if the enterprises of sport tourism in Cyprus apply the principles of marketing and how their performance in relation with their competitors is and also if there are any differences between the tourist agencies, hotels and summer sport centre. The secondary aims were which kinds of sport tourism there in the island, which should be developed, which sport activities tourists prefer and which areas need improvement and if there are any differences between the enterprises. It was used the questionnaire of Narver & Slater (0) with some modifications to be set on Cypriot facts. It was related with managers, owners, employees and supervisor of sport tourism enterprises. The research was during the summer period. The results showed the correct application of marketing. The preferences of tourist in sport activities were: beach volley, diving and sailing. The areas that need to be improved were sports activities, sports events, effective advertising campaign and co-operation between the sectors involved. 7

Περιεχόμενα Πινάκων Πίνακας 1: Αφίξεις τουριστών από διάφορες χώρες 2002-2004 (Στατιστική 11 Υπηρεσία Κύπρου) Πίνακας 2: Αφίξεις τουριστών στην Κύπρο 86-2005 (Στατιστική Υπηρεσία 13 Κύπρου) Πίνακας 3: Περιγραφικά στοιχεία των συμμετεχόντων 40 Πίνακας 4: Στόχοι Μάρκετινγκ και Μέσοι Όροι 45 Πίνακας 5 Μέσοι Όροι της Αξιολόγησης της απόδοσης της επιχείρησης σε 47 συγκεκριμένους τομείς τα τελευταία πέντε χρόνια Πίνακας 6: Μέσοι Όροι των Μορφών Αθλητικού Τουρισμού που πρέπει να 51 αναπτυχθούν στην Κύπρο Πίνακας 7: Μέσοι Όροι των δραστηριοτήτων που προτιμούν οι τουρίστες 54 στην Κύπρο Πίνακας 8: Μέσοι Όροι των Μορφών Αθλητικού Τουρισμού που 57 δραστηριοποιούνται στην Κύπρο Πίνακας : Μέσοι Όροι των λόγων ενασχόλησης με τον Αθλητικό Τουρισμό 58 Πίνακας 10: Μέσοι Όροι για την μη ενασχόληση με τον Αθλητικό Τουρισμό 5 Πίνακας 11: Μέσοι Όροι για τους τομείς ανάπτυξης του Αθλητικού 60 Τουρισμού Πίνακας 12: Το είδος της επιχείρησης σε σχέση με την αξιολόγηση της 61 απόδοσης ΑΝΟVA & Post Hoc Πίνακας 13: Το είδος της επιχείρησης σε σχέση με την αξιολόγηση των 62 δεξιοτήτων ΑΝΟVA & Post Hoc 8

Πίνακας 14: Το είδος της επιχείρησης σε σχέση με τους τρόπους προώθησης 64 ΑΝΟVA & Post Hoc Πίνακας 15: Tο είδος της επιχείρησης σε σχέση με τις μορφές αθλητικού 66 τουρισμού ANOVA & Post Hoc

Κεφάλαιο 1 ο Εισαγωγή 1.1 Εισαγωγικά στοιχεία για την Κύπρο Η γεωγραφική θέση της Κύπρου είναι για πολλούς λόγους σημαντική. Αυτό αποδεικνύεται από τους λαούς που κατά καιρούς, με βάση την ιστορία, προσπάθησαν να την κατακτήσουν. Είναι το τρίτο μεγαλύτερο νησί στη Μεσόγειο Θάλασσα με πληθυσμό 818,200 κατοίκους. Πιο αναλυτικά η Λευκωσία που είναι και η πρωτεύουσα της Κύπρου έχει 213.500 κατοίκους, η Λεμεσός έχει 167.800, η Λάρνακα έχει 74.700, και η Πάφος έχει 4.700. Οι συγκεκριμένοι αριθμοί αντιστοιχούν σε 7.1% που είναι οι Ελληνοκύπριοι (646.00), 10.7% στους Τουρκοκύπριους (87.800) και το 10.2% σε άλλους ξένους κατοίκους (Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου, 2004). Σε πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν από τον Κυπριακό Τουρισμό, η σπουδαιότητα του νησιού αποδίδεται στο γεγονός ότι είναι σταθμός τριών ηπείρων, της Ασίας, της Αφρικής και της Ευρώπης. Απέχει 105 χιλιόμετρα (60 μίλια) δυτικά της Συρίας, 75 χιλιόμετρα (47 μίλια) νότια της Τουρκίας και 380 χιλιόμετρα (200 μίλια) βόρεια της Αιγύπτου. Το πλησιέστερο σημείο της Ελλάδας είναι η Ρόδος η οποία βρίσκεται 380 χιλιόμετρα (200 μίλια) δυτικά. Το μεσογειακό κλίμα του νησιού, με απεριόριστη ηλιοφάνεια ακόμα και κατά τους χειμερινούς μήνες, έχει σαν αποτέλεσμα την προσέλκυση πολλών τουριστών ανά την υφήλιο. (Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου, 2004). 1.2 Σημασία του τουρισμού στην Κύπρο και γενικότερα Η οικονομία του νησιού από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας το 60, στηρίζεται, στον τουρισμό για τους λόγους που αναφέρθηκαν. Για τον λόγο αυτό, γίνονται προσπάθειες από τους αρμόδιους φορείς να παρέχονται όσο γίνεται ποιοτικές και ποικίλες υπηρεσίες στους τουρίστες. Υπάρχει βέβαια ο έντονος ανταγωνισμός από τις άλλες Μεσογειακές χώρες, στις οποίες προστέθηκε τα τελευταία χρόνια και η Τουρκία, 10

που προσελκύει τουρίστες, όχι τόσο εξαιτίας της ποιότητας του τουριστικού προϊόντος, αλλά κυρίως εξαιτίας του χαμηλού κόστους των ναύλων και των τουριστικών πακέτων. Ο ανταγωνισμός αυτός γίνεται πολύ ποιο αισθητός, με τη πάροδο του χρόνου. Αξίζει όμως να αναφερθεί, πως ο αριθμός των τουριστών στην Κύπρο την τελευταία δεκαπενταετία έχει μία σταδιακή αύξηση με εξαίρεση τα τελευταία τέσσερα χρόνια που χαρακτηρίζονται από μικρή μείωση (Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού,2004). Πίνακας 1:Αφίξεις τουριστών από διάφορες χώρες 2002-2004 (Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου) Χώρα 2002 2003 2004 Ηνωμένο Βασίλειο 1,337,646 1.347.043 1.332.852 Γερμανία 173,718 12.034 161.574 Ελλάδα 3,225 110.226 133.407 Σουηδία,753 86.8 83.64 Νορβηγία 57,706 56.08 50.706 Φινλανδία 45,443 28.865 31.676 Δανία 31,800 28.512 30.278 Γαλλία 2,545 31.4 46.78 Ελβετία 65,488 37.506 41.255 Ολλανδία 3,788 32.008 32.234 Βέλγιο/Λουξεμβούργο,20 20.56 21.400 Αυστρία 2,053 25.84 28.643 Ιταλία 12,185 13.381 20.681 Ιρλανδία 56,654 61.571 44.22 Ισπανία 2,13 2.828 5.37 Ρωσία 108,821 105.050 83.818 Πολωνία,520 11.764 16.62 Ουγγαρία 8,080 8.760 11.150 11

