Μόνιμα αντλητικά πυροσβεστικά συγκροτήματα κατά το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ 12845:2009+A2 Παρουσίαση πυροσβεστικών ΕΝ 12845 Νίκος Λειβαδάρης, Μηχανολόγος Μηχανικός, MBA.
WILO Academy Νικόλαος Λειβαδάρης Μηχ/γος Μηχ/κος. Μ.Β.Α Μηχανικός Πωλήσεων Τμήμα Πωλήσεων Κτιριακών Έργων & Βιομηχανίας Wilo Hellas ABEE Tel.: +30 210 6248 311 Fax: +30 210 6248 360 Mobile: +30 6972 272 320 Mail: nikos.livadaris@wilo.gr 2
ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ? 3
ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ? 4
ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ? 5
ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ? 6
ΠΥΡΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ? 7
Χρήση & Εφαρμογή Τα πιεστικά συγκροτήματα για Εφαρμογές Πυρόσβεσης είναι αφιερωμένα στην ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ανθρώπων και αγαθών Ανάλογα με την κατηγορία κινδύνου του κτιρίου, Χρησιμοποιούνται οι παρακάτω εφαρμογές: Κρουνοί Πυροσβεστικές Φωλιές Sprinkler Χειροκίνητα. Χειροκίνητα. Για τη διάθεση νερού Πυρόσβεσης Κατάσβεση μέσα σε κτίρια. Χρήση: Πυροσβεστική. Χρήση: Πυροσβεστική Εξωτερική τοποθέτηση. + Ανθρώπους. Εσωτερική τοποθέτηση. Αυτόματο. Καθυστερεί την εξάπλωση της πυρκαγιάς. Ηφωτιά συχνά εξουδετερώνετε Εσωτερική τοποθέτηση 8
Χρήση & Εφαρμογή Τα πιεστικά συγκροτήματα για Εφαρμογές Πυρόσβεσης είναι αφιερωμένα στην ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ανθρώπων και αγαθών Ανάλογα με την κατηγορία κινδύνου του κτιρίου, Χρησιμοποιούνται οι παρακάτω εφαρμογές: Κρουνοί Χειροκίνητα. Για τη διάθεση νερού Πυρόσβεσης Χρήση: Πυροσβεστική. Εξωτερική τοποθέτηση Πυροσβεστικές Φωλιές Χειροκίνητα. Κατάσβεση μέσα σε κτίρια. Χρήση: Πυροσβεστική + Ανθρώπους. Εσωτερική τοποθέτηση Sprinkler Αυτόματο. Καθυστερεί την εξάπλωση της πυρκαγιάς. Η φωτιά συχνά εξουδετερώνεται Εσωτερική τοποθέτηση 9
Περιεχόμενα: Wilo-SiFire EN 12845 Εισαγωγή Sprinkler Certifications and standards Χαρακτηριστικά αντλιών Μέθοδοι επιλογής αντλιών Κατασκευαστικά χαρακτηριστικά πυροσβεστικών συγκροτημάτων Εγκατάσταση πυροσβεστικού συγκροτήματος Αρχή λειτουργίας Συντήρηση πυροσβεστικού συγκροτήματος 10 Wilo-SiFire EN - Wilo Academy - Thomas Schmidt-Lüdtke
Περιεχόμενα: Wilo-SiFire EN 12845 Εισαγωγή Sprinkler Certifications and standards Χαρακτηριστικά αντλιών Μέθοδοι επιλογής αντλιών Κατασκευαστικά χαρακτηριστικά πυροσβεστικών συγκροτημάτων Εγκατάσταση πυροσβεστικού συγκροτήματος Αρχή λειτουργίας Συντήρηση πυροσβεστικού συγκροτήματος 11 Wilo-SiFire EN - Wilo Academy - Thomas Schmidt-Lüdtke
Sprinkler Από την εφεύρεσή τους το 1874, τα Sprinklers έχουν γίνει το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο μέσο καθώς και η πιο αξιόπιστη μέθοδος της αυτόματης πυροπροστασίας. Σύστημα αυτόματων καταιονιστήρων νερού ανιχνεύουν την πυρκαγιά, μεταδίδουν σήμα συναγερμού και ελέγχου ή καταστέλλουν την πυρκαγιά. Λειτουργούν οπού είναι απαραίτητο, δηλαδή. Σε άμεση επαφή με την φωτιά και παρέχουν νερό αδιάλειπτα δίχως καθυστέρηση πράγμα που σημαίνει ότι τόσο το κτίριο όσο και το περιεχόμενο του μπορούν να προστατεύονται αποτελεσματικά Απόσπασμα: FM Global 12
Sprinkler Βασικές αρχές: Ένα σύστημα καταιονισμού πάντα ΞΕΚΙΝΑΕΙ ΑΥΤΟΜΑΤΑ και πάντα ΣΤΑΜΑΤΑΕΙ ΧΕΙΡΟΚΙΝΗΤΑ, δλδ, από ανθρώπινη παρέμβαση! Αυτόματη διακοπή συμβαίνει μόνο σε περιπτώσεις όπως: - έλλειψη νερού - υπερφόρτωση 13
Περιεχόμενα: Wilo-SiFire EN 12845 Εισαγωγή Sprinkler Certifications and standards Χαρακτηριστικά αντλιών Μέθοδοι επιλογής αντλιών Κατασκευαστικά χαρακτηριστικά πυροσβεστικών συγκροτημάτων Εγκατάσταση πυροσβεστικού συγκροτήματος Αρχή λειτουργίας Συντήρηση πυροσβεστικού συγκροτήματος 14
Sprinkler Πως Λειτουργεί? ομή ενός Sprinkler 68 C 79 C 93 C 141 C 182 C 15
