ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΑΗΓΔΗΑ ΓΗΑ ΒΗΟΤ ΜΑΘΖΖ ΚΑΗ ΘΡΖΚΔΤΜΑΣΩΝ ΔΘΝΗΚΟ ΤΜΒΟΤΛΗΟ ΠΑΗΓΔΗΑ - ΔΤΠ ΠΡΑΚΣΗΚΑ 9 εο ΤΝΔΓΡΗΑΖ ΟΛΟΜΔΛΔΗΑ ΣΟΤ ΔΤΠ ΣΔΣΑΡΣΖ 9 ΦΔΒΡΟΤΑΡΗΟΤ 2011
ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΑΗΓΔΗΑ ΓΗΑ ΒΗΟΤ ΜΑΘΖΖ ΚΑΗ ΘΡΖΚΔΤΜΑΣΩΝ ΔΘΝΗΚΟ ΤΜΒΟΤΛΗΟ ΠΑΗΓΔΗΑ - ΔΤΠ 9 ε ΤΝΔΓΡΗΑΖ ΟΛΟΜΔΛΔΗΑ ΣΟΤ ΔΤΠ Ζ 9ε ζπλεδξίαζε ηεο Οινκέιεηαο ηνπ Δζληθνχ πκβνπιίνπ Παηδείαο (ΔΤΠ) πξαγκαηνπνηείηαη ηελ Σεηάξηε 9 Φεβξνπαξίνπ 2011 θαη ψξα 12.30 ην κεζεκέξη ζηελ Αίζνπζα Πνιιαπιψλ Υξήζεσλ ησλ Γεληθψλ Αξρείσλ ηνπ Κξάηνπο, νδφο Γάθλεο 61, Φπρηθφ, ππφ ηελ Πξνεδξία ηνπ Πξνέδξνπ ηνπ Δζληθνχ πκβνπιίνπ Παηδείαο Καζεγεηή Αιέμε Λπθνπξγηψηε. ηε ζπλεδξίαζε παξίζηαληαη ηα αθφινπζα κέιε ηεο Οινκέιεηαο ηνπ ΔΤΠ: 1. Αιέμεο Λπθνπξγηώηεο Πξφεδξνο Δζληθνχ πκβνπιίνπ Παηδείαο Καζεγεηήο Παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ 2. Αλδξέαο Λύηξαο Πξφεδξνο πκβνπιίνπ Αλψηαηεο Παλεπηζηεκηαθήο Δθπαίδεπζεο Καζεγεηήο θαη Αληηπξχηαλεο Παληείνπ Παλεπηζηεκίνπ 3. Βαγγέιεο Πνιίηεο - ηεξγίνπ Πξφεδξνο πκβνπιίνπ Αλψηαηεο Σερλνινγηθήο Δθπαίδεπζεο Καζεγεηήο θαη Πξφεδξνο ΣΔΗ Μεζνινγγίνπ 4. Δπαγγειία νθνύιε Δθπξφζσπνο Γεληθήο Γξακκαηείαο Έξεπλαο θαη Σερλνινγίαο Πξντζηακέλε Γηεχζπλζεο ρεδηαζκνχ θαη Πξνγξακκαηηζκνχ ΓΓΔΣ 5. Έιζε Σζηαξπηζλνύ Αλαπιεξσκαηηθή ηνπ Γηάλλνπ Ληβαλνχ, εθπξφζσπνο Γεληθήο Γξακκαηείαο Νέαο Γεληάο Πξντζηακέλε Γηεχζπλζεο Κνηλσληθήο πκκεηνρήο Γεληθήο Γξακκαηείαο Νέαο Γεληάο 6. Θεόδσξνο Παπαζενδώξνπ Δθπξφζσπνο ηεο πλφδνπ ησλ Πξπηάλεσλ Καζεγεηήο θαη Πξχηαλεο Παλεπηζηεκίνπ Πεινπνλλήζνπ 7. Παύινο Καξαθνιηζίδεο Δθπξφζσπνο ηεο πλφδνπ ησλ Πξνέδξσλ ΣΔΗ Καζεγεηήο θαη Πξφεδξνο ΣΔΗ Θεζζαινλίθεο 8. Κιήκεο Ναπξίδεο Πξφεδξνο Παηδαγσγηθνχ Ηλζηηηνχηνπ Καζεγεηήο Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ 9. Γεκήηξηνο Μαηζαίνπ Πξφεδξνο Κέληξνπ Δθπαηδεπηηθήο Έξεπλαο Καζεγεηήο Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ 10. Γεώξγηνο Μπαγάθεο Πξφεδξνο Οξγαληζκνχ Δπηκφξθσζεο Δθπαηδεπηηθψλ Αλαπιεξσηήο Καζεγεηήο Παλεπηζηεκίνπ Πεινπνλλήζνπ 2
11. Νηθόιανο ηαπξαθάθεο Δθπξφζσπνο ηνπ Γηδαθηηθνχ Δξεπλεηηθνχ Πξνζσπηθνχ (ΓΔΠ) ησλ Παλεπηζηεκίσλ Πξφεδξνο ΠΟΓΔΠ, Καζεγεηήο Δζληθνχ Μεηζφβηνπ Πνιπηερλείνπ 12. Ησάλλεο Σζάθλεο Δθπξφζσπνο ηνπ Δθπαηδεπηηθνχ Πξνζσπηθνχ (ΔΠ) ησλ ΣΔΗ Καζεγεηήο ΣΔΗ Αζήλαο 13. Γξαθνύιεο Φνπληνπθάθνο Δθπξφζσπνο Κεληξηθήο Έλσζεο Δπηκειεηεξίσλ 14. Παξαζθεπάο Γαιηάλεο Κνηλφο Δθπξφζσπνο Δπηζηεκνληθψλ Οξγαλψζεσλ Παλειιαδηθήο Δκβέιεηαο ζηνπο ηνκείο ησλ καζεκαηηθψλ, ηεο θπζηθήο, ηεο ρεκείαο, ηεο βηνινγίαο, ηεο γεσινγίαο, ηεο πιεξνθνξηθήο θαη ηεο θηινινγίαο Έλσζε Πιεξνθνξηθψλ Διιάδνο 15. Γεκήηξηνο Γεκόπνπινο Κνηλφο εθπξφζσπνο Δπαγγεικαηηθψλ σκαηείσλ Απνθνίησλ ΣΔΗ Πξφεδξνο ηεο Δπηζηεκνληθήο Έλσζεο Σερλνινγηθήο Δθπαίδεπζεο Μεραληθψλ 16. Υξπζή Βηηζηιάθε Αλαπιεξσκαηηθή ηεο νθίαο Γηαλλαθά, εθπξφζσπνο ΠΑΟΚ Καζεγήηξηα Παλεπηζηεκίνπ Αηγαίνπ 17. Φίιηππνο Σζαιίδεο Αλαπιεξσκαηηθφο ηνπ Άξε πειησηφπνπινπ, εθπξφζσπνο Νέαο Γεκνθξαηίαο Καζεγεηήο Παλεπηζηεκίνπ Θξάθεο 18. Υξήζηνο Γνύδεο Δθπξφζσπνο ΛΑΟ Καζεγεηήο Παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ, Γ/ληήο Ηλζηηηνχηνπ Αζηξνλνκίαο & Αζηξνθπζηθήο Δζληθνχ Αζηεξνζθνπείνπ Αζελψλ 19. Ησάλλα Κνληνύιε Δθπξφζσπνο Οηθνιφγσλ Πξάζηλσλ Σνπνγξάθνο - Μεραληθφο 20. Κπξηάθνο Βηξβηδάθεο Δθπξφζσπνο Κεληξηθήο Έλσζεο Γήκσλ θαη Κνηλνηήησλ Διιάδαο (ΚΔΓΚΔ) η. Γήκαξρνο Υαλίσλ 21. Υξήζηνο Νάζηαο Αλαπιεξσκαηηθφο ηνπ Ησάλλε Βαξδαθαζηάλε, εθπξφζσπνο Δζληθήο πλνκνζπνλδίαο Αηφκσλ κε Αλαπεξία (Δ..Α.κε.Α.) Γεληθφο Γξακκαηέαο Δζληθήο πλνκνζπνλδίαο Αηφκσλ κε Αλαπεξία (Δ..Α.κε.Α.) Απφ ηε ζπλεδξίαζε απνπζηάδνπλ νη: 1. Γηάλλεο Καδάδεο Πξφεδξνο πκβνπιίνπ Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο Καζεγεηήο Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο 3
2. Ζιίαο Πιαζθνβίηεο Δθπξφζσπνο Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ Γεληθφο Γξακκαηέαο Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ 3. Βαζίιεο Κνπιατδήο Δθπξφζσπνο Τπνπξγείνπ Παηδείαο, Γηα Βίνπ Μάζεζεο θαη Θξεζθεπκάησλ Γεληθφο Γξακκαηέαο Τπνπξγείνπ Παηδείαο, Γηα Βίνπ Μάζεζεο θαη Θξεζθεπκάησλ 4. Γεκνζζέλεο Γαζθαιάθεο Δθπξφζσπνο Τπνπξγείνπ Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο Γεληθφο Γξακκαηέαο Τπνπξγείνπ Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο 5. θ. Ηγλάηηνο Δθπξφζσπνο Ηεξάο πλφδνπ ηεο Δθθιεζίαο ηεο Διιάδαο εβαζκηφηαηνο Μεηξνπνιίηεο Γεκεηξηάδνο θαη Αικπξνχ 6. Γεκήηξεο Πεππέο Δθπξφζσπνο Οκνζπνλδίαο Λεηηνπξγψλ Μέζεο Δθπαίδεπζεο (ΟΛΜΔ) Πξφεδξνο Γ.. Οκνζπνλδίαο Λεηηνπξγψλ Μέζεο Δθπαίδεπζεο (ΟΛΜΔ) 7. Κνκλελόο Μαληάο Δθπξφζσπνο Γηδαζθαιηθήο Οκνζπνλδίαο Διιάδαο (ΓΟΔ) Πξφεδξνο Γ.. Γηδαζθαιηθήο Οκνζπνλδίαο Διιάδαο (ΓΟΔ) 8. Κσλζηαληίλνο Παπαλησλόπνπινο Δθπξφζσπνο Οκνζπνλδίαο Ηδησηηθψλ Δθπαηδεπηηθψλ Λεηηνπξγψλ Διιάδαο (ΟΗΔΛΔ) 9. Μηράιεο Κνπξνπηόο Δθπξφζσπνο Γεληθήο πλνκνζπνλδίαο Δξγαηψλ Διιάδαο (ΓΔΔ) Μέινο Γηνίθεζεο ΓΔΔ, Γξακκαηέαο Δθπαίδεπζεο ΓΔΔ 10. Φώηεο Λίηζνο Δθπξφζσπνο Παλειιήληαο πλνκνζπνλδίαο Δλψζεσλ Γεσξγηθψλ πλεηαηξηζκψλ (ΠΑΔΓΔ) Μέινο Γ.. ΠΑΔΓΔ 11. Ζιίαο Ζιηόπνπινο Δθπξφζσπνο Αλψηαηεο Γηνίθεζεο Δλψζεσλ Γεκνζίσλ Τπαιιήισλ (ΑΓΔΓΤ) Γεληθφο Γξακκαηέαο ΑΓΔΓΤ 12. Γηάλλεο Κπξηαθνύ Δθπξφζσπνο ηνπ πλδέζκνπ Διιεληθψλ Βηνκεραληψλ (ΔΒ) πληνληζηήο Μνλάδαο Αλαπηπμηαθψλ Πξνγξακκάησλ ηνπ ΔΒ 13. Έθε Καιακαξά Δθπξφζσπνο ηνπ πλαζπηζκνχ Ρηδνζπαζηηθήο Αξηζηεξάο 14. Απόζηνινο Καηζηθάξαο Δθπξφζσπνο Έλσζεο Ννκαξρηαθψλ Απηνδηνηθήζεσλ Διιάδαο (ΔΝΑΔ) Πεξηθεξεηάξρεο Γπηηθήο Διιάδαο 4
Ζ Δ.Φ.Δ.Δ., ε Δ..Δ.Δ., ε Βνπιή ησλ Δθήβσλ, ε Αλψηαηε πλνκνζπνλδία Γνλέσλ Μαζεηψλ Διιάδαο, ην Σερληθφ Δπηκειεηήξην Διιάδαο - ην Γεσηερληθφ Δπηκειεηήξην Διιάδαο - ην Οηθνλνκηθφ Δπηκειεηήξην Διιάδαο - ην Δπηκειεηήξην Δηθαζηηθψλ Σερλψλ Διιάδαο - ε πληνληζηηθή Δπηηξνπή ησλ Γηθεγνξηθψλ πιιφγσλ Διιάδαο - ν Παλειιήληνο Ηαηξηθφο χιινγνο - ε Διιεληθή Οδνληηαηξηθή Οκνζπνλδία θαη ν Παλειιήληνο Φαξκαθεπηηθφο χιινγνο πνπ νξίδνπλ έλαλ θνηλφ εθπξφζσπν θαζψο θαη ην Κ.Κ.Δ. δελ φξηζαλ εθπξνζψπνπο. ηε ζπλεδξίαζε παξίζηαηαη ν Δηδηθφο Γξακκαηέαο Αλψηαηεο Δθπαίδεπζεο ηνπ Τπνπξγείνπ Παηδείαο, Γηα Βίνπ Μάζεζεο θαη Θξεζθεπκάησλ Καζεγεηήο θ. Βαζίιεο Παπάδνγινπ. Αξκφδηα γηα ηελ ηήξεζε ησλ πξαθηηθψλ ε Άληδεια νπθιή, πξντζηακέλε ηνπ Δζληθνχ πκβνπιίνπ Παηδείαο. Ζ ζπλεδξίαζε αξρίδεη ζηηο 12.30 ην κεζεκέξη αθνχ πξνεγνπκέλσο ν Πξφεδξνο δηαπηζηψλεη ηελ χπαξμε απαξηίαο. 5
Α. ΘΔΜΑΣΑ ΖΜΔΡΖΗΑ ΓΗΑΣΑΞΖ 1. Σξφπνη κεηάδνζεο ηεο γλψζεο ζηελ αλψηαηε εθπαίδεπζε. 2. Ο ράξηεο ηεο αλψηαηεο εθπαίδεπζεο: ρσξνηαμία αθαδεκατθψλ κνλάδσλ θαη εχξνο / ζεκαηηθή γλσζηηθψλ αληηθεηκέλσλ. 6