Τσεχία 13,826 13.082 18.740 Άλλες Ανατολικές,723 10.66 11.501 Ευρωπαϊκές Χώρες Υπόλοιπη Ευρώπη 11,213.256.453 Αραβικές Χώρες 28,544 32.20 26.025 Χώρες του Περσικού 17,650 18.48 15.58 Κόλπου Ισραήλ 3,43 27.206 36.17 Η.Π.Α. 20.566 18.07 18.6 Καναδάς 5.260 4.386 4.007 Υπόλοιπες Χώρες 22.64 22.588 22.075 Μεγάλη πηγή εσόδων για την οικονομία της Κύπρου από τον τουρισμό αποτελεί η χώρα της Αγγλίας όπου θεωρείται η πρώτη χώρα σε επίπεδα προσέλευσης με μέσο όρο 1,357,1 τουρίστες τα τελευταία χρόνια. Με μεγάλη διαφορά δεύτερη έρχεται η Γερμανία με μέσο όρο 157,75 τουρίστες και Τρίτη η Ελλάδα με μέσο όρο 1,51 τουρίστες (Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου). Χαρακτηριστικοί είναι οι αριθμοί που δημοσίευσε η Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου σε μία έρευνα για λογαριασμό του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού το 2004 και 2003. τα έσοδα από τον τουρισμό στο νησί ανέρχονται από 88 και 1.020 εκατομμύρια κυπριακές λίρες αντίστοιχα. Εξίσου σημαντικό είναι ότι το 4,8% του τουρισμού προέρχεται από Ευρωπαϊκές χώρες. 12

Πίνακας 2: Αφίξεις τουριστών στην Κύπρο 86-2006 (Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου) Χρονολογία Αριθμός Αφίξεων 86 827,37 87 48,551 88 1,111,818 8 1,377,636 0 1,561,47 1 1,385,12 2 1,1,000 3 1,841,000 4 2,06,000 5 2,100,000 6 1,50,000 7 2,088,000 8 2,222,706 2,434,285 2000 2,686,205 2001 2,66,735 2002 2,418,233 2003 2,303,6 2004 2,34,012 2005 2,470,057 2006 2,400,10 Παρά το γεγονός ότι η Κύπρος δέχτηκε τεράστιο πλήγμα από την Τουρκική Εισβολή το 74, η τουριστική βιομηχανία κατάφερε να κάνει θαύματα. Σήμερα όμως εν έτη 2007 και με την Κύπρο να είναι χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα δεδομένα έχουν αλλάξει κατά πολύ. Οι Τουρκοκύπριοι φαίνεται να κερδίζουν έδαφος στον τουρισμό 13

εκμετελλεύοντας τις Ελληνοκυπριακές περιουσίες στο βόρειο μέρος της Κύπρου. Για τους λόγους αυτούς γίνεται επιτακτική η ανάγκη για βελτίωση των τουριστικών υπηρεσιών, εξεύρεση νέων αγορών, αλλά και νέου είδους τουρισμού, που θα στοχεύει σε άλλου τύπου τουρίστες από αυτούς που μέχρι στιγμής φιλοξενεί η Κύπρος. Όπως προαναφέρθηκαν, οι μακροχρόνιες καλές καιρικές συνθήκες που χαρακτηρίζουν το νησί οδηγούν τους αρμόδιους φορείς να αναπτύξουν τον αθλητικό τουρισμό ως μια καλή πηγή εσόδων για την οικονομία του. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως η Βρετανική Ολυμπιακή Επιτροπή επέλεξε την Κύπρο, για την προετοιμασία της για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας (Kartakoullis et.al.,2007). Η Πάφος έχει συμπεριληφθεί στην επίσημη λίστα της UNESCO για την κουλτούρα και το φυσικό πλούτο της Παγκόσμιας κληρονομιάς. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια ο τουρισμός έχει γίνει η κύρια πηγή εσόδων για την πόλη. Η προστασία του περιβάλλοντος αλλά και οι αρχαίες τοποθεσίες που έχει να παρουσιάσει η Πάφος, δίνεται η ευκαιρία να εξελιχθεί ως ένας από τους πιο δημοφιλής τουριστικούς προορισμούς στην Κύπρο. Τα ορεινά χωριά της Πάφου όπου η ζωή έχει μείνει αμετάβλητη με την πάροδο των χρόνων, οι συνήθειες και οι παραδόσεις της Κύπρου μένουν ζωντανές. Τα τελευταία χρόνια η Πάφος έχει μία ραγδαία ανάπτυξη στην διαφήμιση και στις επαγγελματικές δραστηριότητες με την ανάπτυξη των εμπορικών κέντρων στην τουριστική περιοχή, στην Κάτω Πάφο αλλά και στο κέντρο της πόλης. Όλες οι σημαντικές επιχειρήσεις έχουν παράρτημα στην πόλη αλλά και στην επαρχία της Πάφου το οποίο δίνει την ένδειξη της σημαντικότητας της περιοχής ειδικά μετά την ραγδαία αύξηση του τουρισμού (Deffner A. Metaxas Th., 2006). Η ανάπτυξη των αφίξεων των ξένων τουριστών έχει εμποδιστεί το 1 από τον πόλεμο στον Κόλπο αλλά επανακάμπτει στα προπολεμικά επίπεδα τα επόμενα χρόνια. 14

Χαρακτηριστικό είναι πως και ο αριθμός των κρεβατιών στα ξενοδοχεία έχει αυξηθεί την κατά την περίοδο 0-8 κατά 56% φτάνοντας τα 87.000 κρεβάτια. Αξιοσημείωτη είναι και η επένδυση στην αναβάθμιση των ξενοδοχείων από 3 αστέρων σε 5 (Hoti S., Mc Aleer M., Shareef R.,2007). Με την πάροδο των χρόνων αναπτυχτήκαν στην Κύπρο νέες αθλητικές εγκαταστάσεις, δημιουργούνται όλο και περισσότερες αθλητικές δραστηριότητες και κυρίως θαλάσσιες. Σε ένα μακροχρόνιο προγραμματισμό από τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού και συγκεκριμένα μια Στρατηγική Τουριστικής Ανάπτυξης 2003-2010 όραμα είχαν η Κύπρος να γίνει ένας ποιοτικός τουριστικός προορισμός που να ικανοποιεί τον επισκέπτη και να διασφαλίζει την βελτίωση της ποιότητας ζωής για τον ντόπιο. Για τον λόγο αυτό οι στόχοι που έθεσαν ήταν (α) άφιξη της δαπάνης των περιηγητών, (β) αύξηση των αφίξεων, (γ) βελτίωση της εποχικότητας, (δ) αύξηση της διάρκειας παραμονής, (ε) αύξηση του επαναλαμβανόμενου τουρισμού. Γενικά η σπουδαιότητα του αθλητικού τουρισμού είναι πολύ μεγάλη αφού όλο και περισσότερους θαυμαστές έχει ανά την υφήλιο. Δείχνει να κερδίζει συνεχώς έδαφος με την πάροδο των χρόνων και οι αρμόδιοι φορείς σε όλα τον κόσμο επενδύουν τόσα πολλά για να επιτευχθούν τα οικονομικά τους οφέλη. Πιο συγκεκριμένα αξίζει να αναφερθεί πως το 83% των θεατών που παρακολούθησαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αυστραλίας του 2000 ήταν επισκέπτες. Στο Σίδνευ για τους Ολυμπιακούς Αγώνες προέβλεπαν 140.000 επιπλέον τουρίστες ενώ συνολικά στην Αυστραλία πρόβλεψαν 700,000 επισκέπτες εξαιτίας των Αγώνων. Αυτό επομένως, είναι εύκολο να αναλογιστεί κανείς το όφελος που μπορεί η χώρα να αποκομίσει από το συγκεκριμένο γεγονός. Τα αθλητικά γεγονότα είναι σε παγκόσμιο επίπεδο πόλος έλξης για μία χώρα. Όπως για παράδειγμα η Λοζάνη που θεωρείται Ολυμπιακή Πρωτεύουσα αφού έχει την έδρα της η 15

Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (IOC) και το Μοντέρνο Ολυμπιακό Μουσείο είναι μία πολύ σημαντική αθλητική τουριστική προσέλκυση (Kurtzman J.,5). Για την Μάλτα με πληθυσμό 400.214 κατοίκους, ο τουρισμός έχει εξίσου σημαντική σημασία για την οικονομία. Η Μάλτα είναι ουσιαστικά ένας προορισμός με μικρές διαστάσεις όπως επαγγελματικά ταξίδια και ταξίδια ανάπαυσης. Η τουριστική βιομηχανία της χώρας έχει αλλάξει δραματικά από το 60 όπου υπήρχαν 26 ξενοδοχεία και συνολικά 1388 κρεβάτια, σήμερα έχει περισσότερα από 250 ξενοδοχεία και περισσότερο από 40.000 κρεβάτια. Συγκεκριμένα, αξιοσημείωτο είναι πως την περίοδο 0-8 η εργοδότηση στον τομέα του τουρισμού αυξήθηκε 6.6% ανά έτος. Ο τουρισμός σε μεγάλο βαθμό προέρχεται από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κυρίως από την Αγγλία. Η περίοδος που προσελκύει περισσότερους τουρίστες η Μάλτα είναι κατά την άνοιξη αλλά και το καλοκαίρι (Hoti S. et. al., 2007). Σε γενικές γραμμές ο αθλητικός τουρισμός σε μία πόλη προσφέρει (1) μεγάλη ειδησεογραφική κάλυψη, (2) εργοδότηση έστω και βραχυπρόθεσμα, (3) προβολή της πόλης, (4) φορολογικά οφέλη, (5) υποδομή ανάπτυξης, (6) οικονομική επίδραση, (7) κατευθείαν ξόδεμα χρημάτων, (8) αύξηση στην διανυκτέρευση σε ξενοδοχεία, () ανάπτυξη τοποθεσιών ψυχαγωγίας, (10) γενική ανάπτυξη του τουρισμού και (11) διεθνοποίηση της πόλης και του επιχειρησιακού προτύπου (Kurtzman J.,5). 16

Κεφάλαιο 2 ο Ανασκόπηση Βιβλιογραφίας 2.1 Αθλητικό Μάρκετινγκ-Ορισμοί Σαν ορισμό για το μάρκετινγκ, ο John Westwood (2006), δήλωσε πως είναι η παροχή υπηρεσιών ή αγαθών, τα οποία ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καταναλωτών. Δηλαδή μπορεί να ειπωθεί πως ο στόχος του μάρκετινγκ είναι να προβλέπονται οι όποιες ανάγκες αλλά και επιθυμίες του πελάτη και να σχεδιάζονται τα προϊόντα με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του και να προκύπτει κέρδος για την εταιρία παραγωγής των προϊόντων. Βγαίνει έτσι το συμπέρασμα ότι ο στόχος του μάρκετινγκ είναι η διαθεσιμότητα του κατάλληλου προϊόντος, στο σωστό μέρος, τη σωστή ώρα, έχοντας ως δεδομένο βέβαια ότι ο καταναλωτής γνωρίζει το προϊόν. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να πραγματοποιηθούν οι μελλοντικές πωλήσεις. Το μάρκετινγκ έχει μία διαδικασία όπου αφορά τις (α) ικανότητες της εταιρείας, (β) τις απαιτήσεις του πελάτη και (γ) την ίδια την αγορά. Ένας άλλος ορισμός του μάρκετινγκ όπως το έθεσε η Αμερικάνικη Εταιρεία Μάρκετινγκ (American Marketing Association) είναι η διαδικασία σχεδιασμού και υλοποίησης της τιμολόγησης, της προώθησης και της διανομής των υπηρεσιών ή των αγαθών έτσι ώστε να δημιουργηθεί η ανταλλαγή με τον πελάτη και σαν αποτέλεσμα να ικανοποιηθούν οι στόχοι του πελάτη αλλά και του οργανισμού (www.marketingpower.com). Ενώ το Βρετανικό ινστιτούτο Μάρκετινγκ (UK Chartered Institute of Marketing) δίνει σαν ορισμό ότι το μάρκετινγκ είναι η διαδικασία του μάνατζμεντ η οποία εντοπίζει, προλαμβάνει αλλά και καλύπτει τις ανάγκες του πελάτη με αποτελεσματικό και προσοδοφόρο τρόπο (www.cim.co.uk/cim/index.cfm) (Αλεξανδρής, 2006). 17

Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αγνοηθούν οι ορισμοί και διευκρινήσεις του Kotler και Armstrong (2001) που υποστηρίζουν με λίγα λόγια πως το μάρκετινγκ είναι η παροχή ικανοποίησης στον πελάτη, με ταυτόχρονο οικονομικό όφελος της επιχείρησης. Πιο συγκεκριμένα υποστηρίζουν πως είναι η εργασία που επιχειρούν οι υπεύθυνοι να δασμολογήσουν τις ανάγκες μετρώντας το μέγεθος και την ένταση τους και καθορίζουν πόσο επικερδής ευκαιρίες υπάρχουν. Το μάρκετινγκ συνεχίζει διαμέσου του προϊόντος, επιδιώκοντας να βρεθούν νέοι πελάτες αλλά συνάμα, και να κρατήσουν τους ήδη υπάρχοντες πελάτες αποδεικνύοντας έτσι την ελκυστικότητα και την απόδοση του προϊόντος. Άλλες έρευνες σαν ορισμό του μάρκετινγκ ανέφεραν τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων που διευκολύνουν και διεκπεραιώνουν την ανταλλαγή των σχέσεων σε ένα δυναμικό περιβάλλον δια μέσου δημιουργίας, διανομής, προώθησης, τιμολόγησης και διοίκηση των αγαθών, υπηρεσιών και ιδεών. Για να είναι επιτυχείς αυτή η δραστηριότητα πρέπει να είναι καλά σχεδιασμένη και καλά ενορχηστρωμένη για να στοχεύσουν στις ανάγκες του πελάτη, στην αλλαγή κατεύθυνσης και ανταγωνιστικής δραστηριότητας, τόσο άριστη δυνατότητα οργάνωσης και έσοδα σε μακροχρόνιο επίπεδο (S. Dibb, et. al.,3). Από την άλλη, για τον λόγο ότι η έρευνα πραγματεύεται το μάρκετινγκ γύρω από τον αθλητικό τουρισμό, στον ορισμό του αθλητικού μάρκετινγκ ο Θεοδωράκης (2001), υποστήριξε πως περιλαμβάνονται όλες οι δραστηριότητες που έχουν σχεδιαστεί για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες των αθλητικών καταναλωτών μέσα από διαδικασίες ανταλλαγή 18

2.2 Αρχές μάρκετινγκ Αρχικά πρέπει να ξεκαθαριστούν κάποιες έννοιες γύρω από το μάρκετινγκ. Πιο συγκεκριμένα να αναφερθούν κάποιες ενέργειες που πρέπει να ακολουθήσει μία επιχείρηση αφού θέλει να στηριχτεί στο σύγχρονο μάρκετινγκ. (α) να καθορίσει της αποστολή της σχετικά με τις ανάγκες της αγοράς, (β) να κάνει προγραμματισμό, (γ) να οργανώσει το δυναμικό της αλλά και τις λειτουργίες της και (δ) να αναπτύξει συστήματα μάρκετινγκ στις ενέργειές της (Παπαδημητρίου,86). Ο προγραμματισμός του μάρκετινγκ απαντάει σε πέντε βασικά ερωτήματα: (1) Που βρισκόμαστε; (2) Που θέλουμε να πάμε; (3) Πως θα πάμε; (4) Πως είμαστε βέβαιοι ότι πηγαίνουμε εκεί που θέλουμε να πάμε; (5) Πώς να μάθουμε ότι φθάσαμε εκεί που θέλουμε; (Πετρώφ, Τζωρτζάκης Κ., Τζωρτζάκη Α.,2002). Η κάθε εταιρία πρέπει να ακολουθήσει ένα μείγμα μάρκετινγκ του προϊόντος της καθώς εισέρχεται στην αγορά.. Ποιο αναλυτικά πρέπει να ξεκαθαριστεί ποιο είναι το προϊόν της επιχείρησης ή αλλιώς τον λόγο ύπαρξης στην αγορά. Αμέσως μετά υπάρχει η τιμή. Εδώ εμφανίζονται τρόποι κοστολόγησης βασισμένοι σε δύο τομείς: (α)στην εταιρεία και στους ανταγωνιστές όπου παίζει ρόλο το κόστος αλλά και ο ανταγωνισμός και (β) στον πελάτη όπου παίζει ρόλο η ζήτηση του προϊόντος στην αγορά. Στην συνέχεια κάνουν την εμφάνισή τους τα κανάλια διανομής. Η κάθε εταιρεία πρέπει να σχηματίσει μία συνολική εικόνα για το πλέγμα των καναλιών μέσα από τα οποία διαθέτει τα προϊόντα της στους τελικούς χρήστες. Αυτή η διαδικασία λέγεται κανάλι διανομής. Παίζει βέβαια σημαντικό ρόλο πόσο εύκολο ο καταναλωτής έρχεται σε επαφή με τον διανομέα για να μπορεί να κάνει χρήση του προϊόντος ή της υπηρεσίας, καθώς επίσης και πόσο εύκολα το προϊόν ή η υπηρεσία είναι στη διάθεση του καταναλωτή ανά πάσα στιγμή. Τέλος εμφανίζεται και ο τομέας της προώθησης του προϊόντος ή της υπηρεσίας

