ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ---------------------------------------------------------- 3

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΘΝΙΚΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ο ΗΓΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΈΡΓΟ ΕΠΕ 3.4.9. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2003

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1 ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ---------------------------------------------------------- 3 2 ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ--------------------------------------- 6 2.1 Ενεργειακά Ισοζύγια----------------------------------------------------------------------------------- 6 2.2 Συγκεντρωτικά Στατιστικά Στοιχεία.-------------------------------------------------------------- 6 2.2.1 Γενικά------------------------------------------------------------------------------------------------------6 2.2.2 Περιγραφή Λογισµικού ---------------------------------------------------------------------------------8 3 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ -------------------------------------------------------15 3.1 Ηλεκτρικό ίκτυο --------------------------------------------------------------------------------------16 3.2 Φυσικοί Πόροι ------------------------------------------------------------------------------------------17 3.3 Ανανεώσιµες πηγές ενέργειας --------------------------------------------------------------------19 3.4 Φυσικό αέριο και πετρέλαιο------------------------------------------------------------------------19

1 ιαχείριση Περιγραφικών στοιχείων Η κεντρική οθόνη της εφαρµογής παρουσιάζει όλα τα τµήµατα από τα οποία αποτελείται το πληροφοριακό σύστηµα για την ενέργεια. Οι πρώτες επιλογές αναφέρονται σε περιγραφικά στοιχεία του τοµέα της ενέργειας: o Αναζητήσεις Οργανισµών o Αναζητήσεις Νοµοθεσίας o Αναζητήσεις Προτύπων Επιλέγοντας µια από αυτές τις κατηγορίες η επόµενη οθόνη παρουσιάζει τις επιλογές αναζήτησης των περιγραφικών στοιχείων. Επιλέγοντας τα χαρακτηριστικά που ενδιαφέρουν τον χρήστη η επόµενη οθόνη παρουσιάζει τα αποτελέσµατα της αναζήτησης. Ειδικά για τη νοµοθεσία η βάση δεδοµένων περιέχει τα αρχεία των αντίστοιχων Φ.Ε.Κ. σε µορφή pdf που µπορεί να δει ο χρήστης στην οθόνη του. 3

4

5

2 ιαχείριση Ενεργειακών Στατιστικών Στοιχείων 2.1 Ενεργειακά Ισοζύγια Το πρώτο τµήµα στην διαχείριση των ενεργειακών στατιστικών δεδοµένων είναι η παρουσίαση των ενεργειακών ισοζυγίων. Επιλέγοντας το έτος για το οποίο ενδιαφέρεται ο χρήστης, παρουσιάζεται το πλήρες ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας. Τα δεδοµένα της βάσης καλύπτουν τα έτη 1960 έως τα τελευταία επίσηµα δηµοσιευµένα στοιχεία. 2.2 Συγκεντρωτικά Στατιστικά Στοιχεία. 2.2.1 Γενικά Η διαχείριση των ενεργειακών στατιστικών στοιχείων γίνεται έχοντας σαν βάση την έννοια του Ενεργειακού Συστήµατος Αναφοράς. Το Ενεργειακό Σύστηµα Αναφοράς είναι ένα διµερές γράφηµα, καθώς αποτελείται από δύο ειδών «αντικείµενα»: τις διεργασίες και τα ενεργειακά προϊόντα. Τα ενεργειακά προϊόντα είναι όλες οι ενεργειακές µορφές που χρησιµοποιούνται σε ένα ενεργειακό σύστηµα. Οι διεργασίες µετατρέπουν ένα ή περισσότερα ενεργειακά προϊόντα σε κάποια άλλα. Η ροή των 6