Πξηλ απφ ηελ έλαξμε ηεο ζπδήηεζεο απνθαζίζηεθε νκφθσλα ε ζεκεξηλή ζπλεδξίαζε λα γίλεη ζχκθσλα κε ην άξζξν 10 ηνπ Δζσηεξηθνχ Καλνληζκνχ Λεηηνπξγίαο ηνπ ΔΤΠ. Θέκα 1: Σξόπνη κεηάδνζεο ηεο γλώζεο ζηελ αλώηαηε εθπαίδεπζε. ηελ αξρή ηεο ζπδήηεζεο ν Πξφεδξνο παξνπζίαζε ζπλνπηηθά ηελ εηζήγεζή ηνπ γηα ην ζέκα, ε νπνία είρε ήδε απνζηαιεί ειεθηξνληθά ζηα κέιε. ηε ζπλέρεηα ν Πξφεδξνο έδσζε ην ιφγν ζε φια ηα κέιε, ψζηε λα ηνπνζεηεζνχλ επί ηνπ ζέκαηνο. Αθνινχζεζε δηεμνδηθή ζπδήηεζε κεηαμχ ησλ κειψλ. Θέκα 2: Ο ράξηεο ηεο αλώηαηεο εθπαίδεπζεο: ρσξνηαμία αθαδεκατθώλ κνλάδσλ θαη εύξνο / ζεκαηηθή γλσζηηθώλ αληηθεηκέλσλ. ηελ αξρή ηεο ζπδήηεζεο ν Πξφεδξνο παξνπζίαζε ζπλνπηηθή θνηλή εηζήγεζή ηνπ κε ηνλ Πξφεδξν ηνπ ΑΣΔ Καζεγεηή θ. Β. Πνιίηε-ηεξγίνπ γηα ην ζέκα, ε νπνία είρε ήδε απνζηαιεί ειεθηξνληθά ζηα κέιε. ηε ζπλέρεηα ν Πξφεδξνο έδσζε ην ιφγν ζε φια ηα κέιε, ψζηε λα ηνπνζεηεζνχλ επί ηνπ ζέκαηνο. Αθνινχζεζε δηεμνδηθή ζπδήηεζε κεηαμχ ησλ κειψλ. Αθνινχζσο παξαηίζεληαη νη γξαπηέο ηνπνζεηήζεηο ηνπ Πξνέδξνπ θαη ησλ κειψλ θαη γηα ηα δχν ζέκαηα ζχκθσλα κε ην άξζξν 10 ηνπ Δζσηεξηθνχ Καλνληζκνχ Λεηηνπξγίαο ηνπ ΔΤΠ. Ζ ζπλεδξίαζε έιεμε ζηηο 18.00 ην απφγεπκα ηεο Σεηάξηεο 9 Φεβξνπαξίνπ 2011. Ζ ΠΡΟΨΣΑΜΔΝΖ ΣΟΤ ΔΤΠ Ο ΠΡΟΔΓΡΟ ΣΟΤ ΔΤΠ ΑΝΣΕΔΛΑ ΟΤΦΛΖ ΚΑΘΖΓΖΣΖ ΑΛΔΞΖ ΛΤΚΟΤΡΓΗΧΣΖ 7
Κείκελα πνπ θαηέζεζαλ ηα κέιε ηεο Οινκέιεηαο ηνπ ΔΤΠ κεηά απφ ηε ζπδήηεζε θάζε ζέκαηνο θαηά ηε ζεκεξηλή ζπλεδξίαζε. Παξαηίζεηαη πξψηα ε ηνπνζέηεζε ηνπ Πξνέδξνπ θαη θαηφπηλ νη ηνπνζεηήζεηο ησλ κειψλ θαηά ηε ζεηξά πνπ έιαβαλ ην ιφγν. Θέκα 1: Σξόπνη κεηάδνζεο ηεο γλώζεο ζηελ αλώηαηε εθπαίδεπζε. ΠΡΟΔΓΡΟ: Αγαπεηνί ζπλάδειθνη, ζεσξψ πνιχ ζεκαληηθφ ην ζέκα πνπ πξφθεηηαη λα ζπδεηήζνπκε. Πηζηεχσ φηη αθφκε θαη αλ επηιπζνχλ κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν ηα ζέκαηα κεγάιεο θιίκαθαο ηα νπνία ζρεηίδνληαη κε ηε δηνίθεζε θαη ηελ αθαδεκατθή νξγάλσζε, πνπ είρακε ηελ επθαηξία λα ζπδεηήζνπκε θαηά ηηο δχν πξνεγνχκελεο ζπλεδξηάζεηο, αλ δελ αληηκεησπηζζνχλ δεηήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε κεηάδνζε ηεο γλψζεο, ηελ θαζεκεξηλή εξγαζία ζηελ ηάμε, ζην εξγαζηήξην, ζην ζπνπδαζηήξην, ζηε βηβιηνζήθε θαη ζην ζπίηη, θαζψο θαη κε ηελ επηθνηλσλία -κε ηε βαζχηεξε έλλνηα ηνπ φξνπ- αλάκεζα ζηνλ Γάζθαιν θαη ηνλ Μαζεηή, ε βειηίσζε πνπ ζα επηηεπρζεί δελ ζα είλαη φζν ζεκαληηθή ζα ζέιακε. Ζ ιεηηνπξγηθφηεηα ησλ Ηδξπκάησλ καο ζε κηθξνθιίκαθα πξέπεη λα ζπγθεληξψλεη ηελ πξνζνρή καο, αιιά θαη ην ελδηαθέξνλ ηεο κεηαξξπζκηζηηθήο πξνζπάζεηαο. Καζψο δελ είκαη ζεσξεηηθφο ηεο εθπαίδεπζεο, ε ηνπνζέηεζή κνπ ζα είλαη αλαγθαζηηθά εκπεηξηθή, ρσξίο λα ππνζηεξίδεηαη απφ θάπνηα ζεσξεηηθή παηδαγσγηθή πξνζέγγηζε. Δπηηξέςηε κνπ λα αξρίζσ απφ θάπνηεο δηαπηζηψζεηο πνπ λνκίδσ φηη ηζρχνπλ ιίγν- πνιχ ζε νιφθιεξν ην εχξνο ηεο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, αλ θαη είκαη βέβαηνο φηη ζα ππάξρνπλ θαη ιακπξέο εμαηξέζεηο. Απηφ πνπ ζήκεξα θπξίσο επηθξαηεί σο κέζνδνο κεηάδνζεο ηεο γλψζεο είλαη ε δηάιεμε ζε κεγάια ζπλήζσο αθξναηήξηα. Ο δηδάζθσλ παξνπζηάδεη ηε λέα γλψζε θαη νη θνηηεηέο απιψο παξαθνινπζνχλ θαη θάπνηνη θξαηάλε ζεκεηψζεηο. Δμαηηίαο ηνπ κεγάινπ αθξναηεξίνπ θαη ηνπ ρξφλνπ πνπ πηέδεη γηα ηελ θάιπςε ηεο χιεο δελ ππάξρεη ζπλήζσο ρξφλνο γηα δηεμνδηθή ζπδήηεζε. Οη θνηηεηέο κειεηάλε ηελ χιε απφ θάπνην βηβιίν ή ηηο ζεκεηψζεηο ηνπο, ζπλήζσο ιίγν πξηλ απφ ηηο εμακεληαίεο εμεηάζεηο. Ζ απηελέξγεηα ηνπ θνηηεηή, πνπ ζπρλά ζπλδέεηαη κε πξνζπάζεηα απνκλεκφλεπζεο ηεο χιεο, εζηηάδεηαη ζηελ εμεηαζηηθή πεξίνδν θαη ζρεηίδεηαη απνιχησο κε ηελ πξνζπάζεηα ηνπ λα επηηχρεη ζηηο εμεηάζεηο. ε νξηζκέλα Σκήκαηα ε απφθηεζε δεμηνηήησλ επηδηψθεηαη κέζα απφ ηελ εξγαζηεξηαθή άζθεζε. Απηφ, σζηφζν, δελ κεηαβάιιεη ηε δεζπφδνπζα ζέζε ηεο δηάιεμεο ζηε δηαδηθαζία κεηάδνζεο ηεο γλψζεο θαη ηεο ηειηθήο εμέηαζεο σο ηεο κφλεο δηαδηθαζίαο αμηνιφγεζεο. Μέζα απφ απηή ηε δηαδηθαζία ν δηδάζθσλ πξνβάιιεη σο ε κφλε απζεληία, δηφηη είλαη ν κφλνο πνπ θαηέρεη ηε γλψζε, ηελ νπνία σο εθείλε ηε ζηηγκή αγλνεί ν θνηηεηήο. Δδψ ν δηδάζθσλ πεξηζζφηεξν πιεξνθνξεί ηνλ θνηηεηή, ν νπνίνο πξέπεη λα θαηαλνήζεη αιιά πξσηίζησο λα απνκλεκνλεχζεη. Ο ξφινο ηνπ θνηηεηή είλαη κάιινλ παζεηηθφο, ελψ ν ξφινο ηνπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ εληειψο ζπκπιεξσκαηηθφο. Ζ δεζπφδνπζα ζέζε ηεο δηάιεμεο γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα ζηελ Δπξψπε, έλαληη ηνπ δηδαθηηθνχ βηβιίνπ κπνξεί λα εξκελεπζεί ηζηνξηθά, αλ ζθεθζεί θαλείο φηη ε ιεηηνπξγία ησλ ηζηνξηθψλ επξσπατθψλ Παλεπηζηεκίσλ είρε αξρίζεη ηνπιάρηζηνλ εθαηφ ρξφληα πξηλ απφ ηελ αλαθάιπςε ηεο ηππνγξαθίαο θαη ηε δηάδνζε ηνπ βηβιίνπ. Μέζα απφ απηή ηε δηαδηθαζία πνπ ζαο παξνπζίαζα φινη νη άιινη ηξφπνη κεηάδνζεο ηεο γλψζεο, πνπ ζα ιεηηνπξγνχζαλ ζπκπιεξσκαηηθά σο πξνο ηε δηάιεμε, έρνπλ κάιινλ αηνλήζεη. Με απηφ ελλνψ εληειψο ζπλεζηζκέλεο δηδαθηηθέο πξαθηηθέο πνπ ιεηηνπξγνχλ γηα πνιχ κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα ζε φιεο ηηο πξνεγκέλεο εθπαηδεπηηθά ρψξεο θαη φρη κφλν: ηελ θξνληηζηεξηαθή θαη ηελ εξγαζηεξηαθή άζθεζε ζε κηθξέο νκάδεο θνηηεηψλ, ηηο κηθξέο γξαπηέο εξγαζίεο (νκαδηθέο ή αηνκηθέο), ηηο ζπρλέο επηζθέςεηο ζε ρψξνπο φπνπ παξάγεηαη ή εθαξκφδεηαη ε επηζηήκε, ηελ θαζεκεξηλή εξγαζία ζηε βηβιηνζήθε θαη ζην ζπίηη, ηελ αλάπηπμε δηδαθηηθνχ πιηθνχ 8
δηαθφξσλ κνξθψλ θαη, ζηηο κέξεο καο, ηελ εληαηηθή ρξήζε ησλ πιεξνθνξηθψλ ηερλνινγηψλ θαη ηνπ δηαδηθηχνπ. Ζ πηνζέηεζε θαη ε ρξήζε, ζε φζν γίλεηαη κεγαιχηεξε έθηαζε, θαη ησλ ζπκπιεξσκαηηθψλ απηψλ πξαθηηθψλ ζα θαηαζηήζεη πνιχ πην ελεξγεηηθφ ην ξφιν ηνπ δηδαζθφκελνπ, ελψ ζα κεηαβάιιεη ηνλ δηδάζθνληα απφ πνκπφ επηζηεκνληθήο πιεξνθνξίαο ζε εκςπρσηή ηνπ θνηηεηή ζην πιαίζην κηαο κάιινλ επξεηηθήο πνξείαο πξνο ηελ θαηαλφεζε ηεο γλψζεο. ηελ πνξεία απηή ν θνηηεηήο ζα πξέπεη λα ελζαξξχλεηαη λα ζθέθηεηαη, λα ιχλεη πξνβιήκαηα, λα επηιέγεη, ελ ηέιεη λα αλαθαιχπηεη ηε γλψζε. Θα πξέπεη επίζεο λα ελζαξξχλεηαη λα ρξεζηκνπνηεί ηε γλψζε κέζα απφ ηελ απφθηεζε δεμηνηήησλ. Γηα ηελ επηηπρή εθαξκνγή απηήο ηεο πξνζέγγηζεο είλαη απαξαίηεην ε εξγαζία ησλ δηδαζθφλησλ λα ππνβνεζείηαη απφ κεηαπηπρηαθνχο θνηηεηέο πνπ ηνπο έρεη απνλεκεζεί «ππνηξνθία δηδαζθαιίαο». Ζ εθαξκνγή απηψλ ησλ ηξφπσλ κεηάδνζεο ηεο γλψζεο, εθηφο απφ ηε δηάιεμε ε νπνία παξακέλεη αζθαιψο ρξήζηκε δηδαθηηθή πξαθηηθή, έρεη σζηφζν θάπνηεο πξνυπνζέζεηο. Δπηηξέςηε κνπ λα παξνπζηάζσ ηηο πην ζεκαληηθέο. Ζ πξψηε βαζηθή πξνυπφζεζε είλαη ε απφθαζε ησλ Ηδξπκάησλ καο θαη ησλ Γηδαζθφλησλ πλαδέιθσλ λα πηνζεηήζνπλ απηή ηελ πξνζέγγηζε. Απηφ, πεξηζζφηεξν γηα ιφγνπο ζπλήζεηαο, δελ είλαη πάληα εχθνιν. Δίλαη φκσο εληειψο απαξαίηεην. Ζ δεχηεξε πξνυπφζεζε είλαη ε απνδνρή φηη ή επξεηηθή πνξεία πξνο ηε γλψζε απαηηεί πνιχ πεξηζζφηεξν ρξφλν ( άξα κηθξφηεξε ζε έθηαζε δηδαθηηθή χιε), κηθξέο νκάδεο θνηηεηψλ, ζε θάπνην βαζκφ έληαμε ηεο δηαδηθαζίαο δηακνξθσηηθήο αμηνιφγεζεο ζηελ δηδαθηηθή δηαδηθαζία, αλάπηπμε θαη ιεηηνπξγία πιεξνθνξηθψλ ππνδνκψλ θαη δηαθφξσλ κνξθψλ δηδαθηηθνχ πιηθνχ. Απηή ε απνδνρή επηβάιιεη αζθαιψο θάπνηεο ππνρξεψζεηο ζε φινπο: ζηα Ηδξχκαηα, ζηηο ζηνηρεηψδεηο αθαδεκατθέο κνλάδεο, ζηνπο δηδάζθνληεο, ζηνπο θνηηεηέο θαη αζθαιψο ζηελ Πνιηηεία. Δπηηξέςηε κνπ λα αξρίζσ απφ ηα Ηδξχκαηα θαη ηηο ζηνηρεηψδεηο αθαδεκατθέο κνλάδεο. Ννκίδσ φηη νη ππφ δηακφξθσζε εζσηεξηθνί θαλνληζκνί (ή θαιχηεξα απνθάζεηο αθαδεκατθψλ νξγάλσλ) ζα πξέπεη λα ζθηαγξαθνχλ ηνπο βαζηθνχο ηξφπνπο κεηάδνζεο ηεο γλψζεο θαη λα ζέηνπλ εληειψο ρνλδξηθά θάπνηεο ειάρηζηεο εθπαηδεπηηθέο πξνδηαγξαθέο (γηα παξάδεηγκα ηνλ κέγηζην αξηζκφ θνηηεηψλ αλά δηδάζθνληα γηα ηε βαζηθή δηάιεμε θαη ην θξνληηζηήξην, ελδεηθηηθφ αξηζκφ γξαπηψλ εξγαζηψλ αλά κάζεκα, ιηηά πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ πνπ λα εζηηάδνπλ ζην νπζηψδεο θαη λα κελ απνθιίλνπλ πνιχ απφ αληίζηνηρα πξνγξάκκαηα επξσπατθψλ Παλεπηζηεκίσλ, ελδεηθηηθφ-κέζν αξηζκφ «σξψλ επαθήο» δηδαζθφλησλ -δηδαζθνκέλσλ θ.