που στοχεύει στην αύξηση των πωλήσεων, στο χτίσιμο της εικόνας (image) του προϊόντος, στην αλλαγή η στην βελτίωση της εικόνας του προϊόντος σε περίπτωση που κάποια πιθανά προβλήματα προκύψουν, στην επικοινωνία με τους πελάτες μέσω οποιονδήποτε διαφημιστικών μηνυμάτων, στην δυνατότητα διανομή πληροφοριών για ένα νέο προϊόν, αλλά και να έχει την δυνατότητα να πείσει στην αγορά.. Οι βασικές αρχές τώρα τις προώθησης του προϊόντος ή της υπηρεσίας είναι (α) η διαφήμιση, (β) οι δημόσιες σχέσεις, (γ) οι προσωπικές πωλήσεις και (δ) χορηγίες (Philip Kotler, 1). Έρευνες που έγιναν από τον ελληνικό χώρο (Τσίτσκαρη και συνεργάτες,2004) συμφωνούν μαζί με άλλους συγγραφείς πως το μίγμα του μάρκετινγκ πλέον θα πρέπει να αποτελείται όχι μόνο από τα 4Ps προώθηση (promotion), τοποθεσία (place), προϊόν (product), τιμή (price) αλλά και τις δημόσιες σχέσεις (public relation) (Hardy and Sutton, 2000). Ενώ στον τομέα του αθλητικού μάρκετινγκ υποστηρίζει πως αυτά τα 5Ps να αντικατασταθούν με τα 6Μs τα οποία είναι: αποστολή (mission), όρια (margins), μάρκετινγκ τους μηχανισμούς (mechanics), διατήρηση (maintenance) και μετρικά (metrics). Στην ίδια έρευνα ο Feather (2000), υποστηρίζει τα 10Cs του διαδικτυακού μάρκετινγκ τα οποία είναι: το περιεχόμενο (content), το ευρύτερο πλαίσιο (context), η επιλογή (choice), η σύγκριση (comparison), η ευκολία (convenience), η προσαρμογή στις απαιτήσεις των πελατών (customization), η εξοικονόμηση κόστους (cost-savings), η κοινότητα (community), η έξοχη εμπειρία (cool experience), και η εμπιστοσύνη (confidence). Ενώ ο Chang (2002) με την σειρά του προτείνει 12Cs. Απομακρύνθηκε ο παράγοντας σύγκριση (comparison) και προστέθηκαν τρείς νέοι παράγοντες. Της επικοινωνίας (communication), της επιλογής ηλεκτρικών αρχείων των πελατών 20

(collection of customer database) και της συνδεσιμότητας των οπαδών (connectivity of fans). Σε μία επιχείρηση ο υπεύθυνος του μάρκετινγκ έχει σαν αρχικό στόχο που πρέπει να επιτευχθεί (α)την προσέλκυση νέων πελάτες προβάλλοντας τη καλύτερη ποιότητα και (β) να διατηρήσουν τους ήδη υπάρχοντες πελάτες, διεκδικώντας συνάμα και την ικανοποίησή τους σε ένα αποδοτικό και αποτελεσματικό είδος (Tracey Harrison-Hill & Laurence Chalip,2005). 2.3 Αθλητικό Μάρκετινγκ-Ανασκόπηση Στην Ιρλανδία αναλύθηκε ένα πλάνο Μάρκετινγκ για την προβολή των Gaelic Games (παραδοσιακοί αγώνες) ως προϊόν αθλητικού τουρισμού. Ακολουθήθηκε το μείγμα του μάρκετινγκ των βασικών στοιχείων των τεσσάρων P s (product, promotion, price,place). Αναλύοντας λοιπόν αυτό το μείγμα ανέπτυξαν πως (α)το προϊόν είναι οι συγκεκριμένοι αγώνες και μέχρι στιγμής δεν υπήρχε κάποιοι ξεναγοί να επικεντρώνονται στους αγώνες. Η σύνδεση με τους οργανωτικούς πράκτορες να μην έχουν να κάνουν απλά με την πώληση των εισιτηρίων για τους αγώνες και των επισκέψεων του μουσείου GAA αλλά ένα πλήρες πακέτο που να δίδεται η ευκαιρία στον κόσμο να μάθει για την ιστορία των αγώνων. (β) Η προβολή των αγώνων μπορεί να γίνει με αφίσες αναρτημένες σε διάφορα μαγαζιά, με το κέντρο πληροφόρησης τουριστών, διαφημιστικά έντυπα, ιστοσελίδες, αλλά και βίντεο. (γ) Η τοποθεσία παίζει σημαντικό ρόλο στην στρατηγική, αφού οι αγώνες διεξάγονται στο Δουβλίνο που είναι και η πρωτεύουσα της Ιρλανδίας και σαν πρωτεύουσα διαθέτει εκτεταμένο συγκοινωνιακό δίκτυο, εστιατόρια, διάφορες επιλογές ψυχαγωγίας για τους παθητικούς θεατές εκτός από τις άμεσες προσελκύσεις των αγώνων. Επίσης σημαντικό είναι και το γεγονός ότι η τοποθεσία είναι εύκολη για την πρόσβαση των τουριστών αλλά και άλλη μία ευκαιρία για να γνωρίσουν την ζωή της Ιρλανδικής 21

πόλης και ίσως να παρατείνουν την διαμονή τους σε αυτήν. (δ) Τέλος η τιμή του προϊόντος. Οι συγγραφείς προτείνουν να υπάρχουν προσφορές ή μειωμένο κόστος στις οικογένειες. Η συμφωνία με κάποιο χορηγό, ίσως με κάποιες αερογραμμές ή ξεναγούς θα μπορούσε να ήταν μία εφικτή επιλογή με ελεύθερη διαφήμιση αλλά και με μειωμένη τιμή εισιτηρίου(denine A., Devine F, 2006). Στον Μισισιπή από το 2000 που δημιουργήθηκε το πρόγραμμα Golf Marketing και συνεχίζεται με κεκτημένη ταχύτητα. Το γκολφ έχει μία σπουδαία θέση στην αγορά του Μισισιπή φέρνοντας τουρίστες από διάφορες χώρες για να επισκεφτούν την πολιτεία. Σήμερα, εν έτη 2008, παρουσιάζονται κάποιες προτάσεις, στρατηγικές και πλάνα δράσεις που θα χρησιμοποιηθούν ως κατευθυντήριοι οδηγοί για το Golf Marketing της περιοχής. Το πλάνο δράσης που χρησιμοποίησαν για την χρονιά του 2008 είναι: Ενημέρωση/προσαγωγή ένα περιεκτικό οδηγό όλα τα σεμινάρια γκολφ αλλά και τα καταφύγια της πολιτείας Εξερεύνηση νέου εσωτερικού και Καναδέζικου οδηγού γκολφ διακίνησης και ευκαιριών Συνεργασία με διαφημιστικό γραφείο για την στρατηγική διαφημιστική εκστρατεία του γκολφ Συνέχεια της συνεργασίας με την Lakeview Productions για την ανάπτυξη υψηλής πετυχημένης της Καναδέζικης εκστρατείας του μάρκετινγκ Ενημέρωση στην ιστοσελίδα με τις πιο πρόσφατες πληροφορίες Να συντονιστεί μία άμεση αλληλογραφία προσφέροντας διαφημιστικές ευκαιρίες στους συνεργάτες του μάρκετινγκ του γκολφ Διεξαγωγή αποστολή προώθησης της του προϊόντος 22