ενεργειακών προϊόντων συµβολίζεται µε γραµµές µέσα στο διάγραµµα. Οι βασικοί κανόνες που διέπουν το ΕΣΑ είναι: ύο ενεργειακά προϊόντα ή δύο διεργασίες δεν µπορούν να συνδεθούν κατευθείαν µεταξύ τους. Εποµένως προϊόντα και διεργασίες εναλλάσσονται στο δίκτυο των ροών. Μια διεργασία πρέπει να έχει τουλάχιστον µία είσοδο και µία έξοδο. Ένα προϊόν πρέπει να συνδέεται τουλάχιστον µε µία διεργασία. Τα προϊόντα που καταναλώνονται παρουσιάζονται στα αριστερά µιας διεργασίας και τα παραγόµενα προϊόντα στα δεξιά της διεργασίας. Όπως προαναφέρθηκε τα ενεργειακά προϊόντα είναι οι ενεργειακές µορφές που χρησιµοποιούνται στα ενεργειακό σύστηµα, όπως ορυκτά καύσιµα, ηλεκτρισµός, ΑΠΕ κλπ. Ταυτόχρονα όµως το ΕΣΑ µπορεί να χρησιµοποιηθεί και για την απεικόνιση της ροής άλλων ποσοτήτων όπως για παράδειγµα των εκποµπών αερίων. Οι διεργασίες στο ΕΣΑ αναφέρονται στα στοιχεία του ενεργειακού συστήµατος που παράγουν, καταναλώνουν ή µετατρέπουν µια ενεργειακή µορφή σε µία άλλη, π.χ. ορυχεία άνθρακα, θερµοηλεκτρικοί σταθµοί, δίκτυα φυσικού αερίου, καυστήρες κεντρικών θερµάνσεων κλπ. Πρωτογενής Ενέργεια ευτερο γενής Ενέργεια Τελική Ενέργεια Ωφέλιµη Ενέργεια Εξόρυξη Μετατρο πή Μεταφο ρά & ιανοµή Τεχνολο γίες Τελικής Χρήσης Σχήµα 1: Συνοπτικό Ενεργειακό Σύστηµα Αναφοράς. 7

Τα προϊόντα και οι διεργασίες µπορούν να οµαδοποιηθούν στο Ενεργειακό Σύστηµα Αναφοράς. Το ανώτερο επίπεδο οµαδοποίησης παρουσιάζεται στο σχήµα 1. Μια και το ΕΣΑ παρουσιάζει το ενεργειακό σύστηµα της χώρας, αυτό θα αλλάζει χρονικά. Η µονάδα χρόνου που χρησιµοποιείται συνήθως είναι το έτος. Εποµένως το ΕΣΑ θα πρέπει να µεταβάλλεται κάθε χρόνο για να λαµβάνει υπ όψη τις αντίστοιχες µεταβολές του πραγµατικού ενεργειακού συστήµατος. 2.2.2 Περιγραφή Λογισµικού Το κυρίως τµήµα διαχείρισης ενεργειακών στατιστικών στοιχείων, παρουσιάζει συγκεντρωτικά στοιχεία από το 1960 έως τα τελευταία επίσηµα δηµοσιευµένα στοιχεία. Ο χρήστης εισάγεται στο τµήµα του λογισµικού όπου µπορεί να αναζητήσει και να ανακτήσει πληροφορίες, από την βάση δεδοµένων του συστήµατος. Το χαρακτηριστικό στοιχείο αυτού του τµήµατος του λογισµικού είναι το γεγονός ότι είναι δοµηµένο πάνω στην αρχή του Ενεργειακού Συστήµατος αναφοράς. Αυτή η ιδιότητα παρέχει στον χρήστη την δυνατότητα για περίπλοκες αναζητήσεις στη βάση, οι οποίες δεν είναι προδιαγραµµένες µε κάποιο τρόπο. Η πρώτη οθόνη παρουσιάζει γραφικά το δέντρο των διεργασιών που έχουν καθοριστεί από τον χρήστη. Με αυτόν τον τρόπο είναι πιο εύκολο για τον χρήστη να καταλάβει τις σχέσεις µεταξύ των διαφόρων διεργασιών και οµάδων διεργασιών. Το αντίστοιχο δέντρο των ενεργειακών προϊόντων εµφανίζεται µε την επιλογή που υπάρχει στον πάνω µέρος της οθόνης. Ο χρήστης διαλέγει πιο από τα δύο δέντρα θα χρησιµοποιήσει στις αναζητήσεις του, ανάλογα µε το είδος της ερώτησης στην οποία ψάχνει απάντηση. Για παράδειγµα, εάν ο χρήστης ψάχνει την συνολική κατανάλωση ενέργειας στη βιοµηχανία, θα χρησιµοποιήσει το δέντρο των διεργασιών ενώ εάν 8