ν.θ ). Απηέο νη απνθάζεηο δελ ζα πξέπεη αζθαιψο λα είλαη άθακπηεο, αιιά πάλησο ζα πξέπεη λα ππνδεηθλχνπλ κε επθξίλεηα ηελ θαηεχζπλζε. Οη πξνδηαγξαθέο πνπ αλέθεξα ζα πξνθαιέζνπλ κε ηε ζεηξά ηνπο απνθάζεηο εμνξζνινγηζκνχ ησλ πιεζσξηθψλ, ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο, πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ (πνπ πεξηέρνπλ κεγάιν αξηζκφ καζεκάησλ επηινγήο ηα νπνία παξαθνινπζνχλ πνιχ ιίγνη θνηηεηέο) θαη κείσζεο ηνπ ππεξβνιηθνχ ρξφλνπ πνπ αθηεξψλεηαη ζήκεξα ζε δηαιέμεηο. Έηζη ζα γίλεη εθηθηή ε θαηάηκεζε ησλ κεγάισλ αθξναηεξίσλ ζε κηθξφηεξα, ζηα βαζηθά ηνπιάρηζηνλ καζήκαηα, θαη ε εθαξκνγή ησλ ζπκπιεξσκαηηθψλ πξαθηηθψλ δηδαζθαιίαο ζηηο νπνίεο αλαθέξζεθα πξνεγνπκέλσο. Θα ήζεια λα κείλσ γηα ιίγν ζην ρξφλν δηδαζθαιίαο. Αλ ζθεθζεί θαλείο φηη γηα θάζε ψξα παλεπηζηεκηαθήο δηάιεμεο απαηηνχληαη δχν θαηά κέζν φξν ψξεο κειέηεο, ηφηε αθφκε θαη έλα ηεηξάσξν εκεξήζην πξφγξακκα δηαιέμεσλ απαηηεί εκεξήζηα εξγαζία δψδεθα σξψλ απφ ηνλ θνηηεηή. Απηφο είλαη ν ιφγνο γηα ηνλ νπνίν νη «ψξεο επαθήο» δηδάζθνληα δηδαζθφκελνπ είλαη ζπλήζσο ιηγφηεξεο ζηα μέλα απφ φηη ζηα ειιεληθά Ηδξχκαηα Γηα παξάδεηγκα νη «ψξεο επαθήο» ζην Σκήκα Υεκείαο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ πνπ δηδάζθσ είλαη πεξίπνπ 25 ηελ εβδνκάδα, ελψ ζε έλα δίθηπν επξσπατθψλ Υεκηθψλ Σκεκάησλ ζηα νπνία αλήθεη ην Σκήκα καο ν κέζνο φξνο είλαη πεξίπνπ 14 ψξεο αλά εβδνκάδα. Ζ αλάπηπμε ηνπ ζπζηήκαηνο ησλ δηδαθηηθψλ κνλάδσλ πνπ ιακβάλεη ππφςε ηφζν ηηο «ψξεο επαθήο» φζν θαη ηηο ψξεο κειέηεο θαη απηελέξγεηαο ηνπ θνηηεηή βνεζάεη ζην εθηηκήζνπκε ζσζηά ηελ πξνζπάζεηά ηνπ. Καη έξρνκαη ζηνπο Γηδάζθνληεο. Ζ ζπγθέληξσζε ηεο δηάιεμεο ζην νπζηψδεο θαη απνιχησο απαξαίηεην ζα δψζεη ηνλ απαξαίηεην ρξφλν γηα ηελ εθαξκνγή ησλ ζπκπιεξσκαηηθψλ κεζφδσλ ηηο νπνίεο αλέθεξα. Πνιιέο θνξέο απηφ δελ ζπκβαίλεη γηαηί φ δηδάζθσλ επηζπκεί, θαινπξναίξεηα αζθαιψο, λα θαιχςεη αθφκε θαη ιεπηνκέξεηεο θαη δελ αθήλεη ρξφλν θαη 9
ρψξν ζην θνηηεηή λα δνθηκάζεη λα ςάμεη θαη λα βξεη κφλνο ηνπ ηελ πιεξνθνξία ζηε βηβιηνζήθε ή ζην δηαδίθηπν. Ζ αλάπηπμε κηαο ειθπζηηθήο ηζηνζειίδαο απφ ηνλ δηδάζθνληα ζα κπνξνχζε λα βνεζήζεη πνιχ ηνλ θνηηεηή. ε απηή ζα κπνξνχζαλ λα αλαξηψληαη ην ειεθηξνληθφ βηβιίν (ειεθηξνληθέο ζεκεηψζεηο) ην νπνίν ζπλερψο ζα εκπινπηίδεη ν Γηδάζθσλ αληιψληαο απφ ηε δηεζλή βηβιηνγξαθία, ζέκαηα κε ηηο απαληήζεηο πξνεγνχκελσλ εηψλ, γξαπηέο εξγαζίεο πξνεγνχκελσλ εηψλ, ειιεληθή θαη μέλε βηβιηνγξαθία, πξνηεηλφκελα πξνβιήκαηα γηα εξγαζία ζην ζπίηη, νη δηαθάλεηεο ησλ δηαιέμεψλ ηνπ ζε power point κε ζπλνπηηθή πεξίιεςε θάησ απφ θάζε δηαθάλεηα, εξσηήζεηο πνιιαπιψλ επηινγψλ κε ηηο απαληήζεηο πνπ ζα επηηξέπνπλ ζηνλ θνηηεηή λα αμηνινγεί ηηο γλψζεηο ηνπ γηα θάζε δηδαθηηθή ελφηεηα, καγλεηνζθνπεκέλεο νκηιίεο ηνπ ή ζεκαληηθψλ επηζηεκφλσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην κάζεκα, δηδαθηηθφ πιηθφ ππεξθεηκέλνπ πνπ ελδερνκέλσο έρεη αλαπηχμεη, δηεπζχλζεηο ζρεηηθψλ ηζηνζειίδσλ, φπσο ην Nobel prize, ζεκαληηθέο λέεο εμειίμεηο, αλαθαιχςεηο θαη εθδφζεηο ζηελ επηζηήκε πνπ αλήθεη ην κάζεκα, ην πξφγξακκα δηαιέμεσλ, θξνληηζηεξίσλ θαη πεξηνδηθήο αμηνιφγεζεο, θφξνπκ ζπδεηήζεσλ ησλ θνηηεηψλ ηνπ γηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ην κάζεκα, ην βηνγξαθηθφ ηνπ ζεκείσκα πάληνηε ελεκεξσκέλν κε ηελ πξφζθαηε εξεπλεηηθή θαη ζπγγξαθηθή ηνπ δξαζηεξηφηεηα θ.α.). ηελ Κνζκεηεία ή ζην Ίδξπκα ζα πξέπεη λα ιεηηνπξγεί θάπνην δηνηθεηηθφ-ηερληθφ ηκήκα πνπ λα βνεζάεη ηνπο δηδάζθνληεο ζηελ αλάπηπμε θαη ιεηηνπξγία απηψλ ησλ ηζηνζειίδσλ αιιά θαη δηαθφξσλ κνξθψλ δηδαθηηθνχ πιηθνχ. Γεληθφηεξα, ν δηδάζθσλ ζα πξέπεη, εθηφο απφ ηελ παξαδνζηαθή δηάιεμε θαη ηελ ηειηθή εμέηαζε, λα εκπιαθεί θαη λα πξνσζήζεη ζπκπιεξσκαηηθέο δηδαθηηθέο πξαθηηθέο θαη λέεο κνξθέο δηδαθηηθνχ πιηθνχ αμηνπνηψληαο ηε ζχγρξνλε ηερλνινγία. Ο Γάζθαινο ζηελ επνρή ηεο πιεξνθνξηθήο έρεη ην δχζθνιν έξγν λα ρξεζηκνπνηεί ηελ πιεξνθνξηθή ηερλνινγία δηαηεξψληαο ηελ ίδηα ζηηγκή ηα αλζξσπνθεληξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο εθπαίδεπζεο. Απηφ ην έξγν είλαη πξάγκαηη δχζθνιν, γηαηί ή άθξηηε εθαξκνγή ηεο ηερλνινγίαο κπνξεί λα απνβεί εμφρσο αληηεθπαηδεπηηθή. Θα πάξσ δχν κφλν απιά παξαδείγκαηα. Σν πξψην αθνξά ηελ ρξήζε δηαθαλεηψλ. Πξφζθαηα παξαθνινχζεζα κηα παξνπζίαζε εξεπλεηηθήο εξγαζίαο. Ο λεαξφο νκηιεηήο είρε ζρεδηάζεη πνιχ φκνξθεο αιιά ππθλέο δηαθάλεηεο. Έδεηρλε φκσο γχξσ ζηηο ηξεηο δηαθάλεηεο ην ιεπηφ. Μεηά απφ ιίγν κνπ ήηαλ αδχλαην λα ηνλ παξαθνινπζήζσ. Έπξεπε λα δηαιέμσ ή λα πξνζέρσ απηά πνπ ιέεη ή λα δηαβάδσ ηηο ηαρχηαηα ελαιιαζζφκελεο δηαθάλεηεο. Μηα πην ζπλεζηζκέλε θαθή ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο έρνπκε ζηελ πεξίπησζε φπνπ θάπνηνο νκηιεηήο δηαβάδεη απιψο ηηο δηαθάλεηεο. Έλα αθφκε παξάδεηγκα. Θεσξψ εμαηξεηηθά ρξήζηκν ην γξαπηφ δηδαθηηθφ πιηθφ πνπ ρξεζηκνπνηεί ηελ ηερληθή ηνπ ππεξθεηκέλνπ. ην παξειζφλ είρα ζπκκεηάζρεη ζηελ αλάπηπμε ηέηνηνπ πιηθνχ γηα έλα ρεκηθφ αληηθείκελν. Σν πιηθφ απηφ φπσο γλσξίδεηε ζαο επηηξέπεη λα δηαβάδεηε έλα ζέκα θαη φηαλ θζάλεηε ζε θάπνην φξν ή ζε θάπνην δχζθνιν ζεκείν πνπ απαηηεί πεξηζζφηεξε εμήγεζε ή αλάιπζε δελ έρεηε παξά λα παηήζεηε έλα ελεξγφ ζχλδεζκν θαη ακέζσο εκθαλίδεηε κπξνζηά ε αλάιπζε ηνπ δχζθνινπ ζεκείνπ ή επεμήγεζε ηνπ φξνπ. ηε ζπλέρεηα επηζηξέθεηε ζην αξρηθφ θείκελν θαη ζπλερίδεηε ηε κειέηε ζαο. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ππάξρεη θαη ηξίην επίπεδν εκβάζπλζεο. Πξφζθαηα έπεζε ζηα ρέξηα κνπ δηδαθηηθφ πιηθφ ππεξθεηκέλνπ. Μνπ ήηαλ αδχλαην λα ην δηαβάζσ. Κάζε δέθα ζεηξέο ππήξρε έλαο ελεξγφο ζχλδεζκφο πνπ νδεγνχζε ζε εθηεηακέλν ππεξθείκελν θαη απηφ δηαλζηζκέλν κε πνιινχο ελεξγνχο ζπλδέζκνπο γηα έλα ηξίην επίπεδν. Αλ αθνινπζνχζε θαλείο ηελ ππνδεηθλπφκελε πνξεία κέζσ ησλ ελεξγψλ ζπλδέζκσλ φηαλ ζα επέζηξεθε ζην αξρηθφ θείκελν ζα ην είρε αζθαιψο μεράζεη. Ο θαηαζθεπαζηήο ηνπ πιηθνχ απηνχ είρε εληππσζηαζζεί απφ ηελ ηερλνινγία ηνπ ππεξθεηκέλνπ ηελ νπνία είρε θάλεη απηνζθνπφ θαη φρη κέζν ζηελ ππεξεζία ηεο εθπαίδεπζεο. Δπηηξέςηε κνπ λα θιείζσ κε ηελ ππνρξέσζε ησλ θνηηεηψλ καο γηα ζπλεπή θαη ελεξγεηηθή ζπκκεηνρή ζηελ πνιπδηάζηαηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο θαη ηεο Πνιηηείαο γηα ηελ εμαζθάιηζε ησλ απαξαίηεησλ κειψλ ΓΔΠ/ΔΠ, ησλ αλαγθαίσλ ππνδνκψλ( π.ρ. εηδηθά δηακνξθσκέλσλ αηζνπζψλ κηθξνχ κεγέζνπο θαηάιιεισλ γηα ζπδεηήζεηο κηθξψλ νκάδσλ θαη θξνληηζηήξηα ) θαη ηελ απνλνκή ζεκαληηθνχ αξηζκνχ κεηαπηπρηαθψλ ππνηξνθηψλ δηδαζθαιίαο. Ζ ηειεπηαία δξάζε κπνξεί λα ζπλδπαζζεί κε ηελ ελίζρπζε ηεο βαζηθήο έξεπλαο ησλ δηδαζθφλησλ. 10