Ανάπτυξη ηλεκτρονικού προγράμματος ευκαιριών διαφήμισης για τους συνεργάτες του μάρκετινγκ Εξασφάλιση βοήθειας από τα ευρωπαϊκά γραφεία τουριστικά γραφεία, να προωθούν το προϊόν (www.visitmississippi.org,2007). Στο Μπαρμπάντος ακολουθούν μία στρατηγική για να γίνει το κέντρο της Καραϊβικής στον τομέα του αθλητικού τουρισμού. Το πολυδιάστατο πλάνο μάρκετινγκ δημιουργήθηκε από την Τουριστική Αρχή του Μπαρμπάντος και επιδιώκουν να επιτύχουν αυτό τον στόχο. Σαν αποτέλεσμα της δημιουργίας αυτού πλάνου για τον αθλητικό τουρισμό εκδηλώθηκε ένας αριθμός μελετών.(α) αξιολόγηση των ήδη υπαρχόντων αλλά και των προηγούμενων στρατηγικών για τον αθλητικό τουρισμό με βλέψη αναγνωρίζοντας τις βελτιώσεις για εφαρμογή, (β) η πρόβλεψη για οικονομική ενίσχυση στους αθλητικούς συλλόγους και ομάδες για το μάρκετινγκ, στην προώθηση και στην διοίκηση των αθλητικών γεγονότων, (γ) διανομή σε επιπρόσθετους πόρους για αύξηση της ελκυστικότητας των βραβείων και βοήθεια στην εδραίωση καλύτερων χορηγιών για τα καλύτερα αθλητικά γεγονότα και (δ) ανάπτυξη και έλξη νέων περιφερειακών και διεθνών αθλητικών γεγονότων (Elcock Y., 2005). 2.4 Αθλητικός Τουρισμός-Ορισμοί Μιλώντας για αθλητικό τουρισμό, καλό θα ήταν να ξεκαθαριστεί τι ακριβώς είναι ο αθλητικός τουρισμός. Το 2003 οι Epitropoulos et.al. όρισαν τον αθλητικό τουρισμό την εμπειρία να ταξιδεύει κανείς για ένα αθλητικό γεγονός ή δραστηριότητα. Αθλητική δραστηριότητα ή αθλητικό γεγονός είναι ο πρωταρχικός λόγος ή προσέλκυση που παρακινεί κάποιον να ταξιδεύει και να παρευρεθεί είτε για μία τουριστική εμπειρία, είτε για επαγγελματικούς ή και για λόγους ευχαρίστησης (Epitropoulos, 2003). 23

Από την άλλη, η A. E Goslin και οι συνεργάτες της στα πλαίσια μιας έρευνάς τους γύρω από τις προσδοκίες ενός Παγκόσμιου αθλητικού γεγονότος, αθλητικό τουρισμό όρισαν οποιαδήποτε αθλητική δραστηριότητα ή αθλητικό γεγονός συμμετέχει κάποιος είτε ως αθλητής, είτε ως παθητικός θεατής (A. E Goslin et. al 2004). 2.5 Μορφές Αθλητικού Τουρισμού Σε μία έρευνα του Joseph Kurtzman (2005), χώρισε τα είδη του αθλητικού τουρισμού σε πέντε κατηγορίες. Πιο αναλυτικά αναφέρει είναι: (α) αθλητικά γεγονότα (Ολυμπιακοί Αγώνες, παγκόσμια πρωταθλήματα, συναντήσεις), (β) αθλητικά θεάματα (συνέδρια, μουσεία,), (γ) αθλητικές εκδρομές (σαφάρι, εκδρομές περιπέτειας), (δ) αθλητικά καταφύγια (προπονητικά κάμπινγκ, κατασκηνώσεις), (ε) κρουαζιέρες (ιστιοπλοΐα, καταδύσεις, ψάρεμα). Οι Standeven και De Knop () έκαναν μία προσπάθεια να καλύψουν σε μεγάλο εύρος τον ορισμό του αθλητικού τουρισμού τονίζοντας τα στοιχεία που τον χαρακτηρίζουν τα οποία είναι: (1)ενεργητική και παθητική ανάμειξη με αθλητική δραστηριότητα, (2)συμμετοχή σε τυχαία ή οργανωμένη δραστηριότητα, (3)εμπειρίες για μη εμπορικού ή επαγγελματικού/εμπορικούς λόγους, και (4)ταξίδια αναψυχής μακριά από το σπίτι και την εργασία. O Gibson (8), χωρίζει τον αθλητικό τουρισμό σε μεγάλες τρεις κατηγορίες. Την παρακολούθηση κάποιου αθλητικού γεγονότος, την επίσκεψη σε κάποιο αθλητικό θέαμα και την ενεργητική συμμετοχή. Ο καθένας αντιλαμβάνεται τον τουρισμό και τα αξιοθέατα με διαφορετικό τρόπο. Μπορεί να είναι ένα ποτάμι για να κάνουν ράφτινγκ, ή μία παραλία που να μπορούν να κάνουν γουίντ σέρφινγκ, καθώς επίσης μπορεί να είναι βουνό για αναρρίχηση, πεζοπορίες, σκι, ή και πορείες με ποδήλατα. Για τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν

εξειδικευμένα τουριστικά πρακτορεία που συνεργάζονται με τους αρμόδιους φορείς και κάποιες φορές καθηγητές Φυσικής Αγωγής ή με άτομα με ανάλογες εμπειρίες τα οποία διοργανώνουν εκδρομές περιπέτειας για το κοινό. Οι συνηθέστερες δραστηριότητες αυτού του είδους είναι: τουρισμός με ποδήλατο, ράφτινγκ, αναρρίχηση, μαραθώνιος δρόμος, ορειβασία, ιστιοπλοΐα, γκολφ, κανό-καγιάκ και υποβρύχια δραστηριότητα. (Αυθύνος Γ., 8). Οι Jackson και Glyptis (2), περιέγραψαν δύο τύπους αθλητισμού που σχετίζονται με τον τουρισμό. Ο πρώτος τύπος είναι που ο αθλητισμός είναι συνειδητά χρησιμοποιημένος από προορισμούς που επιζητούν να αναπτύξουν το τουριστικό τους προφίλ και ο δεύτερος τύπος είναι που ο τουρισμός έχει εκδηλωθεί λίγο πολύ σαν αποτέλεσμα κάποιας αθλητικής δραστηριότητας (Devine Α. και Devine F,2004). Ο Καρτακούλλης και οι συνεργάτες του (2006), σε μία έρευνα γύρω από τον αθλητικό τουρισμό σχολιάζουν του τομείς που εστιάζεται το ευρύ φάσμα του αθλητικού τουρισμού που υποστηρίζει ο James Higham οι οποίοι είναι: Οι απαιτήσεις των τουριστών, που έχουν σχέση με την συμμετοχή ή παρακολούθηση αθλητικών εκδηλώσεων ή/και αθλητικών σεμιναρίων /συνεδρίων κλπ Η τουριστική ανάπτυξη που έχει σχέση με αθλητισμό για σκοπούς ψυχαγωγίας Η ανάπτυξη των υπηρεσιών και του ανθρώπινου δυναμικού, που έχουν σχέση με τις οικονομικές παραμέτρους του αθλητικού τουρισμού Η διοργάνωση αθλητικών εκδηλώσεων και η δυνατότητα διοργάνωσης τέτοιων εκδηλώσεων Οι εμπειρίες των τουριστών σε τουριστικούς προορισμούς με εμπλοκή σε αθλητικές δραστηριότητες / διαγωνισμούς ανεπίσημου χαρακτήρα και η συμβολή του 25