Sprinkler market Πως Λειτουργεί? Sprinkler - Παραλλαγές Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές τύπων Sprinkler, e.g. flat-spray sprinklers, normal sprinklers, side-wall sprinklers, etc. Ανάλογα με τον τύπο και το πεδίο εφαρμογής, ένα Sprinkler μπορεί να καλύψει αποτελεσματικά μια έκταση έως 21 τ.μ.. Για Παράδειγμα: 1. Για κατηγορία μεσαίας επικινδυνότητας, σε βιομηχανικά και εμπορικά κτίρια: approx. 12 m² / Sprinkler 2. Σε Αποθήκες: approx. 9 m² / Sprinkler 3. Σε Νοσοκομεία, κέντρα υγείας κ.α.: approx. 21 m² / Sprinkler 16
Sprinkler Πως Λειτουργεί? Sprinkler - Λειτουργία Sprinklers ανοίγουν μόνο σε άμεση επαφή με την Φωτιά. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται μεγάλες και περιττές επακόλουθες ζημιές. 17
Sprinkler Πως Λειτουργεί? Κατηγορίες κινδύνου Υπάρχουν τέσσερις κατηγορίες κινδύνου: 1. LH - Χαμηλού βαθμού επικινδυνότητας 2. OH - Μεσαίου βαθμού επικινδυνότητας 3. HHP Υψηλού βαθμού Παραγωγής 4. HHS - Υψηλού βαθμού Αποθήκευσης Οι κατηγορίες OH, HHP και HHS διαχωρίζονται σε 4 υποκατηγορίες. 18
Περιεχόμενα: Wilo-SiFire EN 12845 Εισαγωγή Sprinkler Certifications and standards Χαρακτηριστικά αντλιών Μέθοδοι επιλογής αντλιών Κατασκευαστικά χαρακτηριστικά πυροσβεστικών συγκροτημάτων Εγκατάσταση πυροσβεστικού συγκροτήματος Αρχή λειτουργίας Συντήρηση πυροσβεστικού συγκροτήματος 24
Sprinkler Certifications & standards 25
Sprinkler Certifications & standards Στην Ευρώπη, υπάρχει ένα ενιαίο πρότυπο για: Μόνιμα συστήματα πυρόσβεσης Αυτόματα συστήματα καταιονισμού Σχεδιασμός, εγκατάσταση και συντήρηση. * * Πρότυπο ιδιωτικού δικαίου για όλους τους ιδιοκτήτες των κτιρίων στην Ευρώπη! 26
Sprinkler Certifications & standards Το πρότυπο έχει υιοθετηθεί σε όλα τα εθνικά πρότυπα: Γερμανία: Ισπανία: Ιταλία: Γαλλία: Αγγλία: Ελλάδα: DIN EN 12845 UNE EN 12845 UNI EN 12845 NFS EN 12845 BS EN 12845 ΕΛΟΤ ΕΝ 12845 Άλλες χώρες της Ευρώπης με τη σειρά βασίζουν τις διαδικασίες τους με εκείνες των παραπάνω χώρων, ή θεσπίζουν εθνικά τους πρότυπα εντελώς. 27
Sprinkler Certifications & standards Το πρότυπο έχει υιοθετηθεί σε όλα τα εθνικά πρότυπα : Γερμανία: Ισπανία: Ιταλία: Γαλλία: Αγγλία: Ελλάδα: DIN EN 12845 UNE EN 12845 UNI EN 12845 NFS EN 12845 BS EN 12845 ΕΛΟΤ ΕΝ 12845 Υπάρχουν, επίσης, κώδικες πρακτικής που υπόκεινται σε κανονισμούς ιδιωτικού δικαίου η σε τεχνικούς ασφαλιστικούς κανονισμούς: 28
Sprinkler Certifications & standards Within Europe, all these codes of practice, etc. are always superseded by: Germany: Spain: Italy: France: UK: DIN EN 12845 UNE EN 12845 UNI EN 12845 NFS EN 12845 BS EN 12845 There are also codes of practice under private law or technical insurance regulations: 29
Sprinkler Certifications & standards Μέσα στην Ευρώπη, όλοι αυτοί οι κώδικες πρακτικής, έχουν αντικατασταθεί από: Που σημαίνει: Εάν ο ιδιοκτήτης του κτιρίου επιθυμεί να εγκαταστήσει ένα σύστημα καταιονισμού σύμφωνα με ένα πρότυπο ιδιωτικού δικαίου, αυτό επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση που είναι σύμφωνο με (DIN) EN 12845! 30
Sprinkler Certifications & standards Σε ιδιωτικά κτίρια, όπως ένα σύστημα καταιονισμού σε μια αποθήκη ή σε μια βιομηχανία παραγωγής,,το είδος της διαμόρφωσης εξαρτάται και από τις επιμέρους απόψεις του ασφαλιστικού συμβούλου ( insurance Partner! ) * * FM Global is the world's largest industrial property insurer 31
Sprinkler Certifications & standards NA&CAN 36% EU 26% Asia 46% % μερίδιο παγκόσμιας αγοράς για πιστοποίηση FM certification 32
Sprinkler Certifications & standards Νομικά Πρότυπα Πρότυπο Πρότυπο αποδεκτό από δημοσίους φορείς Βέλγιο ανία Φιλανδία Γαλλία Γερμανία Ιρλανδία Ιταλία Ολλανδία Ελλάδα Ρουμανία Ισπανία Σουηδία Ελβετία UK UNI SBF CEA 4001 DBI 251 CEA 4001 EN 12845 EN 12845 EN 12845 EN 12845 EN 12845 EN 12845 VAS ΕΛΟΤ EN 12845 EN 12845 EN 12845 EN 12845 EN 12845 VKF 120:6 EN 12845 EN 12845 EN 12845 EN 12845 NFPA 13 EN 12845 EN 12845 NFPA 13 FM R1 Approval by publicly. recognised specialist NFPA 13 FM NFPA 13 NFPA 13 FM CEA 4001 EN 12845 P 118-99 UNE 23500 EN 12845 NFPA 13 FM NFPA 13 FM CEA 4001 BS 9251 Ασφαλιστικά πρότυπα Βέλγιο ανία Φιλανδία Γαλλία Γερμανία Ιρλανδία Ιταλία Ολλανδία Ελλάδα Ρουμανία Ισπανία Σουηδία Ελβετία UK Πρότυπο CEA 4001 DBI 251 CEA 4001 R1 CEA 4001 FM NFPA 13 UNI VAS CEA 4001??????? EN 12845 Cepreven SBF 120:6 VKF LPC Άλλα αποδεκτά πρότυπα NFPA 13 FM EN 12845 NFPA 13 FM EN 12845 NFPA 13 FM NPFA 13 FM NPFA 13 FM LPCB NFPA 13 FM NFPA 13 FM CEA 4001?????????????? CEA 4001 NFPA 13 FM EN 12845 NFPA 13 FM NFPA 13 FM CEA 4001 EN 12845 NFPA 13 FM 33