Γ. ΜΑΣΘΑΗΟΤ: Ζ δηδαθηηθή δηάζηαζε ηνπ έξγνπ ησλ επξσπατθψλ παλεπηζηεκίσλ ζπγθέληξσζε πξννδεπηηθά απφ ηα ηέιε ήδε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970, ην ζεζκηθφ ελδηαθέξνλ ηεο αθαδεκατθήο θνηλφηεηαο, πνπ κέρξη ηφηε ζεσξνχζε φηη ε έξεπλα θαη φρη ηφζν ε δηδαζθαιία ε νπνία γηα πνιινχο απνηεινχζε ηε θπζηθή πξνέθηαζε ηεο έξεπλαο θαη γηλφηαλ ζην πιαίζηφ ηεο απνηεινχζε ηε βαζηθή ηεο ππνρξέσζε. Σα πξάγκαηα ζα άιιαδαλ θαζψο πξνρσξνχζε ε δηεχξπλζε ηεο αλψηαηεο εθπαίδεπζεο. Οη παλεπηζηεκηαθνί ζα βξίζθνληαλ έθηνηε αληηκέησπνη κε θνηηεηηθά αθξναηήξηα εηεξνγελή σο πξνο ηε γλσζηηθή ηνπο ππνδνκή, ηηο ηθαλφηεηεο, ηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο θηινδνμίεο ηνπο. Οη πξαθηηθέο πνπ κέρξη ηφηε αθνινπζνχζαλ θαη πνπ ζηεξίδνληαλ ζηελ παξαδνρή φηη ηε βαζηθή επζχλε ηεο κάζεζεο είραλ νη θνηηεηέο, νη νπνίνη είραλ άιισζηε επηιεγεί κε απζηεξέο εμεηάζεηο θαη ήηαλ πξφζπκνη λα αλαιάβνπλ ην θφζηνο ηνπ καζεζηαθνχ εγρεηξήκαηνο, έπξεπε σο εθ ηνχηνπ λα αλαζεσξεζνχλ. Απφ ηελ πιεπξά ηεο ε πνιηηεία, πνπ είρε αλαιάβεη ην δηαξθψο απμαλφκελν βάξνο ηεο ρξεκαηνδφηεζεο ηεο αλψηαηεο εθπαίδεπζεο, έπξεπε λα δηαζθαιίζεη φηη ηα ρξήκαηα ησλ θνξνινγνπκέλσλ έπξεπε λα πηάζνπλ ηφπν. Έηζη, απφ ηα κέζα θηφιαο ηνπ 1990, ε αμηνιφγεζε ηνπ δηδαθηηθνχ θαη φρη κφλν ηνπ εξεπλεηηθνχ έξγνπ ησλ παλεπηζηεκίσλ απέθηεζε ζεκαζία θαη αλαηέζεθε ζε αξθεηέο επξσπατθέο ρψξεο ζε ad hoc νξγαληζκνχο δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο. Παξφηη αλάινγε κε ηελ επξσπατθή ππήξμε ε πνξεία δηεχξπλζεο ηεο αλψηαηεο εθπαίδεπζεο θαη ησλ αληίζηνηρσλ πξνβιεκάησλ θαη ζηελ Διιάδα, ε δηδαζθαιία εμαθνινχζεζε λα εθαξκφδεη ηηο πξαθηηθέο ηνπ παξειζφληνο: Μαδηθά αθξναηήξηα, απφ θαζέδξαο δηδαζθαιία, πξνζθπγή ζηε ρξήζε ελφο βηβιίνπ θαηά κάζεκα, πιεζψξα γλσζηηθψλ αληηθεηκέλσλ, πνιιέο θαη ζπρλά δηαθεθνκκέλεο ψξεο παξαθνινχζεζεο, πεξηνξηζκέλα ζεκηλάξηα, εμεηάζεηο πνπ ειέγρνπλ ζπρλά κφλν ηελ απνκλεκνλεπηηθή ηθαλφηεηα ηνπ θνηηεηή θιπ. Έρεη πξνθαλψο έξζεη ε ψξα ηεο αιιαγήο φισλ απηψλ. Αξθεί λα θαηαλνεζνχλ πιήξσο νη βαζηθέο θαη ζπρλά ιηγφηεξν νξαηέο δηαζηάζεηο ηνπ θαηλνκέλνπ. πλήζσο ην θαηλφκελν απνδίδεηαη ζηελ έιιεηςε ή/θαη ζηελ αθαηαιιειφηεηα ηεο πιηθνηερληθήο ππνδνκήο: κεγάια ακθηζέαηξα, πεξηνξηζκέλνο αξηζκφο αηζνπζψλ, απνπζία ηερλνινγηθήο ππνζηήξημεο θιπ. Όζν θη αλ νη ππνδνκέο έρνπλ πξάγκαηη ζπκβνιή, δελ απνηεινχλ ην ζεκαληηθφηεξν παξάγνληα δηαηήξεζεο παξσρεκέλσλ δηδαθηηθψλ πξαθηηθψλ. Άιισζηε, ζε πνιιά πεξηθεξεηαθά παλεπηζηήκηα νη ππνδνκέο πεξηζζεχνπλ, ελψ ζε αξθεηά θεληξηθά νη αίζνπζεο δηδαζθαιίαο παξακέλνπλ άδεηεο ηηο απνγεπκαηηλέο ψξεο, αθνχ πνιινί δηδάζθνληεο επηιέγνπλ λα δηδάζθνπλ κφλν θαηά ηηο πξσηλέο. Ο εμνξζνινγηζκφο ηεο ρξήζεο ησλ ππνδνκψλ ζα βνεζνχζε αξθεηά ζηελ άκβιπλζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Ηδηαίηεξα ρξήζηκε ζα κπνξνχζε λα απνβεί ε αμηνπνίεζε ησλ πθηζηακέλσλ ςεθηαθψλ ππνδνκψλ, ηφζν γηα ηελ νξγάλσζε θαη νπηηθναθνπζηηθή ππνζηήξημε δηδαζθαιηψλ φζν θαη γηα ηε δηάρπζε θαιψλ πξαθηηθψλ (π.ρ. κέζσ video-on-demand θιπ.) ην Σκήκα Πιεξνθνξηθήο ηνπ ΔΚΠΑ, γηα παξάδεηγκα, ππάξρνπλ ηέηνηεο ππνδνκέο (π.ρ. ηειεηάμεηο, παξαγσγή ςεθηαθνχ πιηθνχ) θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ζε θάπνηα θιίκαθα. Καηφπηλ απηνχ ζα πξέπεη λα ζηξέςνπκε ηελ πξνζνρή καο ζηνπο άιινπο ηξεηο παξάγνληεο ηεο δηδαζθαιίαο: ζην πξφγξακκα ζπνπδψλ, ζηα κέιε ΓΔΠ θαη ζηνπο θνηηεηέο. ε φ,ηη αθνξά ην πξφγξακκα ζπνπδψλ, νξζψο αλαθέξεηαη φηη απηφ είλαη ππεξθνξησκέλν ζε αξηζκφ καζεκάησλ, κε εθηεηακέλν θαη ζπρλά ζεσξεηηθφ κφλν πεξηερφκελν, ρσξίο ηελ απαηηνχκελε έκθαζε ζηελ απφθηεζε δεμηνηήησλ θαη ηελ αλάπηπμε ηθαλνηήησλ φηη ν αξηζκφο ησλ καζεκάησλ επηινγήο είλαη ππεξβνιηθφο, κε νξηζκέλα απφ απηά λα ηαπηίδνληαη κε ην δηδαθηνξηθφ ηνπ δηδάζθνληα (είλαη ζε παξφκνηεο πεξηπηψζεηο εκθαλήο ε πξνζπάζεηα ηνπ δηδάζθνληα λα νξηνζεηήζεη γλσζηηθά πεδία) θαη λα κελ εληάζζνληαη νξγαληθά ζε έλα ζπλεθηηθφ θαη νξζνινγηθά ζπγθξνηεκέλν πξφγξακκα, ππφ ηελ έλλνηα φηη νχηε ζπκβάιινπλ ζηελ εκβάζπλζε νχηε ζηε δηεχξπλζε ελφο γλσζηηθνχ πεδίνπ φηη ραξαθηεξίδνληαη απφ εζσζηξέθεηα, ππφ ηελ έλλνηα φηη δε ζπλδένληαη νχηε κε ηελ έξεπλα, νχηε κε ηηο επαγγεικαηηθέο αλάγθεο ηνπ απξηαλνχ πηπρηνχρνπ. Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη ελ πξνθεηκέλσ ην 11
παξάδεηγκα ησλ θνηηεηψλ ησλ απνθαινχκελσλ θαζεγεηηθψλ ζρνιψλ, απφ ην πξφγξακκα ζπνπδψλ ησλ νπνίσλ απνπζηάδνπλ ηα παηδαγσγηθά καζήκαηα, ηα νπνία φκσο ηνπο είλαη εληειψο απαξαίηεηα ζην επαγγεικαηηθφ ηνπο πεδίν, πνπ γηα ηνπο πην πνιινχο είλαη ε εθπαίδεπζε. Ζ επζχλε ηεο ζχληαμεο ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ αλήθεη βέβαηα ζηα κέιε ΓΔΠ θαη δελ εθθξάδεη κφλν, φπσο πνιινί ππνζηεξίδνπλ, ηα ζπκθέξνληα θαη ηηο πξνηηκήζεηο ηνπο (πεξί απηψλ ιφγνο ζηε ζπλέρεηα) αιιά θαη κηα παξσρεκέλε επηζηεκνινγηθή ζεψξεζε πνπ ζέιεη ηε γλψζε ζηαζεξή θαη βεβαία, δηακεξηζκαηνπνηεκέλε ζε πεξίθιεηζηα ζηεγαλά, πνπ κπνξεί (θαη πξέπεη) λα κεηαθελσζεί απηνχζηα, ρσξίο αλαθνξέο ζηηο δπζθνιίεο, ακθηβνιίεο, ρξεζηηθφηεηα θαη κεηαβιεηφηεηα πνπ ηε ζπλνδεχνπλ. Απφ ηελ άπνςε απηή, γηα λα είλαη επηηπρήο ε αιιαγή πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ πξνυπνζέηεη θαηαλφεζε ηεο λέαο επηζηεκνινγηθήο ζεψξεζεο ηεο γλψζεο: ηνπιάρηζηνλ αλαγλψξηζε ηεο δηαιεθηηθήο ζρέζεο γλψζεο θαη ζπλζεθψλ παξαγσγήο θαη αμηνπνίεζήο ηεο. Υσξίο απηά ε γλψζε ζα εμαθνινπζεί λα κεηαθέξεηαη ζε «γλσζηηθά παθέηα» απφ ην δάζθαιν ζην ζπνπδαζηή κε ηνλ πξψην λα ειέγρεη κε ηε ρξήζε ηνπ κνλαδηθνχ ζπγγξάκκαηνο θαη κέζσ ησλ ηππηθνπνηεκέλσλ εμεηάζεσλ ηελ απιή παξαιαβή ηνπ «παθέηνπ» απφ ηνλ δεχηεξν. Μηα παξέκβαζε πνπ ζα κπνξνχζε ίζσο λα βειηηψζεη ηα πξάγκαηα ζα ήηαλ ε ζαθήο απνηχπσζε ζην πξφγξακκα ζπνπδψλ ησλ ελαιιαθηηθψλ δξφκσλ πξνο ην πηπρίν πνπ ζα κπνξνχζε λα αθνινπζήζεη ν θνηηεηήο θαη πνπ ζα αληαπνθξίλνληαλ ζηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο επηδηψμεηο ηνπ. Έλα είδνο νδηθνχ ράξηε δειαδή γηα θάζε θαηεχζπλζε / πξφγξακκα ζπνπδψλ, ζην θαζέλα απφ ηα νπνία ζα απνηππψλνληαλ (κε κεγαιχηεξε ζαθήλεηα απφ φ,ηη ζηνπο ηζρχνληεο νδεγνχο ζπνπδψλ) ηφζν ηα ππνρξεσηηθά καζήκαηα εξγαζηήξηα θξνληηζηήξηα θιπ. φζν θαη ζπγθεθξηκέλα γηα θάζε δξφκν καζήκαηα επηινγήο, κε ηνλ θαηάιιειν ζπλδπαζκφ ησλ νπνίσλ ν θνηηεηήο ζα θαηαζθεχαδε ην δηθφ ηνπ πξφγξακκα πνπ φληαο επέιηθην ζα κπνξνχζε θαζ νδφλ λα ηξνπνπνηεζεί. ε φ,ηη αθνξά ηνπο δηδάζθνληεο, πέξα απφ ηε ζχληαμε ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ, νη επζχλεο ηνπο αθνξνχλ επίζεο ηελ απηνλφεηε ζπλέπεηα πνπ πξέπεη λα επηδεηθλχνπλ ζην δηδαθηηθφ ηνπο έξγν. Οη «ηπηάκελνη θαζεγεηέο» ηεο κηαο-δπν εκεξψλ ζηε έδξα ηνπ παλεπηζηεκίνπ ή ε εηεξναπαζρφιεζή ηνπο δε δηαζθαιίδνπλ αζθαιψο ηελ απαηηνχκελε παξνπζία ηνπο ζην ρψξν θαη ηηο «ψξεο επαθήο» κε ηνπο θνηηεηέο. Σν δηδαθηηθφ ηνπο έξγν ππνλνκεχεη επίζεο ε κνξθή ησλ ζεκάησλ ηεο εμέηαζεο. Δξσηήκαηα ηνπ ηχπνπ «ηη γλσξίδεηε γηα» είλαη βέβαην φηη νδεγνχλ ζε απνκλεκφλεπζε, άξα θαη ζε ππνλφκεπζε ηνπ καζεζηαθνχ απνηειέζκαηνο, αθνχ ην ηη θαη ην πψο ηεο εμέηαζεο θαη φρη ην ηη θαη ην πψο ηεο δηδαζθαιίαο θαηεπζχλεη ηελ πξνζπάζεηα κάζεζεο. Ζ δεκνζηνπνίεζε ησλ ζεκάησλ κεηά ηελ εμέηαζε ζα κπνξνχζε ίζσο λα απνηξέςεη ηηο άγνλεο κνξθέο εμέηαζεο, ελψ ζα δηεπθφιπλε ηνπο θνηηεηέο λα νξγαλψζνπλ θαιχηεξα ην δηάβαζκά ηνπο. ε θάζε πεξίπησζε ε επζχλε ηνπ παλεπηζηεκηαθνχ δελ εμαληιείηαη ζην ηερληθφ κέξνο ηεο δηδαζθαιίαο: ζηελ πηνζέηεζε κεζφδσλ θαη ηερληθψλ ή ζηελ επηλφεζε λέσλ. Ζ γθάκα ηεο δηδαθηηθήο κεζνδνινγίαο είλαη έηζη θη αιιηψο επξεία θαη γλσζηή, φπσο γλσζηέο είλαη επίζεο νη πξνυπνζέζεηο θαη νη δπλαηφηεηεο θαζψο θαη νη ζπλέπεηεο ηεο εθαξκνγήο ηεο. Καιέο δηδαθηηθέο πξαθηηθέο