αθλητισμού σε θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς και νοσταλγικών σε σχέση με τον αθλητισμό τουριστικών εμπειριών (όπως επεξηγείται πιο πάνω) Το προφίλ του τουριστικού προορισμού, το οποίο υπονοεί τη δυνατότητα ενός προορισμού να ταυτιστεί με ορισμένα είδη αθλητισμού (όπως π.χ. η Ελβετία είναι ταυτισμένη με το σκι) Η δυνατότητα εμπλοκής κάλυψης αθλητικών γεγονότων από τα ΜΜΕ, η οποία παρέχει την ευκαιρία προβολής του αθλητικού τουριστικού προορισμού Η γενική εικόνα (image) του προορισμού, που δίνει τη δυνατότητα, μέσα από δραστηριότητες που προσφέρονται στον τομέα του αθλητικού τουρισμού, να προβληθούν και άλλα είδη του τουριστικού προϊόντος που διαθέτει μια χώρα Η Μοναδικότητα του τουριστικού προορισμού, που δίνει τη δυνατότητα ταύτισης του προορισμού με ορισμένα μεγάλα ονόματα στον αθλητισμό ή/και ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του τόπου που φιλοξενεί αθλητικές δραστηριότητες, που έχουν σχέση με την κουλτούρα του τόπου Ο Εποχιακός τουρισμός, που δίνει τη δυνατότητα ταύτισης του τόπου με την κάλυψη εποχιακών κενών που παρατηρούνται σε άλλες χώρες (π.χ. στην περίπτωση της Κύπρου, η κάθοδος ομάδων από την Β. Ευρώπη για προετοιμασία κατά τους χειμερινούς μήνες) 2.6 Προφίλ Αθλητικών Τουριστών Στον ελληνικό χώρο το προφίλ του εισερχόμενου θερινού τουρισμού υποστηρίζεται ότι είναι το φύλο δεν είχε στατιστικά σημαντικές διαφορές, το 27% ηλικίας 45 ετών και άνω, το 22.5% ηλικίας 26-35 ετών, στην ηλικία 17-25 ανήκει το 20.2% και σε ποσοστό 17.1% ανήκει η ηλικία 36-45 ετών. Για την επαγγελματική τους απασχόληση υπερίσχυσε η πλήρης απασχόληση με ποσοστό 67% και αμέσως μετά οι φοιτητές με ποσοστό 13.3%. 26

Στο ετήσιο εισόδημα, για τον εισερχόμενο τουρίστα, το μεγαλύτερο ποσοστό με 48.6% ανήκει στα 20.000.00-60.000.00. Η οικογενειακή κατάσταση που αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο αριθμό των τουριστών είναι οι παντρεμένοι με ποσοστό 50.2% σε αντίθεση μες τους ελευθέρους που είναι οι αμέσως 37.1%. Τέλος το μορφωτικό τους επίπεδο υπερίσχυσε πανεπιστημιακή εκπαίδευση με ποσοστό 2.4% (Υφαντίδου Γ., Κώστα Γ., Μιχαλοπούλου Μ., Τριγώνης Ι.,2007). Στα Κυπριακά δεδομένα, σε μία έρευνα που έγινε τον Ιούνιο και Ιούλιο του 2005 στα αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου με δείγμα 802 τουρίστες που εισήρθαν στο νησί, μόνο το 2% ασχολήθηκε με τον αποκλειστικά με τον αθλητικό τουρισμό με συνολικά 15 άτομα. Βέβαια ένα ποσοστό που αντιστοιχεί με το 86% από τους ερωτηθέντες 688 άτομα κατά την διάρκεια της διαμονής τους αναφέρουν πως συμμετείχαν σε κάποιες αθλητικές δραστηριότητες. Σημαντικό βέβαια είναι να αναφερθεί πως αν η δειγματοληψία γινόταν την χειμερινή περίοδο ίσως τα αποτελέσματα για τον αθλητικό τουρισμό να ήταν διαφορετικά υποστηρίζει ο συγγραφέας. Πιο συγκεκριμένα το 1.2% ασχολήθηκε με τον αθλητισμό για ψυχαγωγία, το 0.4% συμμετοχή σε κάποιες αθλητικές εκδηλώσεις και το άλλο 0.4% ασχολήθηκε για αθλητική προετοιμασία. Παρόλο που το δείγμα που αφίχθηκε στην Κύπρο ήταν πολύ μικρό οι περισσότεροι ήταν άντρες (13), σε αντίθεση με τις γυναίκες (3). Στην ηλικία των τουριστών τώρα, που ασχολήθηκαν με τον αθλητισμό ήταν 20-2 ετών να αντιπροσωπούν το 4.8%, το 1.3% να ανήκει στην ηλικιακή κατηγορία των 30-3 ετών, οι ηλικίες 40-4% αντιστοιχούν με 0.6%, το 1% αφορά τις ηλικίες 50-5 και τέλος το 1.% αντιπροσωπεύει τις ηλικίες άνω των 60. Το μορφωτικό επίπεδο των αθλητικών τουριστών έχει ως εξής: το 5.% αντιπροσωπεύει την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, το 1.1% στην δευτεροβάθμια, το 1.% μετα-δευτεροβάθμια και στην τριτοβάθμια το 2.%. Η χώρα προέλευσης είναι κυρίως το Ηνωμένο Βασίλειο με 27

ποσοστό 2.6% και το άλλο 1.2% προέρχεται από διάφορες δυτικές χώρες της Ευρώπης. Οι πόλεις που προτιμούν οι τουρίστες για τις αθλητικές του προτιμήσεις είναι η Λευκωσία.5%, η Πάφος με 2.6%, η Λεμεσός με 2.2%, η Λάρνακα με 1.4% και η ελεύθερη Αμμόχωστος 1% (Καρτακούλλης,2006). Σε μία έρευνα που έγινε στην Αγγλία οι Lumsdom L., Downward P. και Rhoden S. (2006), πρόβαλαν το προφίλ των επισκεπτών που ταξιδεύουν στο Manchester και West Yorkshire με διάρκεια διαμονής μία μέρα. Το εισιτήριο (Wayfarer ticket) περιελάμβανε να ταξιδεύουν με λεωφορείο, τρένο ή τραμ. Το προφίλ των ατόμων που χρησιμοποιούν την συγκεκριμένη υπηρεσία είναι το 74.4% ηλικίας 55 και άνω, το 20% ήταν οικογενειάρχες (ηλικίας 35 44 και 45 54) ενώ το 4% ήταν εργένηδες με ηλικία κάτω των 34. Το 68% των ερωτηθέντων ήταν συνταξιούχοι, το % ήταν σε μερική απασχόληση και το 16% σε πλήρη απασχόληση, το 3% ήταν αυτοαπασχολούμενοι, το 2% είναι άνεργοι και το 1% ήταν φοιτητές και μαθητές. Στο ετήσιο εισόδημα αν και πολλοί δεν απάντησαν, εντούτοις το 2% ανήκει σε ετήσιο εισόδημα λιγότερο των 10.000 αγγλικών λιρών και το 32% έχει ετήσιο εισόδημα μεταξύ 10.000 μέχρι.000 αγγλικές λίρες, το 13.8% αντιστοιχεί με εισόδημα 20.000-2.000 αγγλικές λίρες και με 30.000-3.000 αγγλικές λίρες σε ποσοστό 6.%. Από το συνολικό δείγμα το 21.3% των ατόμων ασχολήθηκαν με δραστηριότητες αναψυχής, το 5.2% για κάποιο αθλητικό γεγονός και το 10.% για επισκέψεις σε κάποια θεάματα. Στην Τουρκία μία έρευνα που αποσκοπούσε να δημοσιευθεί το προφίλ που των αθλητικών τουριστών που εισέρχονται στην χώρα τα αποτελέσματα έδειξαν πως το μεγαλύτερο ποσοστό ήταν άντρες με ποσοστό 56.55% και μεγαλύτερο ενδιαφέρον και από τα δύο φύλα παρουσιάστηκε στην ηλικία των 30 και άνω. Στις μικρότερες ηλικίες τα αποτελέσματα έδειξαν πως οι αθλητικοί τουρίστες απολαμβάνουν να συμμετέχουν 28