ψάχνει την συνολική παραγωγή ηλεκτρισµού θα χρησιµοποιήσει το δέντρο των προϊόντων. έντρο ιεργασιών Η πρώτη οθόνη παρουσιάζει το αρχικό επίπεδο οµαδοποίησης των διεργασιών που έχουν ορισθεί στο σύστηµα. Ο χρήστης µπορεί να δει τα µέλη κάθε οµάδας µετακινώντας το ποντίκι πάνω στο αντίστοιχο κουτί. Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατόν να συνεχίσει έως το επίπεδο της µέγιστης ανάλυσης. Ο χρήστης στη συνέχεια κάνει αριστερό κλίκ πάνω στην διεργασία για την οποία ενδιαφέρεται. Στο νέο παράθυρο εµφανίζεται η διεργασία, στα αριστερά ο τίτλος Προϊόντα Εισόδου και στα δεξιά Προϊόντα Εξόδου. Κάνοντας κλίκ στα προϊόντα εισόδου ή/και στα προϊόντα εξόδου, εµφανίζεται το δέντρο των αντίστοιχων 9

προϊόντων, το οποίο µπορεί να ανοιχθεί έως το πιο αναλυτικό επίπεδο. Ο χρήστης µπορεί να ανακτήσει δύο ειδών πληροφορίες από αυτή την οθόνη 1. Πληροφορίες σχετικά µε την διεργασία 2. Πληροφορίες σχετικά µε τα προϊόντα εισόδου και εξόδου. Πληροφορίες για την διεργασία Κάνοντας αριστερό κλικ πάνω στο κουτί της διεργασίας εµφανίζεται ένα νέο παράθυρο στο οποίο παρουσιάζονται όλα τα χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες της διεργασίας. Επιλέγοντας τα χαρακτηριστικά που τον ενδιαφέρουν και πιέζοντας το «Αναζήτηση» παρουσιάζονται οι τιµές των χαρακτηριστικών που υπάρχουν στη βάση δεδοµένων. Ο χρήστης µπορεί να επιλέξει µεταξύ δύο ειδών αναφορών: Συνοπτική Αναφορά Αυτή η επιλογή παρουσιάζει τις τιµές των χαρακτηριστικών για την επιλεγµένη διεργασία. Αναλυτική Αναφορά Αυτή η επιλογή παρουσιάζει τις τιµές των χαρακτηριστικών για κάθε µια από τις διεργασίες που βρίσκονται ένα επίπεδο κάτω από την επιλεγµένη, στο δέντρο των διεργασιών. 10

εδοµένα για τα προϊόντα εισόδου και εξόδου από την διεργασία. Στην οθόνη όπου παρουσιάζεται η διεργασία µε τα προϊόντα εισόδου και εξόδου, ο χρήστης µπορεί να επιλέξει ένα ή παραπάνω προϊόντα και να πιέσει την «Αναζήτηση». Η επόµενη οθόνη παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά των ζευγών προϊόντος-διεργασίας που έχουν επιλεχθεί, καθώς και των ιδιοτήτων. Στην συνέχεια ο χρήστης µπορεί να επιλέξει τα επιθυµητά χαρακτηριστικά για κάθε προϊόν, και τις ιδιότητες, και να κάνει την αναζήτηση. Υπάρχει και πάλι η επιλογή για συνοπτική και αναλυτική αναφορά. Η συνοπτική αναφορά θα παρουσιάσει τα αποτελέσµατα για την επιλεγµένη διεργασία, ενώ η λεπτοµερής θα παρουσιάσει τα αποτελέσµατα για κάθε διεργασία που βρίσκεται ένα επίπεδο κάτω από την επιλεγµένη στο δέντρο των διεργασιών. 11

Παράδειγµα Ας υποθέσουµε ότι ο χρήστης θέλει να βρει την συνολική κατανάλωση πετρελαιοειδών από στους θερµικούς σταθµούς ηλεκτροπαραγωγής και τη συνολική παραγωγή ηλεκτρισµού και θερµότητας. Η πρώτη επιλογή είναι οι «Θερµικοί σταθµοί Η/Π». Κάνοντας αριστερό κλικ πάνω στο αντίστοιχο κουτάκι, ανοίγει καινούργια οθόνη που παρουσιάζει τα προϊόντα εισόδου και τα προϊόντα εξόδου της διεργασίας. Επιλέγονται τα προϊόντα που ενδιαφέρουν, Μαζούτ, Πετρέλαιο, Ηλεκτρισµός και Θερµότητα στην συγκεκριµένη περίπτωση. Κλικ στην Αναζήτηση. Η επόµενη οθόνη όπως φαίνεται επάνω παρουσιάζει τις ιδιότητες των προϊόντων και την δυνατότητα επιλογής λεπτοµερούς ή συνοπτικής αναφοράς. 12