θαη ηερληθέο δηεπθνιχλνπλ, δελ απνηεινχλ φκσο παλάθεηα. ε θάζε πεξίπησζε ε επηκφξθσζε ησλ κειψλ ΓΔΠ ζε ζέκαηα εθπαηδεπηηθήο κεζνδνινγίαο είλαη ρξήζηκε θαη θαηά θαλέλα ηξφπν ππνηηκεηηθή. Σέινο, επζχλε έρνπλ θαη νη θνηηεηέο. Όζν θη αλ δηαθέξνπλ κεηαμχ ηνπο ζηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο θιίζεηο ηνπο, φζν θη αλ ηα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ θαη νξηζκέλνη δηδάζθνληεο δελ αληαπνθξίλνληαη κε επάξθεηα ζε απηά, ε κάζεζε εμαθνινπζεί λα απνηειεί δηθή ηνπο ππφζεζε πνπ απαηηεί κάιηζηα θφπν θαη επηκέιεηα. Θα πξέπεη εληνχηνηο λα αλαγλσξίζνπκε θαη λα ιάβνπκε ππφςε καο ηελ πξντνχζα θνηλσληθή θαη θπξίσο επαγγεικαηηθή απαμίσζε ηεο γλψζεο. Σν πηπρίν έρεη πάςεη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο λα απνηειεί πιένλ δηαβαηήξην γηα ηελ αγνξά εξγαζίαο θαη απηφ κε ηε ζεηξά ηνπ ππνλνκεχεη ην ελδηαθέξνλ ησλ θνηηεηψλ γηα ηε δηδαζθαιία. Υαξαθηεξηζηηθή είλαη ελ πξνθεηκέλσ ε ζρέζε πνπ δηαηεξεί ε ηαθηηθή θνίηεζε (θαη ν θαλνληθφο ρξφλνο απνθνίηεζεο) ζε έλα Σκήκα κε ηελ άκεζε απνξξφθεζε ησλ απνθνίησλ ηνπ ζηελ αγνξά εξγαζίαο. Ζ παξαθνινχζεζε, γηα παξάδεηγκα, ησλ θνηηεηψλ ησλ Παηδαγσγηθψλ Σκεκάησλ Γεκνηηθήο Δθπαίδεπζεο είλαη ηαθηηθή (ηνπιάρηζηνλ ζηα 12
ππνρξεσηηθά καζήκαηα) κηα θαη απηνί επείγνληαη λα απνθνηηήζνπλ, αθνχ νη ζέζεηο εξγαζίαο ζηα ζρνιεία ηνπο πεξηκέλνπλ. Ζ πξνηεηλφκελε απφ πνιινχο ππνρξεσηηθή θνίηεζε / παξαθνινχζεζε δηαιέμεσλ ζε καδηθά αθξναηήξηα δελ απνηειεί ιχζε, αιιά ζα επηδεηλψζεη κάιινλ ην πξφβιεκα, αθνχ ηελ αδηαθνξία γηα κηα δηδαζθαιία δελ κπνξεί λα δηνξζψζεη ε ππνρξεσηηθφηεηα ηεο παξαθνινχζεζεο ηνπ καζήκαηνο. Ζ ππνρξεσηηθφηεηα είλαη ίζσο πεξηζζφηεξν πξφζθνξε ζε ζεκηλαξηαθά θαη θξνληηζηεξηαθά καζήκαηα. ε θάζε πεξίπησζε, επηδίσμε πξέπεη λα είλαη ε ελεξγφο ζπκκεηνρή ηνπ θνηηεηή ζηε δηδαζθαιία, είηε ζην πιαίζην ζεκηλαξηαθψλ, εξγαζηεξηαθψλ ή θξνληηζηεξηαθψλ νκάδσλ, είηε κε ηελ αλάζεζε ζε απηφλ δεκηνπξγηθψλ εξγαζηψλ, ην πεξηερφκελν ησλ νπνίσλ ζα αλαδεηθλχεη ηε ζρέζε ηεο απνθηψκελεο γλψζεο κε ηελ έξεπλα ή / θαη κε ηελ αγνξά εξγαζίαο. Γ. ΜΠΑΓΑΚΖ: Έλα απφ ηα ζέκαηα, ηα νπνία ζπαλίσο ζπδεηνχληαη ζηηο ζπλειεχζεηο ησλ Σκεκάησλ, είλαη ν ηξφπνο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο ησλ θνηηεηψλ. Γπζηπρψο, δελ ππάξρεη επαξθήο κέξηκλα γη απηφ. Δπηπξφζζεηα, ε θνπιηνχξα ζπλεξγαζίαο ησλ κειψλ ΓΔΠ γηα ζέκαηα δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο είλαη πεξηνξηζκέλε. Απφξξνηα απηνχ ηνπ θαηλνκέλνπ, -ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο πξνβιεκαηηθέο ζπλήζσο ζπλζήθεο δηδαζθαιίαο, φπσο ν κεγάινο σο επί ην πιείζηνλ αξηζκφο θνηηεηψλ αλά δηδάζθνληα-, είλαη ε θπξηαξρία ησλ δηαθφξσλ κνξθψλ κεησπηθήο δηδαζθαιίαο ή ηεο δηάιεμεο. πρλά, αθφκα θαη ηα κε θηλεηά θαζίζκαηα δελ δηεπθνιχλνπλ ηελ εξγαζία ησλ θνηηεηψλ ζε νκάδεο. Δπίζεο, ε ρξήζε πεξηζζφηεξν εμαηνκηθεπκέλεο επαθήο κε ηνπο θνηηεηέο κε αηνκηθέο εξγαζίεο ή νκάδεο εξγαζίαο γίλεηαη πξνβιεκαηηθή φηαλ ππάξρεη κεγάινο αξηζκφο θνηηεηψλ, θαζψο ηφηε ν θφξηνο εξγαζίαο πνιιαπιαζηάδεηαη γηα ηα κέιε ΓΔΠ. Τπάξρεη επίζεο ζπρλά ε αληίιεςε φηη έλα κέινο ΓΔΠ εμ αηηίαο ηεο εξεπλεηηθήο ηνπ πείξαο δελ έρεη θακηά αλάγθε απφ επηζηήκεο πνπ αζρνινχληαη κε ηε κάζεζε θαη ηε δηδαζθαιία γηα ην δηδαθηηθφ ηνπ έξγν. Ηδηαίηεξα ζην πξνπηπρηαθφ επίπεδν ζα πξέπεη λα ππάξμεη κέξηκλα γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ κειψλ ΓΔΠ ζηε δηδαζθαιία, αθνχ ζήκεξα ππάξρνπλ επηζηήκεο ηεο εθπαίδεπζεο πνπ δχλαληαη λα ζπλεηζθέξνπλ. Δπηζεκαίλεηαη επίζεο φηη πνιιά θεκηζκέλα παλεπηζηήκηα ζε αλεπηπγκέλεο ρψξεο έρνπλ ζηαδηαθά αλαπηχμεη ππνζηεξηθηηθά θέληξα γηα ηε δηδαζθαιία πνπ δελ αθνξνχλ κφλν ηελ πιηθνηερληθή ηεο ππνδνκή. Δλδερνκέλσο, ηα λεφηεξα κέιε ΓΔΠ θαη νη κεηαπηπρηαθνί θνηηεηέο, κε ηε ζπλδξνκή ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, ζα κπνξνχζαλ λα ζπκβάινπλ ζηελ αιιαγή ηεο θνπιηνχξαο πνπ ππάξρεη γηα ηε δηδαζθαιία ζην παλεπηζηήκην, ε νπνία ζπρλά ζηεξίδεηαη ζε αληηιήςεηο άιισλ επνρψλ. Απηή ε θνπιηνχξα σο γλσζηφ έρεη δηαπνηίζεη θαη κηα κεγάιε κεξίδα πξνπηπρηαθψλ θνηηεηψλ. Κ. ΒΗΡΒΗΓΑΚΖ: Θέκα 1o : Γελ ππάξρεη ακθηβνιία όηη νη ππάξρνπζεο αλαινγίεο δηδαζθόλησλ πξνο θνηηεηέο δπζρεξαίλνπλ ηελ θαιύηεξε νξγάλσζε ηεο κάζεζεο Πξνηάζεηο βειηίσζεο ηεο κεηάδνζεο ηεο γλώζεο ζηελ Αλώηαηε Δθπαίδεπζε: α) Βειηίσζε ηεο αλαινγίαο δηδαζθφλησλ πξνο θνηηεηέο π.ρ κε αχμεζε ησλ δηδαζθφλησλ. β) πκκεηνρή ησλ θνηηεηψλ ζηελ δηδαθηηθή δηαδηθαζία π.ρ. Γηάιεμε απφ ηνλ εθπαηδεπφκελν, παξνπζίαζε επηζηεκνληθνχ άξζξνπ απφ ηνλ εθπαηδεπφκελν θ.α. γ) ηελ δηαδηθαζία ησλ εμεηάζεσλ λα ππάξρνπλ δηάθνξεο κνξθέο αλάινγα βέβαηα κε ην κάζεκα π.ρ. Δξσηήζεηο πνιιαπιήο επηινγήο. δ) Αιιαγή θαη εθζπγρξνληζκφο ηνπ Πξνγξάκκαηνο πνπδψλ π.ρ. φπσο αλαθέξζεθε θαη απφ άιινπο ππάξρεη κεγάιν πξφβιεκα κε ηα θαη επηινγήλ καζήκαηα. 13
ε) Να ιεθζεί ππ φςε θαη ην πξφβιεκα ηνπ" ςεθηαθνχ αλαιθαβεηηζκνχ" ην νπνίν βεβαίσο βειηηψλεηαη αιιά παξακέλεη αθφκα κηα πξαγκαηηθφηεηα. ζη) Δθπαίδεπζε ησλ εθπαηδεπηψλ θαη ελζάξξπλζε ηεο Έξεπλαο. Γ. ΓΖΜΟΠΟΤΛΟ: Ζ αλάγθε αιιαγήο ηνπ ηξφπνπ κεηάδνζεο ηεο γλψζεο (δειαδή απφ ηε κέζνδν πνπ αθνινπζείηαη σο επί ην πιείζηνλ ζήκεξα ζηα Αλψηαηα Δθπαηδεπηηθά Ηδξχκαηα, ε δηάιεμε ζε κεγάια ζπλήζσο αθξναηήξηα) πξνο έλα πην ιεηηνπξγηθφ κνληέιν ζεσξνχκε φηη είλαη επηβεβιεκέλε. Γηαηεξνχκε ηηο επηθπιάμεηο φκσο γηα ην αλ θαη θαηά πφζν νη πξνηεηλφκελνη ζπκπιεξσκαηηθνί ηξφπνη δηδαζθαιίαο (θξνληηζηεξηαθή θαη εξγαζηεξηαθή άζθεζε, κηθξέο γξαπηέο εξγαζίεο, θαζεκεξηλή εξγαζία ζηε βηβιηνζήθε θαη ζην ζπίηη θιπ) ζα απνδεηρζνχλ εθαξκφζηκνη ζηελ πξάμε. Ζ κέρξη ηψξα πηνζέηεζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ κνληέινπ απφ ηα ειιεληθά Α.Δ.Η έρεη απνδείμεη φηη ζε κεγάιν βαζκφ παξακειείηαη ε δηάιεμε. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απηνχ ηνπ ηξφπνπ δηδαζθαιίαο απνηειεί ην Δ.Α.Π. Θεσξνχκε φηη ε πηνζέηεζε δηδαθηηθψλ πξαθηηθψλ (φπσο απηέο πνπ πξνηείλεηε, θξνληηζηεξηαθή θαη ηελ εξγαζηεξηαθή άζθεζε ζε κηθξέο νκάδεο θνηηεηψλ, κηθξέο γξαπηέο εξγαζίεο, ζπρλέο επηζθέςεηο ζε ρψξνπο φπνπ παξάγεηαη ή εθαξκφδεηαη ε γλψζε, θαζεκεξηλή εξγαζία ζηε βηβιηνζήθε θαη ζην ζπίηη, αλάπηπμε δηδαθηηθνχ πιηθνχ δηαθφξσλ κνξθψλ θαη εληαηηθή ρξήζε ησλ πιεξνθνξηθψλ ηερλνινγηψλ θαη ηνπ δηαδηθηχνπ) θηλνχληαη πξνο ηε ζσζηή θαηεχζπλζε. Απηφ ζα πξέπεη λα γίλεη φκσο εθφζνλ έρεη ιεθζεί ππφςε ν αξηζκφο ησλ ζπνπδαζηψλ. Δθηηκνχκε φηη γηα λα ιεηηνπξγήζεη απηή ε δηαδηθαζία ζα πξέπεη ν αξηζκφο ησλ εηζαθηέσλ λα είλαη ζχκθσλνο κε ηελ πιηθνηερληθή ππνδνκή ηνπ θάζε ηδξχκαηνο, θαη ζε θάζε πεξίπησζε λα ειαηησζεί. Γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηεο λέαο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο πξέπεη λα ππάξμεη πξψηα απ φια κηα νκνηνγέλεηα ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ πνπ εθαξκφδνληαη ζε ίδηα Σκήκαηα, αιιά ζε δηαθνξεηηθά Ηδξχκαηα. Δπίζεο πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε θαη ηα εμήο: - Ζ νξγάλσζε (καζήκαηα, θξνληηζηήξηα) - Σν ζχζηεκα αμηνιφγεζεο ζπνπδψλ - Οη ππνδνκέο ηνπ θάζε Ηδξχκαηνο - Ο αξηζκφο εηζαθηέσλ - Οη αλάγθεο θνηηεηψλ - Ο εκπινπηηζκφο δηδαθηηθψλ πιηθψλ Υ. ΝΑΣΑ: Κύπιε Ππόεδπε, Ζ 9 ε πλεδξίαζε ηνπ Δζληθνχ πκβνπιίνπ Παηδείαο ζα κπνξνχζε λα ραξαθηεξηζζεί ηζηνξηθή κηαο θαη ηα κείδνλνο ζεκαζίαο ζέκαηα ηεο Ζκεξήζηαο Γηάηαμεο ζέηνπλ «επί ησλ ηχπσλ ησλ ήισλ», ηα κεγάια δεηήκαηα πνπ απαζρνινχλ ηελ Αθαδεκατθή Κνηλφηεηα, ηελ Πνιηηεία θαη θαη επέθηαζε ηελ ειιεληθή θνηλσλία. Υσξίο ππεξβνιή, ζα ηε ραξαθηήξηδα θαη σο 9 ε πκθσλία γηαηί θαη νκνινγία φισλ ησλ παξεπξηζθφκελσλ, ην θείκελν ζέζεσλ πνπ ππνβάιιαηε ζην ψκα έηπρε ηεο πιήξνπο απνδνρήο ηεο Οινκέιεηαο. Αδηακθηζβήηεηα, κέζα απφ ηνλ πξνβιεκαηηζκφ θαη ηελ αγσλία ελφο Αθαδεκατθνχ Γαζθάινπ θάλεθαλ νη κεγάιεο ξσγκέο ελφο πζηήκαηνο πνπ νηθνδνκήζεθε κε θξηηήξην ηελ αιιειεμάξηεζε Πνιηηείαο-Αθαδεκατθήο Κνηλφηεηαο θαη 14