περισσότερο από τις μεγαλύτερες ηλικίες. Το προφίλ των αθλητικών τουριστών αντιπροσώπευε το 1.3% του συνολικού προφίλ των τουριστών. Πρώτα στις προτιμήσεις των τουριστών ήταν τα αθλήματα του υγρού στοιχείου. Γενικά όμως οι Τούρκοι ερευνητές με την διοργάνωση των Πανεπιστημιακών αγώνων του 2005 στην Σμύρνη επιδιώκουν η Τουρκία να οδηγηθεί σε ένα βήμα μπροστά για να γίνει ένα κέντρο αθλητικού τουρισμού (Zorba E., Micoogullari B. O.,Zorba E., 2004). Στην Αμερική έγιναν δύο έρευνες που μετρούσαν το προφίλ των ενεργών αθλητικών τουριστών που εισέρχονται στην χώρα αλλά και από κατοίκους από διάφορες πολιτείες. Στην πρώτη έρευνα που έγινε το 4 από τους Gibson και Yannakis που προβάλλουν πως το προφίλ του ενεργού αθλητικού τουρίστα είναι 57.8% είναι άντρες. Από τις γυναίκες το 44.8% υποστηρίζει πως τους αρέσει να μένουν φυσικά ενεργοί στα αγαπημένα τους αθλήματα και να τα απολαμβάνουν κατά την διάρκεια των διακοπών τους. Το 33% των τουριστών έχουν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα από 70.000 δολάρια και πάνω. Το 76.4% έχει μορφωτικό επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (κολεγιακή μόρφωση) ενώ το 23.5% έχει εξειδικευμένη μόρφωση όπως μεταπτυχιακά και διδακτορικά. Στην δεύτερη έρευνα του Attle (6) μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής ήταν είχαν οι άντρες (61%), το.2% των ερωτηθέντων έχει ετήσιο εισόδημα περισσότερο από 66.000 δολάρια., το 55.1% έχουν κολεγιακή μόρφωση ενώ το 2.1% είναι κάτοχοι μεταπτυχιακών τίτλων και άνω. Με αυτά τα δεδομένα ο Gibson (7) ανέπτυξε ένα δικό του προφίλ με τα πιο κάτω χαρακτηριστικά: Περισσότεροι άντρες Άφθονα χαρακτηριστικά Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση 2

Θέληση για ταξίδια μεγάλων αποστάσεων συμμετέχοντας στα αγαπημένα τους αθλήματα Ενασχόληση με τον ενεργό αθλητικό τουρισμό και κατά την διάρκεια της συνταξιοδότησης Τείνουν να ασχολούνται με δραστηριότητα που τους αρέσει συνέχεια. 2.7 Σύγκριση με άλλες χώρες Στην Ελλάδα έγινε μία αξιόλογη προσπάθεια και εγκαινιάστηκε για την περίοδο 2000-2010 ένα πλάνο για την ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισμού, με προτεραιότητα στον αθλητικό τουρισμό με τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 να έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για επένδυση. Εκτός από τους Ολυμπιακούς Αγώνες και άλλα αθλητικά γεγονότα, ο τομέας του αθλητικού τουρισμού χωρίστηκε και σε άλλους τρείς ξεχωριστές κατηγορίες. Θέρετρα (resort hotels) και όλα τα συμπεριλαμβανόμενα κέντρα, πρακτορεία δραστηριοτήτων ανοικτού χώρου και προγράμματα μάρκετινγκ σε αθλητικά κέντρα (Costa and Glinia, 2004). Στην παγωμένη Σκωτία σε μία έρευνα που έγινε για προώθηση του περιπετειώδη τουρισμού (adventure tourism) αλλά και να δοθεί μία γενική εικόνα, χωρίστηκε στις εξής κατηγορίες: (α)γη (περπάτημα, ορεινή ποδηλασία, αναρρίχηση), (β)νερό (ιστιοπλοΐα, κανό- καγιάκ, ράφτινγκ), (γ)αδρεναλίνη (paint balling,kart racing, skateboard), (δ)πάγος (σκι, snowboard,), (ε)αέρας (paragliding, skydiving, αερόστατο). Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον από όλες τις δραστηριότητες, εμφανίζεται στην ορεινή ποδηλασία, και στην πεζοπορία στα βουνά (Page et al., 2006). Στο Ισραήλ όμως από την άλλη όμως, παρόλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού γίνεται έστω και με αργούς ρυθμούς. Μπορεί ο 30

αθλητικός τουρισμός να μην είναι ο λόγος που έρχονται στην χώρα αλλά κατά την διάρκεια της παραμονής τους μπορεί να συνδυαστεί και κάποια αθλητική δραστηριότητα. Οι τουρίστες τα τελευταία 20 χρόνια στα πλαίσια της αναψυχής τους προτιμούν δραστηριότητες όπου είναι στη φύση, όπως περιπάτους σε δάση και πάρκα, ενώ εκμεταλλεύονται και το Μεσογειακό κλίμα για να απολαύσουν την ιστιοπλοΐα, κολύμβηση στην θάλασσα, στις πισίνες αλλά και στα υδροπάρκα (Mashiach,2005). Η γειτονική Τουρκία, ίσως να θεωρείται μία απειλή για την Τουριστική Οικονομία της Κύπρου αφού το χαμηλό κόστος ζωής αλλά, και προσπάθειες που γίνονται από τους αρμόδιους φορείς να βοηθούν στη ανάπτυξη της τουριστικής αγοράς της χώρας. Πιο συγκεκριμένα στοχεύουν στην επίτευξη περισσότερων διεθνών αθλητικών εκδηλώσεων, αύξηση του αριθμού των ξένων αθλητών για αγώνες ή αθλητική προετοιμασία αλλά και να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον προβάλλοντας κάθε εξειδικευμένη αθλητική δραστηριότητα για κάθε ηλικία. Οι ορεινές περιοχές αλλά και η μεγάλη έκταση από θάλασσα είναι μία καλή περίπτωση για ανάπτυξη διάφορων αθλητικών δραστηριοτήτων όλο των χρόνο(e. Zorba et.al. 2004). Η Ινδία είναι μία χώρα των φεστιβάλ και των γιορτών. Υπάρχουν αρκετά μέρη που μπορεί να επισκεφτεί κατά την διάρκεια των γιορτών. Επίσης την συγκεκριμένη χρονική περίοδο ο κόσμος συνηθίζει να έχει διάφορες αθλητικές δραστηριότητες που προσφέρουν διασκέδαση. Μερικά από αυτά είναι το ποδόσφαιρο, κρίκετ και χόκεϋ επί χόρτου. Ακόμα όσοι επισκέπτονται το την Ινδία έχουν την δυνατότητα και την εμπειρία να δοκιμάσουν πρωτότυπους παραδοσιακούς διαγωνισμούς όπως είναι το (1)Nehru Cup Snake Boat Race που είναι κάτι σαν κωπηλασία, (2)πεζοπορίες μέσα στις σπηλιές, (3)τα χειμερινά αθλήματα όπου μπορούν να κάνουν σκι, ή πορείες στα χιόνια και (4)τα 31