Sprinkler Certifications & standards Νομικά πρότυπα Πρότυπα Πρότυπα αποδεκτά από ημόσιους φορείς Βέλγιο ανία Φιλανδία Γαλλία Γερμανία Ιρλανδία Ιταλία Ολλανδία Ελλάδα Ρουμανία Ισπανία Σουηδία Ελβετία UK UNI SBF CEA 4001 DBI 251 CEA 4001 EN 12845 EN 12845 EN 12845 EN 12845 EN 12845 EN 12845 VAS VKF EN 12845 EN 12845 EN 12845 120:6 EN 12845 EN 12845 EN 12845 EN 12845 EN 12845 EN 12845 NFPA 13 EN 12845 EN 12845 NFPA 13 FM R1 Approval by publicly. recognised specialist NFPA 13 FM NFPA 13 NFPA 13 FM CEA 4001 P 118-99 UNE 23500 EN 12845 NFPA 13 FM NFPA 13 FM CEA 4001 BS 9251 Η νομική βάση για όλα τα συστήματα καταιονισμού στην Ευρώπη είναι: 34
Contents: Wilo-SiFire EN Εισαγωγή Sprinkler Certifications and standards Χαρακτηριστικά αντλιών Μέθοδοι επιλογής αντλιών Κατασκευαστικά χαρακτηριστικά πυροσβεστικών συγκροτημάτων Εγκατάσταση πυροσβεστικού συγκροτήματος Αρχή λειτουργίας Συντήρηση πυροσβεστικού συγκροτήματος 35
Αντλίες 10 Τύποι επιτρεπόμενων αντλιών: Αντλίες Νόρμες τύπου pull-out Αντλίες Νόρμες Split-Case Υποβρύχιες Αντλίες Αντλίες κατακόρυφου στροβίλου (vertical turbine pumps) Αντλίες οριζόντιες πολυβάθμιες (πάνω από 12 bar) 36
Αντλίες 10 Επιτρεπόμενοι τύποι αντλιών: Οι αντλίες με αξονική αναρρόφηση END SUCTION πρέπει να είναι με αφαιρούμενο το περιστρεφόμενο τμήμα προς την πλευρά του κινητήρα BACK PULL-OUT. Οι σωληνώσεις πρέπει να στηρίζονται ανεξάρτητα από την αντλία. Οι υποβρύχιες αντλίες μόνο όπου δεν μπορεί να υιοθετηθεί άλλη λύση (παρ.10.6.1). 37
Αντλίες 10 Πτερωτή Αποστάτης (spacer coupling) Σώμα αντλίας 38
Αντλίες 10 Η αντλία πρέπει να έχει μια σταθερή καμπύλη H(Q), δηλαδή μια καμπύλη στην οποία η μέγιστη πίεση και η πίεση με κλειστή παροχή να συμπίπτουν και η συνολική πίεση να μειώνεται συνεχώς με την αύξηση της παροχής (μονοτόνως φθίνουσα) 160 140 Curva stabile Σταθερή Καμπύλη Prevalenza H [%] Μανομετρικό 120 100 80 60 40 Curve Ασταθής Καμπύλη instabili 20 0 0 20 40 60 80 100 120 140 160 Portata Q [%] Παροχή 39
Αντλίες 10 Ελάχιστη Ισχύς Κινητήρα Για αντλίες με καμπύλη P 2 (Q) με μέγιστο το μέγιστο της καμπύλης Για αντλίες με μονοτόνως αύξουσα καμπύλη P 2 (Q), το μεγαλύτερο των παρακάτω: της τιμής P 2 στην παροχή όπου το NPSHr = 16m Της τιμής P 2 στην παροχή όπου το NPSHr = 11m + μέγιστο ύψος αναρρόφησης 40
Αντλίες 10 100 90 80 H[m] όριο παροχής για προ-υπολογισμένα συστήματα HHP & HHS (max demand flow από πίνακα 7 ΕΝ 12845) και για υπολογισμένα συστήματα 70 60 50-30% +40% Q[m 3 /h] όριο παροχής για προ-υπολογισμένα συστήματα LH & OH (max demand flow από πίνακες 6 & 16 ΕΝ 12845 ) 40 18 16 14 NPSHr[m] N.P.S.H. = 16 m 12 10 8 N.P.S.H. = 5 m (EN 12259-12) 6 4 2 Q[m 3 /h] 0 0 10 20 30 40 50 60 70 30 P[kW] 25 20 Ισχύς κινητήρα 15 10 5 Q[m 3 /h] 0 0 10 20 30 40 50 60 70 41
Αντλίες 10.1 Αύξουσα καμπύλη P 2 -Q Καμπύλη P 2 -Q με μέγιστο 100 90 80 70 H[m] NPSHr 16m 100 90 80 70 H[m] 60 60 50 50 40 Q[m3/h] 0 10 20 30 40 50 60 70 18 16 NPSHr[m] 14 12 10 8 6 4 2 Q[m3/h] 0 0 10 20 30 40 50 60 70 30 P[kW] 25 20 Επιλογή ισχύος κινητήρα NPSHr 16m 40 Q[m3/h] 0 10 20 30 40 50 60 70 18 16 NPSHr[m] 14 12 10 8 6 4 2 Q[m3/h] 0 0 10 20 30 40 50 60 70 30 P[kW] 25 20 15 15 10 10 5 Q[m3/h] 0 0 10 20 30 40 50 60 70 5 Q[m3/h] 0 0 10 20 30 40 50 60 70 42
Κανόνας 140/70 Q/H Για προ-υπολογισμένα συστήματα HHP & HHS και για πλήρως υπολογισμένα συστήματα Μανομετρικό H m 100 % 70 % kw 100 % 140 % P 2 NPSHr = 16 m m NPSHr Παροχή Q m³/h 43
Σε σύγκριση: Χαρακτηριστικά αντλιών κατά NFPA 140 % Shut-Off Head Μανομετρικό H m 100 % 65 % kw 100 % 150 % P 2 Παροχή Q m³/h 44