Κνηλσλίαο, αγλνψληαο ζηαζεξέο αμίεο, παξακέηξνπο θαη δείθηεο πνπ ζα έπξεπε λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα λα κελ θηάζνπκε ζην ζεκεξηλφ αδηέμνδν. αο αλαθέξσ έλα κηθξφ παξάδεηγκα, σο πξνβιεκαηηζκφ ηεο ζεκεξηλήο πξαγκαηηθφηεηαο ή αλ ζέιεηε ηεο ζεκεξηλήο εηθνληθήο πξαγκαηηθφηεηαο πνπ έπεζε ζηελ αληίιεςή κνπ, ζήκεξα 9 Φεβξνπαξίνπ ζηηο 10:00 ην βξάδπ: Έιεγρνο 1 νπ εμακήλνπ καζεηή ηεο Γ Λπθείνπ πξψελ Πξφηππνπ ρνιείνπ, βαζκνινγία απφ 17 έσο θαη 20, κέζνο φξνο 18,4. Μέζνο φξνο ησλ καζεηψλ ηεο εηθνζηπεληακεινχο ηάμεο 18,2. πκπέξαζκα έζησ θαη ελδεηθηηθφ: Οη 25 καζεηέο εηζάγνληαη ζηα Παλεπηζηήκηα ή Σερλνινγηθά Ηδξχκαηα ηεο ρψξαο. ηνλ αληίπνδα απηήο ηεο εηθνληθήο πξαγκαηηθφηεηαο είλαη έλαο καζεηηθφο πιεζπζκφο 35.000 παηδηψλ κε αλαπεξία πνπ πξνζπαζεί λα βξεη πέξαζκα, λα βξεη ρψξν έληαμεο ζε απηήλ ηελ εθπαηδεπηηθή θνηλφηεηα, γηα λα αλαπηχμεη ηηο ηθαλφηεηέο θαη δεμηφηεηέο ηνπ. Ζ Φπζηθή πξνζβαζηκφηεηα ησλ καζεηψλ κε αλαπεξία ζηηο ζρνιηθέο κνλάδεο είλαη αδχλαηε ζην 95% ησλ ζρνιείσλ ηεο ρψξαο καο. Δπίζεο, ε ειεθηξνληθή πξνζβαζηκφηεηα ησλ καζεηψλ απηψλ είλαη ζρεδφλ αλχπαξθηε θαη θπκαίλεηαη ζην ίδην, γηα λα κελ πσ ζε κηθξφηεξν πνζνζηφ. Πνιιά ηκήκαηα Αθαδεκατθψλ Ηδξπκάησλ ζηεγάδνληαη ζε πξνθάη ή ζε ελνηθηαδφκελα θηίξηα, κε έιιεηςε αθφκε θαη ηεο ζηνηρεηψδνπο πξνζβαζηκφηεηαο πνπ κπνξεί λα είλαη κηα ξάκπα, ή κηα πξνζβάζηκε ηνπαιέηα, ζηεξψληαο ην δηθαίσκα φρη κφλν ζε θνηηεηέο κε αλαπεξία, αιιά θαη ζε δηνηθεηηθνχο ππαιιήινπο κε αλαπεξία, αθφκε θαη ζε κέιε ΓΔΠ κε αλαπεξία πνπ ζα κπνξνχζαλ λα εληαρζνχλ ζε απηά ηα ηκήκαηα. Κύπιε Ππόεδπε, Ζ παηδεία θξίλεηαη απφ ηα πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο, απηά αλαδεηνχκε, απηά ζα πξέπεη λα αλαδεηήζεηε θαη εζείο σο Αθαδεκατθή Κνηλφηεηα, αιιά θαη ε Πνιηηεία σο ππεξαζπηζηήο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο θαη σο εγγπεηήο ηεο ηήξεζεο ηνπ πληάγκαηνο ηεο ρψξαο. Κξηηήξην επηιεμηκφηεηαο ελφο θηηξίνπ ή ελφο θηηξηαθνχ ζπγθξνηήκαηνο, πξνθεηκέλνπ λα ρξεζηκνπνηεζεί σο Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα ζα πξέπεη λα είλαη ε θπζηθή θαη ειεθηξνληθή ηνπ πξνζβαζηκφηεηα, θάηη πνπ δηέπεηαη απφ ην Γεληθφ Οηθνδνκηθφ Καλνληζκφ ηεο ρψξαο θαη ηηο ηξνπνπνηήζεηο ηνπ, θαζψο θαη απφ ηηο Οδεγίεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Σακείνπ. Π. ΚΑΡΑΚΟΛΣΗΓΖ: πκθσλνχκε κε ηα θχξηα ζεκεία ηεο εηζήγεζεο κε 3 επηπιένλ επηζεκάλζεηο : 1 νλ Δπηζηξνθή ησλ θνηηεηψλ ζηα ακθηζέαηξα θαη ηηο αίζνπζεο δηδαζθαιίαο. 2 νλ Μείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ εμεηαζηηθψλ πεξηφδσλ θαη 3 νλ Μείσζε ηνπ ρξφλνπ δηαιέμεσλ ππέξ ησλ άιισλ κνξθψλ δηδαζθαιίαο πνπ αλαθέξνληαη ζην θείκελν. Θ. ΠΑΠΑΘΔΟΓΩΡΟΤ: Θεσξνχκε φηη ζήκεξα απαηηείηαη κία νέα οπγάνυζη ηυν ζποςδών θαη μία νέα οπγάνυζη ηηρ διαδικαζίαρ μάθηζηρ. Ζ λέα νξγάλσζε ησλ ζπνπδψλ πξνυπνζέηεη ησλ επαλαζρεδηαζκφ ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ κε άμνλα ηα γλσζηηθά αληηθείκελα πνπ ζα εληαρζνχλ ζηηο ρνιέο, νη νπνίεο ζα απνηεινχλ ηηο βαζηθέο αθαδεκατθέο κνλάδεο ησλ Παλεπηζηεκίσλ. Σα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ ζα πξέπεη λα ζπγθιίλνπλ κε ηα ηζρχνληα πξφηππα ηνπ Δληαίνπ Δπξσπατθνχ Υψξνπ Αλψηαηεο εθπαίδεπζεο, ζα πξνζθέξνπλ ηηο απαξαίηεηεο γεληθέο γλψζεηο ζε θάζε επηζηεκνληθή πεηζαξρία, ζα έρνπλ θνηλά ραξαθηεξηζηηθά (π.ρ. αξηζκφο καζεκάησλ) γηα ηα νκνεηδή Σκήκαηα θαη αληαπνθξίλνληαη ζηελ αλάγθε ζπκκεηνρήο θαη απηελέξγεηαο ηνπ θνηηεηή. Θεσξνχκε φηη είλαη αλάγθε λα πεξηνξηζηεί ν αξηζκφο ησλ καζεκάησλ επηινγήο θαη 15
λα ιακβάλεηαη ππφςε ν γεληθφηεξνο θφξηνο εξγαζίαο ηνπ θνηηεηή ( θιαζζηθή δηδαζθαιία, εξγαζίεο, πξαθηηθή άζθεζε) ζε απφιπηε αληηζηνίρεζε κε ηηο επξσπατθέο πηζησηηθέο κνλάδεο. Ζ αμηνιφγεζε ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ είλαη βαζηθή πξνυπφζεζε ζηε λέα νξγάλσζε ησλ ζπνπδψλ Ζ λέα νξγάλσζε ηεο δηαδηθαζίαο κάζεζεο πξνυπνζέηεη ηελ εηζαγσγή λένπ δηδαθηηθνχ πιηθνχ πνπ ζα ζπλδέεη ηελ παξαγφκελε λέα επηζηεκνληθή γλψζε κε ηε δηδαζθαιία, ηε γελίθεπζε ηεο ρξήζεο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηε δηδαζθαιία (ειεθηξνληθή πιαηθφξκα κάζεζεο, ηελ εηζαγσγή ηνπ ςεθηαθνχ ζπγγξάκκαηνο, ηελ ελίζρπζε ησλ ππνδνκψλ ηεθκεξίσζεο θαη ησλ βηβιηνζεθψλ ( ζπκβαηηθψλ θαη ςεθηαθψλ), ηε ζχλδεζε ηεο θιαζηθήο δηάιεμεο κε ηε εληζρπηηθή δηδαζθαιία ζε θξνληηζηεξηαθφ επίπεδν θαη ζε κηθξέο νκάδεο θνηηεηψλ, ηελ ππνθαηάζηαζε ή ηε ζπκπιήξσζε ηνπ ηξφπνπ εμέηαζεο κε ελαιιαθηηθέο κεζφδνπο ζπλερνχο ειέγρνπ ηεο γλψζεο θαη αμηνιφγεζεο. Θεσξνχκε, επίζεο, φηη πξέπεη λα πεξηνξηζηεί ε κεηαθνξά καζεκάησλ. Ν. ΣΑΤΡΑΚΑΚΖ: Δηζαγσγή Σν ΤΠΓΜΘ, ζην πιαίζην ηεο δηαβνχιεπζεο γχξσ απφ ηε ζρεδηαδφκελε κεηαξξχζκηζε ζηελ ηξηηνβάζκηα, έθεξε πξφζθαηα πξνο ζπδήηεζε ζην ΔΤΠ επηκέξνπο ζέκαηα ηεο κεηαξξχζκηζεο (7 ε, 8 ε θαη 9 ε ζπλεδξίαζε). Ζ Δθηειεζηηθή Γξακκαηεία ηεο ΠΟΓΔΠ, έρνληαο απφ θαηξφ ηνπνζεηεζεί ππέξ ηεο θαηάξγεζεο ηνπ νξγάλνπ (φπσο άιισζηε είρε εηζεγεζεί αξρηθά θαη ε Τπνπξγφο) θαη ηεο αληηθαηάζηαζήο ηνπ απφ κηα Αλεμάξηεηε Αξρή κε απμεκέλν ξόιν θαη ζπγθξνηεκέλε δνκή, δηαηεξεί ζνβαξέο ακθηβνιίεο γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο ελέξγεηαο απηήο σο πξνο ηνλ επηδησθφκελν ζηφρν, δει. ηελ νπζηαζηηθή ζπδήηεζε ησλ πξνηεηλφκελσλ αιιαγψλ θαη ηελ εμεχξεζε ζεκείσλ ζπκθσλίαο θαη ζπλαίλεζεο. Δπίζεο δειψλνπκε φηη ε ηνπνζέηεζή καο απηή δελ έρεη λα θάλεη ζε ηίπνηα κε ηα θπζηθά πξόζσπα, πνπ έρνπλ αλαιάβεη ηελ εγεζία ηνπ ΔΤΠ θαη ησλ επηκέξνπο πκβνπιίσλ, γηα ηα νπνία ε εθηίκεζή καο παξακέλεη ζην αθέξαην ηφζν φζνλ αθνξά ηε δηαδξνκή ηνπο ζην αθαδεκατθφ ζχζηεκα φζνλ θαη ζε φ,ηη αθνξά ηηο επίπνλεο πξνζπάζεηεο πνπ θαηαβάιινπλ γηα λα αληαπνθξηζνχλ ζηα θαζήθνληά ηνπο κέζα απφ πνηθίιεο αληημνφηεηεο. Αξλεηηθά ηνπνζεηείηαη ε Δθηειεζηηθή Γξακκαηεία ηεο ΠΟΓΔΠ θαη απέλαληη ζηελ παξάθακςε ηνπ ΑΠΔ θαη ηνπ ΑΣΔ, ησλ πξαγκαηηθά αξκφδησλ νξγάλσλ λα ζπδεηήζνπλ ελδειερψο γηα ηηο αλαγθαίεο κεηαξξπζκίζεηο ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε. ην ίδην πλεχκα, ε Δθηειεζηηθή Γξακκαηεία ηεο ΠΟΓΔΠ βιέπεη κε ζθεπηηθηζκφ ηελ αδπλακία νινθιήξσζεο ηεο ζρεηηθήο ζπδήηεζεο θαη ζηε Γηαθνκκαηηθή Δπηηξνπή ηεο Βνπιήο, ρσξίο λα έρεη θαηαηεζεί θαλέλα γξαπηφ θείκελν αλαθνξηθά κε ηηο εμεηδηθεχζεηο ησλ αιιαγψλ πνπ πεξηέρνληαη ζην θείκελν δηαβνχιεπζεο, αιιά θαη θαλέλα γξαπηφ θείκελν - παξά ηηο δηαβεβαηψζεηο ηνπ Τθππνπξγνχ- απνηχπσζεο ησλ απφςεσλ πνπ εμέθξαζαλ νη εθπξφζσπνη ησλ θνκκάησλ. Παξ φια απηά, ε Οκνζπνλδία ζεσξεί απαξαίηεηε ηε δεκφζηα ηνπνζέηεζή ηεο επί ησλ ζεκάησλ πνπ ζπδεηήζεθαλ ζην ΔΤΠ θαη γη απηφ απνθάζηζε λα πξνρσξήζεη ζηελ θαηάζεζε γξαπηψο ησλ απφςεψλ ηεο. Δπηκέλεη φηη νη όπνηεο κεηαξξπζκίζεηο πξνηείλνληαη ζα πξέπεη πξσηίζησο λα απνηεινύλ πξντόλ κειέηεο κε βάζε δεδνκέλα πνπ έρνπλ θαηαγξαθεί κε επηζηεκνληθό θαη αληηθεηκεληθό ηξόπν θαη όηη ζα πξέπεη λα δειώλνληαη ξεηά νη επηδησθόκελνη ζηόρνη κέζσ ησλ ζπγθεθξηκέλσλ πξνηάζεσλ. Οη αιιαγέο επνκέλσο ζα πξέπεη λα απαληνχλ ζε πξαγκαηηθέο αλάγθεο πνπ φλησο ππάξρνπλ παξέκβαζεο γηα ηε βειηίσζε ηεο νξγάλσζεο θαη ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ ΑΔΗ θαη φρη αζθήζεηο επί ράξηνπ θαη ηκήκα ηεο επηθνηλσληαθήο πνιηηηθήο ηνπ νπνηνπδήπνηε. 16