τελευταία χρόνια αναπτύσσεται και το γκολφ το οποίο μέχρι τώρα στην Ινδία θεωρείτο πως είναι άθλημα για πλουσίους. Όσο και αν φαίνεται παράξενο στο Βέλγιο, από την δεκαετία του 50 ο αθλητικός τουρισμός έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι του τουρισμού. Έχει αναπτυχθεί ένα ειδικό τμήμα στον τουρισμό αποκλειστικά για τον αθλητικό τουρισμό που περιλαμβάνει διάφορες δραστηριότητες κατά την διάρκεια των διακοπών. Παρόλα αυτά δεν υπάρχει αρκετή συνεργασία και στήριξη από την κυβέρνηση αν και η επίγνωση και η χρησιμότητα αυτή σιγά-σιγά μειώνεται. Οι Βέλγοι συμμετέχουν ή αναμειγνύονται με τον αθλητικό τουρισμό. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός πως το 27% των Βέλγων που ασχολείται ενεργά με τον αθλητισμό δραστηριοποιούνται κατά την διάρκεια των διακοπών τους. Το σκι δείχνει να είναι το πρώτο στις προτιμήσεις των οικογενειών αφού ξοδεύουν και τα περισσότερα πάνω σε αυτό (De Knop, 2004). Στο τροπικό και μακρινό Μπαρμπάντος τα τελευταία δέκα με δεκαπέντε χρόνια έχει φιλοξενήσει διάφορες ομάδες από όλο τον κόσμο για αθλητικές προετοιμασίες κυρίως όμως από τα αθλήματα χόκεϋ επί χόρτου και κρίκετ. Βέβαια η αύξηση των ομάδων που πήγαιναν στο Μπαρμπάντος για προετοιμασία οδήγησε την Ομοσπονδία Χόκεϋ της χώρας να εμπνευστεί μία τακτική να προωθήσει το 80 Hockey Tourism. Μετά την συγχώνευση του αθλητισμού και του τουρισμού ένωσε δύο δημόσιους οργανισμούς για την δυνατή ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού. Τα αποτελέσματα δεν άργησαν να εμφανιστούν και μάλιστα με επιτυχία από την διοργάνωση του Μαραθωνίου και του αγώνα 10 χιλιομέτρων. Οι αγώνες διεξάγονται από το 82 με μεγάλη επιτυχία και συμμετοχή από διάφορες χώρες του κόσμου και συμπεριλαμβάνονται στο ετήσιο καλεντάρι του Μπαρμπάντος (Elcock Υ.,2005). 32

Στην Ανδαλουσία δίνεται η ευκαιρία στον τουρίστα να ασχοληθεί με ποικίλα αθλήματα και για όλα τα γούστα κατά την διάρκεια της παραμονής του. Οι ακτές της έχουν είναι προσαρμοσμένες από ειδικούς και μάλιστα επιλέγηκε ως έδρα για το Ryder Cup το 7. Επίσης το ψάρεμα και το κυνήγι είναι μία δραστηριότητα με μεγάλες πιθανότητες σε όλη την Ανδαλουσία ενώ οι λάτρεις της ιππασίας έχουν την δυνατότητα να κάνουν βόλτες με τα άλογα ή ακόμα να έχουν μαθήματα εκμάθησης του αθλήματος. Υπάρχει βέβαια και η δυνατότητα για τους πιστούς οπαδούς της φύσης και των ριψοκίνδυνων αθλημάτων να ασχοληθούν με αθλήματα και δραστηριότητες η σπηλαιολογία, η ορειβασία, αγώνες με μηχανές αλλά και παραγκλάιτινγκ. Όσοι όμως απολαμβάνουν τα θαλάσσια αθλήματα έχουν την δυνατότητα να κάνουν θαλάσσιο σκι, γουιντσέρφινγκ όπως και καταδύσεις στις θάλασσες του Ατλαντικού και της Μεσογείου. Στην Δομικανική Δημοκρατία με τις παραλίες και τα θαλάσσια αθλήματα συμβάλλουν σημαντικά στην τουριστική βιομηχανία. Τα καταφύγια έχουν και αυτά με την σειρά τους σημαντικό ρόλο σε αυτή την ανάπτυξη διαμέσου των παραθαλάσσιων δραστηριοτήτων τους όπως το γουιντσέρφινγκ, ιστιοπλοΐα, βαρκάδα, scuba diving, κανό και πολλά άλλα. Εκτός από τις αθλητικές δραστηριότητες στην θάλασσα η Δομικανική Δημοκρατία έχει την δυνατότητα να παρουσιάσει και αρκετά γεγονότα που κατά καιρούς είναι πόλος έλξης για πολλούς τουρίστες. Τα πιο σημαντικά είναι: (1)Πρωτάθλημα Μπέιζμπολ κατά την χειμερινή περίοδο που προσέλκυσε τουρίστες από την περιοχή της Καραϊβικής, (2)αγώνες πυγμαχίας που φιλοδοξεί να γίνει πρωτεύουσα της πυγμαχίας σε όλη την Καραϊβική και να γεμίσει το στάδιο της χώρας με χωρητικότητα 10,000 κατοίκων, (3) το 5 φιλοξένησε τους Παναμερικανικούς Αγώνες Μπόουλινγκ, (4)Αγώνες Ιππασίας που τα τελευταία χρόνια ετήσιοι σημαντικοί αγώνες έχουν την έδρα τους στην Δομικανική Δημοκρατία και (5)αρκετά τουρνουά όπως βόλεϊ και μπάσκετ 33

επιπέδου πρόκρισης για τους Ολυμπιακούς Αγώνες που προσελκύουν τουρίστες από πολλές χώρες του κόσμου (Ralph Coniston,2005) Στην Γαλλία με την πάροδο του χρόνου και πιο συγκεκριμένα τα τελευταία χρόνια αναβιώνεται για αναψυχή ο ορεινός τουρισμός κυρίως το καλοκαίρι. Αυτή η αλλαγή οδήγησε τα αθλήματα του βουνού που ήταν ξεχασμένα στο περιθώριο να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις προτιμήσεις των τουριστών (Corneloup J., Bourdeau P. Mao P,2005). Στην Πολωνία τα βουνά Bieszczady, Lower Beskid και Foothills διαθέτουν τις κατάλληλες συνθήκες για τους τουρίστες έτσι ώστε να ασχοληθούν με το σκι ή την πεζοπορία. Επίσης τα τεχνητές λίμνες της περιοχής προσελκύουν τους τουρίστες που είναι λάτρεις των αθλημάτων του υγρού στοιχείου με ψάρεμα, κανό αλλά και ιστιοπλοΐα. Επιπλέον στην Πολωνία ο επισκέπτης έχει την δυνατότητα να κάνει ιππασία και ποδηλασία που τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολύ δημοφιλή δραστηριότητες στην χώρα. Τα εθνικά πάρκα είναι άφθονα στην Πολωνία όπου εκτός από τα συνηθισμένες αθλητικές δραστηριότητες οι τουρίστες έχουν την δυνατότητα και για σκι, αναρρίχηση και κανό ενώ τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκαν και ποδηλατοδρόμοι. 2.8 Αθλητικός Τουρισμός-Έρευνες Κάποιοι σημαντικοί λόγοι που οδηγούν στην ραγδαία αύξηση του αθλητικού τουρισμού τις τελευταίες 2 δεκαετίες είναι (α)η μεγάλη δημοσιότητα των διεθνών και εθνικών αθλητικών γεγονότων όπως είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες και Παγκόσμιων Αγώνων, (β)υπάρχει πλέον μία γενική άποψη πως η υγεία έχει πολλά οφέλη με την συμμετοχή σε κάποια αθλήματα, (γ)οι εκπρόσωποι των χωρών αρχίζουν και βλέπουν την αξία του αθλητισμού και από οικονομικής πλευράς καθώς επίσης και στις διεθνείς 34