Αντλίες 10 όριο παροχής για HHP & HHS όριο παροχής 45
Αντλίες 10 46
Μέθοδοι ιαστασιολόγησης S Sprinkler Προ-υπολογισμένα συστήματα (Pre-calculated systems) 1-2 υδραυλικός υπολογισμός 2-3 υδραυλικός υπολογισμός με προκαθορισμένο pmax. 3-4 (design area) από αντίστοιχους πίνακες 1 3 Design point Σημείο σχεδιασμού 4 Most unfavorable Design area υσμενέστερη Περιοχή σχεδιασμού 2 5 Most favorable Design area Ευμενής Περιοχή σχεδιασμού 6 Design point Σημείο σχεδιασμού Πλήρως υπολογιζόμενα συστήματα (Fully calculated systems) 1-4 (unfavorable design area) υδραυλικός υπολογισμός 1-5 (favorable design area) υδραυλικός υπολογισμός 47 Μόνιμα Πυροσβεστικά Συγκροτήματα κατά Συγκροτήματα ΕΝ12845 κατά ΕΝ12845
Ελάχιστη ποσότητα νερού πυρόσβεσης 3 Σημείο σχεδιασμού Qnom 6 Σημείο σχεδιασμού Qmax Ελάχιστη ποσότητα νερού πυρόσβεσης Unfavourable Area Χαρακτηριστική Αντλίας Vmin = Qmax * T T = 30min. LH 60min. OH 90min. HH favourabl e Area ΣΗΜΕΙΩΣΗ 1 Η παροχή Qmax δεν ταυτίζεται με την ονομαστική Qnom. που προκύπτει από τους υδραυλικούς υπολογισμούς της δυσμενέστερης περιοχής (Most unfavorable area). H παροχή Qmax βρίσκεται συνήθως στα πλησιέστερα προς την αντλία δίκτυα που παρουσιάζουν το μικρότερο μανομετρικό ύψος (Most favorable area). ΣΗΜΕΙΩΣΗ 2 Το πρότυπο καλύπτει μόνο δίκτυα Sprinkler. Σε αντίθεση με τον NFPA13, δεν υπάρχει πρόβλεψη για τις επιπλέον ποσότητες ύδατος που απαιτούνται για συνδυασμένα συστήματα (Π.Φωλιές-hoses, Υδροστόμια-hydrants). Οι ποσότητες αυτές, αφού υπολογιστούν, πρέπει να προστεθούν σε αυτές του δικτύου sprinklers. Ως χρονική διάρκεια αποθήκευσης ορίζεται αυτή του δυσμενέστερου συστήματος 48 Μόνιμα Πυροσβεστικά Συγκροτήματα κατά Συγκροτήματα ΕΝ12845 κατά ΕΝ12845
Πλήρως υπολογισμένα συστήματα ( 10.7.3) 1: Καμπύλη δυσμενέστερου κλάδου 2: Σημείο Λειτουργίας δυσμενέστερου κλάδου 3: Σημείο Λειτουργίας κλάδου χαμηλοτ. απωλειών 4: Καμπύλη κλάδου χαμηλότερων απωλειών Ονομαστική παροχή (Design Pump Fow) Μέγιστη παροχή (Max Demand Flow) 49
Μέθοδοι επιλογής αντλίας κατά EN 12845 1. Προ-Υπολογισμένα συστήματα LH & OH (10.7.1) Καθορισμός Max Demand Flow από πίνακα 6 Από πίνακα 16 καθορίζονται 3 σημεία λειτουργίας (Q-H) που πρέπει κατά ελάχιστον να καλύπτει η καμπύλη της αντλίας Στο σημείο λειτουργίας για Max Demand Flow πρέπει NPSH r <5m Η καμπύλη της αντλίας θα επεκτείνεται έως το σημείο NPSH r επιλεγεί ο αντίστοιχος κινητήρας = 16m και θα 50
Παράδειγμα επιλογής αντλίας 1 Προ-υπολογισμένο σύστημα κατηγορίας OH2-Wet με υψηλότερο sprinkler στα 20 m. 1 2 3 3 2 1 51
Μέθοδοι επιλογής αντλίας κατά EN 12845 2. Προ-Υπολογισμένα συστήματα HHP & HHS (10.7.2) χωρίς in-rack sprinklers Καθορισμός Max Demand Flow και απαιτούμενου μανομετρικού με τη βοήθεια του πίνακα 7 και των άρθρων 7.3.2.2-5 Στο σημείο λειτουργίας για Max Demand Flow πρέπει NPSH r <5m Στο σημείο λειτουργίας για Max Demand Flow πρέπει να ισχύει ο κανόνας 140/70 (Q/H) Η καμπύλη της αντλίας θα επεκτείνεται έως το σημείο NPSH r επιλεγεί ο αντίστοιχος κινητήρας = 16 m και θα 52
Παράδειγμα επιλογής αντλίας 2 Προ-υπολογισμένο σύστημα κατηγορίας HHP-Wet με max demand flow (πίνακας 7) 2300 l/min (138 m 3 /h) και απαίτηση σε μανομετρικό στα 50 m. -30% +40% 53
Παράδειγμα επιλογής αντλίας 2 Προ-υπολογισμένο σύστημα κατηγορίας HHP-Wet με max demand flow (πίνακας 7) 2300 l/min (138 m 3 /h) και απαίτηση σε μανομετρικό στα 50 m. 54
Μέθοδοι επιλογής αντλίας κατά EN 12845 Βοήθεια στην επιλογή προσφέρουν πίνακες επιλογής που παρουσιάζουν όλα τα χαρακτηριστικά των αντλιών 55