Δπηηέινπο ζα πξέπεη όινη λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ όηη ην πνιύπινθν θαη πνιπδηάζηαην παλεπηζηεκηαθό καο ζύζηεκα έρεη σο παξαθαηαζήθε έλα ζνβαξό παξειζόλ θαη απαηηεί κηα μεθάζαξε πνιηηηθή, πνπ ζα δηαζθαιίδεη ηε ζπλερή πνηνηηθή αλαβάζκηζή ηνπ ζην κέιινλ. Θέκα Πξώην: «Σξόπνη κεηάδνζεο ηεο γλώζεο ζηελ Αλώηαηε Δθπαίδεπζε» Βαζηθή ζέζε ηεο ΠΟΓΔΠ θαη ζην ζέκα απηφ, φπσο θαη ζε φια ηα ππφινηπα, είλαη φηη νη ηνπνζεηήζεηο πξέπεη λα βαζίδνληαη ζε πξαγκαηηθά δεδνκέλα θαη λα έρνπλ ζεσξεηηθή ηεθκεξίσζε. Γελ επηηξέπεηαη εκπεηξηθέο γλψζεηο (ή εληππψζεηο) λα απνηεινχλ ηε βάζε γηα ην ζρεδηαζκφ εζληθψλ πνιηηηθψλ θαη κεηαξξπζκίζεσλ. Θεσξνχκε φηη ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε ρξεζηκνπνηνχληαη, θαη νθείινπλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη αθφκε εληαηηθφηεξα, πνηθίινη ηξφπνη δηδαζθαιίαο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ θαη ε δηάιεμε. Ζ ρξήζε ηεο δηάιεμεο θαζίζηαηαη πνιιέο θνξέο απαξαίηεηε φρη ιφγσ πξνηίκεζεο ηνπ/ηεο δηδάζθνληα/-νπζαο, αιιά ιφγσ ηεο αδπλακίαο θαηάηκεζεο ησλ ηκεκάησλ ζε κηθξφηεξα αθξναηήξηα (βι. κε εθαξκνγή ξχζκηζεο άξζξν ηνπ λφκνπ γηα ηα 80-κειή ηκήκαηα). Γηαθσλνχκε κε ηνλ πξνηεηλφκελν πεξηνξηζκφ ησλ καζεκάησλ επηινγήο ζηα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ αδπλαηίδεη απηφ πνπ ζπληζηά ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα γηα ην θάζε πξφγξακκα ζπνπδψλ, θαη πνπ επηηξέπεη ηε δηαθνξνπνίεζε ηνπ αθαδεκατθνχ πξνθίι ησλ θνηηεηψλ/- ηξηψλ. Ζ πξφηαζε απηή ηνπ πεξηνξηζκνχ πξνο φθεινο επηπιένλ ησλ ππνρξεσηηθψλ καζεκάησλ ζε κηθξά ηκήκαηα ππνδειψλεη απφ πιεπξάο θπβέξλεζεο ηελ πξφζιεςε ηεο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο σο δηαδηθαζίαο θαηάξηηζεο, κε ηνλ παλεπηζηεκηαθφ δάζθαιν ζε ξφιν εμτςσυηή. Ζ αλαβάζκηζε ησλ παξερφκελσλ πξνγξακκάησλ θαη ε βειηίσζε ησλ ηξφπσλ δηδαζθαιίαο δελ πξέπεη λα πεξηνξίδνληαη απνθιεηζηηθά ζηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ απφ ηνλ/ηε δηδάζθνληα/-νπζα, φπσο ε πξνηεηλφκελε ηζηνζειίδα. εκαληηθέο αιιαγέο απαηηνχληαη θαη απφ κέξνπο ηνπ θνηηεηηθνχ πιεζπζκνχ (πψο εθπαηδεχεηαη ζηε δεπηεξνβάζκηα θαη πψο ζπλερίδεη ζηελ ηξηηνβάζκηα), φπσο αιιαγέο ζε ζρέζε κε ηηο εμεηαζηηθέο πεξηφδνπο, ηνπο φξνπο θνίηεζεο θαη παξαθνινχζεζεο θ.ά. Ζ πξφηαζε γηα δηνηθεηηθφ ηερληθφ ηκήκα ζε επίπεδν ρνιήο/κνζκεηείαο δελ ιακβάλεη ππφςε ηεο ηνλ ηεξάζηην αξηζκφ αλζξσπνσξψλ πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ ηερλνινγηθή ππνζηήξημε ησλ καζεκάησλ. Υσξίο ηερληθφ πξνζσπηθφ ζηα εξγαζηήξηα (ΔΣΔΠ, εμσηεξηθνχο ζπλεξγάηεο), θαη ρσξίο βνεζεηηθφ δηδαθηηθφ πξνζσπηθφ (ππνςήθηνη δηδάθηνξεο, κε σξηαία απνδεκίσζε) δελ κπνξεί λα βειηησζνχλ νπζηαζηηθά νη ηξφπνη δηδαζθαιίαο. Ζ Οκνζπνλδία εθηηκψληαο ηε ζπνπδαηφηεηα πνπ ην ζέκα απηφ έρεη γηα ηελ νπζηαζηηθή αλαβάζκηζε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο πξνηίζεηαη λα νξγαλώζεη εκεξίδα κε ζηόρν ηελ απνηύπσζε ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο ζε εζληθό αιιά θαη δηεζλέο επίπεδν θαη λα δηαηππώζεη έλα ζύλνιν ζέζεσλ ζρεηηθά κε ηελ αλάπηπμε απηήο ηεο δξαζηεξηόηεηαο ζην ειιεληθό παλεπηζηήκην. Γ. ΣΑΚΝΖ: ηελ αλψηαηε εθπαίδεπζε, πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχληαη ελαιιαθηηθά πνιινί ηξφπνη δηδαζθαιίαο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ είλαη θαη ε δηάιεμε. Ζ βειηίσζε ησλ ηξφπσλ δηδαζθαιίαο δελ πξέπεη λα πεξηνξίδεηαη απνθιεηζηηθά ζηελ ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ απφ ηνπο δηδάζθνληεο, κεηαμχ ησλ νπνίσλ είλαη θαη ε δεκηνπξγία ηζηνζειίδσλ, αιιά πξέπεη λα ζπκκεηέρνπλ ελεξγά θαη νη θνηηεηέο. Πξέπεη λα θαζηεξσζεί ε ππνρξεσηηθή παξαθνινχζεζε 17
θαη λα αιιάμεη ην εμεηαζηηθφ ζχζηεκα, ψζηε ν θνηηεηήο λα κελ θξίλεηαη κφλν απφ ηελ ηειηθή εμέηαζε, αιιά λα ππάξρνπλ θαη άιιεο ελαιιαθηηθέο κνξθέο αμηνιφγεζεο. Δ. ΣΗΑΡΠΗΝΟΤ: Χο πξνο ην 1 ν ζέκα θαη ζπκθσλψληαο κε ηελ εηζήγεζε ηνπ Πξνέδξνπ ζεκεηψλνπκε ηα εμήο: ηελ εθ παξάιιεινπ απφ έδξαο δηδαζθαιία ζηα ακθηζέαηξα, ηελ νξγάλσζε νκάδσλ εξγαζίαο κε θνηηεηέο θαη ζπνπδαζηέο θαζψο θαη εξγαζηήξηα φπνπ απηφ είλαη δπλαηφ, Σελ ρξήζε ειεθηξνληθήο κνξθήο ζπγγξακκάησλ ρσξίο φκσο λα εγθαηαιείπεηαη ε έληππε δηαλνκή βηβιίσλ θαη ζεκεηψζεσλ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνζσπηθνχ, Καηνρχξσζε ησλ ζπνπδψλ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ, φηαλ γίλεηαη δηαθνπή ηνπο, πξφβιεςε ζηελ νξγάλσζε ζπνπδψλ γηα εξγαδφκελνπο θνηηεηέο. Δλίζρπζε ππνζηεξηθηηθψλ δνκψλ ζηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε φπσο: 1. εθπαηδεπηηθή ππνζηήξημε θαη δηεξεχλεζε ζχγρξνλσλ κεζφδσλ δηδαζθαιίαο, Η. ΚΟΝΣΟΤΛΖ: 2. ιεηηνπξγία γξαθείσλ επαγγεικαηηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ θαη αλάπηπμε επαγγεικαηηθψλ δηεμφδσλ θαζψο θαη πξαθηηθήο απαζρφιεζεο (stages) Όζνλ αθνξά ην θείκελν ηεο εηζήγεζεο ηνπ Πξνέδξνπ πνπ αθνξά ζηνλ ηξφπν κεηάδνζεο ηεο γλψζεο κεηαθέξεη κηα εκπεηξία θαη πξνηάζεηο εξγαιεία κε θάπνηα απφ ηα νπνία δελ ζα δηαθσλήζνπκε γεληθά αιιά θαηά ηελ άπνςή καο δελ είλαη θαη αληηθείκελν ηνπ ΔΤΠ ή φπνηνπ άιινπ αλψηαηνπ ζπιινγηθνχ νξγάλνπ λα ππνδείμεη ζηνπο θαζεγεηέο παλεπηζηεκίνπ πψο ζα θάλνπλ ην κάζεκά ηνπο θαη ζίγνπξα δελ ρξεηάδεηαη λα λνκνζεηήζεη ε Βνπιή γηα απηέο ηηο δηαδηθαζίεο. Υξήζηκε ζηελ πεξίπησζε απηή, φπσο θαη ζε πνιιέο άιιεο, είλαη ε έλλνηα ηεο επικοςπικόηηηαρ (subsidiarity) απφ φζνπο θηινδνμνχλ λα δηνηθήζνπλ ζην ρψξν ηεο αλψηαηεο παηδείαο θαη φρη κφλν. Δπηζεκαίλνπκε βέβαηα φηη είλαη αδηαλφεην λα επηρεηξεζεί νπνηαδήπνηε πξνζπάζεηα αλαβάζκηζεο ηεο αλψηαηεο παηδείαο ρσξίο πξφζζεηνπο πφξνπο πνπ δελ θαίλεηαη λα δηαζθαιίδνληαη, ελψ αληίζεηα εγθαηληάδεηαη κηα νξνινγία απηή ηεο «ππνηξνθίαο δηδαζθαιίαο» ε νπνία δεκηνπξγεί αλεζπρία σο πξνο ην θαηά πφζν είλαη ππνηξνθία ή ακνηβή γηα παξερφκελν δηδαθηηθφ έξγν. Παξάιιεια ζα ζέιακε λα επηζεκάλνπκε φηη φιε ε ζπδήηεζε πνπ γίλεηαη θαίλεηαη λα αθνξά ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία ησλ αξίζησλ, εθείλσλ δειαδή πνπ αληαπνθξίλνληαη θαη έρνπλ επηδφζεηο. Υσξίο λα παξαβιέπνπκε ηε ζεκαζία ηεο αξηζηείαο ζέινπκε λα επηζεκάλνπκε φηη ηειηθψο ην ζηνίρεκα ηεο γλψζεο θαη ηεο κφξθσζεο γηα ηελ θνηλσλία ζπλνιηθά αιιά θαη γηα ην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα θξίλεηαη απφ ηε δπλαηφηεηα βειηίσζεο ησλ επηδφζεσλ ησλ κέηξησλ θαη ιηγφηεξν θαιψλ θνηηεηψλ θαη καζεηψλ. Ζ κνλνκεξήο ζπγθέληξσζε ηεο πξνζπάζεηαο ζηελ αξηζηεία θηλδπλεχεη λα εθηξαπεί ζε ειηηηζκφ. ην θείκελν ηεο εηζήγεζεο ηνπ Πξνέδξνπ δελ ππάξρεη θακηά απηνθξηηηθή θαη θαλέλαο πξνβιεκαηηζκφο, αιιά νχηε θαη ζηελ ζπλεδξίαζε ηνπ ΔΤΠ γηα ην γεγνλφο φηη νη θνηηεηέο απνπζηάδνπλ απφ ην αθξναηήξην. Οη θνηηεηέο φκσο δελ έξρνληαη κε λφκν ζηελ αίζνπζα, νχηε αλαβαζκίδνληαη νη ζπνπδέο αλ ηα πξναπαηηνχκελα νξηζζνχλ δηα λφκνπ, αληίζεηα κε απηφ ηνλ ηξφπν δηαηεξείηαη κηα ιάζνο εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Σα πξναπαηηνχκελα ζα πξέπεη λα είλαη απηφ πνπ ζεκαηνδνηεί θαη λνεκαηνδνηεί ε ίδηα ε ιέμε κέζα φκσο απφ ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία απηή θαζαπηή. Ζ εθπαηδεπηηθή θνηλφηεηα νθείιεη λα αζρνιείηαη κε φινπο ηνπο θνηηεηέο ηεο. Ζ δηαδηθαζία ηεο γλψζεο είλαη ε ραξά ηεο κάζεζεο θαη απηφο είλαη ν κεραληζκφο πνπ ελεξγνπνηεί ηνλ θνηηεηή απνηειεζκαηηθά θαη φρη ην φξην ζηα ρξφληα ζπνπδψλ φπνπ ελδερνκέλσο δηεπθνιχλεη ιεηηνπξγηθά αιιά καο απνκαθξχλεη απφ ην ζηφρν πνπ πηζηεχνπκε φηη έρεη έλα 18