Η συνοπτική αναφορά παρουσιάζει τα συνολικά δεδοµένα, ενώ η λεπτοµερής αναφορά, παρουσιάζει τα αποτελέσµατα για κάθε διεργασία που βρίσκεται κάτω από τους «Θερµικούς Σταθµούς Η/Π», ξεχωριστά. 13

έντρο Προϊόντων Σ αυτή την οθόνη παρουσιάζεται το δέντρο των προϊόντων που υπάρχουν στο Ε.Σ.Α. Επιλέγοντας ένα προϊόν, η επόµενη οθόνη παρουσιάζει τις διεργασίες που το παράγουν και τις διεργασίες που το καταναλώνουν. Η µεθοδολογία ανάκτησης δεδοµένων είναι ακριβώς ίδια µε αυτήν που περιγράφηκε παραπάνω για τις διεργασίες. 14

3 Γεωγραφικό Σύστηµα Πληροφοριών Το τµήµα του λογισµικού µε το Γεωγραφικό Σύστηµα Πληροφοριών παρουσιάζει στην αρχική οθόνη όλες τις επιλογές θεµατικών χαρτών. Υπάρχουν λοιπόν οι εξής επιλογές: Ηλεκτρικό ίκτυο Φυσικοί Πόροι Ανανεώσιµες πηγές ενέργειας Φυσικό αέριο και πετρέλαιο 15

3.1 Ηλεκτρικό ίκτυο Στον θεµατικό αυτό χάρτη, παρουσιάζεται όλο το ηλεκτρικό δίκτυο της χώρας, µε τους σταθµούς παραγωγής. Ο χρήστης επιλέγει τα ενεργά στοιχεία (active layer) από τον κατάλογο που εµφανίζεται στην θέση του υποµνήµατος, όταν πιέσει την πρώτη αριστερά επιλογή από το αριστερό µενού. Ο χρήστης µπορεί να αλλάξει την κλίµακα του χάρτη µε τις επιλογές:. Μπορεί επίσης να πάρει πληροφορίες για τα στοιχεία που έχει ορίσει σαν ενεργά (active layer). Με την επιλογή από το αριστερό µενού, και επιλέγοντας έναν σταθµό παραγωγής για παράδειγµα, παρουσιάζονται σύντοµες πληροφορίες για τον σταθµό αυτό: όνοµα, είδος σταθµού και εγκατεστηµένη ισχύς. 16

3.2 Φυσικοί Πόροι Ο θεµατικός χάρτης µε τους φυσικούς πόρους παρουσιάζει τα κοιτάσµατα λιγνίτη και τα γεωθερµικά πεδία της χώρας. Υπάρχουν πληροφορίες για κάθε ένα από αυτά τα κοιτάσµατα που µπορούν να ανακτηθούν από τον χρήστη, χρησιµοποιώντας την ίδια διαδικασία που έχει περιγραφεί. Στον συγκεκριµένο θεµατικό χάρτη υπάρχει η επιπλέον δυνατότητα ανάκλησης λεπτοµερών στοιχείων µε χρήση της επιλογής από το αριστερό µενού και στη συνέχεια επιλέγοντας µε αριστερό κλικ κάποιο συγκεκριµένο κοίτασµα. 17

18

3.3 Ανανεώσιµες πηγές ενέργειας Ο θεµατικός χάρτης για τις ΑΠΕ παρουσιάζει όλες τις εγκαταστάσεις αιολικών πάρκων, υδροηλεκτρικών σταθµών, φωτοβολταϊκών σταθµών, σταθµών βιοαερίου κλπ. Υπάρχει και πάλι η δυνατότητα ανάκτησης πληροφοριών όπως περιγράφηκε στα προηγούµενα. 3.4 Φυσικό αέριο και πετρέλαιο Ο θεµατικός χάρτης του φυσικού αερίου και πετρελαίου παρουσιάζει: o Την γεωγραφική θέση του δικτύου µεταφοράς του φ. αερίου (αγωγοί υψηλής πίεσης ) o Τη θέση σταθµών αποθήκευσης φ. αερίου 19

o Την γεωγραφική θέση των περιοχών κατανάλωσης φυσικού αερίου o Τη θέση των διυλιστηρίων o Την γεωγραφική θέση των περιοχών που διέπονται από τις άδειες αναζήτηση υδρογονανθράκων. o Την θέση των πετρελαϊκών κοιτασµάτων που αντλούνται σήµερα. Υπάρχει και πάλι η δυνατότητα ανάκτησης πληροφοριών όπως περιγράφηκε στα προηγούµενα. 20