Μέθοδοι επιλογής αντλίας κατά EN 12845 3. Πλήρως-Υπολογισμένα συστήματα (10.7.3) Υπολογίζεται με αναλυτική υδραυλική επίλυση το ονομαστικό σημείο λειτουργίας (rated duty) με βάση τον δυσμενέστερο κλάδο (most unfavourable area) Επιλέγεται αντλία που αποδίδει κατά 0,5 bar υψηλότερο μανομετρικό από το ονομαστικό που υπολογίστηκε για τον δυσμενέστερο κλάδο τηρεί τον κανόνα 140/70 (Q/H) στην ονομαστική αυτή παροχή (rated) εκπληρώνει το NPSH r <5m η καμπύλη της επεκτείνεται έως το σημείο NPSH r = 16 m Προσδιορίζεται η μέγιστη απόδοση της επιλεγμένης αντλίας (Max Demand Flow & Pressure) με βάση τον πιο ευμενή κλάδο (most favourable area) Πραγματοποιείται έλεγχος, για το αν η αντλία μπορεί να αποδώσει αυτό το μέγιστο σημείο λειτουργίας σε όλα τα επίπεδα τροφοδοσίας νερού (NPSHa-NPSHr 1m κατά 10.6.2.1) 56
Παράδειγμα επιλογής αντλίας 3 Design Pump Flow Χαρακτηριστική κλάδου χαμηλότερων απωλειών Μανομετρικό H m 100 % 70 % Υπολογισμός δυσμενέστερου σημείου 0,5 bar Max Demand Flow kw 100 % 140 % P 2 NPSHr = 16 m m NPSHr Παροχή Q m³/h 57
Πολλαπλές Αντλίες 10.2 1. Σε περίπτωση δύο αντλιών, η κάθε μία θα μπορεί ανεξάρτητα από την άλλη να λειτουργήσει στο προκαθορισμένο σημείο λειτουργίας (παροχή και μανομετρικό) 2. Σε περίπτωση τριών αντλιών, η κάθε μία από τις αντλίες θα πρέπει να μπορεί να δώσει τουλάχιστον το 50% της προκαθορισμένης παροχής στο προκαθορισμένο μανομετρικό ύψος 3. Όταν περισσότερες από μία αντλίες εγκαθίστανται σε ένα μονό σύστημα υψηλής αξιοπιστίας ή διπλό σύστημα, τότε οι ηλεκτροκίνητες αντλίες δεν μπορούν να είναι περισσότερες από μία. σε μονά συστήματα χαμηλού κινδύνου, όπου έχει προβλεφθεί ήδη ηλεκτρογεννήτρια, χρησιμοποιούνται και αντλητικά συγκροτήματα με δύο ηλεκτροκίνητες αντλίες, όπως έχουν τυποποιηθεί από τους περισσότερους κατασκευαστές 58
Οικίσκοι Π/Σ 10.3 Ο οικίσκος θα πρέπει να είναι τουλάχιστον πυράντοχος 60min και θα πρέπει να είναι για αποκλειστική χρήση από το Π/Σ Τοποθέτηση (κατά σειρά προτίμησης) 1. Σε ξεχωριστό οικίσκο 2. Σε οικίσκο που γειτνιάζει με κτίριο που έχει προστασία με sprinklers, με πρόσβαση από έξω 3. Σε χώρο μέσα σε κτίριο που έχει προστασία με sprinklers, με πρόσβαση από έξω Οι θερμοκρασίες στον οικίσκο πρέπει να διατηρηθούν > 4 C για ηλεκτροκίνητες αντλίες > 10 C για πετρελαιοκίνητες αντλίες Πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για τον κατάλληλο αερισμό του χώρου 59
Εγκατάσταση Πυροσβεστικού 60
Εγκατάσταση Πυροσβεστικού (Variant) 61
Εγκατάσταση Πυροσβεστικού 62
Προστασία με Sprinkler 10.3.2 10.3.2 Προστασία με Sprinkler Οι εγκαταστάσεις των αντλητικών συστημάτων πρέπει να προστατεύονται με sprinkler. Η τροφοδοσία των sprinkler θα ληφθεί στην βάση της ανεπίστροφης βαλβίδας που είναι τοποθετημένη στην κατάθλιψη της αντλίας. Σε περίπτωση ενεργοποίησης του sprinkler θα πρέπει να εκδηλωθεί ηχητικός και οπτικός συναγερμός. Οφείλει ακόμα να υπάρχει μια βαλβίδα εκτόνωσης DN 15 για τον έλεγχο αυτού του συναγερμού. 63
Στοιχεία ελέγχου ροής & υδραυλικά παρελκόμενα 10.5 Βαλβίδες αντεπιστροφής και βάνες τύπου πεταλούδας Στην κατάθλιψη κάθε αντλίας υπάρχει βαλβίδα αντεπιστροφής και βάνα τύπου πεταλούδας και οι δυο βαμμένες με ειδική εποξική βαφή, προσαρμοσμένες για φλαντζωτή σύνδεση 64
Στοιχεία ελέγχου ροής & Υδραυλικά Παρελκόμενα 10.5 Οποιαδήποτε συστολή στην κατάθλιψη της αντλίας θα μεγαλώνει στην πλευρά της ροής και η γωνία συστολής δεν θα ξεπερνά τις 20. Η βάνα στην κατάθλιψη της αντλίας τοποθετείται μετά από όποια συστολή. (ταχύτητα ροής max 6m/s 13.2.3) < 20 65
Στοιχεία ελέγχου ροής & Υδραυλικά Παρελκόμενα 10.5 3. Πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για μία ελάχιστη μόνιμη ροή η οποία θα προστατεύσει την αντλία από υπερθέρμανση σε περίπτωση λειτουργίας με κλειστή βάνα κατάθλιψης. Η ροή αυτή θα πρέπει συνυπολογιστεί. Θα πρέπει να υπάρχει μία τέτοια πρόβλεψη για κάθε αντλία. 66
Αναρρόφηση 10.6 Συνθήκες Αναρρόφησης όπου είναι δυνατόν θα χρησιμοποιούνται οριζόντιες, φυγοκεντρικές αντλίες με συνθήκες θετικής αναρρόφησης, ήτοι: τουλάχιστον 2/3 του ενεργού όγκου θα βρίσκεται πάνω από την γραμμή του άξονα της αντλίας ο άξονας της αντλίας θα βρίσκεται λιγότερο από 2m πάνω από τη «χαμηλή στάθμη νερού» - Στάθμη Χ Σε περίπτωση που το παραπάνω δεν είναι δυνατόν, οι αντλίες θα τοποθετηθούν σε συνθήκες αρνητικής αναρρόφησης ή θα χρησιμοποιηθούν αντλίες κατακόρυφου στροβίλου Σημείωση: Αρνητική αναρρόφηση και υποβρύχιες αντλίες θα πρέπει να αποφεύγονται και να χρησιμοποιούνται μόνο όταν δεν είναι πρακτικό να επιτευχθούν συνθήκες θετικής αναρρόφησης. 67