ηξηηνβάζκην εθπαηδεπηηθφ ίδξπκα. ηφρνο απηήο ηεο δηαδηθαζίαο ηειηθά είλαη λα αθήζεη «φια ηα ινπινχδηα λα αλζίζνπλ» κέζα ζην ρψξν ηνπ Παλεπηζηεκίνπ είηε πξφθεηηαη γηα θνηηεηέο είηε γηα λένπο επηζηήκνλεο εξεπλεηέο πξνο φθεινο ηεο θνηλσλίαο θαη γηα ηελ θνηλσλία. Ηδηαίηεξα ζηηο δχζθνιεο ζπλζήθεο πνπ πεξλά ε ρψξα ζα πξέπεη λα ππάξρεη πξφβιεςε θαη κέηξα γηα εξγαδφκελνπο θνηηεηέο ή θαη γηα φζνπο επηιέγνπλ λα νινθιεξψζνπλ ηηο ζπνπδέο ηνπο κε βξαδχηεξνπο ξπζκνχο, άιισζηε ηελ επνρή ηεο δηα βίνπ κάζεζεο ην δεηνχκελν ίζσο δελ είλαη ε λίθε ζε κηα «θνχξζα ηαρχηεηαο» αιιά ε ζπκκεηνρή ζην «καξαζψλην ηεο γλψζεο». Υ. ΓΟΤΓΖ: Απαηηείηαη ε εηζαγσγή ελφο κνλνεηνχο θχθινπ παξνρήο Πηζηνπνηεηηθνχ Δθπαηδεπηηθήο Δπάξθεηαο γηα φζνπο πξφθεηηαη λα δηδάμνπλ ζηελ Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε (Γπκλάζηα-Λχθεηα). Σα παλεπηζηεκηαθά ζπγθξάκαηα ζα πξέπεη γηα λα εθδίδνληαη απφ ηηο Δθδφζεηο ησλ Παλεπηζηεκίσλ λα ηπγράλνπλ πηζηνπνίεζεο ηεο πνηφηεηάο ηνπο. Ζ ζπγγξαθή ηέηνησλ έξγσλ λα γίλεηαη ρσξίο λα απνθέξεη πιηθφ θέξδνο ζηνλ ζπγγξαθέα, λα απνηειεί κέξνο ησλ θαζεθφλησλ ηνπ θαη ησλ ππνρξεψζεψλ ηνπ. Φ. ΣΑΛΗΓΖ: Κχξηε Πξφεδξε, Θα ήζεια λα ζέζσ κεξηθέο εξσηήζεηο ζην ζπλάδειθν θ. Παπάδνγινπ, ηηο νπνίεο έζεζα θαη ζηελ πξνεγνχκελε ζπλεδξίαζε, εξσηήζεηο πνπ απαηηνχλ απαληήζεηο απφ ηελ θπβέξλεζε. Οη εξσηήζεηο πνπ έρσ, πξν εκεξεζίαο δηάηαμεο, είλαη νη εμήο: 1. Πνηνο θηλεί ηε δηαδηθαζία ηεο εμέιημεο ησλ κειψλ ΓΔΠ θαη ΔΠ; 2. Ζ αλαινγία 1:5 ηζρχεη θαη γηα ηηο λέεο πξνζιήςεηο κειψλ ΓΔΠ θαη ΔΠ θαη γηα ηηο εμειίμεηο ηνπο; Τπάξρεη ην έγγξαθν κε ΑΠ Φ.117/5/8242/Β2/21-1-2011 ηνπ θ.παλάξεηνπ πξνο ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ. Έρεηε ιάβεη απάληεζε; 3. ην θείκελν δηαβνχιεπζεο πνπ απνζηείιαηε ζηα κέιε ηνπ ΔΤΠ (γηα ηελ πξνεγνχκελε ζπλεδξίαζε), αλαθέξεηαη φηη κ. Σν χςνο ησλ κηζζψλ ησλ Ηδξπκάησλ θαζνξίδεηαη απφ ηελ Πνιηηεία, ηδηαίηεξα σο πξνο ηα ειάρηζηα φξηα.. Ση αθξηβψο ελλνεί ε θπβέξλεζε; ε φ,ηη αθνξά ζηα ζέκαηα ηεο εκεξήζηαο δηάηαμεο: 1. Σξφπνη κεηάδνζεο ηεο γλψζεο ζηελ αλψηαηε εθπαίδεπζε Αλαγλσξίζηεθε απφ φινπο ηνπο πξνιαιήζαληεο φηη ππάξρνπλ πξνβιήκαηα ζηνλ ηξφπν δηδαζθαιίαο, ηα νπνία πξέπεη λα ζεξαπεπηνχλ. Απηφ θαη αξρήλ είλαη ζεηηθφ. Θα κνπ επηηξέςεηε φκσο θ. Πξφεδξε λα θάλσ κηα παξαηήξεζε. Δίλαη ιάζνο θαη, κάιηζηα κεγάιν, λα ζεσξνχκε φηη ε έξεπλα θαη ε δηδαζθαιία είλαη δχν δηαθξηηέο έλλνηεο θαη, πηζηεχσ, φηη απηφ δελ πξέπεη αθνχγεηαη εδψ κέζα. Σψξα ζε φ,ηη αθνξά ζηα πξνβιήκαηα, κηα πνπ ζε κεγάιν βαζκφ θαιχθζεθα απφ απηνχο πνπ έρνπλ ήδε κηιήζεη, ζέισ επηγξακκαηηθά λα επηζεκάλσ ηα εμήο: 1) εκείο νη ίδηνη πξέπεη λα γίλνπκε πην ζπλεπείο, 2) εκείο νη ίδηνη πξέπεη λα γίλνπκε πην ειθπζηηθνί ζηνλ ηξφπν δηδαζθαιίαο, 3) ππάξρνπλ πξνβιήκαηα ππνδνκψλ, αιιά θαη πξνβιήκαηα πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηνλ πνιχ κεγάιν αξηζκφ ησλ εηζαθηέσλ θνηηεηψλ, 4) ηα λέα παηδηά δελ παξαθνινπζνχλ, ζηελ πιεηνλφηεηά ηνπο, ηα καζήκαηα, δηφηη είλαη πεπεηζκέλα φηη ε επαγγεικαηηθή ηνπο απνθαηάζηαζε δελ εμαξηάηαη απφ ηηο γλψζεηο πνπ ζα απνθηήζνπλ, 5) κεξηθέο θνξέο είλαη δχζθνιν λα ππάξμνπλ ζχγρξνλα πξνγξάκκαηα 19
πξνπηπρηαθψλ ζπνπδψλ, γεγνλφο πνπ νθείιεηαη θπξίσο ζηε ζηξεβιή αλάπηπμε ησλ Σκεκάησλ, θαη 6) ζα πξέπεη λα δνζεί ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίνλ νη θνηηεηέο αμηνινγνχλ ηνπο δηδάζθνληεο. Πψο είλαη δπλαηφλ ηελ εκέξα εθείλε λα είλαη ζηελ αίζνπζα ην ζχλνιν ζρεδφλ ησλ θνηηεηψλ, φηαλ ζηηο ππφινηπεο παξαδφζεηο παξαθνινπζεί έλα κηθξφ πνζνζηφ θνηηεηψλ; Ννκίδσ φηη είλαη θάηη πνπ πξέπεη λα εμεηαζηεί. Β. ΠΑΠΑΕΟΓΛΟΤ: Να απαληήζσ ζηηο ηξεηο εξσηήζεηο ηνπ θ. Σζαιίδε. 1) Σε δηαδηθαζία ηελ θηλεί ν ππνςήθηνο θαη κε απφθαζε ηνπ Κνζκήηνξα ηεο ρνιήο. 2) Ζ αλαινγία 1 πξνο 5 ηζρχεη κφλν γηα ηηο λέεο πξνζιήςεηο κειψλ ΓΔΠ θαη ΔΠ. Γηα ηηο εμειίμεηο, αλ θαη δελ έρνπκε ιάβεη αθφκα απάληεζε επίζεκα, πξνθνξηθά έρνπκε ελεκεξσζεί απφ ην Τπνπξγείν Δζσηεξηθψλ θαη ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ φηη δελ πεξηιακβάλνληαη ζηελ αλαινγία 1 πξνο 5. 3) Όπσο γλσξίδεηε ην χςνο ησλ κηζζψλ θαζνξίδεηαη απφ ηα εθάζηνηε ηζρχνληα εηδηθά θαη γεληθά κηζζνιφγηα. Με ηνλ πξνηεηλφκελν λέν Νφκν Πιαίζην ζα ππάξρεη ε δπλαηφηεηα ηα ίδηα ηα ηδξχκαηα θαη κε βάζε ζπγθεθξηκέλεο αμηνθξαηηθέο θαη δηαθαλείο δηαδηθαζίεο, λα απμάλνπλ ην κηζζφ απηφ απφ δηθά ηνπο έζνδα. Υ. ΒΗΣΗΛΑΚΖ: ρεηηθά κε ηελ εηζήγεζε ηνπ Πξνέδξνπ γηα ηνπο ηξφπνπο κεηάδνζεο ηεο γλψζεο ζηελ αλψηαηε εθπαίδεπζε, θαη ζε ζπλέρεηα ηεο δηεμαρζείζαο ζπδήηεζεο, έρσ λα παξαηεξήζσ ηα αθφινπζα: Ζ εηζήγεζε ηνπ Πξνέδξνπ απνηειεί ζεκαληηθφηαηε ζπκβνιή ζην δηάινγν γηα ηελ αλαβάζκηζε ηεο ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ζηελ Διιάδα, θαζψο παξαθνινπζεί ηνλ δηεζλή επηζηεκνληθφ δηάινγν γηα ηε κεηάδνζε ηεο γλψζεο θαη γεληθφηεξα («επνηθνδνκεηηθή» πξνζέγγηζε ηεο κάζεζεο), αιιά θαη εηδηθφηεξα ζηα αλψηαηα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα. Ο δηάινγνο απηφο πξέπεη λα ζπλερηζηεί θαη λα ζπζηεκαηνπνηεζεί πξνθεηκέλνπ λα δνζνχλ απαληήζεηο ζε θαίξηα εξσηήκαηα πνπ αλαδεηθλχνληαη, θαζψο απνηεινχλ πξνυπφζεζε γηα ηελ νπζηαζηηθή αλαβάζκηζε ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο κάζεζεο ζηα ΑΔΗ. Δηδηθφηεξα, πξέπεη λα απαληεζνχλ ηα παξαθάησ: 1. Πσο ζα ελεκεξσζνχλ/επαηζζεηνπνηεζνχλ νη δηδάζθνληεο/νπζεο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο δηεξεπλεηηθήο κάζεζεο, ηελ αμηνπνίεζε πνιιαπιψλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ πιεξνθφξεζεο, ηηο ελαιιαθηηθέο θαη ζπκπιεξσκαηηθέο κεζφδνπο αμηνιφγεζεο, θιπ.? o o Δδψ πξέπεη λα ππάξμεη πξφβιεςε γηα «εθπαίδεπζε εθπαηδεπηψλ» θαη άιιεο κνξθέο ζηήξημεο δηδαζθφλησλ/νπζψλ. Ζ πξνηεηλφκελε έληαμε ζρεηηθψλ πξνδηαγξαθψλ ζηνλ εζσηεξηθφ θαλνληζκφ ηνπ Ηδξχκαηνο εθηηκάηαη φηη ζα έρεη ηδηαίηεξεο δπζθνιίεο πινπνίεζεο. 2. Πσο ζα αληαπνθξηζνχλ νη θνηηεηέο/ηξηεο ζην πξνηεηλφκελν κνληέιν? o Τπάξρεη κεγάιε αλαληηζηνηρία κεηαμχ ηνπ κνληέινπ δηεξεπλεηηθήο κάζεζεο θαη ηνπ πθηζηάκελνπ κνληέινπ «παπαγαιίαο» θαη «απνζηήζηζεο» ζην νπνίν «παηδαγσγεί» ε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε θαη ην ζχζηεκα εηζαγσγήο ζηα ΑΔΗ ζήκεξα. 20