Σωλήνας Αναρρόφησης 10.6.2 1. Η σωλήνωση στην αναρρόφηση της αντλίας θα είναι ευθεία ή συστολή μήκους τουλάχιστον δύο διαμέτρων 2. Σε περίπτωση συστολής, αυτή θα έχει οριζόντιο πάνω μέρος και η μέγιστη περιεχόμενη γωνία δεν θα ξεπερνά τις 20 3. Οι βάνες ΕΝ τοποθετούνται κατευθείαν πάνω στην αναρρόφηση της αντλίας 4. NPSH available > NPSH required + 1m στη μέγιστη παροχή (Πίνακες) και μέγιστη θερμοκρασία νερού ( 10.4: max 40 o C, για υποβρύχιες αντλίες max 25 o C) 5. Η σωλήνωση θα είναι ευθεία ή με ελαφρά συνεχή κλίση για την αποφυγή θήλακα αέρα στην αναρρόφηση 6. Όταν η ευθεία του άξονα της αντλίας βρίσκεται ψηλότερα από το επίπεδο «χαμηλής στάθμης» -Χ, τότε θα πρέπει να τοποθετηθεί ποδοβαλβίδα 68
Στοιχεία ελέγχου ροής & Υδραυλικά Παρελκόμενα 10.5 20 69
Σωλήνας Αναρρόφησης 10.6.2.1 Για μέγιστη παροχή πρέπει να γίνει έλεγχος αν θα ισχύει: Όπου: NPSH available > NPSH required + 1m NPSH a = P ατμοσφ + P στατ P ατμοπ P απώλειες αναρρ. 10,33m η ατμοσφαιρική πίεση στο επίπεδο της θάλασσας Κατώτατη στάθμη νερού ως προς την αντλία που μπορεί να προκύψει πίεση ατμοποίησης για max θερμοκρασία νερού (για 40 o C είναι 0,75m) Οπότε μπορούμε να υπολογίσουμε τις max απώλειες στην αναρρόφηση και να διαστασιολογήσουμε ανάλογα διατομές σωλήνα και εξαρτημάτων στην αναρρόφηση. 70
Φίλτρα 9.3.6 εν θα επιτρέπει στερεά μεγέθους >5 mm να περνούν Εμβαδόν ιατομής φίλτρου τουλάχιστον 1,5 x εμβαδόν διατομής του σωλήνα αναρρόφησης, άρα D strainer > 1,224 D suction Σε περίπτωση αρνητικής αναρρόφησης (suction lift), το φίλτρο τοποθετείται ανάντη της ποδοβαλβίδας στον σωλήνα αναρρόφησης Σε περίπτωση θετικής αναρρόφησης, το φίλτρο τοποθετείται στον σωλήνα αναρρόφησης, έξω από τη δεξαμενή, με αποφρακτική βάνα ανάμεσα στο φίλτρο και τη δεξαμενή 71
Φίλτρα 9.3.6 ΘΕΤΙΚΗ ΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ 72
Σωλήνας Αναρρόφησης 10.6.2 Σε συνθήκες θετικής αναρρόφησης ( 10.6.2.2) 1. Ελάχιστη διάμετρος σωλήνωσης 65mm 2. Μέγιστη επιτρεπόμενη ταχύτητα: 1,8 m/s στην μέγιστη παροχή (πίνακας) ιαστασιολόγηση σωλήνα αναρρόφησης 3. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί συλλέκτης αναρρόφησης, με υποχρεωτική τοποθέτηση βάνας απομόνωσης Η διαστασιολόγηση θα γίνει βάσει της απαιτούμενης παροχής 73
Εγκατάσταση Πυροσβεστικού Θετική Αναρρόφηση 74
Εγκατάσταση Πυροσβεστικού Θετική Αναρρόφηση 75
Σωλήνας Αναρρόφησης 10.6.2 76
Σωλήνας Αναρρόφησης 10.6.2 77
Σε συνθήκες αρνητικής αναρρόφησης ( 10.6.2.3) 1. Ελάχιστη διάμετρος σωλήνωσης 80 mm 2. Μέγιστη επιτρεπόμενη ταχύτητα: 1,5 m/s στην μέγιστη παροχή (πίνακας) ιαστασιολόγηση 3. ΕΝ ΜΠΟΡΕΙ να χρησιμοποιηθεί συλλέκτης αναρρόφησης 4. Το ύψος από το επίπεδο «χαμηλής στάθμης» μέχρι τον άξονα της αντλίας δεν μπορεί αν ξεπερνάει τα 3,2m. 5. Χρήση ποδοβαλβίδας υποχρεωτική 6. Κάθε αντλία θα πρέπει να έχει ανεξάρτητη διάταξη πλήρωσης 78
Σε συνθήκες αρνητικής αναρρόφησης ( 10.6.2.3) 10.6.2.4 Αναρρόφηση- Εκκίνηση αντλιών με αρνητική αναρρόφηση Αν η στάθμη στη δεξαμενή πέσει κάτω από τα 2/3, ένας πλωτήρας και ένας διακόπτης στάθμης ενεργοποιούν την αντλία. Η δεξαμενή πλήρωσης (priming vessel) πρέπει να έχει χωρητικότητα 100 (LH) ή 500 λίτρα. Η διάμετρος της σωλήνας που συνδέει το δοχείο εκκίνησης με την αντλία πρέπει να είναι διαμέτρου DN 25 (LH) ή DN 50 (OH, HHP, HHS). 79
Σε συνθήκες αρνητικής αναρρόφησης ( 10.6.2.3) 80
Σε συνθήκες αρνητικής αναρρόφησης ( 10.6.2.3) 81
Σε συνθήκες αρνητικής αναρρόφησης ( 10.6.2.3) Κύκλωμα σύνδεσης με το δοχείο πλήρωσης 82
Σε συνθήκες αρνητικής αναρρόφησης ( 10.6.2.3) Κύκλωμα καθαρισμού και αποστράγγισης 83
Πιεζοστάτες 10.7.5 Το σύστημα θα διαθέτει: δύο πιεζοστάτες Συνδεδεμένους εν σειρά Με διάταξη για δοκιμή κάθε πιεζοστάτη ανεξάρτητα ( 10.7.5.3) Οι επαφές των πιεζοστατών είναι Normally Closed Η σωλήνωση των πιεζοστατών θα είναι διαμέτρου τουλάχιστον 15mm Εκκίνηση αντλιών Η εκκίνηση των αντλιών θα γίνεται σε πίεση όχι λιγότερη από 0,8P (P: πίεση ισορροπίας του συστήματος), ενώ η δεύτερη αντλία αν υπάρχει θα πρέπει να ξεκινάει πριν να πέσει η πίεση πέραν του 0,6P. Μετά την εκκίνηση μίας αντλίας, αυτή θα συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι να διακοπεί ΧΕΙΡΟΚΙΝΗΤΑ 84
Πιεζοστάτες 10.7.5 ιπλός πιεζοστάτης για κάθε αντλία, επιτρέπει την αυτόματη εκκίνηση του πυροσβεστικού συγκροτήματος με σύστημα ρύθμισης της πίεσης εκκίνησης κάθε αντλίας. 85
Πιεζοστάτες 10.7.5 Κατά την αυτόματη λειτουργία κλειστή Κατά τη δοκιμή ανοιχτή ανοιχτή κλειστή Οι δύο πιεζοστάτες της κάθε κύριας αντλίας ελέγχονται ξεχωριστά και ρυθμίζονται ακριβώς στην ίδια πίεση εκκίνησης. Κλείνοντας το σωληνάκι χωρίς την αντεπίστροφη βαλβίδα κατά τη δοκιμή, παραμένει στο μανόμετρο η πίεση εκκίνησης για ακριβή ρύθμιση. 86
Ηλεκτροκίνητες αντλίες 10.8 87
Ηλεκτροκίνητες αντλίες 10.8 1. Η παρουσία ηλεκτρικού ρεύματος θα είναι συνεχής 2. Η ηλεκτρική παροχή θα προορίζεται αποκλειστικά για τη χρήση του Π/Σ και ξεχωριστή από όλες τις άλλες παροχές. Όπου επιτρέπεται, η παροχή θα έρχεται από την είσοδο του γενικού πίνακα ηλεκτρικής παροχής του κτιρίου. Αλλιώς μέσω επαφής από τον κεντρικό πίνακα. 3. Οι ηλεκτρικές επαφές στον κύριο πίνακα θα είναι έτσι διαμορφωμένες ώστε να ΜΗΝ αποκόπτεται η παροχή του Π/Σ όταν απομονώνονται κάποιες άλλες λειτουργίες. 4.Η διαστασιολόγηση του καλωδίου μεταξύ κεντρικού πίνακα και πίνακα Π/Σ θα πρέπει να γίνει βάσει του 150% του μέγιστης πιθανής έντασης 88
Ηλεκτροκίνητες αντλίες 10.8 Τυπική πρόσοψη πίνακα ελέγχου ηλεκτροκίνητης αντλίας 89
Πίνακες ηλεκτροκίνητων αντλιών 10.8.5 Ο πίνακας πρέπει να είναι σε θέση να: εκκινεί την αντλία αυτόματα (μέσω σήματος από τους πιεζοστάτες) εκκινεί την αντλία χειροκίνητα να σταματήσει την αντλία ΧΕΙΡΟΚΙΝΗΤΑ ΜΟΝΟ Τα καλώδια ισχύος της ηλεκτροκίνητης αντλίας πρέπει ΜΟΝΟ να προστατεύονται έναντι βραχυκυκλωμάτων και απευθείας επαφών. ΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΝΤΑΙ ΕΝΑΝΤΙ ΥΠΕΡΦΟΡΤΩΣΗΣ!!! Η προστασία έναντι βραχυκυκλώματος πρέπει να γίνει μέσω ασφαλειών υψηλής αντοχής που θα επιτρέψουν τη διέλευση μεγάλης έντασης ρεύματος για περισσότερο από 20 sec. Ο πίνακας πρέπει να περιέχει ένα αμπερόμετρο Σε περίπτωση υποβρυχίων αντλιών το ταμπελάκι των αντλιών θα βρίσκεται πάνω στον πίνακα Ο πίνακας θα βρίσκεται στο ίδιο διαμέρισμα με την αντλία και τον Η/Κ 90
Πίνακες ηλεκτροκίνητων αντλιών 10.8.5 Προστασία από βραχυκύκλωμα στο βοηθητικό κύκλωμα Ο πίνακας δεν περιλαμβάνει προστασία του ηλεκτροκινητήρα έναντι υπερφόρτωσης και υπερθέρμανσης! 91
Έλεγχος ηλεκτροκίνητων αντλιών 10.8.6 Τα παρακάτω θα ελέγχονται καθ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας: διαθέσιμη ισχύς (σε περίπτωση AC για κάθε φάση) Ζήτηση για λειτουργία Αντλίας (pump on demand) Αντλία σε λειτουργία (pump running) Αποτυχία εκκίνησης (start failure) Όλα τα παραπάνω θα μπορούν να ελεγχθούν οπτικά μέσα στο Α/Σ. Θα μπορούν επίσης να ελέγχονται οπτικά σε απομακρυσμένο σημείο. Οι λειτουργίες Pump Running και Fault θα ελέγχονται επίσης ακουστικά (75dbA) στο ίδιο σημείο μέσω alarm που θα μπορεί να απενεργοποιηθεί. Fault = κίτρινο λαμπάκι Θα υπάρχει lamp test για τον έλεγχο των λαμπών λειτουργίας 92
Πετρελαιοκίνητες αντλίες 10.9 93
Πετρελαιοκίνητες αντλίες 10.9 O κινητήρας Diesel θα μπορεί να λειτουργεί συνεχώς στο πλήρες φορτίο στην ονομαστική ισχύ σύμφωνα με το ISO 3046 Η αντλία θα είναι σε πλήρη λειτουργία το αργότερο σε 15 δευτερόλεπτα μετά την εκκίνηση Οι οριζόντιες αντλίες είναι συνδεδεμένες απ ευθείας στον κινητήρα Η αυτόματη εκκίνηση και η λειτουργία της πετρελαιοκίνητης αντλίας θα εξαρτάται ΜΟΝΟ από τον κινητήρα και τις μπαταρίες του Ο κινητήρας είναι σε θέση να ξεκινήσει σε θερμοκρασία δωματίου 5 C Οτιδήποτε θα μπορούσε να σταματήσει τον κινητήρα από το να εκκινήσει αυτόματα θα επαναφέρεται στην κατάσταση εκκίνησης (fail-safe) 94
Ψύξη κινητήρων 10.9.3 Απευθείας ψύξη των χιτωνίων Water Εναλλάκτης W/W Water/Water Ψυγείο (εναλλάκτης W/A) Water/ Air Απευθείας ψύξη μέσω ανεμιστήρα Air 95
Ψύξη κινητήρων Diesel 10.9.3 96
Ψύξη κινητήρων Diesel 10.9.3 97
Πετρελαιοκινητήρες 10.9.6 ιαστασιολόγηση δεξαμενής καυσίμου 10.9.6 ιάρκεια (σε πλήρες φορτίο) LH 3hrs OH 4hrs HHP, HHS 6hrs Ο αερισμός της δεξαμενής καυσίμου πρέπει να τερματίζει εκτός του οικίσκου Εκκίνηση Παύση 10.9.7 Ο κινητήρας θα μπορεί να εκκινήσει τόσο χειροκίνητα (μπουτόν) όσο και αυτόματα (μέσω πιεζοστατών) Ο κινητήρας σταματάει μόνο χειροκίνητα Οποιοσδήποτε έλεγχος λειτουργίας του κινητήρα δεν θα μπορεί να σταματήσει τη λειτουργία του Οι μπαταρίες θα είναι ελάχιστης ονομαστικής τάσης 12V 98
Πετρελαιοκινητήρες 10.9.6 Έξυπνη δεξαμενή καυσίμου Τάπα πλήρωσης Σωλήνας ένδειξης στάθμης πετρελαίου συνδεδεμένος με τον πίνακα ελέγχου για ηλεκτρονική ένδειξη Αισθητήριο στάθμης εξαμενή καυσίμου με πλωτήρα στάθμης για συναγερμό σε περίπτωση έλλειψης καυσίμου Επαρκής όγκος δεξαμενής για αυτονομία 6 ωρών Ειδική εποξική βαφή 99
Control box Τυπική πρόσοψη πίνακα ελέγχου πετρελαιοκίνητης αντλίας 100
Πετρελαιοκινητήρες Εκκίνηση 10.9.7 Αυτόματη Εκκίνηση 10.9.7.2 Έξι προσπάθειες διάρκειας 5-10 δευτερολέπτων, με διαλείμματα μεγίστης διάρκειας 10s. Ο μηχανισμός θα κάνει Reset μόνος του και θα είναι ανεξάρτητος από την ηλεκτρική παροχή. Οι μπαταρίες θα εναλλάσσονται κατά τις διάφορες προσπάθειες εκκίνησης. Η τάση θα παρέχεται και από τις δύο μπαταρίες συγχρόνως. Θα πρέπει να υπάρχουν κατάλληλες διατάξεις ώστε η λειτουργία της μίας αντλίας να μην επιβαρύνει την άλλη. Χειροκίνητη εκκίνηση (επείγουσα) 10.9.7.2 Θα παρέχεται δυνατότητα χειροκίνητης εκκίνησης για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης Μίζα εκκίνησης 10.9.7.5 Η απεμπλοκή της μίζας θα γίνεται μέσω σήματος από μετρητή ταχύτητας. Πιεζοστάτες απαγορεύονται για την απεμπλοκή της μίζας. 101
Πετρελαιοκινητήρες Οι πετρελαιοκινητήρες θα πρέπει να έχουν αισθητήρα μέτρησης στροφών Καθώς επίσης και σωληνώσεις αποτελούμενες από μεταλλικά μέρη 102
Πετρελαιοκινητήρες Εκκίνηση 10.9.7 Μπαταρίες 10.9.7.8 ύο ξεχωριστές μπαταρίες, ανοικτού τύπου (Νικελίου- Καδμίου) επαναφορτιζόμενες ή μολύβδου. Θα παρέχεται και πυκνόμετρο Φορτιστές 10.9.7.9 Κάθε μπαταρία εκκίνησης θα διαθέτει έναν ανεξάρτητο, σε συνεχή σύνδεση, αυτόματο, φορτιστή. Θα είναι δυνατόν να αφαιρεθεί ένας φορτιστής χωρίς να επηρρεάσει τη λειτουργία του άλλου. 10.9.7.9 Οι μπαταρίες θα είναι πακτωμένες πάνω σε βάση. Τόσο οι μπαταρίες όσο και οι φορτιστές θα είναι προσβάσιμοι. Η μπαταρία θα είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στη μίζα. Η τοποθέτηση των μπαταριών και φορτιστών θα πρέπει να γίνει σε τοποθεσία όπου ο κίνδυνος να έρθουν σε επαφή με νερό ύδρευσης, υγρασία, καύσιμο είναι ελάχιστος. Επίσης πρέπει να αποφεύγεται η τοποθέτησή τους σε περιοχές με κραδασμούς. 103
Πετρελαιοκινητήρες Χειροκίνητη εκκίνηση (επείγουσα) 10.9.7.2 Τα συγκροτήματα που διαθέτουν πετρελαιοκινητήρα εκκινούν το σύστημα σε περίπτωση διακοπής ρεύματος. ιακόπτες έκτακτης εκκίνησης, ένας για κάθε μπαταρία με καπάκι προστασίας. 104
Πετρελαιοκινητήρες Μπαταρίες 10.9.7.8 υο μπαταρίες διατηρούν την ισχύ του συστήματος σε περίπτωση διακοπής ρεύματος εκκινώντας την πετρελαιοκίνητη αντλία. ύο ξεχωριστές μπαταρίες, ανοικτού τύπου (Νικελίου- Καδμίου) επαναφορτιζόμενες ή μολύβδου. Θα παρέχεται και πυκνόμετρο Οι μπαταρίες θα είναι ελάχιστης ονομαστικής τάσης 12V 10.9.7.9 Οι μπαταρίες θα είναι πακτωμένες πάνω σε βάση. Τόσο οι μπαταρίες όσο και οι φορτιστές θα είναι προσβάσιμοι. Η μπαταρία θα είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στη μίζα. Η τοποθέτηση των μπαταριών και φορτιστών θα πρέπει να γίνει σε τοποθεσία όπου ο κίνδυνος να έρθουν σε επαφή με νερό ύδρευσης, υγρασία, καύσιμο είναι ελάχιστος. Επίσης πρέπει να αποφεύγεται η τοποθέτησή τους σε περιοχές με κραδασμούς. 105